Plan van aanpak Maatschappelijke Opvang - Federatie Opvang

• De individuele trajectplannen zullen praktisch, niet-vrijblijvend, bewezen effectief
en doelmatig zijn. Dat betekent ondermeer: alleen zorgtrajecten als dat nodig en
zinvol is; alleen evidence based zorgtrajecten; geen therapietrajecten als de kans
dat ze helpen laag is; geen therapie- en zorgtrajecten als niet zeker is gesteld dat
betrokkene zal blijven meewerken. Niet-vrijblijvend wil zeggen dat kansen zeker
niet eindeloos worden aangeboden. Maar wat als mensen een kans niet pakken?
Als ze vervolgens geen overlast of criminaliteit veroorzaken is er niets aan de
hand. Als ze crimineel gedrag vertonen wacht hen vervolging en mogelijk
detentie. Maar wat als ze overlastgevend gedrag blijven vertonen? Dan rest de
samenleving twee mogelijkheden: het gedrag aanvaarden als ‘fact of life’ of het
gedrag niet aanvaarden en daartoe passende maatregelen te treffen. Een en
ander betekent dat een evenwichtige balans moet worden gezocht tussen het
vasthouden van de ambitie van dit Plan (we willen mensen echt op een zo hoog
mogelijk niveau van functioneren brengen), nuchter realisme (niet investeren in
illusies) en discipline. Soms zal niet meer dan sobere stabilisatie haalbaar zijn, als
het niet anders kan middels onder meer dwangvoorziening.
• De inschatting is dat vooral in de zorgkant het grootste risico zit op financiële
ontwikkelingen die prohibitief zouden kunnen worden voor de uitvoering van het
Plan. Daarbij komt dat de voorzieningen in de steden veelal zijn ontwikkeld op
geleide van de mogelijkheden binnen de lokale context. Bij de uitbreiding van de
capaciteit willen steden de komende jaren waar dat beschikbaar is, dat doen op
basis van ‘best practices’. Om een dergelijke aanpak te ondersteunen zal door
kabinet en G 4 in overleg met GGZ Nederland een Commissie van Vijf worden
ingesteld. De commissie van Vijf zal bestaan uit deskundigen op het terrein van
verslavingszorg, aanpak van psychiatrische problematiek, openbare geestelijke
gezondheidszorg, ketenaanpak van de bemoeizorg, evidence based
behandelmethoden en maatschappelijke opvang. Deze commissie zal voor de
duur van de uitvoering van het Plan beschikbaar zijn voor advies over met name
de evidence based- interventies voor deze doelgroep aan de steden en aan de
Taakgroep Monitoring Uitvoering. De commissie levert via deze advisering in het
halfjaarlijks bestuurlijk overleg een bijdrage aan de efficiencyslag. De minister van
VWS neemt het initiatief voor de samenstelling en instelling van deze commissie.
• Een intensivering van de aandacht voor deze groep leidt tot meer gebruik van
voorzieningen door deze groep, hetzij door uitbreiding van het
voorzieningenniveau, hetzij doordat bestaande voorzieningen toegankelijker
worden voor deze groep. Dat brengt twee risico’s met zich mee. Ten eerste
bestaat er het probleem van verdringing: de toegenomen aandacht en daarmee
gebruik van voorzieningen gaat ten koste van andere groepen. Dat vraagt om
politieke keuzes. Ten tweede bestaat er het risico van een (inter)nationale
aanzuigende werking. Dat laatste moet worden voorkomen. De in de
Voortgangsrapportage IBO 2005 aangekondigde beperking van de landelijke
toegankelijkheid van de woonvoorzieningen voor dak- en thuislozen kan daarbij
helpen. Beide risico’s moeten een vast bestanddeel worden van de bestuurlijke
thermometer (zie L).
• De aanpak van deze doelgroep kan effectiever; doeltreffender. Dat mag echter
niet betekenen dat niet meer gelet wordt op de rechtmatigheid van uitgaven. Uit
oogpunt van rechtsgelijkheid kan namelijk de doeltreffendheid niet gevonden
worden door bepaalde regels niet meer te handhaven.
18