Themanummer Routine Outcome Monitoring - Kim de Jong

NVVP-magazine
Themanummer
Routine Outcome
Monitoring
in dit nummer
Monique de Rooij
Kim de Jong
Arjan van der Weijde
Thea Donker & Martina Meijer
Jim van Os
Maarten Erenstein & Edwin de Beurs
Arno Goudsmit
De week van Annemarie van der Meer
2 e jaargang – nummer 3
oktober 2012
1

Editorial
Geacht NVVP-lid, geachte lezer,
Voor u ligt het derde digitale NVVP-magazine van dit jaar. Deze keer is het thema gewijd aan Routine
Outcome Monitoring (ROM). De NVVP heeft de afgelopen drie jaar veel tijd besteed aan dit thema. In 2010
besloot het NVVP-bestuur om een ROM-portal voor en door de leden te ontwikkelen met als
langetermijndoel dat ROM wellicht bij kan dragen aan een taal voor kwaliteit die we in de GGZ zo graag
willen ontwikkelen. De NVVP ROM-portal ging live per 1 januari 2011. Het eerste jaar stapten ruim 300 leden
in, inmiddels passen ruim 500 leden ROM actief toe in de praktijk en het aantal ROM’ende leden groeit per
week.
In dit themanummer kunt u interviews lezen met NVVP ROM-commissielid Monique de Rooij, waarin zij de
ambities van de commissie toelicht, met Kim de Jong, wetenschapper van de Erasmus Universiteit en
tevens ook als lid van de NVVP ROM-commissie, over de OQ45, met Arjan
van der Weijde, bouwer van de NVVP ROM-portal en een dubbelinterview
met NVVP-leden Thea Donker en Martina Meijer over hun visie ten aanzien
van ROM.
Omdat ROM niet alleen binnen de NVVP speelt, maar GGZ-breed een
actueel onderwerp is en ook onderdeel uitmaakt van het Bestuurlijk
Akkoord GGZ dat deze zomer is getekend, heeft de NVVP ook gesproken
met professor Jim van Os die eerder dit jaar het kritische essay ROM:
gedragsnorm of dwangmaatregel schreef dat in het Nederlands Tijdschrift
voor Psychiatrie is geplaatst. In een interview in dit magazine licht de heer
Van Os zijn motivatie en zorgen toe. De NVVP herkent zich in de kritiek van
de heer Van Os. De NVVP is van mening dat benchmarken in de GGZ een
delicate aangelegenheid is. Dat is dan ook het belangrijkste argument van
het NVVP-bestuur in 2010 geweest om zelf een ROM-portal te ontwikkelen
en te realiseren voor de NVVP-leden. Op die manier kan de NVVP zelf
deskundigen, zoals wetenschapper Kim de Jong, betrekken voor dataanalyses
en op basis daarvan zelf concluderen of de uitkomsten daadwerkelijk iets zeggen over kwaliteit.
In het Bestuurlijk Akkoord GGZ is vastgelegd dat alle partijen in de GGZ data dienen aan te leveren aan de
Stichting Benchmark GGZ (SBG). Omdat de NVVP medeondertekenaar is van het Bestuurlijk Akkoord GGZ is
de NVVP ook gehouden aan deze afspraak, echter de NVVP heeft, samen met de LVE en het NIP,
voorwaarden gesteld aan deze aanlevering. Zo willen de NVVP, de LVE en het NIP zeggenschap in het
bestuur en de wetenschappelijke raad van SBG. Op die manier willen we invloed houden op de wijze
waarop wordt omgegaan met de ROM-data van vrijgevestigden in de eerste en tweede lijn. Deze eis lijkt
ons overigens zeer gerechtvaardigd. Om alvast meer te weten te komen over de SBG, heeft de NVVP ook
gesproken met de tweekoppige directie van de SBG. Hierover leest u ook meer in dit magazine.
Ten slotte treft u in dit nummer een interview aan met NVVP-lid Arno Goudsmit over zijn boek
Psychotherapie in tijden van administratie; afgevinkte frustraties over de nieuwe gekte in de geestelijke
gezondheidszorg en u kunt in dit magazine de werkweek van NVVP-beleidsmedewerker Annemarie van der
Meer lezen.
Veel leesplezier!
Judith Veenendaal, directeur NVVP
2

Monique de Rooij
Monique de Rooij is vrijgevestigd
psychotherapeut. Ze heeft sinds 1984 een
psychologische praktijk voor zowel
kinderen en jeugdigen als volwassenen in
Leusden en past ROM al meer dan 10 jaar
toe in haar praktijkvoering. Sinds de start
van de NVVP ROM-portal is Monique
daarin actief.
“De NVVP
moet zijn
koploperrol in
het GGZ-veld
behouden”
Het NVVP-bestuur heeft medio 2012 de commissie ROM ingesteld. De commissie bestaat uit
Monique de Rooij (NVVP-lid), Kim de Jong namens de Erasmus Universiteit, Arjan van der Weijde
namens Reflectum en Annemarie van der Meer als secretaris vanuit het NVVP-bureau.
I
n de NVVP-nieuwsbrief las ik dit voorjaar
de oproep voor deelnemers aan de ROM. Ik
heb toen gereageerd en mijn
belangstelling en ook mijn ervaring met ROM
toegelicht. Ik was van harte welkom als
commissielid. Inmiddels is de commissie twee
maal bijeengeweest. We hebben onder
andere gediscussieerd over de wijze waarop
de NVVP zich in het GGZ-veld zo optimaal
mogelijk kan positioneren ten aanzien van
ROM. Het ministerie van VWS, maar ook
zorgverzekeraars willen dat de gehele GGZ zo
snel als maar mogelijk ROM integraal toepast
in de behandeling. Het liefst al met een
verplichting per 2013. Dit is ook vastgelegd in
het Bestuurlijk Akkoord GGZ. Ik ben het eens
met het standpunt van het NVVP-bestuur dat
ROM kan bijdragen aan kwaliteit. De start van
de NVVP ROM-portal voor en door de leden,
vond ik dan ook een heel goed initiatief. Op
die manier houdt de NVVP, de beroepsgroep
van vrijgevestigden, regie op ROM en de
ROM-data. Op dit moment zijn ongeveer 600
leden actief in de ROM-portal en het aantal
3

ROM’ende leden neemt de laatste weken fors
toe. De portal bevat al veel data, meer dan
waar de Stichting Benchmark GGZ (SBG) over
beschikt. De NVVP is dus koploper op het
gebied van ROM. De ROM-commissie vindt
het belangrijk dat de NVVP deze koploperrol
in het GGZ-veld behoudt. Op die manier
kunnen we respect afdwingen bij het
ministerie, bij zorgverzekeraars en andere
belangrijke partijen. Dan zijn en blijven wij
een vereniging waar men rekening mee moet
houden.
In de laatste commissievergadering, die in
september plaatsvond, hebben we een
stappenplan opgesteld van maatregelen die
de directeur, het bestuur en wellicht de ALV
naar de mening van de commissie zouden
moeten nemen om de
koploperfunctie hopelijk te
kunnen behouden voor de
komende jaren. Zo zijn we
van mening dat er per 1
januari 2013 een NVVP ROMprotocol
ingevoerd dient te
worden, waarin is beschreven
op welke momenten in de
behandeling de begin-,
tussen-, eind- en follow-upmeting dienen
plaats te vinden. Op dit moment zijn daar
geen afspraken over gemaakt. Daarnaast
beveelt de commissie koppeling van de ROMdata
aan met het DBC-informatiesysteem
(DIS). Dan worden ook de diagnose,
eventuele nevendiagnose, data van de
metingen en het aantal sessies inzichtelijk
voor data-analyse. Dit moet uiteraard goed
versleuteld worden. Als NVVP-lid in de
commissie voel ik sterk de
verantwoordelijkheid om zowel de privacy
van cliënten als die van therapeuten te
waarborgen in ROM. En als we dan de
koppeling tussen ROM en DIS realiseren en de
werkwijze van ROM uniformeren – want voor
data-analyse is uniformering noodzakelijk –
dan kunnen we het jaar 2013 als een nuljaar
beschouwen. Het jaar 2014 wordt dan het
t+1jaar. Dit is een belangrijke stap voor dataanalyse.
Kim de Jong zou namens de Erasmus
Universiteit onderzoek kunnen doen naar de
ROM-data van vrijgevestigden. Persoonlijk
ben ik bijvoorbeeld benieuwd of er een
duidelijk beeld gekregen kan worden welke
koploper
klachten vooral in de eerste en tweede lijn
behandeld worden.
De NVVP kan de uitkomsten van de dataanalyse
gebruiken in de lobby met het
ministerie, de NZa, zorgverzekeraars et
cetera. De beroepsgroep van vrijgevestigden
kan dan op onderbouwde wijze de
behandeldata uitdragen via een inzichtelijk
rapport van de behandelresultaten van
vrijgevestigden. Naast deze zogenaamde
metadoelstelling is er ook een
mesodoelstelling; therapeuten kunnen dan op
basis van de geobjectiveerde data hun
behandelingen afstemmen op de cliënten.
En op microniveau gebruikt de therapeut, net
zoals dat nu al gebeurt, de uitkomst voor de
analyse en beeldvorming van het probleem,
het vaststellen van de
behandeldoelen en de
bespreking hiervan met
cliënten. Op die manier
maak je het voor de cliënt
inzichtelijk wat er uit de
beginmeting van het
behandeltraject gekomen is
en wat het behandeltraject
in aanvang zal omvatten.
Op basis van de uitkomst van tussenmeting
van dezelfde tests als bij de intake, kun je ook
inzichtelijk onderbouwen in hoeverre er
verbetering van de klachten te zien is, waar er
behandeldoelen behaald zijn en waarom het
nodig is om de behandeling zo nodig bij te
stellen.
I
k vind dat de NVVP ROM-portal zo
gebruiksvriendelijk mogelijk moet zijn.
Zo mis ik nog een goed overzicht van de te
gebruiken lijsten en zijn de mogelijkheden
voor kind en jeugd nog te gering. Ook is de
uitvoering en de inzichtelijkheid van de CSBL
nog niet naar tevredenheid. Dit najaar gaan
we daarom met een aantal ROM’ende leden
de portal evalueren en hun opmerkingen als
verbeterpunten meenemen. Zo zou ik zelf
graag de behandelingen die ik heb afgerond
niet meer in de totale lijst van cliënten willen
zien. Ik zou het handiger vinden als de
afgesloten behandelingen automatisch op
een apart blad worden vermeld.
Wat ik de niet ROM’ende NVVP-leden graag
mee wil geven is dat ROM een zinvol
4

aanvullend instrument is om het effect van de
behandeling bij de cliënt inzichtelijk te
maken. Daarnaast, een meer praktische noot,
is dat de huidige versie van de ROM-portal
gebruiksvriendelijk is. Als je de training van
één avond volgt, dan weet je in grote lijnen
hoe de NVVP ROM-portal werkt. Door er
daadwerkelijk mee te werken, krijg je het snel
in de vingers.
Overigens kan ik me best voorstellen dat je als
therapeut denkt: weer iets nieuws, ik heb hier
geen zin in. Maar als je er eenmaal mee werkt
en je ziet de resultaten in ROM, in grafieken,
die je met je cliënten (groot en klein) kunt
bespreken, dan vermoed ik dat men er snel de
meerwaarde van inziet.
R
OM is niet bedoeld als middel voor
zorgverzekeraars om de uitkomsten
van bijvoorbeeld de SRS- en ORSbegin-
en eindmetingen in te zien. Als
commissielid vind ik het heel belangrijk om dit
uitgangspunt goed te bewaken. ROMuitkomsten
zeggen niets over de kwaliteit van
de therapeut. Ook moeten zorgverzekeraars
geen lijsten willen samenstellen van
bijvoorbeeld de tien beste therapeuten op
basis van de ROM-scores. Voor deze
ontwikkeling ben ik huiverig,want dat is niet
het doel van ROM. Want als dat gebeurt, zal
dat het einde van het succes van de NVVP
ROM-portal zijn. Dan pas je namelijk wel op
als therapeut om cliënten aan te nemen
waarvan je weet dat zij, vanwege hun
problematiek, nauwelijks of niet tot
verbeteringen in de metingen zullen leiden.
Dan neem je bij de aanmelding deze
complexe cliënt niet aan en houd jij als
therapeut de positie bij de zorgverzekeraar als
kwalitatief goede therapeut. We moeten
blijven bewaken dat zorgverzekeraars de
ROM-data gebruiken zoals wij het bedoeld
hebben: meten om te weten. Als dat niet het
geval is, zal de NVVP alles op alles moeten
zetten om de verzekeraars duidelijk te maken
en op andere gedachten te brengen. Tijdens
een bijeenkomst voor zorgverzekeraars over
de NVVP ROM-portal, begin juli dit jaar, heb
ik ook ervaren dat de NVVP de belangen van
de leden goed behartigt. Een aantal
verzekeraars wilde dat leden per 1 januari
2013 terugkoppeling geven over de data van
cliënten. Judith Veenendaal heeft die vraag
toen op adequate wijze gepareerd door aan te
geven dat vanaf 1 januari 2013 de portal
uitgebreid wordt met een button die platte
kengetallen genereert. Op die manier krijgt
de zorgverzekeraar dan te zien dat therapeut
X bij bijvoorbeeld 17 cliënten ROM toepast,
waarvan een x-aantal begin –en
eindmetingen is uitgevoerd. Ik vond dit een
heel strategisch alternatief. De verzekeraars
reageerden instemmend op dit alternatief en
het is inmiddels ook opgenomen in het
contracteerbeleid van enkele
zorgverzekeraars.
Daarnaast is de NVVP, de beroepsgroep,
gehouden aan het Bestuurlijk Akkoord GGZ.
Ook wij zullen ROM-data moeten gaan
aanleveren aan de SBG. De NVVP heeft
hieraan voorwaarden gesteld. Vooralsnog is
hier niet aan voldaan en heeft de NVVP geen
bestuursplek. En als we die op termijn wel
krijgen, dan vertrouw ik erop dat de NVVP de
voorwaarden voor dataversleuteling goed
uitonderhandelt en dat de data niet
herleidbaar zijn tot de therapeuten. Als
commissie hechten we veel waarde aan de
doorontwikkeling van onze portal zodat we
zelf data-analyses kunnen maken, en hiervan
rapporten kunnen maken waarvan wij denken
dat die representatief zijn voor de
buitenwereld. Ik hoop dat wij voor en met de
leden een betrouwbare portal neerzetten
waarbij wij wetenschappelijk gezien door de
Erasmus Universiteit kritisch bijgestaan
worden.”
5

“Tracking is
het meest
effectief om
de therapie
tijdig bij te
sturen“
Kim de Jong
(1977) is onderzoeker aan de Erasmus
Universiteit Medisch Centrum, afdeling
Medische Psychologie & Psychotherapie.
Daarnaast werkt ze bij GGZ Noord-
Holland-Noord te Heiloo.
Vanuit een vergaderkamer op de 12e etage van het Erasmus MC in Rotterdam vertelt Kim de
Jong over ROM, de OQ45, de NVVP ROM-portal, benchmark en transparantie in de GGZ.
W
elke manier van ROM past het beste bij de doelstelling om tijdens de therapie de
behandeling te kunnen verbeteren?
“Tracking is het meest geschikt voor die doelstelling en is toepasbaar in zowel de eersteals
tweedelijns GGZ. De OQ45 is heel goed in te zetten als ROM-instrument voor tracking. Via deze
variant ROM’t de therapeut intensief: bijvoorbeeld door elke sessie een meting te laten doen. Er is
ook een variant denkbaar waarbij je in het begin van de behandeling elke sessie meet, en later in de
behandeling minder vaak, bijvoorbeeld na 10 of 15 sessies.
Uit onderzoek blijkt dat de beginfase van de therapie cruciaal is voor de uitkomst van de therapie.
Als de therapeut dan alleen een begin- en een eindmeting uitvoert, mist hij ongelooflijk veel
bruikbare informatie en meet hij in feite niets om de therapie te kunnen verbeteren voor die
individuele cliënt. De gegevens kunnen dan natuurlijk wel gebruikt worden om het resultaat van alle
6

ehandelingen van die therapeut te meten en eventueel te verbeteren. En als een therapeut alleen
een begin-, tussen- en eindmeting uitvoert, dan denk ik dat hij voor een deel van zijn cliënten al veel
te laat is om de therapie nog aan te kunnen passen, omdat de tussenmeting vaak pas na drie
maanden plaatsvindt. Daarom vind ik tracking de meest effectieve variant van ROM. Met tracking
meet de therapeut in het begin van de therapie intensief, zodat hij tijdig kan bijsturen.”
W
aarom is toepassing van ROM
in het begin van de therapie zo
belangrijk?
“De beginfase van de therapie is naar mijn
mening cruciaal. Als een cliënt dan geen
verbetering doormaakt dan is de kans op
uitval of een negatieve uitkomst groter. Dropout
komt het meest voor tijdens de eerste vijf
sessies. Bovendien gaat drop-out meestal
gepaard met negatieve behandelresultaten.
Daarnaast wordt in het begin van de
behandeling de werkrelatie therapeut-cliënt
gevormd. Deze werkrelatie is na drie sessies
voorspellend voor de uitkomst van de
therapie. Daarom is van groot belang dat de
therapeut –indien nodig- al in de beginfase
van de therapie kan bijsturen.
Ook speelt een grote rol, dat de mate van
vooruitgang van de cliënt die tijdens de eerste
vijf sessies plaatsvindt, voorspellend is voor
de uitkomst van de therapie. Als het gaat om
een eerstelijns behandeling, zou de therapeut
eventueel dan al kunnen concluderen dat de
problematiek van de cliënt complex is en
thuishoort in de tweede lijn, waarna hij de
cliënt doorverwijst. Of, nog een ander
belangrijk voorbeeld: de therapeut
concludeert op basis van de resultaten van de
vragenlijsten die hij in een grafiek
gepresenteerd krijgt op zijn pc, dat hij de
behandelmethode moet bijsturen.
Ik ben van mening dat de therapeut zijn winst
moet pakken in de beginfase van de therapie.
Als dat niet gebeurt, is dat echt een gemiste
kans.”
W
at vind je van het NVVPinitiatief
om een eigen ROMportal
te starten?
“Dat vind ik een heel goed initiatief. Op die
manier draagt de NVVP uit dat zij
transparantie in de GGZ belangrijk vindt én
dat de NVVP-therapeuten
verantwoordelijkheid nemen voor het
toepassen van feedback in de therapie, zodat
deze tijdig kan worden bijgestuurd. Ik ben blij
dat de NVVP gekozen heeft voor de OQ45 als
uitkomstmaat, omdat er dan breder gekeken
wordt dan alleen naar de klachten en
problemen.”
Stel, we zijn een jaar verder met de NVVPportal
en ongeveer de helft van de leden
levert data van hun cliënten aan. Wat
zeggen deze data?
“Het eerste jaar is het nulmoment. Je ziet dan
een resultaat wat je niet kunt interpreteren,
want je kunt het niet refereren aan
voorgaande data. Wel is het mogelijk om de
data te bestuderen en voorspellende
variabelen te lokaliseren. De data bevatten
subgroepen: groepen die hoger of lager
scoren op een beter resultaat. Die
voorspellers kunnen na een paar jaar inzicht
geven in de vraag: bij welke cliënten kunnen
we betere resultaten verwachten en bij welke
cliënten juist niet? Op die manier kan de
NVVP een eigen voorspellingsmodule
ontwikkelen op basis van de NVVPpopulatie.”
En stel, over drie jaar vraagt de NVVP je om
data-analyses te maken op basis van de
NVVP ROM-portal. Wat denk je dan te
kunnen zeggen over de data?
‘Interessante vraag. Wat je met de gegevens
kunt, hangt af van de variabelen en van de
data die zijn verzameld. Ook speelt een rol
hoe betrouwbaar de data zijn: zijn alle
metingen compleet of ontbreken bijvoorbeeld
veel eindmetingen? Voor analyses heb ik zo
compleet mogelijke data nodig; het is dan ook
erg belangrijk dat de begin- en eindmeting
beide plaatsvinden. Hierbij vind ik het van
groot belang dat aan de begin- en eindmeting
eveneens informatie is gekoppeld over de
startdatum van de therapie én over het aantal
genoten behandelsessies. Als ik dit niet zou
weten, zegt die meting relatief weinig.
Daarnaast is essentieel voor het meten en het
vergelijken van uitkomsten, dat er een relatie
gelegd kan worden met cliënt- en
7

ehandelkenmerken. Zodra er gelaagde
informatie op geaggregeerd niveau
beschikbaar is, kun je data en analyses
interpreteren. Om die reden is het interessant
om ook informatie te hebben over
bijvoorbeeld diagnose, opleiding en leeftijd.
Dan is ROM een belangrijk hulpmiddel voor
het bevorderen van de kwaliteit van zorg in de
GGZ.’
Nu je het hebt over kwaliteit van de zorg.
Wat vind je van de rol van verzekeraars ten
opzichte van ROM?
“Ik ben voorstander van transparantie in de
GGZ. Het is goed om aan cliënten te kunnen
laten zien wat de uitkomsten van de
therapeut zijn. In de reguliere zorg zijn klacht-
en tevredenheidmetingen nog geen
gemeengoed. Uit onderzoek blijkt dat er
effectiviteitwinst te behalen is in de zorg, ook
in de GGZ. Het gaat dan om een forse marge
van ongeveer 25%. Ik vind dat de GGZ die
marge moet benutten. ROM kan daar een
bijdrage aan leveren.
Anderzijds ben ik huiverig voor een mogelijke
afrekencultuur. We moeten voorkómen dat
therapeuten hun uitkomsten manipuleren,
omdat ze anders negatief afgerekend worden
door bijvoorbeeld een zorgverzekeraar. Ik ben
tegenstander van het hanteren van lijsten van
‘beste therapeuten’. Ik begrijp dat
verzekeraars dit wensen vanuit
cliëntperspectief, maar voor psychotherapie -
waar toch een groot deel van de
werkzaamheid van de therapie afhangt van de
interactie tussen therapeut en cliënt- kan er
geen sprake zijn van ‘de beste therapeut’.”
Lees het gehele interview met Kim de Jong
via deze link.
8

“Een
toenemend
aantal
leden
ROM’t
intensief”
Arjan van der Weijde
is directeur van Reflectum, een organisatie
gevestigd in Dordrecht die feedbackproducten in
de zorg ontwikkelt. In 2010 selecteerde het
NVVP-bestuur Reflectum als beste organisatie
om de NVVP ROM-portal te ontwikkelen. Deze
portal wordt sinds 1 januari 2011 door NVVPleden
gebruikt. Het jaar 2011 stond vooral in het
teken van doorontwikkeling van de portal. Reflectum heeft dat jaar veel contact gehad met het NVVPbureau
en met NVVP-leden. De input van leden en het bureau zijn gebruikt voor een nieuwe versie van
de portal die eind 2011 is geïntroduceerd. De huidige ROM-portal wordt als gebruiksvriendelijk ervaren,
wat niet wegneemt dat eind dit jaar opnieuw een evaluatie plaatsvindt met de gebruikers.
Expertise Reflectum
“Reflectum adviseert en implementeert ROM voor diverse instellingen in de GGZ en in de AWBZ. De
kennis en kunde die vanuit deze projecten wordt opgebouwd vertalen we onder andere door naar
mogelijkheden voor de NVVP en haar leden. Reflectum is sinds 2010 betrokken bij de uitrol van een
‘taal voor kwaliteit’ binnen de vereniging. Naast de bouw van de portal ondersteunen we het NVVPbureau
bij ROM-vraagstukken en vertalen we landelijke ontwikkelingen op het gebied van ROM
voor de vereniging. Wij vinden het van groot belang deze ontwikkelingen ook op het gebied van
benchmarking te volgen, zonder hierbij het eigen vizier op de interne ‘taal voor kwaliteit’ te
verliezen. Dit is onder andere ook wat ik inbreng in de NVVP-commissie ROM waarin ik participeer.
In die commissie proberen we heldere stappen te zetten in het ROM-beleid, waarbij vooral ook veel
oog is voor de praktische toepasbaarheid.”
Reflectumteam
“Het Reflectemteam bestaat uit een supportteam en een technisch ontwikkelteam. De
medewerkers van het supportteam beantwoorden de technische vragen die via de supportmail
infobox binnenkomen van onder meer de NVVP. Contactpersoon voor de NVVP ten aanzien van het
9

supportteam is Bart Niessen. En het technisch ontwikkelteam is actief voor veel projecten,
waaronder ook de NVVP.”
S
upport Reflectum
“Het klantcontact met leden varieert
sterk. Met name de laatste maanden is
er veel contact en ontvangen we vragen in de
mailbox die we natuurlijk zo snel mogelijk
proberen op te lossen. We bemerken dat een
toenemend aantal leden intensief aan het
ROM’en is en ook gebruikmaakt van
bijvoorbeeld diagnostisch georiënteerde
lijsten die beschikbaar zijn in de portal.
De vragen worden inhoudelijker en ontstijgen
het niveau van "hoe start ik op".....
Een grove indruk van supportvragen:
-ik ben mijn wachtwoord vergeten, hoe kan ik
dit opnieuw opvragen?
-ik wil naast afname van de lijsten in de
praktijk ook per mail gaan verzenden, hoe kan
ik dit realiseren?
-moet ik ervoor kiezen om direct alle cliënten
per mail vragenlijsten aan te bieden of kan ik
dit per cliënt beslissen?
-ik werk met EPD-leverancier X, kan de ROMportal
hieraan gekoppeld worden?
-ik wil graag gebruik gaan maken van een
gelicentieerde vragenlijst die niet in de ROMset
staat, wat moet ik doen?
-ik selecteer een bepaalde functie en het
systeem functioneert niet;doe ik iets fout of
zit er iets niet goed in het systeem?”
N
VVP ROM-training
“De ROM-training is opgebouwd uit
twee delen en duurt van 19.00 tot
21.30 uur met een uitloop naar 21.45 uur. Deel
een gaat in op de achtergronden van ROM, de
visie van de NVVP, het nut en de noodzaak,
valkuilen en praktische toepasbaarheid. Er
wordt ruimte gemaakt voor vragen, omdat ik
ervan overtuigd ben dat aanwezige NVVPleden
elkaar enorm op weg helpen door het
stellen van vragen en opmerkingen tijdens de
training. Tijdens het tweede deel van de
avond worden de functionaliteiten van de
ROM-portal gepresenteerd, waarna de
deelnemers aan de hand van een oefencase
zelf ervaring op kunnen doen in de
opleidingsomgeving van de portal.
De trainingen bestaan bijna altijd uit een
gemixte groep van leden die geen enkele
ervaring hebben met ROM, tot leden die er
bijvoorbeeld in een instelling al eerder mee te
maken hebben gehad. We merken ook altijd
op dat er een gezonde mix is tussen
deelnemers die puur gaan ROM’en, omdat
het een verplicht karakter kent door een
surplus dat zorgverzekeraars geven op het
tarief, tot deelnemers die veel toegevoegde
waarde zien in het werken met vragenlijsten,
het geven van feedback aan cliënten.
Interactie in de groep onder leiding van een
ervaren trainer geeft veel dynamiek en een
mooie basis voor kennisdeling.
Dit najaar staan circa zes trainingsavonden
gepland, waarvan we ten tijde van dit
interview inmiddels twee avonden hebben
gehouden. Het aantal deelnemers per avond
varieert, maar in totaal verwelkomen we dit
najaar ruim 120 NVVP-leden.”
V
erplichte training
“De training kent een verplichtend
karakter omdat de NVVP en
Reflectum het van belang vinden dat
deelnemers aan de ROM-portal goed op de
hoogte zijn van de achtergronden van ROM
en de wijze waarop ROM toegepast moet
worden. Heel veel leden hebben geen tot
bijna geen ervaring en leren tijdens de
training zowel de theoretische achtergronden
als de praktische toepasbaarheid. Zowel de
NVVP als ook Reflectum zijn van mening dat
we door het aanbieden, maar ook het
verplicht stellen van de training kwalitatief
10

goed ROM-gebruik stimuleren en faciliteren.
Dit verhoogt de kans op goede kwaliteit van
data die we op termijn willen gebruiken voor
data-analyse en of benchmark. Hoe beter de
kwaliteit van de data, hoe hoger de
informatiewaarde voor de praktijkhouder, de
cliënt, maar zeker ook voor de leden in het
algemeen.”
NVVP-opfriscursus ROM
“Opfriscursussen zijn in samenspraak met de
vereniging opgezet. Het belangrijkste doel
dat we willen bereiken met deze avonden is
het geven van tip en trucs aan de ROMgebruiker
over de mogelijkheden van de
portal en de praktische toepassingsmogelijkheden.
Veelal is het samenspel tussen trainer en
aanwezige leden van een dusdanig niveau dat
er veel kennisuitwisseling plaatsvindt en -niet
onbelangrijk- leden uiteindelijk met frisse
moed en motivatie verder aan de slag gaan in
hun eigen praktijk. Het biedt vaak een extra
duwtje in de rug.”
N
ieuwe ontwikkelingen in NVVP
ROM-portal
“In samenspraak met de NVVP ROMcommissie
is besloten om de portal eind 2012
te evalueren met kritische en proactieve
leden. Deze input gebruiken we om de portal
nog functioneler te maken. Daarnaast werken
we hard aan realisatie van koppelingen met
diverse EPD-leveranciers, waardoor het ROM-
gebruik een stuk eenvoudiger verloopt.
Cliëntgegevens hoeven dan alleen in het EPD
te worden verwerkt en de koppeling zorgt
ervoor dat relevante informatie beschikbaar
komt in de portal. Tevens kan in het EPD door
middel van een ROM-button automatisch
naar het betreffende ROM-dossier van de
cliënt worden gegaan. Dit scheelt inloggen in
twee systemen en veel zoekwerk.
En, heel belangrijk voor de leden die een
contract met een zorgverzekeraar hebben: in
samenspraak met de NVVP ontwikkelen wij
nu een handig rapportagemodel waarmee
leden verzekeraars kunnen aantonen dat zij
ROM’en. Via een button wordt automatisch
een overzicht gegenereerd van verrichte
ROM-activiteiten over de totale caseload.
Deze rapportage ken men als lid zelf activeren
en desgewenst aan de zorgverzekeraar
sturen.
Kortom, terugkijkend op de samenwerking
met de NVVP tot nu toe wil ik met name mijn
waardering uitspreken over de drive en het
inzicht binnen het NVVP-bureau om ROM op
deze wijze binnen de vereniging te realiseren.
Als externe partij constateer ik dat heel sterk
wordt geacteerd vanuit de
belangenbehartiging van de leden, waarbij de
ogen niet gesloten worden voor externe
ontwikkelingen en voorschriften om ook in
brede zin transparantie in de zorg te
realiseren.
Er zal nog veel tijd en energie geïnvesteerd
moeten worden door leden, de NVVP ROM-
commissie en de directie om ROM-gebruik
verder te intensiveren en de kwaliteit te
verbeteren. Maar de ontwikkelingen zijn
positief te noemen.”
11

de praktijk van
Thea & Martina
Thea Donker (1948) en Martina Meijer (1966) hebben beiden een eigen praktijk aan huis, respectievelijk
in Bilthoven en Breukelen. Zij behandelen voornamelijk kinderen en jongeren. Aan de tafel in Thea’s
woonkamer praten we over hun visie op en ervaring met ROM.
‘ROM suggereert een exactheid
die er nog niet is’
Thea: “Het initiatief van de NVVP om te starten met een ROM-portal vond ik een goed idee. Ik heb
in januari 2011 de ROM-training gevolgd. Ik pas sindsdien
een begin- en eindmeting toe en gebruik daarbij de
vragenlijsten van de EmSDQ voor ouders en leerkracht of
de SPsy voor jongeren en ouderen. Daarnaast gebruik ik
de CORS en de CSRS bij kinderen en de ORS en de SRS bij
jongeren. In het begin wekelijks maar dat is toch te
belastend. Nu doe ik deze tussenmetingen een keer per
maand. Overigens ROM’de ik voor 2011 al enige jaren via
papieren vragenlijsten.”
Martina: “Ik ROM niet. Toen de discussie binnen de NVVP in 2010 startte over ROM, en de portal in
2011 actief werd, dacht ik: dit doen we dus om de zorgverzekeraars tevreden te stellen met als
uiteindelijke doel dat de zorgverzekeraar kan nagaan of ik mijn therapie goed uitvoer. Al vond ik het
wel een goede ontwikkeling dat de NVVP met de eigen portal een onafhankelijke positie afdwong in
het totale GGZ-veld. Bovendien zie ik op tegen de tijd die het kost om me het ROM’en eigen te
maken, temeer omdat er nogal wat ‘kinderziektes’ zijn en je dus vaak moet puzzelen hoe het nu in
elkaar zit. Ik blijf het liefst werken op de manier die ik nu hanteer en ik vind ook dat ROM mij te
weinig oplevert. Als het zich verder ontwikkelt, dan maak ik opnieuw mijn afweging.”
Thea: “De druk van zorgverzekeraars om te gaan ROM’en voel ik ook. Ik heb bezwaren tegen de
intenties van zorgverzekeraars. We zijn nog lang niet zover om conclusies te trekken alleen op basis
van de uitkomst of voortgang van de ROM-metingen, zeker niet bij kinderen. Ik was dan ook blij dat
de NVVP hier tegengas bood.
Voor mijzelf als therapeut ervaar ik een meerwaarde van ROM. De uitkomsten van de vragenlijsten
bespreek ik met mijn cliënten. En bij aanvang van een nieuwe therapie, vraag ik de ouders
toestemming om ROM toe te mogen passen bij hun kind. Ik vertel ze dan ook een en ander over de
12

privacy van de data. Ouders en kinderen vinden het geen enkel probleem om de ROM-vragenlijsten
in te vullen. Ik neem de vragenlijsten op papier af en vul ze dan later zelf in in de NVVP-portal.”
Martina: “In mijn therapieën voel ik intuïtief heel goed aan of het goed gaat met de cliënt, of de
therapie werkt en ook hoe de behandelrelatie tussen cliënt-therapeut zich ontwikkelt. Ook pas ik
vragenlijsten toe in mijn behandelingen. Je zou dus kunnen zeggen dat ik wel ROM, op een intuïtieve
manier en niet op de voor mij zakelijke manier via de NVVP ROM-portal. Overigens heb ik
vertrouwen in de versleuteling van de data in de NVVP ROM-portal. De privacy is daardoor goed
gewaarborgd.
Een ander argument tegen ROM is voor mij dat een psychotherapiebehandeling heel veel kanten
omvat. Via ROM meet je een proces, maar de gevoelens, houdingen, gebeurtenissen van de cliënt en
ook van de behandelrelatie therapeut – cliënt, die kun je onmogelijk allemaal bevatten in een grafiek.
Ik vind dat je daarmee de behandeling tekort doet.”
Thea: “Klopt, dat ben ik met je eens. In het algemeen zie ik dat de lijnen in de grafieken bij al mijn
cliënten stijgen, dus in die zin zegt de uitkomst wel iets over het welbevinden van de cliënt en de
voortgang van de therapie. Maar je kunt op basis van alleen die scores niet concluderen dat de
therapeut kwalitatief goede GGZ verleent.”
Martina: “Inderdaad, een gesprek waar de angst van de cliënt echt inzichtelijk wordt, is heel zinvol
voor de therapie, maar de cliënt vindt het niet prettig hierover te praten en geeft een lage score. Dan
zou die lage uitkomst iets zeggen over de kwaliteit van de therapeut?”
Thea: “Kinderen geven zichzelf bijna altijd hoge cijfers. Daarom vind ik ook dat ROM een exactheid
suggereert die er feitelijk nog niet is. Nu al aanleveren van ROM-data aan de Stichting Benchmark
GGZ (SBG) vind ik dan ook nog veel te vroeg. We moeten eerst meer duidelijkheid creëren over de
mate van exactheid die ROM nu suggereert.”
Martina: “Inderdaad, ik vind het heel onwenselijk als er op basis van de huidige data conclusies
getrokken worden die ook verstrekt worden aan zorgverzekeraars.”
Thea: “Het is goed dat de NVVP voorwaarden heeft gesteld aan aanleveren van ROM-data aan de
SBG. Als we geen zeggenschap hebben in de SBG, dan is het natuurlijk vreemd dat andere partijen
data van vrijgevestigden interpreteren. Als we toch moeten aanleveren aan de SBG zonder dat de
NVVP zeggenschap krijgt binnen de SBG, dan vermoed ik dat ROM tegen ons gaat werken. Dan
verdwijnt de intrinsieke motivatie van de beroepsgroep, dan doen we het omdat het ons opgelegd
wordt.”
Martina: “Als ROM een voorwaarde wordt voor een contract met een zorgverzekeraar, dan moeten
we wel. Of je moet besluiten geen contract af te sluiten waardoor de zorgverzekeraar de conclusie
kan trekken dat je dan blijkbaar geen transparante en kwalitatief goed werkende therapeut bent.
Nu heb ik met alle grote zorgverzekeraars een contract, maar krijg dus een lager percentage van het
NZa-tarief ten opzichte van een contractant die wel ROM’t.”
Thea: “Ik heb ook met alle grote zorgverzekeraars een contract en ontvang inderdaad een hoger
percentage van het NZa-tarief, bij een paar zorgverzekeraars zelfs 100%.”
Martina: “In die zin draagt de financiële prikkel van zorgverzekeraars bij aan het besluit om te gaan
ROM’en, al roept het bij mij aversie op; dan wil ik juist om die reden niet ROM’en. Natuurlijk begrijp
ik dat de kosten van de gezondheidszorg stijgen en zorgverzekeraars ook zoeken naar instrumenten
om goede zorg te onderscheiden. Alleen, ik vind ROM daar nu nog niet het geschikte instrument
voor.”
13

Thea: “Daarom vind ik het belangrijk dat de NVVP naar buiten brengt dat ROM een proces in
ontwikkeling is en dat het jammer is als het nu al opgelegd wordt, want dan ga je als therapeut om
verkeerde redenen ROM’en. Overigens vermoed ik wel dat als zorgverzekeraars ROM niet
honoreren, heel veel therapeuten zullen afhaken.”
Martina: “En wat gaan gemeenten straks doen als de jeugd-GGZ wordt overgeheveld uit de
Zorgverzekeringswet (Zvw) naar de gemeenten? Gaan zij ROM ook als een uitkomstmaat voor
kwaliteit hanteren, of bedenken zij een nieuw instrument? Waarom zou ik dan nu gaan ROM’en, daar
veel tijd instoppen, terwijl de kans aanwezig is dat het over twee jaar door de gemeenten als een niet
waardevol instrument wordt gezien?”
Thea: “Ik vind dat de NVVP ROM zou moeten aanbevelen bij de gemeenten, wel met de
kanttekening dat ROM nog een proces in ontwikkeling is. Het zou zonde zijn als kinder- en
jeugdtherapeuten zouden stoppen met ROM. Al zou ik dan toch zelf blijven doorgaan met ROM. Dit
is nu zo verweven in mijn manier van behandelen. Bovendien vind ik het belangrijk om bij te blijven
dragen aan de vraag of de resultaten van psychotherapie meetbaar zijn. Ik vind het dan ook een goed
streven van de NVVP om een wetenschapper data-analyses uit te laten voeren op basis van de data
van vrijgevestigden. Ik hoop dat als we vijf jaar verder zijn ROM nog steeds bestaat, dat alle NVVPleden
ROM gebruiken en dat uit onze eigen data-analyses zichtbaar wordt welke parameters de
voortgang in de therapie bepalen.”
Martina: “Dat ook inzichtelijk wordt welke therapieën het beste werkzaam zijn bij bepaalde
diagnoses.”
Thea: “En dat de NVVP in staat is data uit de portal te objectiveren, daar zou ik blij mee zijn en ook
erg nieuwsgierig naar zijn.”
Martina: “Die uitkomsten kan de NVVP dan als beroepsgroep naar buiten brengen, naar het
ministerie en de zorgverzekeraars. Op die manier doen we met de ontwikkelingen mee maar houden
we toch de regie over onze eigen data.”
14

Thea in de praktijk
Registraties: Psychotherapeut
(lid NVP en NVVP), kinder- en
jeugdpsychotherapeut (lid en
supervisor VKJP, NVP), gz-
psycholoog, systeemtherapeut
(lid NVRG), EMDR-therapeut
(lid Vereniging EMDR).
Vrijgevestigd sinds: 1986
Solopraktijk
20 uur per week werkzaam, nu
praktijk aan het afbouwen
21 jaar lid van de NVVP
Gevisiteerd door de NVVP in
2010, geen visiteur geweest
Burgerlijke staat: gehuwd, vier
kinderen van 38, 37, 35 en 31
jaar en vier kleinkinderen
Thea uit de
praktijk
Boek: Congo van David
van Reybrouck (2010), in
de vakantie gelezen, veel
van geleerd!
Film: Les intouchables,
met veel plezier gezien
Krant: NRC
Tijdschrift: Kind en
Adolescent Praktijk,
gezellig tijdschrift onder
de vaktijdschriften
Stad / land: Utrecht zo
vertrouwd vanwege de
studietijd! / Frankrijk,
beetje francofiel!
Onhebbelijkheid:
regelzucht
2e keus beroep:
kinderarts
15

Registraties: orthopedagoog
(lid NVO), kinder- en
jeugdpsycholoog (lid NIP en
VKJP), gz-psycholoog, klinisch
psycholoog (lid NIP en NVVP),
EMDR therapeut (lid
Vereniging EMDR).
Vrijgevestigd sinds: 2002
Solopraktijk
24 uur per week werkzaam
5 jaar lid van de NVVP
Gevisiteerd door de NVVP in
2010, geen visiteur geweest
Burgerlijke staat: gehuwd,
drie kinderen van 17, 11 en 7
jaar
Martina uit
de praktijk
Martina in de praktijk
Boek: Blauwe maandag van
Nicci French (2011), heerlijke
literaire thriller!
Film: De ondraaglijke lichtheid
van het bestaan (naar het
boek van Milan Kundera,
(1989)
Krant: Trouw
Tijdschrift: Elsevier of
vaktijdschriften
Stad / land: Amsterdam (10
jaar gewoond en gestudeerd) /
vakantieland Italië
Onhebbelijkheid: ongeduld
2e keus beroep: theologe
16

Prof. Dr. Jim van Os
(1960) is hoogleraar Psychiatrische
Epidemiologie aan het Maastricht Universitair
Medisch Centrum. In maart schreef Van Os,
samen andere kernhoogleraren psychiatrie in
Nederland een kritisch essay in het Tijdschrift
voor Psychiatrie met als titel ROM: gedragsnorm
of dwangmaatregel?
“Benchmark op
basis van een
niet-valide
methodiek is
een vorm van
datamisbruik”
Wat was de aanleiding van dit essay?
“Het ergert mij mateloos dat ROM door de overheid en zorgverzekeraars gezien wordt als een
wetenschappelijk valide instrument voor benchmark. Dat is volstrekt onjuist. Het systeemdenken
van de Nederlandse overheid en zorgverzekeraars reikt niet over de grens heen. Als ze dat wel
zouden doen, dan zou men zien dat benchmark op basis van ROM niet werkt, daar zijn talloze
buitenlandse voorbeelden van. En toch besluit men om benchmark als uitkomstmaat van de
behandeling te hanteren. Ik vond het mijn taak om mijn mening onderbouwd te ventileren.”
Waarom vindt u ROM-data niet geschikt
voor benchmark?
“Als lid van de Koninklijke Nederlandse
Academie van Wetenschappen (KNAW) vind
ik het mijn plicht te wijzen op het feit dat
benchmark op basis van ROM-data gelijk
staat aan misbruik van patiëntendata. Samen
met de andere kernhoogleraren psychiatrie in
Nederland heb ik me daartegen in verweer
gesteld. Kwantitatieve wetenschap dient een
valide doel te dienen, maar als je
patiëntendata verzamelt terwijl je weet dat
het doel, de benchmark om instellingen en
zorgverleners met elkaar te vergelijken, niet
valide is en ook niet valide zal worden, dan
heb je naar mijn mening een enorm
probleem.”
Waarom is de benchmark, zoals opgezet
door de Stichting Benchmark GGZ (SBG),
volgens u niet valide?
“Er is een conflict of interest bij instellingen;
methodologisch gezien is het niet mogelijk
om alle factoren die een rol spelen bij de pre-
en postmeting te meten, en alle gebruikte
instrumenten meten wat anders. Er zijn bij de
SBG geen goede data voor ook maar een
begin van een casemix-correctie. Daarnaast is
cruciaal dat de GGZ een hoge prevalentie
kent. Om die reden is de GGZ dan ook naar
mijn mening ongeschikt voor marktwerking:
door die prevalentie treedt er namelijk
zuigwerking op en creëer je een alsmaar
groeiend aanbod van zorgaanbieders. Dat
leidt niet tot betere zorg zoals politiek Den
17

Haag wenst. Benchmark op basis van ROMdata
is dan ook niet de oplossing voor de
groeiende GGZ. Ik voorspel dat er nooit één
valide benchmarkvergelijking zal komen.”
Wat vindt u überhaupt van ROM?
“ROM is een uitstekend instrument om de
patiëntenzorg te verbeteren. Ik pas ROM toe
in mijn sessies met patiënten, dat doe ik al
vele jaren. Hierbij is mijn doel om te proberen
de ernst van de klacht te kwantificeren. Dat is
heel zinvol, bijvoorbeeld voor de patiënt, als
we zijn beloopgrafiek bespreken en de
behandeluitkomst evalueren. Voor mijzelf kan
ik evalueren hoe de behandeling verloopt in
relatie tot de uitkomst. Ook kan ik zien hoe
mijn behandelingen gemiddeld verlopen bij al
mijn patiënten. Of, wat ook zinvol kan zijn, is
dat ik mijn uitkomsten vergelijk met een
collega die dezelfde patiëntengroep
behandelt. Dan is de uitkomst een discussieinstrument
om met elkaar te bespreken en de
zorg te verbeteren.”
A
ls benchmark dan niet het juiste
instrument is om de effectiviteit
van de behandeling te meten, wat
kan politiek Den Haag dan inzetten om meer
grip te krijgen op de uitgaven in de zorg?
“Ik zie het niet zozeer als mijn taak om met
een alternatief te komen voor de benchmark.
Het is mijn taak om aan te tonen dat
benchmark niet het antwoord is op het
probleem van een groot aanbod van
zorgaanbieders vanwege mislukte
marktwerking in de GGZ.”
Wat vindt u van het Bestuurlijk Akkoord
waarin is opgenomen dat alle partijen in de
GGZ ROM-data moeten aanleveren aan de
SBG?
“De NVvP, en ik denk dat dat ook geldt voor
de NVVP, hebben politiek bedreven in dit
akkoord. Als vereniging wil je niet gezien
worden als de groep die niet transparant wil
zijn. Men heeft zich coöperatief opgesteld en
daar heb ik begrip voor. De passage in het
akkoord is naar mijn mening zo geformuleerd
dat deze meerdere interpretaties mogelijk
maakt.”
L
evert uw afdeling ROM-data aan
aan de SBG?
“Nee, dat doen wij niet. De
academische ziekenhuizen maken geen
onderdeel uit van het Bestuurlijk Akkoord
GGZ. De Nederlandse Federatie van
Universitair Medische Centra (NFU), mijn
belangenvereniging, was geen partij aan die
onderhandelingstafel, ook al vinden sommige
partijen dat de NFU vertegenwoordigd werd
door de aanwezige partijen, enfin, daar is het
laatste woord nog niet over gezegd.
Zorgverzekeraars kunnen de academische
ziekenhuizen dus geen verplichting opleggen.
Bovendien is aanlevering van ROM-data aan
de SBG juridisch niet houdbaar; ik beroep me
dan ook op de wet om niet te hoeven
aanleveren.”
Om welke wet of wetten gaat het in dezen?
“Ik beroep me op de Wet Medisch-
Wetenschappelijk Onderzoek, en de
internationale codes die daaraan verbonden
zijn, vooral de Europese voorschriften van de
Good Clinical Practice. Volgens de Good
Clinical Practice-code is het verboden om
kwantitatieve patiëntendata aan te leveren
als die voor een niet valide vergelijkend
onderzoek worden gebruikt. Als je dat bewust
wel doet is het misbruik van patiëntendata,
een ernstig vergrijp. Als een cliënt een
aanklacht indient tegen mij, omdat ik zijn
data heb doorgesluisd naar de SBG, die er een
benchmark mee heeft uitgevoerd, dan heb ik
een probleem. Een ander probleem ontstaat
als mijn praktijk, die bijvoorbeeld zou kunnen
liggen in de meest gedepriveerde wijk van
Maastricht, vergeleken wordt met
bijvoorbeeld een praktijk uit Blaricum. Als ik
vervolgens wordt gekort omdat er geen valide
casemix-correctie plaatsvindt, dan heb ik een
goede zaak voor de rechter. Deze actie zal ik
ook zeker niet nalaten mocht ik in een
dergelijke situatie belanden.”
W
at is uw verwachting voor de
toekomst over dit onderwerp?
“Ik ben ervan overtuigd dat
benchmark op basis van ROM zal leiden tot
een schandaal. Over een paar jaar zal blijken
dat de data die massaal in de zorg zijn
verzameld op foute wijze zijn gebruikt. Dan
18

lijkt dat de overheid en de zorgverzekeraars
benchmark enorm hebben onderschat.
Vooralsnog worden wij wetenschappers in
een hoek geplaatst, wordt onze mening als
onzin afgedaan en verwijt men ons dat wij
niet transparant willen zijn.
Daarnaast wordt er in mijn ideale vergezicht
volop ROM toegepast, iedereen ROM’t, dat is
immers goed voor de patiëntenzorg. En de
SBG vormt zich om tot een organisatie die
individuele zorgaanbieders hulp biedt bij
geautomatiseerde ROM- en
feedbacksystemen. Ze vervolmaken ROM in
het individuele patiëntentraject.”
W
at kreeg u voor reacties op uw
essay?
“Ik heb veel verschillende
reacties ontvangen. De gemiddelde clinicus
voelt aan dat ROM voor benchmark
ongeschikt is. Daarnaast heb ik geen
inhoudelijke argumenten ontvangen die de
kern van het essay weerleggen. Zelfs de
Wetenschappelijke Adviesraad van de SBG is
het inhoudelijk in principe met
ons eens, maar het bestuur
van de SBG negeert het
signaal.”
Wat vindt u van het initiatief
van de NVVP om een eigen
ROM-portal te starten voor
en door de leden?
“Zo’n experiment is exact het
instrument wat je moet
Prof. Dr. Van Os leidt in
Maastricht een van de
grootste GGZonderzoeksteams
in
Europa. Het team
ontwikkelde nieuwe
wijkgerichte zorgvormen
voor mensen met
psychiatrische stoornissen
en nieuwe vormen van
digitale diagnostiek en
behandeling van
depressie, psychose en
angststoornissen. Ook
identificeerde het team
nieuwe risicofactoren die
het ontstaan van
psychose, angst en
depressie kunnen
beïnvloeden.
Van Os is lid van de
Koninklijke Nederlandse
Academie van
Wetenschappen.
gebruiken als niet duidelijk is of ROM iets zal
zeggen over het behandeleffect. Een
experiment in een groep van min of meer
gelijkwaardige zorgaanbieders kan op termijn
valide data opleveren.”
H
eeft u suggesties voor de NVVP
ten aanzien van ROM en
benchmark?
“Ik beveel het NVVP-bestuur aan om de leden
en ook de cliënten van de leden te wijzen op
het gevaar van benchmark op basis van een
niet valide methodiek. Ik vind dat je alle
cliënten zou moeten vragen: ‘mag ik uw
geanonimiseerde data gebruiken om aan een
organisatie te leveren die er geen valide
onderzoek naar doet, en waarbij ik de kans
loop dat ik u geen zorg meer mag leveren op
basis van foutieve wetenschappelijke
conclusies?’ Want dat is de consequentie:
zorgverleners kunnen op basis van de
benchmark gezien worden als niet effectief
bewezen behandelaars. De NVVP zou zich
juridisch moeten laten adviseren in deze. Voor
de korte termijn is het aan te
bevelen om advies in te
winnen over de verplichte
aanlevering en de validiteit, en
voor de lange termijn of het
houdbaar is dat
zorgaanbieders op basis van
de uitkomsten van een nietvalide
systeem geen contract
kunnen krijgen met een
zorgverzekeraar.”
19

Maarten Erenstein en Edwin de Beurs
zijn respectievelijk algemeen directeur en
inhoudelijk directeur van de Stichting Benchmark
GGZ (SBG). De SBG is in 2011 opgericht door GGZ
Nederland en Zorgverzekeraars Nederland (ZN)
om transparantie te scheppen over de uitkomst
van behandelingen in de GGZ. SBG heeft een
belangrijke positie in het recent gesloten
Bestuurlijk Akkoord voor de GGZ. Dit akkoord is
ook ondertekend door de NVVP. Met het akkoord
is afgesproken dat ook de vrijgevestigden
gegevens gaan aanleveren bij de SBG. De NVVP
heeft aan meedoen met het benchmarken van de
GGZ wel voorwaarden gesteld, waarover nog met
de SBG wordt gesproken. Echter, een nadere
kennismaking met de directie van de SBG kan in
dit themanummer niet ontbreken. Op het kantoor
van de SBG in Bilthoven spreken we over de
doelstelling van de Stichting en wat de SBG
eventueel voor de vrijgevestigden zou kunnen
betekenen.
Wat is de kerntaak van de SBG?
Edwin “SBG wil de uitkomst van
behandeling in de GGZ inzichtelijk maken. Dit
willen wij realiseren door behandelresultaten
vast te stellen en met elkaar te vergelijken
(benchmarken). De gegevens die hiervoor
gebruikt worden zijn afkomstig van Routine
Outcome Monitoring (ROM).”
Maarten “SBG is een zogenaamde Trusted
Third Party (TTP), met een stichting als
rechtsvorm.”
“Als
vrijgevestigde
moet je niet
willen dat je
buitenspel komt
te staan”
Wat is het voordeel van ROM voor de
zorgverlener?
Maarten “Aanvullend op de klinische blik
van de zorgverlener, biedt ROM feitelijke
informatie over het verloop van de
behandeling. ROM heeft alleen een
meerwaarde voor de zorgverlener als ROM
goed wordt toegepast en deze onderdeel
uitmaakt van de behandeling, dat de uitkomst
wordt besproken met de cliënt. ROM creëert
evaluatiemomenten in de behandeling en kan
de behandelaar erop attenderen dat de
20

ehandeling niet volgens plan verloopt of dat
het doel inmiddels bereikt is.”
En wat is het voordeel van benchmarken
voor de zorgverleners?
Edwin “Als de ROM-data aangeleverd
worden bij de SBG, ontvangt de zorgverlener
spiegelinformatie van ons retour. Dan kan hij
resultaten van zichzelf, of van zijn eigen
instelling vergelijken met die van een andere
instelling of met het landelijk gemiddelde; dat
heet externe benchmarking. Ook binnen de
instelling kunnen de gegevens gebruikt
worden voor onderlinge vergelijking (interne
benchmarking).”
En wat is het voordeel van benchmarking
voor de patiënt?
Edwin “Wanneer we voldoende vertrouwen
hebben in de data zou er op termijn een
website kunnen komen, waarop na te gaan is
waar men de beste zorg voor een specifieke
klacht kan krijgen. Op die website ziet de
patiënt dan bijvoorbeeld dat in zijn regio
instelling X en vrijgevestigden Y en Z goede
zorg leveren die ook vergoedt wordt door de
zorgverzekeraar. De data die ten grondslag
liggen aan zo’n website, zijn afkomstig van
zowel instellingen als vrijgevestigden. Als
vrijgevestigde, die gelooft in zijn of haar eigen
effectiviteit als behandelaar, moet je niet
willen dat je buiten spel blijft bij deze
transparantie. Om de patiënt een goede
keuze te bieden, moet het gehele veld van de
GGZ in beeld zijn.”
Wat leveren jullie nu voor informatie aan
instellingen?
Edwin “De ROM-data komen terecht in een
database waar wij ze checken op
betrouwbaarheid. Daarna geven we de
resultaten terug aan de instelling in de vorm
van een webapplicatie. Die webapplicatie
heet BRaM, de Benchmark Rapportage
Module. Via BRaM krijgen instellingen inzage
in hun behandelresultaten in vergelijking met
het landelijk gemiddelde.”
Maarten “BRaM biedt inzicht in ROMrespons
en behandelingsuitkomst. De
responsdata bieden inzicht in hoe goed er is
gemeten. Dat is slechts een middel om te
komen tot het uiteindelijke doel, namelijk het
behandeleffect zo goed mogelijk inzichtelijk
maken. Op dit moment zijn we als SBG
voornamelijk bezig met de respons. Als we
onvoldoende data hebben, kunnen we geen
betrouwbare benchmark over
behandeleffecten realiseren.”
Edwin “De ROM-gegevens van patiënten
zijn geanonimiseerd en de wijze waarop wij de
privacy van de ROM-data waarborgen is
getoetst bij het College Bescherming
Persoonsgegevens (CBP). En aan de
rapportages van de benchmark zijn voor de
gebruikers, de instellingen of vrijgevestigden,
geen kosten verbonden. De zorgaanbieders
financieren ROM, de zorgverzekeraars
financieren het benchmarken.”
En wat ontvangen zorgverzekeraars van
jullie op dit moment?
Edwin “De zorgverzekeraar ziet wat betreft
de responsinformatie dat bijvoorbeeld
instelling A bij 20% van de gedeclareerde
DBC’s een voor- en een nameting heeft
verricht. Bij instelling B is dat 13% en instelling
C heeft bijvoorbeeld nog niets aangeleverd.
Tevens kunnen zij ook kijken naar de
gemiddelde uitkomst van behandeling die
wordt gerealiseerd bij verschillende
zorgaanbieders voor allerlei subgroepen van
patiënten. Deze laatste gegevens hebben
momenteel nog weinig zeggingskracht omdat
gegevens nog niet volledig worden
aangeleverd.”
Over hoeveel data beschikken jullie
inmiddels?
Maarten “Met ongeveer 230 instellingen
21

waarvan 40 dyslexie-instellingen hebben wij
een contract over het aanleveren van ROMdata.”
Edwin “Volgens contract levert een
instelling, en wellicht straks een
vrijgevestigde, alle gedeclareerde DBC’s
inclusief meetgegevens over de uitkomst van
de behandeling aan bij de SBG. Op dit
moment krijgen we ongeveer 50% van alle
uitgevoerde DBC’s binnen. Bij een aanzienlijk
deel van de DBC’s ontbreken echter nog de
essentiële uitkomstgegevens van ROM en
achtergrondgegevens van de patiënten. “
Maarten “Klopt, op dit moment is een
goede start gemaakt en is 7% van alle
aangeleverde DBC’s op de juiste manier van
uitkomstgegevens voorzien en zit als
evalueerbaar in onze database. Dit
percentage blijft enigszins achter bij
afspraken die zorgverzekeraars en
zorgaanbieder onderling gemaakt hebben
over het tempo van aanlevering van
gegevens.”
Edwin “We moeten niet vergeten dat
implementatie van ROM een majeure
operatie is. Dit vergt enige tijd en men dacht
in de GGZ hiermee verder te zijn dan nu blijkt.
Ook aanlevering van betrouwbare gegevens
bij de SBG blijkt voor veel instellingen een
lastiger ICT-klus dan zij hadden verwacht. Dat
zal ook voor vrijgevestigden gelden, hoewel
ROM-portals hierbij wellicht uitkomst kunnen
bieden. Het ziet er zeker naar uit dat
uiteindelijk alle instellingen en ook de
vrijgevestigden in staat zullen zijn data aan te
leveren en wanneer die data dan ook
betrouwbaar en valide zijn, kunnen wij
uiteindelijk onze kerntaak naar behoren
uitvoeren.”
De NVVP, en ook de LVE en het NIP hebben
voorwaarden gesteld aan de aanlevering aan
de SBG, zoals invloed op de werkwijze van
Stichting. Wordt het verzoek van deze
partijen gehonoreerd?
Maarten “Ons bestuur is op de hoogte van
deze voorwaarden en heeft besloten om met
de NVVP, LVE en het NIP in gesprek te gaan.
Een uitnodiging volgt op korte termijn. We
hebben er alle vertrouwen in dat we eruit
komen.”
Jullie spraken zojuist over de ‘beste zorg’. Op
grond waarvan is een behandelaar een goede
behandelaar die de ‘beste zorg’ levert?
Edwin “Het woord ‘beste’ is wellicht een
ongelukkige term. We kijken naar de uitkomst
van de behandeling als indicator voor de
kwaliteit. Wat wij doen in BRaM is dat we de
beginscore en de eindscore met elkaar
vergelijken; de verschilscore zegt iets over de
afname van klachten of symptomen, de
verbetering in functioneren of de hoeveelheid
gewonnen kwaliteit van leven die ten tijde van
de behandeling tot stand is gekomen. Die
uitkomst middelen we over een groep
patiënten (de caseload van een behandelaar,
van een instelling, of het landelijk gemiddelde
in een bepaalde periode). Door middel van
subgroepselectie houden we rekening met
verschillen in aanvangsniveau van klachten of
complexiteit van de problematiek. De
uitkomst van de behandeling is immers niet
alleen afhankelijk van de kwaliteit van de
behandeling, maar ook van de
behandelbaarheid van de problematiek. Daar
moet je dan rekening mee houden.”
Maarten “Op die manier levert SBG via
BRaM rapportages waar instellingen en
zorgverzekeraars, en wellicht op termijn ook
vrijgevestigden, met elkaar over in gesprek
kunnen gaan.”
Begin dit jaar heeft een groep hoogleraren
zich negatief uitgelaten over ROM, de
benchmark en de SBG. Wat vonden jullie
hiervan?
Edwin “Je moet onderscheid maken tussen
ROM en benchmarking, dat is niet hetzelfde
al haalt men dat wel door elkaar. De
ontwikkeling van ROM juichen de
hoogleraren juist toe. Men heeft vooral
twijfels aan de validiteit van de benchmark.
Maar je moet beginnen met afspraken over
meetinstrumenten en meetmomenten.
Benchmarken betekent dat we tot op zekere
hoogte moeten standaardiseren hoe we
behandeluitkomsten vaststellen. Daarna ga
je doorontwikkelen. Wij pretenderen niet dat
we er al zijn. Benchmarking is nog volop in
ontwikkeling en er is nog veel te doen. Dat
hoeft de zorgverzekeraars en de
22

zorgaanbieders er overigens niet van te
weerhouden alvast in gesprek te gaan over de
uitkomsten die we nu al zichtbaar kunnen
maken. Maar men moet zich daarbij
realiseren dat de zeggingskracht van de
gegevens vooralsnog beperkt is. Die
zeggingskracht en het vertrouwen in de
benchmark zal met de tijd groeien.”
Maarten “Er zijn nog veel verbeteringen
door te voeren. Die gaan we toepassen, maar
Het bestuur van de SBG bestaat uit
drie bestuursleden afkomstig van
de zorgverzekeraars, drie
bestuursleden van zorgaanbieders,
één bestuurslid afgevaardigd door
de Landelijke Patiënten vereniging
GGZ en een onafhankelijk
voorzitter met een ruime staat van
dienst bij zowel zorgaanbieders als
zorgverzekeraars. Daarnaast kent
SBG een Wetenschappelijke Raad
die bestaat uit vier hoogleraren
psychiatrie, twee hoogleraren
psychologie en een universitair
hoofddocent. Ten slotte zijn er
Expertraden voor verschillende
patiëntengroepen, waar
onderzoekers/behandelaars uit het
veld in participeren.
dan wel op basis van onderzoeksgegevens en
niet op basis van opinies.”
Edwin “De expertraden van de SBG hebben
daar een grote rol in. Zij leveren ons gevraagd
en ongevraagd advies over de methodiek van
het benchmarken, de Wetenschappelijk Raad
toetst de inhoud van die adviezen, en het
SBG-bestuur neemt uiteindelijk een besluit
over de haalbaarheid.”
23

“Psychotherapie leent zich niet voor
economische
Wat was de aanleiding om dit boek te
schrijven?
“Ik begon in mijn eigen beroepsomgeving te
zien dat mensen therapeutisch werk gingen
verzinnen, gewoon omdat ze er meer geld
mee konden verdienen. Ik zag ondertussen
dat er een ingewikkeld DBC-systeem op ons
werd losgelaten, dat geen rekening hield met
de aard van ons werk. Ik heb het boek uit
verontwaardiging over de
marktwerkingsmaatregelen in de GGZ
geschreven.”
Wat is een goed voorbeeld van zo’n
marktwerkingsmaatregel?
“De DBC GGZ-productstructuur is zo’n
maatregel. Ik denk dat in onze sector het
concept van de DBC's niet deugt, omdat het
gebaseerd is op de DSM-classificaties. De
mensen die de DBC's hebben bedacht,
hebben niet goed beseft of begrepen dat de
DSM-classificaties geen echte diagnoses zijn,
ook al staat dat sinds jaar en dag te lezen in
het voorwoord van de DSM. Diagnoses zijn
glibberig, het zijn geen harde medische
feiten. Je moet er dan geen uiteenlopende
tarieven aan willen toekennen. Neem
bijvoorbeeld de DBC voor de diagnose
'aanpassingsstoornis'. Deze betaalde tot en
met 2011 beter dan die voor 'depressie' of
'persoonlijkheid', mits < 1800. Dus, dan wordt
dienstverlening”
Arno Goudsmit (1955) is psychotherapeut, NVVP-lid en
houdt praktijk in Maastricht.
Op 12 oktober is zijn boek Psychotherapie in tijden van administratie;
afgevinkte frustraties over de nieuwe gekte in de geestelijke
gezondheidszorg verschenen bij Uitgeverij SWP in Amsterdam.
de declarerende zorgaanbieder vanzelf
beloond voor die diagnose. Vervolgens, vanaf
2012, wordt de DBC 'aanpassingsstoornis'
ineens niet meer vergoed. Dat maakt dat de
therapeut gaat nadenken: welke diagnoses
mag ik nog stellen die ik ook betaald ga
krijgen? Dat zou niet mogen; het stellen van
de diagnose moet een belangeloze kwestie
zijn en blijven. Ook mag het niet zo zijn dat
een patiënt zich prettiger voelt als hij voor zijn
behandelaar een hoger uurtarief opbrengt.
Daarnaast vind ik ROM als
benchmarkinstrument ook zo’n typische
marktwerkingsmaatregel.”
Vertel eens verder…..
“ROM wordt op dit moment misbruikt voor
benchmark om zorgaanbieders met elkaar te
vergelijken. In dat opzicht was ik erg blij met
het artikel van Jim van Os c.s. hierover, eerder
dit jaar. Het is onethisch om ROM te
gebruiken voor oneigenlijke doelen, en de
sector wordt hiertoe wel gedwongen. Ik denk
dat we hiertegen groot bezwaar moeten
maken, in plaats van te doen alsof het
allemaal prima is, want resultaten en
behandeleffecten zijn bijzonder moeilijk te
objectiveren. De meetinstrumenten die nu
gebruikt worden, zijn daartoe nauwelijks in
staat, en ze zijn daarvoor in ieder geval niet
ontwikkeld. Op zich vind ik het een goede
24

zaak als de effecten van behandelingen goed
zichtbaar zijn. Maar we kunnen onszelf
beduvelen en denken dat we met onze nu
beschikbare meetinstrumenten ook valide
effectmetingen kunnen verrichten. Dat is niet
het geval. Juist psychotherapie vraagt
subtiele criteria als we de effecten echt
zichtbaar willen maken, en vaak is het pas
achteraf, na afloop van een behandeling,
goed mogelijk om te zien op welke dimensies
een therapie-effect goed zichtbaar is. ROM is
ontwikkeld voor feedback binnen het verloop
van een behandeling, en niet voor het
benchmarken van behandelaars.”
Zorgverzekeraars lopen vanwege de
marktwerking financieel risico en willen
grip krijgen op de zorguitgaven en willen
de zorg zo goed mogelijk inkopen.
Daarom hechten ze veel belang aan
benchmark via ROM. Wat zouden
zorgverzekeraars dan voor instrumenten
moeten gebruiken om regie op de
uitgaven van de GGZ te houden?
”Ik denk dat het meten van recidive nuttige
informatie kan zijn voor zorgverzekeraars. Als
een patiënt een x aantal jaren vooruit kan na
een behandeling, en zich niet meteen na een
jaar weer elders aanmeldt voor een
langdurige behandeling, dan was het
waarschijnlijk een goede behandeling.
Evenzo: als een patiënt na een behandeling bij
een therapeut na een tweetal jaren nog eens
terugkomt en dan aan drie sessies alweer
genoeg heeft, dan was het ook een goede
behandeling. Dus in het algemeen: de kosten
die nog gemaakt moeten worden na afsluiting
van een behandeling, zijn een goede indicatie
voor het effect van die behandeling. Dit is
eenvoudig meetbaar, en het geeft een goede
aanwijzing of een therapie wel of niet goed
genoeg was. Vandaar dat ik in mijn boek
voorstel dat dit gebruikt gaat worden als een
maat voor de kwaliteit van behandelingen, en
niet al die gekke opinievragenlijsten die na
afloop op een patiënt zouden moeten worden
losgelaten.”
Je vergelijkt DBC’s met derivaten, een
term die vaak valt sinds de economische
crisis. Denk je dat de DBC’s de GGZ een
crisis bezorgen zoals ook de derivaten in
de bankensector voor een crisis zorgden?
“De DBC's worden door mij aangeduid als
derivaten die een gebrekkige relatie hebben
met hun onderliggende waarde. Dit betekent
dat de overheid, lees DBC-Onderhoud, voor
de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)
geprobeerd heeft om de DBC's zo te
groeperen dat het echte 'dingen' zijn. Maar
dat zijn het niet. De DBC's zijn administratieve
grootheden, zonder dat ze in de werkelijkheid
echt bestaan, als objecten. De overheid en de
zorgverzekeraars doen gewoon alsof ze die op
een denkbeeldige markt kunnen kopen, maar
als een verzekeraar bij een zorgaanbieder
twintig depressie-DBC's inkoopt, dan koopt
hij twintig verschillende objecten. Het is alsof
je twintig blikken soep koopt met hetzelfde
etiket, maar met telkens een andere inhoud
en hoeveelheid. Het is dus een toneelstuk
waarin 'gezondheidsmarktje’ wordt gespeeld,
terwijl de koopwaren niet duidelijk
gedefinieerd zijn. Dat is vragen om ellende.
We hebben dan geen gezondheidsmarkt,
maar een simulatie daarvan.”
Stel je wordt gevraagd een advies uit te
brengen over het DBC-systeem, welke
onderdelen zou je dan meteen willen
veranderen?
“Ik zou graag willen dat de staffeling
verdwijnt, zodat er geen perverse beloning is
voor DBC's die net iets boven de
staffelgrenzen liggen. Ook zou ik graag zien
dat behandelaars beloond worden voor
therapieën die aantoonbaar leiden tot geen of
nauwelijks recidive. Dat zou namelijk de echte
preventie in de gezondheidszorg zijn: het
voorkomen van verdere kosten. Ook vind ik
het zeer dubieus dat een kortdurende DBC
automatisch wordt opgevat als een
behandeling voor een relatief eenvoudig
probleem. Dit doet onrecht aan de aard van
de problematiek. Ik heb zelf veel geld en
moeite geïnvesteerd in kortdurende
dynamische therapiemethoden, maar dit
systeem stimuleert vooral dat behandelingen
worden uitgevoerd door mensen met zo min
mogelijk opleiding, en dus met zo laag
mogelijke arbeidskosten.”
25

Je boek bevat brieven van een genie aan
de toekomstige minister van VWS. Wat is
je persoonlijke verwachting van de
toekomst ten aanzien van de
marktwerking?
“Ik vrees dat veel ambtenaren zullen denken
dat ze met nieuwe uitsluitingen van DSMclassificaties
ook echte besparingen zullen
kunnen afdwingen. Ik verwacht ook dat men
de psychotherapie als een behandeling voor
'luxeproblemen' zal trachten af te schilderen.
Psychotherapeutische zorg zal men steeds
meer gaan zien als een soort economische
dienstverlening. Dat zullen we moeten
trachten te voorkomen; niet door braaf te
gaan ROM’en, maar door te laten zien dat we
behandelrecidive kunnen voorkomen en
daarmee dus veel nieuwe zorgkosten
besparen. Als we dat niet doen, dan werken
we onszelf, heel braaf, van het schaakbord
af.”
ISBN: 9789088503481
Uitgeverij SWP Amsterdam
Prijs: € 19.90
Uitgeverij SWP stelt vijf weggeefexemplaren van
Psychotherapie in tijden van administratie weg.
Geïnteresseerd? Mail dan naar a.vandermeer@nvvp.nl.
De eerste vijf belangstellenden worden met een boek
beloond.
Wat wil je graag bereiken met je boek?
‘Het zou goed zijn dat collegapsychotherapeuten,
maar ook beleidsmakers,
zich realiseren dat we met het DBC-systeem
bezig zijn om een schijnwereld op te trekken,
in naam van kostenbeheersing en vrije
marktwerking. Ik hoop dat via het boek
duidelijk wordt dat marktwerking op deze
manier tamelijk onzinnig is, terwijl het op een
andere manier best wel zou kunnen lukken. Ik
gebruik daarbij vileine humor als een wapen,
om zaken belachelijk te maken waar onze
sector zich inmiddels willoos bij lijkt te
hebben neergelegd. En ik kan mij niet
voorstellen dat een toekomstige minister dit
boek leest, maar, stel je voor, dan staat er wel
alvast een conceptredevoering voor hem
klaar.”
26

De week van Annemarie van der Meer
Maandag
Sinds kort starten we de werkdag met het NVVP-café, dat
klinkt heel gezellig, maar is vooral heel functioneel, al wisselen
we op maandag natuurlijk ook even onze
weekendbelevenissen uit. In het NVVP-café praten we elkaar
in maximaal tien minuten bij over wat zich de vorige dag
afspeelde tijdens externe of interne overleggen. Deze
maandagochtend vertelt Judith over een overleg dat ze had
met DBC Onderhoud, Jeanne over een overleg met Kiesbeter,
Mariska over een training van de visitatiesoftware en ik vertel
welke afspraken er gemaakt zijn tijdens een
contractbesprekingsoverleg met Multizorg. Daarna
beantwoord ik vragen van leden per email en pleeg een paar
telefoontjes. Vervolgens vindt een vergadering van de NVVPcommissie
ROM plaats. We brainstormen op mijn kamer over
de doorontwikkeling van de NVVP ROM-portal. Na de
vergadering interview ik Monique de Rooij voor het magazine
over haar rol als NVVP-lid in de ROM-commissie. Aan het eind
van de middag lees ik de vergaderstukken van de NZacommissie
Cure GGZ. Ik heb nog even contact met een collega
van GGZ Nederland om het onderwerp bevoorschotting af te
stemmen zodat we elkaar tijdens de vergadering kunnen
versterken.
Als ik thuiskom om zes uur staat het eten al klaar. Peter en ik
hebben de regel: wie het eerst thuis is, kookt. Peter is meestal
eerder thuis, terwijl ik graag kook, echt waar!
’s Avonds kijk ik naar Boeken en Tegenlicht en lees Liefde van
Karl Ove Knausgard.
Dinsdag
Na het NVVP-café, heb ik een afspraak met een van onze leden over de concepthandleidingen die ik
heb geschreven voor opleiders en opleidelingen. De input verwerk ik in de stukken. Volgende week
spreek ik hier nog over met een ander NVVP-lid dat ook ervaring heeft met opleidingsplekken.
Via de Datumprikker stuur ik een uitnodiging aan onze contactpersonen van de RINO’s. Doel van dat
gesprek is om de handleidingen te bespreken, de nieuwe eisen van de RINO’s over de
overeenkomsten tussen opleider en opleideling te vernemen en het beleid van zorgverzekeraars
voor opleidelingen te bespreken.
Na een korte pauze in de sfeervolle winkelstraat vlakbij ons kantoor, bedenk ik een aantal tweets.
Jeanne plaatst ze op onze website en op Twitter. Inmiddels hebben we 300 mensen die onze
Twitterberichten volgen. Daarna schrijf ik een eerste versie van het NVVP ROM-protocol waar we in
27

de ROM-commissie over spraken.
Eind van de middag krijg ik het conceptinterview van deze maand terug van Arnoud van Buuren. Ik
redigeer de tekst, bespreek de inhoud ervan even met Judith en retourneer de tekst naar Arnoud
voor zijn definitieve fiat. Jeanne stuurt het vervolgens naar de leden en plaatst het op onze website.
’s Avonds ga ik naar de sportschool.
Woensdag
Rechtstreeks van huis rijd ik naar het kantoor van de NZa in Utrecht. Tijdens de vergadering bij de
NZa spreek ik onze zorgen uit over de mogelijke afschaffing van de beleidsregel Bevoorschotting en
rentevergoeding, zoals de NZa beoogt. De NZa zegt toe onze punten mee te nemen in de
overweging. Op kantoor breng ik Judith hiervan op de hoogte. We besluiten ons standpunt nogmaals
in een email te sturen naar onze contactpersonen bij de NZa. Daarna lees ik mijn email, check
websites van het ministerie van VWS, de NZa, ZN, de VNG, NIP, LVE, NVP en de NVvP en kijk of er
relevante informatie voor de NVVP is. Ik stuur een reactie van de VNG over de concept-Jeugdwet
door aan Judith en Jeanne.
’s Middags hebben Judith en ik een telefonische afspraak met zorgverzekeraar Menzis. Ruim een uur
praten we over de contractvoorwaarden voor 2013. In het gesprek herhalen wij nog eens dat het
zeer ongewenst is om strakke omzetplafonds te hanteren, dat dit tot gevolg kan hebben dat
behandelingen met cliënten niet afgemaakt kunnen worden et cetera.
Na het gesprek stuur ik een sms naar de Tweede Kamerleden Lea Bouwmeester (PvdA) en Hanke
Bruin Slot (CDA) met de vraag om een gesprek. Ik sprak ze recent over de concept-Jeugdwet. Lea en
Hanke overwegen een motie in te dienen om bepaalde groepen uit te zonderen van de overheveling.
Het zou mooi zijn om de jeugd-GGZ als groep te kunnen uitzonderen.
Aan het eind van de middag komt een visiteur in opleiding op kantoor voor een
kennismakingsgesprek. Samen met de voorzitter van de Visitatiecommissie voeren we dit gesprek.
De kandidaat lijkt ons heel geschikt, we bieden aan dat ze dit najaar nog mee kan draaien in een
visitatiegroep.
Na mijn werk wandel ik naar de Biltstraat in Utrecht om daar te eten met een vriendin.
Donderdag
Ik werk het interview met Monique de Rooij uit. Als dit klaar is,
bespreek ik het stappenplan van de ROM-commissie met Judith. We
besluiten een notitie op te stellen namens de ROM-commissie voor
de Beleidsraad en het Bestuur en dat het onderwerp ook op de ALV
in november aan de orde moet komen. Het lijkt ons een goed idee
om wetenschapper Kim de Jong daarvoor uit te nodigen, zodat zij
haar persoonlijke visie en ook die van de ROM-commissie waarin zij
participeert aan de leden kan vertellen. Kim reageert enthousiast op
een mail waarin ik haar vraag voor de ALV. Daarna schrijf ik de
notitie voor het bestuur en maak een ruwe opzet voor de brief die
we aan de formateurs willen sturen.
En dan is het weekend! We gaan uit eten om te vieren dat Peter een
28

contract heeft gekregen voor zijn thriller die begin volgend jaar verschijnt.
Weekend
Vrijdags een dagje Amsterdam. ’s Ochtends heb ik een gesprek met een uitgever. Ik ben benieuwd
wat ze van het eerste deel van mijn manuscript (fictie) vindt. Ze is heel positief, een goede stimulans
om door te gaan! ‘s Middags lunch ik met een vriendin, daarna gaan we naar het nieuwe Stedelijk
Museum. Wat een mooi pand!
’s Avonds thuis, eten we met de jongste dochter van Peter zelfgemaakte pizza met salade. Daarna
werk ik nog wat aan het doek dat ik eerder deze maand heb opgezet, zie de foto…. Het is nu af vind
ik.
Zaterdagochtend en zondagochtend schrijf ik aan het manuscript. De middagen en avonden staan in
het teken van kranten lezen (de Volkskrant, NRC en The New York Times), brood bakken, koken voor
vrienden uit het kookboek Plenty van Ottolenghi, lp’s draaien uit de jaren negentig, een speurtocht
over de Egypteafdeling met mijn neefje van zeven in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden en
eten bij mijn zus en haar gezin. ’s Avonds thuis check ik mijn email en twitteraccount en bereid me
voor op een nieuwe werkweek.
29

in het volgende NVVP-magazine:
themanummer
ZORGINKOOP
verschijnt eind december 2012
colofon
Annemarie van der Meer, interviews en foto’s
Jeanne Janssen, vormgeving
Judith Veenendaal, eindredactie
30