Drie jaar! - Sardes

Serv Vinders (Childcare International)
Do not hurry, maar…
Tijdens een werkbezoek aan Finland vroeg een
Nederlandse deelnemer hoe het toch mogelijk is
dat Finland de beste PISA-scores (vergelijkende
cijfers van leerlingen op verschillende deelgebieden)
heeft in Europa, terwijl het basisonderwijs
hier pas start op zevenjarige leeftijd. Het antwoord
was: “Do not hurry with children. They learn when
they are ready.” En kennelijk zijn volgens Finse
opvattingen kinderen van zes of zeven jaar ‘ready’
voor de basisschool.
Finland
Voordat Finse kinderen zeven jaar zijn, is er een
opvangsysteem met verschillende mogelijkheden.
In het eerste levensjaar zijn de meeste kinderen
thuis, omdat de meeste ouders gebruikmaken van
ouderschapsverlof. Tussen het eerste en zesde jaar
worden kinderen opgevangen door gastouders,
gaan ze naar een (meestal gemeentelijk) kinderdagverblijf
of zorgen ouders (veelal moeders) zelf
voor hun kinderen. Op zesjarige leeftijd kunnen
kinderen (zoals in vele Scandinavische landen)
naar een preschool class. Vrijwel alle kinderen
maken hiervan gebruik. Vanaf zeven jaar gaan
kinderen naar het offi ciële basisonderwijs.
Het niveau van de reguliere kinderopvang in
Finland is erg hoog. Er wordt 10 tot 12 uur per dag
opvang geboden, pedagogisch medewerkers
Sardes Speciale Editie–nummer 12–november 2011
De Onderwijsraad adviseert om de startleeftijd voor de basisschool (voor
bepaalde groepen) te verlagen naar drie jaar. Serv Vinders vraagt zich af in
hoeverre we dit pleidooi moeten omarmen. Om een antwoord te vinden op
deze vraag, neemt hij een kijkje buiten onze landsgrenzen. Wat kunnen we leren
van bijvoorbeeld Finland en Vlaanderen, landen die hoge PISA-scores krijgen?
En wat betekenen deze buitenlandse ervaringen voor het pleidooi van de
Onderwijsraad?
27
hebben veelal een bachelor opleiding en er is een
curriculum, waarin aandacht is voor ‘care,
education and introduction’. Voor kinderen van
één tot drie jaar geldt de norm van één professionele
kracht op vier kinderen; voor kinderen van
drie tot zes jaar is één professionele kracht op
zeven kinderen de norm. Er is veel aandacht voor
de overgang van opvang naar onderwijs en
volgens de OESO is het educatieve niveau van de
opvang tot zes jaar hoog. Er is in Finland alleen
voor kinderen tot acht jaar een uitgebreid netwerk
van buitenschoolse opvang. De basisscholen
hebben op dit punt geen formele verantwoordelijkheid,
maar bieden wel vaak buitenschoolse opvang
aan. De OESO, die zeer positief is over Finland,
ziet dit als één van de zwakke punten.
Vlaanderen
Ook Vlaanderen scoort goed in de PISA-vergelijkingen.
Iets minder goed dan Finland, maar
Vlaanderen bevindt zich zeker in de Europese
kopgroep. In het Belgische systeem gaan kinderen
met tweeënhalf jaar naar de kleuterschool. Vrijwel
alle kinderen in de leeftijdsgroep van tweeënhalf
tot zes jaar bezoeken de kleuterschool. Dit succes
is mede te verklaren door het feit dat de kleuterschool
voor de ouders vrijwel gratis is. Er worden
de laatste jaren pogingen gedaan om kinderen die
de kleuterschool niet bezoeken (veelal kinderen