Drie jaar! - Sardes

32 Sardes Speciale Editie–nummer 12–november 2011
IJsbrand Jepma, Paulien Muller en Karin Westerbeek (Sardes)
Drie toekomstvisies op driejarigen
Wat moet er met driejarigen gebeuren? En wie is daar verantwoordelijk voor:
de school of de kinderopvang? We legden deze vraag voor aan Anja Hol,
voorzitter van de raad van bestuur van Kinderopvang Humanitas, Louis
Tavecchio, bijzonder hoogleraar Kinderopvang aan de UvA, nu met emeritaat,
en Theo Magito, directeur van de CED-groep. Hun visies lopen fl ink uiteen en
weerspiegelen de discussie die hierover momenteel in Nederland wordt
gevoerd. Over bepaalde zaken, zoals het belang van goed opgeleide
professionals en de rol van de politiek, zijn deze deskundigen echter opvallend
eensgezind. We laten hen één voor één aan het woord.
Anja Hol: jonge kinderen naar het kinder centrum
Tot zes jaar naar het kindercentrum
Het toekomstbeeld voor driejarigen dat Anja Hol,
voorzitter van de raad van bestuur van Kinderopvang
Humanitas, voor ogen heeft, staat lijnrecht
tegenover de huidige politieke werkelijkheid.
Terwijl jonge kinderen momenteel steeds meer
worden ondergebracht bij het basisonderwijs – het
experiment van de startgroepen vormt daarvan het
bewijs – pleit zij ervoor om kinderen tot zes jaar
onder te brengen bij kindercentra. De essentie van
dit stelsel, dat onder meer in Duitsland,
Noorwegen en Zweden in praktijk wordt gebracht,
is dat kinderen pas op hun zesde of zevende jaar
naar de basisschool gaan. Tot die tijd bezoeken zij
een kindercentrum, waar zij ontwikkelingsstimuleringsactiviteiten
doen en een educatief aanbod
krijgen. Om de drempel zo laag mogelijk te maken,
zou dit idealiter een kosteloze basisvoorziening
moeten zijn.
Nieuwe opleiding
Zo’n kindercentrum voor nul- tot zesjarigen vereist
volgens Hol nieuwe opleidingen op mbo-4- en
hbo-niveau, die zijn gericht op het werken met
jonge kinderen. De huidige mbo-3-opleidingen zijn
hiervoor ontoereikend, maar de overheid wil niet
investeren in de verbetering van de opleiding van
pedagogisch medewerkers. Ook uitbreiding van de
huidige pabo met een specialisatie voor het jonge
kind rust studenten onvoldoende toe om in een
kindercentrum aan de slag te gaan.
Politieke visie ontbreekt
Probleem is dat de politiek in Nederland geen
(eenduidige) visie heeft op het jonge kind en op
het stelsel van voorschoolse voorzieningen. Anja
Hol ziet een minister met scoringsdrang. Uit de
PISA-resultaten blijkt dat we het in Nederland
helemaal niet zo slecht doen. Toch worden deze
internationale vergelijkingen steevast van stal
gehaald om beleid te legitimeren dat is gericht op
achterstandenbestrijding, zoals het experiment
met de startgroepen. Omdat het met de prestaties
van kinderen niet goed zou gaan, moeten ze eerder
aan het leren worden gezet. Er bestaat volgens Hol
echter geen enkele wetenschappelijke legitimatie
om het leren van kinderen te vervroegen. Er zou in
Nederland algemene erkenning moeten komen
voor het feit dat spel de bron is van leren. Nu zien
we dat het leren zich opdringt aan het jonge kind.
In veel kleutergroepen spelen kinderen steeds
minder en neemt het doelgericht leren toe. Anja