Maria Middelares - FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de ...

o Behandelen van de verwikkelingen;
o Verwijzen naar de tweede lijn ingeval de verwikkelingen de grens van de eerste lijn overschrijden en
een specialistisch advies vereisen;
o Informeren van de tweede lijn, niet alleen over het ziektebeeld waarvoor verwezen wordt naar de
specialist, maar ook over de bredere context waarin het ziektebeeld zich afspeelt. Dit moet het
handelen in de tweede lijn doelmatiger maken.
2.1.4. Het doorlopen van het klinisch pad.
De eerste stap in het klinisch pad is het selecteren van mannen en vrouwen in de leeftijdscategorie van
respectievelijk 45 jaar en ouder voor de man en 55 jaar en ouder bij de vrouw.
De tweede stap is de bepaling van de buikomtrek of middelomtrek als belangrijkste criterium en dan lengte,
gewicht en de BMI.
Bij personen met een verhoogde buikomtrek, zal in de derde stap de bloeddruk worden bepaald en zullen
enkele eenvoudige laboratoriumbepalingen worden uitgevoerd. Op grond van deze criteria bepaalt de arts of
de patiënt lijdt aan het zogenaamd metabool syndroom.
Het metabool syndroom is een ziektebeeld waarbij een aantal ziekten zoals zwaarlijvigheid, suikerziekte,
hoge bloeddruk, hoge gehalten aan vetstoffen in het bloed, vaatwandverkalkingen, enz. meer samen
voorkomen dan verwacht. Het onderliggend ziektemechanisme dat de verbinding tussen deze ziektebeelden
vormt is nog altijd niet geheel duidelijk. Wel duidelijk is dat het heeft te maken met een weerstand in het
lichaam tegen de werking van insuline. Deze weerstand is des te meer uitgesproken naarmate er meer
overgewicht is.
De betekenis van het metabool syndroom voor de patiënt is dat het gepaard gaat met een verhoogd risico
op vooral hart -en bloedvaatziekten en dit op relatief jongere leeftijd. Het kan aldus aanleiding kan geven tot
vroegtijdige ziekte, handicap of overlijden.
In de vierde stap zal de huisarts, naast het vaststellen van de aanwezigheid van het metabool syndroom,
ook nagaan of er andere factoren zijn die de kans op hart -en vaatziekten verhogen.
Op grond van deze resultaten kan de huisarts nu bepalen bij de patiënten met een verhoogde middelomtrek
welke de beste verdere aanpak is, afhankelijk van het al of niet aanwezig zijn van afwijkingen in het
bloedonderzoek en het al dan niet aanwezig zijn van andere risicofactoren voor hart -en bloedvaatziekten.
Daartoe voorziet de laatste stap in het klinisch pad in gebundelde aanbevelingen van de verschillende
gezondheidsautoriteiten over de behandelingsmodaliteiten en over de redenen tot verwijzing naar de tweede
lijn voor advies en behandeling. Deze aanbevelingen gaan terug op de op evidentie gebaseerde principes
van deskundig medisch handelen.
2.2 Resultaten van de voormeting met het screeningsdocument.
In de periode maart en april 2006 werd het screeningsdocument getest in beide huisartskringen die tezamen
24 patiënten evalueerden. Eén patiënte had een normale buikomtrek en werd buiten beschouwing gelaten.
In de steekproef zaten 16 mannen en 7 vrouwen.
Deze evaluatie gebeurde op initiatief van de huisarts zelf. Er was nog geen poster als uitgangspunt om de
patiënt zelf er toe aan te zetten zelf over het probleem na te denken en de vraag te stellen.
De karakteristieken qua middelomtrek en BMI zijn vermeld in tabel 1.
Mannen
Vrouwen
Middel-omtrek
Gemiddeld
108
104
Spreiding
95 – 125
96 – 121
BMI
Gemiddeld
30,3
33,1
Spreiding
24,0 – 36,6
29,0 – 46,5
Tabel 1. Karakteristieken qua middelomtrek en BMI van de groep patiënten geëvalueerd in het kader
van de validering van het screeningsdocument voor het klinisch pad obesitas.
Pg. 8