Eindverslag bruine vuurvlinder - Natuurpunt

Mobiliteit
Dagelijkse verplaatsingen
Over de mobiliteit van de bruine vuurvlinder is weinig bekend. In het projectgebied werd
eenmaal een vrouwtje waargenomen dat meerdere tientallen meters grasland en een houtkant
overbrugde op weg naar een nectarrijke ruigte. Ook werd een vrouwtje gevolgd dat meer dan
50m langs een houtkant vloog, vooraleer opnieuw het grasland in te vliegen op zoek naar
eiafzetplaatsen. Uit de literatuur blijkt dat wijfjes binnen het leefgebied gemiddeld grotere
afstanden afleggen dan mannetjes (Veling 1995). Tijdens hun luchtduellen werden mannetjes
waargenomen die meerdere tientallen meters krachtig wegvlogen, om daarna snel terug te
vliegen naar hun uitkijkpost. Vluchten binnen het leefgebied zijn vaak lang en ver (pers. obs.).
Deze waarnemingen doen vermoeden dat de vlinders, ondanks eerdere aannames, relatief goede
vliegers zijn die bij het exploiteren van hun leefgebied gemakkelijk enkele tientallen tot
honderden meters kunnen afleggen.
Disersiecapaciteit
De bruine vuurvlinder staat bekend als een weinig mobiele soort (Bink 1992). In warme jaren
werden in Nederland bruine vuurvlinders echter tot meerdere kilometers buiten de bestaande
vliegplaatsen waargenomen (Christiaans & Meeuwissen 1982). In het Bois de Boulogne
(Frankrijk) werd de vlinder waargenomen op een open plek op meer dan 3 km van de
dichtstbijzijnde open graslanden (pers. obs. Marc Herremans). In het studiegebied werd in het
vroege voorjaar een vers mannetje waargenomen in een zone met weinig voortplantingskansen
en na een korte aanwezigheid verliet de vlinder het terrein dmv een snelle en ogenschijnlijk
gerichte vlucht over een akker. Deze bevindingen zou er op kunnen wijzen dat de vlinder toch
een mobiliteit van honderden meters tot kilometers kan hebben.
Effecten van isolatie
Uit onderzoek van Bosveld (2000) blijkt dat de oppervlakte van graslanden, heide en bebouwing
een belangrijke invloed heeft op het al dan niet voorkomen van bruine vuurvlinder in een
atlashok. Grasland en heide hebben een positief effect, toenemende bebouwing doet de kans op
voorkomen slinken. Op kleinere schaal (km-hokken) blijkt dat het oppervlakte droog natuurlijk
gebied en de graad van isolatie de belangrijkste factoren zijn voor het wel of niet voorkomen van
de bruine vuurvlinder in een bepaald kilometerhok. Tevens blijkt er een significant verband te
zijn tussen het voorkomen van de bruine vuurvlinder en de graad van isolatie: hoe meer
geïsoleerd een atlas- of km-blok is, hoe vaker de vlinder eruit verdwenen is (Bosveld 2000).
Verbindende elementen
Verbindende elementen kunnen waarschijnlijk een positief effect hebben op de uitwisseling
tussen geschikte percelen. Zo werd in het studiegebied een wijfje bruine vuurvlinder
waargenomen dat een houtkant over een lengte van meer dan 50 meter volgde. Een ander wijfje
volgde een hele tijd een wegberm om dan ter hoogte van een geschikt perceel de straat over te
steken (R. Guelinckx, pers. med.).
Levenscyclus
Vliegtijd
De vlinder vliegt meestal in twee generaties per jaar: een eerste van begin mei tot eind juni (met
een piek tussen 10 mei en 10 juni) (Maes & Van Dyck 1999). Door de uitzonderlijk warme
temperaturen van april 2007 werden er reeds vlinders waargenomen eind april. Een tweede
generatie vliegt van eind juni tot begin september. De tweede generatie is in normale
vlinderjaren groter dan de eerste (Tax 1989). In zeer warme jaren kan er een derde generatie
Toestand van de bruine vuurvlinder in Vlaanderen
12