Eindverslag bruine vuurvlinder - Natuurpunt

a) Niet bemesten
De voedselrijkdom van een bodem is te beïnvloeden door maatregelen als bemesting, begrazing
en maaibeheer. Bemesten blijkt veruit het meest effectieve stuurmiddel om de voedselrijkdom
van een bodem te beïnvloeden. Het achterwege laten of zeer sterk reduceren van bemesting is
dan ook de belangrijkste maatregel om in acht te nemen. In combinatie met maaien en afvoeren
leidt deze maatregel in de meeste gevallen tot een snelle productiedaling.
b) Maaien en afvoeren
Maaien en afvoeren onttrekt voedingsstoffen (N,P, K) aan de grond. Er wordt ook gesproken van
verschraling. Feitelijk is dit het geval wanneer niet langer aan de voor plantengroei optimale
verhouding van N, P en K voldaan wordt en hierdoor minder dichte en lagere vegetaties
ontstaan.
Om een raaigrasweide (fase 0), grassen-mix (fase 1) of dominant stadium (fase 2) om te vormen
naar een gevarieerd, kruidenrijk grasland (fase 3 en 4) is het effectief om de eerste maaibeurt
“vroeg” uit te voeren (voor de typering van de fases, zie tabel 11). De tweede helft van mei (fase
0 en 1) of uiterlijk de eerste week van juni (fase 2) is de meest geschikte periode omdat de
dominante grassen dan hun energie steken in het doorschieten van de bloeistengels en het tot
bloei komen. Door achterwege laten van N-bemesting wordt vervolgens de hergroei van deze
dominante grassen vertraagd.
In fase 0 en 1 profiteren hier allereerst een aantal andere grassoorten dan engels raaigras van. Dit
geldt ook voor een aantal (éénjarige) kruiden. De meeste kruiden uit de fasen 3 en 4 kennen een
tragere voorjaarsontwikkeling dan de dominante grassen van fase 2 (witbol, vossestaart en
glanshaver). Na een vroege maaibeurt (voor half juni) groeien deze kruiden relatief snel door en
onderdrukken de hergroei van de tot dan toe dominante grassoorten. Dit geldt met name voor de
(na)zomerbloeiers onder de kruiden. Het zijn deze kruiden en een aantal minder productieve
grassen (reukgras, rood zwenkgras en gewoon struisgras) die het totale jaarproductieniveau
verlagen.
Verschillen in maaidatum kunnen duidelijk tot uitdrukking komen op graslanden met éénzelfde
geschiedenis en bodem. Bij een uitgestelde maaidatum (15 juni en 1 juli) in de fasen 0, 1 en 2
blijven hoge jaarproducties en geringe botanische waarden jaar-in-jaar-uit gehandhaafd als
gevolg van de blijvende grassendominantie. Dit fenomeen wordt nog eens versterkt door de
ongestoorde zaadvorming van de dominante grassen. Mede hierdoor kan bijvoorbeeld het
bekende dominant stadium met gestreepte witbod (fase 2 op zandbodem) jarenlang standhouden.
In de onderstaande tabel worden de ideale maaitijdstippen per fase weergegeven.
Tabel 11. Ontwikkelingsfasen en maairegime op kalkarme zand- en leemgronden (naar: Ontwikkeling van botanisch
waardevol grasland, Bax, I. en Schippers, W. 1998).
VOCHTIG TERREIN
MATIG DROOG TERREIN
DROOG TERREIN
(bv. Glanshaver-verbond)
(bv. Glanshaver-verbond)
(bv. Dwerghaver- en Gewoon
struisgras-verbond)
Fase 0: Raaigrasweide Fase 0: Raaigrasweide Fase 0: Raaigrasweide
Vrijwel gesloten, uniforme grasmat. Vrijwel gesloten, uniforme grasmat. Vrijwel gesloten, uniforme grasmat.
De begroeiing heeft sterke glans. De begroeiing heeft sterke glans. De begroeiing heeft sterke glans.
Engels raaigras bedekt meer dan 50%. Engels raaigras bedekt meer dan 50%. Engels raaigras bedekt meer dan 50%.
Kleine open plekken , opgevuld met oa: Kleine open plekken , opgevuld met oa: Kleine open plekken , opgevuld met oa:
vogelmuur, varkensgras en straatgras vogelmuur, varkensgras en straatgras vogelmuur, varkensgras en straatgras
Toestand van de bruine vuurvlinder in Vlaanderen
54