Eindverslag bruine vuurvlinder - Natuurpunt

omen in het terrein. Vooral amerikaanse vogelkers, wilg spp., zomereik en berk spp. spelen een
rol in de spontane verbossing.
Onaangepast maairegime
Het voortplantingsgebied van de vlinder in het studiegebied lijkt bijna volkomen te bestaan uit
matig droge tot matig vochtige hooilanden op een bodem van lemig zand of zand. De hooilanden
variëren van voedselarm (Dwerghaver-verbond, Struisgras-verbond en blauwgraslanden) naar
matig voedselrijk (Glanshaver-verbond). De meeste van de door de bruine vuurvlinder gebruikte
terreinen staan onder maaibeheer. Het maaibeheer varieert echter sterk tussen de verschillende
percelen, sommige percelen worden 2 maal gemaaid andere slechts 1 maal. Vele percelen lijken
eerder gemaaid te worden met de bedoeling verruiging en verbossing tegen te gaan i.p.v.
werkelijke hooiopbrengst. Tal van hooilanden worden dus slechts eenmaal, vaak vrij laat op het
jaar gemaaid. Hierdoor bevinden tal van graslanden zich in een suboptimale toestand waarbij ze
verkeren in het dominante grassen stadium waarbij in het studiegebied vooral gestreepte witbol
een belangrijke plaats inneemt. Aangezien in vele gevallen de hoofdbekommernis het tegengaan
van verruiging en verbossing is, worden ook heel wat terreinen gemaaid zonder afvoer van het
maaisel, wat op middenlange termijn automatisch leidt tot ongeschikte vegetaties met een
gesloten grasmat.
Omzetting graslanden in graasweiden voor paarden
Zoals op tal van plaatsen in Vlaanderen wordt het open landschap in het studiegebied meer en
meer ingenomen door hobbyisten met paarden. Dit heeft tot gevolg dat heel wat voormalige
gras- of hooilanden sterk begraasd worden. Voor de bruine vuurvlinder is deze begrazing
meestal te intensief. Door deze overbegrazing blijft er in de meeste gevallen geen ruimte voor
nectar- en waardplanten. De grasmat wordt zeer kort afgegraasd, en het raster staat meestal tot
aan de rand van het perceel waardoor nauwelijks hogere vegetaties overblijven. Desalniettemin
kan begrazing door paarden –indien het op de juiste manier gebeurt- wel een bruikbare
vegetatiestructuur opleveren. Een terrein in Blauberg dat gebruikt wordt als renbaan
gecombineerd met graslanden onder een gefaseerd graasbeheer, kan bijvoorbeeld als zeer
geschikt omschreven worden.
Stikstofaanrijking
Binnen praktisch het ganse landbouwareaal wordt de toediening van meststoffen (N, K en P)
toegepast om de productie te verhogen. Een bijkomend gevolg van deze industriële vorm van
landbouw is een hoge algemene atmosferische N-depositie. Door deze kunstmatige verhoging
van de voedselrijkdom zijn waarschijnlijk grote veranderingen opgetreden in de
soortensamenstelling van de door de bruine vuurvlinder gebruikte graslanden, zelfs op plaatsen
waar bemesting niet direct werd aangebracht. De door de bruine vuurvlinder gebruikte
vegetatietypes droge heide, heischraal grasland, vochtige venige graslanden en vegetaties van het
Dwerghaver- en Gewoon struisgras-verbond zijn over het algemeen (zeer) gevoelig voor
aanrijking door meststoffen. Het gevolg van deze aanrijking is de opkomst van enkele dominante
grassoorten die de vegetaties snel (en vaak definitief) veranderen. De vegetaties van het
Glanshaver-verbond houden meestal nog stand onder een lichte vorm van bemesting, maar ook
hier kunnen grassoorten zoals gestreepte witbol uiteindelijk het bloemrijke karakter overnemen.
Het schrale karakter van een grasland zorgt vaak voor heel wat microvariatie en het hieraan
gekoppelde microklimaat. Aanrijking leidt in veel gevallen tot soortenarmere graslanden, met
een gering nectaraanbod en weinig variatie in de structuur. In combinatie met een verlenging van
de groeiseizoenen ten gevolge van het wijzigend klimaat, ontstaan hierdoor veel koelere situaties
in de grasmat, met een ongunstig effect op rupsen.
45
Toestand van de bruine vuurvlinder in Vlaanderen