Eindverslag bruine vuurvlinder - Natuurpunt

1. Inleiding
Toestand van de bruine vuurvlinder in Vlaanderen
Ecologie, verspreiding en aanzet tot soortbescherming
Achtergrond
Door hun gevoeligheid aan milieuveranderingen en hun goede herkenbaarheid, zijn dagvlinders
goede indicatoren van de toestand van ons landschap en het leefmilieu. Helaas levert de toestand
van de dagvlinders in Vlaanderen geen fraai beeld op. Vlaanderen is een trieste koploper op het
vlak van achteruitgang van dagvlinders (Maes & Van Dyck 2001). Zestien van onze 64 inheemse
soorten zijn reeds uitgestorven en acht zijn met uitsterven bedreigd. Nog eens dertien soorten
staan als bedreigd of kwetsbaar op de Rode Lijst. Meer dan de helft van onze dagvlinders doet
het dus zeer slecht. Vooral soorten van voedselarme vegetatietypes kennen de sterkste
achteruitgang (Maes & Van Dyck 2001).
De bruine vuurvlinder (Lycaena tityrus) is een van die soorten dagvlinders die vroeger zeer
algemeen was, maar die een enorme achteruitgang kende in de jaren 70-80. De achteruitgang
was zelfs zo sterk dat de soort verschillende jaren niet meer werd waargenomen en daardoor
uitgestorven werd gewaand.
Toch waren er begin jaren ’90 opnieuw enkele waarnemingen van deze soort, waardoor kon
worden vermoed dat minstens 1 populatie van de soort in de regio ten westen van Aarschot had
kunnen overleven. Tijdens gerichte zoektochten door vrijwilligers in 2004-2006 werd de bruine
vuurvlinder op een aantal percelen vastgesteld, maar de verspreiding van de vlinder en de
toestand van de populaties was onduidelijk.
Gezien de uniekheid van de situatie (een met uitsterven gewaande inheemse soort blijkt toch nog
aanwezig) en de dringendheid van de zaak (indien nog een levensvatbare populatie aanwezig is,
is bescherming dringend om de soort in Vlaanderen te behouden) besloot Agentschap voor
Natuur en Bos (ANB) van de Vlaamse overheid over te gaan tot een beperkte
onderzoeksopdracht.
Doelstellingen van het project
Het ANB wilde met deze opdracht de precieze verspreiding van de bruine vuurvlinder leren
kennen en een zo goed mogelijke inschatting van de status van de populatie en van de
ecologische eisen van de soort. Dit moet toelaten om in te schatten in hoeverre de populatie
duurzame kansen heeft in Vlaanderen.
Filosofie opdrachthouder
De vzw Natuurpunt zet zich in voor het behoud van de natuur in al zijn vormen in Vlaanderen.
Dit door veiligstelling en beheer van natuurgebieden, het verhogen van het draagvlak en de
beleving van natuur, en het vergroten van de kennis over soorten en biotopen.
De Dienst Studie van Natuurpunt concentreert zich op:
- studie naar toestand en verspreiding van inheemse en exotische soorten
- soortbescherming zowel binnen als buiten beschermde natuurgebieden
- projecten rond bedreigde soorten met concrete mogelijkheden tot het nemen
van beschermingsmaatregelen
- lokaal gedragen projecten waaraan vrijwilligers een meerwaarde kunnen leveren.
3
Toestand van de bruine vuurvlinder in Vlaanderen