juni-juli - Meet- en Regeltechniek

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER
06/07-2010
INGENIEURSMAGAZINE
Ing. Willy Versluys
wil gezonken
Belgica lichten
Ing. Jan Smet
leidt Benvitec nv
Apparaat meet kwaliteit
Vlaamse fietspaden
Ing. Dirk De Waele,
een carrière bij Aquafin VIK, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem
jaargang 48, nummer 06,
juni-juli 2010
maandelijks tijdschrift,
verschijnt niet in juli en augustus
afgiftekantoor
ANTWERPEN X- P2A8632

Vorming voor u!
VIK Vorming wil als opleidingsinstituut van
de VIK in de eerste plaats een invulling bieden
aan de nood aan permanente vorming van
al haar leden. U bepaalt daartoe mee het
opleidingsaanbod!
Heeft u bepaalde leernoden die u niet
terugvindt in het vormingsaanbod? Ziet u
bepaalde leemtes in de opleidingskalender?
Neem dan contact op met uw vormingsinstituut
en geef uw idee verder vorm.
Vorming door u!
VIK Vorming heeft geen docenten in vast
dienstverband. Dat laat ons toe om voor elke
opleiding een beroep te doen op mensen uit
de field. Praktijkervaring uit de eerste hand is
en blijft immers van onschatbare waarde voor
onze cursisten.
Misschien voelt u de kriebel om zelf als docent
of spreker op te treden? Bent u beslagen in een
of meerdere domeinen? Hebt u een boeiende
case of een uitgebreide praktijkkennis?
Wilt u over uw ervaringen getuigen of een
diepgaande cursus doceren? Neem dan
contact op voor een
verkennend gesprek.
Uw contactpersoon:
Lic. Diane Luyten
Manager VIK Vorming
diane.luyten@vik.be of 03 259 11 10

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave
van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw
Lid van World Federation of Engineering
Organisations (WFEO) van de UNESCO.
Lid van de Unie van de Uitgevers van
de Periodieke Pers (U.P.P.)
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Ing. Bart Demol MSc,
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem
HOOFDREDACTEUR
Ing. Noël Lagast MSc
EINDREDACTIE
Luc Vander Elst
REDACTIERAAD
Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc
Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc
Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc
Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc
REDACTIESECRETARIAAT
Francine Demaret
SECRETARIAAT VIK
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem
Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01
Website: www.vik.be - e-mail: ing@vik.be
Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur
Voor advertentieruimte of redactionele bijdragen:
mail naar redactie@vik.be.
LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN
rek.nr.: 406-0098501-56
€ 61,00
voor technisch en industrieel ingenieurs,
die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn;
voor geassocieerde leden
€ 34,00
voor hen, die 3 jaar of minder dan
drie jaar gediplomeerd zijn;
voor een samenwonend lid;
voor gepensioneerden
€ 17,00
voor studenten-industrieel ingenieur
€ 78,00
voor leden woonachtig in het buitenland
€ 580,00
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met meer dan 250 werknemers
€ 280,00
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met minder dan 250 werknemers
DRUKKERIJ & LAY-OUT
Drukkerij SLEURS nv, Overpelt
Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95
Voor de ondertekende artikels zijn alleen
de auteurs aansprakelijk.
COVER
Lichting Belgica © Belgica-Genootschap vzw
Commentaar
Maatschappij in transitie
De maatschappij evolueert voortdurend. Men zegt weleens dat de enige constante in
de verandering, de verandering zelf is. Die evolutie speelt zich niet alleen af op technologisch
vlak. Ook op maatschappelijk en sociologisch vlak evolueren wij voortdurend.
De uitdagingen waarmee we de volgende decennia worden geconfronteerd, zijn
gigantisch.
De vergrijzing en ook de ’verwitting’ – de fase na de vergrijzing, waartoe de 80+’ers
worden gerekend – heeft voor gevolg dat steeds minder jongeren zullen moeten zorgen
voor steeds meer bejaarden en hoogbejaarden. Voeg daaraan toe dat de beschikbare
primaire bronnen eindig zijn, zowel materialen als energie, en je hebt voldoende
argumenten voor een toenemende onzekerheid over de welvaartsverwachtingen van
de jongere generaties.
Wij staan dus voor belangrijke maatschappelijke veranderingen. Een gradueel continu
proces van evoluties waarbij de maatschappij – of een complex deelsysteem ervan
– structureel van karakter verandert. De geldende economische modellen zullen moeten
worden bijgesteld. ‘C2C: cradle to cradle’ en ‘cleantech’ zijn bijvoorbeeld nieuwe
termen die in ons begrippenkader zijn binnengeslopen, net als MVO: maatschappelijk
verantwoord ondernemen.
Het welvaartspeil voor de komende generaties in onze regio staat onder druk. Het zal
wellicht afnemen, maar dat betekent niet noodzakelijk dat we daarom minder gelukkig
zullen zijn. Het zal anders zijn.
Ook de VIK zal moeten inspelen op die trends door haar aanbod voortdurend af te
stemmen op de verwachtingen en noden van de jonge generaties en hen een reële
toegevoegde waarde te bieden.
Ingenieurs zijn altijd al de motor van de veranderingen geweest en dat moet zo blijven.
De nieuwe lichting ingenieurs die straks hun intrede doet op de arbeidsmarkt,
bruist van energie en zelfvertrouwen en zal ook die maatschappelijke uitdagingen
aanpakken.
Het is onze opdracht om de schat aan ervaring en wijsheid uit ons ingenieursnetwerk
voortdurend aan die jonge collega’s over te dragen, zodat zij voort kunnen innoveren
om methodes en technieken in lijn te houden met de uitdagingen die onze complexe
samenleving zal blijven eisen. Zo zullen die jonge ingenieurs de antwoorden vinden
op de maatschappelijke uitdagingen van morgen. Daarin wil de Vlaamse Ingenieurs -
kamer niet alleen een katalysator, maar met uw inbreng ook een initiator zijn.
Ing. Paul BERTELS MSc
Gedelegeerd bestuurder
De respons op de online salarisenquête
is een onverhoopt groot succes.
Dat sterkt ons om de ‘online-aanpak’ bij de VIK
nog beter uit te bouwen.
Bedankt voor jullie bijdrage!
3 I-mag juni-juli 2010

Inhoud
I-mag juni-juli 2010
Commentaar
Maatschappij in transitie ........................ 03
Inhoudstafel
......................................... 04
VIK aanwezig in ‘Commissie ad hoc Hoger Onderwijs’
Brandpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05
Ing. Willy Versluys wil gezonken Belgica lichten
Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 06
Ing. Jan Smet MSc is voorzitter van Benvitec nv
Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Een tredradkraan op de Werf in Antwerpen
Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Energiebesparing met beter licht
Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Modern Times
Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Ing. Paul Meugens meet de kwaliteit van fietspaden
Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
In de kijker: 20ste fiets- en wandeldag
Afdeling Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Nieuws van de afdelingen
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Ing. Dirk De Waele leidt de directie infrastructuur bij Aquafin
Centrum Openbare diensten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Ingenieurs: overheid versus privé?
Centrum Openbare diensten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
In memoriam: Ing. Jan Wauters MSc
Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Ingenieursopleiding met twee snelheden
Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Activiteiten van de studiegroepen
Studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Fellow in gerechtelijke expertise / Medewerkers coachen
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Symposium - Betrouwbare machinebesturingen
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Fellow bouwmanager succesvol afgerond
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Duurzaam bouwen / Cursusagenda
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Nieuwe opleidingen najaar 2010
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Fellow bouwmanager
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
4

andpunt
VIK prominent aanwezig in
‘Commissie ad hoc Hoger Onderwijs’
Voorziter Jaeken heeft VIK-standpunten krachtig toegelicht
BRUSSEL. Op woensdag 19 mei luisterde de Commissie ad hoc Hoger
Onderwijs onder leiding van haar voorzitter, mevrouw Fientje Moerman, naar
het afnemend veld. Naast de VIK en KVIV kwam de VDAB, Voka, Unizo en
één sectororganisatie, met name Agoria, aan het woord.
De VIK behartigt de belangen van alle
industrieel ingenieurs in Vlaanderen. Er
zijn in Vlaanderen 54.000 afgestudeerde
industrieel ingenieurs actief. Met haar
netwerk bereikt de VIK meer dan 20.000
ingenieurs. Wij zijn begaan met de ingenieur
zelf, maar ook met zijn rol in de maatschappij.
Academisch onderwijs
hoort thuis aan universiteit
Dat is een internationaal algemeen aanvaarde
norm en hij is noodzakelijk voor de
herkenbaarheid en de erkenning van de
opleiding in het buitenland. Maar zeker zo
belangrijk is dat hogescholen en universiteiten
door de integratie niet meer in concurrentie
moeten gaan om ingenieursstudenten
aan te trekken. Heldere informatie
over de eigenheid van de twee complementaire
ingenieursprofielen die de
instelling aanbiedt en eventueel een goed
opgezette oriëntatieproef – voor alle duidelijkheid
geen toelatingsexamen – kan
die studiekeuze nog beter begeleiden.
Een bijkomend voordeel van de integratie
is dat er competentiepolen ontstaan die
het hele continuüm van fundamenteel
naar toepassingsgericht onderzoek tot
adequate maatschappelijke dienstverlening
kunnen aanbieden aan de (kmo-)
ondernemingen. Dat zal de efficiëntie en
de effectiviteit zeker ten goede komen.
Van 4 naar 5 jaar moet:
master 120 ECTS
Nagenoeg overal in Europa beslaat een
opleiding drie bachelorjaren en twee mas-
terjaren, in opvolging van de Bolognaakkoorden.
Enkel Vlaanderen trekt voor
industrieel ingenieurs in spe slechts vier
jaar uit. Dat stelt Vlaamse afgestudeerden
achterop ten opzichte van afgestudeerde
industrieel ingenieurs uit andere
Europese landen. Ook Wallonië werkt overigens
met een cyclus van vijf jaar.
De VIK benadrukt dat het niet louter om
een verlenging van de studieduur kan
gaan. Mee op vraag van de bedrijven moet
er een extra praktijkgerichte stage komen,
zowel in de bachelor- als in de masteropleiding.
Dat zorgt ervoor dat jongeren al
tijdens de opleiding de juiste arbeidsattitude
aankweken en dat ze weten wat werken
in een (kmo-)onderneming inhoudt.
Voor de organisatie van die stages is een
onafhankelijke regulator nodig die de toewijzing
en de kwaliteit van de stages
bewaakt, zodat een goede match gemaakt
wordt in het belang van de studenten.
Zie ook: www.vik.be/standpunten
BRANDPUNT
Tekst: Ing. Paul BERTELS MSc
Foto: Hans ROMAEN
De paneltafel met van links naar rechts: Fons Leroy (gedelegeerd bestuurder VDAB),
Nele Muys (studiedienst Unizo), Peter Leyman (gedelegeerd bestuurder Voka en
Voorzitter van het maatschappelijk debat), Fientje Moerman (voorzitster Commissie
ad hoc Hoger Onderwijs), ir. Paul Verstraete (voorzitter KVIV), Wilson De Pril (directeur-generaal
Agoria) en Ing. Rik Baron Jaeken (voorzitter VIK vzw).
5 I-mag juni-juli 2010

technologie
Ing. Willy Versluys wil gezonken Belgica lichten
“Adrien de Gerlaches schip hoe sneller, hoe liever permanent terug naar België”
I-mag juni-juli 2010
OOSTENDE. Als men u vraagt welk het belangrijkste schip is in de maritieme geschiedenis
van België, dan denkt u wellicht direct aan de Mercator. Kent u nog een ander schip? De
Belgica van Adrien de Gerlache was in zijn tijd het summum van de Belgische maritieme
avonturiers. Ing. Willy Versluys uit
Oostende wil met zijn Belgica-
Genootschap de geschiedenis van dat
schip naar buiten brengen en denkt daarrond
een educatief, cultureel, maritiem
weefsel te kunnen uitbouwen. Hij
droomt luidop van schoolbezoeken, merchandising,
nieuw wetenschapswerk.
Eerste stap: het gezonken wrak van de
Belgica lichten uit een baai in het hoge
noorden van Noorwegen.
6
De Belgica in betere tijden.
Het wrak op de Noorse zeebodem.

De Belgica?
De Belgica is de driemaster waarmee de Hasseltse marineofficier
Adrien de Gerlache in 1897 de Belgische Antarctische
Expeditie ondernam. Het was het eerste schip dat overwinterde
op de Zuidpool. Het was in 1884 gebouwd als de walvisvaarder
‘Patria’. De Gerlache kocht het voor 70.000 oude
Belgische franken en herdoopte het tot ‘Belgica’. Eind juni
1897 vertrok de Belgica-expeditie. Het vaartuig geraakte in
februari 1898 gevangen in het zuidpoolijs en kwam pas weer
los in februari-maart 1899. Eind van dat jaar meerde de
Belgica weer aan in Antwerpen. Bij zijn bemanning bevond
zich ook de Noor Roald Amundsen, die op 14 december 1891
als eerste de Zuidpool bereikte.
“Nadat hij het wrak had geïdentificeerd
als de Belgica, legde de Noorse duikerarcheoloog
Kjell-G. Kjaer via via het eerste
contact in juni 2006”, zegt Ing. Willy
Versluys. “Ik zag er meteen een geweldige
uitdaging in en vormde direct een ploeg
rond mij, die uiteindelijk de vzw Belgica-
Genootschap werd. Ons oorspronkelijk
doel was drieërlei: we zouden het wrak
lichten, naar hier brengen, conserveren en
in een museum plaatsen. Daarnaast zouden
we de volledige geschiedenis van het
schip ontrafelen, niet alleen als Belgica,
maar ook wat ervoor en erna gebeurde,
ook wie de bemanning was en zo. En tot
slot zouden we een ‘floating’ replica bouwen.”
Voorbereidingen
“We hebben al meermaals gedoken op het
wrak met duikers, bergers en experts om
de haalbaarheid van de berging te kunnen
beoordelen. Alle metingen zijn gebeurd,
alle mogelijke foto’s en filmopnamen zijn
afgewerkt, we hebben een (dure) multibe-
TECHNOLOGIE
am met sitescan laten maken van de hele
omgeving; de houtstalen zijn onderzocht,
enz. We hebben zo goed als alle gegevens
en zijn eigenlijk klaar om te lichten. We
weten ook al hoe we het schip kunnen
lichten: het is technisch gezien geen
grote uitdaging. Het is ‘maar’ een wrak
van 35 meter lang en 6,5 meter breed dat in
een beschutte baai op een diepte van nauwelijks
20 meter rust op een rotsige
ondergrond en niet eens verzonken ligt in
de ondergrond.”
“ Het is een historisch
monument en bovendien
is het een houten schip.
Je kunt dus niet zomaar
banden bevestigen aan de
wrakstukken en beginnen te
trekken. Dat houdt risico’s in.
De berging moet historisch
verantwoord zijn.”
“Maar het is een historisch monument en
bovendien is het een houten schip. Je kunt
dus niet zomaar banden bevestigen aan
de wrakstukken en beginnen te trekken.
Later werd de Belgica ingezet voor walvisvaart, steenkooltransport
en visindustrie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
hadden de Engelsen het schip als munitiedepot aangemeerd
in een baai bij het Noorse stadje Harstad, meer dan 1.500 kilometer
ten noorden van Oslo. Tijdens een Duits bombardement
zonk het schip. Het is niet helemaal duidelijk welke precies
de oorzaak was van het zinken. Werd de Belgica getroffen
door het bombardement, zonk het schip door de schokgolven
of lieten de geallieerden het opzettelijk zinken om de
munitie niet prijs te geven aan de Duitsers? In 1990 ontdekten
duikers het wrak in de baai op nauwelijks twintig meter diepte,
maar pas in 2006 werd duidelijk dat het om het wrak van de
Belgica ging.
DVE
Duikers bemonsteren het wrak van de Belgica om na te gaan hoe het schip het best kan worden gelicht.
Dat houdt risico’s in. De berging moet historisch
verantwoord zijn. Dat is een eis
van de Noorse regering. Het wrak is meer
dan honderd jaar oud en wordt internationaal
als een historisch monument
beschouwd. Daarom moeten we voldoen
aan vijf voorwaarden: we moeten bewijzen
dat we alle voorzorgsmaatregelen nemen,
dat we het op een verantwoorde wijze
lichten zonder dat het in elkaar valt, dat
we het op een correcte manier transporteren,
dat we het een goed onderkomen
geven en dat we de financiën kunnen
garanderen.”
“Eén van de hoofdexperts van de
Nederlandse bergingsfirma Smit Salvage
zou naar de baai in Harstad gaan om te
oordelen hoe we die berging kunnen aanpakken
zonder schade toe te brengen aan
het wrak. Zij zouden het meteen op een
vaarponton kunnen zetten om het naar
België te slepen. De Belgica moet
bewaard blijven in zijn natuurlijke omgeving
- in containers met zout water dus -
om het langzaam te laten ontlogen.”
“Er zal waarschijnlijk een metalen frame
op maat gebouwd moeten worden waarin
7 I-mag juni-juli 2010

Duikers hebben zo goed als alle gegevens verzameld.
Het genootschap is eigenlijk klaar om te lichten.
Het Belgica-Genootschap vzw
Ing. Willy Versluys is lang geleden afgestudeerd als industrieel
ingenieur bouwkunde, maar heeft in Oostende een leven
uitgebouwd als reder ter zeevisserij. Naast zijn professionele
activiteiten heeft hij een passie voor het maritiem erfgoed. Zo
redde hij de laatste ijslandvaarder Amandine van de sloop en
schonk het schip aan de stad Oostende. Versluys is ook de
man achter de lancering van de Belgica-mossel.
Als voorzitter van het Belgica-genootschap trekt hij het project
rond de lichting en berging van het wrak van de Belgica.
Het is de bedoeling om het wrak te bergen, het naar België te
brengen, het te conserveren (niet te restaureren!) en het te
exposeren in het kader van een maritiem-educatief en cultuurhistorisch
project. Versluys heeft zich omringd met
wetenschappelijke en andere experts, zoals de Noorse duikerarcheoloog
Kjell-G. Kjaer, die het wrak identificeerde als de
Belgica. Ook Jean-Louis de Gerlache, kleinzoon van, is lid
van de vzw.
I-mag juni-juli 2010
8
“ Er is ook een zekere haast bij:
elk moment kan het schip uit
elkaar geperst worden en dan
moeten we het als het ware
stuk per stuk opduiken en
reconstrueren. In dat geval
moeten we ons afvragen of
dat nog wel de moeite is.”
het wrak geplaatst kan worden. Het zal
met frame en al naar boven getrokken
worden en het geheel zal op het ponton
gezet worden voor transport.”
Haast
“De cruciale vraag blijft hoe het schip zal
reageren. Het is nu al een beetje ‘opengekomen’,
beseft Versluys.
“De spanten zijn er nog, maar het bovendek
is ingevallen. De spanten zetten zich
dus een beetje open en hoe meer druk
erop komt, hoe meer die spanten zich
openzetten, met alle risico’s van dien.
Daarom is er ook een zekere haast bij: elk
moment kan het schip uit elkaar geperst
worden en dan moeten we het als het ware
stuk per stuk opduiken en reconstrueren.
In dat geval moeten we ons afvragen of
dat nog wel de moeite is. Dat is ons plan
B: als het wrak uit elkaar valt voor we het
kunnen bergen, dan duiken we de mooiste
stukken op: het roer, de kaapstander (de
lier), een stuk van de kiel, van de voorpiek,
enzovoort.”
Ing. Willy Versluys MSc
Het Genootschap is eigenaar van het wrak van de Belgica
sinds de kleinzoon van de laatste eigenaar de eigendom overdroeg.
De vzw is nog niet sterk uitgebouwd, maar geniet al de
sympathie van een vijftigtal ‘vrienden van’: allemaal wetenschappers,
duikers, archeologen, … die geïnteresseerd zijn in
het project.
Meer info: www.belgica-genootschap.be.
DVE

“Het belangrijkste momentum bij de lichting
van een houten schip is het moment
waarop je het wrak begint op te trekken.
Hoe zal het houtwerk reageren? Ook het
moment waarop het boven water komt,
houdt gevaar in. We zullen wellicht een
combinatiepomp moeten gebruiken die
water wegpompt en tegelijk steengruis
wegzuigt.”
“ We willen duidelijke grenzen
stellen voor dit project: we
willen het wrak conserveren,
maar zeker niet restaureren.”
“Volgens experts kan het hout van het
schip gerust een dag of tien tegen de
lucht en de zon. Het houtwerk zal niet uitgedroogd
zijn in die tijdsspanne. Natuur -
lijk moeten we het wrak op het sleepponton
beschermen tegen de volle zon tijdens
het transport en zodra het hier is, moet het
wrak in water bewaard worden, zodat het
hout niet binnenin begint te barsten. De
holtes moeten worden opgevuld met een
hars. Een derde van het hout is verweerd,
tweederde is nog in goede staat. Dat heb
je wel vaker met ijslandschepen, die
gemaakt waren om door het ijs te beuken
en altijd bijzonder sterke constructies
zijn. Het schip was trouwens gemaakt uit
een combinatie van drie houtsoorten die
tegenwoordig niet meer te vinden zijn.”
Eyjafjallajökull
Voor ze kunnen lichten, staan Versluys en
co nog voor een ander probleem.
“Er is nog munitie aan boord die er eerst
uit moet. Het zijn TNT-blokken, die geen
direct ontploffingsgevaar zouden inhouden.
We hebben de goedkeuring van het
ministerie van Defensie dat ontmijnersduikers
van Dovo een inventaris van de
munitie zouden maken. Welke munitie is
dat, welk gevaar is er nog, hoe kunnen we
die munitie verwijderen, waar kunnen we
ermee naartoe? We moeten ook nog
afspraken maken met de Noorse marine
en berekenen wat het wegnemen van die
munitie ons gaat kosten.”
“Maar de hele expeditie van het Belgisch
leger is verkeerd gelopen door de aswolk
van de IJslandse vulkaan Eyjafjal lajökull.
Het hele weefsel in elkaar krijgen, heeft
bijna een jaar geduurd en ik vrees dat we
nu van voren af aan moeten herbeginnen
en zo kostbare tijd verliezen.”
“De ideale conserveringstechniek moet
nog in detail beoordeeld worden. Moet het
wrak in zout water blijven, moet het houtwerk
beschermd worden met plexiglas,
moet het in een reusachtig aquarium
gezet worden? Al die vragen zullen pas na
de lichting een antwoord krijgen. We willen
duidelijke grenzen stellen voor dit project:
we willen het wrak conserveren, maar
zeker niet restaureren. Het schip heeft
zijn historische waarde, maar is en blijft
een walvisvaarder. Het moet niet geïmpregneerd
en verwarmd worden gedurende
20 jaar om gerestaureerd te worden,
want dat is niet te betalen en zou overdaad
zijn voor dit schip.”
“ In grootteorde spreken we
van anderhalf miljoen euro
voor het volledige project,
zonder uiteraard de voorstudie
die het Genootschap erin
gestoken heeft.”
Anderhalf miljoen
“De financiering is nog niet rond”, zegt
Versluys. “We stappen pas naar onze
potentiële sponsors als ons budgetplan
helemaal afgewerkt is en er ook duidelijkheid
is over de munitie en als de laatste
open vragen beantwoord zijn.”
“We hopen dat enkele deelnemende firma’s
een inspanning zullen doen. Zodra
we met de lichting beginnen, zullen wij
natuurlijk proberen de hele wereld in te
lichten en zullen ook de meewerkende
bedrijven publicitair in het oog springen.
Bovendien hopen wij dat we via de overheid
wat kunnen netwerken en zo ook in
Noorwegen fondsen vast krijgen. We moeten
overheid, sponsors en publiek bespelen
om het budget rond te krijgen. Wellicht
zullen we iemand in de arm nemen die
zich daar specifiek op zal toeleggen.”
‘New Belgicaproject’ in Boom
“In grootteorde spreken we van anderhalf
miljoen euro voor het volledige project,
zonder uiteraard de voorstudie die het
Genootschap erin gestoken heeft. Al die
voorbereidingen hebben we zelf bekostigd.
Voor de werkelijke lichting telt iedere
euro mee. Maar al bij al is anderhalf miljoen
niet onoverkomelijk.”
“Binnen de twee jaar moet de berging van
het wrak rond zijn. Liever in 2011 dan in
2012. Ik vrees dat het anders te laat is voor
de structuur van het wrak. Bovendien zijn
we al drie jaar bezig en dit soort projecten
mag niet te lang aanslepen. Alles moet op
een gegeven moment concreet worden.
Maar de politieke impasse van de voorbije
jaren heeft er ook geen goed aan gedaan.”
Tekst: Dirk VANDER ELST
Foto’s: BELGICA-GENOOTSCHAP
VZW
Het project van Willy Versluys en co rond de lichting en berging van de Belgica
mag niet verward worden met het ‘New Belgicaproject’ aan de Rupel in Noeveren,
bij Boom. Daar wordt met zowat 500 werklozen een ‘sailing replica’ gebouwd, een
exacte kopie van de Belgica die over vijf of zeven jaar te water gelaten zal worden
en wereldwijd rondvarend de aandacht zal vestigen op het klimaatprobleem
en uitleggen wat België eraan doet.
“Zij gaan een stap verder”, beseft Versluys. “Hun replica moet kunnen varen. Het
is heel moeilijk om een authentieke kopie van een oud zeilschip te bouwen die
tegelijk aangepast is aan de moderne technieken. Wij wilden nooit zo ver gaan.
Ons project staat zo goed als los van het ‘New Belgicaproject’, hoewel er natuurlijk
een evidente link is en we heel goed samenwerken. Zo bestaan de oorspronkelijke
plannen van het schip niet meer, maar als wij het wrak kunnen bergen, dan
zou dat voor de New Belgica een grote stap voorwaarts betekenen. Bovendien
lijkt de kans groot dat het wrak van de Belgica geconserveerd en tentoongesteld
wordt op de bouwwerf van de New Belgica.”
Meer info: www.newbelgica.org.
DVE
9
In welke staat krijgen we de Belgica
terug te zien?

technologie
“Ik volg mijn buikgevoel,
maar dan wel op een geordende manier”
Ing. Jan Smet MSc is voorzitter van Benvitec nv
Ing. Johan Smet MSc
I-mag juni-juli 2010
STEENDORP. Als Johan Smet in 1986 afstudeert als industrieel ingenieur
elektromechanica, is het niet meer dan logisch dat hij aan de slag gaat bij
Smet Boring, het befaamde boorbedrijf van zijn vader. Na een periode van
vijftien jaar gaat hij door met Benvitec, wat staat voor Belgian Environmental
Technics. Vandaag bestaat Benvitec uit zeven subbedrijven en stelt het meer
dan 160 mensen tewerk. Johan Smet heeft zo zijn eigen ideeën om zijn bedrijven
draaiende te houden: “Nee, we hebben geen personeelsdirecteur nodig”,
stelt hij onomwonden. Of nog: “De meeste bedrijven beginnen met een businessplan
en zoeken dan mensen, wij doen het omgekeerd.” Een portret van de
48-jarige voorzitter van de Group Benvitec.
Johan Smet: “Bij ons familiebedrijf Smet
Boring waren we met drie patrons. We
hielden er alle drie een andere mening op
na en dus ben ik voor mezelf begonnen. Ik
zie mijn broers nog met Kerstmis en op
familiefeesten (lacht), maar Benvitec
staat volledig los van Smet Boring. Hoe ik
eraan begonnen ben? Bij Smet Boring
had ik al ervaring opgedaan met het
beheer van operationele eenheden, zoals
de afdeling ‘grondwatertechnieken’, het
atelier, de administratie, enzovoort. Smet
was bezig met de inrichting van stortterreinen,
voornamelijk door polyethyleenfolie
te gebruiken om te verhinderen dat vervuild
water in de bodem zou dringen. En
wat bleek? Ook de Kempische Steenkool -
mijnen (KS) waren daarmee bezig. Dan
kun je twee dingen doen: concurreren of
samenwerken. We hebben voor het tweede
gekozen. Maar dan zijn rond 1993 de
10
perikelen bij de KS begonnen, de schandalen
raakten bekend, stakingen braken
uit. Ik herinner me nog dat we op een
bepaald moment moeite hadden om de
boel open te houden.”
“We hebben ons losgekocht van KS,
waardoor Smet Boring 100% aandeelhouder
werd.
En sinds 2004 ben ik volledig aandeelhouder
van Benvitec. In 2005 heb ik dan mijn
directeur tot partner gemaakt, zodat ik nu
in een luxepositie zit: mijn belangen lopen
gelijk met die van mijn directeur.”
Intussen hebt u ook al een flink aantal
bedrijven overgenomen?
“De inrichting van die stortterreinen met
polyethyleenfolie is afgelopen in Vlaan -
deren. In Wallonië is het ook stilaan
gedaan. In Frankrijk plaatsen we er nog af
Benvitec nv heeft onder ander profielwikkelbuizen in zijn gamma.

en toe. Ook al heb je een goede techniek
in huis: je weet dat het een aflopende zaak
is. Dan probeer je andere technieken te
vinden. Zo zijn we bij linings terechtgekomen.
We brengen die aan op betonnen kuipen,
waardoor die chemisch resistent
worden. We hebben er dan de polyurea
hotspray bijgenomen, een ter plaatse
gevormde zelfhechtende folie die dient
als afdichting of bescherming van beton,
metselwerk, en zo meer. Door de overname
van PCT nv werden we actief in waterbeheersing
met bijvoorbeeld terugslagkleppen
en kanaalafsluiters. Met PCT
bouwen we ook opslagstanks en constructies
in kunststof.”
Rolt u automatsich van de ene activiteit
in de andere of staat u ’s morgens op en
zegt u: We gaan tanks bouwen?
“We krijgen vragen van klanten en dan
bedenk je daar een oplossing voor. Of we
lopen tegen een interessant bedrijf aan.
We zijn altijd passief op zoek naar opportuniteiten.
Zo hebben we vorig jaar nog
B.a.g. gekocht, een kunststofverwerkend
bedrijf uit Beringen. Ook de overname van
B.a.g. paste in onze strategie: een mooi
bedrijf, dat heel veel kleine opdrachten
krijgt, met een continu goed bedrijfsresultaat.
Uiteraard hanteren we enkele vaste
principes. Toen bodembescherming nog
onze kernactiviteit was, waren we enorm
weersafhankelijk. Eén week slecht weer,
dus geen werk? Geen probleem. Maar na
twee maanden slecht weer, geef je je
winst van een heel jaar weg. Daarom hebben
we onze weersafhankelijke activiteiten
systematisch tot een minimum
beperkt. Vijf, zes jaar geleden stapten we
ook bewust af van openbare aanbestedingen
en kozen we resoluut voor de industrie.
We wierven speciaal iemand aan die
erop kickt, als de deur van een bepaald
bedrijf voor hem opengaat. Geen verkoper,
maar iemand die de bedrijven geïnteresseerd
krijgt in onze activiteiten. Neem een
TECHNOLOGIE
groot bedrijf als BASF: die zitten echt niet
op onze tanks te wachten, want die hebben
al talloze leveranciers. Welnu, we
hebben iemand in dienst die die bedrijven
toch in ons geïnteresseerd krijgt.”
Recent hebt u ook Metis, Kimre en
Soval aan Group Benvitec toegevoegd?
“Het is in feite altijd hetzelfde verhaal. We
stootten op Metis in Beringen, actief in de
water- en luchtzuivering. Dat paste toen
in ons plaatje. Kimre is een zogenaamd
demisterbedrijf, het haalt vocht – water of
chemicaliën – uit de lucht met een speciaal
soort filter van Amerikaanse makelij,
waarvoor wij de Europese licentie hebben.
Dat is dan meteen onze enige Europese
activiteit, want al de rest concentreert
zich in feite op de havenas Antwerpen-
Gent-Luik.”
“ We krijgen vragen van klanten
en dan bedenk je daar een
oplossing voor. Of we lopen
tegen een interessant bedrijf
aan. We zijn altijd passief op
zoek naar opportuniteiten.”
“In 2005 kwamen we bij Soval uit. Via PTC
legden we al leidingen in kunststof. We
wilden dat ook in metaal kunnen realiseren.
Soval is een pijpfitterij met acht mensen
in dienst, een beperkt clubje van twee
ploegen van vier mensen die onder gasbescherming
allerlei soorten metaal ter
plekke aan elkaar lassen. Interessant in
de petrochemie. En wat bleek bij de
onderhandelingen met Soval? ‘We doen
ook in sprinklers’, zei de verkoper. ‘Ok,
dan nemen we dat er wel bij’, was ons antwoord.
Inmiddels hebben we meer dan
veertig man in dienst en Soval geeft ons
de mogelijkheid om qua omzet goed te
maken wat we door onze activiteiten in de
stortterreinen aan het verliezen zijn. Ook
interessant aan die overname is dat het
bedrijf, naast de ISO/VCA-norm, ook de
Bosec-norm moet halen. Dat is een zeer
strenge norm, opgelegd door de verzekeraars.
Wie een goede brandverzekering
wil krijgen, moet een installateur inhuren
die werkt volgens die procedures: niet
alleen het ontwerp moet worden goedgekeurd,
maar ook de oplevering én het
onderhoud. Alles gebeurt met door Bosec
gecertificeerde installateurs.”
U hebt 160 mensen in dienst, verspreid
over verschillende bedrijven en
vestigingen. Bij elke overname krijgt
u te maken met nieuwe technieken,
maar ook met een eigen bedrijfscultuur.
Hoe beheersbaar is dat allemaal?
“De sleutel is: mensen vertrouwen geven.
Ik ben nogal een fan van de businessplantheorie
van het pakket ‘Business Plan’
van Luc Lammens. Hij stelt zich vier vragen:
wat heb ik, wat wil ik, hoe ga ik dat
doen en hoe volg ik dat op? Met mijn zes
divisiedirecteurs en projectleiders of projectleiders-in-wording
gaan we daar elk
jaar eens door. Van het eerste deel, de
geschiedenis van het bedrijf, waarop de
meesten zich nogal eens concentreren,
zeg ik: sla dat maar over. Interessanter is:
wat kan ik als bedrijf, wat kan de concurrent,
wat willen we? Een organische groei
van vijf tot zeven procent. Ok. Een aangename
werkomgeving voor iedereen? Ok.
Dat levert een interessante SWOT-analyse
op. Dan komt het derde deel: hoe ga ik
dat doen? Mijn mensen gaan erover
nadenken en leren zo hun eigen werk en
hun eigen opdracht kennen. Want laat mij
duidelijk zijn: de oefening doen is belangrijker
dan de presentatie achteraf. Ik zal
dan ook nooit veel commentaar geven op
“ De sleutel is: mensen
vertrouwen geven. Ik ben
nogal een fan van de
businessplantheorie van het
pakket ‘Business Plan’ van
Luc Lammens.”
Piping en constructie Waterzuiveringstechnieken Bodembescherming en vloeistofopslag
11 I-mag juni-juli 2010

hun presentatie. Tenslotte kom ik één keer
luisteren, maar zij leren wel naar zichzelf
te luisteren. Ik ben ook een fan van ‘Good
to great – Why some companies make the
leap and others don’t’ van Jim Collins. Hij
legt uit waarom sommige Amerikaanse
bedrijven er bovenuit steken. Hij doet het
tegenovergestelde van sommige Vlerickboys:
maak een goed businessplan en
dan zoeken we mensen. Maar de vraag is
natuurlijk: gaan die mensen daarmee
akkoord? Collins zegt: zoek eerst goed
volk, maak dan een plan. Ik ben het daar
helemaal mee eens.”
Soms wekt u de indruk: ik laat alles
op me afkomen en we zien dan wel.
Andere bedrijfsleiders zweren bij de
ene marktstudie na de andere?
“Ik volg eerder mijn buikgevoel, dat klopt,
maar dan wel op een geordende manier.
Je weet de bedreigingen zitten als je je
SWOT-analyse hebt gemaakt. We weten
dat het verhaal van de bodembescherming
geschreven is.”
Staat er nog iets op korte termijn op
uw verlanglijstje?
“Er ontbreekt nog een bedrijf in de elektromechanische
sector. We hebben met
Soval sprinklers in huis, maar onze concurrenten
bieden meestal ook HVAC-activiteiten
(Heating, ventilation, airco and
cooling) aan. In september 2008 stonden
we, midden de losgebarsten crisis, kort bij
een overname. Maar wij wilden de correcte
prijzen van 2008 geven, uiteindelijk was
Group Benvitec in een notendop
Ing. Johan Smet MSc studeert in 1986 af als industrieel ingenieur elektromechanica
aan het toenmalige KIHA Don Bosco in Hoboken, nu de Karel De
Grote-hogeschool. Hij loopt stage bij Dredging International, meer bepaald bij
SDI (Société de Dragage International), waar hij betrokken is bij projecten in
Parijs, Le Havre en Brindisi.
Vanaf 1989 doet hij calculatie bij Smet Tunnelling, beheer van Smet
Groundwater Technics, de administratieve afdeling van Smet Boring, het
onderhoudsatelier van Smet Boring, de opvolging Benvitec bij Smet Boring,
enzovoort. In 2004 verlaat hij Smet Boring en koopt hij Benvitec uit de groep.
Benvitec nv, in 1991 opgericht door Smet Boring, is een bedrijf dat zich voornamelijk
op bodem- en betonbescherming richt. Nadien neemt Benvitec nog
verschillende andere bedrijven over: PCT nv, Metis nv, Kimre nv, Soval nv en
recent B.a.g. nv.
Group Benvitec telt meer dan 160 werknemers, verspreid over de vestigingen
in Beringen, Fleurus en Steendorp.
I-mag juni-juli 2010
Opslagtanks in kunststof
er een overnemer die nog tegen de prijzen
van 2007 bood. Sorry, maar we kunnen het
ons niet permitteren een bedrijf over te
nemen dat pas over tien jaar zichzelf
terugverdient. Vijf jaar is daarbij onze
norm.”
Maar u blijft actief op zoek naar
mogelijke opportuniteiten?
“Uiteraard, maar ik probeer ook iets
anders in mijn bedrijven te krijgen. Ik vind
me terug in de theorieën van Stephen R.
Covey, in zijn ‘De zeven eigenschappen
van effectief leiderschap’. Het nadeel van
een ingenieur is dat hij denkt in technie-
“ Wij denken in technieken, wij
ingenieurs willen problemen
oplossen met onze technische
kaart. Bij Benvitec hebben we
zonder meer genoeg techniek
in huis. Maar ik werk er hard
aan om ook andere disciplines
in de tent te krijgen, zonder
dat dat extra geld kost.”
12
WVB
ken. Covey stelt dat iedereen van thuis uit
een kaart meekrijgt, waarmee hij zijn weg
in het leven bewandelt. Wij denken in
technieken, wij ingenieurs willen problemen
oplossen met onze technische kaart.
Bij Benvitec hebben we zonder meer
genoeg techniek in huis. Maar ik werk er
hard aan om ook andere disciplines in de
tent te krijgen, zonder dat dat extra geld
kost. Ik denk daarbij aan marketing, maar
ook aan vorming van talent. Zo zullen we
geen personeelsdirecteur aanwerven. Hij
komt als vreemde het bedrijf binnen. Hij
heeft er geen gelijke en is moeilijk aan te
sturen door de patron. Hij is veroordeeld
tot vastroesten, want hij heeft nooit een
klankbord in mijn bedrijf. Dus neen, geen
personeelsdienst, wat niet wil zeggen dat
we geen mensen aanwerven. We nemen
interims in dienst en wie goed is, mag blijven.
En ik heb ook een bedrijfje opgericht,
Beel & co, dat als titel voert: ‘Actief met
talent’. Welnu, van zaakvoerder Marijke
Beel staat op de website dat ze de rol vervult
van de stafmedewerker op inhuurbasis.
Dus moet zij op de markt gevraagd
worden en zelfbedruipend zijn. Tegelijk
staat zij ter beschikking van Benvitec. Zij
moet zich zien waar te maken binnen
Benvitec waar ze zal bewijzen dat talent,
inderdaad, geen toeval is en er allicht voor
kan zorgen dat talent blijft. Voor Benvitec
is het kostenplaatje interessant. Een personeelsdirecteur
zou veel duurder uitkomen.”
Tot slot: lonkt Benvitec ook naar het
buitenland?
“Ik heb al gezegd dat we vooral actief zijn
op de as van de Belgische havens en hun
hinterland. Laat ik het zo zeggen: ten
noorden en ten zuiden daarvan zijn er nog
twee landen waar we wat kunnen realiseren:
Frankrijk en Nederland dus.”
www.group-benvitec.be
Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE
Foto’s: BENVITEC en
Wilfried VANDEN BOSSCHE

technologie
Een tredradkraan
op de Werf in Antwerpen
Middeleeuws houten hijstoestel produceerde grote krachten
WOMMELGEM. De tredradkraan: niet te vinden in Van Dale en
dus wellicht niet uit te leggen voor welke leek ook. Maar al in de
vroege middeleeuwen stond er een tredradkraan op de Werf in
Antwerpen.
Meer bepaald in 1263 vinden we een eerste
vermelding van een kraan op de Werf
in Antwerpen. Het ging om een groot houten
hijstoestel, dat er vermoedelijk al een
tijdje stond. Mannen - zogenaamde kraankinderen
- die in een tredrad liepen, dreven
het aan. Hoe de kraan er toen uitzag,
is niet met zekerheid geweten, want de
allereerste afbeeldingen van zo’n kraan
dateren uit de tweede helft van de 15de
eeuw.
Het tredrad is geen uitvinding van de middeleeuwen.
Wie naar de vroegste sporen
van zo’n toestel zoekt, komt uit bij de
Griekse tijd. Volgens F.M. Feldhaus heeft
Philon van Byzantium (260-180 v.C.) het
tredrad bedacht en beschreven, maar in
de praktijk heeft het niet gediend. Uit de
reconstructie die Feldhaus naar die
beschrijving maakte, blijkt dat het tredrad
al dezelfde algemene vorm had die we
nadien altijd terugvinden.
Aan de Romeinen komt de
verdienste toe dat zij dit
merkwaardig hijstoestel
voort hebben ontwikkeld
en het hebben ingezet bij
grote bouwwerken. Wan -
neer aan een ‘polypastos’
een tredrad wordt gekoppeld,
wordt het hijsvermogen
opgedreven tot 6.000
kg met slechts twee personen
in het rad. De
Romeinse ingenieur Vitru -
vius (80-15 v.C.) heeft het
erover in zijn ‘De re architectura’
(37 v.C.). Opval -
lend is het gebruik van het Griekse woord
‘tympanum’ in die Latijnse tekst.
Inzake energieoverdracht hebben een
tred rad en een watermolen een vergelijkbare
werking. De watermolen verspreidde
zich vanaf de eerste eeuwen van onze tijd-
TECHNOLOGIE
rekening over heel Europa. Na de val van
het West-Romeinse rijk geraakte de tredmolenkraan
evenwel buiten gebruik.
De terugkeer van de tredkraan op de middeleeuwse
bouwplaatsen moet zonder
twijfel in nauwe samenhang met de komst
van de gotiek worden gezien.
De tredkraan kon een verdere ontwikkeling
van de windas zijn of van de
Romeinse kraan, zoals die door Vitruvius
in ‘De re architectura’ werd beschreven.
Maar ze kon ook van het waterrad afgeleid
zijn, waarmee de vroegste tredradconstructies
veel gelijkenis vertoonden. In
tegenstelling tot de moderne kranen
bewogen de middeleeuwse kranen op precies
dezelfde wijze als hun antieke voorgangers.
13 I-mag juni-juli 2010

I-mag juni-juli 2010
Zwenkkranen, die een rotatie van de lading mogelijk maakten, werden
slechts later afgebeeld op miniaturen. Dat systeem leende zich
veel beter voor het lossen en laden op een havenkade.
Door de toenemende handel verschenen vanaf de 13de eeuw havenen
scheepskranen, die niet zelden met tredraderen uitgerust waren.
Het waren de grootste machines van hun tijd!
Omdat de constructie zeer zwaar was, moest de kade ook sterk
genoeg zijn. Vanaf 1200 sprak men van stenen kademuren en kon de
verspreiding van de tredmolenkranen beginnen. De vroegste vermelding
vinden we in Utrecht in 1244. Daarna volgen Antwerpen
(1263), Damme (1269), Brugge (1288) en Hamburg (1291). De stationaire
havenkraan, die in de middeleeuwen werd uitgevonden, was in
de oudheid onbekend! Die ingenieuze mechanische constructies
speelden een belangrijke rol in de economische en sociale ontwikkeling
van de middeleeuwse steden. Kranen werden dikwijls afgebeeld
in etsen en schilderijen, in manuscripten en stadsplannen.
Stadsplan Antwerpen uit ‘Descrittione di tutti i Paese Bassi’, L.
Guicciardini, 1567.
Er worden 2 types havenkranen onderscheiden met verschillende
geografische zwaartepunten:
een bokkraan, waarbij de hele constructie om een verticale,
centrale as kon draaien en die voornamelijk bij de Vlaamse en
14

Nederlandse kusten te vinden was
(vanaf de 13de eeuw);
een torenkraan, waarbij de lier en de
tred raderen in een vaste toren zitten en
alleen de giek en het dak konden draaien
en die in de Duitse zee- en binnenhavens
aangetroffen werd (vanaf de 14de
eeuw).
In tegenstelling tot de bouwkranen, waarbij
de hijssnelheid bepaald werd door het
arbeidsritme van de metselaars, hadden
de havenkranen gewoonlijk twee tredraderen
om het laden en lossen sneller te
laten verlopen. De twee tredraderen,
waarvan de diameter op vier meter of
meer werd geschat, zaten aan beide zijden
van de kraanas en draaiden in dezelfde
richting.
Het is noemenswaardig dat de middeleeuwse
kraan zelden een teruglooppal of
een rem had om te voorkomen dat de
Bachelorproef
TECHNOLOGIE
lading naar beneden viel. Waarschijnlijk
was dat ook niet nodig, doordat het rad
een grote wrijvingsweerstand had en de
bedieners ervan in het rad een tegengewicht
konden leveren.
Naast de stationaire kranen
kwamen er in de 14de eeuw ook
drijvende kranen (kraanschepen)
voor, die in het hele havengebied
flexibel konden worden
ingezet.
Interessante lectuur:
Frieda van Tyghem: ‘Op en om
de middeleeuwse bouwwerf’,
Brussel, Paleis der Academiën,
1966;
R. Degryse: ‘De oudste houten
kranen in de Vlaamse en andere
havens (13de -16de eeuw)’,
Handelingen van het Genootschap
voor Geschiedenis, 1991;
Karel Broes: ‘De tredmolen. De onderbelichte
molensoort’, Molenecho’s, themanummer
10, 2002.
Tekst: Dirk ANTHIERENS
Kevin Van Hees maakte in 2008 aan de Artesis Hogeschool een bachelorproef
over ‘De tredmolenkraan’. Opdrachtgever was Dirk Anthierens, in samenwerking
met Gustaaf Asaert, historicus, ir. Karel Broes en Jef Vrelust (MAS).
In de bachelorproef wordt een 3D-CAD model uitgewerkt, gebaseerd op enkele
afbeeldingen van de Antwerpse tredmolenkraan uit de 15de en 16de eeuw die het
meest realistisch leken.
De bedoeling is om ons een beeld te kunnen vormen hoe de tredmolenkraan er
uitzag. Er is ook een studie gemaakt van de volledige constructie met als resultaat
een gedetailleerd plan met afmetingen en materiaalkeuze.
DA
15 I-mag juni-juli 2010

technologie
Energiebesparing met beter licht
Perfecte symbiose tussen Laboratorium voor Lichttechnologie
en Groen Licht Vlaanderen
GENT. Groen Licht Vlaanderen (GLV) en het Laboratorium voor Licht -
technologie vormen zowat een perfecte symbiose. Beide ressorteren onder
het Departement Industrieel Ingenieur van de Katholieke Hogeschool Sint-
Lieven in Gent. Simpel gezegd: het lab doet aan toegepast onderzoek en zonder
commercieel te zijn brengt GLV de verworven kennis van het lab over naar
zijn doelgroep: gemeenten, architecten, lichtinstallateurs, en zo meer. Leuk
surplus: studenten industrieel ingenieur elektrotechniek en bouwkunde kunnen
het vak ‘verlichting’ tijdens hun opleiding volgen. Catherine Lootens
(GLV) en Wouter Ryckaert (Laboratorium voor Lichttechnologie) geven tekst
en uitleg.
Hoe verhouden het Laboratorium voor
Lichttechnologie en Groen Licht
Vlaanderen zich tot elkaar?
Wouter Ryckaert: “KaHo Sint-Lieven
heeft binnen het Departement Industrieel
Ingenieur verschillende onderzoeksgroepen.
Een van die groepen is het Labora -
torium voor Lichttechnologie, waar we
onderzoek en dienstverlening verrichten
rond verlichting, uitzicht van materialen
en fotovoltaïsche energie. Een van de
lopende projecten daarbij is Groen Licht
Vlaanderen.”
Catherine Lootens: “In 1997 is Peter
Hanselaer, zelf fysicus van opleiding met
een voorliefde voor alles wat te maken
I-mag juni-juli 2010
heeft met zonnecellen, hier met zijn eigen
onderzoek in het huidige Laboratorium
begonnen.”
“ De aanvraag is in 2003
ingediend door toedoen
van het Passiefhuisplatform,
dat de noodzaak inzag om
meer kennis te verspreiden
over energie-efficiënte
verlichting.”
Ryckaert: “Peter ging meteen in op de
eerste oproep – toen nog van het HOBU,
het hoger onderwijs buiten de universi-
16
Catherine
Lootens,
Groen Licht
Vlaanderen
teit, nu Tetra-fonds – om toegepast onderzoek
ook aan de hogescholen te initiëren.
Zo heeft hij een aantal projecten binnengehaald.
Het laboratorium heeft er steeds
meer projecten bij gekregen, met telkens
een uitbreiding van onze meetinfrastructuur,
zodat we nu over een heel assortiment
meetfaciliteiten beschikken. Tegelijk
werd de dienstverlening aan de verlichtingssector
steeds verder uitgebouwd.
Groen Licht Vlaanderen kadert in dat
soort projecten.”
Lootens: “Eigenlijk is de aanvraag in 2003
ingediend door toedoen van het Passief -
huisplatform, dat de noodzaak inzag om
meer kennis te verspreiden over energieefficiënte
verlichting. Het verhaal van
passief bouwen was toen nog beperkt tot
woningen. Maar elektrische installaties
kunnen als zodanig veel meer bijdragen
tot het efficiënt energiegebruik van alle
soorten gebouwen. Het Platform is toen
naar het Agentschap voor Innovatie door
Wetenschap en Technologie (IWT)
gestapt en het IWT heeft doorverwezen
naar het Laboratorium voor Lichttech -
nologie. Nadat het project werd goedgekeurd,
ben ik dan half december 2004 aangeworven.
Dit type IWT-projecten loopt
over een periode van vier jaar. Het thema
bij Groen Licht Vlaanderen is ‘Energie -
besparing met beter licht’. IWT eist daarbij
dat er een samenwerkingsverband
wordt opgericht, waarbij er partners binnen
en buiten de bedrijfswereld moeten
worden gezocht die het project voor twintig
procent financieel mee dragen.
Ondertussen is het aantal partners opgelopen
tot meer dan dertig: grote fabrikanten
en distributeurs van lampen en armaturen,
zowel op residentieel als architecturaal
en functioneel vlak, studiebureaus,
federaties en kenniscentra.”
“ We zijn ‘energiezuinige
verlichting’ meer holistisch
gaan bekijken, waarbij naast
kunstlicht ook automatisatie
en daglicht de nodige
aandacht krijgen.”

TECHNOLOGIE
“Vanuit het onderzoeksgebied van het
laboratorium hebben we vooral op binnenverlichting
gefocust. Ons project is inmiddels
met vier jaar verlengd. We zijn ‘energiezuinige
verlichting’ meer holistisch
gaan bekijken, waarbij naast kunstlicht
ook automatisatie en daglicht de nodige
aandacht krijgen. Het IWT verkiest bovendien
bij een verlenging, naast differentiatie
van het onderwerp, ook een samenwerking
met andere kenniscentra. Vandaar dat
we nu een partnership hebben met het
Wetenschappelijk en Technisch Centrum
voor het Bouwbedrijf (WTCB), dat heel
wat kennis heeft over automatisatie en
daglicht. Onze kennis met betrekking tot
lampen en armaturen is dus erg complementair.”
Innovatie
Welke zijn de doelstellingen van GLV?
Lootens: “We zijn er om kennis bij te
brengen en innovatie binnen de bedrijven
te stimuleren. Binnen ons lab hebben we
heel wat onderzoek lopen. Het is dan ook
de bedoeling dat we met de resultaten
naar buiten komen bij de verlichtingswereld
zelf, want die moet gaan innoveren.
Verder willen we alle eindgebruikers en
voorschrijvers die met verlichting te
maken krijgen, bereiken. Niet zozeer particulieren,
maar de tertiaire sector: ge -
meen tes en hun technische diensten,
architecten, installateurs, gebouwenbeheerders,
studiebureaus, facility managers,
noem maar op. Al die mensen zijn
dikwijls industrieel ingenieur van opleiding
en hen trachten we bij te brengen wat
energiezuinige verlichting precies in -
houdt, wat het opbrengt, waarop je moet
letten en ook dat we steeds rekening moeten
houden met het visueel comfort van de
gebruikers. Voorts geven we zelf veel infosessies
en opleidingen. We staan op beurzen
en in april hebben we voor de vierde
keer onze studiedag georganiseerd: de
promotiedag duurzame verlichting 2010.
Die studiedag, in samenwerking met
Energik vzw, had dit jaar opnieuw een
goedgevuld programma met eenentwintig
lezingen in drie zalen en een minibeurs
met vierentwintig standhouders. Er waren
meer dan tweehonderd aanwezigen.”
GVL is geen commerciële onderneming?
Lootens: “Wij maken zelf geen verlichtingsontwerpen,
lees lichtstudies, we willen
geen competitie met studie- en
relightingbureaus of fabrikanten, kortom
met niemand die iets met het verkopen
van verlichting te maken heeft. We geven
wel advies. Zo hebben we in het verleden
alle Vlaamse gemeenten aangeschreven
met de mededeling dat ze, als ze offertes
binnenkrijgen, ons om advies kunnen vragen.
Dat is voor ons een manier om onze
kennis over te dragen.”
Ryckaert: “Voor activiteiten als cursussen
of lezingen krijgen we wel extra middelen
binnen, waarmee we dan weer
andere projecten kunnen initiëren bij het
IWT.”
Kunt u een concreet voorbeeld geven
van wat jullie al verwezenlijkt hebben?
Ryckaert: “Dankzij onze activiteiten binnen
GLV heeft het Laboratorium voor
Lichttechnologie, in samenwerking met
het WTCB, enkele opdrachten gekregen
van het Vlaams Energieagentschap
(VEA). We hebben voor hen het aspect
Wouter Ryckaert,
Laboratorium
voor Lichttechnologie
17 I-mag juni-juli 2010

verlichting voor de website www.energiesparen.be uitgewerkt. We publiceren
brochures voor particulieren over verlichting, en zo meer. Ook
vanuit het VEA kwam de vraag om de subsidieregeling rond verlichting
te herbekijken. De vroegere regeling was zeer eenvoudig, maar had als
nadeel dat het nagenoeg onmogelijk was om subsidie te krijgen voor
bepaalde toepassingen, zoals opslagruimtes en winkels. Uit de contacten
met onze GLV-partners was immers gebleken dat daar in de sector
nogal wat onvrede over bestond. Uit nieuwsgierigheid en ook uit interesse
hebben we ons de vraag gesteld: kunnen we niet op zoek gaan
naar een betere formule die algemeen geldig is en van toepassing kan
zijn voor elk type ruimte? Na enig onderzoek en talrijke publicaties vonden
we dat we iets hadden dat in onze ogen werkte. We hebben onze
oplossing aan het VEA voorgelegd en sinds januari van dit jaar is de
subsidieregeling voor relighting en newlighting van kracht in het Vlaams
gewest. Dat is dan ook meteen leerstof voor mijn studenten die het vak
‘verlichting 1’ volgen. En zo is de cirkel onderzoek – onderwijs – industrieel
ingenieur – dienstverlening mooi rond. GLV heeft als opdracht
kennis te verspreiden en innovatie te stimuleren. Het project is ingebed
in ons Laboratorium voor Licht technologie. Je kan weliswaar kennis
over lichttechnologie ‘googelen’, maar het is veel geloofwaardiger, als
je uit eigen onderzoek kunt putten.”
Keuzevakken
Hoe groot is het aandeel van het vak ‘verlichting’ in de
ingenieursopleiding?
Ryckaert: “Bij ons zit het zo: als student elektrotechniek ben je verplicht
om het vak ‘verlichting 1’ te kiezen en heb je de mogelijkheid om het vak
‘verlichting 2’ te volgen als keuzevak. En de studenten bouwkunde kunnen
‘verlichting 1’ volgen als keuzevak. Bij die twee vakken maken ze
kennis met het laboratorium, volgen ze practica en leren ze onze meetinfrastructuur
kennen. Eindwerkstudenten krijgen hier begeleiding van
doctoraatsstudenten en docenten en zijn aanwezig tijdens de promotiedag.
Ik vraag ook altijd minstens één gastdocent industrieel ingenieur
uit een verlichtingsbedrijf. Zo hebben we twee vliegen in één klap: ons
onderzoek zit in onze lessen verweven én de studenten maken kennis
met de praktijk. Over hoeveel studenten het hier gaat? Zo’n vijftien studenten
volgen de twee vakken in het derde en vierde jaar.”
Tot slot: eind 2012 loopt de tweede termijn van het IWT-project af.
Komt er iets in de plaats?
Lootens: “Een automatische verlenging van TIS-projecten is niet direct
mogelijk. Bovendien gaat het IWT enkele hervormingen doorvoeren.
Wat dat betreft wordt het nog even afwachten en is het niet duidelijk
wat er met GLV gaat gebeuren. Niet dat ik me zorgen maak over de toekomst.
We zullen alle mogelijkheden bekijken. Het Laboratorium voor
Lichttechnologie is volop aan het verbouwen. Via de steun van de
Herculesstichting en de Asso ciatie Leuven hebben we nieuwe meetapparatuur
aangekocht die momenteel wordt opgebouwd en uitgetest.
Naar meetcapaciteit van licht zullen we ons enorm verbeteren.”
Ryckaert: “We zitten op een trein die maar blijft lopen, het einde is nog
lang niet in zicht (lacht).”
www.groenlichtvlaanderen.be
www.lichttechnologie.be
Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE
Foto’s: GROEN LICHT VLAANDEREN
en Wilfried VANDEN BOSSCHE
I-mag juni-juli 2010
18
TECHNOLOGIE
Liefde voor het licht:
wie is wie?
Catherine Lootens (46) studeerde
chemie (UGent, 1987) en is
sinds 2004 projectuitvoerder van
Groen Licht Vlaanderen.
Voordien was ze werkzaam bij
Thermo Electron. GLV heeft
anderhalve fulltimer in dienst.
Wouter Ryckaert (33) studeerde
in 1998 af als industrieel ingenieur
elektrotechniek aan KaHo
Sint-Lieven. In 2001 werd hij burgerlijk
ingenieur en in 2006
behaalde hij zijn doctoraat in de
elektrische energietechniek
(UGent).
“Toen ik op de banken van KaHo
Sint-Lieven zat, heb ik mezelf
altijd ingepraat: hier wil ik terugkomen
om les te geven”, zegt
Ryckaert. “Het was toen al duidelijk
dat je daarvoor een doctoraat
moest hebben. Welnu, drie
maanden nadat ik mijn doctoraat had
behaald, kreeg ik de gelegenheid om
docent te worden aan KaHo Sint-Lieven.”
Ryckaert is medeverantwoordelijk voor
het aspect binnenverlichting van het
Laboratorium voor Lichttechnologie en
doceert de vakken statistiek, elektrische
meet- en installatietechniek en verlichting
1 aan KaHo Sint-Lieven.
Het Laboratorium voor Lichttechnologie
telt 7 industrieel ingenieurs, van wie er
twee burgerlijk ingenieur werden, 7 masters
in de fysica, 1 bachelor in de elektronica-ICT
en 1 licentiate chemie (Cathe -
rine Lootens).
“ Een aparte opleiding
‘verlichtingstechnologie’
bestaat in Vlaanderen niet.”
WVB

technologie
MODERN TIMES
MODERN TIMES
MODERN TIMES
Courier is dood, lang leve de WeTab
Zowat op het moment dat uw vorige I-mag in de
bus moet zijn gevallen, meldden de media dat
Microsoft de ontwikkeling van zijn computertablet
Courier zou stopzetten. En dat terwijl wij het
nog glorieus aankondigden in de vorige Modern
Times. Schrappen dus van die lijst met mogelijke
cadeautjes. En we zullen ook nooit weten wat het
hebbedingetje zou gaan gekost hebben.
Maar we hebben al een alternatief voor uw verlanglijstje, want met de Duitse
WePad lijkt het wel de goede kant op te gaan. WePad? WeTab, zullen we
bedoelen, want Neofonie, een kleine Duitse fabrikant, heeft het toestel inmiddels
al omgedoopt om alle gelijkenissen met andere spelers op de markt te
voorkomen. Of de naamsverandering al te nadrukkelijk werd ‘gestimuleerd’
door Apple zelf, konden we niet achterhalen, maar feit is dat de WeTab in principe
in juni op de markt komt in twee modellen. Eentje van 16 gigabyte en eentje
van 32 gigabyte. De eerste moet 449 euro gaan kosten, de tweede 569 euro.
Daarvoor krijgt u een groter scherm dan dat van de iPad, een webcam en 2
usb-poorten om het ding te verbinden met bijvoorbeeld externe toetsenborden
of andere apparaten. De duurdere versie heeft naast een wifi-verbinding ook
een 3G-verbinding. De prijs voor de WeTab ligt hoger, maar dat zou liggen aan
de ‘technologische superioriteit’ en de open software van Linux. De batterij
zingt het wel maar zes uur uit en bij iTunes hebt u er uiteraard niets mee te
zoeken. Op de WeTab vindt u ergens in een klein hoekje een etiketje waarop
staat: ‘made in China’, maar laat dat vooral niet aan uw hart komen.
www.neofonie.de
Blind oog
ziet opnieuw
dankzij
stamcellen
Britse wetenschappers van de universiteit van Newcastle forceerden
mogelijk een doorbraak met stamceltherapie. Zij herstelden het zicht
van een 38-jarige man die in 1995 bij een straatgevecht het zicht uit één
oog verloor, toen hij ammoniak in het aangezicht kreeg. Vandaag kan
Russell Turnbull uit dat oog opnieuw zien. Hij beweert dat het zicht in
zijn beschadigde oog is verbeterd van 10 naar 90%. Door de behandeling
zijn ook de pijn en de voortdurende lichtirritatie verdwenen. Uit het
goede oog van de patiënt haalt men een kleine hoeveelheid stamcellen.
Die worden in een labo-omgeving ontwikkeld en daarna ingeplant in
het beschadigde hoornvlies van het andere oog. Het North East
England Stem Cell Institute behandelde totnogtoe acht patiënten met
succes dankzij deze techniek.
www.express.co.uk
Tekst: Luc VANDER ELST
Bioplastic uit
planten en bomen
Wetenschappers van de UGent zijn erin
geslaagd om plastic te produceren uit planten
en bomen. Het gebruik van niet-eetbare planten
en bomen breidt het aantal inzetbare
grondstoffen gevoelig uit. Biopolymeren in het
algemeen en polymelkzuur- en zetmeelgebaseerde
biopolymeren in het bijzonder bieden
veel technologische, ecologische en economische
voordelen. Natuurlijke biopolymeren,
zoals cellulose of zetmeel, zijn al langer op de
markt. Zetmeelgebaseerde bioplastics hebben
een veelbelovende toekomst, want ze zijn makkelijk
beschikbaar en kosten relatief weinig.
Planten zijn per definitie leveranciers van hernieuwbare
bouwstenen en geschikt om traditionele
materialen, vervaardigd met petrochemische
bestanddelen, te vervangen. De omzetting
van die bouwstenen tot plastic gebeurt
door micro-organismen. Het gevolg is een lagere
ecologische voetafdruk, want de productie
ervan vergt minder energie en het afvalprobleem
is kleiner. De wetenschappers van de
UGent ontdekten dat ook bomen plastic kunnen
leveren, als ze gemakkelijk afbreekbaar
worden gemaakt. De lignine in de bomen
bemoeilijkt het om cellulose uit het hout te winnen,
maar genetische manipulatie kan nu de
hoeveelheid lignine doen verminderen. Dat
aspect werkte de UGent uit in samenwerking
met het Vlaams Instituut voor Biotechnologie
en ze zorgden er meteen ook voor dat de bomen
snel groeien. Bomen die vorig jaar werden
geplant, zijn nu al meer dan drie meter hoog.
Om de twee jaar worden er takken afgesneden.
Er moet dus niet worden heraangeplant en de
opbrengst per hectare is dubbel zo groot als bij
bijvoorbeeld mais. Daarom is het alternatief
ook minder duur dan plastic producten uit
aardolie.
Bioplastics openen heel wat perspectieven
voor bedrijfstakken zoals de verpakkingsindustrie,
de medische sector, de meubelindustrie,
de bouwsector, de automobielsector, de landbouw,
...
Rond deze tijd wil de UGent met een proefinstallatie
in de Gentse havenzone bewijzen dat
productie van bioplastic ook op grote schaal
mogelijk is.
www.ugent.be
19
I-mag juni-juli 2010

samenleving
Vlaanderen kan zijn fietspaden verbeteren
Ing. Paul Meugens ontwikkelde toestel om kwaliteit fietspaden te meten
LEUVEN. Een ludieke jaarlijkse actie van de Fietsersbond lag aan de
basis van een project om de kwaliteit van fietspaden te meten in
Vlaanderen. Ing. Paul Meugens van de Faculteit Bewegings- en
Revalidatiewetenschappen van de K.U.Leuven, legde zich toe op de
ontwikkeling van een fiets waarmee je vrij nauwkeurig kunt meten hoe
effen of oneffen een fietspad wel is. We zochten hem op in zijn ‘biotoop’,
diep verscholen in het Leuvense ‘sportkot’.
De Fietsersbond brengt jaarlijks slechte
fietspaden in de aandacht op een ludieke
manier. Iemand verkleedt zich als paashaas
en fietst met een karton eieren op de
bagagedrager een traject op een slecht
fietspad. Hoe meer eieren er van het karton
vallen, hoe slechter het fietspad.
Ing. Paul Meugens: “Dat aantal eieren is
natuurlijk geen echte maat voor de kwaliteit
van fietspaden, want de eieren aan de
zijkant en in de hoeken van het karton vallen
uiteraard makkelijker en sneller dan
die in het midden. Er is dus geen lineair
verband tussen de oneffenheid van een
fietspad en het aantal eieren dat er af valt.
Maar de actie is in de eerste plaats ludiek
bedoeld en spreekt tot de verbeelding. Het
bracht onze faculteit wel op het idee om
een betere meetmethode te ontwikkelen.”
Comfortmeter
Professor Jan Pauwels staat aan de
Faculteit Bewegings- en Revalidatie -
wetenschappen in voor het verkeersonderzoek
in verband met veiligheid. In het
kader van dat project ontwikkelde Ing.
Paul Meugens een toestel om het rijcomfort
te meten op fietspaden met verschillende
wegbedekkingen.
“Ik ging eerst eens rondkijken op internet
en vond wel wat onderzoeksinstituten die
zich daarop toeleggen. Zo bestaat er een
fietscomfortmeter: een kleine auto trekt
twee fietswielen voort en simuleert zo
twee naast elkaar rijdende fietsers. Op
die wielen staat een accelerometer en de
computers in het autootje registreren
tegen 25 metingen per seconde de versnellingscomponent.
Het was een vrij
I-mag juni-juli 2010
dure oplossing, die bovendien niet bruikbaar
was voor elk fietspad. Daarom heb ik
een eigen versie ontwikkeld.”
Met een microcontroller en een microchip
met een accelerometer haalde Ing.
Meugens honderd metingen per seconde
om de verticale versnellingscomponent
op te meten. Hij maakt daarbij gebruik van
een tweeassige versnellingsmeter die van
+18 tot -18 keer de aardversnelling gaat.
“ Als je hetzelfde fietspad twee
keer opmeet, kun je twee
verschillende metingen
krijgen, maar je krijgt wel
een vrij constante waarde,
als je dat over een kilometer
berekent.”
“Dat ligt al goed in de range van de trillingen
die je kunt verwachten op de voorvork
van een fiets, maar het is een moeilijke
meting. Een hard opgepompte of een platte
band zullen andere resultaten opleveren.
Je moet dus standaardiseren. Het
gewicht van de fiets is ongeveer 80 kilogram,
het aantal bar op de voorband moet
op drie bar worden gehouden en je moet
met een constante snelheid van 20 kilometer
per uur fietsen. Alleen dan kun je
de metingen herhalen. De DIN ISO 2631norm
heeft betrekking op het trillingseffect
op de mens. Die norm berekent of de
mens tegen die trillingen kan. Zo ver gaan
wij niet. Wij hebben alleen belangstelling
voor de kwaliteit van de fietspaden. De
DIN-norm slaat bijvoorbeeld ook op het
comfort dat de mens ervaart met een
slechte weg. Wij meten tegen honderd
metingen per seconde de verticale ver-
20
snellingscomponent van de
fiets. De standaardafwijking
levert een getal op tussen 0
en 10 en zo kun je een uitspraak
doen over de kwaliteit
van de fietspaden voor een
bepaald traject.”
De meting registreert alleen
wat er onder de fietswielen
komt, niet het volledige fietspad.
“Dat is een van de problemen. Als je hetzelfde
fietspad twee keer opmeet, kun je
twee verschillende metingen krijgen,
maar je krijgt wel een vrij constante waarde,
als je dat over een kilometer berekent.
Het is een poging tot numerisatie van de
kwaliteit van een fietspad.”
De Fietsersbond was zo tevreden over het
meettoestel dat ze minister Crevits er
hebben kunnen van overtuigen om per
provincie één fiets te laten uitrusten met
het toestel.
“Toen heb ik de elektronica volledig
opnieuw ontwikkeld. Bij de eerste versie
trilde de elektronica, omdat ze volledig op
de vooras zat. Nu zit de accelerometer in
een klein doosje op de vooras en de elektronica
is volledig opnieuw ontwikkeld
met twee snelle 16-bit-microcontrollers
van de Amerikaanse fabrikant Microchip
en een gps-ontvangertje. Je kunt de gegevens
nu ook wegschrijven op een SDkaartje
en je kunt de vertrek- en gps-positie
opslaan.”
Geluidssignalen
Wie te traag fietst voor een correcte
meting, krijgt een lage toon te horen. Wie
te snel fietst, een hoge toon. Tussen beide
is een marge ingebouwd van vier kilometer
per uur. Als je tegen de juiste snelheid
fietst, hoor je geen toon.
“Je krijgt dus auditieve feedback zonder
voortdurend de display in het oog te moeten
houden. Door de speciale vorm van
het gps-antennetje achteraan bereik je
meer satellieten. Ik heb er ook nog wat
spielerei in gestopt. Als je het toestel
aanzet, krijg je de tune van Star Wars te

horen. Ik vond dat de fiets er
zo gek uitzag dat ik daar iets
wou mee doen. Bij wijze van
grap genereert een kleine
microcontroller dat mu -
ziekje. Wie dat niet apprecieert,
kan dat gewoon
afzetten, natuurlijk. De software
ontwikkelen heeft ongeveer acht
maanden tijd gevraagd.”
Op dit ogenblik is het nog niet duidelijk
wie de meetfietsen effectief gaat gebruiken,
er zou een proefproject moeten be -
ginnen te lopen in zowat twintig gemeenten.
“ Dit geeft ook wel wat
voldoening, want meestal
verlaten de toestellen die
wij ontwikkelen onze
labo-omgeving niet.”
“Uiteindelijk is het de bedoeling dat een
informaticus bij de Fietsersbond alle
gegevens centraliseert en ze op een fietskaart
van Vlaanderen in beeld brengt. Als
je dan op een bepaald fietspad klikt, dan
krijg je op een schaal van 0 tot 10 aangegeven
of het fietspad in goede of in slechte
staat is. Het is de bedoeling dat in heel
Vlaanderen de fietspaden wordt geïnventariseerd
met behulp van dit toestel.”
Nichemarkt
Met het eerste toestel heeft de Fietsers -
bond al meer dan 10.000 kilometer ge -
fietst. Zo hebben ze het prototype wat uitgetest.
Commercialisatie van het toestel
zit er niet echt in, omdat de markt te klein
is.
Ing. Paul Meugens: “Maar ik wil mijn toestel
wel nog verfijnen. Nu zit versie 1.0 op
de fietsen, maar in de kerstvakantie, als
het wat slechter weer is en als de fietsen
terug binnenkomen, schrijf ik een andere
versie met wat meer functionaliteiten. Dit
geeft ook wel wat voldoening, want meestal
verlaten de toestellen die wij ontwikkelen
onze labo-omgeving niet. Dit is toch
een ‘specialleke’. En de fietsen zijn ook
SAMENLEVING
Radioamateur
Ing. Paul Meugens studeerde af als industrieel ingenieur elektronica, optie
telecom, aan wat nu de Xios-hogeschool in Hasselt is. Al sinds zijn jeugd
is hij ook een fervent radioamateur. “Daarom heb ik gekozen voor studies
elektronica. Ik werk nu al zowat dertig jaar voor de K.U.Leuven, altijd in de
onderzoekssfeer: doctoraten begeleiden, vooral elektronische meettoestellen
ontwerpen, maar ook andere dingen. Alles wat je niet kunt kopen, maken
we hier zelf.”
LVE
‘zelfbedruipend’. De naafdynamo van drie
volt kun je gebruiken om de accu opnieuw
op te laden. Als de batterij leeg is, laad je
die makkelijk terug op door een kwartiertje
te fietsen.”
Als we voor de foto’s buiten het gebouw
De Naeyer van de Faculteit Bewegings- en
Revalidatiewetenschappen komen, kijken
Ing. Paul Meugens
met zijn ‘gekke’
maar erg nuttige
fiets.
sommige studenten al snel raar op. Paul
Meugens denkt dat het zijn witte jas is die
de aandacht trekt, maar ik dacht eerder
aan de rare toestelletjes op de fiets…
Tekst en foto’s: Luc VANDER ELST
21 I-mag juni-juli 2010

afdelingen
Al voor de twintigste keer organiseert de VIK-afdeling
Limburg haar jaarlijkse actie: 'Fietsen en wandelen tegen
kanker'. Dat benefietevenement
wil organisaties geldelijk steunen,
die mensen helpen, die met
kanker geconfronteerd worden.
De vorige negentien edities van
ons evenement brachten samen
zo maar eventjes 376.143 euro op!
De vzw Kleine Prins (kinderkankerfonds)
kreeg vorige jaren het grootse
deel van de opbrengst. Ook in 2010
zal de vzw Kleine Prins het hoofddoel
van de actie zijn, omdat die
organisatie hulp biedt aan (meestal jonge) gezinnen die
geconfronteerd worden met zowat het ergste dat je als ouder
kan overkomen, namelijk het bericht dat je kind kanker heeft.
I-mag juni-juli 2010
20STE FIETS- EN WANDELDAG
22
ACTIVITEIT IN DE KIJKER > LIMBURG
zondag 27 juni 2010
Een deel van de opbrengst wordt geschonken aan 'Een hart
voor Limburg', een organisatie die een grote waaier aan initiatieven
geldelijk steunt, o.a. ten voordele
van minderbedeelden in
Limburg.
Zoals steeds, zijn er twee vertrekplaatsen:
een op de universitaire
campus van Diepenbeek, KHLim en
een aan de parochiezaal van Rijkel
(Borgloon).
De organisatie rekent op uw steun
en aanwezigheid.
PRAKTISCH
Plaats: Katholieke Hogeschool Limburg, universitaire
campus Diepenbeek en Parochiezaal Rijkel (Borgloon),
Dionysius Van Leeuwenstraat
Datum: zondag 27 juni 2010. Vertrek vanaf 07.30 uur tot 16 uur.
Aankomst tot 19 uur.
Wat: fietsen Diepenbeek: 25 - 50 - 65 en 100 km; Rijkel: 35 - 65
en 100 km. Wandelen: Diepenbeek: 5, 9 en 13 km; Rijkel: 6 km.
Kostprijs: tot 7 jaar gratis; van 7 tot 18 jaar: 2 euro; vanaf 18
jaar: 4 euro. Ter plaatse te betalen.
Tombola: 1 euro per lotje, 5 euro voor 7 lotjes.
Prijzen: 2 fietsen, talrijke andere prijzen, …
Allerlei: bewegwijzerde routes; controleposten.
Werken mee: de gemeente Diepenbeek, Concentra Media nv,
KHLim, Bloso, WTC de Tuiltertrappers, DVV Verzekeringen.
Inschrijving: ter plaatse (geen voorinschrijvingen).
Referte: SALBG10610.

afdelingen
ANTWERPEN
11-jun-10 Regionale ledenvergadering
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
KEMPEN
16-jun-10 Bezoek renovatie en nieuwbouw St.Elisabethziekenhuis,
Turnhout, 14 uur
20-okt-10 Regionale ledenvergadering +
bezoek Royal Agio Cigars, Westerlo, 14 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Werken Sint-Elisabethziekenhuis
woensdag 16 juni 2010
De VIK-afdeling Kempen brengt een bezoek aan de vernieuwingswerken
aan het Sint-Elisabethziekenhuis in Turnhout.
Het Sint-Elisabethziekenhuis dateert al van midden de jaren
vijftig en wordt grondig gerenoveerd en uitgebreid om als
een hypermodern ziekenhuis met tal van nieuwe ‘snufjes’ te
kunnen functioneren als vol en hoogwaardig academisch ziekenhuis,
de Kempen waardig!
De firma Vanhout uit Geel biedt ons de gelegenheid om de
verschillende fasen van de modernisering te bezoeken: van
ruwbouw tot de diverse afwerkingfasen.
PROGRAMMA
Voorstelling Vanhout nv.
Voorstelling project Sint-Elisabethziekenhuis:
renovatie en uitbreiding.
Bezoek diverse fasen – ruwbouw t/m afwerking.
Afsluiting met nabespreking met een natje en een
droogje.
PRAKTISCH
Plaats: Sint-Elisabethziekenhuis, normaal Rubensstraat
166, Turnhout, maar nu de pijlen volgen naar werf Vanhout.
Datum: woensdag 16 juni 2010 om 14 uur.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden
betalen 5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: BBKPN10610.
Royal Agio Cigars
woensdag 20 oktober 2010
Royal Agio Cigars is een van de toonaangevende sigarenproducenten
in Europa met bekende merken als Mehari’s,
Panter, Balmoral en De Huifkar. De Nederlandse onderneming
staat al meer dan honderd jaar garant voor bijzondere
introducties van nieuwe smaken en innovaties. Circa 2.400
medewerkers produceren jaarlijks op ambachtelijke wijze
ruim 800 miljoen sigaren. Ter gelegenheid van het honderdja-
ACTIVITEITEN
rige bestaan ontving het bedrijf in 2004 het predicaat
‘Koninklijk’. Royal Agio Cigars heeft naast het hoofdkantoor
in het Nederlandse Duizel en haar grootste fabriek in
Westerlo, vestigingen in de Dominicaanse Republiek en Sri
Lanka. In Nederland vindt de afwerking en de wereldwijde
distributie van sigaren plaats. De tabaksvoorbereiding
geschiedt vanwege het arbeidsintensieve karakter in Sri
Lanka. Op de Dominicaanse Republiek vindt de deels handmatige
productie van Balmoral-sigaren plaats.
Agio Cigars is momenteel in Nederland nog het enige zelfstandige
en wereldwijd opererende familiebedrijf dat sigaren
produceert. Naast eigen verkooporganisaties in Nederland,
België, Frankrijk, Duitsland,
Singapore en Italië heeft Royal
Agio Cigars intensieve handelsrelaties
in zo’n honderd landen
over de hele wereld.
Wereldwijd bezet Royal Agio
Cigars een vierde plaats.
In 2002 werd in het Belgische Westerlo een nieuwe binnengoedfabriek
geopend, een zeer moderne en voor de sigarenindustrie
unieke fabriek. Op het onbebouwde deel van het
bedrijfsterrein werd in 2008 een uitbreiding gerealiseerd van
ruim 18.000 m². Met een oppervlakte van 30.000 m² is zo de
grootste sigarenfabriek van Europa ontstaan. De fabriek
biedt werkgelegenheid aan 275 werknemers. De toepassing
van de nieuwste technieken zorgt ervoor dat er geproduceerd
wordt op een milieu- en energievriendelijke manier.
Uniek aan de fabriek is de aanwezigheid van de ‘Agio
Experience’: een interactieve en boeiende rondleiding door
de wereld van sigaren. De Agio Experience laat niet alleen de
nieuwe fabriek en haar productieprocessen op een heldere
en educatieve manier zien, ook de geschiedenis van Royal
Agio Cigars en de herkomst van haar tabaksoorten komen
aan bod.
PROGRAMMA
14.00 uur: Ontvangst met koffie; bedrijfsfilm
en korte bedrijfsinformatie.
14.30 uur: Rondleiding in 2 of maximum 3 groepen.
16.00 uur: Afronding rondleiding in de ontvangstruimte.
17.00 uur: Regionale ledenvergadering VIK:
- welkomstwoord door de voorzitter
- verslag van de penningmeester
- overzicht van de activiteiten door de secretaris
- verkiezing voorzitter
- verkiezing penningmeester
- aanduiding van de stemgerechtigde leden
- voorstelling van het jaarprogramma 2010-2011
Kandidaturen voor een van de functies kunnen worden ingediend
bij Ing. Guido Hendrikx MSc, voorzitter van de VIKafdeling
Kempen, GuidoHendrikx@telenet.be
17.30 à 17.45 uur: Einde.
PRAKTISCH
Plaats: Royal Agio Cigars, Bell Telephonelaan 29, Westerlo.
Datum: woensdag 20 oktober 2010 om 14 uur (rondleiding);
17 uur regionale ledenvergadering.
23 I-mag juni-juli 2010

Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden
betalen 5 euro op rekeningnr. 418-9082131-70 van de
VIK-afdeling Kempen.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: LEKPN11010.
Maximum 60 deelnemers.
LIMBURG
27-jun-10 20° editie fiets- en wandeldag, Diepenbeek, 7 uur
22-aug-10 Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten, Hasselt,
14.30 uur
15-sep-10 3-daagse uitstap naar Nederland en Duitsland
(tot en met 17 september)
23-sep-10 Whiskyproefavond
21-okt-10 VIK-Space, Hangar 58, Domein Bokrijk, Genk,
19 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten 2010
zondag 22 augustus 2010
In augustus 2010 viert Hasselt weer de zevenjaarlijkse Virga
Jessefeesten met als thema ‘Tijd ons gegeven’. De Virga
Jessefeesten bestaan al sedert 1682 en elk ‘zevende jaar’ –
zo noemt de Hasselaar zijn feesten – is een jaar van dankbaarheid,
inzet, vernieuwd geloof en vertrouwen in de toekomst.
Ook dit ‘zevende jaar’ wordt het
stadscentrum van Hasselt weer
omgetoverd in een sprookjesachtig
decor, waarin de ommegang –
het hoofdgebeuren van de feesten
– in volle luister kan uittrekken
op zondagen 15, 22 en 29
augustus. Maar niet enkel de
ommegang is een must.
Gedurende de hele feestperiode,
van 13 tot 29 augustus, is het
vooral ’s avonds goed toeven in
de Limburgse hoofdstad. De
straten zijn dan feestelijk bebloemd, bevlagd en versierd.
Talloze taferelen beelden het leven van Maria of de wonderen
van de Virga Jesse uit. De avondverlichting tovert alles om
tot een feest voor het oog.
In die periode is Hasselt ook het centrum van cultureel leven.
Heel wat tentoonstellingen, een beiaard- en orgelfestival,
optredens van heel wat muziekensembles in straten en pleinen
en de prachtig bebloemde kerken en monumenten maken
Hasselt in augustus tot een trekpleister.
De VIK-Afdeling Limburg nodigt de VIK-leden, samen met
hun familieleden en vrienden, uit tot het bijwonen van de
grote Mariale ommegang vanaf de tribune en een geleid
bezoek aan de feestelijk versierde stad Hasselt op zondag 22
augustus 2010.
I-mag juni-juli 2010
24
PROGRAMMA
14.30 uur: Samenkomst aan het Kolonel Dusartplein.
15.00 uur: Virga Jesseommegang op voorbehouden
tribuneplaatsen op het Kolonel Dusartplein.
16.30 uur: Limburgse vlaai met koffie.
17.30 uur: Stadswandeling onder begeleiding van een
gediplomeerde gids.
19.00 uur: Einde van het namiddagprogramma.
Facultatief avondprogramma:
19.15 uur: Licht avondmaal.
20.30 uur: Bijwonen van het Virga-Jessespel in het
Cultureel Centrum.
Meer info: www.virgajessefeesten.be of het secretariaat Virga
Jessefeesten 2010, e-mail: 2010@virgajessefeesten.be,
tel. 011 23 37 62.
PRAKTISCH
Plaats: Kolonel Dusartplein, Hasselt.
Datum: zondag 22 augustus 2010 om 14.30 uur.
Kostprijs: 20 euro per persoon voor het namiddagprogramma
(tribuneplaats, koffietafel en begeleide
wandeling); 35 euro per persoon extra voor het facultatief
avondprogramma (avondmaal + 1 consumptie en het
bijwonen van het Virga Jessespel).
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 1 juli 2010
en tegelijkertijd het desbetreffende bedrag betalen op
rekeningnummer 451-8527851-34 van de VIK-Afdeling
Limburg in Hasselt met vermelding ‘Virga Jessefeesten - ...
personen + gekozen formule’.
Referte: CALBG10810.
VIK Space 2010
onderdag 21 oktober 2010
Na de successen van VIK Space 2008 en 2009 organiseert de
VIK-afdeling Limburg voor de 3de keer haar ingenieu(r)s
concept: VIK Space, dóór en vóór ingenieurs. VIK Space is
‘the space to be’ voor economisch, academisch en politiek
Limburg en Vlaanderen.
VIK Space wil ‘ruimte’ creëren voor:
een bredere kijk op de ingenieur: “Wat is zijn/haar
plaats in onze globaliserende wereld?”
een creatieve kijk op de ingenieur: “Enkel de ingenieur
die naar de ruimte wil vliegen, krijgt het idee om een raket
te ontwerpen.”
een toekomstgerichte kijk op de ingenieur:
“The sky is not the limit!”
een realistische kijk op de ingenieur: “Welke verantwoordelijkheden
moet zij/hij in tijden van economische
crisis opnemen?”
PROGRAMMA
18.30 uur: Ontvangst genodigden met korte receptie.
19.00 uur: Openingswoord door Ing. Hans Claes MSc,
voorzitter VIK-afdeling Limburg.
19.10 uur: Countdown met voorstelling van sponsors
VIK Space
- Gastspreker

ACTIVITEITEN
- Toelichting van het bekroonde eindwerk en
uitreiking van de ‘Paul Donners-prijs’ aan de
laureaat van 2010, door de eventsponsor van
VIK Space.
20.30 uur: Uitgebreid buffet
Netwerking: de Vlaamse (student-) ingenieurs
ontmoeten de bedrijfswereld, de politieke en
de academische wereld.
23.30 uur: Landing.
PRAKTISCH
Plaats: Hangar58, Domein Bokrijk, Genk.
Datum: donderdag 21 oktober 2010 om 19 uur.
Kostprijs: 25 euro per persoon; ingenieursstudenten
betalen 5 euro. Eerst inschrijven op het secretariaat,
daarna betalen op rekeningnummer 451-8527851-34 van de
VIK-afdeling Limburg, met de vermelding: ‘VIK Space
21/10/2010’.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: FELBG11010.
MECHELEN
11-okt-10 Lezing:fotovoltaïsche zonnepanelen,
St.Katelijne-Waver, 18.30 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Fotovoltaïsche zonnepanelen
maandag 11 oktober 2010
Fotovoltaïsche zonnecellen zetten licht rechtstreeks om in
elektriciteit. Zowel voor particulieren als bedrijven behoren
zonnepanelen tot de beste investeringen van vandaag. Je
kunt je woning of gebouw zelf voorzien van elektriciteit en je
bent niet langer afhankelijk van de fluctuerende energieprijzen.
Futech is een spin-off van het Solar Team (www.solarteam.be).
Op basis van de kennis en ervaring die men met dat project
opdeed, besloten enkele teamleden Futech (www.futech.be) op
te richten: een team gespecialiseerde ingenieurs die iedere
situatie afzonderlijk beoordelen, waardoor het rendement
van je zonnepanelen maximaal is. Ze staan ook in voor alle
formaliteiten om subsidies te krijgen van de provincie en
voor het groenestroomcertificaat van de Vlaamse overheid.
Sommige gemeenten en netbeheerders doen daar nog een
premie bovenop. De federale overheid zorgt voor een belastingvermindering.
De lezing is een must voor wie interesse heeft om zonnepanelen
te plaatsen of zich daarover wil informeren.
PRAKTISCH
Plaats: Lessius Hogeschool, lokaal A014, Campus De
Nayer, Sint-Katelijne-Waver
Datum: maandag 11 oktober 2010 om 18.30 uur.
Spreker:Thomas Teirlinck, Solar Team en Pieter Van Geel,
Futech.
Kostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK en
KVIM-leden. Voor de aanwezige VIK- en KVIM-leden wordt
de 5 euro terugbetaald; 5 euro voor niet-leden; 2,50 euro voor
VAM-leden. Bedrag te betalen op rekening 405-0106331-50
van de VIK-afdeling Mechelen met vermelding van de
referte.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOMLN11010.
NOORD-WEST-VLAANDEREN
23-sep-10 Bezoek I.R.S., Deinze, 18.30 uur
14-okt-10 Bezoek Green Bridge, Oostende
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
I.R.S.
donderdag 23 september 2010
I.R.S. nv is de grootste verkoopsorganisatie in de Europese
dakwereld, die al jaren succesvol in de zonne-energiesector
actief is. Het 100% Belgisch verankerde bedrijf, met hoofdzetel
in Deinze (Oost-Vlaanderen) en serviceteams over het
hele land, zorgt voor de hoogst denkbare garantiefactor inzake
kwaliteit en garantie (25 jaar).
De sterkte van de I.R.S-groep is uniek en betekent ook voor
u een belangrijk baken van vertrouwen voor alle zonne-energieprojecten.
Info: www.waterdicht.be
PROGRAMMA
18.30 uur: ontvangst.
18.45 uur: EPDM/TPO
- technische eigenschappen
- voordelen
- toepassingsgebied
- referentiewerven
19.00 uur: fotovoltaïsche cellen
- basisbegrippen
- verschillende soorten fotovoltaïsche cellen
- kristallijn
- amorf
- CIGS
- referentiewerven
19.45 uur: rondleiding
20.00 uur: receptie
PRAKTISCH
Plaats: I.R.S., Europalaan 73, Deinze.
Datum: donderdag 23 september 2010 om 18.30 uur.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden
betalen 5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: BBNWV10910.
25 I-mag juni-juli 2010

I-mag juni-juli 2010
OOST-VLAANDEREN
7-jun-10 Bestuursvergadering + voordracht energie -
deel 2, Gent, 20 uur
17-jun-10 Jongereninformatieavond, Huis van de Bouw,
Zwijnaarde
25-jun-10 Regionale ledenvergadering, Gent, 19 uur
4-sep-10 Familiedag, Beervelde, 13 uur
16-okt-10 Dinerparty, Zwijnaarde, 19 uur
26-nov-10 Bedrijfsbezoek EPC
16-jan-11 Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 9.30 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Energiezuinige verlichting
maandag 7 juni 2010
Of het nu om kantoren, klaslokalen, magazijnen, ziekenhuizen
of winkels gaat: verlichting vertegenwoordigt op zijn
minst 40% van het totale verbruik van elektriciteit. De eige -
naar van een gebouw kan inzake verlichting nochtans tot de
helft van zijn verbruik effectief besparen. Die besparing kan
hij zowel op verbruik als op onderhoud realiseren. Voor dergelijke
besparingen moeten studiebureaus, technische diensten
en elektro-installateurs voldoende kennis verwerven in
technologieën die kunnen leiden tot een energie-efficiënte
verlichtingsinstallatie.
De synergie tussen daglicht en energiezuinig kunstlicht leidt
dankzij de nieuwste automatiseringstechnieken tot nog grotere
besparingen. Premies en de wil om tot een lager e-peil
te komen zijn daarbij de drijvende krachten. Lokale besturen
en overheden kunnen het voorbeeld geven en zodoende een
katalysator zijn om bedrijven en particulieren aan te zetten
tot ‘energiebesparingen met beter licht’ in alle gebouwen in
Vlaanderen.
Dat Europees Green Light Program hen erkent als partner
kan voor overheden en bedrijven een beloning voor de
inspanningen die ze leveren om energiezuinig te verlichten.
Groen Licht Vlaanderen neemt daarbij zelf de rol op van
Green Light Endorser.
De VIK- ingenieur die er meer wil van
weten en de moderne trends inzake verlichting
wil kennen, is op post bij deze
interessante spreekavond met Catherine
Lootens, projectmedewerker ‘Groen Licht
Vlaanderen’ en actief in het laboratorium
voor lichttechnologie van het KaHo Sint-
Lieven.
De besparingsmogelijkheden inzake verlichting zijn ook erg
interessant in het kader van de EPB-regelgeving.
Tijdens de pauze voorzien we in een broodje en een drankje
en uiteraard is er de mogelijkheid tot netwerking met uw collega's
in de ViKaFee.
26
PRAKTISCH
Plaats: Huis van de Bouw, Tramstraat 59, Zwijnaarde.
Datum: maandag 7 juni 2010 om 20 uur.
Spreker: Catherine Lootens, projectmedewerker ‘Groen
licht Vlaanderen’.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden
betalen 5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VEOVL10610.
Regionale ledenvergadering met diner
vrijdag 25 juni 2010
Naar jaarlijkse gewoonte sluiten we het werkjaar af met onze
ledenvergadering, gevolgd door een diner en een gezellig
samenzijn.
PROGRAMMA
19.00 uur: ontvangst
19.30 uur: statutair gedeelte voor leden:
- jaarverslag 2009-2010
door Ing. Ludo Verhegghe MSc, secretaris.
- financieel verslag 2009-2010 en budget 2010-2011
door Ing. Didier Francq MSc, penningmeester.
- verkiezing van een secretaris voor een periode
van twee jaar; uittredend en herkiesbaar is
Ing. Ludo Verhegghe. MSc.
- verkiezing van een jongerenvoorzitter voor
een periode van twee jaar; uittredend is
Ing. Geneviève De Bruyn MSc.
- verkiezing van effectieve leden VIK voor het
werkjaar 2010-2011.
- voorstel agenda 2010-2011.
- varia.
Op het ogenblik van het statutaire gedeelte voor de leden voorzien
we ook in een partnerprogramma. Om 19.30 uur kunnen de
partners van onze leden deelnemen aan een stadswandeling
onder deskundige leiding. We opteren voor een rondleiding met
als thema ‘Kuip van Gent’.
21.00 uur: Gezellig samenzijn met diner: aperitief,
voorgerecht, hoofdgerecht, dessert, koffie.
Wijnen en dranken zijn inbegrepen.
PRAKTISCH
Plaats: Samenkomst in café De Zoo, naast De Acht
Zaligheden, Oudburg 2, Gent.
Datum: vrijdag 25 juni 2010 om 19 uur.
Kostprijs: regionale ledenvergadering of alternatief
programma: gratis; diner: 25 euro voor leden en partner,
40 euro voor niet-leden (all-in) te betalen op rekening
443-0628601-50 met vermelding SLV.
Uw keuze van voorgerecht en hoofdgerecht maakt u de
dag zelf kenbaar om 19 uur.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: LEOVL10610.

ACTIVITEITEN
WAASLAND
30-sep-10 Bezoek aan een passiefhuis in aanbouw,
Sint-Pauwels, 19 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Kajaktocht op Moervaart en Zuidlede
zondag 6 juni 2010
De VIK-afdeling Waasland organiseert een kajaktocht van
maximum 2 uur over een afstand van 8,5 km. Onze kajaktocht
begint aan het ‘Kano- & kajakcenter’ aan de Kalvebrug in
Wachtebeke en we varen
op de Moervaart langs
het poldergebied tot in
Mendonk. Gedurende de
tocht varen we door een
prachtige groene omgeving
met op de rechteroever
het natuurreservaat
‘De Reepkens’.
Volledige tekst in I-mag maart en op www.vik.be.
PRAKTISCH
Plaats: Verhuurpunt kano & kajakcenter, Kalvebrug 1,
Wachtebeke.
Datum: zondag 6 juni 2010 van 14 tot 17 uur.
Kostprijs: 10 euro voor leden, niet-leden betalen 15 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. De deelnemers
moeten ouder zijn dan 15 jaar en kunnen zwemmen.
Inschrijven is mogelijk tot uiterlijk 28 mei 2010. Uw
inschrijving is pas geldig, als het verschuldigde bedrag
gestort is op rekeningnummer 401-2538961-04 van de VIKafdeling
Waasland met vermelding van het aantal personen.
Maximum aantal deelnemers: 24.
Referte: SAWLD10610.
Passiefhuis in aanbouw
30 september 2010
Op 30 september geeft een collega ons de gelegenheid om
zijn passiefhuis in aanbouw te bezoeken.
De bedoeling van het bouwproject is om een woning op te
trekken die voldoet aan de passiefhuisstandaard. Dat betekent
een energieverbruik voor verwarming (en koeling) van
minder dan 15 Kwh/m²/jaar. De warmteverliezen zijn zo
beperkt dat slechts een kleine naverwarming van de ventilatielucht
nodig is. Met het vermogen van een strijkijzer blijft
een passiefhuis in de winter op 20°C. Het berekend te installeren
verwarmingsvermogen bedraagt voor deze woning
1.756 watt.
De woning is opgevat als een traditioneel gemetselde
woning. Het bouwperceel is niet zuidgericht. De inplanting
van de garage verstoort de compactheid van het gebouw,
maar is onvermijdelijk gelet op de stedenbouwkundige regels
en het smalle perceel. Kortom, noch de compactheid, noch de
oriëntatie zijn optimaal. Ondanks die minder gunstige uitgangspositie
is een passiefhuis toch mogelijk, al lijkt het
huis uitwendig in zeer weinig op het beeld dat leeft van een
passiefhuis.
De voornaamste maatregelen die genomen worden om de
energieprestatie te verbeteren zijn in een notendop:
een ononderbroken isolatieschil van voornamelijk
2X10 cm PUR en andere isolatiematerialen;
een zeer goede luchtdichtheid van het gebouw o.a. door
afkleven van isolatiepanelen, luchtdichte aansluitingen
tussen verschillende bouwmaterialen zoals tussen
vloerplaat en opgaand metselwerk, rond de ramen, enz.;
driedubbele glasramen, U-waarde voor kader = 0,68 en
U-waarde glas = 0,6 (op noordwesten U-waarde glas
= 0,5); kunststofspacers tussen de glasbladen;
ventilatietype D (balansventilatie).
Men kan de vorderingen van het bouwproject volgen op
http://passiefhuissintpauwels.wordpress.com. Op het ogenblik van het
bezoek zal de afwerking goed gevorderd zijn. Er zal ingegaan
worden op de bouwdetails en op de technieken.
PRAKTISCH
Plaats: Sint-Pauwels (exact adres na inschrijven).
Datum: donderdag 30 september 2010 om 19.00 uur.
Kostprijs: gratis voor leden en partner, niet-leden betalen
5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Maximum 12 deelnemers.
Referte: BBWLD10910.
ZUID-WEST-VLAANDEREN
19-jun-10 Stadsbezoek Diksmuide en omstreken met de
fiets 'Het Waterfront', Diksmuide, 14 uur
10-jul-10 Barbecue, Hooglede, 18.30 uur
16-sep-10 Lezing mindfulness, Kortrijk, 19.30 uur
12-dec-10 10de Ingenieurshappening met 'De nieuwe snaar',
Wevelgem, 19.30 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Diksmuide en omstreken met de fiets
zaterdag 19 juni 2010
De jongeren van Zuid-West-Vlaanderen kiezen dit jaar voor
de thematische fietstocht ‘Het Waterfront’ in Diksmuide. We
vertrekken op de Markt van Diksmuide voor een fietstocht
van 25 km langs het IJzerfront (ongeveer 3 uur fietsen). Vier
jaar lang werd tijdens de Eerste Wereldoorlog langs de
oevers van de IJzer keihard gevochten voor elke meter.
Onder begeleiding van een gids ontdekken we enkele van de
voornaamste plaatsen langs dit front, maar er wordt ook af en
toe stilgestaan bij minder bekende, maar daarom niet minder
indrukwekkende plaatsjes. Tijdens de fietstocht bezoeken we
zowel de Belgische als de Duitse kant van het front.
Onderweg komen we dan ook af en toe een Belgische en een
27 I-mag juni-juli 2010

Duitse soldaat tegen die ons vertelt over zijn belevenissen
aan het front.
Krijgt u uw fiets niet ter plaatse? Geen nood, u kunt een fiets
huren bij:
Fietsen Catrysse, Kaaskerkestraat 56a, Diksmuide,
tel. 051 50 46 70.
’t Buitenbeentje, Vaarstraat 1, Diksmuide,
tel. 051 50 46 27 – 0495 57 62 47.
Fietsen Versyck (mountainbikes), Kon. Albertstraat 46,
Diksmuide, tel. 051 50 20 16.
PRAKTISCH
Plaats: Dienst Toerisme, Markt, Diksmuide
Datum: zaterdag 19 juni 2010 om 13.45 uur. Fietstocht start
om 14 uur.
Kostprijs: 4 euro voor VIK-leden; niet-leden betalen 6 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot woensdag
16 juni met het engagement zeker aanwezig te zijn en
bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen
0472 24 58 81 (Frederik Delobelle).
Na inschrijven sturen we per kerende het rekeningnummer
waarop je zo snel mogelijk het juiste bedrag stort met als
mededeling ‘Fietstocht + naam + aantal personen’.
Referte: SAZWV10610.
Barbecue
zaterdag 10 juli 2010
Het geluid van ronkende grasmachines, fluitende vogeltjes
en in de verte spelende kinderen onder een stralend blauwe
hemel en bij een warm briesje… Op zulke momenten beseft
een mens maar al te goed: ’t is weer tijd om de beentjes
onder tafel te schuiven, het maagje te vullen en te genieten
van onze jaarlijkse barbecue.
Na 2 jaar in Waregem trekken we naar een nieuwe locatie: de
Zilveren Lepel in Hooglede. Iedereen is welkom op zaterdag
10 juli om 18.30 uur om mee te smullen. Het ‘menu’ ziet er als
volgt uit: ribbetjes of varkenshaasje gebakken op houtskool,
geserveerd met groentjes, aardappel in de schil, sausjes en
brood. In de prijs zijn 2 consumpties en een aperitief inbegrepen.
Wees welkom en schuif mee aan tafel met vrienden en familie!
Geef bij je inschrijving je keuze al door: ribbetjes of varkenshaasje.
PRAKTISCH
Plaats: Zilveren Lepel, Lepelstraat 84, Hooglede.
Datum: zaterdag 10 juli 2010 om 18.30 uur.
Kostprijs: 18 euro voor VIK-leden; niet-leden betalen 20
euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tegen
maandag 5 juli met het engagement zeker aanwezig te zijn
en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen:
0472 24 58 81 (Frederik Delobelle).
Na inschrijven sturen we per kerende het rekeningnummer
waarop je binnen de 3 dagen het juiste bedrag stort met als
mededeling “BBQ + naam + aantal personen”. Pas na
I-mag juni-juli 2010
28
ontvangst van de storting is je inschrijving geldig!!
Referte: FEZWV10710.
Introductie in mindfulness
donderdag 16 september 2010
In ons drukke, haastige leven waar we op welk moment ook
moeten presteren, moeten we leren omgaan met stress en
hebben we meer dan ooit nood aan onthaasting. In dat
opzicht organiseert de jongerenwerking Zuid-West-
Vlaanderen een introductie tot mindfulness.
Mindfulness helpt ons ieder moment van ons leven volledig
te leven, ook de meest moeilijke. De basis is heel eenvoudig:
aandacht geven. Er is dus niets mystiek of geheim aan. We
geven aandacht aan het enige moment dat we hebben, het
huidige moment.
De introductie is een workshop, bestaande uit een combinatie
van theorie en praktijk, waarbij op een zeer ervaringsgerichte
wijze de basisprincipes van mindfulness worden aangereikt.
Na een korte theoretische inleiding wordt via eenvoudige
oefeningen dieper ingegaan op:
de kracht van verhoogde aandacht;
wat is stress en hoe wordt stress door de dag
opgebouwd?
optimisme, zelfvertrouwen en emotionele veerkracht;
sleutelelementen voor een kwaliteitsvol leven.
De trainster voor deze avond is Hannelore Helmich. Zij is klinisch
psychologe, heeft een zelfstandige praktijk en werkt
ook in een ziekenhuis. Door haar wetenschappelijk onderzoek
rond mindfulness kwam ze in contact met dr. Dewulf en
volgde ze bij hem de opleiding tot mindfulnesstrainer. Naast
gesprekstherapie geeft ze zowel individueel als in groep
mindfulness- en assertiviteitstraining.
"Mindfulness beoogt een innerlijke balans te vormen, die je
helpt het leven te benaderen met een grotere stabiliteit,
begrip en wijsheid." (Jon Kabat Zinn)
PRAKTISCH
Plaats: Hogeschool West-Vlaanderen, dept. PIH, Graaf
Karel de Goedelaan 5, Kortrijk.
Datum: donderdag 16 september 2010 om 19.30 uur.
Kostprijs: 5 euro voor VIK-leden en partner, niet-leden
betalen 10 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot
maandag 13 september met het engagement zeker
aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch
te verwittigen: 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle).
Referte: VOZWV10910.
Tiende ingenieurshappening
zondag 12 december 2010
Op zondagavond 12 december 2010 organiseren de regionale
West-Vlaamse afdelingen van de Vlaamse Ingenieurskamer

ACTIVITEITEN
en de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging, K VIV,
samen de tiende Ingenieurshappening. Die vindt zoals elk
jaar plaats in het Cultureel Centrum ‘De Guldenberg’ in
Wevelgem. Beide verenigingen nodigen de sponsors en alle
aanwezigen na de voorstelling uit voor een champagnereceptie
met hapjes.
Voor deze jubileumhappening staat niemand minder dan De
Nieuwe Snaar op het programma met de voorstelling Foor 11.
Sinds 1982 exploreert De Nieuwe Snaar via ongeziene
muziektheatrale wegen en een hoogstpersoonlijke poëtische
benadering de gelaagdheid van de veelzijdige realiteit. De
achterzijde daarvan bleef tot op heden echter braakliggend
terrein. In de voorstelling Foor 11 verschijnen er vier eigenzinnige
figuren die elk op hun manier de marge van het
bestaan – hun bestaan, ons bestaan – zullen bezingen,
bevragen en misschien zelfs verfoeien. Een kleurrijk instrumentarium,
confronterende beelden, straffe verhalen, krachtige
liederen, onverwachte situaties en statements en zoveel
meer zot geweld om het publiek via humor en ontroering, via
slapstick en melancholie nog eens stevig onder handen te
nemen!
Weerom een nieuwe stap in het verrassende universum van
De Nieuwe Snaar.
“Wie nie waagt, nie wint!”
www.denieuwesnaar.be
Meer weten?
Neem gerust en vrijblijvend contact op
met de Vlaamse Ingenieurskamer:
Francine Demaret - 03 259 11 09
francine.demaret@vik.be
PRAKTISCH
Plaats: Cultureel Centrum Guldenberg, Acacialaan 1,
Wevelgem.
Datum: zondag 12 december 2010 om 19.30 uur.
Kostprijs: 15 euro per persoon voor VIK-leden en partner;
niet-leden betalen 20 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Uw bestelling van
kaarten beschouwen wij als definitief na ontvangst van het
verschuldigde bedrag op het rekeningnummer 743-0284884-
09 of 466-5561799-24 van de VIK-afdeling Zuid-West-
Vlaanderen.
Referte: CAZWV11210.
Uw advertentie
op deze pagina?
• We ruimen plaats in voor de publiciteit van uw bedrijf.
• Verspreid uw boodschap bij 1.000 decision makers
in bedrijven en 10.000 ingenieursgezinnen!
• Bereik uw consumenten, maar verzorg
ook uw business-to-business.
29 I-mag juni-juli 2010

centra
Zorgen voor proper water geeft voldoening
Ing. Dirk De Waele leidt de directie infrastructuur bij Aquafin
AARTSELAAR. Met personeelsnummer 36 behoort Ing. Dirk De Waele tot
de pioniers bij Aquafin, de waterzuiverings-nv van Vlaanderen. Aquafin
bestaat dit jaar twintig jaar en Dirk De Waele werkt er nu negentien jaar.
Hij klom er op van teamleider tot directeur infrastructuur en van de zowat
950 personeelsleden bij Aquafin stuurt hij er in zijn directie infrastructuur
150 aan. Bijna twee op de drie van hen beschikken over een ingenieursdiploma.
Dirk De Waele voelt zich in zijn schik als manager, maar soms
knaagt ook wat heimwee naar het echte ingenieurswerk.
I-mag juni-juli 2010
30
Ing. Dirk De Waele
Afvalwater moet worden ingezameld,
getransporteerd en gezuiverd. Voor de
inzameling staan in principe de gemeenten
en de intercommunales in, voor het
transport en de zuivering is Aquafin
bevoegd. Maar Aquafin heeft met een
aantal gemeenten ook overeenkomsten
lopen voor de inzameling van het afvalwater.
Het bedrijf werkt dus op beide ‘fronten’
en het steekt ook veel energie in het

epalen van de knelpunten en de ondersteuning
van het beleid daarrond.
Aquafin telt nu vier directies. Een daarvan
is de directie ‘infrastructuur’ die in
2002 werd opgericht. Daarin werd toen het
planningsgedeelte – het ontstaan van het
project, de analyses, de hydraulische studies,
enz. – samengebracht met het ontwerp-
en uitvoeringsgedeelte. Dirk De
Waele leidt die directie.
200 miljoen
“Hier doen wij honderden projectvoorstellen
voor onze klanten: knelpunten die
moeten worden opgelost, lozingen die
moeten worden aangepakt, voorstellen
van projecten met een summiere kostenraming.
Die worden door onze klanten
geëvalueerd en aangevuld met eigen voorstellen
en dan krijgen we jaarlijks een
programma opgedragen. Zo weten we dat
we volgend jaar, in 2011, 200 miljoen euro
kunnen investeren in de zuivering van ons
afvalwater. Dat ligt nu al vast in het “optimalisatieprogramma”
2011. Maar naast de
nieuwbouw behoren ook vervanging en
renovatie van bestaande installaties tot
de directie ‘infrastructuur’. Je vindt hier
onder andere automatisatie, werftoezicht,
administratie, een juridische afdeling, een
grondverwervings- en het vergunningsgedeelte.”
Voor het verloop van de projecten wordt er
met flowcharts gewerkt: hoe verloopt een
project, waar zitten de knelpunten, welke
acties moeten worden ondernomen?
“Maar we stellen ons vooral doelen. Onze
mensen moeten zelf bepalen hoe ze die
doelstellingen het best kunnen halen.
Infrastructuur heeft een erg coördinerende
taak. Wij moeten het project verkocht
Bij Aquafin werken heel wat jonge mensen.
OPENBARE DIENSTEN
krijgen en dan de zaak coördineren tussen
de verschillende spelers: medebouwheren,
gemeenten, verschillende Vlaamse
overheidsdiensten, een provinciebestuur,
enz. Daar komt heel wat bij kijken. Denk
maar aan vergunningen, veiligheidsaspecten,
heel de techniek, de keuzes die je
moet maken, de samenwerking met studiebureaus,
enz.”
Begeleiding
“Als directeur wil ik mijn mensen vooral
begeleiden en ondersteunen. Wie een
probleem heeft, mag dat komen bespreken.
Ik zal dan een richting aangeven,
maar mijn mensen dragen zelf de verantwoordelijkheid
over hoe ze het precies
oplossen. Zeker voor ingenieurs vind ik
dat heel belangrijk. Zij hebben vier, vijf
jaar gestudeerd, zijn allemaal hoog opgeleid
en hebben allemaal wel hun eigen
ideeën. Dan moet je vooral sturen, niet
betuttelen of het handje vasthouden. Let
op: los van die aanpak zijn we wel heel
gestructureerd bezig met richtlijnen en
procedures.”
“ Als directeur wil ik mijn
mensen vooral begeleiden
en ondersteunen. Wie een
probleem heeft, mag dat
komen bespreken. Ik zal dan
een richting aangeven, maar
mijn mensen dragen zelf de
verantwoordelijkheid over
hoe ze het precies oplossen.”
Bij Aquafin werkt – naast andere profielen
– een mix van industrieel ingenieurs, burgerlijke
ingenieurs en bio-ingenieurs.
“Industrieel ingenieurs
vind je voornamelijk bij het
ontwerp- en het uitvoeringsgedeelte.
Maar iedereen
kan doorschuiven binnen
de directie of zelfs binnen
de organisatie. In feite
maken wij bijna geen
onderscheid tussen de verschillende
soorten ingenieurs.
Niet het diploma telt,
dat is het visitekaartje,
maar wel de manier waarop
je je taken invult. Het zijn de
competenties die tellen en
niet het diploma of de leeftijd.
Los van het diploma
kan iedereen even sterk
doorgroeien. De ene opleiding
is wat praktischer, de
De pioniers van
Aquafin
Dirk De Waele studeerde af in Gent in
1979 als industrieel ingenieur bouwkunde.
“Ik maakte de overgang van technisch
naar industrieel ingenieur mee.
Na twee jaar studeren stonden wij
voor de keuze: doorgaan als technisch
ingenieur of overstappen naar
industrieel ingenieur. Ik koos voor dat
laatste: discipline bouwkunde, een
van de mooiste. Want je ziet iets
groeien, als je in de bouw zit. Dat is
prachtig.”
Voor zijn legerdienst werkte Ing. Dirk
De Waele zes maanden bij Segers
Industriebouw in Gent, waar hij onder
meer mee instond voor de bouw van
een sporthal.
“Na mijn legerdienst begon ik bij studiebureau
SWK. Daar werkte ik
gedurende elf jaar voornamelijk aan
collectoren, hydraulische studies en
ook een stuk wegenis, maar dat laatste
in het buitenland.”
Binnen Aquafin behoort Ing. Dirk De
Waele tot de pioniers. Hij begon op 2
mei 1991 als projectingenieur ‘engineering’:
ontwerpen en uitvoeringen
opvolgen. Later werd hij teamleider
en stuurde hij een groepje van vijf,
zes mensen aan.
“Enkele jaren later werd ik afdelingshoofd.
In 2002 ben ik dan directeur
van de directie infrastructuur geworden.”
In die functie stuurt Ing. Dirk De
Waele zowat 150 personeelsleden
aan.
LVE
andere wat theoretischer, maar het is net
de mix van die opleidingen die een organisatie
het sterkst maakt. Het werkt bovendien
en motiverend. Hier komen jonge
mensen binnen, van wie je ziet dat er
potentieel in zit en die je ziet groeien. Die
zijn heel leergierig en inventief. Ik werk
heel graag samen met jonge mensen: hun
gedrevenheid compenseert vaak het
gebrek aan ervaring.”
31 I-mag juni-juli 2010

Aquafin-werf in Zwijndrecht.
Werven en houden
Aquafin heeft een vrij jong personeelsprofiel
en werft ook regelmatig nieuwe
mensen aan. Maar ingenieurs aanwerven
en bij het bedrijf houden is niet altijd evident.
“Wij werven regelmatig mensen aan en ik
denk dat 70 tot 80% van de nieuwe ingenieurs
hier hun eerste werkervaring beleven.
We geraken ook mensen kwijt, maar
op bedrijfsniveau kennen we een verloop
van ongeveer twee procent. Bij de ingenieurs
ligt dat rond de vijf, zes procent. Bij
grote studiebureaus bijvoorbeeld spreken
we over een verloop van tien procent en
meer. Vijf jaar in dienst is doorgaans een
kritische periode. Na vijf jaar ervaring
gaan er vaak nieuwe verwachtingen
leven.”
Een hoofdzetel in Aartselaar voor heel
Vlaanderen bemoeilijkte in het verleden al
eens de aanwerving of het behoud van
bekwame mensen. Daarom richtte
Aquafin twee satellietkantoren op: in
Drongen en in Herentals.
“We kozen voor satellietkantoren om
geen baronieën te creëren. De mensen
moeten één dag per week naar Aartselaar
komen. Meestal combineren ze dat met
een opleiding, een aanbesteding waarvoor
ze verantwoordelijk zijn of een vergadering.
Die satellietkantoren zijn een pluspunt
voor de aanwervingen en het behoud
I-mag juni-juli 2010
Een hoofdzetel in Aartselaar
voor heel Vlaanderen
bemoeilijkte in het verleden
al eens de aanwerving of het
behoud van bekwame mensen.
Daarom richtte Aquafin twee
satellietkantoren op: in
Drongen en in Herentals.
van onze mensen. Zo geraken we nu eenvoudiger
aan nieuwe mensen. Maar ook
om jongeren aan te werven moet je zelf
initiatieven nemen: jobdagen, een bezoek
voor laatstejaarsstudenten en andere
incentives. Alleen een advertentie volstaat
allang niet meer.”
Aquafin zoekt ook ervaren profielen, maar
die zijn niet makkelijk te vinden op de
markt.
“Het laatste jaar hebben we twee tot drie
ervaren mensen kunnen aantrekken. Die
stappen over naar Aquafin, omdat wij
meer flexibiliteit bieden en een betere
combinatie werk-gezin kunnen garanderen.
Je moet hier ook hard werken, maar
we hebben bijvoorbeeld veel formules
voor deeltijds werken en andere wettelijke
initiatieven. Onze werkomstandigheden
laten dat ook toe, daar waar dat bij een
aannemer bijvoorbeeld veel minder
gemakkelijk is. Voor velen is het een uitdaging
om het juiste evenwicht te vinden
tussen werk en privé. Jonge mensen blij-
32
Water zuiveren…
Het Vlaams Gewest richtte Aquafin
als nv in 1990 op om versneld werk te
maken van de bovengemeentelijke
rioleringsinfrastructuur. Met het oog
daarop legt Vlaanderen jaarlijks de
opdrachten van Aquafin vast. De
Vlaamse Milieumaatschappij ziet toe
op de economische en de ecologische
resultaten.
Aquafin verzamelt het afvalwater van
de Vlaamse gezinnen in hoofdriolen
en voert het naar zuiveringsinstallaties.
Het bouwt daarvoor de noodzakelijke
infrastructuur uit, zoals collectoren,
pompstations en rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Aquafin
betaalt de werken eerst zelf, via de
drinkwaterfactuur worden die investeringen
terugbetaald.
Door haar jarenlange ervaring werd
Aquafin een echt kennis- en onderzoekscentrum
inzake waterzuivering
en rioolbeheer. Aquafin is ook verantwoordelijk
voor het onderhoud en de
exploitatie van het bovengemeentelijk
rioleringsstelsel en de waterzuiveringsinstallaties.
Het gezuiverde
afvalwater moet aan Vlaamse en
Europese normen voldoen. Afval -
water wordt in die mate gezuiverd dat
het geen schade meer aanricht aan
onze waterlopen.
LVE
ven ook vandaag bereid om veel en hard te
werken, maar ze willen ook bijvoorbeeld
eens hun kind kunnen afhalen aan de
schoolpoort. Wellicht ook daarom is de
verhouding man-vrouw hier bij Aquafin
ongeveer fiftyfifty. We hebben ongeveer
evenveel mannelijke als vrouwelijke ingenieurs.
Die flexibiliteit speelt daarin mee,
maar ook het gegeven dat wij een maatschappelijk
belangrijke taak op ons
nemen: zorgen voor zuiver water.”
“Ongeveer om de vijf jaar evalueren we
ook de marktsituatie om te kijken waar we
staan. We overschouwen dan het hele
pakket aan arbeidsvoorwaarden: financieel,
maaltijdcheques, groepsverzekeringen,
enz. We vergelijken dat pakket om na
te gaan of we nog altijd voldoende concurrentieel
zijn op de arbeidsmarkt. En zo
slagen we erin om mensen te blijven aantrekken
en ze ook bij Aquafin te houden.”

Opleiding
Met een vrij jong personeelspubliek investeert
Aquafin ook relatief veel in opleiding
en vorming. Gemiddeld worden er jaarlijks
vier tot vijf dagen opleiding ingepland.
“Wij willen onze mensen op korte termijn
brengen waar ze moeten staan. Daarom
zijn opleidingen zo belangrijk. Voor elke
medewerker wordt een traject uitgetekend.
Behalve opleiding is het ook heel
belangrijk dat de aanwezige kennis wordt
beheerd en beschikbaar gesteld. Ook
communicatie en procesbegeleiding zijn
erg belangrijk. Ingenieurs denken vaak
nogal technisch en een project aan het
publiek ‘verkocht krijgen’ is niet het eerste
waar men mee bezig is. We hebben daar
toch veel in opleiding geïnvesteerd.
Vroeger werden er tegen onze projecten
heel vaak actiecomités opgericht. Dat
maakte ons het werken bijna onmogelijk
en daarom zijn we gaan investeren in die
communicatie. We moeten onze projecten
echt van in het begin ‘aan de man brengen’.
We moeten durven naar de burgers
stappen en zeggen: we gaan hier een
“ Ingenieurs denken vaak
nogal technisch en een
project aan het publiek
‘verkocht krijgen’ is niet het
eerste waar men mee bezig is.
We hebben daar toch veel
opleiding in gestopt.”
OPENBARE DIENSTEN
De knowhow die Aquafin in de loop van de
Kennis valoriseren voorbije twee decennia heeft opgebouwd,
probeert het bedrijf ook buiten onze grenzen
te valoriseren via een dochtermaatschappij: Aquaplus. Industriële activiteiten in
Vlaanderen of werken en projecten buiten Vlaanderen voert Aquaplus uit. Zo lopen
er momenteel projecten in China, de Europese Unie, Kazachstan, enz.
Dirk De Waele: “Het is een sterkte van Aquafin dat we de volledige cirkel doen:
plannen, ontwerp en uitvoering begeleiden en het operationeel gedeelte volgen. Dat
is een verschil met een studiebureau, want je blijft zelf verantwoordelijk voor eventuele
ontwerpfouten. Dat laat je niet los en het motiveert om het ontwerp voortdurend
te verbeteren. We diversifiëren onze activiteiten op die manier, maar we valoriseren
zo ook onze kennis en knowhow.”
LVE
waterzuiveringsinstallatie bouwen om die
en die reden en je zult daar een tijdje hinder
door ondervinden. Correcte informatie
geven is de belangrijkste factor tot
succes. En communiceren is nu een rode
draad doorheen elk project. En zelfs als je
goed communiceert, kan het nog mislopen.
Maar we begeleiden onze mensen
daarbij: spreken in het openbaar bijvoorbeeld
is niet voor iedereen weggelegd. We
investeren op dat vlak heel veel in oplei-
De Aquafin-directie bezoekt de werf in Zwijndrecht.
Bouw overstort aan een rioolwaterzuiveringsinstallatie in Lokeren.
ding. Het geeft ook aan hoe professioneel
je met die dingen omgaat. En tegelijk
creëren we voor onszelf een forum om
Aquafin voor te stellen, want tijdens elke
infovergadering vertellen we wat Aquafin
doet, waar het project in past en welke de
doelstellingen zijn.”
Technische achtergrond
Ing. Dirk De Waele is na negentien jaar
Aquafin uiteraard zelf ook geëvolueerd in
zijn job: van meer technisch vroeger naar
meer manager nu. Maar het technische
aspect blijft hem toch bekoren.
“Het is nog altijd een uitdaging om in discussie
te gaan met een jonge leeuw. Bij
projectmatig overleg geef ik graag nog
een bepaalde visie mee. Onlangs volgde ik
een cursus ‘Onzichtbaar leiderschap’ en
een van de sprekers stelde daar dat de
visie dat men voor een managementjob
geen inhoudelijke kennis moet hebben,
terrein aan het verliezen is. Daar kan ik
wel een beetje inkomen. Als chef hoef je
niet de beste van de hoop te zijn op technisch
vlak, maar als je er echt niks van
kent, dan heeft dat toch zijn implicaties
inzake waardering door je personeel. De
mensen durven je ook wel eens uitdagen
of testen. Als dan blijkt dat je er toch nog
iets van kent, dan levert dat je toch een
stuk aanzien en waardering op.
Waardering opbrengen voor de mensen
met wie je werkt, is ook voor een stuk
begrijpen wat ze doen.”
Tekst: Luc VANDER ELST
Foto’s: AQUAFIN
“ Waardering opbrengen voor
de mensen met wie je werkt,
is ook voor een stuk
begrijpen wat ze doen.”
33 I-mag juni-juli 2010

centra
AARTSELAAR. We legden Ing. Dirk De Waele ook enkele vragen voor over
ingenieurs bij de overheid en in de privésector. Welke verschillen hij daarin
ziet?
Maakt Aquafin een onderscheid tussen
de verschillende soorten ingenieurs?
“Wij hebben geen niveauverschil tussen
industrieel en burgerlijke ingenieurs,
zoals bij de overheid. Wij werken met een
competentiemodel en we hebben één
functiebeschrijving, die van toepassing is
op alle ingenieurs. Wat telt, is de manier
waarop je de functie invult, de competenties.
Dat zal het verschil maken. Als je je
functie goed invult, kun je snel doorgroeien.
Burgerlijke en bio-ingenieurs stappen
wel iets hoger in.”
Stappen zij iets hoger in, omdat ze een
vijfjarige opleiding hebben gekregen?
“We moeten toegeven dat zij een iets
sterkere theoretische bagage hebben. Als
zij iets hoger op de ladder instappen, dan
heeft dat inderdaad voor een stuk met
opleiding te maken, maar dat kan op vrij
korte termijn – vier, vijf jaar – geëgaliseerd
worden, ook inzake loon. Men heeft hier
ook geen aparte titels. Het zijn allemaal
projectleiders.”
Twee stellingen
We legden Ing. Dirk De Waele twee stellingen voor.
1. Studiebureaus die voor de overheid
werken, bestaan voor 90% uit
industrieel ingenieurs, maar voor
dezelfde taken werft de overheid
burgerlijke ingenieurs aan.
“Daar heb ik een vrij goed zicht op.
Volgens mij zit er bij de studiebureaus
een vrij goede mix van ingenieurs. Ook
daar werkt men meestal met competenties
en niet met diploma’s. Soms is dat
misschien nog zo, maar ik heb toch een
meer genuanceerd beeld van studiebureaus.”
I-mag juni-juli 2010
De overheid heeft een vast systeem
van weddeschalen. Is dat nefast om
ingenieurs aan te werven?
“Ik denk het niet. De startvoorwaarden bij
de overheid zijn zelfs beter. De overheid
betaalt starters beter, maar heeft een veel
vlakkere loopbaan. Bij een aannemer
begin je met een lagere wedde, maar de
extralegale voordelen zijn vaak iets uitgebreider.
Het groeigedeelte is daar iets
hoger. Bij een studiebureau of een bouwheer
zoals Aquafin heb je vlakke structuren,
maar een belangrijke horizontale
mogelijkheid.”
Betalen jullie beter dan de overheid
om ingenieurs aan te werven?
Zijn de barema’s verschillend?
Wij noemen het geen barema’s. Binnen
onze functiebeschrijvingen heb je verschillende
competentieniveaus: starter,
bevestigd, ervaren, specialist of rolmodel.
We willen onze mensen minstens tot het
niveau ‘ervaren’ brengen. Voor verdere
doorgroei is eigen initiatief heel belang-
2. Bij de overheid werken alleen jonge
ingenieurs die niet in de privé
terechtkunnen?
“Aquafin verliest mensen aan de overheid,
aan aannemers en aan studiebureaus.
We komen veel met de overheid in
contact. We voelen ons niet minder of
niet meer. Het is een andere manier van
omgaan met personeel, ook met aanwervingen
bijvoorbeeld. Ik zie bij de overheid
nu toch ook veel jonge, capabele
mensen die bewust voor de overheid kiezen.
Ik vind dat niet zo zwart-wit.”
OPENBARE DIENSTEN
Ingenieurs: overheid versus privé?
Ing. Dirk De Waele over de verschillen
34
“ Sommigen zetten nog altijd
Ing. of ir. voor hun naam,
maar dat is zeker geen
richtlijn. Dat is eigen keuze.
Ik hou niet vast aan titels.
Het doen, de prestaties,
de jobinvulling: dat is
belangrijk.”
rijk. Rolmodellen zijn mannen en vrouwen
die je naar de oorlog kunt sturen, mensen
die het merk Aquafin overal uitdragen.
Een specialist is ervaren, kan zelfstandig
volledig zijn job doen en creëert meerwaarde
voor zijn collega’s. Een ervaren
iemand doet zijn job zelfstandig, informeert,
rapporteert aan zijn chef en zoekt
zelf oplossingen. Aan de verschillende
niveaus zijn verschillende weddecurves
verbonden, waarvan wij garanderen dat
iedereen een minimum krijgt. Goed presteren
brengt je dan boven een bepaalde
lijn of niet. Een beginnend iemand is een
starter. Iemand met veel jaren relevante
ervaring kan als ervaren binnenkomen.
Dat evalueren we: waar sta je, wat zijn de
verwachtingen, wat moet je bijsturen? Om
de twee jaar evalueren we om te kijken of
je gegroeid bent of welke elementen je
nog moet bijwerken.”
Zijn er diplomavereisten verbonden aan
bepaalde functies?
“Nee, bij de overheid bestaat dat nog wel:
voor een bepaalde functie moet het een
bepaald opleidingsniveau zijn. Bij onze
projectleiders zitten ook niet-ingenieurs,
zelfs mensen zonder universitair diploma
en we zijn daar heel tevreden over. Pre -
cies daarom hebben we de vroegere functiebenaming
‘projectingenieur’ veranderd
in ‘projectleider’. Vooral het coördinerende
aspect van de functie is heel belangrijk.
Sommigen zetten nog altijd Ing. of ir.
voor hun naam, maar dat is zeker geen
richtlijn. Dat is eigen keuze. Ik hou niet
vast aan titels. Het doen, de prestaties, de
jobinvulling: dat is belangrijk. Dat is wel
een verschil met de overheid.”
Tekst: Luc VANDER ELST

netwerk
Op 23 april 2010 overleed Ing. Jan Wauters
in Hofstade. Met Jan ontvalt ons een
vriend en een man die in de wereld van de
technisch en industrieel ingenieurs mee
geschiedenis heeft geschreven.
Na de wetenschappelijke A in het Konink -
lijk Atheneum Pitzemburg van Mechelen
behaalde hij in het SITO Mechelen in juni
1965 het diploma van technisch ingenieur
in de mechanica. Rond oktober 1968 ging
Jan deel uitmaken van het bestuur van de
toenmalige Associatie voor Technisch
Ingenieurs van het Stedelijk Onderwijs
van Mechelen.
Na een paar jaar meegedraaid te hebben
in het lokale bestuur van de schoolvereniging
werd hij afgevaardigd naar de
Nationale Unie voor Technisch Ingenieurs
in Brussel. Jan viel toen al op door zijn
rustige en krachtdadige stijl. Al snel liet
hij zich opmerken door zijn grondige dossierkennis.
Het duurde niet lang of hij was
een belangrijke medewerker in de
Commissie Openbare Diensten. Dat lag
in het verlengde van zijn beroepsloopbaan
bij de Belgische Regie der Posterijen, ‘de
Zegel’ aan het station in Mechelen.
De tijd en de energie die Jan in de ingenieursvereniging
investeerde, kan moeilijk
precies worden ingeschat, maar de resultaten
daarvan zijn in elk geval een duidelijke
exponent. Naast zijn activiteiten bij
de Nationale Unie in Brussel bleef Jan
ook heel nauw betrokken bij de plaatselijke
werking van de Atisom. In Mechelen
trok hij mee aan de kar tijdens de voor de
vereniging woelige beginjaren ’80. Als
penningmeester maakte hij via een duidelijke
budgetopmaak en een werkbare
structuur van inkomsten en uitgaven de
verenigingskas gezond met een batig
saldo. Zijn voorgangers hadden er alleen
maar van durven dromen. Jan zorgde er
mee voor dat de aanvankelijke groep van
individualisten werd omgevormd tot een
samenhangend en goed draaiend team,
waar kameraadschap en samenhorigheid
tot op vandaag de drive uitmaken bij de
organisatie van de vele activiteiten.
Vanaf 1986 timmerde hij samen met de
Mechelse ploeg en met de verenigingen
van Antwerpen, Gent, Hasselt, vertegen-
In memoriam
Ing. Jan Wauters MSc
woordigers van de Vlaamse
Vereniging voor Technisch en
Industrieel Ingenieurs en van het
Studiecentrum voor Techniek en
Ingenieurswetenschappen aan de
weg, die in 1990 is uitgemond in de
oprichting van de huidige Vlaamse
Ingenieurskamer. In deze nieuwe
constructie was hij, tot zijn ziekte
het hem eind vorig jaar onmogelijk
maakte, een gedreven lid van de
Raad van Bestuur en gedurende
ruim 10 jaar nam hij het voorzitterschap
waar van de commissie Openbare
Diensten. Samen met zijn collega’s werkte
hij mee aan de erkenning van het diploma
van de industrieel ingenieur in de
openbare besturen. Ook controleerde hij
gedurende vele jaren mee de nationale
rekeningen als kascommissaris en was hij
lid van de raad van penningmeesters.
Sinds 1993 nam Jan het voorzitterschap
waar van de Mechelse afdeling van de
Vlaamse Ingenieurskamer. Tijdens de
daaropvolgende periode zette hij onder
meer een samenwerking op met de
Vlaamse academici van Mechelen. Tenzij
hij voor de Post op een van zijn talrijke
missies in het buitenland was, was hij
steeds aanwezig bij de activiteiten. Ook
leidde hij meerdere keren groepen bezoekers
van de Vlaamse Ingenieurskamer
rond in ‘zijn postbedrijf’, waar hij niet zonder
terechte fierheid de geschiedenis en
de vervaardiging van de Belgische postzegel
toelichtte.
Het jarenlang ijveren om tot een goede
samenwerking te komen met het hoger
instituut De Nayer en zijn afgestudeerden,
kreeg vooral gedurende de laatste twee
jaren een positieve respons. Ook daar
heeft Jan het pad geëffend voor een verdere
hechte samenwerking.
Jan is een voorbeeld voor jong en oud.
Nooit gebruikte hij hoogdravende taal.
Steeds legde hij op een duidelijke en klare
wijze zijn standpunten voor aan de vergadering;
vroeg hij het idee van de anderen
daaromtrent; nam hij in consensus beslissingen
en werkte hij consequent mee aan
de uitvoering ervan.
Al meerdere jaren had hij gevraagd om
afgelost te worden als voorzitter van de
Mechelse afdeling van de Vlaamse
Ingenieurskamer, maar elke keer speelden
we het klaar om onze goede en goedlachse
voorzitter er nog een jaartje langer aan
te houden. Ook in maart 2009 hebben we
hem dat nog gelapt.
Toen hij in december van vorig jaar niet
meer de kracht had om naar de vergaderingen
te komen, was het zijn grote zorg
om de opvolging te verzekeren. Begaan
met de continuïteit van onze vereniging
als geen ander, besprak hij tijdens mijn
bezoeken met veel engagement de mogelijkheden
en maakten wij afspraken om
zijn voornemen ten uitvoer te brengen.
Ook daar is hij met glans in geslaagd.
Ik geloof niet dat wij hier overdrijven om
Jan, die gedurende meer dan 40 jaar veel
van zijn tijd en zijn energie heeft gespendeerd
in het verenigingsleven en de verdediging
van de beroepsbelangen van de
Vlaamse technisch en industrieel ingenieurs
en die een echte ambassadeur voor
ons was buiten de vereniging, de status
van monument toe te dichten.
In elk geval zullen wij Jan blijven herinneren
en waarderen als een prachtige en
warme mens, een goede vriend en een
ware collega-ingenieur die zeer goed het
belang besefte van een team en die
bovendien het verstand en de kracht had
om het allemaal in goede banen te leiden.
Jan, … bedankt dat wij van dit alles de
bevoorrechte getuigen mochten zijn! Rust
in vrede!
Namens de VIK-vrienden van de afdeling
Mechelen.
Ing. Fred DE HAES MSc
35 I-mag juni-juli 2010

netwerk
Ingenieursopleiding met twee snelheden
Eerste Franstalige ingenieurs afgestudeerd na vijfjarige opleiding
BRUSSEL. De term ‘technowetenschappen’
werd geïntroduceerd in de
jaren ’70 van de vorige eeuw. De term
moest de kloof dichten tussen wetenschap
en techniek. Wetenschap -
pelijke ontdekkingen en technische
uitvindingen hebben immers de evolutie
van de mensheid getekend
De geschiedenis van de ingenieur en de
ingenieurswetenschappen wordt vaak
opgehangen aan enkele markante figuren
die zich in de loop der eeuwen profileerden
als ‘ingenieurs avant la lettre’. De Italiaan
Leonardo da Vinci wordt wel vaker beschreven
als het prototype van de ingenieur en
de uitvinder. De Vlaming Simon Stevin was
een van de eerste ingenieurs op het vlak
van versterkingen en kanalen. In 1600 richt
hij in Leiden de eerste school op voor militaire
ingenieurs. De modernere versie van
de ingenieur ontstaat in het midden van de
18de eeuw met de eerste industriële revolutie.
De voortrekkers bevinden zich in Groot-
Brittannië, België en Noord-Frankrijk.
Duitsland en de Verenigde Staten volgen
zowat een eeuw later.
De titel ‘burgerlijk ingenieur’ danken we
aan John Smeaton (1724-1792), een
Engelse ingenieur, die in 1771 de ‘Society of
civil engineers’ opricht. In België zijn het
vooral William Cockerill en Lieven
Bauwens die instaan voor de technologische
en industriële vernieuwing. In 1817
zien de rijksuniversiteiten van Luik en Gent
het levenslicht. Privé-initiatief ligt aan de
basis van de Vrije Universiteit Brussel in
1834. Even later - in 1837 en 1838 - ontstaan
de eerste ingenieursscholen in het zog van
de universiteiten van Luik en Gent. De studies
duren drie jaar en de afgestudeerden
dragen de titel ‘civil ingenieur’.
Daarnaast zijn er ook opleidingen die twee
jaar duren en leiden tot de titel ‘industrieel
ingenieur’, in geen enkel opzicht te verwarren
met de huidige titel, zoals die werd
vastgelegd in 1977.
In de daaropvolgende periode ontstaan er
in Wallonië scholen die nauw aanleunen bij
de opleiding van industrieel ingenieurs.
I-mag juni-juli 2010
Vlaanderen volgt pas in 1922 met de eerste
school voor technisch ingenieurs in Meche -
len. Oostende volgt in 1928.
Vanaf 1919 bedraagt de studieduur drie jaar
en de graad van ‘technisch ingenieur’ wordt
gangbaar, maar die nieuwigheden worden
pas geofficialiseerd in 1933, wanneer ook
de titel van ‘technisch ingenieur’ wordt
beschermd.
In de jaren’60 wordt het industriële landschap
vooral onder impuls van Japan en de
Verenigde Staten aanzienlijk hertekend. Er
zijn nieuwsoortige ingenieurs nodig en de
nood aan hoogopgeleide ingenieurs neemt
toe.
Vanaf de jaren ’80 grijpt de staat meer in
het onderwijs in en de hervormingen rijgen
zich aaneen. De eerste federalisering van
ons staatsbestel krijgt vorm in de jaren ’70
en beïnvloedt de evolutie van het onderwijs
boven en onder de taalgrens. De wet van 7
juli 1970 legt de algemene structuur van het
onderwijs in België vast. Het hoger onderwijs
van het korte en van het lange type ontstaan.
Het onderwijs van het lange type is
van universitair niveau en beslaat twee
keer twee jaar. Dat van het korte type neemt
twee tot drie jaar in beslag en is van nietuniversitair
niveau.
Vanaf 1977 kan men in Wallonië voor technisch
ingenieur studeren aan 25 ‘Instituts
supérieurs industriels’en in Vlaanderen aan
30 instellingen. Het is een belangrijke wending,
want de opleiding is er van het lange
36
type met twee cycli van twee jaar. De titel
van industrieel ingenieur wordt officieel
beschermd en een ‘assimilatiecommissie’
wordt voor een periode van vijftien jaar
geïnstalleerd om de technische ingenieurs
de mogelijkheid te bieden hun titel te laten
valideren met die van ‘industrieel ingenieur’.
In de jaren ’90 lokken de studies duizenden
jongeren. Het aantal studenten industrieel
ingenieur was over de jaren heen gemiddeld
het dubbele van dat voor burgerlijk
ingenieur.
Eind van de jaren ’90 leidt de toenemende
internationalisering van het ingenieursberoep
tot een Europese afstemming van de
onderwijsmodellen. Bologna legt een opleiding
op van drie jaar bachelor, gevolgd door
twee jaar masteren minimum drie jaar voor
een doctoraat. Vijf jaar geleden paste
Wallonië zich in dat schema in en vorig jaar
studeerden de eerste masters in de industriële
wetenschappen af, na een vijfjarige
opleiding. Vlaanderen blijft op dat vlak achterop.
Maar de geschiedenis staat niet stil: de
universiteiten hergroeperen zich in academies
en ‘polen’ in de Franse Gemeen schap
en associaties in Vlaanderen
Deze tekst is een samenvatting van twee toespraken
in december 2009 bij de uitreiking
van de eerste diploma’s na een vijfjarige
opleiding in Franstalig België. De volledige
tekst vindt u terug op de website van de VIK.

studiegroepen
BEDRIJFSBELEID
Project strategisch innoveren
dinsdag 15 juni 2010
Eerst denken, dan doen. De subsidies liggen klaar!
Trok uw kmo de nodige lessen uit de economische crisis?
Hebt u een antwoord klaar op nieuwe kansen? Volgt de rest
van uw organisatie uw inspanning?
De crisis zet onze kmo’s op scherp. Verbeterpunten zijn
gezocht en gevonden.
Enkele voorbeelden: doorloop- en insteltijden inkorten, planningsmodules
nauwgezetter naleven, communicatielijnen
beter afstemmen, nacalcu laties effectief uitvoeren, klanten
op hun rendement evalueren.
Vlaanderen In Actie roept op tot actie om van Vlaanderen een
topregio te maken. De Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) vzw
en de universiteit van Hasselt bieden u de unieke kans om
deel te nemen aan het EFRO-project SI-Vlaanderen in
samenwerking met Vlerick Manage -
ment School en gesteund door
Vlaanderen in Actie (VIA2020). Zie
ook www.strategischinnoveren.be.
Dr. Tinne Lommelen
Wilt u een van de 250 Vlaamse kmo’s
zijn die gesteund worden bij het
bepalen en uitvoeren van hun strategie?
Dan kunt u tijdens dit evenement
kennismaken met de praktische
en financiële voordelen. De subsidies
liggen klaar!!
Sprekers:
dr. Tinne Lommelen, projectcoördinator Universiteit
Hasselt. Zij gaat dieper in op hoe zo’n project verloopt en
ze licht de subsidieregeling voor kmo’s toe.
Erik en Tim Witters, zaakvoerders firma Interboring bvba.
Zij namen deel aan het project en vertellen welke verbeteringen
ze gerealiseerd hebben.
An Rubens, zaakvoerder The Productivity Factory. Zij is
organisatieadviseur en erkend uitvoerder van dit project
via het consortium BundelBiz. Zij licht de praktische meerwaarde
toe
PRAKTISCH
Plaats: Huis van de Bouw, Tramstraat 59, Zwijnaarde.
Datum: dinsdag 15 juni 2010 van 20 tot 22 uur.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt
uw inschrijving kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang
van de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs
verschuldigd. Kosten te betalen vóór 10 juni op rek. nr.
406-0098502-57 van VIK Vorming in Wommelgem met de
vermelding ‘BED 15.06.2010’. Uw inschrijving is pas
definitief na ontvangst betaling.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOBED10610.
ACTIVITEITEN
PIPING EN LASTECHNIEKEN
IWT-Tetra-project ‘microweerstandlassen’
dinsdag 5 oktober 2010
Hoe zeer kleine en fijne objecten en draadjes lassen?
Onze collega's van de De Nayer-
Hogeschool in Mechelen hebben
de laatste twee jaar baanbrekend
onderzoek verricht in samenwerking
met Vlaamse kmo's: het IWT-
Tetra-project 070111 Microweer -
standlassen.
Het microlassen is een belangrijk
toepassingsdomein van de weerstandlastechniek
waarin het laatste
decennium weinig tot geen onderzoek verricht is. Dit
IWT-Tetra-project omvat zowel de uitwerking van specifieke
cases voor bedrijven als algemeen
onderzoek in de vorm van
literatuurstudies over lastoestellen
en materialen.
Sprekers:
Ing. Patrick Van Rymenant MSc, EWE/IWE, is projectleider
en geeft een korte inleiding over de onderzoeksgroep lastechniek.
Ing. Steven Severijns MSc, EWE/IWE, is projectingenieur
bij de onderzoeksgroep ‘lastechniek’ van de Hogeschool
voor Wetenschap & Kunst - campus De Nayer.
PRAKTISCH
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.
Datum: dinsdag 5 oktober 2010 om 20 uur.
Sprekers: Ing. Patrick Van Rymenant MSc en Ing. Steven
Severijns MSc.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt
uw inschrijving kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang
van de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs
verschuldigd.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOPPL11010.
TECHNISCH-COMMERCIEEL
Afkicken van e-mail
dinsdag 28 september 2010
Hoeveel e-mails belanden er dagelijks in uw ‘postvak
in’?
Tussen al die elektronische berichten zitten hoogstwaarschijnlijk
veel onnodige en slordig geschreven boodschap-
37 I-mag juni-juli 2010

pen. Bovendien forwarden
en cc’en we er duchtig op
los. Wie vindt nog de tijd om
al die ‘lastpost’ grondig en
geconcentreerd te verwerken?
Wie ergert zich nooit
aan de stortvloed van overbodige
berichten?
Afkicken van e-mail is een korte en krachtige sessie, waarmee
Gunnar Michielssen u helpt om de e-mailcultuur, waar
nodig, bij te sturen. Bij uzelf, maar misschien ook bij uw collega’s
en uw hele bedrijf. In nauwelijks twee uur leert u dit
communicatiemiddel tactischer in te zetten, zodat de productiviteit
op het werk sterk stijgt.
Zo ontdekt u onder meer:
hoe u de hoeveelheid verzonden mails in één dag met
20% vermindert;
waarom cc en forward niet altijd goede ideeën zijn
en wanneer u die functies absoluut moet vermijden;
hoe uw collega’s psychologisch gedwongen worden
om alsmaar meer te mailen en sneller te reageren;
hoe elektronische non-berichten als een boemerang
terugkeren;
waarom niemand uw mails leest maar hooguit scant
en hoe u daar best rekening mee houdt;
hoe u uw onderwerpregels meer punch geeft met
5 simpele tips.
Feiten over afkicken van e-mail:
meer dan 7.500 deelnemers sinds begin 2008;
het meest succesvolle bedrijfsseminar in Vlaanderen
en Nederland;
quotering door deelnemers:
- inhoud: 88%
- overal: 88%
- docent: 92 %
Over de trainer
Gunnar Michielssen geeft al 10 jaar trainingen over bedrijfscommunicatie.
Hij studeerde rechten en economie en adviseert
bedrijven over efficiënte communicatiecultuur. Zijn
handelsmerk: de inhoud is ernstig, de verpakking fun.
Zie ook www.gunnarmichielssen.be
PRAKTISCH
Plaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94,
Berchem.
Datum: dinsdag 28 september 2010 om 20 uur,
verwelkoming vanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en
netwerking tot 23 uur.
Spreker: Gunnar Michielssen.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen.
Annuleren van een inschrijving kan kosteloos tot 48 uur
voor de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs
verschuldigd.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOTCM10910.
I-mag juni-juli 2010
Gunnar Michielssen
38
Juist reageren om je doel te bereiken…
dinsdag 23 november 2010
Hoe emotionele intelligentie je kan helpen effectief af te
stemmen en verbinding te maken met verschillende persoonlijkheden.
Het is voor mij zo helder als pompwater
en toch begrijpen ze het niet!
Het is toch de evidentie zelf!
Waarom doen ze het dan niet?
Wat ik ook doe, ik krijg niet de gewenste reactie.
Bepaalde mensen slagen er steeds in hun
scherpe kantjes te laten zien.
Hoe moet ik hem/haar benaderen, opdat hij/zij
doet wat ik verwacht?
Gedachten die bij iedereen wel eens door het hoofd flitsen.
Zij hebben te maken met hoe we naar dingen kijken, de perceptie,
en wat we ermee doen, ons voorkeurgedrag.
Inzicht krijgen in de manier van waarnemen en in het voorkeurgedrag
van ons en anderen (de persoonlijkheid), helpt
om effectief te leren afstemmen en verbinding te maken.
Dat doen we om:
met de mensen voor en met wie we werken sneller
en betere resultaten bereiken.
de mensen die we leiden en aansturen beter te
coachen om het beste van zichzelf te geven.
ons gedrag optimaal bij te sturen tijdens interacties
met anderen in situaties van begroeten, communiceren
in het algemeen, feedback geven, leiding geven,
verkopen, timemanagement, ...
Insights discovery is een uiterst
pragmatisch typologiemodel,
gebaseerd op de theorie van Carl
Gustav Jung, de vermaarde psycholoog.
Deze in de praktijk makkelijk
toepasbare tool kan de basis
vormen voor al de trainings- en
coachtrajecten. Het model geeft
inzicht in je eigen gedragsvoorkeuren
en in die van anderen.
Kristien Rogier Kristien Rogier is geaccrediteerd
licentiehouder en practitioner van Insights Discovery®. In
haar dienstverlening streeft zij met inpare | empowering
people to success een aantal waarden na.
www.inpare.be
PRAKTISCH
Plaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94,
Antwerpen.
Datum: dinsdag 23 november 2010 om 20 uur, verwelkoming
vanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23
uur.
Spreker: Kristien Rogier, zaakvoerder - consultant – trainer
– coach.

ACTIVITEITEN
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt
een inschrijving kosteloos annuleren tot 48 uur voor
aanvang van de activiteit. Daarna is de volledige
deelnameprijs verschuldigd.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOTCM11110.
VEILIGHEID EN MILIEU
De nieuwe GHS-norm
donderdag 10 juni 2010
Etiketteersysteem chemische industrie verandert.
De nieuwe ‘globaal harmonisatiesysteemnorm’ (GHS-norm)
is vanaf 1 december 2010 ook van kracht voor de Europese
chemie-industrie.
Oude pictogrammen met oranje achtergrond worden pictogrammen
in roodomrande ruiten. Momenteel zijn er zeven
pictogrammen. Dat worden er binnenkort negen. De nieuwe
EU-GHS-norm vervangt de R(isk- en S(afety)-zinnen van de
Stoffenrichtlijn door H(azard) en P(recautionary)-zinnen
(gevarenaanduiding en voorzorgsmaatregelen). De etiketafmetingen
worden vastgelegd naargelang de verpakkingsinhoud.
Ibeve vzw, expert in veiligheid, informeert en klaart de nieuwe
GHS-norm voor u uit!
GraphicAll Systems en Toshiba Tec bieden u graag de oplossing
aan voor uw etiketteerbehoeften.
Via volgende url krijgt u alvast een voorsmaakje:
http://www.gramhicall.com/ghs-printing/video.html
PRAKTISCH
19.30 uur: ontvangst deelnemers in de cafetaria.
20.00 uur: Ibeve informeert over GHS (An Van Ginderachter,
adviseur chemische agentia)
20.45 uur: Toshiba Tec: toelichting printsystemen onder
GHS (Paul De Clerck, channel manager)
21.30 uur: Graphical Systems: demo GHS-oplossing
(Eric Bonten, general manager)
22.00 uur: vraagstelling, netwerking en drink in de cafetaria.
PRAKTISCH
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.
Datum: donderdag 10 juni 2010 - ontvangst vanaf 19.30 uur.
Sprekers: An Van Ginderachter, Paul De Clerck en Eric
Bonten.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt
uw inschrijving kosteloos annuleren tot 48 uur voor aanvang
van de activiteit. Daarna is de volledige deelnameprijs
verschuldigd.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOVEM10610.
AGENDA BIJEENKOMSTEN
Studiegroep Bedrijfsbeleid
15-jun-10 Project Strategisch Innoveren Vlaanderen,
Zwijnaarde, 20 uur
19-okt-10 Lezing: integrated engineering, VIK-huis, 20 uur
16-nov-10 Lezing: Sprookjes, een scheidslijn trekken tussen
goede en kwade sprookjes, VIK-huis, 20 uur
Studiegroep Piping, pijpleidingen en lastechnieken
7-sep-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.30 uur
5-okt-10 IWT-Tetraproject: microweerstandlassen,
VIK-huis, 20 uur
Studiegroep Technisch-commercieel
28-sep-10 Afkicken van e-mail: snel naar een nieuwe
e-mailcultuur, Antwerpen, 20 uur
23-nov-10 Lezing: Hoe juist reageren om je doel te
bereiken, Antwerpen, 20 uur
Studiegroep Veiligheid en milieu
10-jun-10 Lezing: De nieuwe GHS-norm, VIK-huis, 20 uur
Uw advertentie op deze pagina?
• We ruimen plaats in voor de publiciteit van uw bedrijf.
• Verspreid uw boodschap bij 1.000
decision makers in bedrijven
en 10.000 ingenieursgezinnen!
• Bereik uw consumenten, maar verzorg
ook uw business-to-business.
Meer weten?
Neem gerust en vrijblijvend contact op
met de Vlaamse Ingenieurskamer:
Francine Demaret - 03 259 11 09
francine.demaret@vik.be
39 I-mag juni-juli 2010

VIK Vorming
VIK Vorming
Fellow in gerechtelijke expertise:
academici die expertiseopdrachten willen uitvoeren.
De nood aan competentie neemt iedere dag toe in een steeds
complexer wordende maatschappij. De juiste technische expertise
vinden is niet eenvoudig, aangezien er in elke regio grote vraag
is naar experts die zowel technisch als juridisch onderlegd zijn.
Komt daarbij dat de expert meestal niet bekend is en over geen
officiële erkenning beschikt.
Technische expertise kan hulp bieden in tal van gespecialiseerde
materies en specifieke situaties. Denk daarbij aan de afhandeling
op het vlak van justitie, aan arbitrage of bemiddeling bij betwistingen
in industriële of contractuele omstandigheden en ook aan
de afhandeling van schadeclaims bij verzekeringen of bij discussie
tussen partijen.
PROGRAMMA
Basis/procedure
Algemene verklaring van begrippen zoals expertise,
expert, expertiseverslag
Organisatie en structuur van het gerecht, proces en
procedures, partijen en hun raadsleden, vormvereisten,
wraking en tegensprekelijkheid
Nieuwe wetgeving inzake het deskundigenonderzoek
Aanstelling, verslagen, termijnen, besluiten
I-mag juni-juli 2010
Fellow in gerechtelijke expertise
vanaf zaterdag 4 september 2010
De zekere weg naar zelfstandige
en zelfmotiverende mensen.
In deze als workshop opgevatte cursus ontwikkelen wij samen
een nieuwe visie op leidinggeven en werken aan concrete aandachtspunten,
zodat u:
Sterkere en slagvaardigere medewerkers krijgt
Over meer tijd beschikt om echte managementstaken
te vervullen
Een team heeft dat zich mee verantwoordelijk voelt
voor de doelstellingen
Over beter gemotiveerde medewerkers beschikt
De cursus verandert de tijd die u investeert in de begeleiding van
uw medewerkers, van een vervelende klus in een rendabele activiteit.
De actieve inbreng van de deelnemers is het fundament
waarop wordt voortgebouwd. Vanuit de concrete ervaringen van
40
De praktijk – expertise afhandeling
Administratief
De rechter
Basisgegevens (keuringsorganismen,
analysemogelijkheden en laboratoria)
Praktijkgevallen
Specifieke deskundigen
Schadeberekening
Ondersteunende opleiding
Psychologie
Fiscaliteit en verzekeringen
Eindwerk
De deelnemers worden geëvalueerd aan de hand van de voorstelling
van een uitgewerkt (fictief) project dat individueel voor een
jury zal verdedigd worden. Tijdens de opleiding krijgt de deelnemer
de nodige ondersteuning (o.a. door een rollenspel) om het
eindwerk tot een goed einde te brengen. Bij positief resultaat
krijgt de deelnemer het certificaat van Fellow in gerechtelijke
expertise masterclass VIK-Certified®.
PRAKTISCH
aanvang van de lessen op zaterdag 4 september 2010.
De opleiding loopt tot 18 december 2010.
De eindwerkverdediging is gepland in februari 2011.
Info: www.vik.be/FGE of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.
Medewerkers coachen
vanaf dinsdag 28 september 2010
alle deelnemers worden tips, algemene regels en een theoretisch
kader gevonden.
PROGRAMMA
Is coachen begeleiding of controle?
Hoe bepaal ik doelstellingen en hoe motiverend zijn ze?
Ben ik nog wel de baas?
Iedereen is verschillend, dus ook de wijze van coachen
Hoe houd ik mijn medewerkers een spiegel voor?
Concrete vaardigheden en te vermijden valkuilen
Docent: Rudi Baert, L&AD.
PRAKTISCH
dinsdagen 28 september; 5, 12, 19 en 26 oktober 2010
telkens van 19 tot 22 uur, VIK-huis, Wommelgem.
Info: www.vik.be/node/530 of manuella.goyvaerts@vik.be
of 03 259 11 06.

VIK Vorming
VIK Vorming
Eind 2009 werden een heleboel Europese richtlijnen aangepast.
Ook nieuwe normen werden in gebruik genomen, zoals
de EN IEC 62061. Vanwaar die nieuwe norm? Wat met de
vorige norm: de EN 954-1. Waarom voldeed die niet meer?
Voor velen onder ons was hij toch zeer concreet. We wisten
hoe we hardwarematig een beveiligingskring Cat2 moesten
uitbouwen. De do’s en don’ts werden duidelijk beschreven.
Hoe zit het dan nu met de EN IEC 62061 en de ISO 13849? Wat zijn
nu de nieuwe effecten van die normen? Want de nieuwe ontwikkelingen
op elektronica- en softwaregebied in veiligheidskringen
hebben ertoe geleid dat de EN 954-1 niet meer voldoet. Met
behulp van de ISO 13849-1 en EN IEC 62061 kunnen ontwerpkeuzes
worden gemaakt voor een veilige machinebesturing. Daarbij
wordt niet alleen rekening gehouden met het systeemgedrag,
maar ook met de faalkans van de hardware en de software.
De ISO 13849 bepaalt daarvoor een performance level, de EN IEC
62061 een safety integrity level.
Deze studiedag biedt u inzichten in het aanvullend karakter van
de heersende normen en licht het gebruik toe aan de hand van
praktische cases.
I-mag juni-juli 2010
42
Symposium
Betrouwbare machinebesturingen: PL of SIL?
donderdag 30 september 2010
PROGRAMMA
09.00 uur: Ontvangst en registratie.
09.30 uur: Inleiding, prof. dr. ir. Geert Deconinck,
voorzitter BIRA.
09.35 uur: De relatie tussen de normen ISO14121-1,
ISO13849-1 en EN62061, Ing. Franky De Witte,
senior consultant Amelior.
09.45 uur: Functionele veiligheid volgens EN ISO 13849-1,
Ing. Dirk Van Mechelen, zaakvoerder Prosave.
10.45 uur: Pauze.
11.20 uur: ISO 13849-1 praktische toepassing,
Rudi van Beeumen, functional safety, Schmersal.
11.50 uur: Lunch.
13.15 uur: Wat is er nu zo anders aan de EN 62061?
Kristophe Van Immerseel en Koen Chielens,
Aib-Vinçotte.
14.15 uur: Case volgens de EN 62061, Ing. Jan Franck,
safety systems engineer, Pilz Belgium.
15.00 uur: Pauze.
15.30 uur: Sensibilisering m.b.t. verantwoordelijkheden en
aansprakelijkheden, Ing. Franky De Witte,
senior consultant Amelior.
16.15 uur: Vragenronde. Panel sprekers.
16.30 uur: Afronding en drink.
PRAKTISCH
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.
Datum: donderdag 30 september 2010 om 9 uur.
Organisatie: VIK-studiegroep Regeltechnieken & BIRA.
Kostprijs: 225 euro voor VIK-leden; 190 euro voor VIK-leden uit
onderwijs en overheid; 270 euro voor niet-leden.
Info en inschrijving: www.vik.be of manuella.goyvaerts@vik.be

VIK Vorming
VIK Vorming
Fellow bouwmanager succesvol afgerond
Start 15de promotie op vrijdag 10 september 2010
Begin september start VIK Vorming, in samenwerking
met de Vlaamse Confederatie Bouw,
met de 15de promotie van de Fellow bouwmanager.
Eind april werd de 14de promotie op
feestelijke wijze afgesloten.
Na een glaasje gaf de heer Marc Dillen (directeurgeneraal
VCB) een uiteenzetting over de uitdagingen
voor de bouwmanager. Bouwen is meer en
meer een samenspel van bouwproces, energie en
ecologie. De nieuwe Europese doelstelling stelt
zelfs dat tegen 31 december 2020 alle nieuwe
gebouwen ‘nearly zero-energy’ moeten zijn.
Na de uiteenzetting kregen alle 14 cursisten die
een eindwerk en een case hadden ingediend en
slaagden in een mondelinge verdediging, hun certificaat
uitgereikt van Ing. Guy Roymans (programmavoorzitter).
Programmavoorzitter
Ing. Guy Roymans.
Marc Dillen, directeur-generaal
Vlaamse Confederatie voor de Bouw.
De drie laureaten werden extra beloond voor hun inspanningen:
derde laureaat Ing. Igor Boutorin ontving een kist wijn van Ing.
Paul Bertels, gedelegeerd bestuurder VIK, tweede laureaat Griet
Provoost een schilderij uit handen van programmadirecteur Ing.
Guy Roymans en eerste laureaat Ing. Joris De Kesel kreeg een
blackberry overhandigd door Ing. Carlo Jansen en geschonken
door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen.
Na de proclamatie volgde er een walking dinner en was er mogelijkheid
tot netwerking met alle genodigden.
Hebt u interesse om deel te nemen
aan de opleiding Fellow bouwmanager?
Dat kan! U kunt zich nog inschrijven voor de 15de promotie die op
vrijdag 10 september 2010 van start gaat.
Kijk op onze website www.vik.be/fbm of neem contact op met VIK
Vorming.
Fellow bouwmanager: de laureaten van promotie 14.
Ing. Joris De Kesel krijgt als eerste laureaat
een blackberry uit handen van Ing. Carlo Janssen.
Fellow bouwmanager
Een geïntegreerde kijk op de managementfunctie
in de bouwsector
Het programma omvat: algemeen strategisch management in de
bouw, financiële aspecten, milieu & duurzaam bouwen, kwaliteitsbeleid
in de bouw, veiligheid, aankoopbeleid, commercieel
beleid, juridische aspecten, bouwprojecten in internationale context,
logistiek, human resources, management van bouwprojecten,
informatica, werforganisatie en -beheer.
PRAKTISCH
start op vrijdag 10 september, 60 sessies, telkens op vrijdagavond
(19 tot 22 uur) en zaterdagvoormiddag (9 tot 12 uur) in het VIKhuis,
Wommelgem.
Info: www.vik.be/fbm of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.
43 I-mag juni-juli 2010

NIEUW
VIK Vorming
VIK Vorming
CURSUS STARTDATUM EINDDATUM UREN AANTAL LEDEN- LEDENTARIEF
SESSIES* TARIEF ONDERW. & OVERH.
TECHNOLOGIE
Vervolmaking anaerobe vergisting 15/06/2010 15/06/2010 A 1 100 100
Meet- en regeltechniek in de praktijk 25/08/2010 15/12/2010 N + D! 12 1240 1050
Regeltechnieken 25/08/2010 15/09/2010 N + D! 6 760 650
BEDRIJFSKUNDE
Contractenbeheer 04/06/2010 04/06/2010 N + A! 2 340 290
IPMA-D-projectmanagementcertificatie: begeleiding en voorbereiding 08/06/2010 15/06/2010 D 2 650 550
Humanresourcesmanagement 11/06/2010 11/06/2010 N + A! 2 340 290
VAARDIGHEDEN
Hoe uw cultuur aanpassen en daardoor menselijke fouten vermijden 10/06/2010 11/06/2010 D 4 925 925
tarieven geldig tot 31.07.2010
* 1 sessie = 3 uur
I-mag juni-juli 2010
Duurzaam bouwen
Energetische optimalisatie
van bouwconstructies en installaties
Duurzaam bouwen is een actueel
thema, dat gezien kan worden als een
grote noemer met vele deelcomponenten.
De cursus gaat dieper in op de beheersing
van de energiebehoeften door de optimalisatie
van zowel de bouwkundige constructies als
de installaties voor verwarming, koeling en ventilatie.
Daarbij zal de cursus aantonen dat beide
complementair zijn en de beste optimalisatie
gerealiseerd wordt, als de koppeling
tussen beide maximaal is. De verlaging van de
energiefactuur begint immers bij het bouwproces
zelf. Hoe gaan we het gebouw ontwerpen
of uitvoeren, zodat er van bij de start minder
energie verloren gaat? Wat zijn de effecten
van nieuwe technieken en materialen?
Ook bij de installatietechnische aspecten
Cursusagenda voorjaar 2010
* = Gent
D = dagcursus van 9 tot 17 uur
V = Voormiddagcursus van 9 tot 12 uur
N = namiddagcursus van 14 tot 17 uur
44
wordt nagegaan hoe er energetisch kan geoptimaliseerd worden,
wat er precies verbruikt wordt tegen welke kosten en hoeveel de
investeringen zullen opbrengen.
Om het energiepeil te verlagen wordt vaker gebruikgemaakt
van hernieuwbare energiebronnen. Tijdens de laatste dag
komen enkele concepten aan bod, bekijken we hoe snel
ze zichzelf terugbetalen en welke ontwikkelingen we
in de toekomst mogen verwachten.
PRAKTISCH
Cursus van 6 dagen
Startdatum: donderdag 23 september 2010.
Meer informatie: diane.luyten@vik.be
"In het licht van de nieuwe Europese
doelstelling voor 'nearly zero energy
buildings' tegen 2020 is deze
opleiding een must voor iedereen!"
A = avondcursus van 19 tot 22 uur
! = aangepaste uren kijk op website
NVT = niet van toepassing

VIK orming
V
VIK orming
V
Nieuwe opleidingen najaar 2010
Duurzaam bouwen
Energetische optimalisatie van bouwconstructies en installaties
Deze cursus gaat dieper
in op het beheersen van
de energiebehoeften en
dat door de bouwkundige
constructies en de
installaties voor verwarming,
koeling en ventilatie
te optimaliseren.
Beide zijn complementair
en een maximale
koppeling tussen beide
zorgt voor de grootste
optimalisatie. Tijdens de
laatste dag komen ook
hernieuwbare energiebronnen
aan bod.
PRAKTISCH: donderdag 23, 30 september, 7, 14, 21, 28 oktober 2010
van 14 tot 21 uur, VIK-huis in Wommelgem.
INFO: www.vik.be/duurzaambouwen of
manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.
Een ERP-pakket gebruiken
in een productieomgeving
Een ERP-pakket wordt
in allerlei omgevingen
gebruikt: personeelsdienst,
boekhouding,
logistiek, distributie,
productieplanning,
ordermanagement en
productie. De cursus
richt zich eerder tot
ingenieurs die in een
productie- of in een
planningsomgeving
werken.
PRAKTISCH: zaterdag 2, 9, 16 en 23 oktober 2010
telkens van 9 tot 12 uur, VIK-huis in Wommelgem.
INFO: www.vik.be/ERPpakket of
manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.
Mechatronica in moderne machines
Mechatronica is bekend in de
algemene machinebouw en
werd reeds met succes in CNCmachines
en industriële robots
toegepast. Hoewel enkele
machine bouwers de weg van de
mechatronica al ingeslagen
zijn, blijkt de drempel voor veel
bedrijven nog te hoog. Deze
cursus wil de drempel verlagen
door enerzijds de essentie van
de verschillende disciplines
samen te brengen, zodat u een
overzicht krijgt van de verschillende
technologische mogelijkheden.
Anderzijds worden
enkele onderwerpen uitgediept, zodat u leert hoe u die technologieën
kunt gebruiken.
PRAKTISCH: maandag 8, 15, 22 en 29 november 2010
telkens van 19 tot 22 uur, VIK-huis in Wommelgem.
INFO: www.vik.be/mechatronica of
manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.
Polymeren en hun
toepassingsmogelijkheden
Komt u in contact met
rubbers of met plastics?
Wat is er speciaal
aan elk van die polymeren?
Kunt u ze herkennen?
Weet u welk type
voor welke toepassing
te gebruiken? Welke
innovaties zijn er op de
markt? Hoe gaat u van
probleemstelling naar
oplossing? Bent u een
volleerd polymeeringenieur?
Kan men op u
rekenen, als er vragen
komen over kunststoffen
of plastics?
PRAKTISCH: woensdag 17, 24 november, 1, 8, 15, 22 december 2010
telkens van 19 tot 22 uur, VIK-huis in Wommelgem.
INFO: www.vik.be/polymeren of
manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.
45 I-mag juni-juli 2010

VIK Vorming
VIK Vorming
Veiligheidskleppen in de procesindustrie
Deze training, gebaseerd op
meer dan 30 jaar praktijkervaring
met veiligheidskleppen,
behandelt alle aspecten
rond dat onderwerp en
gaat iets dieper dan de traditionele
generische opleidingen
rond die vaak vergeten
veiligheidscomponent.
Na deze cursus kan de cursist
verantwoorde en veilige
beoordelingen maken
omtrent veiligheidskleppen
in de procesindustrie, als
het aankomt op hun designtoepassingen,
wetgeving,
dimensionering, onderhoud,
installatie en nog veel meer.
De cursus baseert zich op
praktische tips.
PRAKTISCH: woensdag 13, 20, 27 oktober 2010
telkens van 9 tot 17 uur, VIK-huis in Wommelgem.
INFO: www.vik.be/veiligheidskleppen of
manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.
I-mag juni-juli 2010
Nieuwe opleidingen najaar 2010
Projectmatig werken
in een architectenkantoor
Workshop
Binnen deze workshop benaderen
we het management van projecten
vanuit het standpunt en
de achtergrond van de architect.
Die benadering zal vooral praktisch
zijn. De theoretische achtergrond
is de leidraad op basis
waarvan alle cursisten samen
een uitgewerkt projectplan
opstellen. Met z’n allen zullen ze
templates en andere hulpmiddelen
opstellen die hen in staat
zullen stellen om projecten op te volgen en beter te kunnen sturen.
Ze vertrekken daarbij van de levenscyclus van een project en
overlopen gaandeweg alle knelpunten om in groep naar oplossingen
te zoeken.
PRAKTISCH: woensdag 17, zaterdag 20 november,
woensdag 24 november, zaterdag 4 december,
dinsdag 7 december 2010, op woensdag telkens van
19 tot 22 uur, op zaterdag telkens van 9 tot 12 uur,
VIK-huis in Wommelgem.
INFO: www.vik.be/ProjArch of
manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.
46
WPS’en, PQR’s en lasserskwalificaties
zelf in de praktijk opstellen
volgens ASME IX
De lasdocumenten die in de cursus
behandeld worden, zijn: lasserkwalificaties
(WPQ), lasoperatorkwalificaties
(WOPQ), lasmethodebeschrijvingen
(WPS)
en lasprocedurekwalificaties
(PQR). De cursus bestaat
gedeeltelijk uit theorie, maar het
zwaartepunt ligt bij het ’zelf’
onder begeleiding opstellen van
die lasdocumenten. Na actief de
cursus te hebben gevolgd, kunnen
de cursisten zelfstandig en
systematisch lasdocumenten
opstellen en evalueren volgens
ASME IX.
PRAKTISCH: woensdag 20, 27 oktober, 10, 17, 24 november,
1 december 2010 telkens van 19 tot 22 uur,
VIK-huis in Wommelgem.
INFO: www.vik.be/ASME of
manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.
Evaluatiegesprekken
Uw evaluatiegesprekken verlopen niet altijd vlekkeloos?
Ontstaan er soms problemen die u kon vermijden? Weet u niet
hoe om te gaan met emotionele reacties? Hoewel elk evaluatiegesprek
uniek is, kunnen gespreksstrategieën de effectiviteit van
elk gesprek aanzienlijk verhogen. Het is niet voldoende om die
strategieën te kennen. U kunt ze succesvoller toepassen na oefening
in een veilige trainingsomgeving.
PRAKTISCH: donderdag 18, 25 november 2010
telkens van 9 tot 17 uur, VIK-huis in Wommelgem.
INFO: www.vik.be/evaluatie of
manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.

VIK Vorming
VIK Vorming
Fellow
bouwmanager
Bouwmanager bundelt technologie, management en bedrijfseconomische
knowhow in een polyvalent programma.
Docenten uit de bouwsector analyseren met u de productie
(-werf) en andere functies vanuit een managementbenadering.
Ze tonen u hoe die bijdragen om de concurrentiekracht
van uw bouwonderneming te verbeteren en bespreken de
raakvlakken en interacties met andere ondernemingsfuncties.
Er wordt ook speciale aandacht besteed aan de aparte aanpak
van een PPS-project (publiek-private samenwerking).
Dit programma loopt in samenwerking met de Vlaamse Confederatie
Bouw en de hogeschool voor Wetenschap en Kunst (De Nayer) en Sint-
Lucas.
Praktisch
De cursus begint op 10 september 2010.
De lessen, 60 sessies, vinden plaats op vrijdag van 19 tot 22 uur en
op zaterdag van 9 tot 12 uur in het VIK-huis in Wommelgem.
praktijkgericht
met bedrijfsbezoeken
15de promotie
Meer informatie?
Kijk op de website
www.vik.be/fbm
Of neem contact op
met
VIK Vorming:
03 259 11 06 of
manuella.goyvaerts@vik.be
VIK Vorming - Herentalsebaan 643 - 2160 Wommelgem