Download hier de inhoudsopgave en inleiding van Op de persoon af.

INLEIDING
dieperliggende, meer ‘onbewuste’ problematiek die de symptomatologie van
de patiënt in stand houdt.
Het hoofdstuk van Antonie Ladan kan omschreven worden als een illustratie
van psychodynamische procesdiagnostiek. Met behulp van fraaie casuïstiek
leert hij de lezer bijvoorbeeld oog te hebben voor de verschillende impliciete
relatiepatronen die vanuit fantasierelaties zijn ontstaan. Hij maakt onderscheid
tussen dynamisch onbewuste mentale inhouden en statisch onbewuste
inhouden, waarbij het statisch onbewuste vanuit een vanzelfsprekendheid
is ontstaan en het liefst met rust gelaten wil worden, in feite zelfs ‘stom’ wil
blijven. Hij schrijft:
Als fantasierelaties in de gedaante van relatiepatronen terechtkomen in het
impliciete geheugen, kan dit de kans sterk doen toenemen dat een analysand
de discrepantie tussen de innerlijke relationele wereld en de feitelijke relationele
stand van zaken in zijn latere leven als onoverbrugbaar gaat voelen.
In de volgende set van drie hoofdstukken gaat het vooral over de persoonlijkheid
en interne processen van de behandelaar die het aangaan van een
therapeutische relatie kunnen versnellen of belemmeren. Met onderzoeksresultaten
en klinisch inzicht is nagegaan welke concepten van belang blijken
om psychoanalytische processen tussen de behandelaar en diens patiënten
beter te begrijpen en te faciliteren. Het hoofdstuk van Kees Kooiman geeft
een overzicht van de relevante factoren die spelen bij het herkennen van de
eigen tegenoverdracht. Een factor die weinig aan de orde komt is de behoefte
van de behandelaar om de diepte in te gaan en een patiënt die dit niet kan of
niet wil als oppervlakkig te bestempelen. Hij pleit voor meer onderzoek naar
de psychotherapeut zelf gezien het feit dat deze het ‘instrument’ is voor de
effectiviteit van de behandeling.
Ingrid Groenendijk bespreekt de complexiteit van het goed afstemmen van
dit psychotherapeutische instrument als in de therapeutische interactie de
beleving van betekenisloosheid, matheid en doodsheid lijkt te overheersen.
Het bereiken van de afwezige ander vraagt veel reectie op je zelf en de
bereidheid om deze ervaringen zelf ook te willen ondergaan zodat door herkenning
ontdooiing kan plaatsvinden.
In het laatste hoofdstuk leren we van Hidde Kooiker en Froukje Slijper hoe
het proces van de behandelaar als instrument door supervisie beter afgestemd
kan raken tijdens de behandeling van een jongen van 9 jaar. Deze gedeelde
inzichten over overdracht en tegenoverdracht helpen de behandelaar
om adequater in te spelen op diens problematiek. In relatie met kinderen
spelen allerlei impliciete relatiepatronen uit de eigen opvoeding mee, waarbij
de behandelaar het bijvoorbeeld graag gezellig wil hebben, zichzelf snel als
IX