REBOUND/TIME-OUT
REBOUND/TIME-OUT
REBOUND/TIME-OUT
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>REBOUND</strong>/<strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong><br />
PILOT VOOR SAMENWERKING TUSSEN ONDERWIJS EN JEUGDZORG IN<br />
DE REGIO HELMOND<br />
Schooljaar 2005/2006<br />
BJ Brabant<br />
Jan Berkers<br />
Augustus 2005<br />
In opdracht van de Provincie Noord-Brabant en het Samenwerkingsverband VO/VSO voor Helmond e.o.
INHOUDSOPGAVE:<br />
1. INLEIDING................................................................................................................ 2<br />
2. DOELGROEP EN UITGANGSPUNTEN........................................................................... 2<br />
2.1 DOELGROEP ............................................................................................................ 2<br />
2.2 UITGANGSPUNTEN:.................................................................................................... 2<br />
3. TWEE PILOTS BINNEN DE PROVINCIE BRABANT ...................................................... 3<br />
4. HUIDIGE SAMENWERKING ONDERWIJS/JEUGDZORG IN DE REGIO HELMOND ......... 3<br />
4.1 LANGDURIGE SAMENWERKING: ...................................................................................... 3<br />
5. <strong>REBOUND</strong>/<strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong> ................................................................................................ 3<br />
5.1 <strong>REBOUND</strong>............................................................................................................... 3<br />
5.2 <strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong> .............................................................................................................. 4<br />
6. SAMENVATTING ........................................................................................................ 4<br />
7. RELATIE ONDERWIJS/JEUGDZORG; VISIE EN UITGANGSPUNTEN ............................ 4<br />
7.1 ONDERWIJS EN JEUGDZORG; NATUURLIJKE PARTNERS. ........................................................... 4<br />
7.2 ONDERWIJS EN HAAR MAATSCHAPPELIJKE TAAK .................................................................... 5<br />
7.3 TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN IN DE KETEN VAN ZORG ................................................... 5<br />
7.4 TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN DE JEUGDZORG ....................................................... 6<br />
7.5 ONDERWIJS EN JEUGDZORG; NATUURLIJK(E) PARTNERS.......................................................... 6<br />
7.6 UITGANGSPUNTEN BIJ DE SAMENWERKING TUSSEN ONDERWIJS EN JEUGDZORG ................................ 7<br />
8. ONDERWIJS/JEUGDZORG; HUIDIGE ONTWIKKELINGEN BINNEN DE REGIO<br />
HELMOND ......................................................................................................................... 8<br />
8.1 HUIDIGE SAMENWERKING BINNEN DE REGIO: ...................................................................... 8<br />
8.2 BELANGRIJKSTE RESULTATEN VAN DE RECENTE SAMENWERKING ONDERWIJS/ JEUGDZORG IN DE REGIO<br />
HELMOND.......................................................................................................................... 8<br />
8.3 DE COMBITRAJECTEN.................................................................................................. 9<br />
8.4 GEÏNDICEERDE ZORG IN HET VMBO ................................................................................ 9<br />
9. <strong>REBOUND</strong> ALS PREVENTIE VOOR <strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong>: ............................................................ 9<br />
9.1 UITGANGSPUNTEN ..................................................................................................... 9<br />
9.2 AFSTEMMING TUSSEN <strong>REBOUND</strong> EN <strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong>.....................................................................10<br />
9.3 VERSTERKING VAN DE ZORGSTRUCTUUR ...........................................................................10<br />
9.4 UITVOERING VAN BUITENSCHOOLSE <strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong>....................................................................10<br />
9.5 PLAATSING IN DE BUITENSCHOOLSE <strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong> ...................................................................10<br />
9.6 METHODIEK BUITENSCHOOLSE <strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong> .........................................................................11<br />
10. FUNCTIES VAN DE DIVERSE PROJECTONDERDELEN, GEKOPPELD AAN DE BESCHIKBARE MIDDELEN VOOR HET<br />
SCHOOLJAAR 2005/2006 .....................................................................................................11<br />
10.1 BESCHIKBARE MIDDELEN VOOR HET SCHOOLJAAR 2005/2006.................................................11<br />
10.2 ZORG OP DE VMBO SCHOLEN ......................................................................................11<br />
10.3 <strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong>; DE BUITENSCHOOLSE OPVANG .........................................................................12<br />
11. VERANTWOORDING VAN DE INGEZETTE MIDDELEN............................................ 12<br />
11.1 UITVOERING VAN DE PILOT ......................................................................................12<br />
11.2 INHOUDELIJKE EN FINANCIËLE VERANTWOORDING ................................................................12<br />
12. DOELSTELLINGEN/ RESULTATEN ........................................................................ 13<br />
12.1 DOELSTELLINGEN EN RESULTATEN VAN DE PILOT..................................................................13<br />
12.2 PRODUCTIE EN KOSTEN M.B.T. DE INZET OP DE VMBO SCHOLEN...............................................13<br />
12.3 PRODUCTIE EN KOSTEN M.B.T. BUITENSCHOOLSE <strong>TIME</strong>-<strong>OUT</strong>.....................................................14<br />
12.4 OVERDRAAGBAARHEID ...............................................................................................14<br />
13. STROOMSCHEMA ................................................................................................. 15<br />
1
1. Inleiding<br />
De samenwerkingsbehoefte tussen onderwijs en jeugdzorg, wordt zowel bij scholen als bij<br />
jeugdzorginstellingen in toenemende mate gevoeld.<br />
In de regio Helmond is de afgelopen jaren al het nodige ontwikkeld in de samenwerking tussen het<br />
voorgezet onderwijs (samenwerkingsverband VO/VSO voor Helmond e.o.) en de jeugdzorg. Ook de<br />
Provincie Noord-Brabant geeft in haar beleidskader aan, grote waarde te hechten aan een verdere<br />
samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg.<br />
Bijgaande notitie beschrijft een voorstel voor het vormgeven van de time-outfunctie voor de<br />
scholen van het samenwerkingsverband van de regio Helmond. Het betreft een pilot voor het<br />
schooljaar 2005/2006 waarbij de plannen voor een reboundfunctie binnen het voortgezet<br />
onderwijs, worden gecombineerd met de time-out functie door BJ Brabant en de VSO ZMOK school<br />
de Korenaer.<br />
Gelijktijdig wordt in West Brabant en vergelijkbare pilot uitgevoerd door de jeugdzorginstelling<br />
Tender, in samenwerking met het samenwerkingsverband VO/VSO aldaar. Beide pilots zullen<br />
ervaringsgegevens en methodieken opleveren die ook elders binnen de Provincie gebruikt kunnen<br />
worden om de samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg efficiënter te maken en ervoor te<br />
zorgen dat alle leerlingen zonodig kunnen profiteren van een afgestemd aanbod. Door onderwijs en<br />
jeugdzorgtrajecten te combineren zullen er met name voor kwetsbare leerlingen betere kansen<br />
komen om hun onderwijstrajecten af te ronden en een goede plek in de samenleving te<br />
bemachtigen.<br />
2. Doelgroep en uitgangspunten<br />
2.1 Doelgroep<br />
De pilot richt zich op alle jongeren van 5 scholen van het samenwerkingsverband VO/VSO<br />
Helmond e.o.<br />
• Vakcollege Dr. Knippenberg Helmond<br />
• Instelling Voortgezet Onderwijs Deurne (IVOD)<br />
• Het Varendonkcollege in Asten/Someren<br />
• Het Commanderijcollege in Gemert<br />
• Jan van Brabant College Helmond<br />
Ook de jongeren uit het voortgezet speciaal onderwijs (REC cluster 4) worden binnen de pilot<br />
meegenomen. Het betreft 2 scholen:<br />
• VSO ZMOK de Korenaer locatie Deurne en Helmond.<br />
• VSO ZMOK school de Hilt Helmond.<br />
De ervaring heeft geleerd dat het in de praktijk veelal gaat om VMBO leerlingen. In toenemende<br />
mate is er aandacht voor probleemleerlingen uit HAVO/VWO. In de praktijk “Stromen” deze leerling<br />
veelal eerst terug naar VMBO niveau, voordat extra zorg wordt ingezet. Binnen het<br />
samenwerkingsverband wordt dit probleem in toenemende mate erkend en worden acties<br />
ondernomen om ook voor deze leerlingen in een vroegtijdig stadium hulp te organiseren.<br />
2.2 Uitgangspunten:<br />
Met onderstaande notitie wordt voortgebouwd op ervaringen en inzichten die binnen de regio<br />
Helmond in de afgelopen jaren zijn opgedaan. Dit betekent dat de rebound en time-out voorziening<br />
zullen worden gepositioneerd als onderdeel binnen de bestaande zorgstructuur. Onderwijs is<br />
primair zelf verantwoordelijk voor een goede signalering en preventieve zorg voor leerlingen. Pas<br />
als reguliere zorg van het onderwijs niet toereikend is zal een beroep worden gedaan op curatieve<br />
acties van de jeugdzorg, waarbij de jongere, met ondersteuning van ambulante jeugdzorg, zo lang<br />
dit enigszins mogelijk en verantwoord is het reguliere onderwijstraject blijft volgen. Pas als binnen<br />
de reguliere zorgstructuur niet het gewenste resultaat bereikt kan worden, zal een jongere gebruik<br />
maken van een gecombineerd onderwijs/jeugdzorgtraject binnen, of in samenwerking met de REC<br />
cluster 4 school.<br />
Door deze structuur direct te koppelen aan de taken en functies van de leerplichtambtenaar, kan<br />
ervoor gezorgd worden dat alle leerplichtige jongeren in beeld zijn en een passend aanbod krijgen.<br />
Het verplichtende karakter van de leerplicht kan voor jongeren met motivatieproblemen een prima<br />
stimulans zijn om aangeboden onderwijs/hulptrajecten te accepteren.<br />
2
3. Twee pilots binnen de Provincie Brabant<br />
Schooluitval is zowel maatschappelijk als voor de persoon in kwestie een ernstige zaak. Jongeren<br />
die zonder (beroeps)opleiding het onderwijs vroegtijdig verlaten, hebben aantoonbaar minder<br />
kansen om uit te groeien tot een gezonde en zelfstandige volwassene. Het is voor deze jongeren<br />
moeilijk om een goede plek in de samenleving te bemachtigen hetgeen vaak mede een oorzaak is<br />
van psychische en sociale problemen op latere leeftijd.<br />
De Provincie Brabant erkent het probleem van vroegtijdig schoolverlaten en stelt de<br />
jeugdzorginstellingen Tender en BJ Brabant in de gelegenheid om samen met het voortgezet<br />
onderwijs ervaringen op te doen met het opzetten van een goede time-outvoorziening.<br />
Beide instellingen zullen vanuit een gezamenlijk geformuleerde visie die u vindt onder hoofdstuk 7,<br />
een pilot verzorgen die is toegesneden en afgestemd op de locale situatie en de manier waarop de<br />
zorgstructuur van het onderwijs is ingericht. De resultaten van de pilots kunnen door<br />
jeugdzorginstellingen en samenwerkingsverbanden in andere regio’s worden gebruikt voor verdere<br />
opzet en uitbouw van goede en efficiënte time-out/rebound voorzieningen.<br />
4. Huidige samenwerking onderwijs/jeugdzorg in de regio Helmond<br />
4.1 Langdurige samenwerking:<br />
De huidige samenwerkingstructuur tussen onderwijs en jeugdzorg in de regio Helmond is het<br />
resultaat van een langdurige en vooral ook praktische samenwerking tussen het voortgezet<br />
(speciaal) onderwijs en BJ Brabant. Na de oprichting van het Bureau Jeugdzorg, heeft het Bureau<br />
Jeugdzorg Helmond als vanzelfsprekend vanuit haar taken en functies bij de samenwerking<br />
aangehaakt.<br />
Binnen de regio Helmond is een aantal jaren geleden het initiatief genomen voor de opzet van de<br />
functie schoolmaatschappelijk werk. Inmiddels wordt schoolmaatschappelijk werk als functie<br />
binnen het locaal jeugdbeleid provinciebreed ingezet.<br />
BJ Brabant heeft jarenlang uitvoering gegeven aan een time-out functie voor leerlingen van het<br />
voortgezet onderwijs van de Gemeente Helmond. Door afstemming tussen daghulp niet<br />
schoolgaande jeugd en deze time-outfunctie is in 2004 gestart met de pilot combitrajecten en de<br />
inzet geïndiceerde jeugdhulpverlening binnen het VMBO.<br />
De zorgstructuur in de regio en de samenwerking onderwijs/jeugdzorg is inmiddels landelijk<br />
bekend onder de naam “Helmonds model”, en is binnen het Landelijk Centrum Onderwijs<br />
Jeugdzorg (LCOJ) aangewezen als “Koploperproject”.<br />
5. Rebound/time-out<br />
5.1 Rebound<br />
Alle samenwerkingsafspraken tussen onderwijs en jeugdzorg in de regio Helmond gingen ervan uit<br />
dat onderwijs verantwoordelijk was voor een onderwijsaanbod aan alle leerlingen. Alle jongeren<br />
moesten een aanbod krijgen binnen het regulier of speciaal onderwijs. De jeugdzorg zou volgens<br />
een afgesproken structuur ondersteuning bieden daar waar nodig. Volgens deze uitgangpunten<br />
werden ook de pilots combitrajecten en geïndiceerde zorg in het VMBO opgezet.<br />
Door te werken vanuit deze uitgangspunten blijken binnen de zorgstructuur nagenoeg alle jongeren<br />
een plek te kunnen krijgen op het regulier of speciaal voortgezet onderwijs. Daar waar nodig<br />
ondersteunt de jeugdzorg onderwijstrajecten.<br />
Binnen de pilot rebound/time-out wordt deze structuur en uitgangspunten gehandhaafd.<br />
Het samenwerkingsverband heeft gekozen voor een interne rebound op alle scholen voor<br />
voortgezet onderwijs. Er zullen kleine klasjes (reboundklassen) geformeerd worden waar leerlingen<br />
tijdelijk kunnen worden opgevangen. Het onderwijs is verantwoordelijk voor het didactisch<br />
programma binnen de reboundklassen. Het is de bedoeling dat leerlingen zo spoedig mogelijk<br />
vanuit de reboundklassen weer worden teruggeplaatst binnen hun regulier onderwijstraject.<br />
Ter preventie van schooluitval, zullen op alle scholen van het samenwerkingsverband ambulante<br />
hulpverleners van de jeugdzorg hun werkzaamheden verrichten. Volgens een al ontwikkelde<br />
structuur zullen binnen de zorgstructuur gesignaleerde jongeren in aanmerking komen voor een<br />
zorgtoewijzing (geïndiceerde ambulante hulp) van het Bureau Jeugdzorg. De<br />
hulpverleningstrajecten zullen worden uitgevoerd in afstemming met het zorgteam en de<br />
zorgstructuur. Ambulante hulp kan zowel voor jongeren in de reboundklassen, als voor jongeren in<br />
reguliere klassen worden ingezet.<br />
3
5.2 Time-out<br />
Voor jongeren die vanwege psychosociale- en/of gedragsproblemen voor langere of korte tijd, niet<br />
binnen het reguliere of speciaal onderwijs te handhaven zijn, zal een buitenschoolse time-out<br />
gerealiseerd worden. Ook de groep jongeren die bij de leerplichtambtenaar geregistreerd staan<br />
onder de noemer “Absoluut verzuim”, maken onderdeel uit van deze groep.<br />
De buitenschoolse time-outklas zal worden uitgevoerd door de jeugdzorg en de REC cluster 4<br />
school.<br />
De werkwijze van de buitenschoolse time-out en de manier waarop instroom van leerlingen wordt<br />
geregeld, staat verderop beschreven bij de methodiek van de time-out.<br />
De time-out zal binnen het totaal van de samenwerking tussen voortgezet onderwijs en jeugdzorg<br />
functioneren als sluitstuk van de zorgstructuur en zal ervoor zorgen dat er voor alle leerplichtige<br />
leerlingen een aanbod voorhanden is.<br />
Door de functie van leerplicht nadrukkelijk te koppelen aan deze voorziening, kunnen ook<br />
leerlingen met ernstige problemen en/of leerlingen met hardnekkige verzuimproblematiek met<br />
onderwijs en jeugdzorgprogramma’s bereikt worden.<br />
6. Samenvatting<br />
Binnen de regio Helmond wordt al jaren gewerkt aan een goede afstemming tussen onderwijs en<br />
jeugdzorgtrajecten.<br />
Binnen het samenwerkingsverband VO/VSO is inmiddels een goede zorgstructuur ontwikkeld. BJ<br />
Brabant is van meet af aan betrokken geweest bij de ontwikkeling van de zorgstructuur. Ook is er<br />
de afgelopen jaren ruime ervaring opgedaan in het ontwikkelen en uitvoeren van een gezamenlijke<br />
zorgstructuur. BJ Brabant heeft meer dan 10 jaar in samenwerking met het onderwijs uitvoering<br />
gegeven aan een time-out functie voor leerlingen van de Gemeente Helmond. Momenteel lopen er<br />
nog projecten die een gecombineerd aanbod verzorgen van geïndiceerde ambulante jeugdzorg en<br />
reguliere zorg binnen het voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs.<br />
Op deze manier is in de regio Helmond door voortgezet onderwijs en jeugdzorg een nagenoeg<br />
sluitende aanpak gerealiseerd voor jongeren met psychosociale problemen. Met deze<br />
ontwikkelingen loopt Helmond voorop en heeft landelijk de status van “Koploperproject (LCOJ).<br />
Met de uitvoering van de pilot rebound/time-out kan het samenwerkingsverband uitvoering geven<br />
aan de opvangklassen binnen de scholen voor voortgezet onderwijs (reboundklassen) en is de<br />
jeugdzorg in staat om op alle scholen van het samenwerkingsverband een aantal uren geïndiceerde<br />
ambulante hulp te verzorgen. Deze combinatie biedt maximale garantie om leerlingen (met<br />
ondersteuning van de jeugdzorg) binnen de reguliere onderwijsstructuur te handhaven.<br />
Voor leerlingen die ondanks alle preventieve maatregelen en vanwege ernstige psychosociale<br />
problemen niet in staat zijn om zich binnen het regulier of speciaal onderwijs te handhaven, is er<br />
een mogelijkheid voor buitenschoolse time-out. Deze voorziening zal worden vormgegeven binnen<br />
een samenwerking tussen REC cluster 4 school de Korenaer en BJ Brabant. Door binnen het<br />
programma van de buitenschoolse time-out ook de functie van leerplicht nadrukkelijk te<br />
positioneren, kan verwacht worden dat ook leerlingen met ernstige problemen en leerlingen met<br />
hardnekkige verzuimproblematiek kunnen worden getraceerd en opgevangen.<br />
De resultaten van de pilot zullen worden geregistreerd, en er zal verslaglegging plaatsvinden. Met<br />
de ervaringen en de aanbevelingen vanuit de pilot kan de relatie onderwijs/jeugdzorg binnen de<br />
regio Helmond waarschijnlijk nog hechter en effectiever gemaakt worden. Ook zullen de resultaten<br />
en werkwijze door middel van rapportage beschikbaar komen voor samenwerkingsconstructies van<br />
onderwijs en jeugdzorg elders in de Provincie Brabant.<br />
7. Relatie onderwijs/jeugdzorg; visie en uitgangspunten<br />
7.1 Onderwijs en jeugdzorg; natuurlijke partners.<br />
Zowel binnen het onderwijs als binnen de jeugdzorg wordt de afgelopen jaren steeds meer de<br />
behoefte gevoeld om het aanbod van beide instituten op elkaar af te stemmen en gezamenlijk op<br />
te trekken voor jongeren die extra zorg en aandacht nodig hebben. Samenwerking<br />
onderwijs/jeugdzorg is ook een wettelijke taak vanuit de wet op de jeugdzorg.<br />
Het onderwijs wordt in toenemende mate geconfronteerd met leerlingen die vanwege<br />
gedragsproblemen, psychosociale problemen en/of problemen in het primaire milieu, niet of minder<br />
goed in staat zijn om het onderwijsprogramma te volgen en/of op een goede manier af te sluiten.<br />
Diverse landelijke onderzoeken tonen aan dat het hier ongeveer 5% van het aantal leerlingen<br />
betreft.<br />
4
Het behalen van onderwijsdoelstellingen is voor alle kinderen en jongeren een belangrijke<br />
voorwaarde om later een goede plek in de samenleving te kunnen verwerven. Het op een goede<br />
manier afsluiten van een schoolloopbaan komt de eigenwaarde van kinderen en jongeren ten<br />
goede en biedt de beste kansen om op te groeien tot een voor zichzelf en de samenleving<br />
waardevolle volwassene .<br />
De afgelopen jaren is zowel binnen het onderwijs als binnen de jeugdzorg het besef gegroeid dat<br />
men elkaar hard nodig heeft om jongeren in staat te stellen de doelstellingen te realiseren, zoals<br />
hierboven omschreven.<br />
Overal in den lande zijn initiatieven ontwikkeld voor samenwerking tussen het onderwijs en de<br />
jeugdzorg. Zowel landelijke, provinciale als gemeentelijke overheden zien in toenemende mate de<br />
voordelen van een goede samenwerking en afstemming en nemen initiatieven om<br />
samenwerkingsrelaties te initiëren en te ondersteunen. Ook de Provincie Noord-Brabant wil deze<br />
samenwerkingsconstructies stimuleren en verder ontwikkelen.<br />
7.2 Onderwijs en haar maatschappelijke taak<br />
De onderwijsinstellingen verzorgen op basis van de onderwijswet een onderwijsaanbod voor<br />
leerplichtige en niet leerplichtige jongen. Alle Nederlandse jongeren in de leeftijd van 5 tot 18 jaar<br />
hebben het recht en de plicht om onderwijs te volgen. Buiten de leerplichtige leeftijd om, kunnen<br />
kinderen/jongeren op vrijwillige basis onderwijs volgen. Tijdens de leerplichtige leeftijd zijn<br />
jongeren verplicht om onderwijs te volgen. Voor handhaving van de leerplichtwet is de<br />
leerplichtambtenaar verantwoordelijk. Op het niet nakomen van de leerplicht staan wettelijke<br />
sancties. Het onderwijs verzorgt basis- voorgezet- en vervolgonderwijs. Het streven is erop gericht<br />
dat elke leerling minimaal een startkwalificatie behaalt (minimaal HAVO of MBO 2 niveau). Een<br />
startkwalificatie wordt door de landelijke overheid gezien als een minimaal niveau om op een<br />
verantwoorde manier te kunnen instromen op de arbeidsmarkt. In het streven om deze doelen te<br />
kunnen bereiken zijn een aantal jaren geleden regionaal de meld- en coördinatiepunten vroegtijdig<br />
schoolverlaten ingericht (RMC). Onderwijsinstellingen zijn verplicht om schoolverlaters tot 23 jaar<br />
die geen startkwalificatie hebben te melden bij het RMC. Het RMC registreert en zet trajecten uit<br />
om jongeren alsnog een starkwalificatie te laten behalen. Met name binnen de onderwijsinstituten<br />
voor VMBO en MBO is de laatste jaren in toenemende mate aandacht voor zorgleerlingen. Naast de<br />
scholen voor speciaal onderwijs, zijn alle VMBO scholen per regio verplicht lid van de door de<br />
landelijke overheid opgerichte samenwerkingsverbanden. De samenwerkingsverbanden hebben<br />
met name tot doel om in regionaal verband extra aandacht te geven aan zorgleerlingen. De<br />
samenwerkingsverbanden worden door het ministerie van OC&W gefinancierd.<br />
Scholen krijgen de afgelopen jaren naast hun didactische taken, in toenemende mate taken voor<br />
hulp en ondersteuning aan zorgleerlingen. Met name op de VMBO scholen zijn of worden hiervoor<br />
zorgstructuren ingericht. Sommige scholen en samenwerkingsverbanden hebben al goed opgezette<br />
en doordachte zorgstructuren. Anderen zitten nog volop in de ontwikkelfase.<br />
Inmiddels hebben de meeste VMBO scholen binnen hun zorgstructuur ter ondersteuning in- en<br />
externe deskundigen toegevoegd. Aan de meeste scholen zijn schoolmaatschappelijk werkers<br />
verbonden en een aantal scholen heeft een eigen orthopedagoog in huis. Ook wordt op een aantal<br />
scholen de zorgstructuur ondersteund met deskundigen van de GGZ, Bureau Jeugdzorg, Leerplicht,<br />
Politie e.d.<br />
7.3 Taken en verantwoordelijkheden in de keten van zorg<br />
In het kader van de leerplichtwet zijn alle jongeren tussen de 5 en 18 jaar volledig of partieel<br />
leerplichtig. Gedurende de schoolloopbaan kunnen jongen naast de onderwijsvoorziening een<br />
beroep doen op allerlei zorgvoorzieningen en instellingen. Deze instellingen opereren binnen<br />
diverse wettelijke kaders. Dit betekent dat er binnen een keten van zorg soms verschillende<br />
instanties betrokken zijn die elk weer volgens eigen regelgeving werken en verantwoording moeten<br />
afleggen. Normaal begaafde en niet gehandicapte jongeren binnen het voortgezet onderwijs<br />
kunnen globaal met de volgende instellingen of voorzieningen van doen krijgen.<br />
Preventief locaal jeugdbeleid:<br />
Gemeentelijke voorzieningen die voor iedereen toegankelijk zijn en die ondersteunend zijn voor<br />
een gezonde lichamelijke en geestelijke opgroei van kinderen/jongeren. Het betreft (sport) clubs,<br />
verenigingen zoals scouting, buurt- en jongerenwerk e.d.<br />
Het preventief locaal jeugdbeleid is een verantwoordelijkheid van de locale overheid en wordt<br />
gefinancierd door de Gemeente.<br />
5
Curatief Locaal jeugdbeleid:<br />
Gemeentelijke voorzieningen voor (lichte) pedagogische ondersteuning/begeleiding die vrij<br />
toegankelijk zijn en waarvoor geen indicatie vereiste is. Voorbeelden van curatief locaal jeugdbeleid<br />
zijn: Jongeren Informatiepunten (JIP), straathoekwerk, opvoedingsondersteuning, AMW,<br />
schoolmaatschappelijk werk, jeugdpreventieproject (JPP) e.d.<br />
Ook het curatief locaal jeugdbeleid is een verantwoordelijkheid van de locale overheid en het wordt<br />
ook gefinancierd door de Gemeente.<br />
Onderwijs:<br />
Onderwijsvoorzieningen worden gefinancierd door het Ministerie van OC&W. Het betreft regulier of<br />
speciaal onderwijs. Scholen voor speciaal onderwijs zijn bedoeld voor een bepaalde doelgroep met<br />
handicaps of beperkingen. Het aanbod staat in het teken van een didactisch aanbod waarom heen<br />
zorg en aandacht voor de leerling georganiseerd worden. Afhankelijk van het schooltype (regulier<br />
of speciaal) heeft de school extra zorgtaken. Binnen de zorgtaken staat het onderwijsaanbod<br />
centraal. Afhankelijk van de zorg of de onderwijssoort, wordt dit onderwijsaanbod specifiek en/of<br />
met een bepaalde intensiteit aangeboden.<br />
De scholen voor speciaal onderwijs worden door OC&W extra gefaciliteerd. De<br />
samenwerkingsverbanden binnen het voortgezet onderwijs krijgen voor de aangesloten scholen<br />
ook extra middelen voor zorg. In alle gevallen gaat het om extra didactische zorg die gekoppeld is<br />
aan het basispakket. Voor specialistische hulp moet de leerling verwezen worden naar de daarvoor<br />
bestemde voorzieningen.<br />
Gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD)<br />
De GGD’s bieden, soms in afstemming met de scholen, preventieve medische zorg t.a.v. jongeren.<br />
De GGD is een gemeentelijke voorziening en wordt ook door de Gemeente gefinancierd.<br />
Jeugdzorg:<br />
Ambulante of (semi)residentiële Jeugdzorg is bestemd voor jongeren met ernstige psychosociale<br />
problemen, al dan niet in combinatie met problemen in het gezin. Jeugdzorg kan worden ingezet op<br />
indicatie van het Bureau Jeugdzorg en wordt gefinancierd door de Provincie.<br />
Geestelijke gezondheidszorg:<br />
Ambulante of residentiële hulp voor jongeren met ernstige psychische problemen en/of<br />
psychiatrische aandoeningen. GGZ hulp kan worden ingezet op indicatie van het Bureau Jeugdzorg<br />
of een medicus zoals huisarts, schoolarts e.d. De GGZ wordt gefinancierd door de<br />
zorgverzekeraars.<br />
7.4 Taken en verantwoordelijkheden van de jeugdzorg<br />
Met de komst van de wet op de jeugdzorg wordt er een nadrukkelijk onderscheid gemaakt tussen<br />
de verantwoordelijkheden van de Gemeenten in het kader van het locale jeugdbeleid en de taken<br />
van de Provinciale overheid. Onder verantwoordelijkheid van de Provincie voert het Bureau<br />
Jeugdzorg haar wettelijke taken uit en zijn de zorgaanbieders verantwoordelijk voor het aanbod<br />
van de geïndiceerde zorg.<br />
De jeugdzorg probeert in toenemende mate om haar aanbod af te stemmen op vragen uit de<br />
samenleving. Vraaggerichtheid, efficiëntie en doelmatigheid, zijn de uitgangspunten van waaruit<br />
men de zorg wil organiseren. Ook laagdrempeligheid en het willen bereiken van<br />
minderheidsgroeperingen (waaronder allochtonen) zijn speerpunten van het huidige beleid.<br />
De afstemming tussen locaal jeugdbeleid en jeugdzorg behoeft binnen de regio’s nog nadrukkelijk<br />
aandacht. Er zal nog meer dan voorheen afstemming moeten komen tussen het locaal jeugdbeleid,<br />
de taken van het Bureau Jeugdzorg en het aanbod van de zorgaanbieders.<br />
7.5 Onderwijs en Jeugdzorg; natuurlijk(e) partners<br />
Binnen onze geïndividualiseerde samenleving worden met name aan jongeren steeds hogere eisen<br />
gesteld. Voor hen biedt de samenleving minder vaste structuren en ijkpunten. Er worden steeds<br />
hogere eisen gesteld aan zelfstandigheid en communicatievaardigheden en het is dan ook niet<br />
verwonderlijk dat scholen in toenemende mate worden geconfronteerd met jongeren die extra<br />
steun en aandacht nodig hebben om later een goede plek in de samenleving te kunnen<br />
bemachtigen. Binnen het voortgezet onderwijs, zijn het met name de scholen voor speciaal<br />
6
onderwijs en de VMBO scholen die geconfronteerd worden met probleemjongeren die extra zorg en<br />
aandacht nodig hebben.<br />
Juist in deze situatie en juist voor deze groep jongeren is het van ongelooflijk belang dat<br />
onderwijsdoelstellingen gerealiseerd kunnen worden. Het zijn vooral deze jongeren voor wie een<br />
goede beroepsopleiding en voorbereiding op de arbeidsmarkt van levensbelang zijn om uit te<br />
kunnen groeien tot zelfstandige volwassenen die verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zichzelf<br />
en hun leefomgeving.<br />
Om voor alle jongeren onderwijs met goede maatschappelijke perspectieven te kunnen bieden, is<br />
onderwijs afhankelijk van ketensamenwerking met zorginstellingen. Met name voor de meest<br />
kwetsbare leerlingen is het onderwijs afhankelijk van ondersteuning door de zorginstelling.<br />
Ook voor de jeugdzorg is hier een belangrijke taak weggelegd. In samenwerking met het<br />
onderwijs, kan de jeugdzorg haar ambities m.b.t. het laagdrempelig aanbieden van zorg, efficiënt<br />
en vraaggericht werken realiseren.<br />
Binnen de samenwerkingsverbanden is naast het didactische aanbod, inmiddels veel aandacht voor<br />
zorg en nagenoeg alle scholen hebben hun zorgaanbod binnen hun structuur verankerd. Veel<br />
scholen vullen hun deskundigheid aan met hulpverleners en/of gedragsdeskundigen. Op veel<br />
plaatsen wordt met enthousiasme en deskundigheid een zorgstructuur gebouwd waar de jeugdzorg<br />
profijt van kan hebben. Anderzijds kan de jeugdzorg een aanvulling zijn voor die jongeren die<br />
binnen de zorgstructuur van de school onvoldoende geholpen kunnen worden. Door binnen en<br />
rondom de zorgstructuur diverse disciplines te organiseren, kan er een naadloze afstemming<br />
gerealiseerd worden tussen verantwoordelijkheden van het locaal beleid, het Bureau Jeugdzorg en<br />
de zorgaanbieders. Het uiteindelijke effect van deze samenwerking is en blijft in hoge mate<br />
afhankelijk van de kwaliteit van de zorgstructuur op de scholen en de bereidheid van partners om<br />
in een goede samenwerking gezamenlijk zorg te dragen voor probleemleerlingen en hun<br />
gezinssituaties.<br />
Door binnen de regio Helmond op de scholen voor voortgezet onderwijs reboundvoorzieningen te<br />
creëren en de zorgstructuur aan te vullen met mogelijkheden voor geïndiceerde ambulante<br />
jeugdzorg, worden er maximale mogelijkheden geschapen om vooral ook de meest kwetsbare<br />
jongeren te helpen hun onderwijstraject op een goede manier te beëindigen.<br />
Met het organiseren van een buitenschoolse time-out wordt aan de zorgstructuur een curatieve<br />
voorziening toegevoegd voor jongeren met ernstige psychosociale problemen en/of hardnekkige<br />
verzuimproblematiek en is er voor alle leerplichtige jongeren een adequaat aanbod beschikbaar.<br />
7.6 Uitgangspunten bij de samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg<br />
Binnen het onderwijs worden nagenoeg alle kinderen tussen 5 en 18 jaar bereikt. De onderwijswet<br />
biedt zelfs een wettelijke grond voor deelname, met eventuele sanctiemogelijkheden voor ouders<br />
en jongeren. Nu scholen voor voortgezet onderwijs in toenemende mate hun zorgstructuur<br />
organiseren en zich naast hun didactische taken verantwoordelijk voelen voor zorgtaken, ligt het<br />
voor de jeugdzorg voor de hand om bij deze zorgstructuur aan te sluiten. Onderwijs is<br />
maatschappelijk gezien een geaccepteerd instituut, deelname heeft een wettelijke basis en<br />
nagenoeg alle kinderen/jongeren worden door het onderwijs bereikt. Het ligt daardoor voor de<br />
hand om volgens onderstaande uitgangspunten een nauwe samenwerking te realiseren:<br />
• Onderwijs is voor de jeugdzorg een belangrijke vindplaats om snel, efficiënt en op een<br />
laagdrempelige manier hulp te bieden aan jongeren.<br />
• Alle leerlingen die uitvallen of dreigen uit te vallen en bekend zijn bij leerplicht of het<br />
Centraal Meld- en coördinatiepunt (RMC), krijgen een individueel aanbod.<br />
• Door aan te sluiten bij de zorgstructuur en hulp te verlenen vanuit die zorgstructuur<br />
krijgt de jeugdzorg de mogelijkheid om op een betere manier minderheidsgroepen<br />
waaronder allochtone jongeren te bereiken.<br />
• De jeugdzorg neemt haar verantwoordelijkheid in de keten en levert een bijdrage aan<br />
de zorgstructuur met daaraan gekoppelde onderwijsdoelstellingen van leerlingen.<br />
• De vraag van de cliënt en in het verlengde daarvan de vraag van het onderwijs, is<br />
leidend voor het hulpaanbod van de jeugdzorg.<br />
• De zorgstructuur wordt gebruikt voor preventie, signalering en het aanleveren van de<br />
nodige gegevens voor indicatiestelling door het Bureau Jeugdzorg en de uitvoering van<br />
geïndiceerde zorg.<br />
• De capaciteit en de disciplines binnen de zorgstructuur (waaronder<br />
schoolmaatschappelijk werk) worden gebruikt voor preventie en toeleiding naar het<br />
Bureau Jeugdzorg.<br />
7
• De uitvoering van geïndiceerde ambulante jeugdzorg, geschiedt vanuit de school en<br />
wordt naadloos afgestemd met de activiteiten van het onderwijs binnen de<br />
zorgstructuur (één kind één plan).<br />
• Het behalen van een startkwalificatie voor alle leerlingen is een gezamenlijke<br />
doelstelling van onderwijs en jeugdzorg.<br />
• Zowel binnen onderwijs als jeugdzorgtrajecten nemen ouders een cruciale plaats in.<br />
Ouders zijn te allen tijde verantwoordelijk voor hun kinderen en het onderwijstraject<br />
dat deze kinderen/jongeren volgen. Ouders worden betrokken bij het onderwijs (en<br />
eventueel een hulpverleningstraject) maar worden ook maximaal op hun<br />
verantwoordelijkheid aangesproken. Voor ouders die onvoldoende verantwoordelijkheid<br />
nemen of kunnen nemen voor hun minderjarige kinderen wordt verwezen naar de<br />
leerplichtambtenaar. Ook kan het Bureau Jeugdzorg voor diagnostiek en/of onderzoek<br />
worden ingeschakeld.<br />
8. Onderwijs/jeugdzorg; huidige ontwikkelingen binnen de regio Helmond<br />
8.1 Huidige samenwerking binnen de regio:<br />
Binnen de regio Helmond is er al sinds een aantal jaren een intensieve samenwerking tussen het<br />
voortgezet onderwijs en jeugdzorg. De afgelopen jaren heeft er onder anderen afstemming<br />
plaatsgevonden tussen onderwijs op het Vakinternaat Vreekwijk en het VMBO in Deurne. BJ<br />
Brabant heeft vanaf 1993 tot 2005 in afstemming met Daghulp niet schoolgaande jeugd uitvoering<br />
gegeven aan een time-outvoorziening van de Gemeente Helmond. Ook is door BJ Brabant in<br />
samenwerking met onderwijs en andere partners het schoolmaatschappelijk werk binnen de regio<br />
Helmond opgezet.<br />
Momenteel lopen er 2 pilots binnen de samenwerking onderwijs jeugdzorg:<br />
• De pilot combitrajecten is een samenwerking van de jeugdzorg met regulier en speciaal<br />
voortgezet onderwijs. Het project heeft tot doel om preventieve acties van de<br />
zorgstructuur in het voortgezet onderwijs af te stemmen met een plaatsing binnen REC<br />
cluster 4, waar het onderwijstraject wordt gecombineerd met geïndiceerde ambulante<br />
jeugdzorg.<br />
• De Pilot geïndiceerde zorg binnen het VMBO. In het kader van deze pilot wordt in<br />
afstemming op de zorgstructuur binnen 3 VMBO scholen in Zuidoost Brabant<br />
geïndiceerde zorg aangeboden. Een van deze 3 scholen (het Vakcollege in Helmond)<br />
maakt onderdeel uit van het samenwerkingsverband VO/VSO regio Helmond. Op het<br />
Vakcollege zijn hulpverleners van BJ Brabant werkzaam.<br />
De pilot combitrajecten heeft een looptijd tot 1 januari 2006 en de pilot geïndiceerde zorg op VMBO<br />
loopt tot 1 september 2006.<br />
Hoewel bovenstaande pilots nog niet zijn afgerond, zullen tussentijdse bevindingen mede de basis<br />
vormen voor de opzet van de pilot rebound/time-out, zoals die in deze nota wordt beschreven.<br />
8.2 Belangrijkste resultaten van de recente samenwerking onderwijs/<br />
jeugdzorg in de regio Helmond<br />
Vanuit de samenwerking van de afgelopen jaren zijn de hierboven beschreven gezamenlijke<br />
visie/uitgangspunten ontwikkeld. Binnen de uitvoering van de 2 pilots die momenteel lopen is deze<br />
visie verder doorontwikkeld en beschreven.<br />
Kort samengevat willen wij ook vanuit onderstaande uitgangspunten de time-out voor jongeren<br />
van het voortgezet onderwijs opzetten en verder vormgeven.<br />
• Het regulier en speciaal voortgezet onderwijs hebben gezamenlijk een<br />
verantwoordelijkheid voor alle leerplichtige jongeren van het voortgezet onderwijs.<br />
• De zorgstructuur binnen het VMBO biedt de basis voor preventieve activiteiten van het<br />
onderwijs en zorginstellingen gezamenlijk.<br />
• Alle leerplichtige jongeren hebben recht op onderwijs, maar ook de plicht om dit<br />
onderwijs te volgen. De activiteiten van de leerplichtambtenaar kunnen en moeten<br />
binnen handelingstrajecten van jongeren als middel worden ingezet.<br />
• Een time-outvoorziening moet functioneren binnen het totaal van de zorgstructuur en is<br />
altijd een gezamenlijke verantwoordelijkheid van onderwijs en jeugdzorg.<br />
• Het middel van de time-out buiten de school wordt pas ingezet als aangetoond kan<br />
worden dat alle preventieve middelen binnen de zorgstructuur niet het gewenste effect<br />
opleveren of opgeleverd hebben.<br />
8
8.3 De combitrajecten<br />
Binnen de combitrajecten wordt in gezamenlijkheid uitvoering gegeven aan een REC cluster 4<br />
plaatsing en een geïndiceerd ambulant jeugdzorgtraject. In zijn oorspronkelijke opzet waren de<br />
combitrajecten bedoeld voor jongeren die (nog) niet in het bezit waren van een REC cluster 4<br />
indicatie, maar voor wie alle hulpmogelijkheden binnen de zorgstructuur van het VMBO waren<br />
uitgeput. De combitrajecten zijn opgezet om de time-outfunctie voor het voorgezet onderwijs te<br />
combineren met de reguliere opvang van jongeren binnen REC cluster 4, waarbij het<br />
onderwijstraject altijd wordt gekoppeld aan een geïndiceerd ambulant hulpverleningstraject.<br />
Tot op dit moment is de capaciteit van de combitrajecten bijna uitsluitend gebruikt voor jongeren<br />
met ernstige gedragsproblemen. Omdat de problematiek van de geplaatste jongeren dermate<br />
ernstig is gebleken, is de time-outfunctie van de combitrajecten nauwelijks gebruikt. De<br />
gecombineerde voorziening van REC cluster 4 met geïndiceerde jeugdzorg blijkt voor veel jongeren<br />
noodzakelijk om op een goede manier het VSO/ZMOK programma (met of zonder diploma) te<br />
kunnen afsluiten.<br />
8.4 Geïndiceerde zorg in het VMBO<br />
Bij het project geïndiceerde zorg op het VMBO, zijn de hulpverleners die de geïndiceerde zorg<br />
uitvoeren gekoppeld aan de school en het zorgteam. Het zorgteam heeft de regie bij de uitvoering<br />
van zowel de vrij-toegankelijke als de geïndiceerde zorg. Op dit moment is een structuur<br />
ontwikkeld en vastgesteld, waarlangs het Bureau Jeugdzorg zorgaanspraken afgeeft. De<br />
geïndiceerde zorg wordt volgens het principe één kind één plan binnen de zorgstructuur<br />
uitgevoerd. Op deze manier wordt de preventieve functie van de zorgstructuur maximaal benut.<br />
Voor jongeren die aangewezen zijn op een buitenschoolse opvang is aantoonbaar alle actie<br />
ondernomen om binnen de activiteiten van de zorgstructuur al het mogelijke te doen om de<br />
jongere zijn/haar schoolloopbaan te laten vervolgen.<br />
9. Rebound als preventie voor Time-out:<br />
9.1 Uitgangspunten<br />
Vooral door de samenwerkingsprojecten van de afgelopen jaren, is er in de regio Helmond een<br />
gezamenlijke visie en werkwijze ontstaan, waarin onderwijs en jeugdzorgactiviteiten op elkaar zijn<br />
afgestemd en waar gebruik wordt gemaakt van elkaars kennis en mogelijkheden. Taken en<br />
verantwoordelijkheden van beide instituties zijn helder en er wordt in alle gevallen gewerkt volgens<br />
het principe één kind één plan. Zowel binnen onderwijs als binnen de jeugdzorg leeft de<br />
overtuiging dat een time-out voorziening moet worden ingebed binnen de huidige<br />
samenwerkingsstructuur die erop gericht is dat zo veel mogelijk jongeren zich kunnen handhaven<br />
binnen het onderwijs.<br />
Jongeren die ondanks alle zorg en aandacht binnen de zorgstructuur van het VO of het VSO<br />
tijdelijk niet te handhaven zijn, zullen moeten worden opgevangen in een voorziening waar de<br />
nadruk ligt op dagelijkse routine, het leren nakomen van afspraken, gedragsverandering,<br />
motivatieverhoging, verhoging sociale vaardigheden e.d. Belangrijk is dat jongeren in de time-out<br />
zo veel mogelijk worden ondersteund met onderwijscomponenten en gezinsbegeleiding. Time-out<br />
impliceert dat jongeren na een bepaalde tijd moeten worden teruggeplaatst naar regulier<br />
onderwijs. Uit de ervaringen van de afgelopen jaren blijkt echter steeds weer dat het voor een<br />
bepaalde groep jongeren niet mogelijk is om binnen enkele maanden terug te keren naar de school<br />
van herkomst. Het betreft een groep jongeren die ondanks veel en langdurige extra zorg van het<br />
onderwijs en (jeugd)zorginstellingen, niet in staat zijn om zich binnen het onderwijs te handhaven.<br />
Veelal zijn escalaties de directe aanleiding om deze jongeren door te plaatsen naar een timeoutvoorziening.<br />
Als terugplaatsing naar het onderwijs onmogelijk blijkt, zijn jongeren in alle<br />
gevallen aangewezen op vormen van speciaal onderwijs en/of zorg. Vanwege wachtlijsten bij<br />
diverse zorginstellingen en het feit dat onderwijsinstellingen tijdens het schooljaar niet<br />
ongelimiteerd jongeren kunnen opnemen, is doorplaatsing vanuit de time-outvoorziening lang niet<br />
altijd mogelijk. Door binnen de time-out absolute tijdslimieten te hanteren, worden hulpverleners<br />
en begeleiders vaak voor onuitvoerbare dilemma’s geplaatst. Jongeren zonder perspectief uit de<br />
voorziening plaatsen betekent in veel gevallen dat jongeren zonder dagvulling thuis komen zitten.<br />
Een time-out zonder tijdslimieten, zal binnen korte tijd “verstopt” raken.<br />
Als binnen het totaal van de zorgstructuur wordt ingezet op preventieve activiteiten en de<br />
uitstroom kan worden beperkt tot absolute “Noodsituatie”, zouden jongeren van de time-out<br />
gebruik moeten kunnen blijven maken totdat er een alternatief voorhanden is. De<br />
verantwoordelijkheid voor deze perspectieven blijft de verantwoordelijkheid van de school van<br />
9
herkomst, waar de jongeren ingeschreven staat en tijdens de time-out plaatsing ingeschreven blijft<br />
staan.<br />
9.2 Afstemming tussen rebound en time-out<br />
De samenwerkingsverbanden binnen het voortgezet onderwijs hebben van het ministerie van<br />
OC&W m.i.v. het schooljaar 2005/2006 de beschikking gekregen over de z.g. reboundmiddelen.<br />
Het samenwerkingsverband regio Helmond wil deze reboundmiddelen graag inzetten in afstemming<br />
met de jeugdzorg en in aansluiting op de samenwerkingsconstructies zoals die de afgelopen jaren<br />
in de regio Helmond zijn ontwikkeld. Deze toezegging biedt de samenwerking tussen onderwijs en<br />
jeugdzorg de gelegenheid om de beschikbare middelen in te zetten om enerzijds de zorgstructuur<br />
op alle scholen van het samenwerkingsverband te versterken en anderzijds een opvangvoorziening<br />
te creëren voor jongeren die tijdelijk buitenschools moeten worden opgevangen.<br />
9.3 Versterking van de zorgstructuur<br />
Binnen de pilot geïndiceerde zorg in het VMBO is een structuur ontwikkeld om vanuit de<br />
zorgstructuur middels een afgesproken route geïndiceerde ambulante jeugdzorg op de VO scholen<br />
in te zetten. Uitbreiding van deze mogelijkheid naar alle VO scholen van het<br />
samenwerkingsverband, betekent dat jongeren en hun gezinnen extra ondersteund kunnen worden<br />
bij psychosociale problemen. Op deze manier wordt de school, door de inzet van geïndiceerde<br />
ambulante jeugdzorg binnen de zorgstructuur, maximaal gefaciliteerd om jongeren met problemen<br />
zo lang mogelijk binnen de school te kunnen houden. Daarnaast kunnen scholen met de<br />
beschikbare reboundgelden tijdelijke opvangmogelijkheden binnen de school realiseren<br />
(reboundklas), zodat jongeren die tijdelijk niet aan de reguliere lessituatie kunnen deelnemen<br />
separaat en met een vervangend onderwijsprogramma binnen de school in de reboundklas<br />
opgevangen kunnen worden. De reboundklas kan ook gebruikt worden ter overbrugging, om een<br />
reguliere REC cluster 4 indicatie aan te vragen.<br />
9.4 Uitvoering van buitenschoolse time-out<br />
Door versterking van de zorgstructuur zullen nagenoeg alle jongeren een plek moeten kunnen<br />
vinden binnen de reguliere onderwijsvoorziening met haar zorgstructuur. De ervaring van de<br />
afgelopen jaren heeft echter geleerd dat er altijd een beperkte groep jongeren is en blijft die<br />
ondanks alle preventieve zorg en extra aandacht, tijdelijk is aangewezen op een buitenschoolse<br />
voorziening. Het betreft jongeren die veelal vanwege acute ernstige gedragsproblemen, niet meer<br />
binnen de schoolse setting te handhaven zijn. Het betreft ook jongeren waarbij de<br />
gedragsproblematiek (vaak in combinatie met een onmachtige thuissituatie) extreem en dominant<br />
is. Het zijn veelal die jongeren bij wie sprake is van gedragsproblemen in combinatie met<br />
veelvuldig verzuim.<br />
Het creëren van een opvang voor deze doelgroep zal moeten gebeuren in een nauwe<br />
samenwerking tussen (speciaal)onderwijs, de jeugdzorg en de leerplichtambtenaar. Er moet voor<br />
deze doelgroep sprake zijn van een vervangend schoolprogramma, met diagnostische<br />
mogelijkheden, eventueel testen, toetsen, vaardigheidstrainingen en begeleiding van de jongere en<br />
zijn/haar thuissituatie. Het programma zal gericht moeten zijn op het verhogen van de motivatie<br />
en het realiseren van een perspectief dat past bij de situatie en de mogelijkheden van de jongere<br />
en zijn/haar primair milieu.<br />
9.5 Plaatsing in de buitenschoolse time-out<br />
Evenals bij de combitrajecten zal voor de indicatiestelling van de buitenschoolse opvang gebruik<br />
moeten worden gemaakt van de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL). Een plaatsing door<br />
de PCL geschiedt altijd na overleg en met instemming van de ouders. Binnen de PCL is ook het<br />
Bureau Jeugdzorg vertegenwoordigd. De school van herkomst zal bij de PCL volgens een<br />
afgesproken structuur moeten aantonen dat binnen de zorgstructuur al het mogelijke gedaan is om<br />
de jongere binnen het onderwijs te handhaven. Pas als is vastgesteld dat alle noodzakelijke acties<br />
binnen de zorgstructuur niet tot het gewenste resultaat hebben geleid, en wanneer aantoonbaar is<br />
dat er sprake is van acute handelingsonmacht of handelingsverlegenheid van de school, kan de<br />
PCL, mede op basis van een indicatie van het Bureau Jeugdzorg overgaan tot plaatsing in de<br />
buitenschoolse crisisopvang. In absolute noodgevallen kan de betreffende jongere op basis van een<br />
telefonische goedkeuring door de PCL worden geplaatst in buitenschoolse crisisopvang, waarna<br />
binnen uiterlijk 4 weken een zorgtoewijzing van het Bureau Jeugdzorg (BJZ) en de PCL moet<br />
hebben plaatsgevonden.<br />
10
9.6 Methodiek buitenschoolse time-out<br />
In principe bedraagt een plaatsing in de buitenschoolse opvang maximaal 3 maanden. Binnen de<br />
PCL wordt i.s.m. BJZ en de leerplichtambtenaar een opdrachtformulering voor 3 maanden<br />
afgegeven. Binnen deze opdrachtformulering wordt aangegeven welke testen, toetsen onderzoeken<br />
e.d. door de opvang moeten worden uitgevoerd. Voor het verstrijken van de 3 maanden worden in<br />
het bijzijn van de leerplichtambtenaar de doelen binnen de opdrachtformulering geëvalueerd.<br />
Afhankelijk van de uitkomsten van de evaluatie en de te realiseren perspectieven wordt besloten of<br />
de jongere wordt doorgeplaatst of dat het verblijf voor een nader af te spreken periode wordt<br />
verlengd. Bij verlenging vinden voor de tijd dat de jongere in de buitenschoolse opvang verblijft,<br />
periodiek evaluaties plaats. De zorgtoewijzing van BJZ is uiteindelijk bepalend voor de duur van het<br />
verblijf van de jongere in de buitenschoolse crisisopvang.<br />
De jongere verblijft op basis van een indicatie intensieve ambulante jeugdzorg in de crisisopvang.<br />
Het programma wordt afgestemd op behoefte van de jongere maar is in alle gevallen een<br />
combinatie van jeugdzorg en onderwijs. Jeugdzorg is primair verantwoordelijk voor het<br />
hulpverleningstraject eventueel aangevuld met vaardigheidstrainingen en coaching. Onderwijs<br />
levert een bijdrage met algemeen vormende vakken/ beroepsgericht onderwijs, sport e.d.<br />
Gedurende de loop van de pilot zal binnen de time-out een methodiek ontwikkeld worden. De<br />
methodiek zal op een zodanige manier worden beschreven, dat deze overdraagbaar is naar<br />
vergelijkbare voorzieningen elders.<br />
De leerplichtambtenaar wordt standaard betrokken bij de uitvoering van het handelingsplan. Het<br />
niet nakomen van verplichtingen m.b.t. het dagprogramma zal door de leerplichtambtenaar worden<br />
beschouwd als schoolverzuim, met de daaraan verbonden acties en eventuele sancties.<br />
Omdat bekend is dat bij de doelgroep waarop de buitenschoolse crisisopvang zich richt regelmatig<br />
sprake is van het z.g. grijze ziekteverzuim, zal leerplicht voor het uitvoeren van haar taak<br />
afspraken maken met het in de regio al bestaande schoolverzuimteam. De bestaande werkwijze<br />
binnen het schoolverzuimteam, waarbij ook de jeugdarts van de GGD betrokken is, zal bij de<br />
buitenschoolse crisisopvang gebruikt worden.<br />
10. Functies van de diverse projectonderdelen, gekoppeld aan de beschikbare<br />
middelen voor het schooljaar 2005/2006<br />
10.1 Beschikbare middelen voor het schooljaar 2005/2006<br />
Beschikbaar Provinciale middelen: € 200.000,-<br />
Reboundmiddelen samenwerkingsverband € 200.000,-<br />
__________<br />
Totoaal € 400.000,-<br />
10.2 Zorg op de VMBO scholen<br />
Interne rebound scholen: Inzet geïndiceerd ambulant:<br />
Vakcollege: € 20.000,- € 20.000,-<br />
IVOD € 20.000,- € 20.000,-<br />
Varendonck € 20.000,- € 20.000,-<br />
Commanderij € 20.000,- € 20.000,-<br />
J.v.Brabant € 10.000,- € 10.000,-<br />
Ondersteuning € 10.000,- € 10.000,-<br />
----------- -----------<br />
€100.000,- (SWV) €100.000,- (BJB)<br />
Op basis van een door het samenwerkingsverband aangeven verdeling kan met bovenstaande<br />
middelen uitvoering worden gegeven aan de interne rebound op de VMBO scholen. Op alle scholen<br />
kunnen een aantal uren geïndiceerde ambulante hulp worden ingezet. Uitgangspunt is dat conform<br />
de huidige werkwijze van de pilot geïndiceerde zorg op het VMBO, jongeren voor een indicatie<br />
intensief ambulant vanuit de zorgstructuur bij het Bureau Jeugdzorg worden aangemeld.<br />
Uitgangspunt is dat bij de geïndiceerde zorg binnen het VMBO het primaat van handelen en de<br />
regiefunctie m.b.t. het aanvragen van de geïndiceerde zorg, bij het zorgteam van het onderwijs<br />
11
ligt. De ambulante hulp kan zowel voor jongeren van de interne rebound, als voor jongeren uit<br />
reguliere klassen worden ingezet.<br />
Binnen de uitvoering van het deelproject is 10% van het budget bestemd voor ondersteuning. Met<br />
ondersteuning wordt o.a. bedoeld: Projectcoördinatie, projectbeschrijving, de overdraagbaarheid,<br />
het formuleren van kwaliteitsdoelstellingen, resultaten en de toetsing daarvan.<br />
10.3 Time-out; de buitenschoolse opvang<br />
Kosten:<br />
Inzet leerkracht vanuit de Korenaer: € 75.000,- (SWV)<br />
Inzet groepsleiding vanuit BJ Brabant: € 50.000,- (BJB)<br />
Ambulant hulpverlener vanuit BJ Brabant: € 35.000,- (BJB)<br />
Voortgangsdiagnostiek/testmaterialen vanuit<br />
BJ Brabant: € 10.000,- (BJB)<br />
Huisvesting door de Korenaer € 20.000,- (SWV)<br />
Ondersteuning/afstemming rebound VMBO<br />
Gezamenlijk BJ Brabant en de Korenaer € 10.000,- (SWV en BJB)<br />
------------<br />
Totaal: €200.000,-<br />
De uitvoering van de time-outvoorziening zal gebeuren op basis van een samenwerking tussen de<br />
ZMOK school de Korenaer en BJ Brabant, waarbij de Korenaer het onderwijsdeel en BJ Brabant het<br />
hulpverlenings-/trainings- en coachingsdeel voor haar rekening zal nemen.<br />
Bij de buitenschoolse time-out zal het primaat van handelen en de regiefunctie bij de jeugdzorg<br />
liggen. De inzet van de middelen voor ondersteuning en afstemming zullen evenals bij de zorg op<br />
het VMBO worden ingezet voor projectbeschrijving, de overdraagbaarheid, het formuleren van<br />
kwaliteitsdoelstellingen, resultaten en de toetsing daarvan.<br />
11. Verantwoording van de ingezette middelen.<br />
11.1 Uitvoering van de pilot<br />
Voorgesteld wordt om bovengenoemde pilot te gaan uitvoeren onder regie en aansturing van een<br />
stuurgroep waarin alle samenwerkende (onderstaande) partijen vertegenwoordigd zijn.<br />
• Een afvaardiging van samenwerkingsverband (scholen voor VO)<br />
• Een afvaardiging van REC cluster 4 (Korenaer)<br />
• Een afvaardiging van de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL)<br />
• Een afvaardiging van het Bureau Jeugdzorg (BJZ Helmond)<br />
• Een afvaardiging van Bijzonder Jeugdwerk Brabant (BJZ)<br />
• Een afvaardiging van Gemeente Helmond (team jeugd)<br />
11.2 Inhoudelijke en financiële verantwoording<br />
De stuurgroep zal eindverantwoordelijk worden voor de inhoudelijke projectresultaten zoals die in<br />
hoofdstuk 12 van deze notitie worden genoemd. De financiële verantwoording zal geschieden door<br />
die instellingen die een bijdrage leveren aan de inhoudelijke inzet, waarvoor subsidiemiddelen<br />
beschikbaar zijn gesteld. Het betreft onderstaande instellingen:<br />
• De vijf eerder genoemde VMBO scholen zijn verplicht om een interne reboundklas vorm<br />
en inhoud te geven. Door het samenwerkingsverband en de scholen zullen nadere<br />
afspraken gemaakt moeten worden over de inhoud van het programma, de inzet van<br />
personeel e.d. De vijf scholen gezamenlijk zullen t.a.v. de stuurgroep van het<br />
samenwerkingsverband hun inhoudelijke en financiële inzet verantwoorden .<br />
Totaalbedrag € 90.000,-<br />
• Conform de uitgangspunten in hoofdstuk 9, zal BJ Brabant in het projectjaar minimaal<br />
23 geïndiceerde ambulante hulpverleningstrajecten van gemiddeld 6 maanden<br />
uitvoeren. De hulpverlening wordt geregistreerd in IJ en zal door BJ Brabant bij de<br />
Provincie worden verantwoord. De inzet van hulpverleningstrajecten zal ook afhankelijk<br />
zijn van de zorgtoewijzingen van BJZ (in aantal en inhoud)<br />
Totaalbedrag € 90.000,-<br />
• Voor de buitenschoolse time-out zal de Korenaer het didactische programma en de<br />
huisvesting verzorgen. De Korenaer zal deze inzet op het einde van de pilot<br />
verantwoorden bij de stuurgroep van het samenwerkingsverband.<br />
Totaalbedrag: € 95.000,-<br />
12
• BJ Brabant zal de inzet groepsleiding, ambulante hulpverlening diagnostiek en testen<br />
verzorgen. Hiervoor zullen alle jongeren die in de crisisopvang worden opgenomen,<br />
dagbesteding en een ambulant hulpverleningstraject ontvangen. Registratie vindt<br />
plaats in IJ en BJ Brabant zal de middelen verantwoorden bij de Provincie.<br />
Totaalbedrag € 95.000,-<br />
• Voor de coördinatie van projectorganisatie, het voorzitten van de stuurgroep en de<br />
projectbeschrijving zal in overleg door de Korenaer en/of BJ Brabant een coördinator<br />
worden aangesteld. De kosten zullen op basis van 50%/50% worden verantwoord bij<br />
het samenwerkingsverband en de Provincie, waarbij de Korenaer de kosten naar het<br />
samenwerkingsverband verantwoordt en BJ Brabant de kosten naar de Provincie<br />
verantwoordt.<br />
Totaalbedrag: € 30.000,- (2x € 15.000,-)<br />
12. Doelstellingen/ resultaten<br />
12.1 Doelstellingen en resultaten van de pilot<br />
Voorgesteld wordt om het project tussentijds en op het einde te evalueren, waarbij onderstaande<br />
doelstellingen en resultaten worden nagestreefd:<br />
• Hoofddoelstelling van het project<br />
Uitgangspunt is dat de doelstellingen van het project gerealiseerd zijn, als vanuit de<br />
verzuimregistratie van leerplicht blijkt dat alle leerplichtige jongeren deelnemen aan een onderwijs<br />
en/of hulpverleningstraject dat voldoet aan de kwaliteitseisen van de inspectie van onderwijs en/of<br />
jeugdzorg.<br />
• Klanttevredenheid<br />
Binnen de hulpverleningstrajecten van alle jongeren (en hun ouders), zal de klanttevredenheid<br />
worden gemeten met de z.g. C. toets. Resultaten van de C. toets zullen binnen de eindevaluatie<br />
van het project worden meegenomen.<br />
• Projectbeoordeling door onderwijs/jeugdzorg/PCL/leerplicht<br />
Tijdens de uitvoering van het project zal een tevredenheidstoets worden ontwikkeld. De resultaten<br />
van deze toets zullen op basis van een afgenomen interview bij relevante netwerkpartners binnen<br />
de eindevaluatie van het project worden meegenomen.<br />
• Uitkomsten van zorg<br />
Doel van het project is dat alle leerplichtige jongeren uit de regio Helmond een onderwijs en/of<br />
hulpverleningstraject op maat aangeboden krijgen. De registratie van leerplicht (met name de<br />
registratie absoluut verzuim) zal daarbij leidend zijn. Gedurende de projectlooptijd zal door de<br />
projectleiding actie worden ondernomen om de registratie van leerplicht van de diverse<br />
regiogemeenten met elkaar in verband te brengen, zodat er een totaaloverzicht ontstaat van<br />
jongeren die niet aan hun leerplicht voldoen en voor wie onderwijs en zorg al dan niet in<br />
gezamenlijkheid acties moet ondernemen.<br />
• Methodiekontwikkeling<br />
Deskundigheidsbevordering van de gezamenlijke zorgteams zal zijn gerealiseerd en de<br />
methodiekontwikkeling voor de genoemde categorie jongeren zal zijn ontwikkeld en beschreven.<br />
12.2 Productie en kosten m.b.t. de inzet op de VMBO scholen<br />
Met betrekking tot de interne rebound, zullen de VMBO scholen hun inzet m.b.t. het<br />
onderwijsaanbod separaat verantwoorden aan de stuurgroep van het samenwerkingsverband. Op<br />
basis van een kostprijs van € 70.000,- voor 1 fte ambulant hulpverlener op jaarbasis, kan BJ<br />
Brabant voor totaal aantal scholen 46 uur ambulante hulpverlening inzetten. Op basis van<br />
genoemde middelen per school betekent dat, dat elke school beschikking krijgt over 10 uur<br />
geïndiceerde ambulante hulp m.u.v. J. van Brabant. Voor deze school is 5 uur beschikbaar.<br />
Het aantal te begeleiden cliënten binnen de beschikbare uren is afhankelijke van de indicaties die<br />
door BJZ worden gesteld. Uitgaande van de vooronderstelling dat per cliënt per week vier uur hulp<br />
beschikbaar is (inclusief reistijd, rapportage, afstemming met de zorgstructuur op school e.d.) en<br />
uitgaande van een gemiddelde looptijd van de trajecten van 6 maanden, zouden er per school 5<br />
cliënten op jaarbasis geholpen kunnen worden.<br />
13
12.3 Productie en kosten m.b.t. buitenschoolse time-out<br />
De inschatting van de behoefte aan een de buitenschoolse time-out is gebaseerd op het feit dat de<br />
PCL afgelopen jaar is geconfronteerd met jongeren die een buitenschoolse opvang nodig hadden,<br />
maar voor wie geen plek beschikbaar was. Een deel van deze jongeren heeft tijdens het schooljaar<br />
2004/2005 voor een periode zonder onderwijs “thuis gezeten”. Ook is er bij leerplicht een aantal<br />
jongeren bekend, dat leerplichtig is, maar die vanwege psychosociale problemen in combinatie met<br />
ernstige problemen in de thuissituatie geen reguliere school kunnen bezoeken.<br />
Verondersteld mag worden dat het aantal aanmeldingen voor de buitenschoolse time-out een<br />
relatie heeft met de preventieve activiteiten van onderwijs en jeugdzorg op de VMBO scholen. Met<br />
andere woorden; naar mate scholen met ondersteuning van de jeugdzorg beter in staat zijn om<br />
leerlingen binnen het onderwijssysteem te houden, zullen minder leerlingen zijn aangewezen op<br />
een buitenschoolse opvang. Ook zal het aantal aanmeldingen een relatie hebben met het aantal<br />
leerlingen dat geen school bezoekt (absoluut verzuim) en dat door de leerplicht wordt getraceerd.<br />
Binnen de pilotperiode, zal de buitenschoolse time-out worden opgezet als een crisisvoorziening<br />
voor 1 jaar. Het uitgangspunt is dat de voorziening 1 jaar zal functioneren, ongeacht het aantal<br />
aangemelde leerlingen, waarbij alleen een bovengrens wordt aangegeven m.b.t. het aantal<br />
jongeren dat in de groep kan worden opgenomen.<br />
Analoog aan de groepsgrootte binnen VSO/ZMOK en gezien het feit dat voor alle jongeren een<br />
gecombineerd onderwijs/jeugdzorgpakket wordt aangeboden, moet worden uitgegaan van een<br />
maximale bezetting van 10 jongeren. De pilot zal aantonen welke jongeren met ondersteuning hun<br />
VMBO traject kunnen afmaken en hoeveel jongeren er aangewezen zijn op een buitenschoolse<br />
crisisopvang.<br />
De resultaten van de pilot kunnen dienen voor planvorming voor het schooljaar 2006/2007 en<br />
volgde jaren.<br />
12.4 Overdraagbaarheid<br />
Van de uitvoering van het project zal op het einde van de pilot een procesbeschrijving worden<br />
gemaakt. In de procesbeschrijving zullen de resultaten van de pilot worden aangeven. Ook zal de<br />
methodiek van de ambulante trajecten en de time-out beschreven zijn. Binnen de pilot wordt<br />
getracht om preventieve en curatieve activiteiten binnen het voortgezet onderwijs naadloos af te<br />
stemmen op de taken van BJZ en de geïndiceerde zorg. De mogelijkheden en problemen die deze<br />
combinatie met zich meebrengt, zullen in de procesbeschrijving terug te vinden zijn. Op die manier<br />
kunnen verworvenheden van het project in de regio Helmond later worden toegepast binnen<br />
andere regio’s en andere samenwerkingsverbanden in de Provincie Brabant.<br />
14
13. Stroomschema<br />
Route voor geïndiceerde zorg op de VMBO school.<br />
ZAT<br />
Bespreking<br />
leerling<br />
Geïndiceerde<br />
zorg nodig ?<br />
Ja<br />
Is volgens het ZAT,<br />
de ambulante hulp<br />
binnen de school een<br />
juist aanbod?<br />
Ja<br />
nee<br />
SMW:<br />
1. Cliëntgegevens en diagnostisch beeld vastleggen<br />
2. Diagnostisch beeld bespreken met cliënt en<br />
resultaat bespreking vermelden<br />
3. Formulieren aanspraak zorg en toestemming<br />
verstrekken informatie aan derden laten tekenen<br />
BJZ:<br />
1. registratie, toetsing en<br />
indicatiestelling<br />
vaststellen<br />
2. diagnostisch beeld en<br />
indicatie versturen naar<br />
ouders/leerling en<br />
zorgaanbieder<br />
BJZ:<br />
1. Volgen en toetsen van de<br />
hulp middels rapportage<br />
‘tussenevaluatie’<br />
2. Afsluiten van de zorg na<br />
toetsing eindrapportage<br />
nee<br />
Hulp van smw-er of<br />
verwijzing naar lokale<br />
hulpverlening of ander<br />
aanbod<br />
Cliënt wordt doorverwezen<br />
naar het Bureau Jeugdzorg.<br />
Zorgaanbieder:<br />
1. Start hulp binnen<br />
de school,<br />
2. Tussenevaluatie<br />
3. Eindrapportage<br />
15
Route voor plaatsing op buitenschoolse time-outvoorziening.<br />
ZAT<br />
Bespreking<br />
leerling<br />
Noodzaak voor<br />
plaatsing op<br />
time-out wordt<br />
vastgesteld.<br />
Ja<br />
nee<br />
PCL<br />
Leerling wordt gemeld<br />
bij de PCL.<br />
Handelingsonmacht of<br />
handelingsverlegenheid wordt<br />
aangetoond.<br />
Time-out; uitvoering opdrachtformulering van de PCL/BJZ<br />
- Aangepast en gestructureerd dag- en onderwijsprogramma<br />
- Diagnostiek, testen en toetsen<br />
- Vaardigheidstrainingen<br />
- Begeleiding van de thuissituatie<br />
- Directe betrokkenheid van leerplicht<br />
- Terug- of doorplaatsing naar regulier of speciaal<br />
onderwijs<br />
Eventuele plaatsing op<br />
interne rebound, al dan niet<br />
met ondersteuning van<br />
schoolmaatschappelijk<br />
werk of geïndiceerde<br />
jeugdzorg.<br />
PCL<br />
- Leerling wordt besproken binnen de PCL.<br />
- PCL toetst de noodzaak van plaatsing binnen time-out.<br />
- Indien de PCL akkoord is wordt leerling aangemeld voor de time-out.<br />
- Leerling wordt op basis van rapportage en opdrachtformulering door<br />
de PCL/BJZ met een indicatie intensieve ambulante jeugdzorg voor 3<br />
maanden geplaatst op de time-out voorziening.<br />
- Spoedplaatsingen op basis van telefonische goedkeuring van de<br />
PCL/BJZ<br />
- Bij spoedplaatsingen, gegevensverzameling en indicatiestelling<br />
binnen 4 weken.<br />
16