Geschiedenis België en Oostenrijk - Jeka

Wat “geskiedde” in België en Oostenrijk?
1. Geschiedenis van België
DE OERTIJD (van heel lang geleden tot 5000 voor Christus
In Furfooz en in Spy heeft men in grotten beenderen gevonden van een
Neanderthaler. Primitieve werktuigen werden in de buurt van Bergen (Spiennes
en Mesvin) gevonden.
Deze voorwerpen dateren van voor 5000 v. Chr. en wijzen op een cultuur van
jagers en vissers.
DE NEDERZETTINGENTIJD (van 5000 voor Christus tot 1200 voor
Christus)
De eerste landbouwdorpen ontstaan in onze streken rond 4000 v. Chr.
In Haspengouw werden potten en andere gebruiksvoorwerpen teruggevonden die
dateren van ca. 4000 v. Chr. Ook enkele krijgersgraven met bronzen
gebruiksvoorwerpen te Court-Saint-Etienne en Eigenbilzen getuigen van een
periode in de Nederzettingstijd die wij kennen als de Brons- en IJzertijd.
DE ROMEINSE TIJD (van 700 voor Christus tot 500 na Christus)
In 57 voor Christus verovert een Romeinse veldheer,
Julius Caesar (foto), onze gewesten.
Hij voert er een hevige strijd tegen de verschillende
stammen (Eburonen, Trevieren, Nerviërs) die hier
wonen. In ons land vinden we heel wat sporen van de
Romeinen terug, o.a. grafheuvels, sieraden en
gebruiksvoorwerpen.
Vanaf 256 na Chr. trekken de Franken onze streken
binnen om er zich te vestigen. Tijdens die periode
begint de verbrokkeling van het Romeinse Rijk.
Ondanks inspanningen van de Romeinen om hun steden te beschermen door er
versterkingen rond te bouwen (vb. de Romeinse muur in Tongeren) komen steeds
meer Franken ons land binnen. In 476 valt het Westromeinse Rijk.
G.I.1

DE KERSTENINGSTIJD (van 500 na Christus tot 1200 na Christus)
Romeinse soldaten en handelaars brachten reeds vanaf de 4de eeuw het
Christendom naar onze streken. Als de Frankische koning Clodovech (Clovis) zich
in 506 laat dopen, ligt de weg voor de opmars van het Christendom open. Tussen
625 en 730 worden vele abdijen gebouwd en stichten missionarissen vele
kloosterorden (o.a. Sint-Baafsabdij te Gent, abdij Ter Duinen te Nieuwpoort).
Ook Karel de Grote (768-814) (foto) ziet het als zijn taak het Christendom te
verspreiden. Hij verovert en kerstent het huidige Europa. Na zijn dood wordt
zijn rijk door zonen en kleinzonen in vele stukjes verdeeld. België wordt
uiteindelijk verdeeld tussen het koninkrijk Frankrijk en het Duitse Rijk. De
Schelde vormt de grens.
Vanaf 810 vallen de Noormannen onze streken binnen. Gedurende 80 jaar
plunderen ze abdij- en en maken ze onze streken onveilig. Versterkte vestigingen
en burchten worden gebouwd om zich te beschermen.
DE STEDENTIJD (van 1200 na Christus tot 1500 na Christus)
Er ontstaan her en der kleine, primitieve steden
aan drukke handelskruispunten of bij burchten en
kastelen. Sommige steden groeien zelfs uit tot
handelscentra en krijgen van de heer een "keure"
waarin de privileges van die stad worden
beschreven. Het deel van België dat tot het
koninkrijk Frankrijk behoort, scheurt zich na de
Guldensporenslag (1302) af en wordt het
graafschap Vlaanderen. Het andere deel van België
dat tot het Duitse Rijk behoort wordt later
verdeeld in de vorstendommen Limburg, Loon,
Luxemburg, Namen en Bouillon. Luik wordt een prinsbisdom doordat er een
bisschop aan het hoofd staat.
Filips I de Goede, een Bourgondische vorst, kan door het opkopen van
vorstendommen, door goed gekozen huwelijken en erfenissen het Bourgondische
Rijk uitbreiden tot het huidige België, Nederland en het hertogdom Luxemburg.
Ons land wordt nu bestuurd door de Bourgondische hertogen.
In 1477 huwt hertogin Maria van Bourgondië met Maximiliaan van Oostenrijk,
zoon van de Duitse keizer. Zo gaat ons land over naar een andere dynastie, die
van de Habsburgers.
G.I.2

DE VORSTENTIJD (van 1500 na Christus tot 1800 na Christus)
Gedurende meer dan drie eeuwen, van 1477 tot 1794, worden we bestuurd door
de Habsburgers: eerst de Spaanse, later de Oostenrijkse Habsburgers. We
behoren daardoor tot een uitgestrekt en machtig rijk. Met vorst Filips de
Schone horen we onder de dynastie van de Spaanse Habsburgers. Zijn zoon,
Karel V, koopt in 1520 de keizerskroon van het Heilig Rooms Rijk voor veel geld.
Hij treedt streng op tegen het protestantisme, een godsdienst die door de
monniken Luther en Calvijn geïntroduceerd wordt. Keizer Karel wordt hierin
geholpen door de inquisitie, een speciale rechtbank die de ketters vervolgt en
zwaar bestraft. In 1555 staat keizer Karel V de troon af aan zijn zoon Filips II.
Filips II treedt nog strenger op tegen protestanten. Hij stuurt de Spaanse
soldaten naar onze streken om de orde te handhaven. Dit leidt tot
godsdienstoorlogen die een breuk tussen het Noorden (het huidige Nederland)
en het Zuiden (het huidige België) veroorzaken. In die periode worden onze
gewesten door zowat aIle landen als slagveld voor hun meningsverschillen
gebruikt. Vooral de Franse koning Lodewijk XIV (de "Zonnekoning") gebruikt ons
land als mikpunt van zijn woede en hoogheidswaanzin. Als Filips V, achterneef van
Karel II en kleinzoon van Lodewijk XIV, op het punt staat ons rijk aan zijn
grootvader over te dragen, komt aartshertog Karel VII van Habsburg, gesteund
door Engeland, Oostenrijk en Holland, in opstand.
De strijd wordt alweer op ons grondgebied
uitgevochten. De Fransen worden verslagen en ons
land verhuist van de Spaanse Habsburgers naar de
Oostenrijkse Habsburgers in 1713. De eerste
Oostenrijkse Habsburgers interesseren zich weinig
voor ons verwoeste land en laten het links liggen. Het
is Jozef II die zich het bestuur van de kerk en het
dagelijkse leven van zijn onderdanen aantrekt.
In 1795 eindigt het Oostenrijkse bestuur en hoort
ons land bij het Franse Rijk onder keizer Napoleon
Bonaparte.
G.I.3

DE VOLKERENTIJD (van 1800 na Christus tot 1945 na Christus)
Na de val van het Franse Rijk worden Noord- en Zuid-Nederland herenigd. In
1815 wordt Willem I koning der Nederlanden. Na de Spaanse, Oostenrijkse,
Franse en nu Nederlandse overheersing wil België echter onafhankelijkheid. Op
4 oktober 1830 wordt na vele rellen de onafhankelijkheid van België uitgeroepen.
Op 21 juli 1831 legt Leopold I van Saksen-Coburg-Gotha de eed af als eerste
koning der Belgen. Achtereenvolgens regeren hier Leopold I, Leopold II en
Albert I (foto's).
Tijdens het bewind van Albert I vindt de Eerste Wereldoorlog plaats van 1914
tot 1918. Koning Albert weigert de Duitsers doortocht via België om Frankrijk
aan te vallen. Ze verklaren de oorlog aan België en vallen in 1914 binnen. Koning
Albert wordt na de oorlog opgevolgd door koning Leopold III (foto).
In 1940 vallen de Duitse troepen o.l.v. Adolf Hitler België binnen. Een maand
later geeft België zich over aan de Duitsers. De Duitse bezetting duurt 4 jaar.
In 1944 wordt ons land bevrijd door Britse, Amerikaanse, Canadese en Belgische
troepen. Zelfs een laatste inval van Hitler wordt in 1945 teruggeslagen.
Een deel van de Belgen verwijt koning Leopold III echter samenwerking met de
Duitsers. Dit zorgt voor rellen en stakingen. Koning Leopold III besluit af te
treden en de troon over te laten aan zijn oudste zoon, kroonprins Boudewijn.
(foto)
G.I.4

ONZE TIJD (van 1945 na Christus tot ..)
In 1951 wordt Boudewijn I tot koning gekroond. Het bestuur van koning
Boudewijn begint zeer goed: het land herstelt zich van de verwoestingen van de
oorlog en de economie herleeft. Vanaf de jaren 60 echter is de sluiting van
enkele koolmijnen een eerste teken van een economische crisis. Bovendien wordt
er in 1962 geruzied over de taal en de taalgebieden. In 1965 worden de cultuurgemeenschappen
erkend.
Door de economische crisis en de taalstrijd wordt België een federale staat,
samengesteld uit cultuurgemeenschappen en gewesten.
Na de dood van koning Boudewijn wordt hij opgevolgd door zijn broer Albert ll.
Hij heeft als taak het federale België veilig doorheen de Europese eenmaking te
loodsen.
G.I.5

2. Geschiedenis Oostenrijk
DE OERTIJD (van heel lang geleden tot 5000 voor Christus)
De mensen leven van jacht en het verzamelen van vruchten. Ze leven in stammen
en wonen in grotten, holen of ze maken primitieve hutten. Ze vervaardigen
werktuigen van steen. Hun primitieve rotstekeningen zijn een uiting van
bijgeloof.
DE NEDERZETTINGENTIJD (van 5000 voor Christus tot 1200 voor
Christus)
Vele mensen gaan zich in groep vestigen. Ze leven van landbouw en veeteelt. Hun
woningen bestaan uit hout of leem. Ze maken werktuigen uit steen, bout, knoken
en later uit brons.
DE ROMEINSE TIJD (van 700 voor Christus tot 500 na Christus)
In de 1ste eeuw voor Christus wordt het huidige Oostenrijk bezet door de
Romeinen, die de Donau tot noordgrens van hun rijk maken. De volksverhuizingen
vanaf het einde van de 4de eeuw na Christus maken een einde aan het Romeinse
bewind.
DE KERSTENINGSTIJD (van 500 na Christus tot 1200 na Christus)
Slavische volken bezetten het midden en het oosten
van Oostenrijk, terwijl de Germaanse Bajuvaren het
westen beheersen. In 788 verovert en kerstent
keizer Karel de Grote (foto) deze streken. Op het
einde van de 9de eeuw worden de invallen van de
Magyaren (Hongaren) een steeds groter gevaar. In
907 veroveren ze het hele gebied. De Duitse keizer
Otto de Grote verslaat de Magyaren en brengt het
land onder zijn bestuur. Hij verovert ook nog delen van het huidige Italië. De
naam "Ostarrichi" komt voor het eerst voor in een keizerlijke oorkonde van Otto
III in 996. Keizer Otto III geeft verschillende delen van het rijk in leen aan
rijke families die deze gebieden zelfstandig besturen en proberen uit te
breiden. Deze families eigenen zich echter doorheen de jaren steeds meer
macht toe, zodat de volgende Oostenrijkse keizers steeds minder inspraak
hebben. Vele van de huidige Oostenrijkse rijksdelen dateren uit deze periode.
G.I.6

DE STEDENTIJD (van 1200 na Christus tot 1500 na Christus)
Rond 1200 ontstaan in de verschillende rijksdelen vele nieuwe steden aan een
kruispunt van drukke handelswegen. Monniken en boeren kappen stukken woud,
om ook daar nieuwe dorpen op te richten. Vele Oostenrijkse plaatsnamen die
eindigen op -schlag, -reuth en -holz dateren uit deze tijd.
De Boheemse koning Ottokar II verenigt sommige rijksdelen en breidt ze uit.
Rudolf van Habsburg wordt in 1273 tot Duitse koning gekroond. Hij voert een
veldslag tegen Ottokar II en verkrijgt dat enkele rijksdelen aan zijn zoon
worden gegeven.
Tot 1453 zien de Habsburgse koningen hun rijk
verdeeld in 3 grote delen. Friedrich III verenigt
het Habsburgse rijk opnieuw.
Zijn zoon, Maximiliaan van Oostenrijk, huwt in 1477
Maria van Bourgondië. Zo komt ook het huidige
België bij het Habsburgse rijk. Hun zoon, Filips de
Schone, huwt Johanna van Aragon. Op die manier
krijgt hun zoon, Karel V (foto), een prachtige
erfenis. Hij wordt keizer van de Nederlanden (met
het huidige België), Spanje, het Duitse rijk en de
Oostenrijkse rijksdelen.
DE VORSTENTIJD (van 1500 na Christus tot 1800 na Christus)
De Habsburgse landen worden in de 16de eeuw in een Spaans en een Oostenrijks
deel opgesplitst.
Keizer Karel V geeft in 1522 de Oostenrijkse rijksdelen en in 1556 de Duitse
keizerskroon aan zijn broer Ferdinand I. Aan zijn zoon, Filips II, geeft hij
Spanje en de Bourgondische erflanden. In een reeks oorlogen tegen de Turken
om Hongarije en Bohemen te veroveren, maar ook door godsdienstoorlogen,
verliezen de Oostenrijkse Habsburgers veel van hun macht. Ferdinand II slaagt
er tijdens de 17de eeuw in om de Turken te verslaan en Hongarije onder
Oostenrijkse invloed te brengen.
In 1714 slaagt Karel VI er in om de Zuidelijke Nederlanden (met het huidige
België), Italië, het aarsthertogdom Oostenrijk, het koninkrijk Bohemen en het
koninkrijk Hongarije onder de Oostenrijkse kroon te brengen. Deze eenheid
blijft duren tot Frans II in de periode van 1792 tot 1806 alle gebieden, behalve
Oostenrijk, verliest. De rijksdelen Tirol en Vorarlberg is hij echter ook kwijt.
Deze gebieden horen tijdelijk bij het Franse Rijk onder keizer Napoleon
Bonaparte. Het duurt tot 1815 eer Oostenrijk deze gebieden terugkrijgt.
G.I.7

DE VOLKERENTIJD (van 1800 na Christus tot 1945 na Christus)
In de 19de eeuw verliest het Habsburgse koningshuis door nieuwe politieke
stromingen, ontevredenheid van de verschillende
volken en door druk van buitenaf verschillende
gebieden. Enkel de twee rijksdelen Transleithanië
(Hongarije) en Cisleithanië (Oostenrijk) blijven in
1867 over. Koning Frans Jozef (foto) regeert als
staatshoofd, maar beide rijksdelen zijn
zelfstandige delen. Nieuwe politieke stromingen en
partijen maken dat de Italiaanse, Poolse,
Roemeense, Tsjechische en Joegoslavische
bevolkingsgroepen steeds sterker om zelfbestuur
vragen. (federalisatie)
In 1914 is de moordaanslag op aartshertog Frans Ferdinand (foto) aanleiding tot
de Eerste Wereldoorlog. Na de wapenstilstand in 1918
worden Tsjechoslovakije, Joegoslavië en Hongarije
door vredesonderhandelingen onafhankelijk verklaard.
Op 12 november 1918 wordt Oostenrijk tot republiek
uitgeroepen. In 1920 wordt Oostenrijk een
Bondsrepubliek met 9 Bondslanden. Elk Bondsland
heeft een eigen bestuur. Verschillende politieke
partijen wisselen elkaar af in dat bestuur en proberen
enige politieke stabiliteit in Oostenrijk te krijgen.
In 1938 wordt het nog steeds zwakke politieke Oostenrijk door de Duitsers
ingelijfd bij het Derde Rijk. De Duitse heerser Adolf Hitler wil een groot rijk
onder zijn bestuur. Zo raakt Oostenrijk in 1940 betrokken bij de Tweede
Wereldoorlog.
G.I.8

ONZE TIJD (van 1945 na Christus tot ...)
Na de Duitse nederlaag in 1945 wordt Oostenrijk door Sovjet-Russische,
Amerikaanse, Britse en Franse troepen bezet. Pas in 1955 trekken de laatste
bezettingstroepen zich terug. Er wordt overeengekomen dat Oostenrijk een
neutrale positie inneemt in de buitenlandse politiek.
Grote politieke partijen zoals de Socialistische Partij (SPÖ), de Volkspartij
(ÖVP) en het rechtse FPÖ wisselen elkaar af in het bestuur van de
Bondsrepubliek Oostenrijk. Als Oostenrijk in 1995 toetreedt tot de Europese
Unie komt er een einde aan de hun opgelegde neutraliteit.
G.I.9

De geschiedenis van Oostenrijk
Kleur de dingen die bij elkaar horen in dezelfde kleur.
De Kersteningstijd De Oudste Tijden Na vele overwinningen van landsdelen verliest Oostenrijk
14 jaar lang zijn gebieden. Napoleon brengt daar in
1815 verandering in.
Onze Tijd De Middeleeuwen Jacht en verzamelen van vruchten. Rotstekeningen.
De Stedentijd De Oudheid Keizers krijgen steeds minder inspraak door het ‘in leen’
geven van grondgebieden. Voor het eerst komt de
naam ‘Ostarrichi’ voor.
De Volkerentijd De Oudste Tijden Oostenrijk is niet meer neutraal door de toetreding tot
de EU in 1995.
De Romeinse Tijd De Middeleeuwen Oostenrijkse plaatsnamen die eindigen op –schlag, -reuth
en -holz dateren uit deze periode.
De Oertijd De Nieuwste Tijd Landbouw en veeteelt. Houten en lemen woningen.
De Vorstentijd Onze Tijd Op het einde van WO I wordt Oostenrijk uitgeroepen tot
republiek. Hitler speelt in op de zwakke politieke toe-
stand van het land. Ze geraken betrokken bij WOII.
De Nederzettingentijd De Nieuwe Tijd De Romeinen bezetten vijf eeuwen lang Oostenrijk.
G.I.10

Wie zijn deze personen. Schrijf de namen erbij. Noteer ook in welke periode ze geleefd hebben.
Sommige personen kan je terug vinden in je boek, andere personen herken je zelf wel.
______________________________________________________
______________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
G.I.11