Algemeen - Jeka

1. Het Lechtal is een van de grootste regio's van Tirol. Het is een
langgerekt, gesloten dal vanaf Reutte tot Gehren (62 km). Het dal ligt
ingebed tussen de Allgäuer en de Lechtaler Alpen. In de Lechtaler
Alpen zijn verschillende overgangen - of passen - naar het Inntal. Het
dal stijgt ongeveer 600 m van Reutte tot bij de oorsprong rond Lech.
2. Als we het dal binnenrijden vanaf Reutte, is het breed en weids. Langs
de weg staan lage bomen en struiken. De hellingen zijn begroeid met
naaldbomen.
De "Lech" is duidelijk aanwezig en neemt soms de hele dalbodem in
beslag.
3. De oevers zijn brokkelig met losse keien, gruis en zand en op ondiepe
plaatsen kunnen we zien dat de rivierbodem eveneens bezaaid is met
keien. Waar komen die vandaan? Niet alleen van de oevers van de Lech!
Ook de zijrivieren voeren steen en gruis aan. Dan zijn er nog de
temperatuurverschillen. Hierdoor ontstaan er barsten in de rotsen en
komen grote en kleine brokstukken van de hellingen gerold. Je kan
zeggen dat de bergen beetje bij beetje afslijten. Dit noemen we
erosie.
4. Het dal en zijn bewoners lijken enigszins op elkaar. Hoe dieper we het
dal ingaan, hoe meer gesloten en steiler het wordt. Het dialect van de
bewoners is er minder verstaanbaar en in het hoogste gedeelte gelijkt
het nog weinig op het Duits.
L.I.1

5. In het Bezirk Reutte (hele kanton) wonen ongeveer 28 000 mensen. In
de dorpjes langs de Lech wonen er zo'n vijfduizend. Het dal is dun
bevolkt. De inwoners verdienen minder geld dan de gemiddelde
Oostenrijker.
De zijdalen zijn nog dunner bevolkt. De Tiroler Landesregierung wil
dat de mensen hier blijven wonen. De meeste zijdalen zijn nog altijd
bewoond. De wegen naar deze kleine dorpen worden verbeterd en hier
en daar overdekt. Zo kunnen de mensen ook in de winter naar beneden
komen. Dit was vroeger dikwijls niet het geval. Boven deze hoge
dorpjes staan er nog berghutten. Daar kan je meestal alleen maar in de
zomer komen. Ze zijn het doel of eindpunt voor wandelaars. Je kan er
eten. Sommige bieden gelegenheid tot overnachten. Een zonsondergang
hoog in de bergen is wondermooi. De stilte is er absoluut! Je hoort er
's nachts werkelijk niets!
6. Het Lechtal is genoemd naar de rivier "de Lech". Die ontspringt 11 km
ten zuidwesten van het dorp "Lech" in Vorarlberg op Alp Formarin
(1874 m). De Lech onstaat niet bij een bron. Het Lechbronnengebied is
een hoog dal waarvan de hellingen bezaaid zijn met bronnen die
allemaal samen de Lech vormen. De eerste bewoners van het Lechtal
vreesden de rivier. De Lech was toen erg onberekenbaar. Ze nam de
hele dalbodem voor haar rekening en vloeide dan links, dan rechts.
Door met stenen en boomstammen oevers te bouwen kon men stilaan
de rivier "temmen" en haar in een deel van de dalbodem laten vloeien.
Hierdoor kreeg de Lech een vaste bedding. Nu schuurt ze een nieuw
dal uit in de eerste bodem. Je kan nog iets terugvinden van de oude
dalbodem. In Stanzach en Elmen ligt die als een terras boven het dorp.
In 1890 heeft men de oeverbeveiliging grondig verstevigd. De bedding
van de Lech lag dan definitief vast.
7. De eerste bewoners kwamen vanuit twee verschillende richtingen in
het dal. Vanuit Vorarlberg, in het hoger gelegen deel van het dal,
kwamen Rheto-Romanen (O.-Zwitserland en N.-Italie: Romaans-
Keltisch). Deze mensen moesten hard werken en hadden weinig vrije
tijd. Kijk eens naar de steile hellingen en stel je voor, hoe daartegen
de akkers lagen, vee moest worden geweid en hooi verzameld. Een
voordeel hadden ze: in de leenroerige tijd moesten ze aan de graaf van
Tirol weinig of geen belastingen en diensten verlenen. Hoe slechter de
grond was of hoe moeilijker te bewerken, hoe minder belastingen men
moest betalen en hoe meer rechten men kreeg. In het Lechtal genoten
de "lijfeigenen" grote vrijheden. De bewoners in het voorste deel van
L.I.2

het dal hadden het gemakkelijker. Het dal was er breder en de hellingen
zachter. De eersten kwamen vanuit Imst en vestigden zich
waarschijnlijk in Pfafflar. Ze waren Beiers en dus Germaans. Ze waren
rustig, afwachtend en gesloten.
8. Van deze dubbele immigratie vinden we sporen terug in een aantal
woonhuizen. In het bovendeel van het Lechtal zie je, zoals in Vorarlberg,
woonhuizen los van de stal gebouwd. In het onderste deel van het
Lechtal lijken de huizen op die van het Inntal. Ze zijn met de stal
onder één dak gebouwd en hebben meestal een brede toegang voor
wagens. De Scheidbach bij Haselgehr vormde de grens tussen beide
gebieden.
9. Wat leert de geschiedenis ons over de dorpen in het dal?
Volgens oorkonden uit de 14de en de 15de eeuw bestond er een grote
gemeente hoofdzakelijk ten oosten en ten zuidoosten van de Lech
(Ehrwald, Lermoos, Biberwier, Berwang, Namlos, Fallerschein, Pfafflar,
Gramais en Kaisers). Hier werd naar oud Duits gebruik recht gesproken
in open lucht. De heuvel "Burgstall und Dingstuhl" - plaats van
bespreking en beoordeling - tussen Seesumpf en Benglerwald (ten
westen van Bach) herinnert daar nog aan.
De rest van het dal tot Steeg vormde een andere gemeente.
10. In de andere dalen van Tirol liggen dorpen die we terugvinden in
veel oudere oorkonden. Het Lechtal was tot in de 14de eeuw echter
alleen maar jachtgebied. Later werd het eigendom van kloosters, o.a.
van het klooster van Stams. Er bestaan nog beschrijvingen van
eigendommen in Steeg, Haselgehr en Elbigenalp uit die tijd. De
plaatsnamen die het eerst voorkomen in een oorkonde uit 1448 zijn
Elbigenalp en Holzgau.
11. Het boerenbedrijf leverde de inwoners van de bergstreken slechts
een laag inkomen op, ondanks hun hard werken. Daardoor gingen veel
mensen gedurende de winter elders geld verdienen vooral als
handelaar, marskramer, schoorsteenveger, koetsier... Wie in de winter
in de bergdalen bleef, leerde een ambachtelijk beroep en werd
klokken- of horlogemaker (Zwitserland), houtsnijkunstenaar (Lechtal),
wever (Stanzach). Door het toerisme werden de inkomsten van de
boerenbedrijven minder belangrijk
L.I.3

12. In het dal heeft men enkele kleine industrieën.
In Elbigenalp staat de enige opleidingsschool voor houtsnijders.
In Stanzach vind je een handweverij voor tapijten en een grote
smidse.
13. Volwassenen die geen werk vinden in de toeristische sector, zijn op
pendelen aangewezen. Jongeren moeten naar Reutte of nog verder om
een studie of opleiding te volgen. De landbouw is wel sterk verminderd,
maar de veeteelt is nog steeds belangrijk. Men kweekt vooral
bruinvee en Haflingers (halfgrote paarden met lichtbruin haar). Elk
jaar vindt bij het einde van de zomer de Almabtrieb plaats
(Alm=bergweide, abtrieb=het omlaagdrijven van het vee). Het aantal
dieren wordt steeds kleiner. Vanzelfsprekend wordt er alleen feest
gevierd als er in de weideperiode die zomer geen enkel ongeval heeft
plaatsgevonden.
L.I.4

OPDRACHTEN.
1. Hoe lang is het Lechtal?
____________________________________________________
Welke stad of welk dorp ligt ongeveer even ver van jouw woonplaats?
______________________
2. Zeg met je eigen woorden waarvoor 600 m in de eerste alinea staat.
____________________________________________________
3. In alinea 3 staat niet alleen. Dit betekent hier dat...
____________________________________________________
4. Welk is het sleutelwoord van de derde alinea? Welke zijn de
elementen die als oorzaak van dit sleutelwoord genoemd worden?
Sleutelwoord:
____________________________________________________
Oorzaken:
____________________________________________________
5. Waarnaar verwijst ze op de zevende regel van de zevende alinea?
____________________________________________________
6. In welke deelstaat van Oostenrijk ontspringt de Lech?
____________________________________________________
7. Van welke twee volkeren zijn de eerste inwoners van het Lechtal
geweest?
____________________________________________________
L.I.5

8. Van welke dorpen treft men het eerst de namen aan in oude
oorkonden?
____________________________________________________
9. Almabtrieb is het drijven van ___________ van _______________
naar _____________________________ bij ________________
Almauftrieb is het drijven van ___________ van _______________
naar _______________________________ bij _______________
10. Tel het aantal inwoners van de dorpen van het Lechtal (volgende
hoofdstuk) en vergelijk met het gegeven totaal voor het Bezirk
Reutte. Bereken het verschil: ______________________________
Verklaar:
____________________________________________________
11. In elk van de eerste tien alinea’s is een verwijswoord in het cursief
gezet. Schrijf deze over en zet erbij waarnaar ze verwijzen.
1. ___________________ 6. ___________________
2. ___________________ 7. ___________________
3. ___________________ 8. ___________________
4. ___________________ 9. ___________________
5. ___________________ 10. ___________________
L.I.6