Download pdf - Biomaatschappij

i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j
Nationale waakhond voor de veiligheid
Pieter van Vollenhoven
Sinds 2005 kent Nederland een Onderzoeksraad voor Veiligheid,
die onafhankelijk onderzoek doet naar alle typen ongevallen
en rampen. Herhaling voorkomen is het doel, dus gaat het om
wat er precies gebeurd is en wat de achterliggende oorzaken
zijn, niet om wiens schuld het is. De weg naar een dergelijke
onderzoeksraad was lang. Mr. Pieter van Vollenhoven pleitte
er 22 jaar voor. Hij werd zelf voorzitter, en schetst hier achtergronden,
overwegingen en een deel van de geschiedenis.
In het coalitieakkoord van 7 februari 2007 stond geschreven dat
er geen garanties zijn te geven voor een absolute veiligheid.
Natuurlijk moet een samenleving leren leven met onzekerheid. Ik
vind het echter niet acceptabel als wij als samenleving te slordig
omgaan met de risico’s die wij willen en kunnen beheersen. In
de praktijk van de onafhankelijke ongevalsonderzoeken zien we
dat de meeste ongevallen toe te schrijven zijn aan grote ondui-
Foto: Nationale Beeldbank
30
1 | 2008 Leven met onzekerheid
Prof. mr. P. van Vollenhoven (1939) is voorzitter van de
Onderzoeksraad voor Veiligheid. Hij was eerder voorzitter
van de Raad voor de Transportveiligheid, de Raad voor de
Verkeersveiligheid en de Spoorwegongevallenraad. Ook is hij
onder meer grondlegger en voorzitter van de International
Transportation Safety Association en de European Transport
Safety Council, en voorzitter van het Fonds Slachtofferhulp.
delijkheid over wie waarvoor verantwoordelijk is: de overheid,
ondernemingen, organisaties en/of de individuele burger.
Onafhankelijk onderzoek naar de oorzaken van rampen en ongevallen
bestaat in Nederland al geruime tijd: de Raad voor de
Scheepvaart begon in 1909, de Commissie Binnenvaartrampenwet
werd in 1931 opgericht, de Raad voor de Luchtvaart in 1937 en
de Spoorwegongevallenraad functioneerde vanaf 1956. Al deze
raden gaven weliswaar een onafhankelijk eindoordeel, maar
de feitelijke onderzoeken werden gewoonlijk door de diverse
inspecties van Verkeer en Waterstaat verricht. Dat bracht dus zeker
enige belangenverstrengeling met zich mee, want de inspecties
waren indertijd niet alleen betrokken bij de regelgeving, maar ook
belast met het toezicht erop. In de negentiger jaren van de vorige
eeuw werd de roep om onafhankelijke onderzoeken steeds luider.
Voorbeeld uit Amerika
Bij de discussies hierover was ik eigenlijk al vanaf het begin van
de jaren tachtig nauw betrokken. Toen nog als voorzitter van de
Raad voor de Verkeersveiligheid, en vanaf 1984 tevens als voorzitter
van de Spoorwegongevallenraad. De Raad voor de Verkeersveiligheid
was een adviesorgaan voor de regering op het gebied
van de veiligheid van het wegverkeer. Deze Raad mocht wel
beleidsadviezen geven, maar had geen wettelijke bevoegdheden
om ongevalsonderzoek te doen. In die periode maakte ik kennis