Zanders Magazine

Zanders Magazine
Treasury and Finance Solutions
Risico’s
aan banden
04
Nuon put
energie uit
professionaliteit
06
| jaargang 3 | nummer 1 | 2008
Treasury
en Risk
Governance
12
Woningcorporaties:
geen paniek
16

02
Inhoud
04
Rente
risico Nuon
Risk
Governance
Teksten
Gertjan Harberink, Marko van
Hoogdalem
Eindredactie
VeertienElf Media, Tilburg
Vertaling
Amsterdam Translation Services
06
12 16
Woningcorporaties
Colofon
Zanders opent nieuwe vestiging in Londen
Zanders maakt hierbij de oprichting
bekend van haar nieuwe, in Londen
gevestigde, dochtermaatschappij
Zanders UK LPP.
Zanders gaat haar adviesdiensten
gericht op corporate treasuries en
de banksector, uitbreiden middels
deze nieuwe vestiging in Londen.
Voor wat betreft corporate treasury
richt Zanders UK LPP. zich op het gehele werkgebied van cash management,
selectie en implementatie van treasury managementsystemen, treasury
organisatie & processen en risicomanagement. Voor de banksector ligt het
accent op cash management en transaction banking, product- en marktstrategie,
in-house training en marktonderzoek.
Naast de oprichting van Zanders UK LPP, lijft Zanders de onderneming
David Kelin Associates Ltd (DKA) in, waarbij David Kelin wordt benoemd tot
Director van Zanders UK. DKA is in 2003 opgericht en is gespecialiseerd in
bankevaluatie, systeemselectie en marktonderzoek. Eerder bekleedde
David Kelin functies op het gebied van cash management, transaction
banking en treasury management systemen bij onder andere Bank of
America en de Canadese onderneming alterna.
Zanders Magazine is een kwartaaluitgave van Zanders
Art direction en lay-out
Ontwerpstudio Bosgra BNO, Baarn
Fotografie
Tim Dirven, Herbert Wiggerman, AFP,
EPA, Hollandse Hoogte e.a.
Mark Taylor, tot voor kort CEO van GTNews, komt eveneens de gelederen van
Zanders UK versterken, in de functie van Director. Voordat hij bij GTNews
werd aangesteld als CEO, was Mark Taylor COO bij alterna. Daarvoor was hij
Executive Vice President van de Bank of America in San Francisco.
Volgens Sander van Tol, partner en verantwoordelijk voor de internationale
advisory services van Zanders: ‘Zanders is het toonaangevende treasuryadviesbureau
in Europa, dus ligt hét voor de hand om nu ook een kantoor in
Londen te openen. We hebben drie jaar samengewerkt met DKA in Londen,
en zijn erg blij dat we onze relatie kunnen formaliseren en een impuls
kunnen geven met dit nieuwe initiatief.’
‘Londen is het financiële centrum van Europa, en nadat we onze bedrijfsactiviteiten
vanuit Nederland al naar België hebben uitgebreid, vinden we
het tijd worden om met onze succesformule aan de slag te gaan in
Engeland’, aldus Chris Zanders. <
Oracle
Nederland
Risico-
modellen
ING
08
Lithografie en drukwerk
Drukkerij van Amerongen, Amersfoort
Redactieteam
Martijn de Groot, Rob van Heesch,
Angelique Kalverda, Bas Rebel, Carel de
Vries en Chris Zanders
Meer weten? neeM contact op Met Sander van tol, telefoon
035 692 89 89 of via info@zanderS.eu
Zanders
Brussel
magazine 1 | 2008
10
18 23
agenda
Redactieadres
Postbus 221, 1400 AE Bussum
Telefoon: 035 692 89 89
E-mail: info@zanders.eu
Website: www.zanders.eu
ISSN 1873-7455

Problemen
en
Advies
magazine 1 | 2008
column
chris zanders
“Als je een probleem hebt dan moet je het oplossen”, zei filosoof Johan Cruijff en ging bij
Ajax aan de slag. Niet als de grote roerganger maar als adviseur. Het bestuur stapte op en de
fans zagen de beker al weer naar Amsterdam komen. Helaas zag de huidige bondscoach,
Van Basten, de plannen die Cruijff met name voor de jeugdopleiding had, niet zitten. Van
Basten wordt medio dit jaar de coach van Ajax en hij stelt meer tijd nodig te hebben om de
zaak te analyseren. De heer Cruijf stapt weer op want met een klant die niet doet wat hij zegt,
kan de grote meester niet werken. Even goede vrienden, erg professioneel is dat gedrag
niet, maar het blijft een leuk spel dat voetbal.
Kredietcrisis noemen we het. Waar het op neerkomt, is dat financiële instellingen voor
miljarden ongedekte kredieten hebben gegeven. Nu dat misgaat, brengen ze de
wereldeconomie in een recessie. Als boosdoener wordt de Amerikaanse huizenbezitter
aangewezen. Het is toch van de gekke dat je een hypotheek van meer dan de executiewaarde
van je huis aan een hypotheekbank geeft en als je vervolgens niet meer kunt betalen botweg
de sleutels inlevert, in een huurhuis trekt en verder geen last hebt. Maar als grote banken
over de hele wereld daar intrappen en deze kredieten kopen, wie is dan de boosdoener?
Wie neemt de verantwoordelijkheid voor de miljarden die in dit spel kwijt zijn geraakt? Ik heb
ook nog niet gehoord dat adviseurs zoals kredietbeoordelaars het boetekleed hebben
aangetrokken.
Uit de artikelen in dit magazine blijkt weer dat wij bij Zanders al jaren voor klanten werken en
gewaardeerd worden. Dat doet ons goed en sterkt ons in de overtuiging dat we op de goede
weg zijn. Wij blijven ons inzetten om risico’s in kaart te brengen en met onze opdrachtgevers
de goede oplossingen te vinden. Wij opereren daarbij niet orakelend en solistisch zoals
Johan Cruijff, maar juist in teamverband, weloverwogen en mét onze klanten. Cruijff heeft
gelijk: als je een probleem hebt, moet je het oplossen. En als je een probleem dreigt te
krijgen, moet je het voorkomen, voegen wij daar graag aan toe. Meten is weten. Om goed te
besturen is het nodig alle risico’s in kaart te hebben. In het licht van de huidige kredietcrisis
geldt dit meer dan ooit.
Ik wens u veel leesplezier.
Chris Zanders
Zanders en SAP Praag, 16 tot 18 juni 2008
SAP organiseert een internationaal Treasury Management
Congres in Praag. Op dit congres kunt u zelf
bekijken wat de mogelijkheden zijn van SAP Treasury
en Risk Management als het gaat om financiële
kerntaken zoals het optimaliseren van liquiditeitmanagement,
portfolio- en risocomanagement. Er zijn
verschillende klantcases van multinationals die laten
zien hoe zij de SAP modules gebruiken voor treasury en
risk management. Daarnaast geeft SAP de laatste stand
van zaken als het gaat om tools, tips en technieken.
Kortom; een congres voor alle bedrijven die met SAP
werken of gaan werken!
zanderS iS één van de SponSorS die aan het congreS
deelneeMt. voor Meer inforMatie kunt u contact opneMen Met
Judith van paaSSen, telefoon 035 692 89 89.
03

04
Services
Organisaties die hun activiteiten met vreemd vermogen financieren, kunnen veel profijt hebben
van een gunstige rentestand. Daar staat tegenover dat diezelfde rente ook een gapend gat in het
bedrijfsresultaat kan slaan. Zanders is gespecialiseerd in het bepalen van renterisico’s en het
uitstippelen van de juiste rentestrategie.
Risico’s aan banden
Richard Roering is Associate Director van de afdeling Corporate
Clients van Zanders. Deze afdeling adviseert grote organisaties
onder meer op het gebied van rente- en valutamanagement.
“Onze afdeling fungeert als kenniscentrum. We zijn dagelijks
bezig met het monitoren van de markt. Inmiddels hebben we
een behoorlijk specialisme opgebouwd en ondersteunen we tal
van grote organisaties met hun treasury-vraagstukken. Waar
mogelijk delen we onze visie en onze kennis met anderen. Dat
maakt dit werk ontzettend interessant.”
Het bepalen en indammen van renterisico’s is een belangrijk
onderdeel van het werk van de afdeling Corporate Clients. Het
actief managen van directe en indirecte renterisico’s is soms een
ondergeschoven kindje. De belangrijkste reden daarvoor is het
feit dat het vaak niet makkelijk is om risico’s goed op het netvlies
te krijgen. Roering: “Renterisico’s vanuit de bestaande financieringsportefeuille
zijn vaak goed in beeld. Lastiger wordt het als de
omzetkant van de resultatenrekening erbij betrokken wordt. Hoe
correleert de omzet met de rente.”
Daarom is aandacht voor renterisico allerminst een overbodige
luxe. Zo is het voor bestuurders essentieel om te weten aan welke
risico’s hun kapitaal blootstaat. En – zeker zo belangrijk – welke
actie ze moeten ondernemen om hun risico’s te beperken en de
organisatie in veilig vaarwater te houden. Ook andere stakeholders
– aandeelhouders bijvoorbeeld, of de Raad van Commissarissen –
hechten er veel waarde aan wanneer blijkt dat het management
actief stuurt op het beperken van risico’s. “Aandeelhouders willen
geen volatiele kasstromen zien. Aan de hand van het financiële
risicomanagement beleid dat een bedrijf voert, kun je vaak goed
zien hoe een bedrijf geleid wordt”, stelt Roering.
“We hebben veel toegevoegde waarde kunnen laten zien.”
magazine 1 | 2008

Een leasevoorbeeld
Recent werkte Zanders voor een leasemaatschappij in de automobielbranche.
“Door een aantal interne verschuivingen zat het
bedrijf zonder financiële man. De CEO ving een deel van zijn
taken op en deed renterisico erbij.” Hoewel het een relatief kleine
maatschappij is, ging het toch om behoorlijke bedragen. Elke
basispunt renteverschuiving kan een behoorlijke verslechtering
van je resultaat betekenen.”
Daar kwam nog eens bij dat de maatschappij een securitisatietraject
gestart was. “In de zomer zou het vermogen daardoor
zomaar vrij kunnen vallen”, vertelt Roering. “Omdat de CEO niet
zeker wist of hij het allemaal goed deed, klopte hij bij ons aan
voor ondersteuning. De leasebranche is ons niet vreemd.
We hebben een aantal consultants in ons team die ruime
risicomanagement ervaring hebben bij leasebedrijven.”
De maatschappij had een gedateerd rentebeleid. Roering: “Ruim
75% van het vreemd vermogen fixeren tegen een vaste rente, dat
was het beleid. Terwijl wij juist vinden dat je moet kijken naar
jouw renterisico en hoe zich dat verhoudt tot wat de standaard is
in jouw sector. Dat is veel realistischer.” Volgens Roering is een
leasemaatschappij goed vergelijkbaar met een bank. Roering:
“Net als een bank heeft een leasemaatschappij assets en
liabilities met een heel duidelijke waarde. De relatie tussen
beiden is heel helder.”
De maatschappij werkte met verschillende, zelfgemaakte
spreadsheets. Ook daar zag Zanders ruimte voor verbetering.
“Mooier zou het zijn als je alle gegevens in één geïntegreerd en
betrouwbaar model kunt stoppen. Wij kunnen zo’n model maken.
De output van het model wordt gepresenteerd in de vorm van een
helder dashboard. Zo zie je in één oogopslag wat de stand van
zaken is. Het is bovendien heel makkelijk om te zien wat er
gebeurt als je ‘aan de knoppen draait’ en verschillende scenario’s
uitprobeert.”
Gap-analyse
Zanders vliegt een dergelijk traject gestructureerd aan. Allereerst
is het belangrijk om inzichtelijk te krijgen door welke factoren het
renterisico binnen de organisatie bepaald wordt. “We proberen
alles boven tafel te krijgen. Wat zijn de feitelijke gegevens?
Welke aannames zijn er gemaakt? Welke contracten zijn er?
magazine 1 | 2008
“Aan de hand van het financiële
risicomanagement beleid dat
een bedrijf voert,
kun je goed zien hoe een bedrijf
geleid wordt.”
Welke financieringen? En hoe staat het met de leasecontracten?”
Als alle gegevens verzameld zijn, volgt de gap-analyse – de
analyse van het toekomstige verschil tussen de financiering en de
waarde van de leaseportfolio. Daaruit volgt het nominale bedrag
dat blootstaat aan rente-ontwikkelingen.
Op basis van alle verzamelde informatie bouwden Roering en zijn
collega’s een model voor de maatschappij. “Zo’n model is
maatwerk, we bouwen het altijd op ‘from scratch’. Het model dat
we gebouwd hebben, is volledig gevalideerd. Alles is gecheckt.
De klant kan op één invoersheet alle relevante gegevens invullen.
Het model doet de rest. Op deze manier kun je het renterisico ook
voor heel grote portefeuilles uitstekend beheersen.”
De leasemaatschappij is uiterst tevreden met het geleverde
model en de bijbehorende adviezen. Het praktische dashboard
helpt de organisatie om beter onderbouwde beslissingen te
nemen en de toekomstige effecten van bepaalde beslissingen
snel door te rekenen. Roering kijkt met plezier terug op het
project. “Ze weten nu veel beter waar ze op moeten sturen”, stelt
hij. “We hebben veel toegevoegde waarde kunnen laten zien.” <
wilt u uw renteriSico’S oMzetten in kanSen?
neeM dan contact op Met richard roering, telefoon
035 692 89 89 of info@zanderS.eu.
05

06
Cliënt
Ongeveer op de eerste dag dat Bart Jansen als treasurer in dienst kwam bij het energiebedrijf Nuon,
liep hij al een consultant van Zanders tegen het lijf. “Blijkbaar was hij hier kind aan huis”, herinnert
Jansen zich, “want hij had een eigen Nuon-visitekaartje. Ik nog niet.” Dat was 2001. Inmiddels is
ook voor hem de samenwerking met Zanders, in welke vorm dan ook, heel gewoon. Samen met
Laura Koekkoek, Associate Director bij Zanders, blikt hij terug op meer dan tien jaar professionele
partnership.
Nuon put energie uit
professionaliteit
“Ik heb het archief er maar even op nageslagen”, zegt Jansen, terwijl hij langs
wat gegevens op zijn palmtop computer scrolt. “Kijk, 1997. Toen heetten we
nog Energie Noord-West. Toen al verleende Zanders tijdelijk ondersteuning in
treasury management. En ze waren betrokken bij de ontwikkeling van
weerderivaten, waarmee we de invloed en risico’s van buitentemperatuur op
onze winst meten en afdekken.” Ook Koekkoek heeft een ‘Zanders bij
Nuon’-lijstje opgesteld. Ze stuit onder meer op een onderzoek van Laurens
Tijdhof naar de relatie tussen Value Drivers en Shareholder Value en de
mogelijkheden om Nuon’s financiële structuur daar op aan te passen. Jansen
reageert. “Ja, ik heb dat onderzoek laatst nog bekeken. Het was in 2001,
maar de materie is nog steeds actueel en interessant.” De laatste jaren voor
de eeuwwisseling leverde Zanders onder meer een interim assistent
treasurer en begeleidde een consultant Nuon’s stap om gebruik te gaan
maken van Moody’s corporate rating services. “We hebben toen onder meer
jullie ‘rating bible’ ontwikkeld,” weet Laura Koekkoek nog.
Treasury in eigen beheer
Rond 2002 en 2003 deed Nuon iets minder vaak beroep op Zanders. Dat
had te maken met Nuon’s besluit om een deel van haar treasury-activiteiten
te outsourcen. Een wat te opportunistische keuze, bleek achteraf. Jansen
hierover: “Zowel de outsourcingspartner als wijzelf deden alles om het
initiatief te laten slagen. Maar we waren afhankelijk van een systeem dat
niet aan ons beider verwachtingen voldeed. Bij treasury kun je zulke risico’s
gewoon niet nemen. De bedragen zijn te groot en de afdelingen te klein om
problemen proefondervindelijk op te vangen. Het werkt wel of niet. Niet
daartussenin. Daar moet je gewoon kordaat en eerlijk in zijn. Na ruim een
jaar besloten we dan ook om alle treasury-activiteiten weer volledig in
eigen beheer te nemen.”
De insourcing van treasury betekende niet alleen (opnieuw) een omslag
voor de organisatie; er moest ook een nieuw IT-systeem komen. De keuze
hierin was echter snel gemaakt. “We hadden nog resultaten van een eerder
‘request for proposal’ en na controle daarvan was SAP Treasury de beste
IT-oplossing. Het scheelt natuurlijk dat de meeste van onze bedrijfsprocessen
ook al SAP gestuurd zijn”, vertelt Jansen. Verder had Nuon nog de
eigen kennis in huis en Zanders op de achtergrond. “Eigenlijk was de keuze
om hen bij het implementatietraject te betrekken logisch. Zij zijn experts op
het gebied van corporate finance, weten alles van SAP Treasury én ze
magazine 1 | 2008

Het Treasury-team van Nuon. (Uiterst
rechts) op de foto staat treasurer Bart
Jansen. Links Laura Koekkoek, associate
director bij Zanders, en projectleider
tijdens de treasury-insourcing bij Nuon.
Nuon
Nuon is één van Nederlands bekendste en grootste
energieondernemingen. Het bedrijf produceert,
transporteert en levert elektriciteit, gas, warmte en
koude, en handelt in energie op de belangrijke
internationale markten. Nuon telt ruim 10.000
medewerkers en 2,6 miljoen consumenten- en
zakelijke klanten in Nederland, België en Duitsland.
In 2006 kende Nuon een omzet van 5,6 miljard
euro. In haar streven naar een betrouwbare,
duurzame en betaalbare energievoorziening
investeert Nuon de komende jaren ongeveer vijf
miljard euro in windenergie, geavanceerde
gasopslag en ‘slimme meters’.
kennen ons bedrijf en business. Dat werkt wel zo efficiënt. Zeker als je je
als doel stelt om zo’n insourcetraject in amper acht maanden te
volbrengen.”
Implementeer en meer
In het insourceteam fungeerde, naast een projectleider van Nuon, Laura
Koekkoek als projectleider namens Zanders. Verder bestond het team uit
key users van zowel Nuon’s front- als de mid/backoffice en een aantal
consultants van Zanders. De nieuwe cash manager en treasury controller
die halverwege bij Nuon in dienst kwamen, werden ook direct door het
team ingelijfd en ingewerkt. Dankzij die grote betrokkenheid sloot de
ontwikkeling van systeem en organisatie naadloos op elkaar. Verder was er
een ‘kernkabinet’ van proceseigenaren dat ongeveer wekelijks door het
projectteam werd bestookt. “We hadden namelijk de totale blueprint van
het nieuwe systeem opgeknipt in ongeveer zestig documenten. Steeds
moest het kernkabinet zo’n document hebben gelezen en goedgekeurd
voordat we verder gingen”, geeft Koekkoek aan. “Lijkt misschien
omslachtig, maar die grondige voorbereiding en een strakke, streng
bewaakte planning betaalden zich uiteindelijk dubbel en dwars terug.
We klaarden de klus binnen de tijd en binnen budget.” “Én zonder
weerstand”, vult Jansen aan.
De ondersteuning die Zanders anno nu aan Nuon verleent, is zeer divers.
De ene keer is het iemand die ‘ad interim’ een capaciteitsprobleem
opvangt. De ander keer wil Nuon advies bij bijvoorbeeld een uitzonderlijke
afkoopregeling of valutaoverdracht. “Of bij strategische kwesties”, haakt
Jansen in. “Zoals bij die mogelijke fusie met Essent. Of zoals nu, met het
splitsingsverhaal. Omdat we voor 2011 ons bedrijf verplicht moeten
magazine 1 | 2008
opsplitsen in een energienetbeheerder en een producent/leverancier,
moeten we ook onze treasury-afdeling en het systeem splitsen. Sinds de
insourcing hebben we een enorme slag in professionaliteit gemaakt. En dat
niveau willen we uiteraard minstens vasthouden. Dat is een hele uitdaging,
maar dat maakt het alleen maar leuker om er energie in te stoppen”,
glimlacht de treasurer tot besluit. <
Meer weten over de dienStverlening van zanderS? neeM dan
contact op Met laura koekkoek; telefoon 035 – 692 89 89.
“Sinds de insourcing van treasury
hebben we een enorme
professionaliseringsslag gemaakt.
Dat niveau willen we uiteraard
minstens vasthouden.”
07

08
Partner
Voor leveranciers van grote, geïntegreerde standaard bedrijfssoftwarepakketten, is treasury
een niche. Wanneer een softwarefabrikant die nichemarkt toch optimaal wil bedienen, is een
treasury-specialist onontbeerlijk. Daarom werkt Oracle nauw samen met Zanders.
Oracle bedient met Zanders
de treasury-markt
Oracle behoort tot de grootste softwarebedrijven ter wereld. Het
bedrijf levert al meer dan dertig jaar software en services die
zorgen dat bedrijven altijd de meest actuele en accurate
informatie voorhanden hebben. De drie leidende principes
daarbij zijn vereenvoudigen, standaardiseren en automatiseren.
Oracle is thuis in talloze industrieën, van retail tot luchtvaart, van
automotive tot publieke sector. Het Nederlandse hoofdkantoor
van Oracle is gevestigd in De Meern. Oracle Nederland telt
inmiddels bijna duizend medewerkers. Dat aantal blijft maar
groeien door de overnamestrategie waarmee het bedrijf
regelmatig de pers haalt. De afgelopen jaren werden onder meer
Siebel en PeopleSoft (inclusief JD Edwards) overgenomen. Met de
overname van deze branchegenoten maakt het bedrijf haar
positie in de markt voor geïntegreerde bedrijfssoftware steeds
sterker.
Oracles vlaggenschip is de Oracle E-Business Suite. Met deze
geïntegreerde set van applicaties kan Oracle vrijwel elk denkbaar
bedrijfsproces afdekken en elke onderneming feilloos automatiseren.
De E-Business Suite beschikt ook over een uitgebreide
Financials applicatie, waarbinnen functionaliteiten voor Cash
Management, Treasury en Risk Management aanwezig zijn.
magazine 1 | 2008

“Daardoor maken treasury en risk management integraal deel uit
van je ERP-systeem”, zegt Sales Consulting Director Jeroen
Heijmans. “Het zijn geen gescheiden werelden meer.”
Waardevol partnerschap
Er zijn steeds meer Oracle-gebruikers die met treasury aan de
slag willen. Heijmans: “Vaak is treasury binnen organisaties in
aparte systemen ondergebracht. Dat verandert, mede onder
invloed van IFRS. Je ontkomt bijna niet meer aan integratie van
treasury met de rest van het ERP-systeem.”
Bedrijven die hier serieus werk van maken, kunnen hierbij
ondersteuning krijgen van Zanders. De afgelopen jaren groeide
Zanders uit tot dé partner op dit gebied. Zanders verzorgt niet
alleen implementaties, aldus Imke Dijkman, Associate Director
bij Zanders: “We worden ook ingeschakeld voor feasibility
studies. Ook organisaties met een ‘Oracle tenzij’ beleid kunnen
ons hiervoor inschakelen.” Naast implementaties en feasibility
studies verzorgt Zanders ook regelmatig treasury trainingen voor
de Oracle University.
Het partnerschap beperkt zich niet alleen tot Nederland.
Regelmatig komen er verzoeken binnen voor ondersteuning bij
buitenlandse treasury-trajecten. Dijkman: “We zijn bijvoorbeeld
bezig met projecten in Denemarken en Finland. En we werden
onlangs ook voor een project in Amerika gebeld.”
Unieke combinatie
De oorzaak van deze internationale aandacht is simpelweg de
unieke combinatie van treasury business expertise en Oracle
Treasury implementatiekennis en -ervaring die Zanders in huis
heeft. Nergens in Europa zijn partijen te vinden die een vergelijkbaar
pakket diensten leveren voor de treasury niche. Maar de
relatie gaat verder. Zo heeft Zanders rechtstreeks contact met een
magazine 1 | 2008
Imke Dijkman, Associate Director bij Zanders en Jeroen
Heijmans, Sales Consulting Director bij Oracle: “Dat Zanders
als partner rechtstreeks met Development schakelt, is uniek.”
aantal sleutelpersonen op het gebied van Treasury, Cash en Risk
Management van Oracle in de VS. Volgens Dijkman komt het
regelmatig voor dat Zanders Oracle helpt, of andersom.
“Development is heel behulpzaam en staat open voor suggesties,
zeker als het gaat om complexe onderwerpen zoals hedge
accounting. Met behulp van onze expertise kunnen zij hun
software verfijnen en verbeteren.” Heijmans: “Dat Zanders als
partner rechtstreeks met Oracle Development schakelt, is uniek.
Dat is iets dat je echt af moet dwingen. Zanders heeft die positie,
omdat ze als geen ander de brug kunnen slaan tussen business
en IT. Ze beschouwen treasury niet als een geïsoleerd vakgebied,
“Zanders kan als geen ander de brug slaan tussen business en IT.”
Het hoofdkantoor van Oracle in De Meern.
Business Intelligence in
Oracle Treasury.
maar kijken ook naar de impact die treasury heeft op de
inrichting van het systeem. Onze klanten hebben vertrouwen in
het onafhankelijke oordeel van Zanders, dat merk je.”
Succesvolle projecten
Het voorbije jaar was een écht Oracle jaar voor Zanders. “We
hebben een groot aantal succesvolle Oracle-projecten gerealiseerd
in uiteenlopende branches”, vertelt Dijkman. Hoewel
Zanders al veel treasury-implementaties gedaan heeft, is het
nooit standaardwerk. Dijkman: “Oracle heeft uitstekende
treasury-functies en de integratie met de rest van het systeem is
groot. Het is de kunst om te voldoen aan de specifieke vereisten
van de klant binnen de mogelijkheden die de software biedt. Wij
kunnen dat. Dat vraagt naast diepgaande kennis van de treasury
en applicatie ook om de nodige creativiteit. Zo kunnen wij
toegevoegde waarde bieden.” <
wilt u eenS Met zanderS praten over de
MogeliJk heden van oracle? neeM dan contact op Met
iMke diJkMan, telefoon 035 – 692 89 89.
09

10
Services
Brussel heeft zich de afgelopen decennia ontwikkeld tot de onbetwiste hoofdstad van Europa.
Niet alleen politiek maar ook financieel zet Brussel de toon. Ongeveer anderhalf jaar geleden
opende Zanders een kantoor in deze Belgische metropool om haar Belgische, Luxemburgse
en internationaal opererende klanten nóg beter van dienst te kunnen zijn.
Internationale ambitie Zanders
De Avenue Louise kan de drukte van de naderende avondspits
nog maar net aan. Zoals elke dag rond dit tijdstip loopt deze
brede prestigieuze laan met z’n statige herenhuizen, luxe hotels
en dure winkels langzaam vol. Aan deze laan in het hart van
Brussel zetelt Zanders sinds anderhalf jaar. Het Belgische kantoor
is op dit moment gevestigd in een praktisch en sober kantoor,
hoog in een bedrijvencentrum. “Heel ruim is het niet”, lacht
Laurens Tijdhof. “Maar praktisch is het wel. We kwamen op
maandag binnen, zetten de computers neer en we konden
meteen aan de slag. Maar vanwege de snelle groei gaan we vanaf
juni 2008 intrek nemen in een ruimer kantoor dat voldoende
plaats biedt om verdere expansie te ondersteunen.”
“We kunnen onze mensen een
internationale carrière bieden.”
Het kantoor wordt momenteel bemand door een viertal mensen
van Zanders. Aanvullend werken er op dit moment nog eens zo’n
tien Nederlandse consultants bij klanten in België en Luxemburg.
Laurens Tijdhof leidt het kantoor in Brussel. Dit kantoor is een
beetje zijn kindje, beaamt hij. “De markt voor treasury en finance
is internationaal. Onze klanten zijn dat ook”, zegt Tijdhof. “Dat
was voor ons een belangrijke reden om over de grens te kijken.
Bovendien deden we al veel werk in België en Luxemburg. Een
kantoor in Brussel was een logische, volgende stap. Op korte
termijn wil Zanders de vleugels nog verder uitslaan. Behalve het
vergroten van de markt en de betere ondersteuning van
internationale klanten, is ook het HR-aspect erg belangrijk.
Tijdhof: “Als internationaal opererend bedrijf zijn we veel
interessanter als werkgever. We kunnen onze huidige consultants
een internationale carrière bieden. Daarnaast helpt het ook om
internationaal nieuw talent aan te trekken.”
Bewust in Brussel
Zanders koos heel bewust voor Brussel. “Antwerpen was vanuit
Nederland veel dichterbij geweest. Toch willen we niet het
magazine 1 | 2008

Laurens Tijdhof en Guy de Bie.
Samen met twee collega’s
bemannen zij de vestiging van
Zanders aan de Avenue Louise
in Brussel.
zoveelste Nederlandse bedrijf zijn dat net over de grens een
kantoor opent. We wilden écht voor België kiezen. Volgend jaar
moet hier een volwaardig en zelfstandig kantoor staan met een
sterk team dat de Belgische en Luxemburgse markt optimaal kan
bedienen”, stelt Tijdhof.
Een kantoor openen in België kan iedereen. Maar om écht voet
aan de grond te krijgen, moet er hard gewerkt worden. “België
lijkt een beetje op Nederland, veel zaken zijn vergelijkbaar. Toch
is het een totaal ander land”, zegt Tijdhof. “Gelukkig past de
cultuur van Zanders heel goed in België. Wij zijn geen kantoor van
de arrogantie en de bluf. We moeten het hebben van onze
ervaring en ons track record. Ik ben verhuisd naar Brussel. En
vanaf dag één zijn wij de markt gaan verkennen. Dat betekent
veel met mensen praten, mensen opzoeken. En lunchen, veel
lunchen.” De Belgische lunchcultuur is niet te vergelijken met die
in Nederland, ontdekte hij. “Belgen nemen de tijd voor hun
lunch. Niet een snel broodje kaas met een beker melk, maar een
uitgebreide maaltijd met een glas wijn. Je went er snel aan. Het
krijgt vaste vorm in Brussel
voordeel is dat je elkaar beter leert kennen en op een ander
niveau met elkaar spreekt. Als je vervolgens goed werk levert,
dan spreekt zich dat snel rond. Gelukkig hadden we al mooie
successen geboekt bij een aantal grote namen in België, dat
hielp wel bij het overtuigen van mensen.”
Op zoek naar collega’s
Om succesvol te kunnen zijn en blijven in Brussel, is Zanders
dringend op zoek naar Belgische collega’s. “We zoeken vooral
mensen die affiniteit hebben met de financiële wereld”, legt
Tijdhof uit. “Ervaring met treasury en finance is zeker een
belangrijke vereiste. Maar daarnaast leiden we nieuwe collega’s
ook graag zelf op. Starters worden dus niet in het diepe gegooid
maar volgen een uitgebreid intern opleidingstraject. De beloning
is prima, net als de mogelijkheden om door te groeien.”
De eerste Belgische collega is al aangenomen. Guy de Bie
versterkt het team in Brussel sinds januari 2008. De Bie heeft
meer dan zeventien jaar ervaring als bankier en corporate
treasurer. Hij was jarenlang werkzaam voor een Fortune
magazine 1 | 2008
“Zanders’ kennis is nog dieper dan
ik verwachtte. Nu ik er een tijdje werk,
ben ik er van overtuigd dat ik
de juiste keuze gemaakt heb.”
500-bedrijf, maar verruilde zijn baan voor de Belgische start-up
van Zanders. “Ik had het heel makkelijk kunnen hebben, de
komende jaren. Maar ik was op zoek naar een nieuwe, boeiende
uitdaging”, zegt De Bie. Bij Zanders heeft hij die uitdaging
gevonden. “Ik krijg nu de mogelijkheid om samen met Laurens
een team samen te stellen en een bedrijf op te bouwen. Ik kan
mijn kennis rentabiliseren.” De Bie vindt dat zijn collega een
goede basis gelegd heeft. “Als hij als arrogante Nederlander
binnen was gekomen, was het hem nooit gelukt om voet aan de
grond te krijgen. De Belgische zakelijke wereld is heel klein voor
wat betreft de partijen waar Zanders zich op richt. Het is ‘ons kent
ons’. Als buitenlandse partij stoot je al snel op een wat defensieve
houding. Het is belangrijk dat de juiste mensen je leren
kennen. Laurens heeft dat goed aangepakt.”
Juiste keuze
Guy de Bie voelde zich aangetrokken tot Zanders. “In tegenstelling
tot Nederland heeft België nog niet zo’n lange geschiedenis
op het gebied van treasury en finance. Belgische bedrijven
kunnen soms de waarde ervan nog onvoldoende inschatten.
Ik kende Zanders al behoorlijk goed. Ik wist dat ze sterk waren.
Maar de kennis is nog dieper dan ik verwachtte. Nu ik er een
tijdje werk, ben ik er van overtuigd dat ik de juiste keuze heb
gemaakt. Zanders is veel méér dan dit kantoor in Brussel. Het is
een heel prettige wetenschap dat er een grotere, dragende
structuur op de achtergrond aanwezig is die kan fungeren als
kenniscentrum.” <
wilt u Meer weten over zanderS’ activiteiten in
BruSSel? neeM dan contact op Met laurenS tiJdhof,
telefoon +32 (0)2 53 57 921.
een overzicht van alle vacatureS in BruSSel vindt u
via www.zanderS.eu.
11

12
Visie
Treasury en Risk Governance
Een ezel stoot zich
in ’t gemeen…
…de financiële markt echter wel. Toen enige tijd geleden het idee voor dit artikel ontstond, was de kop “Wanneer
slaat Nick Leeson weer toe?” Inmiddels is de oorspronkelijke titel achterhaald door de recente ontwikkelingen in
de financiële wereld; de inhoud (die uiteraard is aangepast) is echter ineens bijzonder actueel geworden. Zoals in
het vorige Zanders Magazine al ingeluid door collega Martijn de Groot, richt Zanders zich in 2008, bij de afdeling
Financiële Instituten in het bijzonder, op de thema’s ‘Risk Governance’ en ‘Risk Integration’. Dit artikel gaat met
name in op de Treasury en Risk governance van een onderneming.
Nick Leeson heeft niet meer de
twijfelachtige eer de effectenhandelaar
te zijn die verantwoordelijk is voor de
grootste bankfraudezaak ooit.
Nick Leeson, van het toenmalige
Barings, is (nog) de bekendste
misbruiker van het gebrek aan een
juiste functiescheiding tussen
operationele activiteiten en het
toezicht daarop. Hij was in staat
om, zowel risicovolle termijntransacties
op de Nikkei-index uit te
voeren als de resultaten daarvan te
administreren. Zijn verliezen
deponeerde hij op een ‘onzichtbare
account’. Het gevolg is bekend:
Barings dacht dat ze een behoorlijke
winst maakten, maar aan de
achterkant bleken de verliezen zich zodanig op te
stapelen dat de bank failliet ging. Barings is uiteindelijk
gered door ING, door de gehele bank (inclusief
verliezen) voor één pond over te nemen. Een goede
Treasury Governance had de excessen zeer waarschijn-
lijk voorkomen. Na een gevangenisstraf van enkele
jaren verdient Nick Leeson tegenwoordig zijn geld met
het geven van interviews en de verkoop van een
(verfilmd) boek over zijn leven. Uiteindelijk loont het
dus nog ook…
De nieuwe Nick Leeson
Je zou verwachten dat de financiële markt heeft
geleerd van het verleden. Helaas zijn er nog vele
financiële instituten die hun governance niet op orde
hebben. Jérôme Kerviel van de Franse bank Société
Générale lijkt dezelfde ‘stunt’ te hebben uitgehaald als
Nick Leeson, al is het onderzoek nog volop gaande.
Hij speculeerde eind 2007 en begin 2008 grootschalig
op stijgingen van de DAX-index en de Eurostoxx-index
en bouwde een positie op van circa 50 miljard euro,
meer dan het vermogen van de bank! Eind 2007
realiseerde hij een winst van 1,4 miljard euro.
Uiteindelijk verloor Kerviel door dalingen van de
magazine 1 | 2008

Jerome Kerviel (rechts) samen met zijn advocaat Elisabeth Meyer tijdens
een exclusief interview met AFP op het advocatenkantoor in Parijs.
koersen maar liefst 4,9 miljard euro, ruim meer dan de afschrijvingen als
gevolg van de kredietcrisis in de Verenigde Staten. Waar het mis is gegaan,
is vooralsnog onduidelijk. Maar dat de controle ondeugdelijk was, behoeft
geen enkele uitleg. Intussen doen ook over Société Générale overnamegeruchten
de ronde, al lijkt de Franse overheid hier een stokje voor te steken.
Een ding is zeker: Nick Leeson heeft niet meer de twijfelachtige eer de
effectenhandelaar te zijn die verantwoordelijk is voor de grootste
bankfraudezaak ooit. Hij verloor ‘slechts’ 1,5 miljard euro.
Helaas hebben ook in Nederland niet alle financiële instituten hun
treasury organisatie geheel op orde. Er zijn voorbeelden te noemen
waarbij Nederlandse partijen de uitvoering van hun treasury activiteiten
– verzamelen van informatie, afsluiten van contracten, vastleggen in
systemen, fiatteren – laten uitvoeren door één en dezelfde persoon.
Oftewel, de scheiding tussen front- en backoffice is onvoldoende
gewaarborgd. Dit is niet alleen het geval bij kleine partijen, maar vindt
soms ook plaats bij grote instituten waarbij er miljarden euro’s in het spel
zijn. Bij vele (meestal niet-financiële) partijen bekleedt de treasurer ook
de functie van risicomanager. Hij controleert dus eigenlijk de uitvoering
van zijn eigen werk. Bovendien hebben niet alle partijen een toezichthoudend
orgaan waar het totale beleid wordt vastgesteld en de uitvoering
daarvan goed wordt gecontroleerd. Dat heeft Jérôme Kerviel wel weer
bewezen…
Functiescheiding
Hoe dient de governance er dan wel uit te zien? Dit is enigszins afhankelijk
van de organisatie, maar in principe dienen de volgende functies
gescheiden te zijn:
• Uitvoeren: Bepalen en verrichten van de transacties
• Registreren: Vastleggen van de transacties
• Controleren: Nagaan of het beleid wordt nageleefd
• Bewaren: Beheren van de bevestigingen van de transacties
• Beschikken: Vaststellen van het beleid
Zeker de functies ‘uitvoeren’ en ‘registreren’ moeten worden gescheiden
van ‘controleren’. De functie ‘beschikken’ dient bij het toezichthoudend
orgaan te liggen. Daarnaast dient een onafhankelijk orgaan de algehele > >
magazine 1 | 2008
Cliënt
column
Hendrik Pons
Financieren in dienst
van het onderwijs
Sinds een aantal jaren is het Strategische Lange Termijn
Huisvestingsplan een belangrijk onderwerp op de agenda in de
onderwijssectoren Beroeps- en Volwasseneneducatie (BVE), Hoger
Beroepsonderwijs (HBO) en Wetenschappelijk Onderwijs (WO).
Aanleiding hiervoor zijn onder andere de toenemende concentratie
van onderwijsinstellingen, de strijd om de student en de OKFoperaties
(Omkering Kapitaalfinanciering van de huisvesting) voor
HBO en BVE uit de jaren negentig. De huisvestingsplannen leiden
over het algemeen tot intensieve financieringsaanvragen waarbij
betaalbaarheid en flexibiliteit belangrijke aandachtspunten zijn.
Flexibiliteit in de financiering is van belang omdat de praktijk ons
leert dat bijvoorbeeld door vertraging in het bouwproces of door
hogere opbrengsten uit (des)investeringen het initiële
financieringsplaatje van de onderwijsinstelling in termen van
omvang en timing verandert. Hierdoor kan overfinanciering
ontstaan en vallen mogelijk de rente (fixatie) kosten onnodig hoog
uit. Door het inbouwen van flexibiliteit bij het structureren van de
financiering kan dit risico beperkt worden.
Daarnaast bestaat binnen de onderwijssector het risico van
afnemende studentenaantallen. Het onzekere verloop dwingt een
onderwijsinstelling tot het maken van bewuste keuzes in de
samenstelling en de financiering van de huisvestingportefeuille
(80% koop - 20% huur) en de samenstelling van het
personeelsbestand (75% vast - 25% variabel). Door flexibiliteit te
creëren in de financiering worden de risico’s bij onverwacht
negatief verloop van de studentenaantallen verder gemitigeerd en
worden te hoge financieringslasten voorkomen.
Het is daarom van belang voor een onderwijsinstelling om in een
vroegtijdig stadium van het investeringsproces een aantal vragen
te beantwoorden. Wat is bijvoorbeeld de (korte -en lange termijn)
financieringsbehoefte? Is de financieringsbehoefte financierbaar
(betaalbaarheid van het project, betrouwbaarheid van de
meerjarenbegroting, beschikbaarheid van vreemd vermogen)? Zijn
het zekere of onzekere toekomstige investeringen? Welke
(alternatieve) financieringsvormen zijn voorhanden? Welke mate
van flexibiliteit bieden de financieringsvormen? Wat zijn de effecten
van de financieringsvormen op de exploitatie en de balans? Hoe
gaat de instelling om met het renterisico? Welke aanbieders van
vreemd vermogen zijn voor de sector beschikbaar? Door antwoord
te geven op deze vragen kan de haalbaarheid van de
huisvestingsplannen worden getoetst en kan de gewenste
flexibiliteit van de financiering worden bepaald.
Zanders zal in komende edities van dit magazine aandacht
besteden aan voorbeelden uit de praktijk en tevens stilstaan bij
alternatieve financieringsvormen voor huisvesting.
Hendrik Pons
Senior Consultant Public Sector
13

14
front office
Uitvoeren
< vervolg van de vorige bladzijde
controle op zich te nemen. De meest voorkomende organisatie
binnen financiële instituten is weergegeven in onderstaande
figuur:
Management/alco
Beschikken
Middle office
Controleren
Treasury Governance
Audit
Algehele controle
Back office
Registreren & Bewaren
Naast een goede Treasury Governance is het aan te raden de
financiële risico’s daar in de organisatie neer te leggen waar deze
ook kunnen worden beïnvloed. Hiermee worden de lusten en
lasten van gedrag belegd bij de onderdelen binnen de onderneming
die er ook verantwoordelijk voor zijn. Groot voordeel hiervan
is dat onderdelen hun eigen resultaat (positief) kunnen
beïnvloeden en hier op kunnen worden afgerekend. Daarnaast is
het nuttig als sturingsvariabele: Er wordt duidelijk waar en
hoeveel risico er wordt gelopen en wat de verhouding is met het
rendement dat er tegenover staat.
Risk Governance
Deze toewijzing van risico’s wordt geregeld in de Risk Governance.
In het toezichthoudende orgaan wordt vervolgens beleid
opgesteld ten aanzien van de manier waarop deze risico’s
worden ingedekt. Hieronder volgen drie voorbeelden ter
verduidelijking:
1. Een hypothekenportefeuille wordt gefinancierd door de
treasury afdeling van een bank. In het toezichthoudend orgaan
is bepaald dat bij het vaststellen van de looptijd van de
financiering rekening wordt gehouden met het feit dat
particuliere klanten regelmatig vervroegd aflossen. Als er meer
klanten vervroegd aflossen dan verwacht, heeft de onderneming
een overschot aan langlopende financiering. Als de rente
in de tussentijd is gedaald, brengt dit extra kosten met zich
mee aangezien het teveel aan financiering moet worden
afgewikkeld. Deze kosten zijn voor rekening van de business,
die ervoor verantwoordelijk is dat er zoveel klanten zijn
‘weggelopen’. Voor het resultaat van de treasury heeft dit geen
“Bij vele (meestal niet-financiële) partijen
bekleedt de treasurer ook de functie van
risicomanager. Hij controleert dus
eigenlijk de uitvoering van zijn
eigen werk.”
gevolgen, zij hebben immers ‘gewoon hun werk gedaan’.
Stel nu dat de treasury afdeling speculeerde op een rentestijging
door langer lopende financieringscontracten aan te
trekken dan nodig was. Het negatieve renteresultaat als gevolg
van deze transacties wordt niet aan de business toegeschreven,
maar komt ten laste van het treasury resultaat.
2. Een verzekeraar garandeert haar klanten een minimaal
rendement van drie procent op haar beleggingen. De business
dekt dit risico middels opties in bij haar treasury afdeling en
betaalt daar een (marktconforme) optieprijs voor. Indien de
treasury afdeling vervolgens speculeert dat het rendement
‘toch wel gehaald’ wordt, is dit voor rekening en risico van
treasury. Mogelijke resultaten horen daarom niet te worden
doorgerekend aan de business.
Deze situatie heeft zich de afgelopen jaren overigens bij veel
verzekeraars voorgedaan. Door de hogere rente enkele jaren
terug was een rendementsgarantie van drie of vier procent in
de ogen van de verzekeraars eigenlijk een zoethoudertje. De
rentedaling die volgde, heeft meerdere partijen vele miljoenen
gekost omdat dit niet was voorzien en de rendementsgarantie
derhalve niet was ingedekt. Ook is hiervoor nooit een prijs in
rekening gebracht bij de klanten.
3. Jarenlang hebben levensverzekeraars het hun toevertrouwde
kapitaal (deels) belegd in hypotheken, die ook door de
verzekeraar werden verstrekt. De resultaten hiervan werden ‘op
de grote hoop’ van verzekeringen gegooid, zodat onduidelijk
was hoe hoog het rendement was op de verkochte levensverzekeringen
en wat er werd verdiend aan de verstrekte
hypotheken. Door een gedetailleerde Risk Governance kunnen
de rendementen en risico’s van de verschillende producten
inzichtelijk worden gemaakt en kan beter worden geanticipeerd
op ontwikkelingen in de verschillende portefeuilles.
Risico’s die worden genomen door de business, dienen ook voor
rekening van de business te zijn. Risico’s die door de treasury
afdeling of het management worden genomen, dienen juist niet
bij de business te belanden.
Overigens zijn financiële instituten zich er, mede gedwongen
door wet- en regelgeving vanuit DNB, ook van bewust dat men
zich niet altijd aan de governance van de onderneming houdt.
Financiële instituten dienen kapitaal aan te houden voor het
zogenaamde operationele risico dat ze lopen. Zeker binnen
grootbanken vindt de bepaling van dit kapitaal plaats middels
interne risicomodellen. Ook dit proces is bepaald in de risk
governance van de onderneming.
In een volgend magazine gaan we verder in op de Risk Governance
van een financieel instituut. Hierbij wordt ook aandacht
besteed aan de kwantitatieve gevolgen van toewijzing van
risico’s. Gezien de recente ontwikkelingen raden we u ten
sterkste aan uw huidige Treasury en Risk Governance grondig
onder de loep te nemen en waar nodig te verbeteren danwel op
te volgen, om niet in dezelfde situatie terecht te komen als
Barings of Société Générale. <
gerBert van grootheeSt iS werkzaaM alS
aSSociate director BiJ zanderS. voor Meer inforMatie
over de inrichting van een treaSury governance of
riSk governance kunt u contact opneMen Met gerBert
van grootheeSt, telefoon 035 - 692 89 89.
magazine 1 | 2008

Human Interest
Zweet, tranen en blaren
voor het goede doel
Op 10, 11 en 12 mei 2008 vindt voor de zeventiende keer de Roparun plaats.
De Roparun is de langste non-stop estafetteloop ter wereld. De start is in
Parijs. Twee dagen en 530 kilometer later finishen duizenden deelnemers in
Rotterdam. De opbrengst van de Roparun komt ten goede aan diverse
projecten van de Stichting Roparun, allen gerelateerd aan kanker. Kortom;
het is een unieke hardloopwedstrijd, met een even uniek doel: “Trachten
leven toe te voegen aan de dagen, waar geen dagen meer kunnen worden
toegevoegd aan het leven”.
Zanders zal met een team van 24 personen deelnemen aan dit sportieve
evenement. Het complete team bestaat behalve lopers uit (fietsende)
magazine 1 | 2008
begeleiders, chauffeurs, navigators, fysiotherapeuten en cateraars.
Het team wordt gesponsord door Zanders, collega’s en een aantal relaties
van Zanders. “We doneren regelmatig aan verschillende goede doelen”,
vertelt Chris Zanders. “Alleen de Roparun is echt anders. Het vergt meer
dan een donatie; elke euro voor het goede doel moeten we zelf met zweet,
tranen en blaren bevechten”. <
wilt u ook het teaM van zanderS SponSoren? dat kan! neeM contact op Met
angelique kalverda of iriS henSen, telefoon 035 - 692 89 89 of via roparun@zanderS.eu.
ziJ kunnen u alleS vertellen over de verSchillende SponSorMogeliJkheden.
voor algeMene inforMatie kunt u kiJken op www.roparun.nl
15

16
Visie
Sinds 1 januari van dit jaar zijn woningcorporaties niet langer vrijgesteld van vennootschapsbelasting.
Corporaties zijn nu belastingplichtig voor zowel het commerciële als het nietcommerciële
deel van hun activiteiten. Dat heeft grote financiële gevolgen voor de sector.
Consultants Hans Visser en Rob van Heesch zien dat het veld zich heeft neergelegd bij de nieuwe
situatie. Er is geen paniek uitgebroken. Wel is de afstand tussen de sector en de politiek in
deze korte tijd een kloof geworden. Corporaties beraden zich op nieuwe structuren en nieuwe
financieringsbronnen, die aansluiten bij de nieuwe werkelijkheid.
Geen paniek
De markt voor woningcorporaties is volop in beweging. Hoe
dynamisch het speelveld is, bleek de voorbije maanden. In het
Belastingplan 2008 dat op Prinsjesdag 2007 werd aangeboden
aan de Staten-Generaal, stond onder meer dat corporaties
vennootschapsbelasting (VPB) moesten gaan betalen over ál hun
activiteiten. Kort daarvoor zou dat nog beperkt blijven tot de
commerciële activiteiten. Dat was ingegeven door de klacht van
verhuurders van commercieel vastgoed over oneerlijke concurrentie.
Deze belastingmaatregel moest ervoor zorgen dat alle
spelers in de markt dezelfde speelruimte krijgen. Nu beklagen de
woningcorporaties zich erover dat er met de integrale belastingplicht
eveneens geen level playing field tot stand wordt gebracht
omdat commerciële partijen veel meer mogelijkheden hebben
om hun fiscale resultaat te drukken. Er zijn inmiddels woningcorporaties
die hebben aangegeven uit het bestel te willen stappen.
“Je kunt je energie nu aan andere en veel
belangrijker zaken besteden.
Denk bijvoorbeeld aan het vergroten van
je kasgenererend vermogen en je
financierbaarheid.”
Op 22 november 2007 stemde een Kamermeerderheid vóór het
Belastingplan 2008, en daarmee ook vóór integrale VPB-plicht
voor woningcorporaties. Inmiddels is het voorstel ook aangenomen
door de Eerste Kamer. De VSO die in 2007 tot stand is
gekomen, is door de invoering van de integrale VPB-plicht vanaf
1 januari 2008 verleden tijd.
Veel impact
Zanders werkt voor een groot aantal woningcorporaties en heeft
een goed beeld van de impact die de belastingmaatregel in de
praktijk heeft. De consequenties van een integrale VPB-heffing
voor de hele sector, zijn niet gering. Met name omdat corporaties
behoorlijke fiscale winsten zullen gaan maken, waar ook
daadwerkelijk over afgerekend moet worden. De regering hoopt
dat dit op jaarbasis ruim 500 miljoen euro gaat opleveren.
Visser: “Voor woningcorporaties ontstaat naast hun bedrijfseconomische
werkelijkheid een nieuwe (parallelle) fiscale
werkelijkheid. Het is echter wel een werkelijkheid die échte
consequenties heeft voor de financieringsbehoefte. Er stroomt
immers cash uit de sector, geld dat niet meer geïnvesteerd kan
worden. De afhankelijkheid van financiering wordt daardoor nog
groter – woningcorporaties moeten extra bijfinancieren.
Tegelijkertijd zal hun solvabiliteit in veel gevallen verder
afnemen.” Volgens schattingen zal ook weerstandsvermogen van
woningcorporaties dalen met ruim 5% naar 22,4 % in 2016.
Het betalen van belasting leidt tot extra onrendabele uitgaven.
Dit heeft directe gevolgen voor de operationele kasstroom.
magazine 1 | 2008

Corporaties staan daardoor voor een tweede grote uitdaging.
Want het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) heeft haar
borgstellingsregels aangepast en kijkt sinds oktober 2007 vooral
naar de inkomsten en uitgaven van de aanvrager. Hans Visser:
“Het WSW heeft haar systematiek wezenlijk aangepast en toetst
op een positieve kasstroom. Door de nieuwe fiscale werkelijkheid
is er bij veel woningcorporaties echter sprake van een negatieve
operationele kasstroom. Als het WSW op basis van die gegevens
besluit dat je niet borgbaar bent, wordt het een stuk lastiger om
financiering te vinden. Niettemin juichen we de nieuwe methodiek
van het WSW zeer toe. Wij hebben de kasstromen altijd al
als basis voor de analyse van de financieringsbehoefte van
woningcorporaties gehanteerd.”
Van groot belang is daarnaast de grens van 200.000 euro
waarboven een investering volgens de nieuwe WSW-systematiek
als ‘commercieel’ ofwel niet-borgbaar aangemerkt wordt. WSW
lijkt hier strak de hand aan te gaan houden. Niet door het WSW
borgbare investeringen zullen op andere manieren gefinancierd
moeten worden. De ruime ervaring van Zanders op het gebied van
vastgoedfinanciering kan daarbij goed van pas komen.
Voordelen
Consultants Rob van Heesch en Hans Visser zien ook wel degelijk
voordelen. Zo vereist de nieuwe situatie veel meer transparantie
in de projecten en administratie. Visser verwelkomt die helderheid:
“Allerlei rituele dansen rondom belastingvermindering
behoren nu mogelijk tot het verleden. Je kunt je energie nu aan
andere en veel belangrijker zaken besteden. Denk bijvoorbeeld
magazine 1 | 2008
“Voor woningcorporaties
ontstaat naast hun
bedrijfseconomische
werkelijkheid een nieuwe
(parallelle) fiscale werkelijkheid.
Het is echter wel een
werkelijkheid die échte
consequenties heeft voor de
financieringsbehoefte.”
aan het vergroten van je kasgenererend vermogen en je
financierbaarheid. Woningcorporaties moeten in kasstromen
gaan denken en liquiditeitsprognoses gaan maken. Ze zullen zich
ook actiever met rentemanagement bezig moeten gaan houden.
Corporaties hebben – heel begrijpelijk – geen ervaring met het
maken van afspraken met banken over commerciële financiering.
Wij kunnen ze daarin ondersteunen.”
“Corporaties moeten leren leven met de nieuwe situatie, vrees
ik”, zegt senior consultant Rob van Heesch. “Ze kunnen zich maar
beter zo goed mogelijk voorbereiden op wat er op hen afkomt.
Zanders heeft veel ervaring met vastgoedfinanciering. Wij denken
graag mee met woningcorporaties over hoe om te gaan met de
veranderende omgeving. Wij hebben als consultants immers veel
te maken met verandering”. <
zanderS organiSeerde het voorBiJe Jaar een
drietal ontBiJtSeSSieS Met alS titel ‘financieringSa-
Specten vSo en integrale vpB-heffing’. tiJdenS deze
BiJeenkoMSten gaf hanS viSSer een preSentatie over
dit theMa. wilt u deze preSentatie ontvangen? neeM
dan contact op Met hanS viSSer of roB van heeSch,
telefoon 035 – 692 89 89 of info@zanderS.eu.
17

18
Cliënt
Financiële instellingen gebruiken kwantitative modellen om de complexe werkelijkheid te vertalen
naar hun dagelijkse business. Wanneer een model geen goede weerspiegeling geeft van de
werkelijkheid, kan dat grote financiële gevolgen hebben. De afdeling Model Validatie beoordeelt de
risicomodellen die binnen de ING Groep gebruikt worden. Zanders levert al geruime tijd consultants
met een frisse kijk op modellen voor deze afdeling.
Een frisse kijk op risicomodellen
De afdeling Model Validatie bestaat nog niet zo lang. In het kader
van Basel II verplichtten financiële instellingen zich om extra
stappen te nemen op het gebied van risicobeheersing. Eén van
de kernissues was de kwantificering van risico’s op basis van
interne modellen. Uit onderzoek bleek onder meer dat de strikte
scheiding tussen het ontwikkelen en beoordelen van modellen
binnen ING nog onvoldoende geborgd was. Om die scheiding
nadrukkelijker aan te brengen, werd de afdeling Model Validatie
opgericht.
De afdeling startte in het eerste kwartaal van 2006 en telt
inmiddels ruim zeventien FTE’s. “We vallen rechtstreeks onder de
Chief Risk Officer, lid van de Raad van Bestuur van ING Groep”,
vertelt Monique Hemerijck, hoofd van de afdeling. “Bij mijn
“Wij kijken vooral of sprake is geweest
van een structureel ontwikkelingsproces.
Zijn alle stappen doorlopen? Is de juiste
methodologie gekozen? Zijn de
aannames solide? En hoe is de
performance van het model in de tijd?”
weten is dit in de bankwereld een unieke situatie. Hiermee geven
we een heel duidelijk signaal af. Het geeft volgens mij heel goed
aan welk belang we binnen de ING hechten aan onafhankelijke
modelvalidatie.”
“We hebben een brede scope”, vervolgt Hemerijck. “We richten
ons zowel op modellen voor markt- , krediet- en operationeel
risico van het bankbedrijf als op risicomodellen voor de
verzekeraar. Over de modellen die hiervoor gebruikt worden – dat
zijn er zeker meer dan honderd – vellen wij een onafhankelijk
oordeel. Dat betekent dat er ontzettend veel te doen is. In het
kader van Basel II lag aanvankelijk onze focus vooral op de Pillar I
(krediet- en operationeel risico) en Pillar II (economic capital)
modellen van het bankbedrijf. Door nieuwe externe eisen die
worden gesteld aan de ‘disclosure’ van risicocijfers in de
jaarrekening alsook door Solvency II , verleggen we de focus nu
ook in de richting van de verzekeraar.”
Checks and balances
Het valideren van zo’n model is geen klus die je op één middag
afrondt. De complexe modellen doorlopen een vaststaand traject
vol checks and balances. Als Hemerijck en haar collega’s akkoord
geven, is het model betrouwbaar, compliant met de interne en
externe regels en geschikt voor gebruik. Daarnaast is ook
duidelijk wat de zwakke plekken van het model zijn.
Elk jaar worden de modellen opnieuw tegen het licht gehouden.
“Het is zeker niet zo dat wij fungeren als een soort examencommissie”,
stelt Hemerijck. “Wij kijken vooral of sprake is geweest
van een structureel ontwikkelingsproces. Zijn alle stappen
doorlopen? Is de juiste methodologie gekozen? Zijn de aannames
solide? En hoe is de performance van het model in de tijd?”
Hemerijcks mensen werken allerminst vanuit een ivoren toren.
“Integendeel. Er is altijd ruimte voor dialoog. Wij doen deskresearch,
maar praten ook met diverse stakeholders, zoals de
mensen die een model dagelijks moeten gebruiken. Dat is heel
nuttig. Want als blijkt dat gebruikers de uitkomsten van een
model niet vertrouwen of als ze niet weten hoe ze de uitkomsten
moeten interpreteren, is dat een signaal dat een model mogelijk
nog niet optimaal is.”
magazine 1 | 2008

“De mensen van Zanders draaien gewoon mee in day-to-day work.”
De bevindingen van de afdeling worden samengevat in een
handzaam rapport, voorzien van aanbevelingen en verbetersuggesties.
Hemerijck: “Op die manier proberen we continue
verbetering van de door ING gebruikte modellen te stimuleren.
Het oordeel van onze afdeling is bindend tot op het niveau van de
Chief Risk Officer, die beslist uiteindelijk. Dit betekent dat er goed
naar ons geluisterd wordt. Ontwikkelaars zien over het algemeen
de toegevoegde waarde van een aparte validatie afdeling, een
afdeling waarmee ze kunnen sparren, en een afdeling die hun
taal spreekt.”
Modelkennis is schaars
Goede, ervaren specialisten zijn schaars. Dat merkte Hemerijck
ook. “Het is heel lastig om de juiste kennis in huis te halen. Kennis
die niet alleen gebaseerd is op theoretische kennis, maar ook op
kennis van de business. Die combinatie vind ik heel belangrijk”.
Zanders levert al vanaf de oprichting in 2006 mensen voor de
afdeling Model Validatie. Het eerste tweetal consultants van
Zanders is inmiddels vervangen door twee andere consultants,
waaronder Yvonne Sijm. Yvonne werkt namens Zanders ruim twee
dagen per week binnen het team van Hemerijck. “Het mooie van
Yvonne, en dat geldt voor alle collega’s van Zanders, is dat ze
gewoon meedraait in het day-to-day work. Daardoor voelt ze niet
aan als een consultant maar als lid van ons team. Bovendien biedt
Zanders een brede kennis op het gebied van risicomodellen.”
magazine 1 | 2008
“Het is een leuke uitdaging”, vertelt Yvonne Sijm. “Modellen
raken écht de kern van een bank. Het is altijd weer interessant
om een model voor het eerst onder handen te nemen en uit te
zoeken hoe het werkt en wat het doet. En om vast te stellen wat
de uitwerking van een abstract, theoretisch model in de
dagelijkse praktijk zal zijn. Saai wordt het niet, want elk model is
weer anders; het zijn eigenlijk allemaal kleine projecten.”
Sijm ziet de verbanden tussen de afzonderlijke modellen steeds
beter. “Veel modellen hangen nauw samen of maken gebruik van
elkaar. Veel modellen hebben raakvlakken. Vanuit onze positie
zoeken wij naar de rode draad. Zo proberen we modellen nader
tot elkaar te brengen.” Als ze een model voor de eerste keer
onder de loep neemt, kost haar dat relatief veel tijd. Als modellen
vervolgens een jaar later weer voorbijkomen voor review, gaat de
beoordeling een stuk sneller. “Dat is een heel leuk onderdeel van
dit werk”, stelt Sijm. “Want na een jaar kun je heel goed
beoordelen welk effect onze aanbevelingen hebben gehad.”
Op dit moment maakt Hemerijck gebruik van externe consultants
omdat het lastig is om de expertise te vinden. “Toch verwacht ik
regelmatig van externe mensen gebruik te blijven maken”, stelt
ze. “Al is het alleen maar om te voorkomen dat er een soort verkokerde
blik ontstaat. Mensen van buiten hebben vaak een frisse
kijk op zaken.” <
Zanders
consultant
Yvonne Sijm (l)
en Monique
Hemerijck, hoofd
van de afdeling
Model Validatie
bij de ING Groep.
19

20
Visie
Financiële crises zijn van alle tijden. Eens in de zoveel jaar vindt een correctie op één van de
financiële markten plaats. Vaak wordt deze veroorzaakt door nieuwe ontwikkelingen die in eerste
instantie een aantal jaren een gezonde, stabiele groei doormaken. Het kan echter zo zijn dat
de massa mee gaat liften om mee te profiteren van deze groei. Gevoed door de hebzucht naar
bovengemiddelde resultaten maakt gezonde groei plaats voor lucht.
NINJA aanval op de financi
Zodra duidelijk wordt dat de winsten niet behaald kunnen
worden, om welke reden dan ook, springt de zeepbel waardoor
een financiële crisis kan ontstaan. Dit soort crises spelen al sinds
mensenheugenis. Bijvoorbeeld de ‘tulpenbollencrisis’ van 1637,
‘zwarte maandag’ in 1987 of de ‘dotcom-crisis’ aan het begin van
de 21e-eeuw. Achteraf wordt altijd uitvoerig geanalyseerd wat de
oorzaak van een crisis is. Men zou dus verwachten dat er geleerd
wordt van de acties die in het verleden tot een crisis hebben
geleid. Of zal de massa altijd mee willen liften op de aantrekkelijkheid
van extreme rendementen?
Eind jaren tachtig werd de prijs van Japans vastgoed opgestuwd
door een aantal factoren zoals schaarste, economische groei, etc.
Zelfs de onrust op de westerse beurzen in oktober 1987 had
“Ultiem
voorbeeld is
de ninja-lening, wat
staat voor ‘No Income,
No Jobs and no
Assets’.”
weinig invloed op de groei van de Japanse bedrijven. Met name
de financiële en technologische sector groeiden door, met een
vergrote vraag naar onroerend goed tot gevolg. Dit stuwende
effect op vastgoedprijzen vergrootte weer de waarde van de
bedrijven met veel vastgoed op de balans. Maar ook deze
zeepbel is geklapt, op het moment dat van de 10 grootste
bedrijven ter wereld er 7 uit Japan afkomstig waren. De crisis in
Japan heeft geleid tot ruim een decennium recessie.
Ontstaan van de kredietcrisis
De geschiedenis herhaalt zich; in Amerika zijn de huizenprijzen
tussen 1995 en 2005 meer dan 200% gestegen, meer dan in
Japan gedurende de jaren tachtig. Amerikaanse banken speelden
slim in op de vraag van Amerikaanse burgers om mee te liften
met deze ontwikkeling. Gedreven door de hoge rendementen in
vastgoed en de lage rente concentreerde ze zich op de arme
Amerikanen. Financiële producten werden ontwikkeld om
mensen met een lage kredietwaardigheid te betrekken in de
euforie op de vastgoedmarkt, de zogenaamde ‘sub-prime
leningen’. Risicovolle leningen met een lage (of geen) aanvangsrente
werden grif afgesloten door mensen zonder inkomen of
andere financiële zekerheid, zoals voldoende onderpand. Ultiem
voorbeeld in deze is de ‘NINJA-lening’, wat staat voor ‘No Income,
No Jobs and no Assets’.
Deze leningen zijn extra aantrekkelijk gemaakt door de eerste
rentevast periode voor een scherp tarief aan te bieden. Deze korte
renteperiode kan echter gevolgd worden door een extreem hoge
rente. De klant werd voorgespiegeld dat na de eerste rentevast
periode de lening omgezet kan worden in een normale hypothecaire
lening. Als inderdaad de huizenprijzen scherp genoeg
stijgen, kan de overwaarde gebruikt worden. De groei van het
Amerikaanse vastgoed is echter in 2005 tot stilstand gekomen.
Tevens is de federal funds rate door de FED in drie jaar verhoogd
van 1% naar 5.25% (inmiddels in een half jaar verlaagd tot 2.25%
per 18 maart 2008). Zonder overwaarde en met een hogere rente
ontstaan problemen bij het oversluiten van de hypotheek en bij
renteherzieningen. In de loop van 2007 zijn vele consumenten
hierdoor gedwongen hun huizen te verkopen en kan de geldgever
gedeeltelijk naar zijn terugbetaling fluiten. De gedwongen
magazine 1 | 2008

ële markten
verkopen zorgen natuurlijk voor meer druk op de huizenprijzen
wat leidt tot een extra versterking van de crisis.
De bubbel gesprongen
Het springen van de ‘huizenprijsbubbel’ leidde direct tot het
faillissement van verschillende hypotheekverstrekkers in
Amerika. Sommige hypotheekverstrekkers van ‘sub prime
leningen’ hebben deze posities echter doorverkocht aan grote
zakenbanken, waardoor het kredietrisico is mee verkocht. De
grootbanken bundelen de leningen in tranches met dezelfde
kredietwaardigheid om deze vervolgens afzonderlijk weer door te
verkopen als ‘Mortgage Backed Securities’ (MBS). Ook de MBS
posities kunnen weer door worden verkocht, bijvoorbeeld door
te trancheren in een ‘Collateralized Debt Obligation’ (CDO). Het
doorgeefspel van het splitsen, structureren en verhandelen van
risico verspreidt het risico over verschillende beleggers. Dit leidde
uiteindelijk tot een hausse op de CDO markt, mede gevoed door
bovengemiddelde rendementen en de bonussen die in het
vooruitzicht lagen voor de handelaren van deze producten. Het
doorgeefspel is echter dusdanig ondoorzichtig voor de buitenwereld
dat niet goed duidelijk is wie grote posities heeft in de
laagste tranches met een groot kredietrisico. De CDO markt
gerelateerd aan sub prime hypotheken is voor de crisis geschat
op 200 miljard dollar.
Zoals eerder beschreven bleek halverwege 2007 dat de posities
in de lage tranches in veel gevallen niet kunnen worden voldaan.
De waarde van de MBS en CDO producten neemt dan snel af. In
veel gevallen is deze waardedaling enorm onderschat, hetgeen
heeft geleid tot onvoorziene afschrijvingen van vele miljarden
voor meerdere grootbanken. Doordat de producten veelal
gefinancierd zijn met geleend geld is een bal gaan rollen die de
crisis verschuift van kredietrisico naar liquiditeitsrisico.
De ondoorzichtigheid van het doorgeefspel heeft ertoe geleid dat
banken extra voorzichtig zijn met het onderling uitlenen van
gelden. Hierdoor steeg de kortetermijnrente tot boven de
langetermijnrente, waardoor een inverse curve ontstond. Deze
vorm van de rentecurve gooit roet in de strategie van banken om
winst te maken door lang geld uit te lenen en dit te financieren
magazine 1 | 2008
“Gevoed door de hebzucht naar
bovengemiddelde resultaten
maakt gezonde groei plaats voor lucht.”
met kort geld. De liquiditeitscrisis is tijdelijk afgewend door
het beschikbaar stellen van vele honderden miljarden euro’s
en dollars door verschillende centrale banken. Dit heeft echter
geen invloed op de kredietcrisis, waardoor de liquiditeit in
2008 opnieuw opdroogt.
De ontwikkelingen op de MBS en CDO markt hebben de crisis
op Amerikaanse hypotheekmarkt overgebracht naar de gehele
financiële sector. Inmiddels wordt zelfs getwijfeld aan de
kredietwaardigheid van de obligatieverzekeraars, zoals AMBAC
en MBIA, die waarschijnlijk ook vele miljarden moeten
afschrijven vanwege mogelijke verliezen op het verzekerde
schuldpapier. Een eventuele aanpassing van de kredietwaardigheid
van obligatieverzekeraars heeft een direct effect op de
waarde van de papieren die zij verzekeren. Banken die deze
papieren in bezit hebben, zullen in dat geval opnieuw genoodzaakt
zijn tot afschrijvingen. De Nederlandse bedrijven in de
financiële sector beweren slechts kleine posities in slechte
Amerikaanse hypotheken te bezitten. En op de Nederlandse
markt worden geen sub prime hypotheken verkocht, onder
andere vanwege een scherper toezichthoudersbeleid. Echter, het
gebrek aan vertrouwen zorgt voor voorzichtigheid bij het
verstrekken van leningen tussen de banken onderling en van
bedrijven of particulieren. Hierdoor stijgt de kredietopslag,
waardoor lenen voor iedereen duurder wordt. (zie kader op
volgende pagina) Dit verstoort de economische groei. Daarnaast
zal het effect van een ‘downgrade’ van obligatieverzekeraars de
Nederlandse financiële sector kunnen raken. Tevens geldt dat > >
“Zowel de banken, verzekeraars en
accountants als de toezichthouders en
de rating agencies zijn hier schuldig aan.”
21

22
“Men zou dus verwachten dat er geleerd
wordt van de acties die in het verleden
tot een crisis hebben geleid.
Of zal de massa altijd mee willen liften op
de aantrekkelijkheid van extreme
rendementen?”
< vervolg van de vorige bladzijde
vooral banken bezig zijn met de herwaardering van hun posities,
terwijl de hedgefondsen, verzekeraars en pensioenfondsen zich
in stilzwijgen hullen. Ook in deze sector zal naar verwachting
eenzelfde hoeveelheid aan afschrijvingen kunnen volgen. In
totaal is nu bijna USD 160 miljard afgeschreven, terwijl verwacht
wordt dat dit op kan lopen tot USD 400 miljard of zelfs USD 600
miljard, zoals beschreven staat in een rapport van de Zwitserse
bank UBS. Of dit alles zal leiden tot een recessie is afhankelijk
van de resultaten die de bedrijven in de financiële sector
rapporteren in hun jaarrekening en natuurlijk wat er verder in
Amerika gebeurt. De onvoorziene afschrijvingen die tot nu zijn
genomen, zijn gebaseerd op verwachte resultaten. Of de
accountants het eens zijn met de gebruikte waarderingsmethodieken
en dezelfde resultaten berekenen, zal de volgende stap in
deze crisis bepalen.
Hoe het zover heeft kunnen komen
Het ontstaan van de crisis is grotendeels toe te wijzen aan het
onderschatten van het kredietrisico van de Amerikaanse leningen
in de laagste tranches, ontstaan door het versoepelen van de
kredietvoorwaarden. Dit kan toegeschreven worden aan de drang
naar meer winst en grotere bonussen in de financiële wereld.
Zowel de banken, verzekeraars en accountants als de toezichthouders
en de rating agencies zijn hier schuldig aan. Dit is
180
160
140
120
100
80
60
20
0
1/1/2007
2/1/2007
3/1/2007
4/1/2007
5/1/2007
6/1/2007
7/1/2007
8/1/2007
9/1/2007
10/1/2007
11/1/2007
12/1/2007
1/1/2008
2/1/2008
3/1/2008
4/1/2008
achteraf natuurlijk eenvoudig concluderen, maar had het
‘overoptimisme’ niet eerder moeten worden getemperd? Het
kredietrisico van leningen en hypotheekportefeuilles van de
grootbanken wordt al jarenlang door specialistische afdelingen
van dichtbij gevolgd met behulp van geavanceerde kwantitatieve
modellen. De belangrijkste parameters voor het bepalen van het
kredietrisico zijn de kans op een krediet gebeurtenis oftewel
‘Probability of Default’ (PD) en het verlies bij zo’n gebeurtenis,
ook wel ‘Loss Given Default’ (LGD). De PD wordt in deze crisis
getest door de stijgende rente en achterblijvende economische
groei. Hierdoor zijn de hypotheeknemers slechter in staat de
schulden en bijbehorende rente te betalen en stijgt de PD.
Daarnaast komt de LGD onder druk door de dalende prijzen op de
woningmarkt. Dit resulteert in een lagere waarde van het
onderpand, waardoor ook de LGD toeneemt. Als hiermee, bij het
aangaan van de contracten, onvoldoende rekening is gehouden,
zal het werkelijke kredietrisico onderschat zijn. Vaak worden deze
parameters geschat op basis van historische waarnemingen die,
zoals eerder beschreven, gunstig waren. Anderzijds geldt
natuurlijk dat risico nemen gepaard gaat met winsten en
verliezen. Bij een goed toezichthoudersbeleid, zal van de banken
geëist worden dat er voldoende kapitaal wordt aangehouden om
grote verliezen op te kunnen vangen en faillissement te
voorkomen. De verliezen leiden wel tot kapitaalinjecties om na
afschrijvingen weer aan de eisen te voldoen. Dit kapitaal is nog
voldoende beschikbaar, onder andere in het Midden Oosten,
Rusland en China. Natuurlijk verzacht dit niet de pijn van de vele
Amerikaanse huishoudens die wel failliet gaan of grote verliezen
hebben te incasseren door de dalende prijzen op de huizenmarkten
en beurzen. Zeker als deze financiële crisis de inleiding
is van een economische crisis in Amerika en de rest van de
wereld, kunnen de gevolgen groot zijn. Zelfs nu, maart 2008,
blijven de berichten over miljarden afschrijvingen en gedwongen
overnames de onzekerheid op de markten voeden. Of in 2008
een recessie kan worden voorkomen zal zich in de komende
maanden openbaren. <
MartiJn de groot, aSSociate director BiJ zanderS.
‘iTraxx Europe Index’ is een ‘credit default swap’
(CDS) index samengesteld uit 125 entiteiten met een
investment grade rating (rating tussen AAA en BBB)
uit verschillende sectoren. Nevenstaande grafiek
geeft aan dat de gemiddelde prijs van CDS voor
investment grade entiteiten sinds het begin van de
kredietcrisis sterk is opgelopen. De stijging vindt niet
alleen plaats gedurende de liquiditeitscrisis
halverwege 2007; juist begin 2008 is de prijs
wederom meer dan verdubbeld.
Bron: Bloomberg, 26-3-2008
magazine 1 | 2008

Events
Agenda
CONFERENTIES
Omschrijving Locatie Datum Doelgroep Informatie
International SAP Treasury Conference Praag 17 en 18 juni 2008 Corporate Treasuries Judith van Paassen (035 - 692 89 89)
SEMINARS/WORKSHOPS/TRAININGEN
Omschrijving Locatie Datum Doelgroep Informatie
Financiële Info Dag Nederland Den Bosch 24 april 2008 SAP gebruikers Laura Koekkoek (035 - 692 89 89)
Rondetafelsessie Cash Management Bussum 14 mei 2008 Corporate Treasuries Sander van Tol (035 - 692 89 89)
Woningcorporatie Event
Nog niet
bekend
29 mei 2008 Woningcorporaties Hans Visser (035 - 692 89 89)
Rondetafelsessie Treasury Control Bussum 19 juni 2008 Corporate Treasuries Sander van Tol (035 - 692 89 89)
MARKETING EVENEMENTEN
Omschrijving Locatie Datum Doelgroep Informatie
Roparun
Parijs
– Rotterdam
10, 11 en 12 mei
2008
‘Schat, we hebben de
aandelen gekocht’
Zanders sponsors en team roparun@zanders.eu
De vraagprijs is zeven maal de winst. Daarmee
koopt u het bedrijf dat u de laatste jaren zo
succesvol leidt. Een miljoen of wat…. Uw
hypotheek heeft een overwaarde van net geen
4 ton. En de boot… ach. Uw partner wil wel mee in
de nieuwe uitdaging: de Management Buy Out.
Maar niet tegen elk risico. De kinderen gaan
immers nog naar school en straks… Uw droom is
duidelijk. Uw eigen onderneming. Doen!
Na een maand of vier is het gelukt. Van harte!
Om er vast even in te komen:
www.dromendurvendoen.eu
Geïnteresseerd? Een mailtje of telefoontje en
we maken – uiterst discreet – kennis met elkaar.
Kijken of het klikt; of we elkaar begrijpen.
Neem contact op met Carel de Vries,
c.de.vries@zanders.eu of 06-10 48 08 15.
Zanders Corporate Finance
Aangenaam ondernemend
Zanders Corporate Finance
is onderdeel van:
Brinklaan 134
1404 GV Bussum
+31 (0)35 692 89 89
www.zanders.eu
23

Zanders Nederland:
Brinklaan 134
1404 GV Bussum
+ 31 (0)35 692 89 89
Zanders België:
Avenue Louise 65, B11
1050 Brussel
+32 (0)2 535 79 21
Zanders United Kingdom:
26 Dover Street,
W1S 4LY London
+44 (0)207 763 72 96
Postadres:
Postbus 221
1400 AE Bussum
www.zanders.eu