Toelichting - Gemeente Terneuzen

handje en sloeg een deel van de contre-escarpe weg. Deze natuurlijke afbraak werd
verder gezet tijdens stormen in de jaren 1714 en 1715. Nadat de polderpoort in 1680 al
buiten gebruik was geraakt werd in 1785 ook de Landpoort gesloopt.
Ten tijde van de Belgische opstand (1830-1839) werd het belang van een vesting in
Terneuzen opnieuw ingezien. Door alle gebeurtenissen die samen hingen met de
opstand is men ertoe overgegaan Terneuzen opnieuw van vestingwerken te voorzien
(afbeelding 3). De reden hiervoor was vooral het beschermen van de vaarweg over het
kanaal van Gent naar Terneuzen en het controleren en indien nodig de vaarweg op de
Schelde af te sluiten. Na de opstand werd de vesting nog een aantal jaren in stand
gehouden. In 1879 was het belang van de vesting echter zo teruggelopen dat ze nog
aangemerkt werd als een verdedigingswerk derde klasse. Bij het inrichten van de stad
is vervolgens vrijwel het volledige vestingwerk ontmanteld.
Tegenwoordig zijn sommige delen van de vestingen nog in het straatbeeld te
herkennen. Zo zijn de voormalige wallen van de oudste vesting nog te herkennen in
de hogere ligging van het Tuinpad, de Lange Kerkstraat, de Nieuwstraat en de
Smidswal. De Jongestraat, het Nieuwediep en de Dijkstraat liggen daarentegen lager
omdat het hier gedempte grachten betreft.
Van de vesting uit de jaren dertig van de negentiende eeuw resteert vrijwel niets meer,
de enige uitzondering vormt de Scheldekaai. De hogere ligging van dit deel van
Terneuzen verwijst nog naar het feit dat hier vroeger bastions aanwezig waren. De
bebouwing uit die tijd is vrijwel helemaal verdwenen. Alleen het bomvrij gebouwde
Arsenaal is nog overgebleven.
Kaart 7: Uitsnede kaart uit 1550, Terneuzen (centraal) gelegen langs de Axelse vaart
32