1 Deze actualisering van het Handboek Sociale ... - Intersentia

Als principe wordt gesteld dat de partijen vrij de aard van hun arbeidsrelatie bepalen,
met respect voor de openbare orde, de goede zeden en dwingend recht. De
Arbeidsrelatieswet stelt dus in navolging van de rechtspraak van het Hof van Cassatie
in eerste instantie de kwalificatie door de partijen voorop.
De arbeidsrelatie kan echter geherkwalificeerd worden indien uit de uitoefening
voldoende elementen naar voren komen die onverenigbaar zijn met de kwalificatie
van de partijen. Die elementen worden beoordeeld op basis van de volgende
algemene criteria: de wil der partijen, de vrijheid van organisatie van werk of werktijd
en de mogelijkheid van hiërarchische controle. Formaliteiten zoals de benaming van
het contract of de inschrijving bij de BTW-administratie zijn op zich genomen nooit
voldoende voor een herkwalificatie. Voor bepaalde sectoren of beroepen kunnen ook
nog specifieke criteria uitgewerkt worden. Een herkwalificatie kan nooit plaatsvinden
indien deze in strijd is met bepalingen die de hoedanigheid van werknemer of
zelfstandige vastleggen of onweerlegbaar vermoeden, zoals de vermoedens van
zelfstandigheid in sociaal statuut der zelfstandigen of de bepalingen in artikel 3
R.S.Z.-Besluit. Wanneer hun arbeidsrelatie geherkwalificeerd wordt, worden de
betrokkenen onderworpen aan een ander socialezekerheidsstelsel, wat ook gevolgen
heeft op het vlak van de socialezekerheidsbijdragen.
Een belangrijke troef van de nieuwe wet is dat de partijen zelf uitsluitsel kunnen
krijgen over hun arbeidsrelatie van de Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie.
De partijen genieten van een gunstig systeem inzake de socialezekerheidsbijdragen
indien zij zich binnen de zes maanden vrijwillig naar de beslissing schikken. De
beslissingen van de Commissie zijn in principe bindend voor drie jaar, ook voor de
instellingen van de sociale zekerheid. De partijen kunnen wel beroep aantekenen bij
de gewone rechtbanken die hun soevereine beoordelingsbevoegdheid behouden.
In randnummer 487 als eerste zin invoegen
De Arbeidsrelatieswet beoogt de kwalificatie van een arbeidsrelatie, maar biedt
weinig houvast bij de cumulatie van hoedanigheden in hoofde van dezelfde persoon.
Randnummer 491 vervangen
Het feit dat een bestuurder-directeur zijn mandaat kan combineren met een
arbeidsovereenkomst betekent natuurlijk niet dat dit altijd zo is. Om na te gaan of er
werkelijk van een arbeidsovereenkomst sprake is zal men bepaalde indiciën
onderzoeken die op het bestaan van een arbeidsovereenkomst moeten wijzen. 11 De
rechtsleer 12 wijst er op dat men zulke indiciën over het algemeen zal vinden in (a) de
belangrijkheid van het aandeel in het kapitaal van de vennootschap, (b) de
uitgebreidheid van de bevoegdheden van de betrokkene en (c) de uitvoering van het
contract in de praktijk die eventueel de termen ervan kan tegenspreken, evenals (d) de
feitelijke onderwerping aan de sociale zekerheid der werknemers. Met ingang van 1
januari 2007 zal men evenwel met de criteria van de eerder vermelde nieuwe
Arbeidsrelatieswet moeten rekening houden. De eerder vermelde indiciën dienen
derhalve naar deze nieuwe criteria te worden vertaald. Zo zal bijvoorbeeld de omvang
van het aandelenbezit als beoordelingselement kunnen blijven meespelen vermits het
11 Arbh. Brussel 16 december 1983, TSR 1984, 82.
12 Zie N. BEAUFILS, o.c., 215-216.
5