Originele IDOP - Gemeente Schijndel

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch, Schijndel

Colofon 

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch, Schijndel 

Opdrachtgever: 

Gemeente Schijndel 

Tot stand gekomen in samenwerking met 

Stuurgroep dorpsontwikkelingsplan Wijbosch 

BOE01-SCH00009-01C D 

9 januari 2006 

Croonen Adviseurs bv 

strategie, ordening & vorm 

Hoff van Hollantlaan 7 

Postbus 435 

5240 AK Rosmalen 

2 

© Piet den Blanken

Inhoud 

Inleiding 4 

Integraal dorpontwikkelingsplan 8 

Inventarisatie 10 

Analyse en ontwikkelingen 18 

IDOP 30 

Realiseringsaspecten 36 

Subsidies 38 

3

Inleiding 

1.1 Aanleiding 

Binnen enkele jaren zal de drukke doorgaande provinciale route (de 

Eerdsebaan) midden door Wijbosch tot het verleden behoren. Het doorgaande 

verkeer zal via een nieuwe route buiten het dorp worden omgeleid. Voor 

Wijbosch betekent deze nieuwe situatie nieuwe kansen. 

Schetsplan 

1.2 Schetsplan omvorming provinciale weg Wijbosch 

De gemeente Schijndel heeft al in vroeg stadium onderzocht welke kansen 

de nieuwe situatie biedt. De 'verwevingsvariant' uit het schetsplan (2003) 

toont een situatie waarbij het opheffen van de doorgaande route is gecombineerd 

met nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen in de omgeving van het 

bestaande tracé. Kern van het schetsplan is om met behulp van nieuwbouw 

een nieuw stuk dorpsweefsel te scheppen, waarmee het doorsnijdende 

karakter van het Eerdsebaantracé zal verdwijnen. 

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch - 1 - Inleiding 4 

Croonen Adviseurs · strategie, ordening & vorm

1.3 Uitwerking Streekplan 

Ongeveer tegelijkertijd met het schetsplan werkte de provincie Noord 

Brabant aan de uitwerkingsplannen van het streekplan. In de streekplanuitwerking 

is de zuidzijde van Wijbosch aangeduid als 'transformatiezone'. Dit 

betekent dat in dit gebied functiewisselingen te overwegen zijn. De reactie 

van provincie op het schetsplan luidde: een prima initiatief, maar bekijk 

niet alleen de omgeving van het tracé van de Eerdsebaan, maar neem het 

hele gebied van Wijbosch, dus ook de omgeving Loosbraak in beschouwing. 

1.4 Reconstructieplan Maas en Meierij 

Inmiddels is ook het reconstructieplan vastgesteld. Voor de kern Wijbosch is 

de versterking van de 'leefbaarheid' de opgave voor de komende jaren. 

Instandhouding van het voorzieningenniveau en mogelijkheden voor ouderen 

en jongeren om in het dorp te blijven wonen zijn hierbij onder andere 

van belang. Opvallend is dat Wijbosch, hemelsbreed op een steenworp 

afstand van Schijndel, een zelfde problematiek kent als plattelandsdorpen 

die in de regel op een grotere afstand van de hoofdkern zijn gelegen. De 

verklaring hiervoor is dat vanwege de aanwezigheid van de structuurweg en 

bedrijventerrein Duin, Wijbosch dichtbij, maar toch fysiek betrekkelijk 

geïsoleerd ligt ten opzichte van de hoofdkern. 

1.5 Provinciale nota 'Stimuleringsregeling Sociaal Beleid' 

Leefbaarheidversterking is een belangrijk provinciaal beleidsveld, met name 

voor de kleine kernen zoals Wijbosch. Daarbij gaat het om de woonomgeving, 

het voorzieningenniveau en de sociaal-economische structuur. Omdat al deze 

zaken aanwijsbaar in Wijbosch spelen, en de kansen zich nu aandienen, is 

door het gemeentebestuur samen met de initiatiefgroep Wijbosch besloten 

voor Wijbosch een integraal dorpsontwikkelingsplan (IDOP) op te stellen. 

Uitwerking Streekplan 



8 

4 

1 

1 Duin/rondweg 

2 Omvorming provinciale weg 

3 St. Barbara zorgwoningen 

4 Dorpshuis De Geut / peuterspeelzaal 

5 School De Regenboog 

Initiatieven 

5 

3 6 

2 

9 

7 

10 

6 Klaverwei II 

7 Sportvelden 

8 Omgeving Loosbraak / Kapeleind 

9 Locatie Veghelsedijk / Mgr. vd Venstraat 

10 Ecologische verbinding 

1.6 Initiatieven, ontwikkelingen en specifieke problemen 

Op dit moment spelen in Wijbosch verschillende initiatieven, ontwikkelingen 

en problemen die met elkaar in verband kunnen worden gebracht onder 

de noemer '' leefbaarheid''. Door deze afzonderlijke zaken in samenhang te 

beschouwen, kan een meerwaarde worden gevonden omdat de projecten 

elkaar kunnen versterken. 

Bovendien kan voorkomen worden dat projecten elkaar beconcurreren of in 

de weg lopen. 

In dit kader zijn onder andere te noemen : 

- het ruimtegebrek van de basisschool De Regenboog/Wijbosch 

- de behoefte om ouderenwoningen te realiseren in de omgeving van 

Barbara 

- de wensen/ambities van het dorpshuis de Geut, dat momenteel 'achteraf' 

is gesitueerd en geen adequate parkeervoorzieningen heeft 

- de problematiek van de (kleine) gymzaal 

- de recente sluiting van de 'kruidenier' 

- de onvoldoende parkeerplaatsen bij het sportterrein 

- het initiatief om in Klaverwei II een flink aantal woningen te realiseren 

- de ontwikkelingen in het buitengebied (agrarisch gebied, Wijboschbroek) 

- de opdracht van de provincie om ook het gebied Loosbraak te onderzoeken 

- de dorpsraad en de initiatiefgroep Omleiding Eerdsebaan Nu hebben een 

initiatiefgroep opgericht om actief betrokken te worden bij de toekomst 

van hun dorp 

- de gewijzigde situatie als gevolg van de omleidingsweg in het gebied 

Loosbraak 

- verschillende vormen van hergebruik van vrijkomende agrarische bedrijven 

(VAB), zoals opslag van materialen, caravans, buitenschoolse opvang. 



Luchtfoto Wijbosch, Schijndel 



2Integraal dorpsontwikkelingsplan (IDOP) 

Het IDOP is op dit moment de geschikte planfiguur om de dorpsproblematiek 

van Wijbosch op een passende wijze te benaderen. De kansen zijn concreet, 

de betrokkenheid van de bevolking is groot. Het gemeentebestuur en 

de Initiatiefgroep hebben daarom gezamenlijk het initiatief genomen te 

komen tot een IDOP. 

2.1 Doel 

Doel van het IDOP is een toekomstbeeld te schetsen voor een periode van 

10 jaar. Ruimtelijke, economische en maatschappelijke thema's komen daarbij 

aan de orde: 

- wonen en werken 

- voorzieningen 

- verkeer en vervoer 

- natuur, landschap en cultuurhistorie 

- recreatie en toerisme 

Al deze thema's hebben hun effect op de leefbaarheid. 

2.2 Proces 

De provincie stelt als subsidieverstrekker een aantal eisen aan IDOP: 

- sterke betrokkenheid bevolking, inwoners hebben centrale rol 

- integraal karakter van plan 

- uitvoeringsgericht, met als resultaat een concrete projectenlijst 

- vaststelling door gemeenteraad 

Voor de totstandkoming van het IDOP Wijbosch zijn 5 fasen onderscheiden. 

Fase 1 contactlegging (8/9-2004) 

In deze fase is gezocht naar personen die actief betrokken willen worden 

bij het IDOP en op een evenwichtige wijze bevolking en belangen 

vertegenwoordigen. 

Fase 2 inventarisatie (9-2004) 

In deze fase is onderzocht wat de planologische mogelijkheden en 

beperkingen zijn en welke zaken vanuit de contactlegging naar boven 

zijn gekomen. 

Fase 3 raadpleging (10-2004/2-2005) 

Aan de bewoners is in een zo vroeg mogelijk stadium de mogelijkheid 

geboden mee te denken over het IDOP. Over opzet en doel, oplossingsrichtingen 

en concept plan zijn/worden bijeenkomsten georganiseerd. 

Fase 4 planvorming (10-2004/2-2005) 

De planvorming geschiedt naar aanleiding van de inventarisatie en raadplegingen 

en wordt begeleid door een stuurgroep. De raadscommissie zal 

worden geïnformeerd over de inhoud en voortgang. 

Fase 5 vaststelling (eind (4-2005) 2005/begin 2006) 

Via het College van Burgemeester en Wethouders en de raadscommissie 

zal het plan worden voorgelegd aan de gemeenteraad. 

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch - 2 - Integraal dorpsontwikkelingsplan 8 


Wijbosch 

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch - 2 - Integraal dorpsontwikkelingsplan 9 


3 Inventarisatie 

Historische kaart - Ligging plangebied Topkaart - Ligging plangebied 

Historische kaart - Verkeer Topkaart - Verkeer 

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch - 3 - Inventarisatie 10 


3.1 Landschap en cultuurhistorie 

Wijbosch is een oude bewoningsplaats op de grens van hoog en droog 

(Duin) naar laag en nat (Wijboschbroek). Wijbosch is een kerkdorp van 

Schijndel. De kerk, het klooster en boerderijen hebben gedurende lange tijd 

het beeld van Wijbosch bepaald. Het klooster is in de oorlog verwoest en op 

een nieuwe locatie is het huidige kloostercomplex gebouwd. 

De Loosbraak behoort tot het hoge, droge deel. De Broekkant, de naam verraadt 

het al, vormt de grens van het natte gebied. In de verkavelingsstructuur 

zijn deze verschillen zichtbaar. De Loosbraak kent een verkaveling met 

wigvormige structuren die een gevolg zijn van de schaapsdriften (routes) 

die over het eertijds aanwezige heidegebied hebben gelopen. De Broekkant 

kent een meer regelmatige verkaveling, gericht op het maximaliseren van de 

afvoer van water richting dal van de Aa. In de Loosbraak ligt het middeleeuwse 

kern van waaruit Wijbosch is ontstaan. 

Als de historische kaart wordt vergeleken met de huidige situatie, dan blijkt 

dat het oorspronkelijke patroon van wegen en paden met de opvallende wigvormige 

structuren die overgaan in meer regelmatige en evenwijdige structuren 

tot op de dag van vandaag, in vrijwel ongewijzigde vorm, aanwezig is. 

3.2 Bodem, water 

De overgang tussen hoog en droog naar nat en laag komt ook tot uitdrukking 

in de ondergrond. Zandige bodems kenmerken het hoge deel. Kleiige, 

lemige en venige bodems de lagere delen. Oppervlaktewater ontbreekt in 

de omgeving van Loosbraak. Richting Wijboschbroek zijn watervoerende 

sloten aanwezig. De hoogtelijn van 10 m NAP+ begrenst de hoogste delen. 

De hoogste terreindelen vormen onderdeel van een dekzandrug die de 

waterscheiding vormt tussen de stroomgebieden van de Dommel (zuidoost) 

en de Aa (noordwest). Schijndel is ook ontstaan op de flank van deze dekzandrug. 

Water-, bodemkaart 



3.3 Ruimtelijke ontwikkeling Wijbosch 

In de loop der tijden is Wijbosch relatief sterk gegroeid, eerst aan de zuiden 

vervolgens aan de noordzijde van de Mgr. van de Venstraat. Momenteel 

bezit Wijbosch binnen de kern bijna 400 eengezinswoningen voor het grootste 

deel vrijstaand en halfvrijstaand alsmede een beperkt aantal rijenwoningen. 

De respectievelijke uitbreidingen zijn gerealiseerd als woonbuurtjes, 

met Klaverwei I als meest recente. 

Na de oorlog is de Eerdsebaan als provinciale weg tussen Schijndel en 

Veghel/St. Oedenrode gerealiseerd. Het gebied ten zuiden van de 

Eerdsebaan is relatief ongewijzigd gebleven in de loop der tijden. Hier, in 

de Loosbraak, is het oorspronkelijk historisch patroon het meest gaaf herkenbaar. 

De randen van de Loosbraak zijn in het recente verleden gewijzigd. 

Allereerst door de aanleg van de Structuurweg langs Schijndel en binnenkort 

door de aanleg van de omleidingsroute die door Duin voert. 

Hierdoor zijn de verbindingen tussen Wijbosch en gebieden ten zuiden en 

ten westen afgesneden. 

Ondanks de groei van Wijbosch is het dorp 'dorp' gebleven. Door de ontwikkeling 

van de structuurweg en Duin wordt de min of meer afzijdige ligging 

van Wijbosch ten opzichte van Schijndel versterkt. Mogelijk draagt dit gegeven 

bij aan het gevoel van bewoners ' Wijboschenaar' te zijn. 

3.4 Inwoners 

Wijbosch heeft (situatie 1.1.2005) 1.202 inwoners. De bevolkingssamenstelling 

is als volgt: 

Leeftijdsklasse aantal personen percentage 

0-14 jaar 262 22% 

15-24 119 10% 

25-44 328 27% 

45-64 301 25% 

65-ouder 192* 16% 

*waarvan 106 in Barabara/Annahof 

Qua verdeling wijkt de bevolkingssamenstelling weinig af ten opzichte die 

van Schijndel als geheel. 

3.5 Voorzieningen 

De volgende voorzieningen zijn aanwezig: 

- R.K. kerk en begraafplaats 

- sportvelden (WEC voetbal, korfbal) 

- café annex zaal ' t Klumpke 

- cafetaria 'de Euroburger' 

- bakkerszaak 

- rijwielhandel 

- basisschool De Regenboog 

- dorpshuis 'De Geut' 

- kinderopvang 

- klooster (Annahof) en verpleeghuis (St. Barbara) 

- schaapskooi 

Verenigingsleven 

Wijbosch kent een rijk verenigingsleven. Van het dorpshuis 'De Geut' wordt 

door 35 verenigingen en clubs gebruik gemaakt. De Geut heeft ook een gymzaal 

waar onder andere de school gebruik van maakt. Om indoorwedstrijden 

te spelen moet de korfbalvereniging uitwijken. De gymzaal (ca 11 x ca 21 

meter) voldoet wat dat betreft niet aan de eisen. Een sportzaal (ca 16 x ca 

28 meter), met een formaat tussen gymzaal en sporthal en voldoende hoogte, 

is voor het spelen van competitiewedstrijden een vereiste. 



© Gerard van Kaathoven 

Kruissteeg 



School 

Op 1.10.2004 telde de basisschool 185 leerlingen. Tegen het eind van het 

schooljaar zal dit zijn opgelopen tot 200. Er wordt les gegeven in 9 groepen. 

Het gebouw aan de Schoolstraat biedt ruimte aan 6 groepslokalen, de speelzaal 

is ook in gebruik als leslokaal. Twee groepen krijgen les in noodlokalen. 

Gymen vindt plaats in de 'De Geut'. Vanwege de afstand en het daarmee 

samenhangende tijdverlies wordt slechts 1x, in plaats van 2x in de week, 

gymles gegeven. 

De school bezit geen ruimte voor gezamenlijke activiteiten, er is geen overblijfruimte, 

geen mogelijkheden voor contact met peuterspeelzaal en/of 

buitenschoolse opvang (BSO). Het gebouw is afgestemd op klassikaal onderwijs 

en biedt geen ruimte om vernieuwend onderwijs gestalte te geven. 

Kortom de huidige situatie is verre van optimaal. 

3.6 Verkeer en vervoer 

De verkeerssituatie in Wijbosch wordt nu nog gedomineerd door het doorgaande 

verkeer over de Eerdsebaan. De huidige intensiteit, het totaal aan 

verkeersbewegingen in beide richtingen bedraagt 15.300 motorvoertuigen/etmaal 

(mtv/etm). 

Met het beschikbaar komen van de omleidingsroute zal deze intensiteit sterk 

afnemen tot 2.250 mtv/etm ter plekke van het wegvak Structuurweg 

/Pastoor van Vroonhovenstraat. Wijbosch is recentelijk volgens de duurzaam 

veilig-principes heringericht in 30- en 50 km-gebieden. Drempels, inritconstructies 

en fietssluizen zijn aangebracht. 

Wijbosch is bereikbaar met de bus. Langs de Eerdsebaan en de 

Wijbosscheweg zijn op 2 plekken halteplaatsen aan beide zijden van de weg, 

ter hoogte van de Kerkstraat en ter hoogte van de Broekkantsedijk. 

Parkeren vindt vooral plaats op eigen terrein. Op twee plekken bestaat in de 

huidige situatie parkeeroverlast. In de woonstraten met veel rijenwoningen, 

zoals de Griendstraat, op delen van de parallelwegen van de Wijbosscheweg 

en de Eerdsebaan en tijdens wedstrijddagen bij het sportveldcomplex aan de 

Veghelsedijk is sprake van parkeeroverlast. 

De historische en natuurlijke verbindingsroute met Schijndel is door de 

Structuurweg afgesneden. Langzaam verkeer kan via een vrijliggend fietspad 

langs de Eerdsebaan en via het met verkeerslichten geregelde kruispunt met 

de structuurweg, Schijndel bereiken. In zuidelijke richting, zullen de 

bestaande routes naar Duin III ook worden afgesneden. In oostelijke richting 

zal via een nieuwe rotonde met vrijliggende fietspaden kunnen worden 

aangesloten op de vrijliggende fietspaden langs de provinciale weg. In noordelijke 

richting bieden de bestaande paden en wegen routemogelijkheden 

richting Wijboschbroek. De historische route naar Veghel (de Veghelsedijk) 

is als fietsroute naar Veghel en de industrieterreinen belangrijk. 

In 2007 wordt een fietspad aangelegd langs de 'buitenzijde' van de 

Structuurweg. 

De Structuurweg en de omleidingsroute veroorzaken geluidsoverlast. Langs 

deze wegen gelden geluidzones waarbinnen beperkingen gelden voor 

woningbouw. Met maatregelen (geluidwering) en de vaststelling van een 

'hogere grenswaarde' kunnen deze beperkingen worden opgeheven. 


Croonen Adviseurs · strategie, ordening & vorm 

© Piet den Blanken

3.7 Recreatie en toerisme 

Wijbosch vervult op dit moment nauwelijks een rol voor recreatie en toerisme. 

Met de drukke Eerdsebaan door de kern is er weinig reden tot verblijven 

en verpozen. Het buitengebied is vooral in nog gebruik door de landbouw 

en biedt weinig voorzieningen op het gebied van recreatie en toerisme. De 

Euroburger speelt wel in op de kansen van recreatie door familiefietsen en 

steppen te verhuren. Er is een aantal fiets-, wandel- en ruiterpaden. Het 

landschap ten noorden van Wijbosch is van bijzondere kwaliteit. De combinatie 

van populierenbossen en open ruimten, lijnvormige kavelbeplantingen, 

lanen en dreven (voor een deel nog onverhard) levert een fraai landschap 

waarin de ontwikkelingsgeschiedenis leesbaar is. 

3.8 Werken/ bedrijvigheid 

De lokale bedrijvigheid in Wijbosch is vooral geconcentreerd in de agrarische 

sector en een beperkt aantal bedrijven en instellingen in de kern. 

Hoewel beperkt in omvang, draagt de bedrijvigheid in belangrijke mate bij 

aan de levendigheid. De werkgelegenheid met (boven)regionale betekenis is 

gesitueerd op de bedrijventerreinen (Duin I,II en III) en ook voor een deel 

op de Dubbelen in Veghel. 

Werken/bedrijvigheid 

De bestaande agrarische bedrijven bezitten milieuvergunningen die belemmeringen 

(hindercirkels) betekenen voor andere ontwikkelingen, zoals bij- 

voorbeeld wonen. 

De verwachting is dat de werkgelegenheid in de agrarische sector zal afnemen, 

overeenkomstig de landelijke trend. Vragen met betrekking tot hergruik 

van vrijkomende agrarische bedrijven zullen vaker aan de orde komen. 

15 

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch - 3 - Inventarisatie Croonen Adviseurs · strategie, ordening & vorm 

© Piet den Blanken 

© Piet den Blanken

Staatsbosbeheer Wijboschbroek 

Grote bonte specht Spotvogel 

3.9 Wijboschbroek 

Het Wijboschbroek is een natuurgebied ten noorden van Wijbosch. 

Verdroging als gevolg van de sterke ontwatering met greppels en waterlopen 

vormt een bedreiging voor het gebied. Door de grondwaterstandverlaging 

in de afgelopen decennia reikt de kweldruk niet meer in de wortelzone 

van de vegetatie. Door de verbreding van de zuid- Willemsvaart is de verdroging 

verder toegenomen. 

Door middel van vernatting en herstel van de hydrologische situatie met 

kwel in de wortelzone worden de natuurwaarden voor de toekomst veiliggesteld 

en verder uitgebouwd. 

Ondanks de verdroging zijn de huidige natuurwetenschappelijke en landschappelijke 

waarden van het Wijboschbroek hoog. 

Het bos bestaat voor het grootste gedeelte uit populierenopstanden van 

verschillende leeftijden. De laatste jaren zijn op veel plekken ander soorten 

aangeplant, zoals eik, beuk, es, esdoorn en fijnspar waardoor een gevarieerd 

beeld ontstaat. De dreven worden begraasd door schapen. De grazige delen 

worden gebruikt als hooi- en weiland, ze worden niet bemest. Bijzondere 

plantensoorten als Zwarte Rapunsel en Gele Dovenetel zijn aanwezig. 

In de poelen komen amfibieën voor: bruine en groene kikkers, padden en 

verschillende soorten salamanders. Een rode lijstsoort als de kamsalamander 

leeft in het Wijboschbroek. 

Het gebied kent een bijzondere vlinderrijkdom: oranje tip, koevlinder, kleine 

vos, citroenvlinder, dagpauwoog, groot dikkkopje, geaderd witje, atalanta 

zijn enkele soorten die in het seizoen worden waargenomen. 

Bijzondere vogelsoorten die in het Wijboschbroek kunnen worden aangetroffen 

zijn: houtsnip, spotvogel, fluiter, snor, nachtegaal, graspieper, bonte 

vliegenvanger, wielewaal, kleine bonte specht, grote bonte specht, groene 

specht en zwarte specht. 

Roofvogels die worden aangetroffen zijn: havik, buizerd en sperwer. 



Kamsalamander Buizerd Oranjetip 

Groene kikker 



4Analyse en ontwikkelingen 

4.1 Opmerkingen vanuit de bevolking 

Tijdens de inventarisatie- en raadplegingsfase zijn tal van opmerkingen en 

wensen vanuit de bevolking verzameld. Onderstaand een overzicht hiervan. 

Ten aanzien van woningbouw: 

- nieuwe zorgwoningen met verbinding naar Barbara; 

- behoefte starterswoningen; 

- behoefte levensloopbestendige woningen; 

- ruimte voor wonen voor doelgroepen (gehandicapten) 

- beschikbaarheid compensatiekavels voor woningen die verdwijnen als 

gevolg van de omleidingsroute; 

- wens vrije sector kavels; 

- suggesties voor mogelijke bouwlocaties: Annahof, Loosbraak, Klaverwei, 

Eerdsebaan (ter hoogte van Van Wanrooy) en trapveldje Mgr. van de 

Venstraat. 

Ten aanzien van voorzieningen en woonomgeving: 

- voorkeur voor combinatie De Geut, gymzaal en school; 

- behoefte aan plek die als dorpscentrum kan functioneren; 

- behoefte dorpswinkel, kapsalon; 

- plek voor huisarts, tandarts, thuiszorg, fysio- en podotherapeut; 

- wens voor drogist, apotheek; 

- behoefte aan pinautomaat (nu op 2,5 km afstand van Wijbosch), 

brievenbus; 

- wens kinderopvang, buitenschoolse opvang bij basisschool; 

- behoefte aan trefpunt, sociëteit voor ouderen; 

- suggesties voor schoollocatie bij Annahof of trapveldje Mgr. van de 

Venstraat; 

- voldoende speelgelegenheid kinderen in woonomgeving; 

- buitenruimte rollatorvriendelijk; 

- wellicht een kinderboerderij; 

- opknappen jeu de boulesbaan; 

- goede hangplek jongeren. 

Ten aanzien van verkeer: 

- wens fietsverbindingen naar Duin; 

- oplossing parkeerprobleem Griendstraat, velden WEC en Wijbosscheweg; 

- verstandige drempels: geen obstakels voor bus, taxi etc, wel verkeersveilige 

woonomgeving; 

- sluipverkeer Kerkstraat tegengaan; 

- wens bewoners doodlopende Rietstraten behouden. 

Ten aanzien van recreatie: 

- wandelpaden naar Schijndel; 

- suggestie kampeerboerderij omgeving; 

- relatie met invulling recreatieve poort 'Vlagheide'; 

- wellicht mogelijkheden pannenkoekenhuis, theehuis; 

- mogelijke functie Euroburger; 

- schaapskooi, hopteelt. 

Overige opmerkingen van algemene aard: 

- niet aan Schijndel vast bouwen; 

- aandacht voor veiligheid. 

Wijbosch - Hoekgevel Pastoor van Vroonhovenstraat 

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch - 4 - Analyse en ontwikkelingen 18 


© Gerard van Kaathoven

Deze opmerkingen geven inzicht in wat er leeft: rijp en groen, algemeen en 

gedetailleerd, van eigen belang tot algemeen belang, van concrete problemen 

en algemene wensen. Wat blijkt is de grote betrokkenheid van de 

Wijbosschenaren bij de toekomstige leefbaarheid van Wijbosch. Als rode 

draad kan worden geconcludeerd dat de bevolking de voorzieningen in het 

dorp wil handhaven/uitbreiden, nieuwe woningbouwmogelijkheden voor 

diverse doelgroepen wenst, en een aantrekkelijke en veilige woonomgeving 

en Wijbosch als zelfstandig kerkdorp wil behouden. 

Het instandhouden en ontwikkelen van winkelvoorzieningen en recreatieve 

voorzieningen is vooral een zaak van individuele ondernemers. De overheid 

heeft hierin een stimulerende rol, en kan aantrekkelijke omstandigheden 

scheppen. Het mag duidelijk zijn dat met een uitbreiding van Wijbosch met 

woningen een steviger draagvlak ontstaat voor bijvoorbeeld winkelvoorzieningen. 

De gemeenteraad bepaald de condities waarbinnen commerciële 

ontwikkelingen kunnen plaatsvinden. Vanuit het IDOP kan worden aangedragen 

aan welk soort voorzieningen ruimte geboden kan worden en waar deze 

gesitueerd kunnen worden. 

Ten aanzien van maatschappelijke voorzieningen, onderwijs- en zorgvoorzieningen 

heeft de overheid samen met andere partijen een bepalende rol. De 

overheid bepaalt met ander partijen het beleid en speelt een rol in de financiering. 

Het vraagstuk van de schooluitbreiding al dan niet in combinatie met 

een dorpshuis is een van de vragen waar het IDOP antwoord op moet geven. 

Ten aanzien van de woningbouw, verkeer en woonomgeving heeft de 

gemeenteraad een bepalende rol via de ruimtelijke ordening. Het IDOP legt 

de koers vast voor de komende 10 jaar, die zijn vertaling moet krijgen in 

bestemmingsplannen en investeringsprogramma's. 

4.2 Beleid ten aanzien van zorg 

Signalen uit de sector 

Het verzorgingshuis huidige stijl heeft volgens de directeur van de Stichting 

Verenigde Zorgcentra Schijndel, Wim van Meijl, haar langste tijd gehad. 

Het accent gaat liggen op kleinschalige huisvesting en zorg aan de directe 

omgeving. De zorgvraag vanwege dementie en lichamelijke handicaps neemt 

toe. Woningen in de directe omgeving verpleeghuizen zijn daarom nodig, 

alleen al vanwege de opvang van partners van verpleegden, die frequent en 

zelfstandig hun partner bezoeken. Woningen zijn eveneens nodig om mensen 

die nog te vitaal zijn voor een verpleeghuis, passende zorg te kunnen bieden. 

Woonzorgzones 

In Schijndel is een 6-tal welzijnsinstellingen onder de noemer 'brede welzijnsinstellingen' 

(WWZI, wonen welzijn zorg en inkomensondersteuning) 

bezig met de het ontwikkelen van woon-service-zones. Doel van deze opzet 

is om ouderen zo lang als mogelijk in hun eigen gemengde woonomgeving 

te laten functioneren en tegelijkertijd zorg en welzijn te kunnen bieden aan 

ouderen en gehandicapten. 

Binnen Schijndel worden 3 woon-service-zones (noord, centrum en zuid) 

onderscheiden. De woonzorgzone 'zuid' is gesitueerd in Wijbosch, waarbij 

Barbara als kern functioneert. In Barbara zijn verpleegfaciliteiten, vanuit 

Barabara/Annahof kunnen zorg en andere diensten worden gefaciliteerd. 



© Piet den Blanken

Binnen het woon-service-concept is het mogelijk zo lang mogelijk zelfstandig 

te blijven wonen voor ouderen binnen redelijke afstand tot de kernvoorziening. 

In de praktijk zijn dit afstanden van 200- 250 meter tussen woningen 

en zorgkern waar een goede en vanzelfsprekende uitwisseling kan 

plaatsvinden. Dit betekent dat binnen deze zone voldoende ouderenwoningen 

aanwezig moeten zijn om als woon-service-zone te functioneren. Het is 

de bedoeling dat de zelfstandig wonende ouderen in een gemengde woonomgeving 

leven. Geen grijs bastion, maar een gevarieerde woon- en leefomgeving 

met verschillende categorieën bewoners. 

Voor Wijbosch betekent dit dat binnen een straal van 200-250 m van 

Barbara woningen gerealiseerd moeten worden waar ouderen zo lang mogelijk 

zelfstandig kunnen wonen. De voorkeur van Barbara is om deze woningen 

te realiseren op de huidige schoollocatie. Voor wat betreft de welzijnsvoorzieningen 

in een woon-service-zone kan gedacht worden aan een sociëteit, 

sociaal-culturele activiteiten en een steunpunt ouderen. 

4.3 Beleid ten aanzien van onderwijs 

Educatieve Basiscentra (EBC) 

Op het gebied van welzijn en onderwijs wordt in Schijndel gewerkt met het 

concept van EBC's. Schijndel bevat 4 zones (noord, oost, zuid en west). De 

basisschool in Wijbosch is een dependance van EBC De Regenboog, waarvan 

de hoofdvestiging in de wijk 'Hoevenbraak' is gesitueerd. 

De EBC's bieden behalve basiseducatie mogelijkheden voor voor-, tussen- en 

naschoolse opvang. De EBC's functioneren ook in combinatie met een wijkcentrum, 

waarbij gebruik kan worden gemaakt van elkaars faciliteiten. 

In Wijbosch kampt de basisschool met een aantal gebreken. De uitbreidingsbehoefte 

zou gerealiseerd kunnen worden op de huidige locatie, maar het 

bestaande gebouw is onderwijskundig niet afgestemd op de huidige eisen en 

wensen. Naar oordeel van de stichting SKOPOS, het schoolbestuur, is een 

structurele oplossing gewenst. 

Het schoolbestuur wenst in Wijbosch een EBC, waarin de basisschool met de 

peuterspeelzaal en de BSO in een gebouw samenwerkt. Een combinatie met 

zorginstellingen en dorpshuis is wenselijk. Met een gymzaal dichtbij zodat 2x 

per week gegymd kan worden. Een speelzaal voor kleuters die ook gebruikt kan 

worden door de peuterspeelzaal en BSO. Met alle groepen op een locatie bijeen 

en voldoende ruimte voor bijzondere activiteiten en overblijffaciliteiten. 

De prognose van de leerlingaantallen (bron: Bureau Katholiek Onderwijs, 

afdeling planning 11.2004) is als volgt: 

Jaar 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 

Leerlingen 196 207 216 219 218 216 211 202 189 178 

Groepen 8 8 9 9 9 9 9 8 8 7 

In deze prognose is geen rekening gehouden met extra woningen, waarvan 

de mogelijkheden ook in dit IDOP in beeld worden gebracht. Extra woningen, 

met uitzondering van seniorenwoningen, leveren extra leerlingen. Een 

aantal van 40-60 woningen levert een extra groep leerlingen. 

4.4 Welzijn 

Op het gebied van zorg, welzijn, inkomensondersteuning en aangepast 

wonen bestaat in Schijndel één loket. De burger hoeft niet meer op verschillende 

adressen langs verschillende instanties te gaan, maar kan via WegWijs 

op een punt terecht. 

De gemeente Schijndel, de stichting verenigde zorgcentra Schijndel, de 

brede welzijnsinstelling Schijndel, de woningbouwvereniging Huis en Erf, de 

thuiszorgorganisatie Vivent, het centrum indicatiestelling Zorg en de stichting 

maatschappelijke dienstverlening regio 's-Hertogenbosch hebben hun 

krachten gebundeld en vormen voor de burger een gezicht. 

Schijndel loopt hiermee voorop ten opzichte van andere gemeenten. Het 

openen van een op zich zelfstaand welzijnsloket in Wijbosch is geen reële 

optie en niet aan de orde. In combinatie met andere voorzieningen (dorpshuis, 

school, servicewinkel) is een dergelijke faciliteit mogelijk wel haalbaar. 



Hier liggen de kansen in het kader van het IDOP. Ten eerste te onderzoeken 

welke partijen gevonden kunnen worden voor een samenwerkingsvorm en 

vervolgens te bepalen welke plek geschikt is. 

4.5 Beleid ten aanzien van wonen 

De 'Woonvisie Schijndel 2004-2008' en 'Woonwensen 2003, gemeente 

Schijndel' zijn vastgestelde beleidsdocumenten op het vlak van wonen. In 

deze rapporten wordt niet specifiek op Wijbosch ingegaan. 

Kwantitatief 

Wijbosch is de enige dorpskern naast de hoofdkern Schijndel. Wijbosch heeft 

een aandeel van circa 5% van het aantal inwoners en van circa 4,4% van 

het aantal huishoudens. De bevolkingsomvang van Wijbosch, exclusief de 

inwoners van Barbara en Annahof, op 1.1.2005 was 1.116 inwoners. Binnen 

de kern Wijbosch zijn 387 woningen aanwezig. Dit betekent een gemiddelde 

huishoudgrootte van 2,9. 

Voor Schijndel als geheel wordt in de 'Bevolkings- en woningbouwbehoefteprognose 

Noord-Brabant, Actualisering 2002' in de periode tot 2014 uitgegaan 

van een toename van de woningvoorraad met 1140. 

Voor Wijbosch zou dit, bij ongewijzigd beleid, overeenkomstig het aandeel 

in het inwoneraantal (5%) theoretisch uitkomen op bijna 60 woningen voor 

de komende 10 jaar. 

Kwalitatief 

De prioriteiten die hierbij gesteld worden zijn: 

- voldoende mogelijkheden voor starters; 

- voldoende mogelijkheden voor woonvormen in combinatie met zorg; 

- meer variatie in de woningvoorraad, zowel in koop- als in huursector met 

als doel om de doorstroming te bevorderen. 

Als algemene uitgangspunten worden gesteld: 

- bouwen in de schaal en karakter van het (Brabantse) dorp; 

- bouwen voor mensen die sociaal en/of economisch gebonden zijn. 

Wijbosche Kapel 




Bij het theoretisch aantal van 60 woningen voor Wijbosch de komende 10 

jaar dienen de volgende kanttekeningen te worden geplaatst: 

- De geplande woon-service-zone in Wijbosch rond St. Barbara betekent 

een extra taak voor zorgwoningen met heel Schijdel Zuid als invloedsgebied. 

Specifieke ouderenwoningen ontbreken op dit moment en moeten 

worden gerealiseerd. 

- De ontwikkeling van de woon-service-zone in Wijbosch mag niet leiden 

tot een vergrijsd Wijbosch. Een evenwichtige bevolkingsopbouw is 

gewenst, bouwen voor ouderen impliceert daarmee ook bouwen voor 

niet-senioren. 

- In de afgelopen jaren is in Wijbosch een achterstand voor bepaalde doelgroepen 

ontstaan die versneld moet worden ingelopen. 

Starterswoningen ontbreken op dit moment. De doorstroming is onvoldoende. 

- De geplande woningbouw voor Schijndel als geheel blijft nu al achter ten 

opzichte van de prognoses. 

- De leefbaarheidsproblematiek, in het kader van de reconstructie en het 

provinciaal beleid vraagt nieuwe prioriteiten en bepaling van aantallen. 

- Woningaantallen kunnen worden bepaald vanuit een sociale behoefte in 

combinatie met een afweging in relatie tot de ruimtelijke kwaliteit. 

Dit betekent dat een groter aantal dan 60 woningen uitgangspunt moet kan 

zijn 

voor de komende 10 jaar in Wijbosch voor wat betreft de bouwproductie. 

4.6 Servicewinkelconcept 

Kleine kernen kampen met teruglopende economische activiteiten. Een 

ontoereikend marktperspectief, naast hoge kosten voor zelfstandige vestiging 

zijn hiervoor vaak de reden. De recente sluiting van de dorpswinkel in 

Wijbosch is een sprekend voorbeeld hiervan, die de afkalving van de kleine 

kernen illustreert. Voor de bewoners betekent het verdwijnen van de voor- 

zieningen een aantasting van de leefbaarheid. 

De Rabobank voelt zich verbonden met deze problematiek en wil een bijdrage 

leveren en voorzieningen bieden die de leefbaarheid en vitaliteit ver- 

beteren. 4.6 Servicewinkelconcept 

Het ‘servicewinkel’ concept is door Rabobank Nederland ontwikkeld 

in Kleine samenwerking kernen kampen met een met aantal teruglopende landelijke partijen economische (TPG Post, activiteiten. Essent ener- Een 

gie, ontoereikend drogisterij, marktperspectief, Tempo-Team, stomerij). naast hoge Deze kosten partners voor bieden zelfstandige hun diensten vesti- 

aan ging die zijn kunnen hiervoor worden vaak aangevuld de reden. De met recente regionale sluiting en lokale van partijen. de dorpswinkel Wijbosch in 

kan Wijbosch met een is een Servicewinkel sprekend voorbeeld aantrekkelijk hiervan, worden die gemaakt de afkalving voor van particulieren de kleine 

en kernen ondernemers. illustreert. Voor de bewoners betekent het verdwijnen van de voor- 

Financiële zieningen een en logistieke aantasting diensten van de leefbaarheid. 

en zorg- en welzijnsdiensten kunnen worden 

samengebracht op een centrale, goed bereikbare plaats. Het geheel is 

opgebouwd De Rabobank volgens voelt zich een verbonden modulair systeem met deze rond problematiek een betrekkelijk en wil kleine een bijdra- kern 

van ge leveren enkele en tientallen voorzieningen m²’s (minimaal bieden die 30 de m²). leefbaarheid Op korte termijn en vitaliteit zou dit verbeconceptteren. zelfs Het al 'servicewinkel' kunnen worden concept ondergebracht is door Rabobank in St. Barbara. Nederland Daarna ontwikkeld zou het in 

een defi nitieve plek moeten krijgen in een gecombineerd EBC/dorpshuis en 

verder samenwerking worden aangevuld met een aantal met een landelijke ‘buurtsuper’. partijen (TPG Post, Essent energie, 

Ook drogisterij, qua bewinkeling Tempo-Team, blijken stomerij). marktpartijen Deze partners kansen te bieden zien in hun nieuwe diensten formules aan 

die speciaal kunnen worden zijn afgestemd aangevuld op kleine met regionale kernen. Een en lokale organisatie partijen. als de Wijbosch Spar is 

hier kan met actief een mee. Servicewinkel aantrekkelijk worden gemaakt voor particulieren 

Een en ondernemers. 

plaatselijke ondernemer is in de regel verantwoordelijk voor de dagelijkse 

gang van zaken van de servicewinkel. 

Financiële en logistieke diensten en zorg- en welzijnsdiensten kunnen wor- 

Vrijkomende den samengebracht agrarische op een bedrijven centrale, goed bereikbare plaats. Het geheel is 

De opgebouwd gemeente volgens Schijndel een heeft modulair een beleid systeem vastgesteld rond een betrekkelijk ten aanzien kleine van vrijko- kern 

mende van enkele agrarische tientallen bedrijven m²'s (minimaal (VAB). Kern 30 van m²). het Op beleid korte is termijn het behoud zou dit van con- de 

leefbaarheid cept zelfs al en kunnen het economische worden ondergebracht draagvlak. Niet-primair in St. Barbara. agrarische Daarna functies zou het 

kunnen een definitieve in vrijkomende plek moeten agrarische krijgen bedrijven in een gecombineerd worden gehuisvest. EBC/dorpshuis Landschaps- en 

ontsierende verder worden functies aangevuld die bijvoorbeeld met een 'buurtsuper'. gepaard gaan met buitenopslag, dienen 

voorkomen te worden.Voor Wijbosch betekent dit VAB-beleid nieuwe kansen 

voor Ook qua toerisme, bewinkeling recreatie, blijken kunst, marktpartijen cultuur en wonen. kansen te Landschapsversterking zien in nieuwe formuis 

vaak les die een speciaal positief zijn neveneffect afgestemd van op kleine dit soort kernen. nieuwe Een functies. organisatie als de Spar 

is hier actief mee. 

Het intitiatief voor een galerie met tuin en podium in Loosbraak, het ‘Casa 

del Een Arte’, plaatselijke past binnen ondernemer bovengenoemde is in de regel ontwikkeling. verantwoordelijk Wijbosch voor de krijgt dagelijkdaardoorse gang ook van voor zaken niet-bewoners van de servicewinkel. meer betekenis. 



Servicewinkelconcept 



4.7 Ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden Wijbosch 

Karakteristiek en identiteit van Wijbosch 

Wijbosch kan worden gekarakteriseerd als “Een open dorpsgemeenschap met 

een eigen, hedendaagse kijk op de samenleving, gebruik makend van de 

historisch landschappelijke en culturele mogelijkheden met een moderne 

toekomstvisie. Wonen, werken en recreeren onder de vleugel van de gemeente 

Schijndel. Een visie die zorg uitstraalt voor de gehele gemeenschap in de 

breedste zin des woords” (citaat Jack van Zutphen, lid initiatiefgroep). 

In ruimtelijke zin is Wijbosch een typisch Brabants dorp waar, aan de nog 

steeds herkenbare historische padenstructuur in de loop der tijd nieuwe 

wijkjes zijn toegevoegd. Een mengeling van grondgebonden, overwegend 

(half)vrijstaande woningen met een aantal opvallende grote gebouwen die 

verschillende functies (school, kerk, klooster) herbergen. De losse structuur 

en het groen bepalen mede de identiteit. 

Wijbosch is in verschillende fasen gegroeid. Van een bescheiden bebouwingszwerm, 

via bebouwingslinten tot een dorp met ruim 400 woningen in de 

kern. Het behoud van de dorpsheid is wens van de bewoners. 

Het behoud van de dorpsheid is vooral een kwaliteitsvraagstuk (hoe en waar 

bouw je). Kwantiteit (hoeveel bouw je) is vanuit dit perspectief minder aan 

de orde. De hoeveelheid is een gevolg van de beschikbaarheid van lokaties 

die de structuur en identiteit kunnen versterken in combinatie met het 

scheppen van voldoende draagvlak. Dit laatste is nodig om de vraagstukken 

waar Wijbosch voor staat, het behoud van de functies, voorzieningen en 

levendigheid, het hoofd te kunnen bieden. 

Het aanhaken op de cultuurhistorische, het behoud van de groene karakteristiek 

en het behoud van de mengeling van grote, bijzondere gebouwen in 

het groen omringd door een ‘zwerm’ van grondgebonden woningen vormen 

ingredienten voor het behoud van de dorpsheid. 

Wijbosch kent meerdere ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden. 

Langs de noordzijde bestaan mogelijkheden om tot een afronding van de 

dorpsrand te komen, in relatie tot het toekomstperspectief van het 

Wijboschbroek en de bijbehorende beschermingszones. 

In de omgeving van de Eerdsebaan bestaan ontwikkelingsmogelijkheden die 

benut kunnen worden zodra de omleiding van de provinciale weg gereed is 

(2007) en er toe bijdragen dat de huidige doorsnijding van de Eerdsebaan 

wordt opgeheven. 

In de omgeving van Loosbraak bestaan mogelijkheden om op korte, middellange 

en lange termijn ontwikkelingen te realiseren. De toekomst van het 

klooster/verpleeghuis complex is daarbij een onzekere factor. Vooralsnog 

wordt uitgegaan van het behoud van het huidige complex. Het is bovendien 

een bijzonder ensemble dat mede de karakteristiek van Wijbosch bepaalt. 

Het bijzondere van Loosbraak is dat het haar historische 'achterland' is 

kwijtgeraakt door Duin III en de structuurweg en het de 'achtertuin' is 

geworden van Wijbosch. Deze nieuwe relatie heeft op dit moment nog geen 

vorm gekregen. 

De oosten westzijde worden als stabiele zones beschouwd. Aan de oostzijde 

ligt het sportveldencomplex van WEC (Wijbosch-Eerde Combinatie) als 

groene buffer in de open zone richting Eerde. De positie van het complex 

aan de rand onderstreept deze bijzondere intergemeentelijke samenwerking. 

Aan de westzijde bevindt zich een cultuurhistorisch waardevol landschap 

met een uitzonderlijk fraai panorama met name in noordelijke richting dat 

als een 'groene poort' tussen de Schijndel en Wijbosch fungeert. 

Kwantitatief 

De bovengenoemde plekken zijn te beschouwen als zoekruimte. 

Omgeving Noordrand 

- afronding Griendstraat 

- Klaverwei II 

- Speelveld Mgr. v/d Venstraat 

Omgeving Eerdsebaan 

- omgeving oostzijde Annahof 

- omgeving noordzijde van Wanrooy/Eerdsebaan 

Omgeving Loosbraak 

- westzijde Schoolstraat 

- zuidzijde Loosbraak 

- centraal Loosbraak 

(uitgaande van behoud van het kloostercomplex) 



Het totaal aan zoekruimte bedraagt ca 15 ha. In kwantitatief opzicht bieden 

deze gebieden, bij een gemiddelde dichtheid van 15-30 woningen per 

ha, ruimte voor 225 - 450 woningen. 

Kwalitatief 

In kwantitatieve zin zijn voldoende mogelijkheden aanwezig. Aan de verschillende 

zoekgebieden kunnen condities gesteld worden om ook in kwalitatieve 

zin afwegingen te kunnen maken. 

De algemene Schijndelse doelstelling van 'het bouwen in de schaal en maat 

en dorpse karakteristiek' is daarbij vertrekpunt. Voor Wijbosch kan deze 

nader worden beschreven. 

Schaal, maat en dorpse karakteristiek 

- Het historische patroon met de typische gevorkte structuren, dient 

gerespecteerd, hersteld en versterkt te worden. 

- De huidige situatie van de Broekkant met een smalle groene bufferzone 

tussen het buitengebied en de dorpsbebouwing wordt hoog gewaardeerd 

en staat model voor de verdere afronding van de noordrand, met ruimte 

voor nieuwe paden en routes en waterbergingsmogelijkheden tussen 

dorp en buitengebied. 

- De eigen karakteristiek van de Loosbraak, met de onregelmatige verkaveling, 

bijzondere bebouwing van het kloosterensemble en groen van 

het kloosterpark en de begraafplaats dient inspiratie te zijn voor de 

eventuele ontwikkelingen in dit gebied. De Loosbraak leent zich voor 

infiltratie. 

- Nieuwe ontwikkelingen in de zuidrand van Loosbraak dienen ingezet te 

worden om het 'dichterbij komen' van het bedrijventerrein Duin III visueel 

te beperken. 

- De on-Wijbossche doorbraak van de Eerdsebaan dient omgevormd te worden 

tot een structuur die bij de schaal en maat (dwarsprofiel, tracering, 

dimensionering) van het dorp past. 

Centrum van Wijbosch ? 

De vraag of Wijbosch een centrum heeft of zou moeten bezitten, en wat dat 

dan zou moeten zijn is een belangrijke gebleken. De middeleeuwse kern lag 

in Loosbraak. 

In ruimtelijke zin is de langgerekte driehoekige ruimte van de 

Wijbosscheweg/Kerkstraat het ruimtelijk hoofdmoment. De grootste gebou- 

wen van Wijbosch, de kerk, het klooster en de school liggen aan deze ruimte. 

Voor het overige worden de wanden van dit pleintje gevormd door 

woningen. Dit pleintje ligt aan de 'kop' van Wijbosch, excentrisch ten 

opzichte van het grootste deel van de overige bebouwing. De overige voorzieningen, 

dorpshuis, café, cafetaria, bakker liggen meer verspreid. Het driehoekige 

pleintje is weliswaar het ruimtelijk centrum, maar geen functioneel 

of activiteiten centrum. 

Het omvormen van dit pleintje tot centrum is een mogelijkheid, maar wordt 

niet geopteerd. Dit zou betekenen dat ruimte gevonden moet worden langs 

de wanden en dat zo veel mogelijk activiteiten ook werkelijk verplaatst zouden 

moeten worden. Deze ruimte is er vooralsnog niet, de verplaatsingbereidheid 

is uiterst twijfelachtig en het plein zou haar huidige groene karakteristiek 

kunnen verliezen. Geadviseerd wordt daarom het driehoekige plein 

van de Wijbosscheweg als groen woonplein te beschouwen. Het opheffen 

van de Eerdsebaan als doorgaande route zal hierin een belangrijke bijdrage 

zijn. 

Kleine dorpen zoals Wijbosch bezitten in de regel geen compact centrum. 

Compacte centrumzones zijn vooral een stedelijk fenomeen in kernwinkelgebieden. 

Kleine dorpen bezitten qua voorzieningen veelal een netwerkstructuur, 

die is afgestemd op de relatief korte afstanden binnen het dorp. 

Handhaven bestaande situatie dorpshuis en school 

Het handhaven van de bestaande situatie is eveneens een denkbare optie. 

In dat geval behoudt de Geut haar verstopte ligging met te weinig parkeerplaatsen, 

kan de school geen structureel noodzakelijke verbeteringen doorvoeren, 

blijft de gymzaal op afstand en feitelijk te klein voor het gewenste 

gebruik door de sportverenigingen, is er geen plek voor recente ontwikkelingen 

op het gebied van welzijn, zorg en educatie, blijft de samenwerking 

met het zorgwonen onzeker en blijven mogelijke exploitatieve voordelen 

door meervoudig gebruik en het delen van voorzieningen achterwege. 

Kortom, het handhaven van de bestaande situatie biedt vooral gemiste kansen 

voor de leefbaarheid. Vandaar dat in dit IDOP, overeenkomstig de brede 

wens van de bevolking en partijen, wordt bepleit de combinatie van school 

(EBC) en dorpshuis op een nieuwe locatie te ontwikkelen. Deze nieuwe locatie 

kan als activiteitencentrum functioneren in Wijbosch. 




Nieuwe locatie dorpshuis/EBC/gymzaal 

dorpshuis/EBC/sportzaal 

De ruimtebehoefte voor de dorpshuis/EBC/sportzaal dorpshuis/EBC/gymzaal combinatie is geraamd 

op ca 4.000 m², waarbij is uitgegaan van de volgende componenten: 

8-klassige school in 2 lagen ca 750 m² 

buitenspeelruimte 

(inclusief bso/peuterspeelzaal) 

ca 800 m² 

gymzaal/sportzaal met tribune ca 350-700 350 m² 

multifunctioneel centrum ca 350 m² 

parkeren minimaal 50 ppl. ca 1.200 m² 

Het parkeren kan zodanig worden uitgevoerd dat de beschikbare ruimte voor 

een deel als evenementenplein kan functioneren (kermis, marktkramen). 

Dit geheel kan eventueel worden uitgebreid bijvoorbeeld met woningen 

(schoolwoningen/appartementen) of commerciële ruimten (buurtsuper, servicewinkel). 

Flexibiliteit, die toekomstige ontwikkelingen niet uitsluit, is 

van belang. Een uitbreiding van het aantal woningen in Wijbosch betekent 

immers ook weer een uitbreiding van de schoolruimte behoefte. De beschikbaarheid 

van een voldoende ruime locatie is noodzakelijk. Toevoegen van 

woningen in en in de directe nabijheid van het dorpshuis/EBC is gewenst en 

bieden een garantie dat een levendige sociaal-veilige omgeving ontstaat. 

Modellenonderzoek 

Drie Vier modellen zijn in beeld gebracht. Het belangrijkste verschil tussen de 

modellen betreft de locatie voor het nieuwe dorpshuis/EBC/sportzaal. gymzaal. 

Voor wat betreft de afronding van de noordzijde van Wijbosch (Griendstraat. 

Klaverwei) is de bandbreedte aan oplossingen betrekkelijk gering in relatie 

tot het Wijboschbroek en haar beschermingszones. 

Voor wat betreft de omgeving Loosbraak is de bandbreedte aan oplossingen 

groot. Verschillende mogelijkheden zijn denkbaar. Die kunnen variëren van 

het verdichten van de randen rond een groen middengebied, tot het ontwikkelen 

van het totale gebied en alle denkbare tussenvormen. 

Voor wat betreft de omgeving van de Eerdsebaan biedt de verkenning uit het 

schetsplan houvast. 



A B 

C 

D 

Model A 

Dit dorpshuis/EBC/sportzaal gymzaal combinatie is gesitueerd op het speelveld aan 

de oostzijde van de Mgr. Van de Venstraat. De locatie is net groot genoeg. 

De combinatie met de sportvelden van WEC biedt voordelen voor wat betreft 

het (dubbel)gebruik van parkeerplaatsen en de concentratie van sportvoorzieningen. 

Het parkeerprobleem bij de velden wordt opgelost. De Mgr. Van 

de Venstraat wordt in dit geval de belangrijkste straat van Wijbosch met de 

kerk en het nieuwe voorzieningencluster die de 'koppen' van de straat markeren. 

Nadelen van deze oplossing zijn de beperkte ruimte, die weinig flexibiliteit 

toelaat naar de toekomst, en de inpassingsproblemen (drukte, overlast, 

verkeer) in de bestaande, rustige woonomgeving alsmede de excentrische 

ligging en grote afstand tot St. Barbara. 

Model B 

De combinatie dorpshuis/EBC/sportzaal gymzaal is gesitueerd op het tracé van de 

Eerdsebaan ter hoogte van Van Wanrooy. In dit geval is het (gewijzigde) tracé 

van de Eerdsebaan de belangrijke route met het bestaande driehoekige plein 

met de kerk aan een zijde, en het nieuwe voorzieningencluster aan de andere 

zijde van de route, met het kloostercomplex als verbinding tussen beide. 

Tussen het plein en het nieuwe voorzieningencluster bestaat een zichtrelatie. 

De nabijheid van het nieuwe cluster tot 't Klumpke en de Euroburger kan voordelen 

bieden, bijvoorbeeld voor het parkeren (dubbelgebruik) of in de exploitatie. 

In ruimtelijke zin is deze locatie een uitwerking van de verwevingsvariant 

waarbij het doorgaande karakter van de Eerdsebaan wordt opgeheven. 

Model C 

De combinatie dorpshuis/EBC/sportzaal gymzaal 

is gesitueerd aan de oostzijde van de 

Annahof. Het nieuwe voorzieningencluster ligt centraal in het geval van 

eventuele ontwikkelingen van Loosbraak. Het karakter van de nieuwe voorzieningen 

sluit aan op de karakteristiek van Loosbraak en de bijzondere 

bebouwing die daar aanwezig is. De flexibiliteit is groot, waarbij de buitenruimte 

vele kansen biedt (kloostertuin, parkachtige omgeving, plein). De 

Eerdsebaan wordt een belangrijke route waar het bestaand driehoekig plein 

met de kerk, het kloostercomplex en nieuwe voorzieningencluster aan zijn 

gekoppeld. De verweving waarbij het doorgaande karakter van de Eerdsebaan 

wordt opgeheven, krijgt vorm en de afstand tot St. Barbara is gering. 

Model D 

De combinatie ‘dorpshuis/EBC/gymzaal is gesitueerd op de huidige schoollokatie, 

aan de westzijde van St. Barbara.. Het dorpshuis fungeert letterlijk als 

schakel tussen school en verzorgingshuis. Dubbelgebruik van ruimtes, wellicht 

voor een deel bestaande in St. Barbara is mogelijk. Binnen deze oplossing 

zijn meerdere varianten denkbaar (sloop, nieuwbouw, hergebruik). Qua 

schaal ontstaat een zeer groot gebouwencomplex dat Annahof, St. Barbara, 

dorpshuis, gymzaal en school aan elkaar koppelt. De relatie met het achterliggend 

gebied van de Loosbraak vraagt bijzondere aandacht. Het parkeren 

wordt gesitueerd op het voorterrein van St. Barbara. 



Keuze 

De modellen Ben C worden als meest kansrijk beschouwd: voldoende ruimte, 

goede inpassingmogelijkheden naar de omgeving, voldoende mogelijkheden 

de verkeerssituatie op te lossen, en een voldoende betekenisvolle en 

'belangrijke en 'voorname' locatie die het belang van de voorzieningen 

onderstreept. Model C bezit een voorkeur wat betreft context van de locatie. 

De omgeving van Loosbraak biedt naar verwachting de beste mogelijkheden 

om tot een gekwalificeerde, open en uitnodigende oplossing te 

komen, waar een verweving met landschappelijke kwaliteiten van Loosbraak 

kan plaatsvinden. 

Model D heeft een aantal positieve aspecten onder ander wat betreft situering. 

De nadelen wegen echter niet op tegen de voordelen. Als nadelen kunnen 

worden genoemd: de schaal en maat van het gebouwencomplex die de 

dorpsheid overstijgt en de relatie met het achterliggend gebied afsluit, de 

verstening van het voorterrein van St. Barbara door bebouwing en parkeren, 

belemmeringen vanuit de beperkt beschikbare ruimte (infl exibiliteit), belemmeringen 

van de bestaande gebouwenstructuur (bouwtechnisch), belemmeringen/overlast 

situaties vanuit gebruiksfuncties (verzorginshuis, 

dorpshuis, school). 

4.9 Natuur, landschap en ontwikkelingen Wijboschbroek 

Natuurparel 

Aan de noordzijde van Wijbosch zal door Staatsbosbeheer (SBB) de komende 

jaren het Wijboschbroek verder worden ontwikkeld tot 'natte natuurparel'. 

In totaal zal een gebied van circa 600 ha in beheer van SBB komen. Het 

wijboschbroek vormt een deel van het nationaal landschap 'Het Groene 

Woud'. 

Het Wijboschbroek wordt een robuust natuurgebied van formaat. Het in 

stand houden van de bedreigde en zeldzame soorten in het Wijboschbroek 

is een van de belangrijke doelstellingen. 

Daarnaast zijn het beschermen van waardevolle cultuurhistorische cultuurlandschappen, 

het scheppen van ecologische verbindingszones, de productie 

van biomassa (houtoogst) en het bieden van passende mogelijkheden 

voor recreatie en toerisme doelstellingen van SBB. 

Identiteitsdrager 

De opwaardering van het Wijboschbroek betekent dat Wijbosch een sterke, 

belangrijke en waardevolle identiteitsdrager 'cadeau' krijgt. En omgekeerd 

ook, een vitaal, betrokken en leefbaar Wijbosch is van belang voor het 

Wijboschbroek. Waar het om gaat is dat de nieuwe kansen in positieve zin 

benut worden. 

Het Wijboschbroek ligt nu 'verscholen' achter Wijbosch. Op enkele plekken 

bestaat vanuit de kern een beperkte relatie (zicht, routes) op het 

Wijboschbroek. De opgave voor de toekomst is deze relatie op de weinige 

plekken waar dat nu nog mogelijk is, optimaal te benutten. Het zou prachtig 

zijn als bijvoorbeeld vanaf de Mgr. van de Venstraat, een venster bestaat 

met uitzicht op het fenomenale decor van het Wijboschbroek. Het landschap 

wordt naar binnen gehaald. Wijbosch kan groener worden gemaakt. 

Wijbosch zou een functie kunnen vervullen als knooppunt van recreatieve 

routes. Een aantrekkelijk plek met parkeergelegenheid en voorzieningen die 

als pleisterplaats kan functioneren. 

Toerisme en recreatie 

Voor wat betreft toerisme en recreatie ziet SBB in het Wijboschbroek ten 

noorden van Wijbosch vooral mogelijkheden voor extensieve vormen en 

kleinschalige vormen in het licht van de aanwezige natuurwaarden en de 

kwetsbaarheid van het gebied. De bezoekers komen vooral uit de regio. Een 

bovenregionale aantrekkingskracht wordt niet nagestreefd. In de omgeving 

van de oude boswachterij ten noordwesten van Wijbosch liggen mogelijkheden 

voor wat intensievere recreatievormen met bijvoorbeeld een in omvang 

beperkte horeca voorziening. Voor het overige staan de natuur- en landschapsbeleving 

en de daarbij behorende wandel-, fiets- en ruiterpaden cen- 

Voor de ruigere en intensievere vormen van sport en recreatie, met ook een 

bovenregionale aantrekkingskracht biedt de omgeving Vlagheide, ten zuidoosten 

van Wijbosch nieuwe mogelijkheden. De oude vuilstortlocatie wordt 

omgevormd tot een uitdagend recreatief landschap. 

Reconstructie 

Het Wijboschbroek ligt binnen het reconstructiegebied Maas en Meierij. Het 

Wijboschbroek is onderdeel van de ecologische hoofdstructuur. De beschermingszone 

van het Wijboschbroek reikt voor een deel tot aan de dorpsbebouwing 

van Wijbosch. 



traal.

Het buitengebied ten noorden van Wijbosch zal van kleur verschieten. Het 

buitengebied heeft de status als 'extensiveringsgebied', dat wil zeggen dat 

de landbouw dienstbaar wordt aan natuur en landschapsbehoud. Dit betekent 

vragen zich zullen aandienen over hergebruik van vrijkomende agrarische 

bebouwing (VAB). 

In het licht van de algehele functie van het Wijboschbroek kunnen kleinschalige 

initiatieven op het gebied van recreatie en toerisme (agro-toerisme, 

groepsaccommodatie, manege) of andere agrarische gebruiksvormen 

(ecologische landbouw, biomassa plantages) een zinvolle herbestemming 

van de VAB betekenen. 

Ecologische verbindingszone 

Aan de oostzijde van Wijbosch wordt een nieuwe ecologische verbindingszone 

gemaakt die de verbinding vormt tussen het Wijboschbroek en de zone 

Vlagheide/Duin die weer in relatie staat met onder andere het Groene Woud. 

Deze verbinding legt een relatie tussen de stroomgebieden van de Dommel 

en Aa en overbrugt de droge waterscheiding tussenbeide. Deze verbinding 

zal ten oosten van de sportvelden worden gerealiseerd en bestaan uit een 

samenhangende reeks van landschapselementen zoals bomenrijen, struweel, 

poelen, sloten en ruigtes. 

Veghelsedijk 

De Veghelsedijk is een bijzondere lijn in het landschap die de grens markeert 

tussen het lager Wijboschbroek en de hoger gelegen gebieden in het zuiden. 

In de verkaveling en de perceelsvormen zijn deze verschillen nog zichtbaar. 

Door nieuwe beplantingselementen op bepaalde plekken aan te brengen 

kunnen deze verschillen ook weer ruimtelijk zichtbaar worden gemaakt 

waardoor de aantrekkelijkheid van de landschap zal toenemen. De 

Veghelsedijk kan een aantrekkelijke recreatieve route worden. 

Pad Lobbenhoef 




5 IDOP 

Conclusies en aanbevelingen 

Ontwikkelingslocaties 

- De locatie naast de Annahof is de beste locatie voor de combinatie 

EBC/sportaccommodatie en dorpshuis. Toevoegen van woningen (appartementen, 

schoolwoningen) op deze plek is wenselijk vanuit het oogpunt 

van sociale veiligheid en levendigheid. Uitbreiding met commerciële 

voorzieningen (servicewinkel, dorpssuper) en mogelijke uitbreidingen 

van de school dienen mogelijk te zijn. 

- Op de locaties Klaverwei II en Griendstraat kan een afronding van de 

noordzijde van Wijbosch plaatsvinden. Het behoud van het groene karakter 

van de Broekkant is daarbij uitgangspunt. Nieuwe routemogelijkheden 

vanuit de kern naar het buitengebied zijn randvoorwaarde. Nieuwe 

bebouwing langs de Veghelsedijk zal de sfeer van het bestaand lint moeten 

uitstralen. Rekening wordt gehouden met belangen zittende bewoners 

- Voor de Loosbraak wordt geadviseerd alleen langs de zuiden westrand 

enkele kavels te ontwikkelen met onder andere als doel de huidige 

abrupte overgang naar Duin III in ruimtelijke zin te verbeteren en daarmee 

ook de kwaliteit van de centrale open ruimte te versterken. 

- Voor het overige deel van Loosbraak wordt geadviseerd pas op langere 

termijn plannen te ontwikkelen. Op dat moment zal meer duidelijkheid 

bestaan over de toekomst van het Kloostercomplex. Uitgangspunt voor 

planontwikkeling is het aantoonbaar respectvol omgaan met de historische 

structuur en de aanwezige patronen. De bestaande open, groene 

structuur wordt als belangrijke kwaliteit beschouwd. 

- In het kader van de omvorming van de Eerdsebaan en het herstel van de 

dorpsstructuur op basis van het historisch patroon is ontwikkeling van 

de locatie van Wanrooy wenselijk. 

- De vrijkomende schoollocatie kan worden ingezet voor onder andere 

zorgwonen in relatie tot Barbara in combinatie met woningbouw voor 

doelgroepen. 

- De vrijkomende locatie van de Geut kan worden ingezet voor functies die 

inpasbaar zijn in de woonomgeving. Wonen in combinatie met bedrijvigheid 

die geen overlast veroorzaakt is denkbaar. 

Verkeer 

- Nieuwe routemogelijkheden, aanvullend op de bestaande, vanuit kern 

naar het Wijboschbroek ( bijvoorbeeld struinpaden). 

- Herstel van de historische (langzaamverkeers)verbinding via Loosbraak 

naar Schijndel. Dit vereist een duurzaam veilige kruising met de 

Structuurweg. 

- Parkeerprobleem WEC oplossen door meer parkeren op eigen terrein. 

Door een interne reorganisatie in combinatie met uitbreiding bij de 

Eerdsebaan wordt ruimte geboden. 

- Herinrichting Eerdsebaan, zodanig dat het huidige doorgaande karakter 

is verdwenen en een dorpse schaal ontstaat. 

Voorzieningen 

- Voorziening geldautomaat/servicewinkel. 

- Ruimte reserveren standplaatsen marktkramen. 

- Informatieloket wonen/welzijn/zorg. 

- Kleinschalige winkelvoorziening. 

Woningbouw 

- Mogelijkheden voor beroep aan huis bieden, voldoende parkeergelegenheid 

en inpasbaarheid woonomgeving dienen gewaarborgd te zijn. 

- 50% van woningen in sociale segment (koop en huur) 

- 50% middelduur en duur (koop en huur) 

- Een deel van sociale koopwoningen in 'maatschappelijk gebonden eigendom'. 

- Van sociale segment: 1/3 deel voor jongeneren. jongeren. 

- Van sociale segment: 1/3 deel voor ouderen. 

- Stimuleren verkoop duurdere huurwoningen. 

- Opplussen bestaande huurwoningen. 

Buitengebied 

- Kleinschalige mogelijkheden recreatie en toerisme gekoppeld aan (vrijkomende) 

agrarische bedrijven. 

- Nieuwe routemogelijkheden, (ruiter)paden. 

- Landschapsontwikkeling, herstel ruimtelijke diversiteit ter weerszijden 

van de Veghelse dijk, versterking landschapsstructuur. 

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch - 5 - IDOP 30 



Boerderij Kerkstraat - Wijbosch (1682) 



Kwantitatieve mogelijkheden 

In totaal bieden zou voor de de op komende de kaart aangeduide 10 jaar circa lokaties 6,5 ha ruimte netto uitgeefbaar voor een nieuw ter- 

dorpshart rein ontwikkeld en circa kunnen 125 woningen. worden voor Cirica het 20 nieuwe (zorg)appartementen voorzieningencentrum zijn voor- (1,0 

zien ha) en op woningbouw de huidige schoollocatie. (5,5 ha). Op het nieuwe dorpshuis/EBC is eveneens 

een De capaciteit bepertk aantal bedraagt appartementen maximaal circa gedacht. 165 woningen, Voor het overige waarbij kunnen is uitgegaan grondgebonden 

dat op de bestaande woningen worden schoollocatie gerealiseerd. ca 20 appartementen ontwikkeld worden 

(15 zorgwoningen en 5 starters). Op de EBC/dorpshuislocatie wordt rekening 

De gehouden woningen met kunnen ca 23 appartementen, min of meer geleidelijk voor een over deel de op verschillende en naast de prijscatschoolegorieenbebouwing. worden verdeeld: 

Goedkoop huur ca 30 stuks 

Goedkoop koop huur ca 40 stuks ca 30 stuks 

Middelduur Goedkoop koop ca 40 stuks ca 35 stuks 

Duur Middelduur ca 45 stuks ca 30 stuks 

Duur ca 40 stuks 

Voor de komende 10 jaar kan de bouwproductie er als volgt uit zien: 

2005 Voor de - 2006 komende besluitvorming/uitwerking/bestemmingplanprocedures 

10 jaar kan de bouwproductie er als volgt uit zien: 

2007 2005-2006 - 2008 inhaalslag besluitvorming/uitwerking/bestemmingsplanprocedures 

waarbij ca 40% van de capaciteit in 2 jaar in pro- 

2007-2008 ductie inhaalslag: wordt genomen, 40% van dit uitbreidingscapaciteit betekent dat met ca wordt 25 woningen in 2 jaar 

per in jaar productie kan worden genomen, begonnen dit betekent dat met de bouw van 

2009 - 2014 min ca of meer 33 woningen gelijkmatige per productie jaar kan van 10 worden tot 15 begonnen. woningen 

2009-2014 per meer jaar 

gelijkmatige productie waarbij ca 16 woningen per 

jaar in productie worden genomen. 

Fasering 

Gedurende een periode van 10 jaar zal een en ander gefaseerd kunnen worden 

ontwikkeld, afhankelijk van beschikbaarheid van gronden en overeenstemming 

met de eigenaren, opheffen van stankcirkels en andere milieubelemmeringen 

en natuurlijk de vraag vanuit de markt. 

De volgende fasering wordt voorgesteld 

Fase 1 2007-2008 Klaverwei, fase 1/hoek Mgr. vd Venstraat 

locatie naast Annahof: EBC, dorpshuis, woningen 

Fase 2 2009 school/zorgwoningen Barbara 

Fase 3 2010-2011 locatie Eerdsebaan/van Wanrooy 

Fase 4 2012 Griendstraat 

Fase 5 2012-2013 Klaverwei, fase 2 

Tussentijds benutting eventuele mogelijkheden in de randen van Loosbraak. 



© Piet den Blanken 

Dorpsontwikkelingsplan Wijbosch - Hoofdstuk 1 - Inleiding 34 


Projecten woningbouw/voorzieningen 

Op basis van bovenstaande kan een projectenlijst worden opgesteld. Voor de 

ontwikkelingslocaties kunnen stedenbouwkundige plannen worden opgesteld 

en beeldkwaliteitplannen (bkp). In de bkp's wordt de verschijningsvorm 

van de nieuwbouw en het openbaar gebied beschreven. Op deze wijze 

wordt de 'dorpsheid' van Wijbosch ook in de verschijningsvorm verankerd, 

zowel voor de gebouwen als voor de openbare ruimte. 

De stedenbouwkundige plannen en de bkp's bieden de ingrediënten voor de 

nieuwe bestemmingsplannen die voor alle locaties in procedure moeten 

worden gebracht. 

Projecten natuur, landschap buitengebied 

Voor de projecten met betreking tot natuur, landschap en toerisme kunnen 

deze voor een belangrijk deel worden ingeschoven in bestaande programma's 

en trajecten: 

- de herziening van het bestemmingsplan buitengebied; 

- het landschapsontwikkelingsplan; 

- het uitvoeringsprogramma van de reconstructie. 

Doorkijk periode na 2015. 

Na 10 jaar kan worden bezien wat de situatie op dat moment is. 

Verschillende scenario's kunnen dan onderzocht worden. De ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden 

zijn vooralsnog niet uitgeput. 

Als onderzoeksvragen kunnen al worden genoemd: 

- De mogelijkheden en beperkingen om binnen de context van Loosbraak 

passende bebouwing te ontwikkelen die de karakteristiek van het gebied 

in haar waarde laat. 

- De mogelijkheden om het sportveldencomplex verder in oostelijke richting 

te verplaatsen bijvoorbeeld tot aan de ecologische verbinding en de 

vrijkomende gronden te benutten voor bijvoorbeeld woningbouw. 

- Een verplaatsing van de sportvelden naar Loosbraak is wellichtr een 

mogelijkheid die onderzocht kan worden. De open, groene karakteristiek 

blijft, de vrijkomende sportveldenlocatie kan worden eventueel benut 

voor bijvoorbeeld woningbouw. 

Binnen dit IDOP wordt geen uitspraak gedaan over de ontwikkelingsmogelijkheden 

voor de periode na 2015. 



6 Realiseringsaspecten 

Sommige deelprojecten leveren naar verwachting geld op, bij andere deelprojecten 

moet geld bij. Om te voorkomen dat slechts de krenten uit de pap 

worden gehaald moet de integrale ambitie vooraf worden verankerd in 

afspraken tussen de ontwikkelende partijen. 

Een keuze zal moeten worden gemaakt of en welke samenwerkingsvorm de 

gemeente wil aangaan met partijen (eigenaar, aannemer, projectontwikkelaar, 

corporatie, belegger). De volgende overwegingen spelen kunnen hierbij 

een rol spelen. 

- Positie, allereerst zal bepaald moeten worden welke grondposities in 

handen zijn. 

- Risicoverdeling, samenwerking kan interessant zijn om risico's te spreiden. 

Een inschatting van de risico's zal gemaakt moeten worden. 

- Toegevoegde waarde, afgevraagd moet worden welke ambitie de gemeente 

heeft ten aanzien het realiseringsproces. 

6.1 Samenwerkingsvormen 

Om de juiste samenwerkingsvorm te kunnen bepalen zal de gemeente haar 

voorkeur met betrekking tot het project in kaart moeten brengen. Het gaat 

om de volgende aspecten: 

- mate van zeggenschap, welke sturing wil de gemeente hebben op het 

proces; 

- risico's, in welke mate wil gemeente risico's nemen/dragen; 

- mate van integrale aanpak, in hoeverre is gemeente bereid project als 

geheel vorm te geven, of op te splitsen in afzonderlijke deelprojecten; 

- mate van eenvoud, in welke mate wordt een eenvoudig juridisch model 

nagestreefd. 

De afweging tussen risico en regie bepaalt uiteindelijk welke vormen van 

samenwerking mogelijk zijn. Op hoofdlijnen zijn de volgende samenwerkingsvormen 

te noemen: 

- klassiek model, in dit model bezit de gemeente alle gronden, dit is niet 

aan de orde; 

- bouwclaim model, in dit model verkopen marktpartijen hun grond aan de 

gemeente in ruil voor bouwrijpe kavels (bouwclaim). 

De gemeente voert de grondexploitatie, de marktpartijen zijn verantwoordelijk 

voor de vastgoedontwikkeling; 

- joint venture-model, een gezamenlijke grondexploitatie vormt de kern 

van de samenwerking; 

- concessie model, in dit geval beperkt de gemeente zich tot haar planologische 

taak en het stellen van randvoorwaarden. Het risico van grondexploitatie 

en ontwikkeling ligt volledig bij de marktpartijen. De openbare 

ruimte wordt uiteindelijk overgedragen aan de gemeente; 

- private realisatie, in het geval de grond in handen is van partijen en 

geen planologische belemmeringen aanwezig zijn kan een marktpartij 

bouw-, woonrijp maken en ontwikkelen overeenkomstig het bestemmingsplan. 

Dit is in Wijbosch niet aan de orde omdat voor alle ontwikkelingen 

een bestemmingsplanwijziging vereist is. 

Private en klassieke model zijn niet aan de orde. In Wijbosch zal een vorm 

van samenwerking tot stand moeten komen. In vergelijkbare processen worden 

verschillende constructies toegepast: 

- denkbaar is het instellen van een Revitaliseringsfonds Wijbosch, waar 

partijen per kavel/m² of per woning een bijdrage storten; 

- denkbaar is het oprichten van een dorpsontwikkelingsmaatschappij 

Wijbosch waarbij partijen een op de voorbereiding en uitvoering gerichte 

maatschappij oprichten die gronden bouwrijp levert; 

- via samenwerkings- of exploitatieovereenkomsten. 

Kern van de zaak is dat zicht ontstaat in de exploitatie van het totaal en 

van de deelprojecten alsmede de fasering. Partijen die hier een rol in spelen 

zijn: de gemeente Schijndel, ontwikkelaars (Huis& Erf, Planoform), educatie- 

en zorgpartijen. 



Risico's 

De volgende risico's kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling: 

- Planologisch/procedurele risico's. Door dat vele partijen betrokken zijn 

bij een dorpsontwikkelingsplan en uiteenlopende belangen spelen, is het 

niet ondenkbaar dat bezwaar wordt gemaakt en dat hierdoor vertraging 

kan ontstaan. 

- Maatschappelijk risico. Het project heeft grote maatschappelijke betekenis 

voor Wijbosch. De deelprojecten vertonen samenhang. Verstoring van 

deze samenhang is een risico voor het geheel. 

- Financieel risico, dit risico kent verschillende componenten: 

- planontwikkelingsrisico: onder andere hogere kosten planontwikkeling; 

- grondexploitatierisico: bijvoorbeeld tegenvallers door onvoorziene 

omstandigheden of vertraging; 

- Afzetrisico: de marktwerking met veranderend vraag en aanbod. 

Opsplitsen in deelgebieden 

Het opsplitsen is deelgebieden is voor Wijbosch is het meest praktisch. De 

gemeente zal haar regietaak in handen moeten houden bij de dorpsontwikkelingsopgave, 

dit betekent in de praktijk dat gemeente ook risico's zal 

moeten nemen. Voor de verschillende deelgebieden zijn verschillende opgaven 

te benoemen en kunnen verschillende op de opgave toegesneden 

samenwerkingsvormen worden gezocht. 



7 Subsidies 

Sleutelvoorwaarde voor succes is dat subsidies invulling geven aan de 

beleidsdoelstelling van de subsidieverstrekker. Voor het IDOP Wijbosch zijn 

subsidiegevoelige beleidsvelden: 

- bestuur en planvorming; 

- verkeer; 

- cultuur; 

- huisvesting en wonen; 

- herinrichting openbaar gebied; 

- onderwijs; 

- leefbaarheid. 

Voor Wijbosch kunnen de volgende projectdoelstellingen worden 

geformuleerd: 

- verbetering van de fysiek ruimtelijke kwaliteit; 

- verbetering van de sociale kwaliteit; 

- verbetering van de cultureel maatschappelijke kwaliteit; 

- verbetering van de algehele leefbaarheid. 

Potentiële subsidieverstrekkers zijn: 

- Europese Unie; 

- rijksoverheid; 

- provincie; 

- gemeente; 

- fondsen. 

De verschillende subsidiemogelijkheden worden momenteel nader in beeld 

gebracht.

Originele IDOP - Gemeente Schijndel

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?