Voedingsarmoede onder Nederlandse kinderen. - Voedselbank

1 Het belang van het kind
Onze kinderen zijn onze toekomst. Hoewel Nederland nog steeds één van de meest welvarendste landen ter
wereld is, waar zorg en onderwijs voor iedereen toegankelijk is, zien we een verslechtering in de gezondheid
van onze kinderen. Overgewicht is één van de problemen die steeds stelselmatiger aangepakt moet worden,
om maar niet te spreken van de beperkte beweging waar steeds meer kinderen onder lijden. In combinatie met
de toenemende vergrijzing schapen we een onzekere toekomst met torenhoge kosten voor de zorg,
toenemende werkloosheid en uitval door ziekte.
Waar gaat het mis? Dit rapport is opgesteld om antwoord te geven op deze prangende vraag. We zijn het
verschuldigd tegenover onze kinderen om deze vraag te onderzoeken. Of zoals het internationaal verdrag,
artikel 27, inzake de rechten van het kind het opsomt:
“Ieder kind heeft recht op een levensstandaard die voldoende is voor zijn of haar lichamelijke, geestelijke,
intellectuele, zedelijke en maatschappelijke ontwikkeling. Ouders zijn primair verantwoordelijk voor de
levensomstandigheden van het kind maar de overheid moet hen hierbij helpen door bijstand en ondersteuning
zodat het kind op het minst voldoende eten en kleding en adequate huisvesting heeft.” 1
Als kinderen onder de armoede grens leven, kunnen zij niet verantwoordelijk worden gehouden voor de
situatie. De keuzes van anderen en de omstandigheden die van invloed zijn op het inkomen van ouders en
verzorgers, kunnen tot onzekere en ongezonde situaties, buiten de schuld van het kind om. Doordat
bijvoorbeeld ouders werkloos worden, schulden hebben, scheiden of om wat voor reden minder inkomsten
binnenkrijgen, is er kans op armoede.
Helaas is het aandeel kinderen dat in armoede leeft hoog ten opzichte van de rest van de bevolking. Al met al
vormen kinderen die onder armoedegrens leven bijna een derde (32 procent) van de arme groep. Terwijl alle
kinderen in Nederland ruim een vijfde (21 procent) van de totale Nederlandse bevolking uitmaken. 2
Andere cijfers laten zien dat in 2010 529 duizend huishoudens onder de lage-inkomensgrens leefden en dat van
die groep veertien procent aangeeft onvoldoende geld te hebben voor om de dag een warme maaltijd met
vlees of vis. Tegelijkertijd wordt in Nederland jaarlijks ca 9,5 miljoen toen voedsel verspild. Hiervan heeft ca
50% betrekking op de ondernemingen (voedselproducerende en handelsbedrijven zoals supermarktketens).
Deze verspilling van de overschotten legt niet alleen een enorme druk op het milieu, maar wordt ook niet
gegund aan de mensen in Nederland die in armoede leven. Hoe is dit mogelijk? Dat is een dringende vraag die
leeft bij Voedselbanken Nederland.
Er zitten meerdere kanten aan het voedselprobleem onder arme gezinnen. Aan de ene kant is bewezen dat een
te eenzijdig voedselpatroon impact heeft op de fysieke en mentale ontwikkeling van het kind. Deze groep arme
kinderen kent ook vaker problemen met school en criminaliteit. Aan de andere kant brengt de
voedingsarmoede spanningen met zich mee die zijn weerslag kunnen hebben op het gezinsleven. Een
opvallende aantekening hierbij is dat kinderen met ouders die allebei werkloos zijn, vijf keer vaker mishandeld
worden dan kinderen met ouders die wel werk hebben. 3
Ondanks deze cijfers, zijn de gevolgen en oplossingen voor Nederlandse kinderen in armoede niet erg
inzichtelijk. Dat heeft met een aantal factoren te maken. Ten eerste zijn er vele aspecten in het leven van een
kind die invloed kunnen hebben op de ontwikkeling en gezondheid van een kind. Ten tweede is er nog te
weinig onderzoek gedaan naar deze zeer kwetsbare groep die onder de armoedegrens leeft. De problematiek is
echter duidelijk: voeding speelt hoe dan ook een belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen, zowel op het
gebied van gezondheid als in de leerprestaties.
1 http://bit.ly/eU8G6j
2 http://bit.ly/TvPXQk
3 http://bit.ly/VgfqjE
6