Nieuwsbrief 23 Stichting Doorgang - SPKS - Nfk

N IEUWS UIT DE S ECTIE D ARMKANKER
VERSLAG VAN HET SYMPOSIUM “VOEDING EN DARMGEZONDHEID; THEORIE EN PRAKTIJK”
GROTE BELANGSTELLING VOOR SYMPOSIUM
VOEDING EN DARMGEZONDHEID;
‘THEORIE EN PRAKTIJK’
Op 6 december 2007 werd het symposium “Voeding en
Darmgezondheid; Theorie en Praktijk”gehouden in “De Reehorst” te
Ede. Voor dit symposium was grote belangstelling. Naast de 375 deel-
nemers moesten 150 personen die ook hadden willen deelnemen,
teleurgesteld worden.
De deelnemers waren werkzaam in
ziekenhuizen, zorginstellingen, de
voedingsindustrie, onderwijsinstellingen
en de diëtistenpraktijk. Het symposium
werd georganiseerd door de
Nederlandse ZuivelOrganisatie (NZO).
Door een zevental inleiders werden
verschillende aspecten rond dit onderwerp
behandeld. In verband met
de beschikbare ruimte in deze nieuwsbrief
wordt alleen de lezing van dr.
Nagengast onderstaand behandeld.
Zijn lezing was het meest relevant in
relatie tot dikke darmkanker. Alle diapresentaties
van die dag zijn overigens
na te lezen op
www.zuivelengezondheid.nl/symposium.
Dr. Fokko Nagengast, MDL-arts van
het UMC-Nijmegen behandelde het
onderwerp “nieuwe inzichten in ontstaan
coloncarcinoom: genetische en
leefstijlfactoren”. Per jaar komt coloncarcinoom
in Nederland voor bij 0,5
per 1000 inwoners. Het levenslange
risico op het krijgen van coloncarcinoom
is 4 à 5%. De vijfjaarsoverleving
is nu gemiddeld 55%. De meeste
gevallen treden op na het 50e levensjaar,
wat meer bij mannen dan bij
vrouwen en het vaakste achter in het
colon en het rectum, hoewel dikke
darm carcinoom van het voorste gedeelte
van de dikke darm procentueel
de laatste jaren toeneemt.
Intrigerend is het sterke verschil in
mate van optreden in de verschillende
werelddelen. In de VS en West-
Europa is er een hoge incidentie van
dikke darm kanker, in Azië en Afrika
een lage (voor maagkanker is dit overigens
precies andersom). Hiervoor
worden leefstijl factoren, zoals overgewicht,
voeding en beweging verantwoordelijk
gehouden. Als Japanners
naar de VS emigreren, dan krijgen ze
hetzelfde incidentiepatroon als de
andere mensen in de VS.
stichting DOORGANG | NIEUWSBRIEF MAART 2008 | pagina 14
Tegenwoordig wordt voor de oorzaak
van coloncarcinoom de volgende verdeling
aangehouden: Ongeveer 60%
treedt onverwacht en sporadisch op,
maar mogelijk zitten hier nog onontdekte
erfelijke kankervarianten tussen.
De familiaire vorm komt voor in ongeveer
20% van de gevallen en de erfelijke
vorm in ongeveer 5%. De rest
is een mix van verschillende (mogelijk
ook erfelijke oorzaken zoals het polyposis
syndroom) vormen.
Het basisrisico op dikke darmkanker
in de gewone bevolking is 3 tot 4%.
Met 1 eerstegraads familielid wordt
het risico 6%, met 2 eerstegraadse familieleden
7%, met 1 eerstegraads en
1 tweedegraads familielid 8%, met
1 eerstegraads familielid onder de 45
jaar 10%. Veel hoger zijn deze percentages
als er een erfelijke aanleg is. Bij
een overheersende erfelijke aanleg is
het risico 50% en bij een (aangetoonde)
gendrager is het zelfs 70 tot 90%.
In Nijmegen is veel onderzoek verricht
naar de erfelijke niet-polyposis
colorectale kanker (Hereditary Non-
Polyposis Colorectal Cancer of
HNPCC, tegenwoordig heet dit het
Lynch syndroom). Deze patiënten of
families hebben een erfelijke mutatie
in het DNA reparatiesysteem
(MisMatch Repair of MMR-gen), wat
leidt tot een sterk verhoogd risico op
darmkanker, maar ook op andere
kankervormen. Het risico op dikke
darmkanker bij mensen met deze erfelijke
aanleg is 80%, van baarmoederkanker
50%, van maagkanker 13%
en van ovariumkanker 12%. Of sprake
is van HNPCC kan onderzocht
worden via de familie anamnese met
stamboomonderzoek. Ook kan de patholoog
(met name bij patiënten jonger
dan 50 jaar) letten op bepaalde
specifieke kenmerken in de tumor.
Mensen met deze erfelijke aanleg
wordt aangeraden om vanaf de leeftijd
van 20 tot 25 jaar elke twee jaar
een coloscopie te laten verrichten om
snel te kunnen ingrijpen als dat noodzakelijk
is. In die gevallen wordt de
dikke darm er voor ¾ uitgehaald.
Vervolgens besteedde dr. Nagengast
veel aandacht aan het onlangs uitgekomen
expertrapport van het World
Cancer Research Fund/AICR-2007