nr. I, 1 - KGK Deinze

3948
We vinden zes verschillende kleur-adjectieven en gaan, bij de opsomming ervan, van
zeldzaam naar talrijk. Voor elke lokaliteit (stad of dorp) vermelden we tevens de oudste
archivalische attestatie. Maar sommige van die herbergen hebben onder die naam wel
eeuwenlang bestaan.
Bonte Leeuw (één enkele attestatie)
Gent 1578.
Groene Leeuw (twee)
Gent 1683; Vloerzegem 1753.
Zwarte Leeuw (tien)
Aalst 1490; Bassevelde 1789; Boekhoute 1621; Deinze 1484; Dendermonde 1686;
Destelbergen 1789; Gent 1404; Geraardsbergen 1789; Lokeren 1779; Oudenaarde 1533.
Witte Leeuw (zeventien)
Aalst 1442; Deinze 1779; Destelbergen 1564; Ename 1429; Gent 1421; Lokeren 1603;
Moerbeke 1779; Nederename 1733; Oosterzele 1779; Oudenaarde 1453; Rupelmonde 16 e
eeuw; Sint-Gillis-Waas 1779; Sint-Martens-Latem 1793; Stekene 1486; Watervliet 1779;
Zelzate 1570; Zomergem 1779.
Rode Leeuw (eenentwintig)
Aalst 1569; Astene 1631; Bazel 1551; De Klinge 1779; Denderleeuw 1672; Dendermonde
1562; Denderwindeke 1764; Gent 1416; Kwatrecht (Melle) 1435; Lembeke 1790; Lemberge
1528; Lokeren 1632; Meerdonk 1779; Moerbeke 1641; Neigem 1637; Ninove 1780;
Oosteeklo 1793; Rupelmonde 1630; Sint-Niklaas 1788; Stekene 1779; Zottegem 1611.
Gouden Leeuw (tweeëndertig)
Aalst 1535; Assenede 1779; Belsele-Waas 1746; Borsbeke 1779; Deinze 1560; Eeklo 1575;
Eksaarde 1779; Evergem 1454; Gent 1454; Geraardsbergen 1660; Herzele 1779; Hofstade
1648; Kaprijke 1779; Knesselare 1749; Kruibeke 1779; Lede 1779; Lokeren 1779; Machelen
1779; Middelburg 1665; Nederbrakel 1779; Oordegem 1779; Oudenaarde 1519; Ronse
1547; Rupelmonde 1783; Sleidinge 1719; Stekene 1700; Ursel 1529; Verrebroek 1779;
Vrasene 1779; Waasmunster 1639; Wachtebeke 1654; Zottegem 1779.
In totaal dus 83 “oudste” attestaties, waarvan 12 uit de XVe eeuw, 15 uit de XVIe, 16 uit de
XVIIe en 40 uit de XVIIIe eeuw.
Dat Deinze en Astene in dat rijtje voorkomen, is een leuke vaststelling, maar zo helemaal
vanzelfsprekend is dat nu ook weer niet, als we b.v. merken dat een Leeuw-herberg niet
voorkomt in de negen andere Groot-Deinse dorpen, en b.v. evenmin in een van de dorpen
van het Land van Nevele. Onder de Deinse buurdorpen treffen we wel Machelen aan met
een “Gouden Leeuw” en Sint-Martens-Latem met een “Witte Leeuw”.
Opvallend daarnaast is ook dat niet alle kleuren (heraldisch of niet) zomaar verenigbaar
waren met een Leeuw-naam: b.v. naar een “Blauwe Leeuw” 3 of een “Bruine Leeuw” zal men
tevergeefs zoeken.
Afsluitend nog dit: de eenvoudige grondvorm “De Leeuw” - d.i. zonder enige andere
(kleur)kwalificatie erbij - wordt als herbergnaam volgens onze zelfde bron (met archiefmateriaal
van vóór 1795) ook nog eens aangetroffen in vijfentwintig lokaliteiten binnen (het
huidige) Oost-Vlaanderen, met als oudste attestaties Gent 1356, Drongen 1448 en
Kwatrecht 1450. En Zeveren telde - blijkens de parochierekening (waarmee toen de
gemeenterekening bedoeld was) van 1691 - een herberg “Het Leeuwken” 4 , waarvan ene
Laurens Vereeken toen “hotelier” was.
1. Zie P. Huys, “Een zeer oude Deinse herberg: de Zwarte Leeuw (1484)”, in: KGK-Contactblad, jrg.
XX (2000), afl. 1, pp. 2620-2622 (nr. 1743).
2. N. Kerckhaert, Oude Oostvlaamse huisnamen, 6 dln. (Gent, Provinciebestuur, 1977-1793),
passim.
3. In Oost-Vlaanderen kwamen wel herbergen voor als “de Blauwe Gans” (Gent 1529 en
Wontergem 1573) en “het Blauw Lam” (Gent 1677). Zie ook in Biekorf, 2007/3, p. 294, waar we
lezen dat ook in West-Vlaanderen “de Blauwe Leeuw” als herbergnaam nergens is aangetroffen,
en dat “de Rode Leeuw” er heel zeldzaam is. Over analoge naamgeving van Brabants-Antwerpse
en van Limburgse herbergnamen zijn we helemaal niet geïnformeerd.
4. Rijksarchief Kortrijk, Dubbels parochierekeningen: Zeveren 1691.