nr. I, 1 - KGK Deinze

3954
voorseijden Martens is uijtstaende.Verclaerende d‟onderschreven alle hetselve alsoo met
eede te bevestigen ten allen tijden tot dies [= daartoe] aensocht sijnde. Desen 3en februarij
1789.
De brief draagt een zestal signaturen. Drie ondertekenaars zijn in staat hun eigen naam te
schrijven (Joannes Batista Rogiers, M.J. de Vos, A. Cadet) en de andere drie (Ludovicus
Dhont, Marie Catharine Lammon en Joanne Catherine Lammon), als ongeletterd zijnde,
moeten volstaan met een “merk” (een +).
Maar wat was de eigenlijke aanleiding hiertoe? Werden Jan van Brabandt inderdaad (af en
toe) processen aangedaan? Dat blijkt althans uit een paar andere procesdocumenten uit het
jaar 1788 6 : in een eerste stuk, dd° 26 februari 1788, wordt aan hovenier Jan van Brabandt
“geordonneerd te compararen sonder assistentie van raed en taelman (!) voor
commissarissen uijt den collegie daertoe gedeputeerd […] omme alsdan te antwoorden op
de pointen ende tichten van officiewege over te geven”. Pas vele maanden later, op 8
november 1788, beslissen burgemeester en schepenen van Deinze (ingevolge het advies
van Gentse rechtsgeleerden dd° 06.09.1788) te zullen “regelen dese saecke ter preuve à
charge et décharge”). Een vonnis terzake hebben we echter niet gevonden.
Maar terug nu naar de brief van 3 februari 1789. Welk gevolg heeft die gehad? Het heeft
blijkbaar langdurige moeite gekost om de zaak te onderzoeken. Het duurt wel bijna een vol
jaar vooraleer terzake enige vooruitgang is geboekt. Op 7 januari 1790 zijn, op basis van een
(nieuw?) onderzoek, de “Tichten” [= officiële aanklacht] geformuleerd geraakt door
stadsgriffier De Caigny en kunnen een aantal getuigen worden gehoord. Er worden niet
minder dan veertien personen opgeroepen om onderhoord te worden, en onder hen
uiteraard ook de zes briefschrijvers, die het wel hebben aangedurfd de hoogbaljuw in een
ongunstig daglicht te stellen. (Ze moeten zich toch heel zeker gevoeld hebben van hun zaak
en/of ten einde raad geweest zijn, om tot die stap over te gaan…).
De notulen van de eigenlijke ondervraging zelf hebben we (nog) niet teruggevonden. Over
de zes opgeroepen getuigen worden ons enkele summiere identificatiegegevens
meegedeeld:
1. Joannes Batista Rogiers fs Jan, 39 jaar oud, waard In het Damhert aan de Knok 7 .
2. Joanne Catharine Ledonne, huisvrouw van J.B. Rogiers.
3. Anthone Cadet, 29 jaar oud, meester-schrijnwerker 8 .
4. Ludovicus Dhont, 36 jaar oud, stokersknecht 9 .
5. Marie Catherine Lammon, vrouw van Ludovicus Dhont.
6. M.J. de Vos: vermoedelijk gaat het hier om notaris Martinus Joannes de Vos 10 , die toen in
de Kerkstraat woonde.
Ook over het uiteindelijke resultaat van de hele zaak zijn we niet ingelicht. Een vonnis of
uitspraak over deze klacht hebben we in de archiefdocumenten alsnog niet gevonden. Maar
hoe dan ook, het feit alleen al van de aanklacht (die wellicht niet zo lichtvaardig is gebeurd)
bevestigt eens te meer het beeld dat ons van hoogbaljuw Martens al bekend is. En precies
omdat er in diens attitudes al precendenten bekend zijn, is ook deze nieuwe aanklacht des te
geloofwaardiger. Al moeten we de hoogbaljuw althans in deze zaak, bij ontstentenis van
vonnis, het voordeel van de twijfel gunnen.