PDF 10,1 MB - Gemeente Heerhugowaard

Inleiding
Op de hoek van het Verlaat en de langs de Westerlangereis lopende Niedorperdijk gelegen
voormalige HERBERG daterend uit de 18de eeuw. Het momenteel in tweeën bewoonde pand
diende tussen 1919 en 1930 als pakhuis van de NV Handelsraad LTB Kring Koolstreek.
Daarvoor was het een café met bovengelegen danszaal en een later aangebouwde doorrijstal
tegen de zuidoostgevel. De doorrijstal werd in 1941 gesloopt en met het vrijkomende hout
werd de kap van het herenhuis geheel vernieuwd. Omstreeks 1960 is het pand voor dubbele
bewoning geschikt gemaakt, waartoe het interieur werd verbouwd en ook het exterieur
wijzigingen onderging: het venster in het midden van de gevel aan het Verlaat maakte plaats
voor een deur, het linker venster van de gevel aan de Niedorperdijk werd vervangen door
twee deuren en ter plaatse van de in het interbellum aangebrachte pakhuisdeur middenboven
keerde een (kleiner) venster terug. Ook werd in het midden van de zuidoostgevel ter hoogte
van de eerste verdieping een smal venster aangebracht. De schuifvensters zijn successievelijk
in XXd vervangen met behoud van de oorspronkelijke kozijnen en de 19de-eeuwse
roedenverdeling. Op een ingekleurde tekening van C. Bok uit 1820 (prentverzameling gemeente
Alkmaar) staat het huis nog afgebeeld met een kleinere, 18de-eeuwse roedenverdeling
in de vensters en luiken ter weerszijden van de vensters op de begane grond.
Onder de vensters zijn in deze eeuw lekdorpels aangebracht van schuingeplaatste rode
machinale baksteen. Van het in de loop van de 20ste eeuw meermalen verbouwde interieur
zijn de kelders, de schouw in de keuken, de balklagen en de rookkanalen op zolder nog oorsponkelijk.
Omschrijving
Op vierkant grondplan gebouwd herenhuis van twee bouwlagen onder een afgeplat tentdak
gedekt met hergebruikte gesmoorde Hollandse pannen en bekroond door vier eenvoudige
hoekschoorstenen van rode baksteen (vroeger hoger) waarvan de westelijke en de oostelijke
alleen een decoratieve functie hebben. Op het noordoostelijke dakvlak aan de kant van de
Niedorperdijk liggen rond het midden nog de oorspronkelijke zwarte geglazuurde Hollandse
pannen. Het geheel onderkelderde pand is boven een gecementeerde plint opgetrokken in
rode handvormsteen (formaat circa 18/19x4 cm) in kruisverband. Het voegwerk is platvol
vernieuwd. Aan het metselwerk is te zien dat op de hoek van het Verlaat en de Niedorperdijk
na de bouwtijd een ingang heeft gezeten. De gevels worden afgesloten door een in de jaren
'40 aangebrachte zinken bakgoot op houten gootklossen.
De voorgevel (NO) aan de Niedorperdijk heeft in het midden, op de plaats waar
oorspronkelijk de voordeur zat, een dubbele deur (XXc) waarboven gekoppelde tweeruits
bovenlichten en een rollaag. Rechts hiervan bevindt zich een twaalfruits schuifvenster (het
13 cm brede kozijn is voorzien van een kwartrond hoekprofiel) waarboven een anderhalfsteens
strek, en uiterst rechts, ter hoogte van de verdiepingsvloer, een schootanker. Links
bevond zich oorspronkelijk ook een schuifvenster. De eerste verdieping heeft in het midden
een zesruits liggend venster en ter weerszijden hiervan een negenruits schuifvenster.
De rechterzijgevel (NW) aan het Verlaat is links en rechts voorzien van een twaalfruits
schuifvenster waarboven, evenals boven het voormalige venster in het midden, een anderhalfsteens
strek van lichtrode handvormsteen. Beide raamkozijnen zijn 11,5 cm breed en
voorzien van een ojiefprofiel. Onder het linker venster bevindt zich een kelderluikje. De eerste
verdieping telt drie negenruits schuifvensters.
De linkerzijdevel (ZO) is blijkens nog aanwezige verfresten onderaan geblauwd geweest.
Linksonder zit een vernieuwd vierruits keldervenster. Op de begane grond was rechts de
doorgang vanuit de aangebouwde doorrijstal naar het café. Deze muuropening is in 1941
dichtgezet met miskleurige machinale baksteen afkomstig van de gesloopte doorrijstal. Het
twaalfruits schuifvenster in het midden van de begane grond dateert van na de bouwtijd.
Links bevond zich oorspronkelijk ook een venster (wellicht het venster dat nu in het midden
zit) waarvan de in lichtrode handvormsteen gemetselde strek nog aanwezig is. Later was
hier een deur en momenteel een klein keukenraam (jaren '40). Hierboven wordt de verdiepingsbalklaag
door vier schootankers verankerd. Ter weerszijden van het smalle
149