verslag 2009 - Seneca Congres

“Er is veel te winnen
door transparantie”
Bovenal benadrukt hij het belang van transparantie van
kwaliteit en prijs.
Vrije markt
En hoe zit dat dan momenteel met die vrije markt? Vier
observaties van Casper van Ewijk. “Je ziet dat de sturende
rol van verzekeraars nog in de kinderschoenen staat. Door
het systeem van kostenverevening zijn de prikkels tot kostenbesparing
voor verzekeraars nog beperkt. Vergroting van
deze prikkels is een essentiële stap voor grotere efficiëntie
in de zorg. Dat kan bijvoorbeeld door de kostenafweging
meer bij patiënten neer te leggen, adviseert hij. “Geef patiënten
korting wanneer ze voor bepaalde aanbieders kiezen. Of
stel een eigen risico in bij dure zorg zoals poliklinische zorg
of weekenddiensten.” Ook meer inkoopmacht ten opzichte
van zorgaanbieders kan bijdragen aan de sturende rol. Van
Ewijk plaatst daarbij twee kanttekeningen: “De concurrentie
tussen verzekeraars moet werken. Momenteel hebben de
vier grootste verzekeraars negentig procent marktaandeel.
En de klanten moeten bereid zijn om te switchen. Wat dat
laatste betreft zien we een afnemende belangstelling onder
consumenten.” Er zijn ook andere manieren om de regie te
verbeteren. Van Ewijk: “In het Verenigd Koninkrijk experimenteert
men met een fund holder. Huisartsen zijn financieel
verantwoordelijk voor de patiënt. De regierol ligt dan bij de
huisarts, ook financieel. Ook is een tussenvorm denkbaar.
Per ziekte bijvoorbeeld, via keten-DBC’s, zoals in Nederland
wordt overwogen. De verantwoordelijkheid ligt dan bij de
budgethouder of inkoper.” Daarbij is van belang te letten op
een mogelijk monopolie van huisartsen en hogere kosten als
indicatie en uitvoering in een hand komen te liggen.
Concurrentiebewaking
Een tweede observatie betreft de toetreding van nieuwe
ondernemers en zorgaanbieders; een absolute noodzaak om
goede concurrentie mogelijk te maken. “Het aantrekken van
risicodragend kapitaal is dan een vereiste. En dat kun je niet
aantrekken zonder daarbij zeggenschap te geven over de
kosten en opbrengsten.” Volgens Van Ewijk zijn aandeelhouders
niet kortzichtig: “Je moet het aandeel immers ook weer
kunnen verkopen.” En in het verlengde daarvan stelt Van
Ewijk dat het een hele klus is om toezicht te houden op de
concurrentie. “Bijna de helft van de ziekenhuizen in
Nederland heeft te maken met een concurrent binnen een
straal van één tot vijf kilometer. Als het een homogene markt
was, zoals die van benzinestations, dan zou er alleen op prijs
geconcurreerd worden. Maar ziekenhuizen gaan juist iets
anders doen dan de concurrent. Door die differentiatie
neemt de prijsconcurrentie af.”
In het kader van concurrentiebewaking waarschuwt Van
Ewijk ook voor verticale integratie. “Verzekeraars verwerven
monopoliemacht via aanbieders. Zo heeft Menzis een
contract met alle 27 huisartsen in Houten. Is daar nu sprake
van efficiency of van marktmacht? En gaat dat ten koste
van andere verzekeraars in dat gebied? Wat gebeurt er met
patiënten die geen klant zijn bij Menzis?”
Ten slotte observeert Van Ewijk dat er veel te winnen is door
transparantie. Uit een enquête onder diabetespatiënten blijkt
dat 57 procent het ermee eens is dat je als patiënt je eigen
ziekenhuis uitkiest. Uit dezelfde enquête komt echter ook
naar voren dat bijna de helft niet weet welk ziekenhuis de
beste diabeteszorg levert. “Kom met data. Dat is de toekomst.
Je kunt enorm veel kennis verwerven met dataverzameling
door ziekenhuizen en verzekeraars.” Van Ewijk
suggereert om daarbij niet te wachten tot de overheid met
initiatieven komt. “De ervaring leert dat de overheid slecht
is met experimenten. Ze doen het dan bij één ziekenhuis in
plaats van bij allemaal tegelijk. Experimenten worden ook
te snel afgebroken of, indien ze succesvol lijken, te snel
ingevoerd. Ik zou daarom kiezen voor een evidenced
based policy.”
Seneca wordt gefaciliteerd door PGGM, IZZ, PinkRoccade Healthcare, Univé-VGZ-IZA-Trias, Ernst & Young en Springer Uitgeverij seneca verslag 2009 9