Leskist Fossielen - NMEGids.nl

Planten
Planten zijn autotrofe organismen die in staat zijn om voedingsstoffen op te nemen, te groeien,
zich te vermenigvuldigen en te reageren op het milieu. Ze kunnen eenvoudige anorganische
stoffen veranderen in organische stoffen door fotosynthese. Bij deze chemische reactie ontstaan
met behulp van groen chlorofyl en zonne-energie in de plant organische stof en zuurstof uit water
en koolstofdioxide. Zonder fotosynthese zou op aarde geen leven mogelijk zijn zoals wij dat
kennen. Groene planten vormen de eerste voeding voor herbivoren en indirect voor carnivoren.
De ontwikkeling van dieren is afhankelijk van de ontwikkeling van groene planten, als leveranciers
van voeding en zuurstof. Tegen het einde van het Perm bevatte de atmosfeer slechts 3% vrije
zuurstof (tegenwoordig 21 %). Het grootste aandeel in de verrijking van de atmosfeer met zuurstof
in die tijd schrijven we toe aan eenvoudige organismen: blauwwieren en algen.
Er werd geleidelijk een ozonlaag in de atmosfeer
gevormd, die net als water de korte golflengten van het
spectrum van de zonnestraling absorbeerde. Zo kregen
organismen, die tot dan toe slechts in het water
leefden, de kans zich ook naar het land te verplaatsen.
De verhoging van het zuurstofaandeel in de atmosfeer
beïnvloedde de evolutie op aarde.
Het plantenleven is altijd de basis voor het dierenleven
geweest. Fossiele planten zijn echter minder talrijk,
zodat het leven van de planten in het verleden minder
goed bekend is.
Planten met bloemen zijn in de geschiedenis van het plantenleven op aarde nog niet zo lang
geleden verschenen. De coniferen zijn al wat ouder, maar het oudst zijn de eenvoudige planten
die niet bloeien, zoals levermossen en mossen. Samen met de varens en hun verwanten vertellen
deze overlevenden uit een ver verleden ons hoe planten geëvolueerd zijn.
Levermossen
De primitiefste landplanten zijn de levermossen. Levermossen hebben primitieve wortels, maar
weinig bescherming tegen vochtverlies. Daarom groeien ze alleen waar het vochtig is, bijvoorbeeld
bij bronnen of langs beken.
Mossen
Hoewel mossen waarschijnlijk zijn geëvolueerd uit een eenvoudige voorouder die op levermos
leek, zijn ze veel beter bestand tegen droogte. Mossen komen veel voor in bossen, in de schaduw
of op takken die veel regen krijgen. Sommige mossen groeien zelfs op daken, waar het in warme
zomers wel erg droog wordt. Dat droge weer overleven de mossen. Ze gaan in een toestand van
rust, die men ‘cryptobiose’ noemt. Als je een bosje droog mos vindt en een paar jaar bewaard in
een droge, luchtdichte pot, komt het weer tot leven.
Een bijzondere groep binnen de mossen zijn de veenmossen, die water kunnen opzuigen als een
spons. Neem je een pluk veenmos op, dan voelt het zwaar en nat aan. Maar als je het met je
handen uitwringt, loopt het water eruit en worden de mosplantjes licht en donzig.
38