ANDERHALVE EEUW IN OISTERWIJK h.3 Oisterwijk rond 1824

onroerend goed overgeheveld naar de notarissen. Aan een scheiding en deling die onderhands plaatsvond
kwam echter geen notaris te pas en bovendien waren de mensen voor overdrachten niet gebonden aan
een notaris ter standplaats waar het onroerend goed gelegen was. Slechts de registratie van de overdracht
moest in het desbetreffende ressort, in ons geval aanvankelijk te Tilburg, plaatsvinden. Echter zijn - tot onze
grote ontsteltenis - de boeken met geregistreerde akten, nadat ze meer dan een eeuw zorgvuldige
bewaard waren, in de jaren dertig van onze eeuw vernietigd 58 . Sommige overgangen van onroerend zijn
daardoor onnaspeurbaar geworden. Verschillende huizen blijken voorts tussen 1824 en 1830 van gemeente
veranderd te zijn! Een der eerste werkzaamheden bij de aanleg van het kadaster was het nauwkeurig
bepalen van de grenzen tussen de Gemeenten, welke in beginsel met die der gemeinten moesten
samenvallen. Hiertoe zijn processen-verbaal opgemaakt door burgemeesters van naast elkaar gelegen
gemeenten. Deze grens bepalingen zijn niet terug te vinden in de daarvoor in aanmerking komende
archieven, maar berusten bij de landmeetkundige dienst te 's-Hertogenbosch 59 . We zullen trachten hier
globaal aan te geven waar nogal ingrijpende veranderingen hebben plaatsgevonden. Tussen de Gemeente
Oisterwijk en de Gemeente Berkel, Enschot en Huijkelom vonden - waarschijnlijk ten behoeve van een
vloeiender verloop der grenzen - enkele grote wijzigingen plaats. Aan Berkel c.a. vielen waarschijnlijk toe
een tweetal huizen aan de noordzijde van de Donkersteeg (de Panneschuur?), en vele landerijen op de
Oisterwijkse Hoeven. Aan Oisterwijk kwam aan deze westelijke grens de buurtschap Den Honsberg. Tussen
de Gemeenten Haaren en Oisterwijk kwam men tot een scheiding en deling ten aanzien van eeuwenoude
rechten in gemeentelijk territorium.
Haaren was vanouds voor een-derde gerechtigd in de Oisterwijkse Gemeint, die gelegen was ten zuiden van
de Voorste Stroom, tussen de gemeint van Boxtel en die van Huikelom en Enschot. Ongeveer een-derde
van deze gemeint met de daardoor omsloten allodiale gronden, op de grens met Boxtel, ging deel
uitmaken van de Gemeente Haaren. Hiertoe behoorde het Kivitsblek, alsook gedeelten van de Logt en
Balsvoort. Op de nieuwe grens werd later een weg aangelegd, die men nog altijd Scheibaan noemt. Dit
zuidelijke gedeelte van de Gemeente Haaren is, na een aantal strubbelingen over het toezicht op
vakantieoorden juist over de oisterwijkse gemeentegrens en ver buiten het gezichtsveld van de haarense
veldwachter, in de jaren dertig van deze eeuw aan Oisterwijk teruggekomen 60 .
Tot nader begrip van de kadastrale aanduidingen, welke weergegeven zijn in de vierde kolom, zij
opgemerkt, dat Oisterwijk door de landmeters van het kadaster verdeeld werd in een vijftal secties. Die
kregen opeenvolgende letters van het alfabet. De eerste aanduiding werd gegeven ten noorden van het
dorp, en rechtsom gaande eindigde men met als laatste het centrum:
A. Kerkhoven met een onderverdeling in 624 nummers;
B. De Gemullehoeken 335 nummers;
C. De Logt 291 nummers;
D. Klein Oisterwijk 127 nummers;
E. De Kleine Heide 710 nummers;
F. Het Dorp 458 nummers;
In sectie F. ving de nummering aan achter de kerk bij "Den Hertog". Bij deze gedetailleerde nummering
beschreef men eenzelfde baan als bij de grovere aanduiding in secties, en eindigde men bij de kerk.
58
Naar on bleek uit inlichtingen van het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage. Met dank aan de heer L. Huistinx;
59
G.A. 1482: 4 april 1826, aantekening betreffende opzending van het proces-verbaal van de grenzen tussen Oisterwijk en
Oirschot
(ze waren het niet eens); 19 april 1826, item der grenzen tussen Oisterwijk en Berkel-Enschot-Huikelom, Moergestel, Haaren,
en
Beers (d.i. Oost-West- en Middelbeers);
R.A. 's-Hertogenbosch, Archief van de Provinciale Griffie 3110: aantekeningen betreffende de ontvangst, ingekomen 4 -9-1826
nr.
36, ingeschreven 8-4-1826 nr. 2; item ingekomen 19-4-`826 nr. 40, ingeschreven 20-4-1826 nr. 14;
Prov. Griffie 3102, agenda van de Gouverneur: 23-6-1826 nr. 7 opzending der stukken betreffende de grenzen in het kanton
Oisterwijk aan de Ingenieur-Verificateur van het kadaster.
Let wel, bij geen van deze stukken zit een afschrift van de processen-verbaal der grens-vaststellingen; Ook bij navraag door de
heer L. Hustinx, archivist ten Rijksarchieve in 's-Hertogenbosch, bij archieven waar de oudste stukken betreffende het Noord
Brabantse kadaster bewaard worden, zijn de processen-verbaal niet teruggevonden. Met vriendelijke medewerking van ir. L.
Schipper van de Landmeetkundige Dienst te 's-Hertogenbosch is het gelukt deze stukken tenslotte terug te vinden. Ze
berusten in
de nog altijd in gebruik zijnde dossiers bij die dienst. De processen-verbaal geven jammer genoeg geen motivering der
grensvaststelling, slechts een opname van dat moment;
60
Oorspronkelijk: Gemeente Haaren, sectie D. - Nemelaar; gedeeltelijk na april 1938: Gemeente Oisterwijk, sectie G.;
225