Samenvatting Geschiedenis Dynamiek en Stagnatie
Samenvatting Geschiedenis Dynamiek en Stagnatie
Samenvatting Geschiedenis Dynamiek en Stagnatie
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
http://www.schoolsam<strong>en</strong>vatting.nl/ - De site voor sam<strong>en</strong>vatting<strong>en</strong><br />
Holland vooral getroff<strong>en</strong>: lon<strong>en</strong> het hoogst, nijverheid meest verbond<strong>en</strong> met zeehandel.<br />
Textielindustrie verplaatste productie naar platteland met lagere lon<strong>en</strong>, maar concurr<strong>en</strong>tie<br />
kon altijd goedkoper producer<strong>en</strong>: textielindustrie kromp.<br />
Scheepsbouw: verzanding Zaan, buit<strong>en</strong>landse concurr<strong>en</strong>tie hadd<strong>en</strong> eig<strong>en</strong><br />
scheepsbouwnijverheid (verbod NL’se schep<strong>en</strong> te kop<strong>en</strong>), verlor<strong>en</strong> gaan van NL’se<br />
technologische voorsprong.<br />
Sommige industrieën wist<strong>en</strong> zich te handhav<strong>en</strong>:<br />
- Ste<strong>en</strong>bakkerij<strong>en</strong>: veel kapiteins nam<strong>en</strong> klinkers mee als ballast <strong>en</strong> verkocht<strong>en</strong> die in<br />
buit<strong>en</strong>land.<br />
- Suikerindustrie: suikerconsumptie nam in 18 e eeuw sterk toe → massaproduct.<br />
- Papierindustrie: grote thuismarkt, veel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> kond<strong>en</strong> lez<strong>en</strong> <strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong>. Steeds meer<br />
boek<strong>en</strong> <strong>en</strong> tijdschrift<strong>en</strong> geschrev<strong>en</strong>, aantal geletterd<strong>en</strong> groeide. Overheidsbureaucratieën<br />
gebruikt<strong>en</strong> steeds meer papier, belangrijk exportproduct.<br />
- J<strong>en</strong>everstokerij: na 1700 sterke groei! Verander<strong>en</strong>de drinkgewoontes, alcoholconsumptie<br />
werd sterke drank. Drankmisbruik door werkeloosheid <strong>en</strong> slechte omstandighed<strong>en</strong> arbeiders<br />
= crisisverschijnsel.<br />
Tot 1660 profijt van voortdur<strong>en</strong>de stijging prijz<strong>en</strong> graan, zuivel <strong>en</strong> landbouwproduct<strong>en</strong>.<br />
Na 1660 herstelde landbouw in Europa zich van oorlog<strong>en</strong>: landbouwproductie nam toe,<br />
bevolkingsgroei stopte: prijz<strong>en</strong> daald<strong>en</strong>.<br />
Herstel werd bemoeilijkt door hoge lon<strong>en</strong>, pachtprijz<strong>en</strong> <strong>en</strong> belasting<strong>en</strong>, die door oorlog<strong>en</strong><br />
nog meer steg<strong>en</strong>. Natuurramp<strong>en</strong> <strong>en</strong> veepestepidemieën.<br />
Kapitaalkrachtiger boer<strong>en</strong> overleefd<strong>en</strong> door efficiëntie te verhog<strong>en</strong> <strong>en</strong> over te gaan op<br />
product<strong>en</strong> die beter hun prijs hield<strong>en</strong> <strong>en</strong> minder arbeidsint<strong>en</strong>sief war<strong>en</strong>: van melkvee naar<br />
slachtvee. Akkerbouwers ging<strong>en</strong> meekrap verbouw<strong>en</strong>.<br />
In Zuid<strong>en</strong> <strong>en</strong> Oost<strong>en</strong> produceerd<strong>en</strong> de boer<strong>en</strong> vooral voor zichzelf <strong>en</strong> lagere last<strong>en</strong>: weinig<br />
last van crisis. Makkelijker acc<strong>en</strong>t verlegg<strong>en</strong>.<br />
Rond 1750 herstel landbouw: Europese bevolking groeide snel, voedselprijz<strong>en</strong> schot<strong>en</strong><br />
omhoog, belasting<strong>en</strong> omlaag, pachtprijz<strong>en</strong> geleidelijk gedaald.<br />
Aardappel nummer 1 volksvoedsel, groei teelt gewass<strong>en</strong> die bij aardappel te et<strong>en</strong> zijn. NL<br />
grote exporteur agrarische product<strong>en</strong>. Profijt van goede verbinding<strong>en</strong> met Holland <strong>en</strong> Duitse<br />
achterland, oplev<strong>en</strong>de handel Oostzee, bloei<strong>en</strong>de plattelandsnijverheid.<br />
Economische stagnatie: einde aan bevolkingsgroei. De-urbanisatie: afname<br />
bevolkingsperc<strong>en</strong>tage dat in sted<strong>en</strong> woont. Leegloop nijverheidssted<strong>en</strong>.<br />
Immigratie bleef groter dan emigratie: uit oostelijke gewest<strong>en</strong> <strong>en</strong> Duitse gebied<strong>en</strong>, vooral<br />
vrouw<strong>en</strong>. Seizo<strong>en</strong>smigrant<strong>en</strong>, transmigrant<strong>en</strong>.<br />
Vrouw<strong>en</strong>overschot in Holland: steeds meer mann<strong>en</strong> ging mee met VOC, veel vrouwelijke<br />
immigrant<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> kwart van de vrouw<strong>en</strong> bleef ongehuwd, latere leeftijd trouw<strong>en</strong>, minder<br />
kinder<strong>en</strong>.<br />
Hoofdstuk 5<br />
Anci<strong>en</strong> régime: vorst alle macht, geestelijkheid <strong>en</strong> adel vele voorrecht<strong>en</strong>. Gezag van God.<br />
Eerste Stadhouderloze Tijdperk: 1650-1672<br />
Rampjaar 1672. Bondg<strong>en</strong>oot van Engeland vanaf 1688. Neutraliteitspolitiek 1713.<br />
1676 NL in oorlog met Frankrijk, vooral in Zuidelijke Nederland<strong>en</strong>. 2 standpunt<strong>en</strong>: Willem III<br />
wilde doorvecht<strong>en</strong>, Frankrijk zou anders heel Europa overheers<strong>en</strong>. Willems teg<strong>en</strong>standers,<br />
http://www.schoolsam<strong>en</strong>vatting.nl/ - De site voor sam<strong>en</strong>vatting<strong>en</strong>
Change language