20.09.2013 Views

Schets van de geschiedenis van de Hongaarse Gereformeerde kerk

Schets van de geschiedenis van de Hongaarse Gereformeerde kerk

Schets van de geschiedenis van de Hongaarse Gereformeerde kerk

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

koninkrijk. Alle maatregelen <strong>van</strong> <strong>de</strong> kant <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>kerk</strong> bevoegdhe<strong>de</strong>n en koning om het tij te<br />

keren bewezen ineffectief. In weerwil <strong>van</strong> het verbod, met name tegen Wittenberg, <strong>de</strong> a<strong>de</strong>l<br />

bleef zijn zonen te sturen naar <strong>de</strong> universiteiten <strong>van</strong> Bologna, Padua, Orleans en Parijs, en<br />

zelfs naar Straatsburg en Genève, waar Calvijn "instellingen" wer<strong>de</strong>n verwelkomd in<br />

Polen. De Italiaanse Lismanin, biechtva<strong>de</strong>r <strong>van</strong> koningin Bona, is lid gewor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Reformatie, en plaatste zich als Prins Radziwil, chief hervormer in Litouwen, in <strong>de</strong><br />

communicatie met Calvijn. De laatste wijd<strong>de</strong> zijn commentaar op Hebreeën aan <strong>de</strong> koning<br />

<strong>van</strong> Polen (1549), die eer <strong>de</strong> laatste aanvaard. Uit 1545 een steeds grotere cirkel <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

geestelijk ontwaakte Polen verzameld bij het huis <strong>van</strong> <strong>de</strong> vooraanstaan<strong>de</strong> en rijke Andreas<br />

Trzecieski <strong>van</strong> Krakau; tussen <strong>de</strong>ze waren Wojewodka, later prefect <strong>van</strong> Krakau,<br />

Orzechowaki, Przyluski, auteur <strong>van</strong> <strong>de</strong> "beel<strong>de</strong>n <strong>van</strong> het rijk," en in het bijzon<strong>de</strong>r, en<br />

Rej Fricius Modrevius.<br />

Uit <strong>de</strong>ze bron het verkeer overal verspreid on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> min<strong>de</strong>rjarige, alsme<strong>de</strong> <strong>de</strong> grotere a<strong>de</strong>l,<br />

maar <strong>de</strong> voornaamste oorzaak <strong>van</strong> <strong>de</strong> Reformatie moet wor<strong>de</strong>n gezocht in het diepe<br />

religieuze betekenis <strong>van</strong> het Slavische volk, die ijverig <strong>de</strong> prediking <strong>van</strong> het E<strong>van</strong>gelie<br />

aanvaard in plaats <strong>van</strong> <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> <strong>de</strong> verslechter<strong>de</strong> Kerk. In <strong>de</strong> tussentijd het verkeer<br />

verliep eveneens on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> e<strong>de</strong>len <strong>van</strong> Groot-Polen, hier het type was Lutherse, in plaats <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> gereformeer<strong>de</strong>, zoals in Little Polen. Vóór <strong>de</strong> Reformatie <strong>de</strong> Hussieten vluchtelingen had<br />

gevon<strong>de</strong>n hier asiel, nu <strong>de</strong> Boheemse en Moravische broe<strong>de</strong>rs, die binnenkort bekend<br />

wor<strong>de</strong>n als <strong>de</strong> Eenheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> Broe<strong>de</strong>rs, wer<strong>de</strong>n verdreven uit hun land <strong>van</strong> herkomst, en op<br />

hun weg naar Pruisen (1547), over 400 vestig<strong>de</strong>n zich in Posen on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> bescherming <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> Gorka, Leszynski en Ostrorog gezinnen. Tij<strong>de</strong>ns 1553-1579, <strong>de</strong>ze band verhoogd tot<br />

negenenzeventig gemeenten, als gevolg <strong>van</strong> hun ijverige en gezon<strong>de</strong> activiteit, tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong><br />

kwart eeuw leiding <strong>van</strong> George Israël. In Klein Polen, <strong>van</strong>wege politieke omstandighe<strong>de</strong>n,<br />

was er voor een lange tijd een gebrek aan organische thuis lei<strong>de</strong>rschap. De <strong>kerk</strong>en kunnen<br />

niet met succes voort te zetten on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> controle <strong>van</strong> Genève en <strong>de</strong> Rijn.<br />

Inspanningen wer<strong>de</strong>n gedaan om <strong>de</strong> juiste mannen uit het buitenland, waar<strong>van</strong> <strong>de</strong> meeste<br />

wijselijk resulteer<strong>de</strong> in <strong>de</strong> keuze <strong>van</strong> <strong>de</strong> Johannes a Lasco te importeren. Hij was een Pool,<br />

kennismaken met <strong>de</strong> hervormers <strong>van</strong> zijn geboorteland, een voortvluchtige eerst in Oost-<br />

Friesland en vervolgens in Engeland, en een die speciaal was bewees zijn fitheid voor <strong>de</strong><br />

organisatie en lei<strong>de</strong>rschap. Zijn terugkeer werd uitgesteld en <strong>de</strong> Syno<strong>de</strong> <strong>van</strong> Kozminek<br />

(1555), on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> druk <strong>van</strong> dreigen<strong>de</strong> <strong>de</strong>sorganisatie, heeft een plan <strong>van</strong> vakbond, waar<strong>van</strong><br />

het resultaat zou <strong>de</strong> absorptie hebben betekend in <strong>de</strong> eenheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> broe<strong>de</strong>rs. Een jaar later,<br />

bij zijn aankomst, Lasco aangedrongen op <strong>de</strong> integriteit en onafhankelijkheid <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

thuisgemeente. In <strong>de</strong> vijf<strong>de</strong> <strong>de</strong>cennium <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze eeuw <strong>de</strong> beweging opgenomen in zijn<br />

<strong>de</strong>finitieve tests in <strong>de</strong> strijd <strong>van</strong> <strong>de</strong> bisschoppen en <strong>de</strong> a<strong>de</strong>l <strong>van</strong> <strong>de</strong> Reformatie in <strong>de</strong><br />

voeding. In het dieet <strong>van</strong> 1552, Leszynski weiger<strong>de</strong> <strong>de</strong> knie buigen en <strong>de</strong> hoed te<br />

verwij<strong>de</strong>ren bij <strong>de</strong> opening <strong>van</strong> <strong>de</strong> massa. Dit dieet beveilig<strong>de</strong> vrijheid <strong>van</strong> geweten door <strong>de</strong><br />

toekenning <strong>van</strong> <strong>de</strong> Rooms-Katholieke Kerk het recht <strong>van</strong> <strong>de</strong> uitspraak over ketterijen, maar<br />

niet <strong>van</strong> <strong>de</strong> straf. Het dieet <strong>van</strong> Warschau (1556) op voorwaar<strong>de</strong> dat alle nobele vrij was om<br />

vast te stellen in zijn huis en op zijn landgoed dat aanbidding, die leek hem montage, indien<br />

zij gegrond op <strong>de</strong> Schrift. Het stem<strong>de</strong> ook een adres aan paus Paulus IV veeleisen<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Concilie <strong>van</strong> Trente eredienst in <strong>de</strong> volkstaal, communie in bei<strong>de</strong> vormen, wijding <strong>van</strong><br />

priesters, afschaffing <strong>van</strong> <strong>de</strong> pauselijke bijdragen, en <strong>de</strong> roeping <strong>van</strong> een Nationale Raad<br />

voor <strong>de</strong> correctie <strong>van</strong> misstan<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> eenwording <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>kerk</strong> organen. Echter, <strong>de</strong> koning<br />

was zwak. Hij stuur<strong>de</strong> <strong>de</strong> bisschop <strong>van</strong> Przenysl als afgevaardig<strong>de</strong>; het dieet was niet<br />

vertegenwoordigd en nooit ingestemd met <strong>de</strong> resoluties <strong>van</strong> <strong>de</strong> Raad. Koning Sigismund<br />

August is overle<strong>de</strong>n in 1572 zon<strong>de</strong>r erfgenaam, en helaas in dit stadium <strong>van</strong> het land werd<br />

geworpen in <strong>de</strong> strijd <strong>van</strong> <strong>de</strong> verkiezing <strong>van</strong> een soeverein. De keuze viel op prins Hendrik<br />

<strong>van</strong> Valois, hertog <strong>van</strong> Anjou, die waren door <strong>de</strong> Coligny aanbevolen voor <strong>de</strong> dood <strong>van</strong><br />

39

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!