20.09.2013 Views

Schets van de geschiedenis van de Hongaarse Gereformeerde kerk

Schets van de geschiedenis van de Hongaarse Gereformeerde kerk

Schets van de geschiedenis van de Hongaarse Gereformeerde kerk

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>van</strong> Krakau, in 1606, een waarschuwing oproep ging uit <strong>de</strong> rid<strong>de</strong>rschap, verwijzend naar <strong>de</strong><br />

compacte, voor <strong>de</strong> koning aan <strong>de</strong> Senaat gehoor, maar <strong>de</strong> protestantse partij werd<br />

overwonnen in dat lichaam, maar wel op een dieet in 1609 , waren <strong>de</strong> vrijheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> straf<br />

en het recht <strong>van</strong> <strong>de</strong> juridische beroep verkregen. De jezuïeten zetten hun machinaties, <strong>de</strong><br />

koning was geheel in hun macht, en in Krakau, Posen, Wilna, en el<strong>de</strong>rs, ze aangezet tot <strong>de</strong><br />

bevolking en <strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten aan <strong>de</strong> <strong>kerk</strong>en <strong>van</strong> <strong>de</strong> dissi<strong>de</strong>nten te vernietigen. Aan het ein<strong>de</strong><br />

<strong>van</strong> het bewind <strong>van</strong> Sigismund's, Polen was in snelle daling, <strong>de</strong> jezuïeten had het geestelijk<br />

leven verstikt en verkregen volledig in bezit <strong>van</strong> <strong>de</strong> scholen; het volk had verloren een<br />

gevoel <strong>van</strong> hun rechten, en in het buitenland <strong>de</strong> natie was gevallen <strong>van</strong> zijn rang <strong>van</strong><br />

invloed. Wladislas IV. (1632-1648), zou een rechtvaardige en vre<strong>de</strong>lieven<strong>de</strong>, die wel een<br />

colloquium in Thorn in 1645 op zoek naar <strong>de</strong> eenheid <strong>van</strong> alle <strong>kerk</strong>en, niet beperkt jezuïet<br />

activiteiten. August II. (1696-1733) leen<strong>de</strong> zich om hun beleid, met zichzelf, als koning <strong>van</strong><br />

Saksen, een afvallige <strong>van</strong> het rooms-katholicisme, met het oog op <strong>de</strong> troon <strong>van</strong> Polen veilig<br />

te stellen. Op <strong>de</strong> Rijksdag <strong>van</strong> Grodno (1719) Casimir Ancuta, <strong>de</strong> jezuïet advocaat <strong>van</strong><br />

Wilna, beveilig<strong>de</strong> onrechtmatig <strong>de</strong> verdrijving <strong>van</strong> <strong>de</strong> laatste dissi<strong>de</strong>nt Piotrowski. Met <strong>de</strong><br />

triomf <strong>van</strong> <strong>de</strong> Contra-Reformatie wordt ook geassocieerd <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rgang <strong>van</strong> <strong>de</strong> eens zo<br />

glorieuze koninkrijk. De ver<strong>de</strong>re geschie<strong>de</strong>nis <strong>van</strong> Polen is betrokken bij die <strong>van</strong> <strong>de</strong> lan<strong>de</strong>n<br />

waaron<strong>de</strong>r haar grondgebied werd ver<strong>de</strong>eld.<br />

BIBLIOGRAFY: Op I. als bronnen te raadplegen: CV Krasinski, Hist. <strong>van</strong> opgang,<br />

voortgang en achteruitgang <strong>van</strong> <strong>de</strong> Poolse Reformatie , 2 <strong>de</strong>len; Lon<strong>de</strong>n, 1838-1840<br />

i<strong>de</strong>m, Religieuze Hist. Van <strong>de</strong> Slavische Naties , Edinburgh, 1851; enz.<br />

Rokita / Rokyta, Jan, een lei<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> Broe<strong>de</strong>rs, <strong>de</strong> Broe<strong>de</strong>rs minister en Mitsenior, * in<br />

Litomyšl (Bohemen), † 25.1. 1591 Koźminek. –<br />

R. stu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> in Wittenberg (1544) en Basel (1549). Vervolgens woon<strong>de</strong> hij in Polen en<br />

heeft samengewerkt met <strong>de</strong> minister <strong>van</strong> <strong>de</strong> Boheemse Broe<strong>de</strong>rs George Izrael. Dankzij zijn<br />

opleiding en zijn kennis <strong>van</strong> vreem<strong>de</strong> talen (Pools, Latijn, Duits), nam hij <strong>de</strong>el aan tal <strong>van</strong><br />

diplomatieke missies. Op <strong>de</strong> syno<strong>de</strong> in Koźminek (24.8.-9.2.1555), waar <strong>de</strong> vereniging <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> Boheemse Broe<strong>de</strong>rs met <strong>de</strong> Reformationskirchenunität in Klein-Polen plaatsvond, werd<br />

hij benoemd tot minister.<br />

1557 reis<strong>de</strong> hij met een <strong>de</strong>legatie naar het Württemberg Prins Christopher en streef<strong>de</strong> met<br />

hem om hulp met Maximiliaan <strong>van</strong> Habsburg naar Augusta, bisschop <strong>van</strong> <strong>de</strong> Broe<strong>de</strong>rs zou<br />

wor<strong>de</strong>n vrijgegeven. In 1560 wil<strong>de</strong> hij met <strong>de</strong> minister <strong>van</strong> <strong>de</strong> Boheemse Broe<strong>de</strong>rs, Peter<br />

Herbert, ga naar Genève voor een ontmoeting met Johannes Calvijn en het verkrijgen <strong>van</strong><br />

hen <strong>de</strong> stelling dat <strong>de</strong> opvattingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> Broe<strong>de</strong>rs <strong>van</strong> <strong>de</strong> protestanten niet variëren. De<br />

verga<strong>de</strong>ring vond nooit plaats, maar Rokita ingekomen bij het Württemberg Prins en <strong>de</strong><br />

Rijn, Paltsgraaf Wolfgang en <strong>de</strong> Lutherse theoloog J. Brenz op <strong>de</strong> hoogte <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>legatie<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> broe<strong>de</strong>rs, dat <strong>de</strong> Poolse koning is in kennis gesteld <strong>van</strong> het gebrek aan fundamentele<br />

verschillen tussen <strong>de</strong> Augsburgse Confessie en <strong>de</strong> religiositeit <strong>van</strong> <strong>de</strong> Broe<strong>de</strong>rs.<br />

In maart 1565, tij<strong>de</strong>ns het parlement in Piotrków hij <strong>de</strong>elnam aan <strong>de</strong> discussie tussen <strong>de</strong><br />

anti-Trinitariërs en calvinisten. Het volgen<strong>de</strong> jaar schreef hij "Responsio ad censuram ...<br />

Articulo <strong>de</strong> Sacrosancta Trinity" - een polemiek in het geschil met Thomas Sokolowski<br />

(Falconius) waarin hij ver<strong>de</strong>dig<strong>de</strong> het dogma <strong>van</strong> <strong>de</strong> Heilige Drievuldigheid. Hij verwierp<br />

ook <strong>de</strong> stelling dat <strong>de</strong> hele leer <strong>van</strong> <strong>de</strong> Roomse <strong>kerk</strong> is een vergissing. 1569 Mitsenior <strong>de</strong><br />

broe<strong>de</strong>rs in Polen en verhuis<strong>de</strong> naar het hoofd <strong>van</strong> <strong>de</strong> Kalisz wijk gewor<strong>de</strong>n. Hij verwierf<br />

41

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!