lesmap Submarine - Lessen in het donker

S U B
M A R
I N E
jekino
EDUCATIE

S U B
M A R
I N E
Film en educatie…
... in het vertoningscircuit van
Lessen in het donker, in het kader van
Filmfestival Open Doek, ter gelegenheid
van een workshop verzorgd door
Jekino of van een een film in de klas...
Het medium film kreeg een plaats
in het lessenpakket van heel wat scholen,
daarom zorgen wij graag voor
een degelijke programmatie en pedagogische
omkadering. We maken
jaarlijks een pittige selectie van een
30-tal films uit het afgelopen seizoen,
organiseren op heel wat plaatsen
vertoningen en zorgen voor kant-enklare
lesmappen voor een boeiende
verwerking in de klas. Daarbij spelen
we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen.
In elke lesmap streven we naar
een filmtechnische en inhoudelijke
benadering van de film en focussen
we op één filmterm.
doelgroep Submarine:
tweede graad
Secundair onderwijS
jekino
EDUCATIE
www.jekino.be
www.opendoek.be
www.lesseninhetdonker.be
Feedback!
We horen graag je reactie op
de film, de bespreking en lesmap.
Surf naar www.filmfiches.be en
laat je (sterren)mening achter bij
de film die je zag. De fiches zijn
tegelijk een digitale, meer visuele
uitdieping van deze lesmap met
trailers, foto’s en interessante achtergrondinfo.
inhoudStaFel
Filmfiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4
Regie en productie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 7
Regisseur Richard Ayoade
Over de productie
Opdracht: ontdek het vorig werk van Ayoade
Personages _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 11
Vragen
Reacties verzamelen bij de leerlingen _ _ _ _ _ _ _ _ 15
Bij het verlaten van de zaal
Filmbespreking in de klas
Focus op coming of age _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 19
Kenmerken
Beroemde voorbeelden
Vragen
Opdracht: je eigen coming-of-agefilm
Filmische elementen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25
De onbetrouwbare verteller
Deadpan
Kleuren
Montage
Stellingen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 31
Fiche voor de leerlingen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 34
FilmFiche
Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn
ze meteen goed voorbereid op de voorstelling. Ook voor je collega’s die de
leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.
P 2 P 3

FIlMFIchE
techniSche kaart
Verenigd Koninkrijk, 2010, 97 min.,
Nederlands ondertiteld
Regie: Richard Ayoade
Scenario: Richard Ayoade, naar de
roman van Joe Dunthorne
Producenten: Mary Burke, Mark
Herbert en Andy Stebbing
Camera: Erik Alexander Wilson
Montage: Chris Dickens en Nick
Fenton
Muziek: Andrew Hewitt
Songs: Alex Turner
Decors: Gary Williamson, Sarah
Pasquali en Cathy Cosgrove
Kostuums: Charlotte Walter
Met: Craig Roberts, Yasmin Paige,
Sally Hawkins, Paddy Considine,
Noah Taylor
Distributie in België: Imagine
SynopSiS
De 15-jarige Oliver Tate denkt
maar aan twee dingen: hij wil zo
snel mogelijk zijn maagdelijkheid
verliezen, liefst voor zijn zestiende
verjaardag, en hij probeert het uitgebluste
huwelijk van zijn ouders
nieuw leven in te blazen. Wanneer
hij de excentrieke Jordana ontmoet,
lijkt zijn eerste wens al zo
goed als vervuld. Hij wordt meteen
verliefd en doet zijn uiterste
best om het beste-vriendje-ooit te
zijn. Maar het blijkt niet zo simpel
om tegelijk het huwelijk van zijn
ouders te redden en zijn eigen relatie
in stand te houden…
palmareS
Beste Film - Giffoni Filmfestival
Best Scenario 2011 - British Independent
Film Awards
Beste Jonge Acteur 2011 - London
Critics Circle Film Awards
online
Op YouTube.com vind je volgende
filmpjes:
Submarine trailer (de oorspronkelijke
Britse trailer)
Submarine Movie Trailer Official
(HD) (trailer voor het Amerikaanse
publiek)
Alex Turner - Stuck On The Puzzle
(een videoclip bestaande uit fragmenten
uit de film)
wat vindt de perS?
“SUBMARINE is één van die zeldzame
films die je in één moeite
duidelijk maken hoe mooi en vertederend
echt goeie cinema kan
zijn.” – Humo
“Een sprankelend coming of agedrama.”
– Het Parool
“SUBMARINE brengt met zijn
unieke visie de innerlijke en uiterlijke
belevingswereld van een vijftienjarige
puber briljant tot leven.”
– Cinema.nl
vóór je naar de
Film gaat!
Heb je ook de indruk dat pubers
in films nogal clichématig in beeld
worden gebracht? Gelukkig worden
er af en toe films gemaakt als
SUBMARINE. Hier zie je tieners
die nu eens eens NIET op supermodellen
lijken en nu eens NIET
van ’s morgens vroeg tot ’s avonds
laat naar de hipste feestjes gaan.
Want laat ons eerlijk zijn: het leven
van een teenager is niet altijd
even plezant. Eén van de vragen
die SUBMARINE zich stelt is: zullen
mijn ‘tienerproblemen’ nog
van belang zijn als ik 38 jaar ben?
De meeste volwassenen zeggen
van niet. Maar ook volwassenen
kunnen zich vergissen…
P 4 P 5

REgIE EN
pRodUctIE
regiSSeur
richard ayoade
Stand-upcomedian, acteur, schrijver,
regisseur… Richard Ayoade
(uitgesproken als ‘ai-oo-wei-die’)
is een creatieve duizendpoot.
Hij raakte vooral bekend door
zijn rol in de Britse serie THE IT-
CROWD, waarin hij de sullige maar
briljante Maurice Moss speelt.
Maar hij maakte ook naam als
regisseur van verscheidene videoclips.
Zo werkte hij voor o.m.
Arctic Monkeys (‘Fluorescent
Adolescent,’ ‘Cornerstone’), Vampire
Weekend (‘Cape Cod Kwassa
Kwassa’) en Kasabian (‘Vlad the
Impaler’).
SUBMARINE is zijn eerste langspeelfilm.
over de productie
SUBMARINE is gebaseerd op het
gelijknamige boek van de Welshe
schrijver Joe Dunthorne (in het
Nederlands vertaald als SUBMA-
RIEN).
De verfilming verliep uitzonderlijk
vlot. Producent Mark Herbert:
“We lazen het boek, kochten
de rechten en vroegen Richard
Ayoade om het scenario te schrijven
en de film te regisseren. Zo
simpel was het.”
Regisseur Richard Ayoade: “Ik
werd vooral verliefd op het hoofdpersonage
Oliver. Hij is niet zo’n
typische onschuldige en sympathieke
tiener. Hij is eigenlijk nogal
gemeen, afstandelijk en egoïstisch.
Maar hij is vooral ontzettend
grappig. Ik denk dat de film op
P 7

vele plaatsen nogal afwijkt van het
boek, maar ik hoop wel dat de essentie
van het personage van Oliver
Tate onaangetast is gebleven.”
Richard Ayoade schreef het scenario,
maar liet alle versies lezen
aan de oorspronkelijke auteur
Joe Dunthorne. Joe Dunthorne:
“Ik heb lang samen gezeten met
Richard. We bekeken talloze films
die werken met een voice-over,
om een idee te krijgen wat wel
en wat niet zou werken voor deze
film. Maar mijn input bleef beperkt
tot de sturing van het gedrag van
de personages, en heel veel aanmoediging.”
opdracht:
ontdek het vorig
werk van ayoade
Bekijk op YouTube.com enkele videoclips
van filmmaker Richard
Ayoade. Je kan ze vinden onder
volgende titels:
• Kasabian - Vlad the Impaler
• The Last Shadow Puppets -
‘My Mistakes Were Made For
You’ (2008)
• Vampire Weekend - Cape Cod
Kwassa Kwassa
• Arctic Monkeys - ‘Fluorescent
Adolescent’ (2007)
• Hoe zou je de stijl van deze videoclips
omschrijven?
• Je zou deze clips ‘filmische
videoclips’ kunnen noemen.
Waarom?
• In hoeverre trachten ze bijvoorbeeld
een verhaal te vertellen?
• Zie je verbanden met de stijl
van SUBMARINE?
• Ook in SUBMARINE zitten
lange videoclipachtige fragmenten
waar er niets anders
te horen is dan een song. Wat
vond je van deze momenten?
• Wat zijn jouw favoriete videoclips?
En waarom?
• Wat moet een goede videoclip
bevatten?
P 8 P 9

pERSoNAgES
oliver tate
Oliver is een
zelfbewuste,
een ietwatverwaande
en zelfingenomen
puber, die
nogal moeite
heeft met communiceren. Om
zijn leven draaglijker te maken
vlucht hij in een andere werkelijkheid.
Zo zit hij veel liever woorden
in woordenboeken op te zoeken
dan zijn vriendinnetje te steunen
in één van de moeilijkste momenten
uit haar leven. Hij smeedt liever
stiekeme plannen om zijn ouders
dichter bij elkaar te brengen,
dan er openlijk over te praten.
Craig Roberts, de jonge acteur
die Oliver speelt: “Ik moet eerlijk
toegeven dat ik ook vaak alleen
in mijn kamer de buren zit te bespioneren
en allerlei plannetjes
zit te beramen. Dus, ja, ik ben ook
nogal raar en vreemd, net als Oliver.
Het moeilijkste was wel om
zijn coole zelfzekerheid te spelen.
Daar moest ik moeite voor doen.
Vreemd zijn, dat doe ik vanzelf.”
jordana bevan
Jordana is een
zelfzeker
meisje. Ze
houdt niet
van romantiek,
niet
van handjes
houden in het
openbaar en ze
draait niet rond de pot. Wanneer
zowel haar relatie met Oliver, als
haar thuissituatie ernstiger worden,
blijkt ze toch ook een gevoelig
kantje te hebben.
Yasmin Paige, die Jordana speelt
in de film: “Ze is een normaal
meisje van vijftien jaar met fami-
P 11

lieproblemen. Ze ligt wat overhoop
met haar eigen emoties,
maar eigenlijk is ze gewoon op
zoek naar vriendschap. Zoals iedereen.”
jill tate
Sally Hawkins
(bekend
van NEVER
LET ME GO
en HAPPY-
GO-LUCKY):
“Jill is, denk ik,
gefrustreerd.
Haar leven is niet uitgedraaid zoals
ze had gehoopt, en dat maakt
haar kwaad. Niet zozeer op haar
man, maar vooral op zichzelf.”
Wanneer haar jeugdliefde Graham
naast de deur komt wonen,
leeft de hoop op een spannend leven
terug op.
lloyd tate
Acteur
Noah
Taylor
(SHINE):
“Lloyd is
heel erg
ingenomen
met de vis-
senwereld, is erg teruggetrokken
en raakt nogal makkelijk depressief.
Hij probeert er te zijn voor
Oliver, die ook door een moeilijke
periode gaat. Hij is eigenlijk heel
saai. Maar hij was fantastisch om
te spelen.”
graham
Een soort new-age guru die depressieve
dametjes terug zin in
het leven wil geven. Hij is een
creatief en charismatisch figuur
die levenslust uitstraalt. De jeugdliefde
van mama Tate, en de tegenpool
van uitgedoofde papa Tate.
Dit personage is bedacht door
regisseur Richard Ayoade en de
acteur die hem vertolkt: Paddy
Considine, die zelf ook scenarist
en filmregisseur is (hij schreef o.a.
mee aan het scenario van THIS
IS ENGLAND). Richard Ayoade:
“Paddy is zo’n goeie schrijver dat
het zonde zou zijn om zijn talent te
negeren. Dus hebben we samen
een biografie uitgedacht, en samen
bedacht hoe hij zou spreken,
hoe zijn huis eruit zou zien, zijn
auto… En zoals je misschien kan
zien, hebben we ons heel goed geamuseerd.”
vragen
• Vond je de personages in deze
film geloofwaardig? Waarom
wel of waarom niet?
• Hoe zou je Oliver Tate omschrijven?
• Waarom beslist Oliver om zijn
vriendinnetje Jordana een
•
tijdje niet meer te zien?
Heeft Oliver goede ouders,
vind je?
• Wat vond je van de acteerprestaties?
Als je één acteur
uit de film een prijs moest geven,
wie zou hem winnen?
P 12 P 13

REActIES
vERzAMElEN
BIj dE
lEERlINgEN
bij het verlaten
van de zaal
Vlak na de vertoning willen leerlingen
vaak hun eerste indrukken
kwijt. Je hoeft niet onmiddellijk
dieper in te gaan op de bedenkingen
van iedereen, laat de leerlingen
gewoon even ‘stoom aflaten.’
Daarbij kunnen enkele eenvoudige
vragen helpen:
• Vond je het een goede film?
Waarom (niet)?
• Wat vond je het sterkste aan
deze film?
• Waardoor bleef je geboeid?
• Was er iets wat je minder
goed vond?
• Was er iets wat je niet begreep?
• Welk moment uit de film is je
het meest bijgebleven? Welke
scène zal het langst in je herinnering
blijven?
• Zou je de film aanraden aan
je vrienden? Aan je ouders?
Waarom wel/niet?
• Met welk gevoel bleef je achter
in je bioscoopzetel?
• Werden er dingen behandeld
waarover je meer wil weten?
• Weet je nog wat het allereerste
beeld van de film was? En
het laatste?
P 15

FilmbeSpreking
in de klaS
Een klassengesprek is altijd verrijkend:
het kan negatieve kritiek
bijsturen, onduidelijkheden verklaren,
leerlingen leren luisteren
naar andere meningen en hen stimuleren
meer van dat soort films
te bekijken. Info meegeven uit de
lesmap zorgt meteen voor een
goeie kennismaking met de filmtaal!
Je kan SUBMARINE al grondig
bespreken op basis van deze drie
vragen:
• INHOUD: Waar gaat SUBMA-
RINE over? Wat zou het thema
kunnen zijn?
• VORM: Welke vormelijke elementen
zijn er opgevallen?
(Zowel positief als negatief.)
• BELEVING: Welke scènes of
momenten vond je herkenbaar
en waarom?
Laat leerlingen hun antwoorden
verduidelijken en verdedigen en
laat andere leerlingen daarop reageren.
Gebruik ook de informatie
uit de andere hoofdstukken voor
bijvragen, opdrachten en extra informatie.
AnDeRe DiSCuSSieVRAgen:
• Schets de persoonlijke evolutie
van Oliver doorheen het
verhaal.
• Vergelijk SUBMARINE met andere
films over tieners. Geeft
hij dan een realistischer of een
minder realistisch beeld van
het puberleven? Motiveer je
antwoord.
• Wat vond je van het einde?
Wat betekende het, denk je?
• Stel dat Oliver Tate vandaag
38 jaar is. Zijn die gebeurtenissen
in de film nog steeds
belangrijk voor hem? Hoe zou
het nu zijn met hem? Is hij nog
steeds samen met Jordana?
Wat zal er veranderd zijn? Wat
is nog steeds hetzelfde?
• Wat zal er bij jou veranderd
zijn als je 38 bent? Zal jij nog
steeds dezelfde willen zijn als
wie je nu bent? Waarom wel of
waarom niet?
Zie ook de hoofdstukken Filmische
elementen (pagina 25) en Stellingen
(pagina 31).
waarom heet de
Film Submarine?
In de film praat Oliver over het
feit dat ultrasonische geluiden
misschien wel duikboten en dieptebommen
kunnen lokaliseren,
maar dat er niets is om de gedachten
en gevoelens van anderen te
meten en te benoemen. We kunnen
nooit weten waarom iemand
doet wat hij doet, of voelt wat hij
voelt. “We begeven ons allemaal
onder de radar, onopgemerkt, en
niemand kan hier ook maar iets
aan doen!”
• Noem zoveel mogelijk momenten
waarop de film verwijst
naar de zee, de vissen en
het leven onder water.
P 16 P 17

FocUS op...
coMINg oF AgE
In SUBMARINE komt het hoofdpersonage
Oliver tot inzichten die
van hem een ander (een beter?)
mens maken. Het kind in Olivier
wordt volwassen.
Dit is één van de kenmerken van
de coming-of-agefilm. Deze films
handelen over de overgang van
een persoon (of een groep), van
kind naar volwassene. De standaardingrediënten
zijn steevast:
een school, eerste liefde, zoeken
naar individualiteit, en een absoluut
verlangen om niet te worden
zoals de ouders.
In dit hoofdstuk bespreken we de
kenmerken van het genre, zodat
de leerlingen achteraf op zoek kunnen
gaan naar hun eigen comingof-ageverhaal.
kenmerken
1. Coming-of-agefilms volgen
vaak een groep jonge mensen
(meestal tussen 10 en 20
jaar).
2. De personages beleven enkele
overgangsrituelen die
iedereen moet ondergaan op
zijn pad naar volwassenheid,
zoals de eerste kus, de eerste
keer seks, een diploma middelbaar
onderwijs halen, voor
het eerst alcohol drinken of
andere drugs gebruiken…
noot: Ook in SUBMARINE komen
enkele typische ‘rites de
passages’ voor. De filmmakers
hebben dit ook naar het
beeld vertaald: iedere keer
als er zo’n ritueel heeft plaats
P 19

gevonden (de eerste kus, de
eerste keer seks) wordt het
beeld enkele seconden helemaal
rood.
3. In coming-of-agefilms worden
de hoofdpersonages geconfronteerd
met een moeilijke
beslissing die een grote
impact zal hebben op de rest
van hun leven. Vaak moet er
gekozen worden tussen een
makkelijk en een moeilijk alternatief
voor hun problemen.
Het moeilijke alternatief is tegelijk
de meest verstandige
en verantwoordelijke keuze.
4. Coming-of-agefilms gaan vaak
over een korte periode: één
zomer, of zelfs één dag (bv. de
laatste schooldag).
5. Op het einde van het verhaal
is het hoofdpersonage tot
inzichten gekomen, die van
hem een ander mens hebben
gemaakt. Hij of zij is niet langer
een kind, maar heeft een
groter verantwoordelijkheidsbesef.
Hij heeft bv. geleerd
om niet alleen aan zichzelf te
denken, en anderen écht lief
te hebben.
beroemde
voorbeelden
ReBeL WiTHOuT A CAuSe (1955)
Tiener Jim Stark (James Dean)
schopt tegen de regels van zijn
ouders, vecht met leeftijdsgenoten
en wordt door een gang uitgedaagd
tot een levensgevaarlijk
spel. Volgens sommigen de eerste
echte coming-of-agefilm.
AMeRiCAn gRAFFiTi (1973)
Vier schoolvrienden in een voorstadje
ergens in Californië. Het is
1962 en de laatste nacht voordat
ze uit elkaar gaan om elders in het
land te gaan studeren. Geregisseerd
door een piepjonge George
Lucas.
DAZeD AnD COnFuSeD (1993)
Enkele schoolvrienden in een
voorstadje ergens in Texas. Het is
1976 en de laatste dag op de High
School, voordat ze uit elkaar gaan
om elders in het land te gaan studeren.
Volgens Quentin Tarantino
één van de tien beste films ooit
gemaakt.
Andere voorbeelden: THE BREAK-
FAST CLUB (1985), STAND BY
ME (1986), THE LION KING (1994),
AMERICAN PIE (1999), DONNIE
DARKO (2001), SUPERBAD (2007),
HASTA LA VISTA (2011)
vragen
• Ken je de term ‘coming-ofagefilms’?
Wat versta je hieronder?
• Voldoet SUBMARINE aan de
vereisten van een coming-ofagefilm?
• Welke coming-of-agefilms
heb je al gezien?
• Vind je dit een leuk genre?
Waarom wel of waarom niet?
P 20 P 21

opdracht:
jouw coming-
oF-ageFilm
Schrijf een coming-of-agefilm. Je
mag voor fictie of non-fictie kiezen,
maar hou wel rekening met
volgende elementen:
1. Het verhaal is in de ik-persoon
geschreven.
2. De ik-persoon is op het einde
een meer volwassen iemand
dan in het begin.
3. Omschrijf via welke ervaring
de ik-persoon tot dat inzicht is
gekomen.
4. Vermijd clichés en probeer een
eerlijk beeld te geven van wat
het betekent om vandaag in
Vlaanderen een tiener te zijn.
Eenmaal je het verhaal hebt, ga je
nog een stap verder en omschrijf
je ook hoe de film er uit moet zien.
1. Welke kleuren moeten domineren,
en waarom? Knip en
plak eventueel foto’s om te
illustreren (denk zowel aan
de decors, de kostuums, locaties…).
2. Welke (soort) muziek wil je?
3. Casting: zoek op internet een
foto van de jongen of het
meisje die de hoofdrol moet
spelen. Dat mag een beroemde
acteur of actrice zijn, maar
dat hoeft niet. Leg vooral uit
waarom je voor die foto kiest.
P 22 P 23

FIlMISchE
ElEMENtEN
de onbetrouwbare
verteller
In SUBMARINE vertelt Oliver het
verhaal. Maar klopt zijn versie wel
met de werkelijkheid?
Regisseur Richard Ayoade: “De humor
uit het boek komt vooral voort
uit de spanning tussen wat je denkt
dat er gebeurt en de manier waarop
Oliver het beschrijft. We hebben
dan ook lang geworsteld met
de vraag hoe we dat naar beelden
konden vertalen. Lieten we de wereld
zien zoals Oliver dacht dat die
was? Of moesten we voor de werkelijkheid
kiezen? Uiteindelijk hebben
we besloten om Oliver als onbetrouwbare
verteller te behouden
via een voice-over (commentaar
buiten beeld), maar om tegelijkertijd
zijn woorden te counteren met
beelden van de werkelijkheid.”
VRAgen
• Wat vond je van de voice-over
of commentaarstem in SUB-
MARINE? Grappig, storend,
saai… Waarom?
• Vond je dat er soms een verschil
was tussen wat Oliver
zegt over zichzelf en wat we
van hem op het scherm te zien
krijgen?
• Als jij Jordana was, zou jij Oliver
dan het ‘beste vriendje ter
wereld’ vinden?
• Wat vond je het ontroerendste
moment uit deze film? Was er
toen een voice-over te horen?
• Zou de film slechter of beter
zijn zonder voice-over?
P 25

deadpan
“Dit was misschien het laatste
kerstdiner voor Jordana’s moeder.
Dat zou jammer zijn, want de
kalkoen was nogal droog en de
spruiten waren doorkookt.”
In SUBMARINE speelt humor een
belangrijke rol. Het soort humor
in SUBMARINE wordt in het Engels
deadpan genoemd: iemand
vertelt iets grappigs alsof het
een heel ernstige zaak is. Geen
knipoogje, geen overdreven gezichtsuitdrukkingen.
Deadpan
gaat vaak samen met ironie en
sarcasme.
VRAgen
• Vond je SUBMARINE grappig
of net niet?
• Welke scène vond je het grappigst?
Waarom?
• Vond je sommige grappen
soms grof? Zo ja, welke? En
waarom?
kleuren
In SUBMARINE worden de belangrijke
personages getypeerd met
een bepaald kleur: voor Oliver is
dat blauw, voor Jordana rood, de
kleur van mama Jill is geel, papa
Lloyd kleedt zich in verschillende
bruine tinten en Graham is in het
zwart gehuld. Het gaat verder dan
hun kledij; ook in voorwerpen of
bezittingen (of tussentitels) komen
de kleuren terug. Hoe beter Oliver
Jordana leert kennen, hoe meer
kleur er in zijn leven verschijnt.
OPDRACHT
Bekijk op YouTube.com het fragment
Submarine - It’s Over (dit is
de scène waar Jordana per brief
een einde maakt aan de relatie
met Oliver.)
Maak een lijst van alle rode elementen
die je ziet, gaande van de
rozen op tafel, tot het plakband
van de enveloppe. Hoeveel van
deze rode elementen zijn volgens
jou letterlijke verwijzingen naar
Jordana?
VRAgen
• Als je aan de film terugdenkt,
welke kleuren komen dan
vooral in je op? Waarom is
dat, denk je?
• Is kleur een belangrijk element
van deze film, vind je?
• Waarom draagt Oliver enkel
blauwe kleren, denk je?
• Waarom is Jordana de enige
met rode kleren aan?
• Welke kleuren hebben de andere
personages (de moeder,
de vader, buurman Graham)?
Waarom?
• Als jij een personage in de
film zou zijn, welke kleur zou
jij dan zijn? Waarom?
P 26 P 27

montage
Beelden die plots stilstaan, vertraagde
beelden, versnelde beelden,
jump cuts (waar het beeld
even verspringt, alsof er een stukje
film is weggeknipt)… wisselen
elkaar in sneltempo af. Zelden is
de montage zo opvallend aanwezig
als in SUBMARINE.
OPDRACHT
Bekijk op YouTube.com het fragment
Kiss under the bridge -
Submarine (dit is de scène waar
Oliver en Jordana elkaar voor het
eerst kussen onder de brug).
Probeer de verschillende shots te
tellen. Het is belangrijk dat iedereen
het verschil kent tussen een
scène en een shot. (Je krijgt telkens
een nieuw shot als het camerastandpunt
verandert.)
De leerlingen zullen snel merken
dat deze opdracht minder eenvoudig
is dan het lijkt. Het gaat iets
makkelijker als je het geluid af zet,
maar zelfs dan is het moeilijk om
je tel niet te verliezen. Tijdens onze
poging telden wij 48 shots. En dat
in een scène van 83 seconden!
VRAgen
• Wat vind je van dit fragment?
• Welk gevoel wordt door deze
snelle montage gecreëerd bij
de kijker?
• Ken je nog andere films waar
de montage zo opvallend aanwezig
is?
• Hoe spelen de filmmakers met
het geluid in dit fragment?
P 28 P 29

StEllINgEN
Zijn de situaties en bedenkingen
uit SUBMARINE herkenbaar? Zit er
een bron van waarheid in? Knip onderstaande
citaten uit, laat de leerlingen
lukraak een citaat kiezen, en
laat dit citaat de basis zijn voor een
groepsgesprek. Is de gespreksstof
op, laat je leerlingen dan een ander
citaat kiezen.
• De meeste mensen denken
dat ze unieke individuen zijn,
dat niemand op aarde op ze
lijkt. Deze gedachte maakt
het voor hen mogelijk om ’s
morgens op te staan, te eten
en rond te lopen alsof er niets
aan de hand is.
• De enige manier waarop ik het
leven draaglijker kan maken is
door een heel andere werkelijkheid
te verzinnen.
• Ik verbeeld me vaak hoe iedereen
op mijn dood zou reageren.
• Ik ben graag alleen. Dan heb ik
tijd om na te denken.
• Was het leven maar een Amerikaanse
soapserie. Dan kon
je, iedere keer als het leven
dramatisch werd, het beeld laten
zwart worden, en de draad
pas later weer opnemen.
• Soms wou ik dat er een filmploeg
was die me overal
volgde.
• Passie blijft helaas niet eeuwig
duren.
(Een uitspraak van papa Tate)
P 31

• Niemand kan echt weten wat
de anderen denken of voelen.
Wat gaat er in mama om? Wat
gaat er in papa om? Wat gaat
er in Jordana om? We begeven
ons allemaal onder de
radar, onopgemerkt, en niemand
kan hier iets aan veranderen.
• Ik denk dat het wél nog van
belang zal zijn als ik 38 jaar
ben. Dat met Jordana en zo.
Dat het belangrijk zal blijven,
ook als ik ouder ben.
• Zoë is een legitiem slachtoffer
voor pesten omdat ze te dik is
en geen briefjes wil lezen tijdens
de les.
• Ik ben principieel tegen pesten,
maar Jordana geniet er
wel van. Mijn principes mogen
niet in de weg staan van
de vooruitgang. Ik moet bereid
zijn mij aan te passen. Dit
is de juiste beslissing.
FiCHe VOOR De LeeRLingen:
Op de volgende pagina vind je een
fiche voor de leerlingen. Daarop
staan een aantal trefwoorden, citaten
en vragen die met de film te
maken hebben. Je kan deze fiche
gebruiken als leidraad tijdens de
bespreking van de film.
P 32 P 33

SUBMARINE is het speelfilmdebuut
van Richard Ayoade. Voordien
maakte hij vooral naam als
regisseur van videoclips. Op
youtube.com kan je enkele van
die videoclips vinden onder de
volgende titels:
• Kasabian - Vlad the Impaler
• The Last Shadow Puppets
- ‘My Mistakes Were Made
For You’ (2008)
• Vampire Weekend - Cape
Cod Kwassa Kwassa
• Arctic Monkeys - ‘Fluorescent
Adolescent’ (2007)
Waar gaat SUBMARINE over?
Wat zou het thema kunnen zijn?
Stel dat Oliver Tate
vandaag 38 jaar is.
Zijn die gebeurtenissen
in de film nog
steeds belangrijk
voor hem? Hoe zou
het nu zijn met hem?
Is hij nog steeds samen
met Jordana?
Welke scènes of momenten vond
je herkenbaar en waarom?
Waarom heet de film SUBMARINE?
Vergelijk SUBMARINE met andere
films over tieners. Geeft hij dan
een realistischer of een minder realistisch
beeld van het puberleven?
Motiveer je antwoord.
Regisseur Richard Ayoade: “De
humor uit het oorspronkelijke
boek komt vooral voort uit de
spanning tussen wat je denkt dat
er gebeurt en de manier waarop
Oliver het beschrijft. We hebben
dan ook lang geworsteld met de
vraag hoe we dat het best naar
beelden konden vertalen.”
Fiche voor
de leerlingen
De meeste mensen denken dat ze
unieke individuen zijn, dat niemand
op aarde op ze lijkt. Deze gedachte
maakt het voor hen mogelijk om
’s morgens op te staan, te eten en
rond te lopen alsof er niets aan de
hand is. (Oliver Tate)
Coming-of-agefilm: films die handelen
over de overgang van een persoon (of
een groep) van kind naar volwassene.
De standaardingrediënten zijn steevast:
een school, eerste liefde, zoeken naar
individualiteit, en een absoluut verlangen
om niet te worden zoals de ouders.
Niemand kan echt weten wat
de anderen denken of voelen.
Wat gaat er in mama om? Wat
gaat er in papa om? Wat gaat
er in Jordana om? We begeven
ons allemaal onder de
radar, onopgemerkt, en niemand
kan hier iets aan veranderen.
(Oliver Tate)