Gangen en hoven van de Jordaan - theobakker.net

de Jordaan, koninkrijk der sloppen
Wijk 48 - Buurt OO: vier bouwblokken tussen Anjeliersgracht
en Anjeliersstraat, gescheiden door Violettenstraat en 1e en 2e Anjeliersdwarsstraat (kaart pag. 34).
Aan de Anjeliersgracht/Westerstraat (zz) tussen de nrs. 17 en 33
de Graadboogsgang, die zijn naam ontleende aan het huis nr. 33,
de particuliere zeevaartschool van Cornelis Lastman met de gevelsteen
‘In de Vergulde Graed-Boogh A°1638’ in de zijgevel met
deze gang, waarop de jacobsstaf ofwel graadboog of -stok, was afgebeeld.
Tussen de nrs. 37 en 45 het Wassendemaanshofje of -gang
(zie foto pag. 32). Tussen de nrs. 49 en 53 de Lakmoes- of Verfmolensgang
en tussen 57 en 61 de Vleeschgang. Daarna de Violettenstraat.
In het tweede blok zijn een aantal naamloze gangen naar
industriepanden, op de laatste na, tussen 101 en 105 de Onweersgang.
Dan de 1e Anjeliersdwarsstraat. In het derde blok tussen de
nrs. 121 en 123 de Drie-Koningengang en tussen 123 en 139 de
Schoenmakers- of Schavenmakersgang. Aan het hiaat in de nummering
is te zien dat er nogal wat inpandige huizen (7) aan deze
gang stonden. Tussen de nrs. 145 en 153 de Sterrengang en tussen
155 en 161 de Wereldsgang. Tussen de nrs. 163 en 175 de Rozenmarijngang
en tussen 177 en 183 de Gierst- of Gerstebalengang.
Op de PW-kaart van 1876 staat op nr. 187 de Openbare Burgerschool
aangegeven maar in 1853 was hier nog de Ramen- of Rammengang.
Dan zijn we al aan de 2e Anjeliersdwarsstraat aangekomen.
In het vierde blok is veel industrie ondergebracht en daarom
weinig gangen die ons interesseren. Tussen de nrs. 191 en 195 de
Vaderlandschegang en om de hoek aan de Lijnbaansgracht tussen
de nrs. 65 en 66 de Kromme Tuinstraat. Daar tussenin bouwde
eind negentiende eeuw Bouwmaatschappij Concordia twee grote
blokken arbeiderswoningen. De bouwblokken bestonden uit klei-
ne rug-aan-rugwoningen, met één en twee kamers. De blokken zijn
van elkaar gescheiden door twee binnenterreinen. Deze waren oorspronkelijk
bedoeld als bleekveld. De binnenplaatsen, inmiddels
ook wel Concordiahof genoemd, zijn bereikbaar via poorten aan
de Westerstraat en aan de Anjeliersstraat.
Aan de Anjeliersstraat (nz) tussen de nrs. 12 en 16 de Bakkersgang.
Daarna volgt de Violettenstraat met de Kistenmakersgang
(wz). In het tweede blok tussen de nrs. 30 en 34 de Smidsgang, tussen
50 en 54 de Speldenmakersgang en tussen 56 en 60 een naamloze
gang. Tussen de nrs. 64 en 70 de Poolsche-Jonkersgang, later
de Ridderspoor- of Ridderspoortgang genoemd. Daarna volgt de 1 e
Anjeliersdwarsstraat met tussen de nrs. 6 en 12 de Zwanengang.
In het derde blok tussen de nrs. 92 en 98 de Zes- of Zeven-Hakenen-Ogengang
en tussen 102 en 114 de Schuiermakersgang, later
Van-Beeckshofje genoemd. Tussen de nrs. 116 en 126 de Stoppersgang,
die dermate slechts was dat hij naast de Wijdegang een
hoofdrol speelde in de bemoeienissen van diverse commissies om
tot sanering van delen van de Jordaan te komen. Tussen de nrs. 136
en 142 was de toegang tot het Anjeliershofje en tussen 144 en 156
de Harmen-Kostersgang.
Daarna de 2 e Anjeliersdwarsstraat met tussen de nrs. 20 en 26
nog een Zwanengang. In het laatste blok tussen de nrs. 206 en 214
de Fernambukergang, later Speldenmakersgang genoemd en tussen
216 en 224 de Schaven- of Scharenmakersgang en tussen 230
en 236 de Vliegengang.
Wijk 47 - Buurt OO: vijf bouwblokken tussen Anjeliersstraat en
Tuinstraat, gescheiden door 1 e en 2 e Tuindwarsstraat, Ratelwachtsteeg
(1957 vervallen) en Madelievenstraat (kaart pag. 34).
31