2 ● Vrijdag 15 augustus: Het festival begint on<strong>de</strong>r re<strong>de</strong>lijke <strong>om</strong>standighe<strong>de</strong>n. Het <strong>te</strong>rrein is nog schoon, rustig en egaal. Terwijl in <strong>de</strong> rest van Ne<strong>de</strong>rland regen met bakken uit <strong>de</strong> lucht k<strong>om</strong>t is het in Biddinghuizen droog, en zonnig. Vooruitzich<strong>te</strong>n: La<strong>te</strong>r in het weekein<strong>de</strong> veran<strong>de</strong>rt het gebied in een heus festival<strong>te</strong>rrein met veel mensen en veel afval. Bij eventuele regen wordt het ook een mod<strong>de</strong>rpoel. Als Lowlandsbezoekers samendr<strong>om</strong>men, ontstaan er opmerkelijke groepsactivi<strong>te</strong>i<strong>te</strong>n. Van spontane pot<strong>te</strong>n- en pannenconcer<strong>te</strong>n en soundwaves van camping naar camping, tot het massaal aanroepen van een zekere ‘Theo’ in 2004. Wat bezielt <strong>de</strong> festivalmens? Voor het Theo-virus zijn in <strong>de</strong> loop <strong>de</strong>r jaren verschillen<strong>de</strong> verklaringen aangedragen. Volgens Lowlandsdirec<strong>te</strong>ur Eric van Eer<strong>de</strong>nburg is het meest waarschijnlijke verhaal dat van Theo Vlaar, nu 27 jaar en wa<strong>te</strong>rmanager in Groningen. Vlaar verliet <strong>de</strong>stijds <strong>de</strong> rij voor <strong>de</strong> ingang <strong>om</strong> <strong>te</strong> plassen, raak<strong>te</strong> zijn vrien<strong>de</strong>n kwijt die hem begonnen <strong>te</strong> roepen, dat werd overgen<strong>om</strong>en door an<strong>de</strong>re bezoekers en vervolgens riep heel Lowlands drie dagen lang ‘Theóóó!’ „Ik heb een naam die gewoon lekker is <strong>om</strong> <strong>te</strong> brullen als je wat biertjes op hebt”, zo verklaart Vlaar het nu. „Gelukkig is het voorbij. Ik werd er para va n . ” „Mensen zijn imitatieve dieren”, zegt Hans van <strong>de</strong> San<strong>de</strong>, docent sociale psychologie aan <strong>de</strong> Rijksuniversi<strong>te</strong>it Groningen (RUG) en gespecialiseerd in massagedrag. „De kud<strong>de</strong>- Lowlands 2006, Alpha<strong>te</strong>nt, Arctic Monkeys. Een half uur voor tijd zijn we al aanwezig. Ik drink nog maar eens een bierglas leeg. De regen blijft maar vallen. Het zonnige grasveld veran<strong>de</strong>rt in een stro<strong>om</strong> van aar<strong>de</strong>. Mooie meisjes in bh maken buikschuivers door <strong>de</strong> mod<strong>de</strong>r. De lich<strong>te</strong>n springen aan. De band zet het eers<strong>te</strong> nummer in met een waanzinnige drumsolo. „The view fr<strong>om</strong> the af<strong>te</strong>rnoon”, schreeuwt mijn vriendin. Ze had oen ik nog een tiener annex T vroege twintiger was – we hebben het <strong>hier</strong> voor <strong>de</strong> dui<strong>de</strong>lijkheid over het mid<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> jaren negentig – was er niets zo cool als rondlopen met een enorme collectie Lowlandsarmbandjes <strong>om</strong> je pols. Daarmee gaf je niet alleen aan dat je al jaren naar Lowlands ging, en dat je er heel goed in was <strong>om</strong> jarenlang met zorg met katoenen armbandjes <strong>om</strong> <strong>te</strong> springen. Nee, wat je ermee aangaf was veel gro<strong>te</strong>r dan dat: dat je in touch was met <strong>de</strong> he<strong>de</strong>ndaagse muziekcultuur, dat je een ongec<strong>om</strong>pliceerd feestbeest was, en dat je er geen problemen mee had <strong>om</strong> een paar dagen in <strong>de</strong> mod<strong>de</strong>r <strong>te</strong> kamperen en in rijen mentali<strong>te</strong>it is in <strong>de</strong> evolutie diep verankerd in <strong>de</strong> genen van schapen en koeien, maar je ziet het <strong>de</strong>els ook bij mensen: zorgen dat je niet opvalt, in <strong>de</strong> kud<strong>de</strong> opgaan, an<strong>de</strong>rs ben je kwetsbaar voor predators. Mensen, net als prima<strong>te</strong>n en bijvoorbeeld wolven, leven in een meer geavanceer<strong>de</strong> sociale groep. Hierin speelt vooral angst voor uitsluiting, want bui<strong>te</strong>nbeentjes hebben min<strong>de</strong>r kans op nageslacht.” Uitsluiting of ostracisme raakt mensen heel snel en heel diep, zo toon<strong>de</strong> <strong>de</strong> Amerikaanse socioloog Kip Williams in 1997 aan met zijn simpele ball toss-experiment. Als een groep mensen een bal overgooit en s<strong>om</strong>migen wor<strong>de</strong>n daarbij consequent overgeslagen, dan wor<strong>de</strong>n zij in enkele minu<strong>te</strong>n diep ongelukkig. Samen iets roepen is dus fijn. Van <strong>de</strong> San<strong>de</strong>: „Dat je er blij van wordt, maakt aannemelijk dat het ingeprogrammeerd gedrag is. Alles wat met voortplanting en overleving <strong>te</strong> maken heeft, zorgt voor hevige emoties. Elias Canetti consta<strong>te</strong>er<strong>de</strong> in Masse und Macht uit 1960 al dat mensen het prettig vin<strong>de</strong>n <strong>om</strong> af en toe in gro<strong>te</strong> groepen <strong>te</strong> verkeren. Af en toe, hè.” Eppo König nog zo gehoopt dat ze dit zou<strong>de</strong>n spelen. Zo breed heb ik haar nog nooit zien lachen. De massa kolkt. Een half uur gele<strong>de</strong>n voel<strong>de</strong> ik het al, maar onze plek is zo goed. Een por in mijn mid<strong>de</strong>l. Nu hou ik het echt niet meer. Ik ruk me los, ren <strong>de</strong> <strong>te</strong>nt uit. Struikel in <strong>de</strong> mod<strong>de</strong>r. Door <strong>de</strong> kier van <strong>de</strong> wc-<strong>de</strong>ur zie ik nog net hoe I bet you look good on the dancefloor wordt ingezet. Stijn Bronzwaer voor plastic wc-hokjes door <strong>te</strong> brengen. Vooral dat laats<strong>te</strong> gaf mij het gevoel dat ik mijlenver van <strong>de</strong> armbandjesdragers afstond. Mod<strong>de</strong>r en wc-rijen zijn niet mijn s<strong>te</strong>rks<strong>te</strong> pun<strong>te</strong>n, en kamperen kan ik wel een klein beetje, maar niet met duizen<strong>de</strong>n intimi<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> uitgela<strong>te</strong>n leeftijdsgeno<strong>te</strong>n <strong>om</strong> me heen. Met die armbandjes slo<strong>te</strong>n mensen mij dus bui<strong>te</strong>n (en zichzelf binnen, in een gro<strong>te</strong>, gezellige groep). En het ging ook niet voorbij. Nu lopen mensen er nog s<strong>te</strong>eds mee. Ik hoor<strong>de</strong> zelfs dat er types zijn die het armbandje na het festival afknippen, maar het dan voor <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> Lowlands weer keurig vast- naaien <strong>om</strong> hun pols, <strong>om</strong> als volwaardig Lowlandslid naar <strong>de</strong> Flevopol<strong>de</strong>r <strong>te</strong> kunnen afreizen. Dat is natuurlijk in<strong>te</strong>ns burgerlijk, maar dat we<strong>te</strong>n die mensen gelukkig niet. Je moet iets overhebben voor het groepsgevoel. En toch ben ik weleens op Lowlands geweest, <strong>om</strong> een drummen<strong>de</strong> vriendin <strong>te</strong> zien optre<strong>de</strong>n. Het was een belangrijk m<strong>om</strong>ent voor haar, en daar wil<strong>de</strong> ik best wat mod<strong>de</strong>r voor trotseren. Ik hoef<strong>de</strong> ook niet <strong>te</strong> kamperen, want ik had een speciale dagkaart van haar gekregen. En toen het ging regenen, ging ik gewoon weer naar huis. Ik ging met een an<strong>de</strong>re vriendin, nrc ·next Don<strong>de</strong>rdag 24 juli 2008 die wel kon meegaan in het Lowlandsgevoel en al na enkele minu<strong>te</strong>n stoned, dronken en in<strong>te</strong>ns vrolijk was. Ze had ook ineens een hele rare gele zonnebril op. Ik klap<strong>te</strong> wel leuk mee met Manu Chao, maar ik zat er toch niet helemaal in. Dat kon ik gewoon niet. Dit jaar ga ik weer, voor <strong>de</strong> <strong>krant</strong>, en <strong>om</strong>dat ik Franz Ferdinand wil zien. Ik ga weer niet kamperen, weer niet dronken wor<strong>de</strong>n, en weer na afloop mijn armbandje weggooien. Ik ben mijn eigen kleine <strong>te</strong>genbeweging, en dat vind ik eigenlijk wel rock-’n-roll. Aaf Brandt Corstius
www.greenpeace.nl