Klik hier om de krant te downloaden - LiveXS

4 ●
Festivals zijn geweldig,
maar Lowlands is anders.
Niet vanwege de bands,
maar vanwege het
Lowlandsgevoel. Wat is dat?
Door Leon Verdonschot
oms krijg je een hand van ie-
S mand, kijk je naar zijn pols en zie
je daar een paar stoffen, gerafelde
bandjes omheen, in verschillende
kleuren, maar stuk voor stuk bij elkaar
gehouden door een platgeslagen
stuk metaal.
Dan weet je: ah, een Lowlandsgang
e r.
Wanneer je als festivalorganisator
kunt rekenen op bezoekers die het
hele jaar lang hun liefde voor je festival
uitdragen, heb je het voor elkaar.
Lowlands heeft het voor elkaar. Er
staat dit jaar slechts één act op Lowlands
die Ahoy kan vullen (Anouk),
maar het festival is al uitverkocht. De
Belgische tegenhanger Pukkelpop
heeft stadionband Metallica, maar
daar zijn nog kaarten voor.
Lowlands verkoopt niet uit op
bands, maar op het festival. Naar Pukkelpop
ga je voor Metallica. Naar
Lowlands voor Lowlands.
Een paar jaar geleden was ik drie
dagen op Pukkelpop, en vervolgens
de zondag op Lowlands. Pukkelpop
had dat jaar een sterker programma.
Ze hadden zelfs Guns ’n Roses, die
nummers speelden van het ook toen
al jaren zeer binnenkort te verschijnen
album Chinese Democracy.
Prima festival, dat Pukkelpop.
Maar toen ik na drie dagen het Lowlandsterrein
opliep, wist ik wat ik had
gemist. Namelijk: alles wat geen band
i s.
Aankleding. Mooie tenten, fraaie
decors. Cabaretiers. Theater. Schrijvers.
Straatmuzikanten, waar je naar
kijkt als je even niet bij een band
staat. Überhaupt het idee dat dat
mag, iets anders doen dan naar bands
luisteren. Eten, bijvoorbeeld. Op
sommige festivals lijkt eten nog
steeds gelijk te staan aan het leggen
van een bodem voor bier, bier en nog
meer bier. Dus krijg je er geen voedsel,
maar vreten. Kindermenu’s voor
v o l wa s s e n e n .
Het aanbod op Lowlands is dat van
een gemiddelde stad anno 2008. Salades,
vers fruit, vegetarische keuze.
Ook de prijzen zijn als die in de stad,
is de kritiek. Dat klopt. Maar goed, iedere
festivalganger weet: na een festival
sta je rood.
Geen pannekoek bovendien zo
goed als de Lowlandspannekoek. Het
is geen vermomde flens, geen te grote
poffer, maar een stevige, stoere, eerlijke
pannekoek.
Natuurlijk had Lowlands vroeger
nog scherpere randjes op dit gebied
(een eenpersoonsrestaurant van Pierre
Wind zal je er tegenwoordig niet
meer aantreffen) en zijn die gezichtsbepalende
tenten al lang niet meer
uniek voor het festival, maar Lowlands
was ooit in Nederland de pionier
onder de festivals, en heeft daarmee
krediet opgebouwd. Meer nog
dan bij het veel veiliger programmerende
en traditioneel opgezette Pinkpop
heeft dat loyaliteit opgeleverd, en
traditie. Naar sommige festivals ga je
omdat je er vorig jaar ook heen ging.
Heeft een festival geen traditie, of
doorbreekt het die, dan gaat het om
het programma en niets dan dat.
Fields of Rock had dit jaar geen grote
namen, en werd dus afgelast vanwege
een dramatisch slechte voorverkoop.
Bij een gelegenheidsfestival zijn het
wel degelijk de bands die het festival
maken – of, zoals hier, breken. De geboekte
bands werden allemaal ergens
anders ondergebracht, waardoor de
Sex Pistols nu op Lowlands staan –
meteen ook de meest bevreemdende
naam van het affiche, want een die
naar een (ver) verleden verwijst.
Lowlands gaat juist vrijwel nooit
Popsnobs kunnen hier
het fundament leggen
onder hun ‘Ik vond ze
vroeger beter’
om gisteren, maar om de bands van
vandaag en die van morgen. Het festival
lijkt grappig genoeg toch zowel de
early adapters onder het concertpubliek
te trekken, als een groep mensen
die eigenlijk niet van festivals
houdt. Want die bestaan.
Dat zijn mensen die bijvoorbeeld
naar een festivalaffiche kijken en denken:
„Ik ken die bands niet, dus ik ga
ook maar niet.” Bij Lowlands is het
onmogelijk niet een paar bands toch
te kennen, er staan er namelijk ontelbaar
veel op het affiche.
Bovendien is een festival de meest
laagdrempelige manier om nieuwe
bands te leren kennen. (Er bestaan natuurlijk
ook mensen die ook dat niet
willen. Daarvoor is er ook een festival:
Arrow Rock.) Niet alleen omdat je een
tent net zo gemakkelijk uit- als inloopt.
Maar ook omdat bands op festivals
doorgaans anders spelen.
Al zal menig artiest hardop zeggen
dat het net zo belangrijk is alles te geven
voor 184 betalende bezoekers in
de Bukbuk in Heilo als voor een volle
tent op Lowlands, dat is niet zo. Om
puur getalsmatige redenen: wanneer
je op Lowlands op je bek gaat, zien
veel meer mensen dat, en wanneer je
glorieert eveneens. Maar ook om andere.
Iedere artiest kent collega’s die
op festivals doorbraken. Als je een festivalweide
platspeelt in de zomer,
kun je in het najaar doorgaans rekenen
op volle clubs. Van een groot festival
hangt meer af. Dat weten artiesten,
en daarom zijn festivaloptredens
vaak anders dan clubshows.
Niet noodzakelijk beter, vaak niet
zelfs. Het geluid is meestal slechter,
het optreden korter, de set populistischer.
Maar wel spannender, meer bezeten.
De spanning is zichtbaar en
hoorbaar. Er moeten zieltjes worden
gewonnen, nieuw terrein veroverd,
de competitie met andere bands gewonnen.
Festivals maken artiesten eager.
En het publiek wordt dat, eenmaal
op het terrein, vaak ook: je wilt
niet op Lowlands zijn en een legendarisch
optreden missen omdat je falafel
stond te eten. Hier treden de bands
op die volgend jaar op Pinkpop staan.
Popsnobs kunnen hier het fundament
onder hun ‘Ik vond ze vroeger
beter’ leggen.
Er is nog een andere reden waarom
sommige mensen niet van festivals
houden, en dat is het kamperen. En
inderdaad, gemeten naar bijna iedere
maatstaf van beschaving is een festivalcamping
verschrikkelijk. Maar
met het kamperen op een festival is
nrc ·next
Donderdag 24 juli 2008
het als met een ontgroening: de opbrengst
zit ’m in het delen van de ontberingen.
Ik heb op Pinkpop ooit een
nacht wakker gelegen omdat een paar
tenten verderop iemand onophoudelijk
een weerwolf imiteerde. Dat viel
niet mee, maar voor vele anderen ook
niet, dus tijdens het tanden poetsen
onder dezelfde kraan waar mijn
buurman de elleboogjesmacaroni uit
zijn pan schraapte, hadden we het er
nog over.
Allemaal van een zeer valse (want
tijdelijke), maar niettemin aanstekelijke
romantiek. Op Pinkpop was het
bindende effect hiervan in het verleden
het meest duidelijk, omdat daar
op Pinkstermaandag opeens het aantal
bezoekers verdubbelde. Daar kwamen
ze, de dagjesmensen, met hun
frisse hoofden en hun fudge-haren, de
kleren en het schoeisel nog stofvrij.
Voor de mensen die er al twee dagen
rondliepen was hun komst een invasie
van opportunisten. Die heb je op
Lowlands niet. Wie hier is, is hier drie
dagen. Hoe verschillend ook, wanneer
het gaat om toewijding, zijn hier
gelijkgestemden onder elkaar.
Bovendien, voor een festivalcamping
is die van Lowlands nog wel te
doen. Er zijn douches en daar komt
warm water uit. Niettemin: festivalweide
en smetvrees gaan niet samen.
Dus voor wie zijn eigen toilet als de
maat der dingen beschouwt, is de enige
troost dezelfde als die van degenen
die te laat waren voor een kaartje: het
komt ook op tv.
Leon Verdonschot is dj bij onder andere
Kink FM en schrijft boeken en artikelen
over muziek. Onlangs verscheen ‘De beste
muziekverhalen van 1945 tot nu’ een bundeling
artikelen door hem samengesteld.