hier - girugten

g 

g 

g 

g g g g 

g g 

g 

g 

g 

g g g g 

g g 

g 

g 

g 

g 

g 

g g 

g 

g 

g 

g 

g 

g 

g g 

g 

g 

g 

g g g g 

g g 

g 

g 

g 

g 

g 

g g 

g 

g 

g 

g 

g 

g 

g g 

g 

g 

g 

g 

g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

faculteit 

ruimtelijke 

wetenschappen 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

contactadres 

postbus 800 

9700 AV Groningen 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

e-mail 

info@girugten.nl 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

g g 

g g g g g 

g 

g g 

g g 

g g g g g 

g g 

g g 

g g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g g g 

g g 

g g 

g g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g g 

g 

g g g g 

g g 

g g 

g g 

faculteitsblad 

ruimtelijke 

wetenschappen 

WWW.GIRUGTEN.NL 

girugten 

Eerstejaarseditie 


00 

jaargang 44


00 / september 2012 

eerstejaarseditie 

redactie 

colofon 

Eindredactie 

Thijs Fikken (hoofdredacteur) 

Sanne Feenstra (vormgeving) 

Redactie 

Eva Bouw 

Robin Groenewold 

Jordy Janssen 

Wymer Praamstra 

Jorn van der Scheer 

Martinus Spoelstra 

Steven Wester 

Wietske Wilts 

Saskia Zwiers 

Druk 

Drukkerij Sikkema, Warffum 

Oplage 

250 stuks 

E-mail 

info@girugten.nl 

Contactadres 

Postbus 800 

9700 AV Groningen 

Girugten is het onafhankelijk 

faculteitsblad van de Faculteit 

Ruimtelijke Wetenschappen, 

Rijksuniversiteit Groningen. 

Girugten functioneert als een 

zelfstandige redactie onder 

faculteitsvereniging Ibn Battuta. 

De eindredactie behoudt zich het 

recht voor zonder opgaaf van redenen 

artikelen in te korten, dan wel te 

weigeren. 

redactioneel 

Beste eerstejaarsstudent, 

Voor je ligt je eerste kennismaking met Girugten, het faculteitsblad van de Faculteit 

Ruimtelijke Wetenschappen. Deze eerstejaarseditie is speciaal voor jou samengesteld! Als 

nieuwe student betreed je een andere wereld en een nieuwe omgeving, iets wat voor ons 

geografen natuurlijk extra aansprekend is. Als redactie willen we je een handje helpen met 

deze stap. Daarom brengen we dit eerstejaarsnummer uit. 

In dit nummer vind je informatie over je vakken en je docenten. Ook kun je een interview 

lezen met onze studieadviseur, Niels Rambags. Hij vertelt over zijn werkzaamheden aan de 

faculteit. Natuurlijk komt niet alleen de studie ter sprake. In dit nummer vind je namelijk 

ook een verzameling aan artikelen die het afgelopen jaar in de verschillende nummers van 

Girugten zijn verschenen. 

Girugten brengt door het jaar heen vijf verschillende edities uit: het eerstejaarsnummer 

en vier themanummers. Zoals de naam al zegt heeft elk themanummer weer een ander 

geografisch en planologisch thema. In deze nummers verschijnen verschillende artikelen 

die een steentje bijdragen aan je kennis en daarnaast ook leuk zijn om te lezen. 

Begint je schrijvershart na het lezen van dit nummer te kriebelen? Dan zit er maar een ding 

op: neem contact met ons op! Stuur een mailtje naar info@girugten.nl of spreek een van de 

redactieleden aan. Misschien maak jij binnenkort deel uit van de redactie! 

Voor nu, veel leesplezier! 

Thijs Fikken 

Hoofdredacteur




inhoud 

Inhoud 

4. 

6. 

7. 

8. 

10. 

12. 

13. 

9. 

8. 

14. 

De redactie 

Girugten 

Belangrijke fietsroutes in Groningen 


De metro in Moskou 

Eva Bouw 

Verwaterd afval 


De wetenschapper(s): Owain Jones & 

Paul Cloke 

Wietske Wilts 

Dubai: 1001 nachten in een Amerikaanse 

woenstijnstad 

Saskia Zwiers 

Masdar: Oase in een olievlek 

Thijs Fikken 

18. 

23. 

14. 

17. 

18. 

19. 

22. 

24. 

25. 

26. 

Wollige grasmaaiers als duurzaam 

alternatief voor bermbeheer 

Saskia Zwiers 

Wonen in het Hunzerheem 


‘Jeg bider Ikke!’ - een kennismaking met de 

studieadviseur 


De docenten van de faculteit 

Girugten 

Vakintroductie 

Girugten 

Ibn Battuta 

Geo Promotion 

Pro Geo 

4.




de redactie 

Jordy Janssen 

redacteur 

Wietske Wilts 

redacteur 

Eva Bouw 

redacteur 

Thijs Fikken 

hoofdredacteur 

4.


redacteur 


redacteur 

Sanne Feenstra 

vormgeving 

Robin Groenewold 

redacteur 

Wymer Praamstra 

redacteur 

Saskia Zwiers 

redacteur 

Steven Wester 

redacteur 

5.




fietsen in Groningen 

Groningen is, net zoals elke andere grote 

stad, voor jou als nieuweling ‘de grote boze 

stad’. Dit in tegenstelling tot je thuisthuis, 

waar alles bekend is en je ouders nog wonen. 

Als je al in Groningen op kamers woont, ben 

je ook bezig met je huishouden, wat je moet 

leren regelen en opzetten. Dat betekent 

onder andere uitzoeken waar de supermarkt 

om de hoek is en het leren kennen van je 

huisgenoten. Kortom, je moet je settelen in 

een nieuwe omgeving. 

Je settelen betekent ook het leren kennen 

van de stad zelf. Waar ga je allemaal naar toe? 

Voor de faculteit moet je naar Zernike, aan 

de noordkant van de stad. Voor vertier tot in 

de late uurtjes ga je naar de binnenstad . Dit 

is allemaal per fiets of bus te doen, waarbij je 

alleen even de beste route uit moet zoeken. 

Vandaar deze handleiding, die je vertelt 

wat voor jou handige routes kunnen zijn. 

Aangezien Groningen ingewikkeld in elkaar 

zit, zijn er meerdere routes mogelijk, maar 

verdwalen is hierdoor ook makkelijk. 

Ook als je bij je ouders en niet in Groningen 

woont, moet je routes uitzoeken. Als je met 

het openbaar vervoer naar Groningen komt 

en op het hoofdstation aankomt, moet je 

voor colleges en tentamens naar Zernike. 

Dit kan per bus (lijn 11, 15) en per fiets. Als 

je fietst zijn er meerdere routes mogelijk, 

waarvan een aantal makkelijk en ‘kort’ is. 

De uitgangspunten van het kaartje zijn 

het hoofdstation, de binnenstad, Selwerd 

en de Korrewegwijk. Vanuit al deze 

uitgangspunten is de route richting Zernike 

met een rode lijn aangegeven. 


Fietsroutes in de stad Groningen 

Ook belangrijk tijdens je studie zijn de SOGmomenten 

(Studie Ontwijkend Gedrag). Op 

deze momenten rust je uit en geniet je van 

het leven naast je studie. Eén van de nietnachtelijke 

locaties die door studenten veel 

gebruikt wordt is het Noorderplantsoen. 

Mocht je twee uur moeten wachten op een 

college dan kan het de moeite waard zijn 

om naar het Noorderplantsoen te fietsen en 

weer terug naar het Zernike. 

Ongeacht je route in Groningen is het 

belangrijk dat je stoplichtmijdend fietst. De 

stoplichten zijn slecht op elkaar afgesteld, 

waardoor je niet op je eigen tempo door kan 

fietsen, maar constant moet stoppen voor 

het rode licht. Op de kaart zijn de routes 

het noorderplantsoen 

een te mijden verkeerslicht op de Eikenlaan 

g 

6. 

vanaf de Korreweg, Selwerd en de binnenstad 

zo veel mogelijk stoplichtmijdend gemaakt. 

Alleen de route vanaf het hoofdstation 

heeft te kampen met een aantal stoplichten; 

dit heeft te maken met de eenvoud van de 

route. 

Belangrijke zo veel mogelijk te mijden straten 

zijn de Nieuwe en Oude Ebbingestraat 

en de Eikenlaan. Stoplichten en veel 

verschillende verkeerstromen maken deze 

straten vervelend en bovenal vertragend. 

Levensgevaarlijk, wanneer je met je brakke 

kop naar het Zernike moet.


04/ juni 2012 

water 

thema-artikel: trans-siberië- 

expres 

De metro in Moskou 

Bijzonder in vele opzichten 

In Moskou is de metro niet meer weg te 

denken uit het hedendaagse stadsbeeld. 

Met behulp van het metronetwerk kunnen 

veel Russen de bovengrondse drukte 

vermijden. Deze ontwikkeling heeft geleid 

tot een geheel afzonderlijke wereld onder 

de straten van de Russische hoofdstad. 

Niet alleen is de metro in Moskou een efficiënt 

vervoermiddel (wegens de bovengrondse 

verkeerschaos), maar veel metrostations 

zijn ook kunstwerken op zich. Vooral de 

stations in het centrum van de stad zijn 

heel mooi versierd. De metrostations zijn 

versierd met beeldhouwwerken, mozaïeken, 

(glas)beschilderingen en in sommige hallen 

hangen zelfs kroonluchters. Een reden dat 

de stations zo versierd zijn, is om de Russen 

een beter gevoel te geven bij het reizen 

met de metro. In eerste instantie waren 

Het station in Moskou 

Eva Bouw 

de meeste (erg bijgelovige) Russen niet zo 

enthousiast over het reizen met de metro. 

De ondergrondse zou namelijk dichter bij 

het hellevuur liggen. Gelukkig houden de 

Russen wel van mooie spullen en kunst, 

hierdoor zijn ze als het ware overgehaald 

om toch de ondergrondse te gebruiken. Nu 

is de metro voor de meeste Russen dan ook 

niet meer weg te denken uit het dagelijks 

leven. 

In 1932 begon men met de bouw van de 

metro en 15 mei 1935 werd het eerste traject 

tussen Sokolnike en Park Kultury geopend. 

Nog voor de Tweede Wereldoorlog werden 

twee andere lijnen geopend. Stalin had in 

die tijd een geheime doorgang vanuit zijn 

woning naar het metrostation Tjistyje Proedi 

(betekenis: Zuivere Bronnen). In de Tweede 

Wereldoorlog dienden de diep uitgegraven 

metrostations tevens als schuilplaats voor 

de Moskovieten tegen de bombardementen 

van de Duitsers. Ook sprak Stalin in de 

ondergrondse zijn generalen toe. 

Tegenwoordig heeft het metronetwerk een 

totale lengte van 298 kilometer, zijn er 12 

lijnen en 181 metrostations. Er worden 

elke dag 8 tot 9 miljoen mensen door 7000 

treinen vervoerd. Je hoeft ook nooit lang te 

wachten op een trein, omdat er om de 1 à 2 

minuten weer een nieuwe trein het station 

binnen komt rijden. Als je met de metro wilt 

reizen moet je een kaartje kopen, die geldig 

is voor een lijn. Zodra je met een andere 

lijn moet reizen, ben je verplicht een nieuw 

kaartje te kopen. 

Naast mensen zijn er ook andere ‘reizigers’ 

die gebruik maken van dit vervoer. Als 

echte forenzen zijn er zwerfhonden die 

gebruik maken van het openbaar vervoer. Zij 

reizen zowel met de metro als met de trein 

en de trolleybus. Ze kennen de stad en de 

ondergrondse goed uit hun hoofd en reizen 

naar plekken waar eten te vinden is. Ze 

kennen ook de openingstijden van markten, 

om zo gemakkelijker aan eten te komen. 

Vanuit de buitenwijken en voorsteden van 

Moskou forenzen ze ’s ochtends naar het 

centrum van de stad. ’s Avonds keren ze 

weer terug om te overnachten. Vooral in de 

lente reizen ze heel actief, omdat ze dan 

voortplantingsdrang en bewegingsdrang 

Moskou 

hebben. Deze groep honden (die reizen 

naar hun voedsel) wordt gezien als een 

intellectuele elitegroep onder de honden, 

in tegenstelling tot andere honden die door 

middel van agressie of door te bedelen aan 

hun eten komen. 

In het communistische tijdperk was het 

onmogelijk voor honden om in de metro te 

vertoeven, laat staan te reizen. Ze werden 

verjaagd en doodgeschoten. Tegenwoordig 

zijn zelfs politiemannen aardig voor de 

honden en krijgen honden regelmatig iets te 

eten en aandacht van passerende reizigers. 

De meeste honden die je in de metro tegen 

komt zijn dan ook niet agressief en weten 

precies welke mensen bereid zijn aandacht 

en eten te geven. 

De Russen zijn echte hondenliefhebbers. 

Er staat zelfs een beeld van een hond in 

een metrostation. De neus van deze hond 

is helemaal glimmend geworden van het 

aantal handen die de ‘hond’ even over de 

neus aaien. Het beeld moet de hond Maltsjik 

voorstellen. Maltjisk leefde al jaren in het 

metrostation en was erg geliefd bij mensen 

die daar vaak kwamen en winkelhouders 

die op het station een winkeltje hadden. 

Maltjisk maakte een aantal jaar geleden 

seksuele avances naar een andere hond. 

Het baasje van de hond (een fotomodel) was 

hier niet van gediend en stak uiteindelijk 

Maltjisk dood. Er is later geld ingezameld om 

een gedenkbeeld te maken voor de hond. 

De metro van Moskou is dus meer dan alleen 

maar openbaar vervoer: het staat bekend 

om zijn architectuur, de geschiedenis, de 

verhalen en de bijzondere reizigers. g 

Bron: 

Documentaire: 

Van Moskou tot Moermansk; 

aflevering ‘afscheid van Rusland’. 

Te vinden op uitzendinggemist.nl 

7.




thema-artikel: water 

Verwaterd afval 

Omdat deze editie van Girugten als thema 

‘water’ draagt, wordt in dit artikel de 

vervuiling van water belicht. In beginsel 

gaat het hierbij om de ophoping van 

plastic in de Stille Oceaan. We hebben het 

dan over de ‘plastic soep’. Deze ophoping 

ontstaat wanneer het plastic, wat waar 

dan ook ter wereld in zee terecht komt, 

via verschillende zeestromingen in een 

circulerende oceaanstroom belandt. Dit 

gebeurt overigens niet alleen in het noorden 

en zuiden van de Stille Oceaan, maar ook 

in de Indische Oceaan en de Atlantische 

Oceaan. Over de plastic soep in de Stille 

Oceaan is, door Amerikaans onderzoek, het 

meeste bekend, maar ook is er nog veel 

onbekend en onduidelijk. Bijvoorbeeld 

de werkelijk afmeting; sommige bronnen 

stellen tweemaal de omvang van Texas, 

andere 34 maal Nederland. Ook wordt er 

gesproken over tweemaal de Verenigde 

Staten. Het lastige hier is het feit dat het 

plastic niet echt op een hoopje ronddrijft als 

een soort eiland, maar over een gigantisch 

gebied ronddrijft en daardoor erg moeilijk in 

kaart te brengen is. 

Charles Moore 

Eind jaren tachtig was het probleem van 


hoe vergeten plastic zich verzamelt in de oceaan 

drijvend plastic in de Oceaan al voorspeld 

door de wetenschap. Maar de soep is min of 

meer ontdekt in 1997, door de Amerikaan 

Charles Moore, die tijdens een zeilwedstrijd 

van Californië naar Hawaï merkte hoe 

vervuild de oceaan raakte met voornamelijk 

plastic aan het wateroppervlak. In het 

boek ‘Plastic Soup’ zegt Moore dat plastic 

in principe geen slecht materiaal is. Het is 

namelijk ontwikkeld met het idee van een 

materiaal waarmee producten gemaakt 

worden die lang mee kunnen gaan. Maar 

vandaag de dag gebruiken we producten en 

verpakkingen, bestaande uit plastic, vaak 

maar eenmalig en daarna is het afval. Als dit 

afval op het land blijft, is het relatief goed 

te verwerken of te recyclen, maar als het 

eenmaal in het water belandt, is het veel 

moeilijker om het afval te traceren en te 

verzamelen. 

Effecten 

Als het plastic op een gegeven moment in het 

watersysteem komt, eindigt het uiteindelijk 

in de oceaan. Dit heeft vele gevolgen 

voor het milieu en voor het ecosysteem. 

Plastic breekt in het water langzaam af tot 

microdeeltjes (microplastics). Deze deeltjes 

zijn, net als onafgebroken plastic, giftig 

8. 

en trekken juist meer chemische stoffen 

aan dan onafgebroken plastic. Het formaat 

maakt het onmogelijk om de microplastics 

op te vissen. Een ander probleem is de 

accumulatie van de chemische stoffen in 

de biomassa, dus ook in zeedieren. Volgens 

Moore is er relatief weinig voedsel op 

zee, waardoor de evolutie heeft bepaald 

dat dieren alles eten wat ze tegenkomen. 

Hierdoor komt het voor dat vogels en vissen 

soms meer plastic eten dan natuurlijk 

voedsel. Ook zijn er gevallen bekend van 

de maaginhoud van een dode vogel

zieke baby’s in Eskimogemeenschappen, 

die vergiftigd raken door borstvoeding. De 

stoffen komen via de moeder van vis. Hoe 

dramatisch dit ook is, de cirkel is rond: de 

plastic is weer terug bij de mens. De natuur 

heeft het afgebroken maar niet opgeruimd. 

Het plastic verstoort ecosystemen ook op 

een andere manier. Drijvend plastic maakt 

over een oceaan een lange reis. Van het 

ene ecosysteem naar het andere. Tijdens 

deze reis hechten veel soorten, zoals 

schelpendieren en planten, zich aan het 

plastic. Omdat het plastic er lang over doet, 

kunnen de soorten zich aanpassen aan de 

nieuwe abiotische omstandigheden waar 

ze in terecht komen. Als exoten vormen 

ze uiteindelijk een bedreiging in andere 

ecosystemen die ze kunnen verstoren of 

andere soorten kunnen verstoten. Hierdoor 

kan de biodiversiteit sterk verminderen. 

Verantwoordelijkheid en oplossingen 

Het is moeilijk te zeggen wie schuldig is 

aan de sluipende milieuramp. In principe 

is niemand verantwoordelijk, dus zijn we 

eigenlijk allemaal verantwoordelijk. De 

internationale wateren kennen op gebied 

van milieu geen wetgeving. Ook is alleen 

opruimen niet een waterdichte oplossing 

volgens Moore, want je pakt dan niet de 

oorzaak aan. In ‘Plastic Soup’ vertelt hij dat 

er in de Stille Oceaan twee circulaties van 

plastic zijn, een westelijke en een oostelijke. 

In de oostelijke eindigt het plastic; daar 

drijft afval uit de jaren vijftig van de vorige 

eeuw. Hoe verder je landwaarts gaat hoe 

‘verser’ het plastic is. Ook zegt hij dat het 

opruimen van het plastic onbetaalbaar is. 

Je kan natuurlijk zeggen dat de 

verpakkingsindustrie en plasticfabrikanten 

schuld hebben aan de plastic soep. Maar 

de oorzaak ligt ook bij de consument. In 

principe moet ons hele systeem van gebruik 

van producten over de kop. Er zijn al tal 

van ontwikkelingen op gang gebracht op 

gebied van recycling, hergebruik en het 

verminderen van consumeren. Daarnaast is 

het ook belangrijk dat wat we weggooien niet 

in zee komt. Volgens deskundigen moeten 

er meer regels komen van samenwerkende 

landen. Zo wordt er bijvoorbeeld meer 

en meer aandacht besteed aan strengere 

regelgeving en controle op het vastzetten 

van containerlading op vrachtschepen. 

Daarnaast zetten steeds meer mensen zich 

in om te werken aan meer en betere educatie 

over vervuiling van de zee. Kinderen 

onthouden het, nemen het verhaal mee 

naar huis en vertellen het hun ouders. Ook 

zijn er architecten die hun gedachten erover 

9. 

loslaten. Zo zijn er al modellen gemaakt van 

ontwerpen van eilanden bestaande uit het 

plastic. Deze eilanden drijven in de oceaan 

en slokken al het plastic op wat op hun weg 

komt. Ze zijn dus niet alleen een plek om te 

leven, maar tegelijkertijd ook een filter om 

het afval op te ruimen. 

Of de oplossingen en maatregelen 

uiteindelijk sneller resultaat bieden dan 

de dagelijkse toevoer van nieuw afval aan 

de plastic soep is onzeker. Wel is zeker dat 

de mens verantwoordelijk is en er nog veel 

moet gebeuren om te voorkomen dat ons 

afval verwatert. g 

Meer weten: 

Goossens, J. (2009), Plastic Soup. 

www.plasticsoupfoundation.org




uit: de stad van de toekomst 

Wietske Wilts 

De wetenschapper(s): Owain Jones & Paul Cloke 

In deze editie niet één, maar twee 

wetenschappers! In dit artikel bespreek 

ik het werk van het inmiddels bij veel 

cultureel-geografen bekende Britse 

geografenduo Jones en Cloke. Hoewel 

beide wetenschappers natuurlijk een eigen 

achtergrond en studiegebied hebben, 

schreven ze hun belangrijkste werk, 

Tree Cultures, samen. Dit werk neemt 

een belangrijke plaats in in de culturele 

geografie. Om die redenen bespreek ik in dit 

artikel Owain Jones en Paul Cloke als duo, 

met de focus op Tree Cultures. 

Studie 

Owain Jones (1957) is na zijn promotie in 

de geografie als onderzoeker aan de slag 

gegaan bij het Countryside and Community 

Research Institute, dat gelieerd is aan de 

University of Gloucester. Hier focust hij zich 

onder andere op landschap en herinnering, 

geografie van kinderen en dieren en op 

natuur-maatschappijrelaties. Daarnaast 

werkt hij bij de University of the West of 

England. Tijdens zijn promotieonderzoek 

aan de University of Bristol was Paul 

Cloke zijn begeleider. Paul Cloke (1953) 

richt zich op plattelandsgeografie, 

spirituele landschappen en natuurmaatschappijrelaties. 

Voor de plattelandsgeografie 

heeft hij een tijdschrift 

opgericht: the Journal of Rural Studies. 

Momenteel werkt hij bij de University 

of Exeter. In hun tijd aan de universiteit 

van Bristol schreven Jones en Cloke 

Tree Cultures, the place of trees and trees in 

their place (2002). 

Tree Cultures 

Beide geografen houden zich uitvoerig 

bezig met natuur-maatschappijrelaties 

en Tree Cultures is dan ook opgezet in 

deze context. Natuur-maatschappijrelaties 

ontvouwen zich continu op specifieke 

plaatsen. Hier ontstaan betekenissen van 

interacties tussen het sociale, cultuur- en 

natuurelementen. Een andere context is 

de actor-netwerktheorie, die is opgezet 

door socioloog en filosoof Bruno Latour 

en anderen. De actor-netwerktheorie is 

een theorie, of een onderzoeksmethode, 

die zich richt op de verbindingen die 

plaatsvinden en gecreëerd worden tussen 

mensen en niet-menselijke factoren die 

betrokken zijn bij de productie van een 

bepaald issue. Jones en Cloke maken 

gebruik van de actor-netwerktheorie om 

te verkennen wat een plaats is. Het besef 

rijst dat natuur meer is dan een leeg doek 

waarop onze maatschappij is gebaseerd. 

Niet alleen mensen hebben de mogelijkheid 

om te handelen, volgens Jones en Cloke 

oefenen ook natuurlijke elementen een 

grote invloed uit. In Tree Cultures nemen 

zij bomen als representant voor natuur. 

Bovendien kunnen bomen een heel eigen 

invloed op het landschap en de mens daarin 

uitoefenen. 

Agency van bomen 

De term ‘agency’ speelt een belangrijke 

rol in Tree Cultures. Agency kan kortweg 

worden omschreven als de capaciteit tot 

handelen. Voorheen werd agency alleen 

aan het menselijk domein toegeschreven, 

tegenwoordig erkennen we ook nietmenselijke 

vormen van agency. In deze 

discours is Tree Cultures opgezet. Bomen 

presenteren ons een onderzoeksgebied in 

de niet-menselijke vormen van agency. Bij de 

zogenaamde ‘non-human agency’ werd de 

focus vaak gelegd op technologie of dieren. 

Dit was ook in de actor-netwerktheorie het 

geval. Nu zijn planten (bomen) aan de beurt. 

Volgens Jones en Cloke moet de notie van 

agency opnieuw bekeken worden en zijn 

bomen hier conceptueel geschikt voor, want 

“trees act upon as well as being acted upon”. 

Waaruit bestaat de agency van bomen? De 

fysieke invloed van een boom manifesteert 

10. 

zich in het feit dat een boom groeit en 

bloeit op zijn eigen manier, transformeert 

en creatief is. Een boom is geen passieve 

ontvanger van menselijke interventies. Ook 

oefenen bomen invloed uit, omdat ze een 

cruciale rol spelen in het fotosyntheseproces 

en omdat ze belangrijk zijn voor de 

mensen om te ademen. Daarnaast dienen 

bomen als medicijn voor schone lucht in 

de stad. Bomen zijn een natuurlijke bron 

voor gezondheid en werken tegen stress. 

Vanwege hun zuivere aanwezigheid, grootte, 

invloed op onze zintuigen en overeenkomst 

met onze lichamen worden bomen als 

belangrijke ‘plaatsmakers’ gezien. Verder 

markeren bomen punten in het landschap, 

bijvoorbeeld waar een kruispunt van wegen 

is op het platteland. 

Om een plaats te veranderen, kunnen bomen 

een grote rol spelen. Ze worden ingezet om 

het landschap de transformeren tot een 

aangename plek. Bomen gaan mee met de 

seizoenen en dragen op deze manier bij aan 

een van karakter veranderende plaats door 

het jaar heen. Ten slotte kunnen bomen de 

staat waarin het landschap verkeert extra 

kracht bijzetten. Als er jonge bomen in 

een landschap staan, heeft het landschap 

een jonge (of nieuwe) uitstraling. Met het 

volwassen worden van de bomen wordt ook 

het landschap volwassen. 

De aanplant van bomen om erosie in een 

gebied te voorkomen is een menselijke 

vorm van agency, immers de mens bepaalt 

dat deze bomen er moeten komen en plant 

ze. Maar er is ook agency gelokaliseerd in de 

bomen, omdat zij de mensen helpen met iets 

wat ze zelf niet kunnen. Bovendien groeien 

bomen op hun eigen wijze en ze kunnen 

zich ook zonder menselijke tussenkomst 

vermeerderen. De agency is dus verdeeld 

over mensen en bomen (en andere actoren) 

in het netwerk. 

Voorbij een antropocentrisch wereldbeeld 

Door agency buiten het menselijke domein 

te erkennen, is het mogelijk om de dominante 

westerse natuur-cultuurscheiding te 

betwisten. Via de erkenning van de werking 

van niet-menselijke agency in het netwerk 

wordt ook de scherpe scheiding tussen 

menselijke en niet-menselijke vormen van 

agency aan de kant geschoven. Sterker 

nog, volgens Jones en Cloke móeten we

niet-menselijke agency wel erkennen. 

Ten eerste is het nodig om de wederzijds 

constituerende rol van menselijke en nietmenselijke 

actoren te erkennen: in een 

boomgaard schrijft de boom zelf voor hoe 

de mens hem moet plukken en snoeien, 

terwijl de mens de boom vormt via het 

plukken en snoeien (dit fenomeen is in de 

colleges van Paulus Huigen bekend als 

‘boomgaarderigheid’). Daarnaast kunnen 

Owain Jones 

Paul Cloke 

bomen zich zelf vermeerderen, zonder dat 

er mensen in het netwerk betrokken zijn. Ten 

tweede schenkt het ons een bewustzijn van 

een andere tijdschaal. Menselijke agency 

kan een direct merkbaar effect hebben, 

terwijl niet-menselijke agency pas op 

langere termijn merkbaar is. Jones en Cloke 

zien dat de pogingen om de complexiteit en 

de multifunctionaliteit van bepaalde nietmenselijke 

actoren te begrijpen helpen om 

het immer aanwezige antropocentrische 

beeld van agency te ontmantelen. 

Tree Cultures raakt ook aan een ethisch 

besef over hoe we met onze aarde omgaan 

en moeten omgaan. Door het besef dat wij 

mensen niet onuitputtelijk gebruik kunnen 

maken van natuurlijke factoren, merken 

we dat we zuinig om moeten gaan met de 

natuur, die nodig is voor de wederzijdse 

constitutie van ons dagelijks leven. Mensen 

kunnen niet zomaar gebruik maken van wat 

de natuur te bieden heeft, maar moeten haar 

behandelen als iets dat ook ‘well-being’ 

heeft. We zijn gewend dat ethiek iets is 

dat alleen bij mensen hoort, maar Jones en 

Cloke vinden dat ethiek ook moet worden 

doorgetrokken naar niet-menselijke vormen 

van natuur. De natuur moet geïncorporeerd 

worden en de positie van de mens moet 

veranderen. De mens moet in relatie gezien 

worden met de creatieve natuur en daarom 

moeten we naar een relationele ethiek. Een 

relationele ethiek overstijgt het menselijke 

domein, strekt zich tot ver daarbuiten uit. 

Als agency relationeel is, dus tot het hele 

domein tussen mensen en natuur hoort, 

g 

11. 

moet ethiek dat ook zijn. De ecologie en 

relationaliteit van natuur moet op een 

morele manier bekeken worden. De natuur 

heeft haar eigen ethische waarden. De 

relaties in de natuur maken leven mogelijk. 

De stad van de toekomst 

In de westerse geschiedenis werd de mens 

altijd los gezien van het landschap, als 

schilder die het portretteert, als heerser 

die het aan zijn wetten probeert te 

onderwerpen. De westerse mens beschouwt 

de natuur als een mechanisme dat vooral 

goed moet doen wat hij haar opdraagt. Mens 

en natuur staan recht tegenover elkaar. Ik 

denk dat Tree Cultures van Jones en Cloke 

een belangrijke bijdrage kan leveren aan het 

samenzijn van mens en natuur. Ten slotte, 

om aan te sluiten bij het thema van het Geo 

Promotion-congres, denk ik dat bomen en 

andere vormen van natuur belangrijk zijn 

voor de stad van de toekomst. In een tijdperk 

waarin de (stedelijke) bevolking maar 

raak consumeert en meer en meer wordt 

opgeslokt door haar mobiele telefoons, kan 

het heel heilzaam zijn om af en toe eens 

even naar een mooie hoge boom op te kijken 

en wat zuiver en natuurlijk ‘groenvoer’ op 

te snuiven. Misschien kunnen we op die 

manier ook onze omgang met de natuur 

heroverwegen… g 

Bron: 

Jones, O. & P. Cloke (2002) Tree Cultures, 

the place of trees and trees in their place, 

Oxford: Berg




uit: stad van de toekomst 

Saskia Zwiers 

Dubai: 1001 nachten in een Amerikaanse 

woestijnstad 

Dubai is een van de zeven emiraten die de 

Verenigde Arabische Emiraten (VAE) vormen. 

Abu Dhabi is de hoofdstad en veruit het 

rijkst, maar zijn baldadige buurstad Dubai 

is bij buitenlanders vele malen bekender. 

Dubai is de snelst groeiende stad van de VAE 

en misschien wel van de wereld. Het is een 

stad vol contrasten, een plek waar oud en 

nieuw, traditioneel en modern, oost en west 

overal met elkaar in verbinding staan. 

In de jaren zeventig was Dubai niet meer dan 

een zanderig vissersdorpje. De toenmalige 

sjeik Rashid bin Saeed Al Maktoum had een 

ambitieuze visie om het woestijnlandschap 

om te toveren tot een nieuw wereldbolwerk 

van economische activiteiten. In 1966 

ontdekte men aardolie in het gebied en 

sindsdien is de ontwikkeling van de stad in 

een stroomversnelling gekomen. De stad 

is bekend geworden om zijn weelderige 

pracht, praal en playboyachtige ambiance 

met een Arabisch tintje. De toenmalige sjeik 

dacht dat olie geen blijvende welvaart zou 

bieden. Hij besteedde de olieopbrengsten 

niet aan zelfverrijking, maar besloot te 

investeren in infrastructuur en economische 

ontwikkeling. 

Dit in tegenstelling tot vele Arabische 

buurlanden, waar buitenproportionele 

glorie de boventoon voert. Het luxe 

Emirates Palace Hotel in Abu Dhabi is hier 

een sprekend voorbeeld van. De huidige 

sjeik van Dubai, Rashids zoon Mohammed, 

zette deze investeringen op het gebied 

van toerisme, financiën en technologie 

voort. Onder zijn bewind is er een erg 

gunstig investeringsklimaat gerealiseerd 

met geringe overheidsbemoeienis en een 

zeer lage belastingdruk. Het emiraat wordt 

ook wel gezien als het ‘Hongkong van het 

Midden-Oosten’ en is niet afhankelijk van 

aardolie. De olieopbrengsten bedragen 

maar zes procent van het nationaal inkomen. 

De explosieve groei van Dubai trok veel 

buitenlanders naar het emiraat. De stad 

telt 2,3 miljoen inwoners, van wie maar 

17% Emirati is. De stad is een enorme 

mengelmoes van nationaliteiten, etnische 

groepen en culturen. De bevolking telt 

opvallend veel mannen, slechts 23% van de 

bevolking is vrouw. Deze scheve verhouding 

komt door de vele Aziatische arbeiders. 

Voornamelijk Indiërs en Pakistani komen 

naar het emiraat om te werken aan een van 

de vele prestigieuze bouwwerken die de 

stad rijk is. 

Dubai is een stad van superlatieven; het 

grootste winkelcentrum, het grootste 

waterpark, de grootste overdekte skipiste, 

de grootste door mensen gemaakte eilanden 

en het hoogste gebouw ter wereld. Het land 

ontving hierdoor in 2010 dan ook ruim 15 

miljoen toeristen en het passagiersaantal 

van Dubai International Airport groeit nog 

steeds. Westerse toeristen kunnen zich 

tegoed doen aan de rijke en kosmopolitische 

allure van de stad. De toeristische attracties 

hebben een Amerikaans karakter, maar 

doen ook denken aan de sprookjesachtige 

sfeer van 1001 nachten. De Dubai Mall 

toont sterke overeenkomsten met de 

Canadese West Edmonton Mall en is 

voorzien van Amerikaanse attracties zoals 

een ijshockeyring, foodcourt en een van de 

grootste aquaria ter wereld. Sinds het najaar 

van 2009 kent de stad een volautomatisch 

metrosysteem bestaande uit twee lijnen, 

maar deze wordt vrijwel alleen door de 

immigrant-arbeiders gebruikt. De rijkere 

Emirati’s verkiezen de nieuwste en grootste 

modellen van Audi, BMW en Mercedes. Een 

aantal kantoorlocaties is hierdoor verkeerd 

ontworpen. Men had het aantal benodigde 

parkeerplaatsen ernstig onderschat en kampt 

nu met parkeerproblemen zoals wij die kennen. 

Uit de gegevens hierboven lijkt het emiraat 

een walhalla voor investeerders, bewoners 

en toeristen. Toch kent ook Dubai een 

keerzijde. Het land is streng islamitisch 

en de gebruiken van de Emirati staan in 

sterk contrast met de zo westers lijkende 

samenleving. Zo zijn bijvoorbeeld in het 

ontwerp van de moderne winkelcentra 

meerdere gebedsruimtes opgenomen. 

De vooraanstaande Burj Khalifa is op de 

158e verdieping voorzien van de hoogste 

gebedsruimte ter wereld. Iedere inwoner 

van de stad dient binnen tien minuten 

loopafstand van een moskee te wonen. 

Tussen de moderne wolkenkrabbers staan 

traditionele moskees waaruit vijf maal 

daags het gebed door de straten galmt. 

Westerse toeristen op huwelijksreis zullen 

12. 

zich moeten inhouden, aangezien hand in 

hand lopen niet wordt gewaardeerd door de 

lokale bevolking. Zoenen in het openbaar 

is uit den boze en ook het dragen van open 

kleding kan men beter niet doen. Vrouwen 

hebben niet dezelfde rechten als mannen en 

kunnen hier soms hinder van ondervinden. 

Volgens de islamitische traditie valt het 

weekend op vrijdag en zaterdag. Westerse 

expats moeten hier vaak erg aan wennen. 

Daarnaast is het nadelig voor internationale 

handel, omdat dit het aantal efficiënte 

handelsdagen vermindert. 

Een andere keerzijde van deze moderne 

stad is zijn geografische ligging. In de 

zomer kunnen temperaturen er oplopen 

tot 45 graden. De stad is een bolwerk van 

airconditioningsystemen om het land in 

de zomer leefbaar te houden. Pas sinds de 

toepassing van airco is het mogelijk om 

kantoorcomplexen te creëren voor, met 

name internationale, investeerders. Het 

nadeel hiervan is dat het koel houden van 

de leefomgeving voortdurend ontzettend 

veel stroom verbruikt. Voor de rijke 

toeristen zijn in Dubai luxe resorts te 

vinden met zwembaden en golfbanen. Deze 

attracties slokken ongekend veel water en 

energie op. Om nog niet te spreken van het 

energieverbruik wat er komt kijken bij een 

overdekte skipiste midden in de woestijn. 

Dubai gaat in zijn wens om de ultieme 

stedelijke bestemming te worden erg ver 

en lijkt hierbij de natuur uit het oog te 

verliezen. De stad groeit ontzettend snel 

en in de omgeving heeft de natuur veel 

moeten inleveren in de afgelopen tien jaren 

verdwenen. Wel kent Dubai een wet waarbij 

voor elke gekapte boom twee moet worden 

teruggeplaatst. Op deze manier hoopt men 

de schade aan de natuur te beperken. Ook 

voor het watergebruik maakt men steeds 

vaker gebruik van innovatieve oplossingen 

zoals ontziltingsinstallaties. Een nadeel 

van ontzilting is echter dat het proces van 

condenseren veel energie kost. Men grapt




uit: stad van de toekomst 

in Dubai wel eens dat water er duurder is 

dan benzine. Dit zou een reden kunnen zijn 

dat men tegenwoordig duurzamer omgaat 

met water dan met benzine. Voor veel 

Emirati’s is het nog ondenkbaar om de luxe 

auto’s in te ruilen voor een energiezuiniger 

vervoermiddel. 

De Verenigde Arabische Emiraten zijn 

momenteel het lachertje van de klas qua 

duurzaamheid. Gezamenlijk zijn zij even 

Oliereserves, dure auto’s, extreme 

hoogbouw en skipistes in de woestijn. Dat 

is waar de meeste mensen aan denken als 

je het over de Verenigde Arabische Emiraten 

(VAE) hebt. Zoals te lezen is in het artikel 

‘Dubai: 1001 nachten in een Amerikaanse 

woestijnstad’ zijn de ontwikkelingen in het 

gebied niet echt duurzaam te noemen. Het 

gebied tussen de Perzische Golf en Saoedi- 

Arabië staat bekend om de grote rijkdom, die 

de verschillende oliesjeiks hebben weten 

te behalen met de winning van de voor de 

wereld broodnodige koolwaterstoffen in de 

bodem. Deze rijkdom, in combinatie met een 

verzengende hitte het hele jaar door, heeft 

eveneens voor de grootste ecologische 

voetafdruk per hoofd van de bevolking ter 

wereld gezorgd. Als men immers met de luxe 

van het westen wil leven in een gebied als 

de VAE, heeft men twee dingen nodig. Vers 

water en airconditioning. De desalinatie van 

het zoute water kost enorm veel energie 

en je kunt je voorstellen hoeveel energie 

het kost om de Burj Khalifa, met 828 meter 

het hoogste gebouw van de wereld, koel te 

houden. Naar aanleiding van al deze feiten 

hebben de VAE veel kritiek gekregen van 

milieuorganisaties en andere landen. De 

vraag is, kan het ook anders? 

Jazeker, denkt de sjeik van Abu Dhabi, 

een van de prinsdommen. In 2006 werd 

het Masdar-initiatief gepresenteerd, 

ontworpen om oplossingen te vinden voor 

een aantal van de grootste uitdagingen die 

de mens te wachten staan: energietekorten, 

klimaatverandering en een ‘sustainable 

society’. En dit wordt niet zomaar een 

projectje. De managers van Masdar willen 

een stad bouwen die 40,000 mensen 

huisvest, met een technologisch instituut 

dat zich kan meten met het prestigieuze 

Massachusetts Institute of Technology. 

Daarnaast moet Masdar een wereldwijd 

walhalla worden op het gebied van 

Thijs Fikken 

milieuvervuilend als ontwikkelingslanden 

zoals India en Cambodja. Maar in de jaren 

zestig waren de Emiraten even arm als deze 

Aziatische landen. Elk land dat een dergelijke 

snelle groei doormaakt, ondergaat dezelfde 

processen. Echter, de immense welvaart in de 

VAE zorgt voor extra druk op hun schouders 

om duurzaamheid snel bovenaan de agenda 

te plaatsen. In de emiraten ontstaan de 

laatste jaren verschillende initiatieven 

op het gebied van duurzaamheid. De VAE 

Masdar: oase in een olievlek 

duurzame energie en dit alles moet ook nog 

eens CO2-neutraal blijven draaien. Bovenop 

dit alles verlangt de regering van Abu Dhabi 

ook nog eens dat het project winst op zal 

leveren. 

Onmogelijk zeg je? Dat dachten meer 

mensen. Maar zoals vaker met projecten 

in de VAE (denk maar aan de palmeilanden 

voor de kust van Dubai), worden dromen 

werkelijkheid. Op dit moment is het Masdar 

Institute of Science and Technology aan 

het groeien, waarbij studenten de eerste 

inwoners van Masdar City zijn. Om de CO2uitstoot 

te beperken, worden de gebouwen 

goed geïsoleerd om, in het geval van Masdar, 

koele lucht te behouden. Door een verbod 

op auto’s in de stad is er de mogelijkheid 

om smalle, schaduwrijke straten te bouwen 

die als windtunnels fungeren: koele wind 

wordt efficiënt van de ene naar de andere 

kant van de stad geblazen. Daarnaast wordt 

er een muur om de stad gebouwd om de 

warme woestijnwind buiten te houden. De 

gebouwen die al gebruikt worden draaien 

op zonne-energie van een zonnecentrale in 

het gebied zelf en er wordt gebruikgemaakt 

van zonneboilers en geothermie om de 

dagelijkse wensen van de bewoners te 

vervullen. Duurzame technieken worden op 

dit moment nog ontwikkeld en de middelen 

die op dit moment toegankelijk zijn hebben 

de benodigde capaciteiten om de stad 

draaiende te houden simpelweg nog niet 

bereikt. Daarom hebben de managers van 

Masdar ruimte over gelaten in het plan. 

Ruimte die naar mate het project vordert 

gevuld kan worden met nieuwe innovatieve 

systemen om energie op te wekken of te 

besparen. 

Natuurlijk is dit project maar een klein 

stipje groen in de olievlek die VAE heet en 

daar zijn ook de projectmanagers zich van 

bewust. Zij stellen dat met Masdar een stap 

genomen wordt richting het tijdperk waarin 

de oliereservoirs op de wereld uitgeput zijn. 

Die stap kan volgens hen het beste genomen 

worden nu er nog kapitaal, afkomstig van 

de oliereservoirs, aanwezig is in de VAE. 

Het belang van het project is volgens hun 

niet duurzaamheid, maar ontwikkeling en 

daar is wel wat voor te zeggen. Als pluspunt 

daarbij is Abu Dhabi de ideale plek om deze 

ontwikkelingen te maken, er is immers zon 

in overvloed. 

Als we kijken naar een project als Masdar City, 

zien we dat het wel degelijk anders kan.Het 

probleem is alleen dat het geld kost. Zolang 

wij, als bewoners van deze wereld, bereid 

zijn te investeren in vergelijkbare projecten 

waarbij de ecologische voetafdruk wordt 

geminimaliseerd, zal deze ontwikkeling 

zich voortzetten. Hopelijk werpt het project 

zijn vruchten af en zullen meer landen dit 

uitstootbesparende concept overnemen. 

Om in te haken op het voorgaande artikel: 

de voorwaarden voor de ultieme stad van 

de toekomst zijn zeker te vinden in de VAEregio. 

Geld en innovatie zijn aanwezig. De 

enige twijfelfactor in het hele proces is de 

mens en zijn prioriteiten zelf, maar met 

Masdar heeft de regio zeker een stap in de 

goede richting gezet. g 

Bron: 

\\\ www.masdarcity.ae 

13. 

hebben goede intenties maar moeten nog veel 

leren. Wanneer Dubai duurzamer om weet te 

gaan met haar natuurlijke omgeving komt het 

weer een stap dichterbij de ultieme stad van de 

toekomst. Heeft Dubai dan alle voorwaarden 

in huis om de perfecte stad te zijn? g 

Bronnen: 

\\\ Lonely Planet Dubai 

\\\ ‘de droom van Dubai’, Frank Karsten, HP 

De Tijd, maart 2007




uit: duurzaamheid 

Saskia Zwiers 

Wollige grasmaaiers als duurzaam 

alternatief voor bermbeheer 

Een interview met de Groninger stadsherder 

14.

Het is een niet alledaags beeld: een herder, 

drie bordercollies en ruim driehonderd 

schapen in het centrum van Groningen. 

Verbaasde fietsers en automobilisten 

trappen op de rem en maken foto’s. De 

schapen lijken er niet van op te kijken, die 

lopen in stevig tempo door zonder blikken 

of blozen. De schapen zijn onderweg naar 

lekker grasland en laten zich niet afleiden 

door auto’s of verbaasde voorbijgangers. De 

kudde loopt snel voorbij en laat inwoners 

vragend achter: “wat doen die schapen hier, 

die horen toch op de Drentse heide?” Toch 

lijken de schapen minder ‘out of place’ dan 

je op het eerste gezicht zou denken. Een 

stadskudde biedt veel voordelen. 

Op dierendag interview ik de Groningse 

stadsherder Bouke Arends. Voor het vierde 

jaar onderhoudt de herder met zijn kudde 

‘stadsschapen’ een groot deel van de bermen 

in de stad. Deze wollige ‘grasmaaiers’ 

zijn onderdeel van het ecologisch beleid 

van de gemeente. Schapen onderhouden 

gras op een veel duurzamere manier dan 

een reguliere grasmaaier. Door schapen 

de bermen te laten begrazen verbetert 

de structuur van de bodem. Zo neemt de 

variëteit aan flora toe. Daarnaast helpen 

de schapen bij het verstuiven van zaden. 

Zaadjes blijven in de vacht of tussen de 

hoeven zitten en vallen ergens anders 

weer uit waardoor allerlei plantensoorten 

zich verspreiden door de stad. Insecten 

en diertjes die in het gras leven blijven 

bespaard door de schapenhoeven. Wanneer 

de kudde graast op een gebied waar 

kwetsbare planten groeien dan worden deze 

afgeschermd. Hierdoor blijven bijzondere 

planten zoals de pinksterbloem, de paarse 

Morgenster en knoopkruid bespaard. 

De gemeente Groningen is in 2007 

begonnen met dit project als onderdeel 

van de missie van Groningen om de 

duurzaamste gemeente van Nederland te 

worden. Groningen is echter niet de enige 

stad in Nederland waar deze alternatieve 

grasmaaiers ingezet worden. Ook Zwolle, 

Amersfoort en Gent (België) maken gebruik 

van deze vorm van bermbeheer. Afgelopen 

zomer nog zette Outdoor Breda, een hippisch 

evenement, 270 schapen in om het terrein 

in optimale conditie te krijgen De schapen 

weten in tegenstelling tot een gewone 

grasmaaier namelijk heel nauwkeurig het 

gras onder de paardenhindernissen op te 

knabbelen. 

Jaarlijks trekt de schaapskudde van april 

tot november door de stad. De kudde heeft 

een vaste route die drie keer per seizoen 

begraasd wordt. De graaslocaties bevinden 

zich aan de buitenkant van de stad. De route 

start in het voorjaar in het noorden van 

de stad bij de wijk Reitdiep. Deze locaties 

ten noorden van het Zernikecomplex zijn 

geschikt voor de lammeren, die dan voor 

het eerst in een drukke omgeving terecht 

komen. Hierna worden Vinkhuizen, de Held 

en het Jaagpad aangedaan, waarna de kudde 

richting het zuiden trekt. Daar wordt de 

kade van het Noord-Willemskanaal en een 

gedeelte van Corpus den Hoorn begraasd en 

trekken de schapen via de geluidswal in de 

Wijert richting de Helperzoom. Wanneer dit 

gedeelte klaar is loopt de kudde weer naar 

het Reitdiep, een tocht van ongeveer 45 

minuten door het centrum van de stad. 

Het beroep van een schaapherder heeft een 

stoffig imago. Herder Bouke Arends werpt 

echter een heel nieuw licht op het beroep. 

De gemeente Groningen vroeg hem om 

dagelijks een klein verslag te geven van 

zijn werkzaamheden. Met behulp van een 

BlackBerry bericht Bouke nu dagelijks op 

Twitter waar zijn kudde verblijft. Met ruim 

750 volgers is hij de populairste herder van 

ons land. Daarnaast maakt een stadsherder 

het beroep van herder zijn weer zichtbaar 

voor mensen. “Meneer, kan ik ook herder 

worden?” is een vraag die Bouke regelmatig 

hoort. “Dat is toch fantastisch, op deze 

manier kan ik een hele nieuwe generatie 

bewust maken”, zegt hij. Een stadskudde 

heeft dan ook zeker een educatieve functie; 

de dieren brengen de natuur dichterbij 

de mensen. Gedurende het seizoen krijgt 

de herder regelmatig schoolklassen op 

bezoek en vertelt hij over het beroep en zijn 

schapen. 

Ook het werkveld van deze herder is niet 

alledaags. In de stad moet Bouke rekening 

houden met fietsers, voetgangers en auto’s. 

Daarnaast is het moeilijker om een goed 

stuk grasland te vinden. Vaak zijn het kleine 

stukken graasland waar de schapen binnen 

een halve dag uitgegeten zijn. Een schaap eet 

ongeveer tien á twaalf kilo gras per dag. Dit 

15. 

houdt in dat hij acht liter water binnenkrijgt 

en twee kilo voedingsstoffen. Je ziet een 

schaap daarom nooit water drinken. Vorig 

seizoen heeft de kudde ongeveer 100.000 

kilo gras gegeten. 

Het jaar 2011 was voor de schapen een 

erg goed grasjaar. Door de gematigde 

temperaturen en genoeg regen groeide het 

gras erg snel en hadden de schapen veel 

te eten. Een nadeel van de vele regen was 

dat sommige plekken te nat waren om te 

begrazen. Schapen zijn gesteld op Gronings 

gras. De kleigronden vormen een voedzame 

bodem voor goed gras, beter dan de 

Drentse heidegronden. Door de voedzame 

grond beschikt Bouke over een gezonde 

schaapskudde, waarin de schapen een lang 

leven kunnen leiden 

Schapen zoeken voortdurend naar lekker 

vers groen gras, waardoor de herder continu 

nieuwe locaties moet zoeken. Twee of drie 

keer per dag verhuizen de schapen naar een 

nieuwe locatie. Het werk van de herder gaat 

in dit seizoen zeven dagen per week door. 

Een groot deel van de dag is Bouke bezig met 

het opzetten en opruimen van netten om de 

graaslocaties af te bakenen. ’s Avonds gaan 

de schapen in iets wat Bouke ‘het nachthok’ 

noemt; een rustig en groot stuk weiland. 

Een nachthok wordt een aantal nachten 

achter elkaar gebruikt. Wanneer daar weinig 

gras te eten is zijn de schapen onrustig en 

willen zij vroeg weer op pad. Het beroep van 

stadsherder kent dan ook lange dagen. 

Bouke heeft bij het dagelijkse hoeden veel 

steun van zijn drie bordercollies. Borre & 

Jur kennen al wat jaren de kneepjes van 

het vak, herder Bouke hoeft hen vrijwel 

geen aanwijzingen te geven. De jonge 

enthousiaste Cas is nog in opleiding en moet 

bij zijn baasje aan de lijn. Cas is nu twee jaar 

oud en heeft nog minstens één jaar training 

nodig voor hij volledig mee kan draaien. 

Bij het uitzetten van graaslocaties houdt 

Bouke rekening met het verkeer. Wanneer 

hij een fietspad moet doorsteken met 

zijn kudde zal hij dit nooit om half 9 s’ 

ochtends doen. Maar ook met het nieuwe 

hondenbeleid in de stad houdt hij rekening. 

De schapen grazen soms in directe omgeving 

van een uitlaatgebied en dat belemmert de 

hondeneigenaren. Wanneer de schapen 

weer verder getrokken zijn maakt Bouke het 

gebied zo snel mogelijk weer toegankelijk 

voor anderen. Hondeneigenaren hoeven 

overigens niet bang te zijn om vervolgens

door schapenkeutels te wandelen. De 

uitwerpselen van schapen bestaan uit hooi. 

Wanneer dit opdroogt vervliegt het en is 

bijna niet te merken dat er schapen gelopen 

hebben; op het kaal gevreten gras na. 

Graaslocaties bestaan voornamelijk uit 

bermen en groenstroken waar weinig 

mensen wonen. Een gedeelte van de 

wijk De Held is door een ontwerpfout 

tegenwoordig een opvallende graaslocatie. 

De wijkindeling maakt het voor een normale 

grasmaaier onmogelijk om het talud rondom 

de woningen te maaien. De stadsschapen 

bieden de perfecte oplossing en lopen bijna 

bij de bewoners in de achtertuin. 

Drie keer per jaar maakt de herder een 

overtocht van noord naar zuid of andersom. 

Het hoeden door de straten lijkt allemaal 

erg soepel te lopen. “Tuurlijk zijn er wel eens 

stress-momentjes” zegt Bouke, “maar al veel 

minder dan vier jaar geleden”. Toen werd de 

nog politie ingeschakeld ter begeleiding 

wanneer de kudde een groot verkeerspunt 

over moest steken. Ervaring heeft de herder 

geleerd dat dit geen enkel probleem hoeft 

te zijn en durft hij zelfstandig met de kudde 

de oversteek te maken. In het begin moesten 

de schapen en hijzelf erg wennen aan de 

nieuwe werkomgeving. Inmiddels zijn de 

schapen goed gewend aan de aanwezigheid 

van auto’s, fietsers en asfalt. Bij het maken 

van de doorsteek van zuid naar noord krijgt 

Bouke hulp van twee mensen. Zijn baas 

helpt met hoeden en diens vrouw rijdt 

achter de kudde aan om eventuele zwakkere 

schapen op te vangen. 

Later die week heb ik het genoegen om 

tijdens de laatste doorsteek van dit jaar 

met de kudde mee te lopen vanaf het 

nieuwe DUO-gebouw naar het Reitdiep, op 

een vrijdagavond direct na de avondspits. 

Als de kudde eenmaal op gang is gekomen 

lopen de schapen in een flink tempo over 

het asfalt. Wanneer er lekker gras is zijn de 

schapen direct afgeleid en houdt de kudde 

even pauze. Bouke wil echter wel graag 

door, want er vormt zich inmiddels al een 

behoorlijke file achter hen. Automobilisten 

blijven desondanks heel geduldig en zitten 

lachend achter hun stuur. Bij het naderen 

van het eerste grote kruispunt op onze route 

word ik een beetje zenuwachtig en vraag 

mij af hoe dit ooit goed kan gaan. De herder 

bedenkt zich niet en stapt, gekleed in een 

verkeersregelaar hesje, vol vertrouwen 

de kruising op met zijn herdersstok in de 

lucht. Bij het zien van de schapen maken de 

auto’s vol begrip ruimte voor de kudde en 

steken zij vlug over. De schapen ruiken het 

16. 

gras van de singel al bijna en lopen gauw 

over het saaie asfalt. De kudde vervolgt 

probleemloos zijn weg door de singels 

en komt langs de Westerhaven. Bij de 

MediaMarkt wordt de kudde wat onrustig en 

ik vraag mij af waarom dit is. “De schapen 

zien zichzelf in de etalages en vragen zich af 

wie dat andere schaap is”, zegt Bouke. Vlak 

hierna steekt Bouke met zijn kudde soepel 

de kruising Westersingel/Astraat over, een 

kruising die voor menig automobilist een 

nachtmerrie vormt. De schapen zijn zich nog 

altijd niet bewust van de verwarring die hun 

aanwezigheid veroorzaakt. De route eindigt 

bij de Wilhelminakade, waar de schapen 

voor de laatste keer dit seizoen het gras 

zullen maaien. 

Een goede herder spreekt een aardig 

woordje ‘schaaps’. De schapen zijn zich erg 

bewust van hun herder en weten ook direct 

wanneer hij niet goed oplet. Zo nu en dan 

wil een eigenwijs schaap nog wel eens een 

doorgang ontdekken naar een beter stuk 

grasland. Dit schaap deelt dit vervolgens 

enthousiast met de anderen en er barst een 

enthousiast gemekker uit. Voor een leek 

niet te begrijpen, maar wanneer Bouke dit 

hoort weet hij direct wat er speelt. Zo ook 

wanneer ik Bouke interview: “het is altijd 

dezelfde die uitbreekt, een eigenwijze 

Schoonebeeker!”. Bouke kent zijn kudde 

goed, elk schaap heeft iets bijzonders. 

De stadskudde van Groningen bestaat uit 

een mix van ruim driehonderd Veluwseen 

Schoonebeeker heideschapen en een 

aantal Hampshire Downschapen. Deze 

laatste zijn voornamelijk rammen die nieuw 

bij de groep zijn, de eerste Schoonebeeker/ 

Hampshire Down gemengde lammeren zijn 

al opgenomen in de groep. Eind november 

zullen de schapen terug gaan naar hun 

winterlocatie. De schapen verblijven dan 

in een schaapskooi van Staatsbosbeheer in 

het Bargerveen nabij Emmen. Hier zullen 

zij weilanden begrazen en zes weken op 

stal staan om te lammeren. Begin april 

volgend jaar hoopt Bouke Arends de nieuwe 

lammeren te introduceren in Groningen. g 

Bronnen 

Breda Vandaag (2011) http://www. 

bredavandaag.nl/nieuws/2011-08-29/ 

schapen-eten-gras-voor-hoeven-paardenweg 

Gemeente Groningen (2011) http:// 

gemeente.groningen.nl/wonen-en-levenpagina/stadsschapen 

Twitternaam Bouke Arends: 

@Stadskuddegrunn




uit: duurzaamheid 

Het is alweer twee jaar geleden dat het 

voormalig verzorgingshuis Hunzerheem op 

31 oktober 2009 werd bezet door ongeveer 

tachtig krakers. Vandaag de dag wonen er 

48 mensen waarvan 7 van een anti-kraak 

bedrijf. De krakers zijn afgesloten van water 

en gas, maar hebben wel elektriciteit en een 

internetverbinding. In dit artikel maken we 

een rondje door de flat om te kijken wat de 

visie van krakers is en hoe ze hun levenstijl 

zo duurzaam mogelijk proberen in te richten. 

‘In principe zijn er twee opties,’ zegt 

kraker Josh. ‘Of we blijven hier zitten en 

hebben een onderkomen, of er komt een 

initiatief van de woningcorporatie Lefier 

of een andere project-ontwikkelaar. In 

het laatste geval vertrekken wij natuurlijk 

vrijwillig.’ Ze vinden het geen goede zaak 

dat er veel nieuwbouw plaatsvindt, terwijl 

er gebouwen zoals het Hunzerheem leeg 

staan. ‘We vullen de gaten in de stad op en 

proberen daarmee de eigenaar en gemeente 

te dwingen iets met de gaten te doen,’ 

merkt Josh op. Deze strategie past geheel 

bij de levensstijl van de krakers, waarin één 

uitgangspunt centraal staat: dingen blijven 

gebruiken. 


Wonen in het Hunzerheem 

Kraker Marinus (niet te verwarren met de 

auteur) neemt ons mee naar de begaande 

grond. ‘Hier hebben we een ‘Bikesjop’,’ 

legt hij uit. ‘Van verschillende kapotte, 

afgeschreven fietsen worden hier weer 

goede fietsen gemaakt. Ook kunnen 

bewoners hier hun eigen fiets maken of 

laten maken.’ ‘Verder hebben we op deze 

gang een aantal ateliers voor kunstenaars 

en oefenruimte voor bandjes.’ 

Op de eerste verdieping laat Marinus 

de ‘Weggeefwinkel’ zien. ‘Hier krijgen 

tweedehands spullen de mogelijkheid 

op een nieuw leven. Door deze vorm 

van hergebruik hoeven er geen nieuwe 

producten gemaakt te worden. Dat scheelt 

energie en afval.’ Dan lopen we verder 

naar het eetcafé, genaamd ‘De Kale Kip’. Er 

wordt uitsluitend veganistisch gegeten. Niet 

iedereen in de flat is veganistisch, maar zo is 

het eetcafé wel voor iedereen toegankelijk. 

Bewoners, mensen uit de buurt en ‘Vrienden 

van Hunzerheem’ krijgen hier, voor een 

inleg van 4 euro, een driegangenmenu 

voorgeschoteld. 

Zoals eerder vermeld zijn de krakers 

afgesloten van water. ‘We kunnen zo nu 

en dan water krijgen van de anti-krakers 

beneden ons, maar de hoeveelheid is 

beperkt’ zegt Josh. ‘Je leert anders om 

te gaan met water, omdat wij het zien als 

een schaarste en je ziet in hoe belangrijk 

schoon water is’ voegt Marinus toe. Om toch 

warm te kunnen douchen installeerde Josh 

en campingdouche. ‘Als ik 1 liter gekookt 

water toevoeg aan nog eens 4 liter water, 

heb ik 5 liter om mee te douchen. Je moet 

dan wel snel zijn.’ Voor het doorspoelen 

van de toiletten en het voorspoelen van 

de afwas wordt opgevangen regenwater en 

slootwater gebruikt. ‘Met behulp van een 

pomp en een voorraadtank kunnen we dit 

systeem in het hele gebouw toepassen.’ 

17. 

Het verwarmen van de kamers is een ethisch 

dilemma. ‘Omdat de centrale verwarming 

kapot gevroren is, moeten we een groot 

deel verwarmen met elektriciteit. Dit gaat 

eigenlijk tegen onze principes in, maar er 

is nog geen ander alternatief. We hebben 

de woningcorporatie aangeboden voor 

de elektriciteit te betalen, maar hier werd 

niet op ingegaan. Waarschijnlijk zijn ze 

bang dat we dan juridische rechten krijgen’ 

vertelt Josh. ‘We koken overigens op gas 

uit gasflessen en voor het afval hebben we 

een container. Hier gaat wel veel van de 

gezamelijke kas aan op. Elke kraker betaalt 

namelijk 20 euro per maand. Hiervan gaat de 

helft naar de gemeente voor het legen van 

de container. Er wordt ook veel geld besteed 

aan het opknappen van het gebouw en het 

aanbrengen of vervangen van sloten.’ 

De krakers houden goed in de gaten 

wie er komen wonen. ‘Door middel van 

een zelfbedachte procedure houden 

we verkeerde personen op afstand en 

komen er alleen mensen wonen die iets 

bijdragen aan de flat en ons gedachtegoed’ 

legt Marinus uit. ‘Ook zijn we met infoavonden 

begonnen in de buurt. We willen 

met buurtbewoners samenwerken om de 

leefomgeving in Selwerd te verbeteren. We 

hebben afgelopen mei bijvoorbeeld met 21 

krakers de buurt schoongemaakt en van de 

beloning van de gemeente organiseerden 

we een buurtfeest. Zo maak je mensen 

bewust van het duurzaam omgaan met je 

omgeving en het zorgt ook nog eens voor 

contacten in de buurt.’ 

Op moment zijn er geen officiële plannen 

en lijkt het er op dat de krakers nog wel een 

g 

tijdje in de Hunzerheem blijven wonen. 

meer weten: 

http://www.hunzerheem.info




studieadviseur 

Niels Rambags is sinds 2010 studieadviseur 

van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen 

(FRW). Zijn kantoor is in de Mercator op de 

begane grond (5417.0018) tegenover de 

trap. Als studieadviseur is hij betrokken bij 

studenten, van voorlichten in klas 4 VWO 

tot aan het beantwoorden van vragen over 

afgestudeerde masterstudenten die de 

arbeidsmarkt op gaan. 

De rol van studieadviseur is dusdanig groot 

dat je in principe met elk probleem dat 

invloed kan hebben op je studie bij hem langs 

kunt om te praten over de mogelijkheden. 

Ook met vragen over het verloop van je 

studie, eventuele studiekeuzes, extra vakken 

of minoren. In principe is de studieadviseur 

na je mentor en je vakdocent de eerste 

persoon om aan te spreken. 

Niels is, net zoals velen van ons, geograaf. 

Hij is afgestudeerd aan de universiteit van 

Utrecht in de Regionale Geografie, die het 

meest overeenkomt met de huidige Culturele 

Geografiemaster. Het idee was eigenlijk om 

in Groningen te gaan studeren, maar omdat 

zijn roots in Limburg en Brabant liggen, wilde 

hij niet te ver weg van huis studeren, want 

“ik wilde ook nog wel eens ’s weekends naar 


‘Jeg bider Ikke!’ - Niels Rambags 

huis”. Al snel bleek dat hij meer weekenden 

op zijn kamer in Utrecht dan bij zijn ouders in 

Limburg verbleef en hij dus net zo goed naar 

Groningen had kunnen gaan. 

De studiekeuze van Niels komt voort uit 

zijn liefde voor atlassen, waarmee hij als 

kind zeer veel tijd heeft doorgebracht. 

Pagina’s werden verslonden en vooral de 

pagina’s over Scandinavië waren de pineut. 

Niels heeft het studeren gecombineerd met 

allerlei commissies en een bestuursjaar 

bij zijn studievereniging, maar ook met 

voorlichten. Het voorlichten heeft hij 

jaren met veel plezier gedaan, wat onder 

andere zijn enthousiasme voor het vak van 

studieadviseur heeft gewekt. Ook heeft 

Niels gebruik gemaakt van de mogelijkheden 

om in het buitenland te studeren. Hij heeft 

een half jaar in Reykjavik gestudeerd en hij 

heeft zijn afstudeerscriptie in Kopenhagen 

geschreven over de Faeröereilanden. Door 

zijn scriptieonderwerp heeft hij zich het 

Deens snel eigen gemaakt, omdat bijna alle 

interessante artikelen in het Deens waren 

geschreven. Dit had een heleboel voordelen, 

omdat hij nu niet meer de toerist was, maar 

meer onderdeel werd van de samenleving: 

hij kon een theatervoorstelling in het Deens 

18. 

prima volgen. Uiteindelijk bleek door zijn 

integratie dat zelfs een jaar te kort was. De 

gedachte om in Denemarken te gaan werken 

was en is nog een droom, maar gelukkig blijft 

hij de komende tijd nog in Groningen. 

Na zijn afstuderen is hij bij toeval bij het 

Bureau Buitenland aan het werk gegaan. 

Daar organiseerde hij uitwisselingen voor 

studenten. Vooral het werken met mensen 

sprak hem aan, maar hij wilde graag meer met 

studenten gaan doen, hetgeen leidde tot zijn 

zoektocht naar een baan als studieadviseur. 

Hij is toen via Amsterdam, waar hij ook als 

studieadviseur heeft gewerkt, uiteindelijk 

vanaf 2010 bij ons aan de faculteit gaan 

werken, waar hij nu al ruim twee jaar met 

veel plezier werkt. 

Ook tijdens zijn werk als studieadviseur is 

hij Scandinavië, en met name Denemarken, 

niet uit het oog verloren. Recentelijk heeft 

hij zijn bachelor Deens afgerond en ook in 

zijn kantoor zijn meerdere verwijzingen naar 

Denemarken te vinden. 

Op de foto bij dit artikel staat daarom niet 

alleen Niels, maar ook zijn prachtige kaart 

van Denemarken. De pracht van deze kaart 

zit wat betreft Niels in de kunst van het 

weglaten. 

Niels spreekt met veel enthousiasme 

over zijn vak. Het contact met studenten 

waardeert hij ontzettend. Omdat hij in 

principe met alle studenten in contact komt, 

is hij in staat de ontwikkeling van studenten 

te volgen gedurende hun studententijd. Hij 

vindt dit een bijzonder en mooi aspect van 

zijn beroep. Het volgen van de ontwikkeling 

van de student, buiten de kennisvergaring 

door het onderwijs, vindt hij uniek en daaruit 

blijkt ook zijn waardering voor de student. 

Hij is zelf ook student geweest, heeft vakken 

herkanst, heeft commissies gedaan en heeft 

geprobeerd alles uit zijn studententijd te 

halen. Doordat Niels weet wat een student 

doormaakt is hij des te toegankelijker voor 

iedereen en met name de eerstejaarsstudent. 

Schroom niet om bij hem langs te gaan 

tijdens zijn inloopspreekuur (maandag en 

donderdag, 13-14 uur) of stuur een e-mail om 

een afspraak te maken. En de titel van dit 

artikel, misschien had je het al geraden, is een 

uitspraak van Niels in het Deens. Wat het betekent? 

‘Maar ik bijt niet!’. Want zo is het! g




docentenoverzicht 

De docenten van de faculteit 

In het eerste jaar van je studie leer je 

ongelofelijk veel nieuwe mensen kennen. 

Onder die mensen vallen ook de docenten 

aan onze faculteit. Om je alvast een 

voorsprong te geven hebben wij een lijst 

samengesteld met alle docenten die je het 

komende jaar tegen zal komen. Lees het 

goed door, en misschien kan je er nog wel 

wat voordeel uithalen voor op je tentamen 

of practicum ! 

Dr. J.R. Beaumont 

Ruimtelijke planning 2: urban challenge 

Justin Beaumont (1973) is geboren in 

Welwyn Garden City (Engeland). Hij 

heeft de functie van assistant professor 

bij Planologie aan onze faculteit. Hij 

geeft het eerstejaarsvak, Ruimtelijke 

Planning: the urban challenge, dat een 

aantal stadsgerelateerde onderwerpen 

introduceert. Beaumonts expertise ligt in 

de volgende onderwerpen: Stadsgeografie, 

urban governance and politics, sociaalruimtelijke 

(on)rechtvaardigheid in steden, 

post-seculiere steden/stedelijkheid, 

en faith based organisations in Europa. 

Onderzoeken waar Beaumont zich mee 

bezighoudt zijn (1) steden met succes in 

Europa, en (2) postseculiere ruimten in de 

tad in het Verenigd Koninkrijk en Nederland. 

Dr. A.E. Brouwer 

Economische geografie 1 

Aleid Brouwer is universitair docent bij 

de basiseenheid Economische Geografie. 

Zij zal in het eerste jaar Economische 

Geografie: Grote theorieën en actuele 

thema’s verzorgen, samen met dhr. 

Sijtsma. Het onderzoek van Brouwer richt 

zich onder andere op FDI (Foreign Direct 

Investment), internationale (re)locatie, 

bedrijfsheterogeniteit en gedragseconomie. 

Brouwer is in 2005 gepromoveerd in 

de Ruimtelijke Wetenschappen op een 

bedrijfsdemografisch onderwerp en 

aansluitend werkte zij als universitair docent 

bij de vakgroep International Economics 

& Business, ook bij de RuG. In haar vrije 

tijd is zij bezig met provinciale politiek en 

wijkontwikkeling. 

Drs. M. de Bakker 

Ruimtelijke Informatiekunde: Data & 

Cartografie 

Marien de Bakker werd in 1958 geboren in 

Wageningen. Na zijn studie fysische 

geografie aan de Vrije Universiteit 

Amsterdam heeft hij zich verdiept 

in het gebruik van geografische 

informatiesystemen. Vooral de educatieve 

aspecten, toepassingen van de ruimtelijke 

informatiekunde (GIS en cartografie) en het 

management van geoinformatie hebben 

zijn interesse. Hij is de coördinator van het 

Centrum voor Ruimtelijke Informatiekunde 

CRIG van de faculteit. 

Drs. H.C. Diederiks 

Inleiding Wetenschappelijk Onderzoek 

Chris Diederiks heeft na zijn middelbare 

school in Emmeloord net als jullie gekozen 

voor een studie aan de Faculteit Ruimtelijke 

19. 

Wetenschappen. Na zijn afstuderen heeft hij 

de Lerarenopleiding Aardrijkskunde gedaan. 

Vervolgens heeft hij een aantal jaren op 

verschillende middelbare scholen gewerkt 

totdat hij de kans kreeg om aan de slag te 

gaan als docent in de bacheloropleiding 

SG&P. Zijn vrije tijd besteedt hij graag 

aan reizen en wielrennen. Alle eerstejaars 

FRW zullen hem in het eerste jaar ook 

tegenkomen bij Inleiding Wetenschappelijk 

Onderzoek. 

Dr. ir. T. van Dijk 

Ruimtelijk ontwerpen 1: Regionale strategieën 

& Ruimtelijk Ontwerpen 3: ontwerpatelier 

Terry van Dijk (1975) verzorgt twee vakken 

(regionale strategieën en ontwerpatelier; 

beide in je eerste jaar) in de ontwerplijn van 

Technische Planologie, die twee jaar geleden 

werd ingezet. Hij studeerde in Wageningen, 

promoveerde in Delft, deed een NWO- 

PostDoc onderzoek in Wageningen en is nu 

dus universitair docent bij ons. Heeft veel in 

het buitenland onderzoek gedaan, met name 

naar ingrepen in agrarische structuur en 

bescherming van open ruimte tussen grote 

steden.Van Dijk onderzoekt nu vooral de 

verleidingskracht van regionale ontwerpen: 

wat doet een ontwerp met mensen, hoe ze 

kijken naar hun regio, hoe beïnvloedt een 

ontwerp hun beslissingen? 

Prof. dr. J. van Dijk 

Economie 

Jouke van Dijk (1956) is hoogleraar 

Regionale Arbeidsmarktanalyse en 

verschijnt om die reden vaak in het 

Dagblad van het Noorden. Hij is in 1981 

afgestudeerd aan de economische faculteit 

en richtte zich in zijn proefschrift op 

‘Migratie en Arbeidsmarkt’. Als onderzoeker 

houdt hij zich (volgens zijn website) bezig 

met ‘… arbeidsmarktvraagstukken als 

werkloosheid, werkgelegenheid, migratie 

en arbeidsmarktbeleid…’. In het eerste jaar 

komen jullie hem samen met prof. dr. Strijker 

tegen bij economie. 

Dr. P. Druijven 

Regio in kwestie: China 

Peter Druijven heeft uit de afgelopen 

jaren een groot aantal publicaties op zijn 

naam staan, vooral over onderwerpen 

van cultureel-geografische aard. Druijven 

heeft een tijd lang in Mexico gewoond en 

is de afgelopen jaren ook mee geweest op

. 

excursies naar dit land, die sommige SG&P 

studenten in hun derde jaar gaan meemaken. 

Naast zijn betrekking aan onze faculteit 

op het gebied van culturele geografie is 

hij ook nog werkzaam bij het universitair 

onderwijscentrum van de universiteit, bij de 

afdeling Teacher Education. Daarnaast geeft 

hij het vak China aan eerstejaars. 

Dr. P.D. Groote 

Culturele geografie 

Peter Groote werd in 1962 geboren in het 

Friese Oosterwolde, maar groeide op in 

Stadskanaal. Hij studeerde in 1988 aan 

onze faculteit af in de regionale geografie 

op een afstudeeronderzoek naar de 

stedelijke planning in Lahore, Pakistan. 

Na zijn afstuderen verhuisde hij binnen 

het WSN-gebouw naar de Economische 

Faculteit, waar hij in 1995 zijn dissertatie 

over investeringen in infrastructuur in de 

negentiende eeuw verdedigde. Vanaf 1996 

is hij weer terug op het oude nest, waar 

hij vooral cursussen culturele en politieke 

geografie verzorgt. Toch kruipt het bloed nog 

steeds waar het niet gaan kan, zodat hij nog 

steeds graag bijklust in de cultuurhistorie 

en de economische geschiedenis. 

Dr. T. Haartsen 

Geografie en planologie van Nederland 

Net als Chris Diederiks en Annemieke 

Logtmeijer is ook Tialda Haartsen geboren 

en getogen in de Noordoostpolder. Na haar 

studie Regionale Geografie (nu Culturele 

Geografie) aan onze Faculteit is zij, via wat 

omzwervingen richting onder andere het 

Arctisch gebied, als promovendus bij de FRW 

terecht gekomen. Haar promotieonderzoek 

ging over veranderingen in gebruik, 

eigendom en beelden van het platteland. 

Sinds eind 2002 werkt ze als universitair 

docent bij Culturele Geografie. 

D.J. Herbers MSc 

Population Dynamics 

Daniël Herbers is net begonnen aan het 

tweede jaar van zijn PhD. Het eerste jaar 

heeft hij doorgebracht in Barcelona, om 

daar de European Doctoral School of 

Demography te volgen. In zijn PhD project 

wil hij kijken hoe veranderingen in het 

leven van het individu invloed kunnen 

hebben op de woon-en leefsituatie en 

het welzijn op oudere leeftijd. Dit jaar 

gaat Daniël een aantal colleges geven bij 

Population Dynamics. Daarnaast helpt hij 

bij het organiseren van de ‘International 

Conference of Population Geographies’ die 

in juni 2013 in Groningen wordt gehouden. 

20. 

Prof. dr. ir. P. Ike 

Ruimtelijke Ontwerpen 2: Bouwen & Ruimtelijk 

ontwerpen 3: ontwerpatelier 

Paul Ike werd in 1949 in Groningen geboren. 

Na het behalen van het HBS-B diploma aan 

het Heymans-lyceum in Groningen, ging hij 

Weg- en Waterbouwkunde studeren aan 

de HTS, eveneens in zijn geboortestad. 

Na zijn dienstplicht is hij naar Delft 

vertrokken om Civiele Techniek te gaan 

studeren aan de Technische Universiteit 

aldaar. Hij studeerde af in de richting 

Civiele Planologie, Verkeerskunde en 

Verkeersbouwkunde. Na zijn afstuderen 

heeft hij drie jaar als onderzoeker aan de 

Universiteit in Delft gewerkt. Vervolgens 

is hij als docent en onderzoeker bij de 

faculteit komen werken, aanvankelijk op 

het gebied van de milieuplanning. Later 

heeft hij zich meer gericht op de planning 

van infrastructuur en ontgrondingen. 

Hij promoveerde op het onderwerp ‘de 

planning van ontgrondingen’. Hij is thans 

bijzonder hoogleraar in de Technische 

Planologie. Hij is de opleidingsdirecteur 

voor de bachelor SG&P en de bachelor TP en 

tevens secretaris van de examencommissie 

van de bachelor Technische Planologie. 

Dr. W.J. Meester 

Statistiek 1 

Wim Meester werd in 1953 in Heerenveen 

geboren en groeide op in Akkrum. Hij 

studeerde aan onze eigen faculteit, toen 

nog Geografisch Instituut geheten, en werkt 

er sinds 1983. Vanaf het begin heeft hij zich 

hier bezig gehouden met onderzoek, in het 

bijzonder naar imago’s en de waardering van 

vestigingsplaatsen. Later is het onderwijs 

er als taak bijgekomen. Jullie zullen hem 

tegenkomen bij het vak Statistiek 1. 

Dr. L.B. Meijering 


Louise Meijering studeerde regionale 

geografie aan de RUG. Na haar promotie 

heeft ze onder andere aan de Universiteit 

van Uppsala gewerkt. Binnen de 

bachelor geeft ze vooral vakken op het 

gebied van methodologie. Daarom zal 

ze in de propedeuse het vak Inleiding 

wetenschappelijk onderzoek en 

wetenschappelijk presenteren verzorgen. 

Dr. ir. E.W. Meijles 

Fysische geografie van de wereld 

Erik Meijles is geboren en getogen in 

West-Friesland (Noord-Holland) en 

heeft, na zijn middelbare school, Bodem, 

Water en Atmosfeer gestudeerd in




Wageningen. Hij studeerde af op een 

geomorfologische kartering in Costa Rica 

en op de invloed van het landbouwbedrijf 

op de bodemopbouw in Zeeland. Daarna 

heeft hij een promotieonderzoek afgerond 

in Plymouth (UK) over de gevolgen van 

begrazing en heidebranden op bodem 

en hydrologie van Dartmoor. Vervolgens 

heeft Erik onderwijservaring opgedaan bij 

Milieukunde aan het HBO Van Hall Larenstein 

en heeft hij zich gericht op toepassingen 

van Geografische Informatiesystemen in 

omgevingswetenschappen. Sinds 2007 is 

Erik werkzaam aan de faculteit en terug bij 

zijn favoriete vakgebied: geografie van de 

natuurlijke omgeving. 

Prof. dr. C. Mulder 


Prof. dr. C. Mulder is in maart 2011 benoemd 

tot hoogleraar Demografie en Ruimte aan 

onze faculteit. Daarvoor was Mulder acht 

jaar aan de Universiteit van Amsterdam 

dit vakgebied. Ook is ze als onderzoeker 

verbonden geweest aan de Faculteit 

Geowetenschappen aan de Universiteit 

Utrecht. Ze heeft geografie gestudeerd 

aan de Universiteit van Amsterdam. 

Haar interesses liggen onder meer in 

huisvesting en woningbezit, residentiële 

mobiliteit, woningkeuze, familieverbanden 

en de verbanden tussen huisvesting en 

demografisch gedrag. 

W. Rauws MSc 

Ruimtelijk ontwerpen 3: ontwerpatelier 

Ward Rauws, geboren in Lelystad, studeerde 

in 2009 af op een onderzoek naar de 

ontwikkeling van stad-land relaties in 

Montpellier, Frankrijk. Sindsdien is hij in 

dienst bij de faculteit als onderzoeker en 

docent bij de basiseenheid Planologie. Hij is 

betrokken bij onderzoeken naar peri-urbane 

gebieden, ruimtelijke conceptvorming en 

complexiteit & planning binnen Nederland 

en op Europees niveau. Daarnaast is hij 

medeoprichter van het Groninger Dispuut 

der Planologen Ekistics. 

prof. dr. G. de Roo 

Ruimtelijke planning 1: structuren & functies 

Gert de Roo is hoogleraar in de Planologie en 

voorzitter van de Basiseenheid Planologie. 

Daarnaast is hij President van de Association 

of European Schools of Planning (AESOP). 

AESOP vertegenwoordigt 170 universitaire 

scholen in Europa die verantwoordelijk zijn 

voor planologisch onderwijs en onderzoek. 

AESOP is, samen met ACSP, de Amerikaanse 

zusterorganisatie, mondiaal toonaangevend 

als platform voor het planningtheoretische 

debat, voor de ontwikkeling van het 

planologisch onderwijs en voor interactie 

tussen academici die ruimtelijke planning 

als hun object van studie zien. Als hoofd 

van de BE Planologie is verantwoordelijk 

voor de ontwikkeling van planologisch 

onderzoek en onderwijs. Dit heeft onder 

meer geleid tot een fundamentele 

herziening en vernieuwing van de Ba 

Technische Planologie en de beide masters 

in de planologie die aan onze faculteit zijn 

verbonden. Zijn persoonlijke interesses 

liggen op diverse terreinen, die onder meer 

de besluitvorming beslaan rond interventies 

in de fysieke leefomgeving. Veel van zijn 

onderzoeken en publicaties zijn gericht 

op de gevolgen van decentralisatie-, 

integratie- en transitieprocessen, in het 

bijzonder die het fysieke omgevingsbeleid 

raken. Een ander belangrijk deel van zijn 

onderzoek betreft de ontwikkeling en de 

onderbouwing van beslissingsmodellen, die 

keuzes kunnen ondersteunen ten aanzien 

van ingrepen in de fysieke leefomgeving. 

Dr. F.J. Sijtsma 

Economische geografie 1 

Frans Sijtsma (1964) is docent economische 

geografie bij onze faculteit. Daarnaast 

doet hij ook veel werk voor de Faculteit 

Bedrijfskunde en Economie. 

S. Slabbers 

Ruimtelijk ontwerpen 1: regionale strategieën 

Landschaparchitect Ir. Steven Slabbers 

bekleedt aan onze faculteit de functie van 

hoogleraarschap binnen het vakgebied van 

o.m de landschapsarchtitectuur. Technisch 

Planologiestudenten krijgen het eerste jaar 

college van hem. Stevens Slabbers is sinds 

enkele jaren actief op onze Faculteit en hij 

is tevens directeur van het bureau Bosch 

21. 

en Slabbers, dat actief is op verschillende 

terreinen van planning in zowel het landelijk 

als het stedelijk gebied. In zijn colleges kan 

hij de projecten waaraan zijn bureau heeft 

gewerkt goed gebruiken om zijn verhaal te 

vertellen aan de studenten. 

Prof. dr. D. Strijker 

Economie 

Dirk Strijker (1953) is hoogleraar Culturele 

geografie en is verantwoordelijk 

voor de Mansholtleerstoel voor 

Plattelandsontwikkeling. Hij bekleedt 

veel functies binnen de faculteit: zo 

is hij voorzitter van de Basiseenheid 

Culturele Geografie en voorzitter van de 

Faculteitsraad. Zijn interesse ligt vooral 

op het gebied van het platteland en kan 

elke student verbaasd doen staan over 

zijn grote kennis van namen van kleine 

gehuchtjes in de Veenkoloniën (zoals daar 

is: Gasselterboerveenschemond). 

Dr. ir. S. G. Weitkamp 

Denken over geografie en planologie 

Dr. ir. S.G. Weitkamp is sinds twee 

jaar werkzaam bij de FRW. Hij is 

assistent professor aan de RUG. Zijn 

interessegebieden zijn landscape research 

en GIS (geographic information systems). Hij 

heeft landschapsarchitectuur gestudeerd 

aan de Universiteit Wageningen. Naast 

docent is hij ook coördinator van het 

Honours College, dus de toppers onder de 

eerstejaars krijgen veel met hem te maken. 

Drs. C. Zuidema 

Ruimtelijke planning 1: structuren & functies 

Christian Zuidema werkt sinds 2003 aan 

uiteenlopende onderwerpen. Hij richt 

zich vooral op het Stedelijke Milieu. 

Centraal staan daarbij onder andere de 

problemen rondom luchtkwaliteit, de 

groeiende invloed van de Europese Unie 

op Nederlandse overheden en de toekomst 

van het Nederlandse milieubeleid. Zuidema 

heeft zijn PhD-traject aan onze faculteit 

afgelegd. g




vakintroductie 

Vakintroductie 

Altijd handig: een lijst met al je vakken van 

komend jaar. Zo kan je van tevoren checken 

wat je allemaal tegen gaat komen! 

Culturele Geografie 

SG&P Semester 1a 

Bij het vak Culturele Geografie draait 

het allemaal om betekenis, ‘meaning’, de 

relatie tussen mensen en plaatsen. Peter 

Groote vertelt op levendige wijze over 

de verschillende onderwerpen, waarbij 

de betekenis van de plek een centrale rol 

speelt. Vraagstukken omtrent etniciteit en 

natuurontwikkeling worden besproken, 

maar ook verschijnselen als globalisering en 

lokalisering komen langs. Bovendien is het 

boek ‘People and Place’ zowel interessant 

als leuk om te lezen. Veel van de namen die 

je hoort bij dit vak zal je later in je studie 

weer tegenkomen. Een goed vak om op te 

bouwen dus! 

Denken over geografie en planologie 

SG&P Semester 1a 

Dit is een nieuwe cursus en het is wat praktijk 

gerichter. Er wordt aandacht besteed aan het 

toepassen van academische vaardigheden 

in sociaal-ruimtelijke vraagstukken. Ook 

komen er verschillende actuele thema’s 

aan bod, waarbij je leert hoe een geograaf 

of planoloog dit waarneemt. Dit vak wordt 

gegeven door middel van hoorcolleges, 

werkcolleges en een excursie. Je wordt 

beoordeeld op je deelname tijdens de 

werkcolleges, dus een actieve houding 

is heel belangrijk. Verder maak je een 

reflectieverslag en een tentamen. Het vak 

wordt gedoceerd door Gerd Weitkamp 

Economische Geografie 1: grote theorieën 

en actuele thema’s 

SG&P en TP Semester 1a 

In deze cursus bespreken Aleid Brouwer 

en Frans Sijtsma de basisbegrippen 

binnen de economische geografie. De 

eerste colleges gaan over de ‘klassieke’ 

vestigingsplaatstheorieën van bijvoorbeeld 

Von Thünen en Christaller. Later worden 

nieuwere theorieën uitgelegd. Centraal in 

de colleges ligt de vraag of we de actuele 

ontwikkelingen beter kunnen begrijpen aan 

de hand van de grote theorieën. Kloppen 

de modellen ook in het dagelijks leven of 

komen ze alleen goed uit op papier? 

Ruimtelijk Ontwerpen 1: regionale 

strategieën 

TP Semester 1a 

Een vak waardoor meteen veel aspecten 

van de planologie duidelijk worden voor de 

student. De vele aspecten en problemen bij 

het oplossen van ruimtelijke vraagstukken 

komen aan bod. Na colleges van Terry van 

Dijk en Steven Slabbers volgen vijf excursies 

naar planologisch interessante gebieden in 

Nederland. Of het nou Drenthe of Almere 

is, overal zijn interessante ruimtelijke 

structuren te vinden die aan de hand van 

opdrachten worden behandeld. 

Ruimtelijke Planning 1: structuren en 

functies 

TP Semester 1a 

Dit vak kan worden gezien als een inleiding 

in de planologie. Het fantastische boek ‘Van 

Grachtengordel tot Vinexwijk’ behandelt 

bijna de hele geschiedenis van de planologie 

van Nederland en geeft een goede basis 

voor de rest van je studie. Ook ingewikkelde 

processen binnen de planologie worden 

geïntroduceerd en vervolgens in latere 

vakken uitgediept. Een goede inzet bij dit 

vak levert bij andere vakken een voorsprong 

op, en is dus aan te raden. Verder zijn de 

colleges van dit vak meestal erg interessant 

en gezellig. 


SG&P en TP Semester 1b 

Bij Inleiding Wetenschappelijk Onderzoek zet 

je je eerste stappen in het onderzoeksveld. 

Tijdens hoorcolleges en practica leer je 

hoe het onderzoeksproces er uit ziet en 

schrijf je je eerste literatuurbespreking. Het 

onderdeel bibliotheekvaardigheden bestaat 

uit twee cursussen waarin je leert hoe je de 

juiste artikelen voor jou onderzoek kunt 

vinden. Ook je presentatievaardigheden 

worden op de proef gesteld. In kleine 

groepen bespreek je het onderzoek waarna 

je kritiek ontvangt van je medestudenten. 

Het is dé basis voor een wetenschappelijke 

manier van werken. 



Deze cursus wordt in het Engels gegeven. 

Het gaat over demografie en veranderingen 

die in de bevolkingsopbouw ontstaan 

door bijvoorbeeld veranderingen in 

het vruchtbaarheidscijfer, sterftecijfer, 

22. 

het aantal huwelijken en scheidingen, 

maar ook het stijgen van de gemiddelde 

levensverwachting. Daarnaast wordt er 

aandacht besteed aan de gevolgen van zulk 

soort veranderingen. Je kunt hierbij denken 

aan de gevolgen die vergrijzing van de 

bevolking kan hebben op de arbeidsmarkt, 

de huizenmarkt en de manier waarop 

mensen samenleven. De colleges worden 

gegeven door verschillende docenten; Hans 

Elshof, Daniël Herbers , Clara Mulder en een 

aantal gastsprekers. Per college komt er een 

ander thema aan bod, waarbij je verwacht 

wordt bijbehorende artikelen te lezen. Het 

vak wordt getoetst door middel van een 

tentamen (60%) en opdrachten (40%). 

Ruimtelijke planning 2: urban challenge 


Ook deze cursus wordt in het Engels 

gegeven. Dit vak, ruimtelijke planning, 

richt zich op de stedelijke planning en 

stedelijke cultuur. Tijdens de hoorcolleges 

worden verschillende stedelijke theorieën 

en concepten behandeld die je goed 

moet weten voor het tentamen. Veel van 

deze theorieën zul je ook later zeker nog 

tegenkomen. Daarnaast moet je in een 

groep verschillende deelopdrachten 

maken, waarbij je vaak moet kijken naar 

veranderingen in bepaalde steden, 

problemen en oplossingen. Aan het einde 

van elk van deze deelopdrachten betrek je 

deze aspecten op een zelfgekozen stad. Als 

laatste maak je een eindopdracht waarbij de 

stad, die jou groepje heeft gekozen, centraal 

staat. Deze opdrachten mag je zowel in het 

Engels als Nederlands maken. Het vak wordt 

gegeven door Justin Beaumont. Het wordt 

getoetst door middel van de opdrachten 

(60%) en een tentamen (40%).

Ruimtelijk Ontwerpen 2: bouwen 

TP Semester 1b & 2b 

Dit is voor velen een van de lastigste 

vakken in het eerste jaar Technische 

Planologie. Bouwen bestaat uit twee 

onderdelen, sterkteleer en bouwrijpmaken, 

en wordt sinds een paar jaar gesplitst 

gegeven. Sterkteleer gaat vooral over met 

natuurkundige principes berekeningen 

uitvoeren op constructies om hun sterkte en 

stijfheid te berekenen. Bij bouwrijpmaken 

leer je over bodemgesteldheid en 

waterhuishouding. Onderschat dit vak niet, 

ga naar de colleges en maak je opdrachten, 

dan krijg je het inzicht dat je nodig hebt om 

de tentamens te halen. 

Fysische geografie van de wereld 


Bij het vak fysische geografie van de 

wereld leer je kennis maken met een 

andere invalshoek van de geografie. Ook 

al lijkt fysische geografie weinig te maken 

te hebben met ons vakgebied, het is toch 

onmisbare kennis voor een geograaf. Bij 

dit vak wordt er ingegaan op onderwerpen 

als geologie, klimaat, bodemkunde en 

hydrologie. Deze onderwerpen kunnen 

nog bekend voorkomen van de middelbare 

school, maar bij dit vak wordt er nog een 

stuk gedetailleerder op de stof ingegaan. 

Er wordt gekeken naar mondiale fysisch 

geografische processen, waarbij de 

ontstaansgeschiedenis van Nederland als 

voorbeeld wordt gebruikt. 

Ruimtelijke informatiekunde 1: data en 

cartografie 


Bij dit vak draait het om het verkrijgen van 

data over allerlei geografische gegevens 

van binnen en buiten Nederland en die 

vervolgens verwerken. Hier kunnen dan 

vervolgens kaarten van gemaakt worden, 

die weer gebruikt kunnen worden voor 

verder wetenschappelijk onderzoek. 

Een voorbeeld is het verzamelen van de 

spreiding van studenten over verschillende 

wijken in Groningen. Van deze gegevens leer 

je vervolgens duidelijke en overzichtelijke 

kaarten te maken. Bij dit vak heb je naast 

de gebruikelijke hoorcolleges ook een 

aantal werkcolleges, waarbij je leert hoe 

je een goede kaart maakt. Ook leer je hier 

hoe je moet werken met geografische 

informatiesystemen (GIS). 

Statistiek 1 


Statistiek staat bekend als een struikelvak 

binnen onze faculteit. Dat is het trouwens niet 

alleen bij ons, maar bij meerdere faculteiten. 

Statistiek is namelijk een vak dat van groot 

belang is voor je wetenschappelijke carrière. 

Je hebt het vaak nodig bij het schrijven van 

je bachelor –en masterscriptie. Bij dit vaak 

krijg je hoorcolleges waar de stof wordt 

uitgelegd, daarnaast nog werkcolleges 

waar je vervolgens statistische opdrachten 

voorgeschoteld krijgt. Als laatste heb je ook 

nog computerpracticums waar je aan de 

hand van het programma SPSS kennis leert 

maken met statistiek op de computer. 

Regio in kwestie: China 

SG&P Semester 2b 

China heeft met ruim 1,3 miljard inwoners 

de grootste bevolking ter wereld. Alleen 

dit al maakt van China een zeer interessant 

land. Daarnaast zijn er nog zoveel dingen 

die China bijzonder maken, zoals de rijke 

historie en de politieke perikelen als de 

éénkindpolitiek. Bovendien is de cultuur 

heel anders dan die in Europa. Maar 

China heeft ook een groeiende economie 

en kan niet langer genegeerd worden 

door de westerse wereld. Daarom is het 

belangrijk om te weten met wat voor land 

we te maken hebben. In dit vak wordt een 

eerste kennismaking gemaakt met het 

merkwaardige land China. 

Economie 


Ondanks dat wij geen economische studie 

doen, is het ook voor ons belangrijk om 

wat van de economie af te weten. Dat 

wordt al aangetoond door de vakken over 

economische geografie. Dit vak gaat verder 

in op het economische aspect zelf. Daarmee 

23. 

valt het vak wat minder in lijn met de andere 

vakken van onze studies, maar toch is het 

nuttige kennis. Voor mensen die economie 

op de middelbare school hebben gehad, 

zal er ongetwijfeld één en ander bekend 

voorkomen, maar toch is het zeker geen vak 

om te onderschatten. 

Geografie & planologie van Nederland 


In dit vak wordt de kennis die opgedaan 

is in de voorgaande vakken toegepast op 

Nederland. Dat wordt gedaan aan de hand 

van thema’s als de ruimtelijke ordening, 

natuur en landschap. En dat gebeurt niet 

alleen in de collegebanken, maar er hoort ook 

een excursie bij. Allereerst zal er een tocht 

door het interessante Flevoland gemaakt 

worden. Flevoland is helemaal gepland 

en gemaakt door mensen en is daarmee 

anders dan alle andere provincies. Daarna 

gaat de reis door naar Rotterdam. Er wordt 

bijvoorbeeld een kijkje genomen in één van 

de grootste havens ter wereld. Ook zullen 

verschillende wijken worden geanalyseerd 

om de verschillen en overeenkomsten te 

ontdekken en te verklaren. Al met al een 

interessante en leerzame trip. 

Ruimtelijk Ontwerpen 3: ontwerpatelier 

TP Semester 2b 

Dit vak is de verbinding tussen alles wat 

je in het eerste jaar hebt geleerd en de 

alledaagse praktijk. Zeven weken lang ben je 

twee volle dagen per week in Haren aan de 

slag met het maken van regiovisies, plannen 

en concrete ontwerpen in de gemeente 

Haren. Deze producten moet je aan het eind 

van de cursus ook aan afgevaardigden van 

de gemeenteraad van Haren presenteren. 

Naast het feit dat het fijn is om je kennis in 

de praktijk te gebruiken is het ook een heel 

gezellig vak waarbij je veel contact hebt met 

je studiegenoten en docenten. 

Ruimtelijk Ontwerpen 4: innovatief 

denken 

TP Semester 2b 

Bij Innovatief denken leer je van Paul Ike 

manieren om anders en vooral creatief over 

problemen na te denken. In de verschillende 

opdrachten ga je zelf bezig met het vinden 

van oplossingen met nieuwe methoden. De 

literatuur hierbij is erg leerzaam en veel 

methoden zijn erg grappig om een keer mee 

te werken. Een vak wat niet alleen binnen 

de planologie handig kan zijn, maar waar je 

ook in het dagelijks leven gebruik van kan 

maken. g




studentenorganisaties 

Geo Promotion 

Beste nieuwe FRW-student, 

Wij zijn Elisa, Danielle, Michiel, Roland, Robin 

en Marten en wij organiseren in maart 2013 

hét congres van de Faculteit Ruimtelijke 

Wetenschappen. Dit is een inspirerende 

dag voor het bedrijfsleven en studenten 

om verder in gesprek te gaan over een 

specifiek faculteit gerelateerd thema. Het 

congres laat je zien waarom je studeert en 

biedt je de gelegenheid om met interessante 

mensen in gesprek te gaan over thema’s die 

jou boeien. Dus als je een studiedipje hebt, 

simpelweg nog enthousiaster wilt worden 

over je vakgebied of in contact wilt komen 

met bedrijven is het congres, georganiseerd 

door Geo Promotion, een dag waar jij bij 

moet zijn! De dag bestaat uit verschillende 

lezingen, boeiende workshoprondes, een 

plenaire paneldiscussie met afsluitend een 

borrel en diner. 

Stichting Geo Promotion 

In 1986 werd Stichting Geo Promotion 

opgericht door een groep studenten van de 

Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen aan 

de Rijksuniversiteit Groningen. Sindsdien 

houdt Geo Promotion zich bezig met het 

organiseren van congressen, maar ook 

symposia en seminars voor de faculteit. Deze 

activiteiten hebben allen een geografisch, 

planologisch of vastgoedkundig relevant 

thema. 

Geo Promotion stelt zich als doel de 

belangstelling voor de geografie en 

planologie wetenschap onder studenten 

te vergroten. De activiteiten van Geo 

Promotion zijn er om studenten bekend te 

laten maken met de praktische toepassing 

van wetenschap op het gebied van 

planologie en geografie. 

Roland Dijkhuizen - vicevoorzitter 

Bestuur 2012 – 2013 

Ons bestuur bestaat uit zes ambitieuze 

studenten van de Faculteit Ruimtelijke 

Wetenschappen. Elisa Souverein vervult de 

functie van voorzitter. Zij volgt de master 

Vastgoedkunde en heeft daarnaast haar 

eigen vastgoedconsultancybedrijf. Daniëlle 

Koop doet de master Population Studies. 

Michiel Roelfsema combineert de masters 

Planologie en Vastgoedkunde. Roland 

Dijkhuizen volgt de master ‘Environmental 

and Infrastructure Planning’en is lid van 

studentenroeivereniging ‘Aegir’. Robin 

Groenewold zit in de laatste fase van de 

bachelor SGP en is oud-bestuurslid 

van Ibn Battuta. Marten Hoekstra is 

bachelorstudent SGP. 

Als bestuur 2012-2013 zijn we op dit 

moment al druk op zoek naar een relevant 

thema. Verschillende ideeën passeren de 

revue. We hebben contact met verschillende 

mensen van de faculteit, het bedrijfsleven 

en de politiek. Op deze manier hopen wij 

een zo actueel en interessant mogelijk 

thema te bieden. 

Wij hebben er in ieder geval allemaal 

ontzettend veel zin in. Houd de site, 

www.geopromotion.nl , in de gaten voor 

de themabekendmaking, deelnemende 

bedrijven en de interessante sprekers 

die het congres compleet maken. Mocht 

je vragen, suggesties, of mededelingen 

hebben, of je wilt eens een kop koffie 

drinken om mee te kunnen denken, mail dan 

naar contact@geopromotion.nl. 

Namens het bestuur van Geo Promotion 

2012-2013, 

Elisa Souverein - Voorzitter g 

Robin Groenewold - commissaris intern 

Elisa Souverein - voorzitter 

Daniëlle Koop - secretaris 

Michiel Roelfsema - penningmeester 

Marten Hoekstra - commissaris extern 

24.





Ibn Battuta 

Inmiddels is voor jullie een nieuw tijdperk 

aangebroken. Je bent nu een echte student 

geworden! Hopelijk heb je je plekje 

kunnen vinden op de faculteit Ruimtelijke 

Wetenschappen en heb je inmiddels ook 

al wat gehoord van Ibn Battuta. Nu hoor 

ik je denken, wat is dat dan? Je spreekt 

het uit als Ibbun Baattoettaa, en het eerste 

gedeelte is geen afkorting maar een naam. 

De naam behoort toe aan een Marokkaanse 

ontdekkingsreiziger uit de 14e eeuw die 

op zijn kameel ruim 120.000 kilometer 

heeft afgelegd. Eigenlijk heet de goede 

man Abdullah Mohammed ibn Abdullah 

ibn Ibrahim al-Lawati ibn Battuta. Hij staat 

bekend als één van de oudste grondleggers 

van de geografie uit de Arabische wereld. 

Maar wat doet een faculteitsvereniging 

en specifiek Ibn Battuta nu eigenlijk? 

De vereniging organiseert leuke, 

studiegerelateerde en gezellige activiteiten. 

Zo beginnen we elk jaar met het traditionele 

introductiekamp, maar daarnaast doen 

we natuurlijk nog veel meer. Excursies in 

binnen- en buitenland, lezingen, borrels, 

barbecues en feesten worden door een 

groep enthousiastelingen georganiseerd 

voor alle studenten aan de faculteit. Deze 

groep bestaat onder andere uit het bestuur, 

maar vooral belangrijk zijn de vele 

Ibn Battuta 

verschillende commissies, werkgroepen en 

genootschappen die de vereniging rijk is. 

Een van de dingen die de vereniging het 

afgelopen jaar heeft georganiseerd was de 

korte buitenlandse excursie naar Frankfurt. 

Daarnaast werd er een lánge buitenlandse 

excursie naar Roemenië, Moldavië en 

Oekraïne gehouden. Tevens ging er een 

grote groep studenten door middel van 

een liftwedstrijd richting Oostende. Ook 

vertrekt er sinds een aantal jaren elk jaar een 

grote groep leden richting de Alpen voor de 

wintersport met de wintersportcommissie. 

Naast deze langere excursies zijn er ook vele 

dagexcursies. Bijvoorbeeld een dagexcursie 

naar de door een vuurwerkramp getroffen 

wijk in Enschede en een rondleiding bij 

een rioolwaterzuiveringsinstallatie in 

Garmerwolde. Verder organiseert EGEA 

voor weinig geld veel uitwisselingen met 

andere geografiestudenten in Europa. 

Naast al het reizen worden er ook lezingen, 

bedrijfsbezoeken en workshops gehouden. 

Hierbij moet je denken aan bijvoorbeeld 

een lezing over het natuurbeleid, een 

bezoek aan een bedrijf als Stadkwadraat en 

een workshop ontwerpen. Kortom, er valt 

voor iedereen wel iets te zien en te doen bij 

de verschillende activiteiten. 

g 

25. 

Ook dit jaar gaat er natuurlijk weer van alles 

gebeuren. Alle activiteiten zijn te vinden 

in de activiteitenagenda op onze website 

www.ibnbattuta.nl. 

Naast alle activiteiten heeft de vereniging 

ook zijn eigen koffiekamer in het 

Duisenberggebouw. Hier kun je elke dag 

een lekker bakje koffie of thee halen tegen 

een zeer schappelijke prijs. In de pauzes 

loopt deze kamer gezellig vol met studenten 

vanuit alle jaargangen om bij te komen van 

het zware studentenleven. Tussen 10:00 en 

13:00 is er ook altijd iemand van het bestuur 

aanwezig in deze kamer. Dus heb je een 

vraag, of gewoon zin in een gezellig praatje, 

kom dan eens langs! 

Tot slot, lijkt het je leuk om mee te gaan 

met activiteiten van Ibn Battuta, schrijf je 

dan in via de site of het mededelingenbord 

bij de koffiekamer. Wil je naast je studie 

ook actief worden en zelf onderdeel zijn 

in het bedenken en tot stand laten komen 

van alle verschillende activiteiten? Schrijf 

je dan in voor één van de commissies of 

werkgroepen van Ibn Battuta. Als je hierover 

meer informatie wil, kijk dan eens op de site 

of vraag een bestuurslid naar wanneer de 

inschrijvingen van een bepaalde commissie 

of werkgroep opengaan. g 

Bestuur Ibn Battuta 2012-2013 (v.l.n.r.): 

Kim van der Zande (commissaris extern), Ewout van Spijker (secretaris), Paula Bongertman (vice-voorzitter), 

Lucas Vaartjes (voorzitter), Niels van den Brink (penningmeester), Marjolijn Dijk (commissaris intern).





Pro Geo 

Als je begint met studeren komen er altijd 

een heleboel nieuwe leuke dingen op je 

af. Nieuwe mensen, een nieuwe omgeving. 

En ook een nieuwe manier van leren. Er 

zijn immers veel verschillen tussen de 

middelbare school en de universiteit. Een 

belangrijk verschil is de grote mate van 

zelfstandigheid die je hebt op de Faculteit 

Ruimtelijke Wetenschappen (FRW). Die 

zelfstandigheid is fijn, maar wordt óók van 

jou verwacht. Veel dingen moet je zelf 

regelen, zoals: boeken kopen, inschrijven 

voor vakken en naar colleges gaan. Het is 

echter niet mogelijk om als student álles 

binnen de FRW zelf te regelen. Daarom 

bestaat Pro Geo. Deze stichting 

wordt bestuurd door vijf studenten 

en probeert de belangen van alle 

studenten aan de faculteit zo 

goed mogelijk te behartigen. 

Bestuur Pro Geo 2012-2013: 

(v.l.n.r.) 

Martine Mollema 

Vice-voorzitter 

Anne Boer 

Secretaris 

Roselinde van der Wiel 

Penningmeester 

Loes Kerkdijk 

Voorzitter 

Berber Oosterhagen 

Commissaris OC’s 

Website: www.progeo.nl 

E-mail: info@progeo.nl 

Omdat dit misschien nogal vaag klinkt een 

paar voorbeelden van wat Pro Geo (dus ook 

voor jou!) doet: 

- Pro Geo doet er alles aan om klachten 

van studenten met betrekking tot de 

FRW op te lossen. Voorbeelden zijn: een 

overvolle collegezaal, een tentamen dat 

de stof niet dekt of een docent die zijn 

afspraken niet nakomt. Hierover nemen wij 

dan contact op met de docent of met de 

Opleidingscommissie. Je kunt bovendien 

Pro Geo 

anoniem blijven als je dat wilt. Op www. 

progeo.nl/klachten of via de e-mail kun je 

ons bereiken. 

- Ook kan Pro Geo vragen beantwoorden 

met betrekking tot je opleiding. Voor advies 

en voorlichting kun je dus ook bij ons 

terecht. Omdat we net als jij student zijn, 

zijn we vaak goed op de hoogte van wat er 

speelt bij vakken. 

- Pro Geo controleert de kwaliteit van het 

onderwijs aan de FRW. Dit gebeurt onder 

andere in de Faculteitsraad (F-raad), die 

zeggenschap heeft over 

de onderwijsprogramma’s. De vijf 

bestuursleden van Pro Geo zitten samen 

met vijf personeelsleden in de F-raad. 

Ongeveer vijf keer per jaar vergadert dit 

orgaan over belangrijke zaken binnen de 

FRW. Via verkiezingen in mei wordt de 

F-raad ieder jaar samengesteld. 

- Daarnaast stuurt Pro Geo de 

Opleidingscommissies (OC’s) aan. In een OC 

evalueren enkele studenten en docenten de 

vakken van een vorige periode. Elke opleiding 

heeft er één. Ook voor komend jaar zijn we 

26. 

weer op zoek naar een eerstejaarsstudent 

SG&P en eerstejaarsstudent TP die zitting 

willen nemen in de OC. Begin september 

kun je je hiervoor inschrijven. 

- Pro Geo organiseert samen met Ibn 

Battuta de boekenverkoop voor studenten 

in september. Daarnaast wordt er samen 

de Carrièredag georganiseerd. Op deze dag 

kunnen studenten kennismaken met de 

arbeidsmarkt. 

- Jaarlijks organiseert Pro Geo de FRW 

Onderwijsprijs voor de beste docent aan 

de faculteit. Met deze prijs proberen we 

docenten te inspireren om interessante 

colleges te geven. 

Dit zijn slechts enkele voorbeelden van 

zaken waar Pro Geo zich mee bezig houdt. 

Meer informatie kun je vinden op de 

website, of stuur ons een e-mail. Natuurlijk 

kun je ook een praatje maken met één van 

de bestuursleden van Pro Geo. g




poster 

g 

27.

hier - girugten

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?