Opm. Drents landschap 12 - Stichting Het Drentse Landschap

zijn dat dan bijvoorbeeld de heidevelden, beekdalgraslanden,
blauwgraslanden, roggeakkers en zandverstuivingen. Maar
ook sommige bostypen bevatten karakteristieke soorten, wat
kan samenhangen met extreme voedselarmoede of juist met
de rijkdom van de in Drenthe aan de oppervlakte aanwezige
potklei.
Juist in de laatste eeuw zijn bij pogingen van de mens om de
natuur naar zijn hand te zetten - vooral bij agrarische ruilverkavelingen
- grote oppervlakten halfnatuurlijke cultuurlandschappen
verdwenen. Daarmee verdween ook een groot
deel van de karakteristieke flora en fauna, of werd uiterst
zeldzaam.
Waarmee gaat ‘Het Drentse Landschap’ verder
Het ligt voor de hand dat onze Stichting alleen recht doet
aan haar naam, als ze doorgaat met het beschermen van de
archeologische, historische en natuurlijke waarden in het
landschap. Met name wanneer die voor Drenthe karakteristiek
zijn of juist in deze provincie goed bewaard zijn gebleven. De
aandacht zal allereerst uitgaan naar wat nog rest van de oudere
cultuurlandschappen, omdat die het meest karakteristiek en
waardevol en in biologisch opzicht het rijkst zijn. Doch ook
de jongere, veelal armere landschappen verdienen de aandacht.
Al was het maar om daar de biologische en landschappelijke
kwaliteit te verbeteren. Voor de eigen terreinen
zullen voortdurend keuzen moeten worden gemaakt. De
belangen van de flora lopen niet altijd parallel met die van
de fauna of de cultuurhistorie. Met duidelijke doelstellingen
en keuzen kan de Stichting haar identiteit en plaats in de
samenleving manifesteren.
Van belang is daarbij het typisch regionale als uitgangspunt
Beschouwingen
21
te kiezen om de funktie van de Stichting enigszins af te
bakenen ten opzichte van de landelijk opererende organisaties.
Samenwerking met anderen is op het vlak van natuurbescherming
goed geregeld. Wat de cultuurhistorische
aspecten betreft, is er echter in organisatorisch opzicht weinig
structuur te bespeuren. Hoewel ‘Het Drentse Landschap’
een open oog heeft voor cultuurhistorische waarden en er in
haar terreinen zorg voor draagt, zou zij meer in het algemeen
voor cultuurhistorische zaken een actievere rol kunnen
vervullen. Het landelijk gebied heeft meerdere funkties. Er
gebeurt van alles om allerlei funkties te realiseren. Maar al te
vaak is de vernieuwingsdrift zo groot dat men zich er
onvoldoende van bewust is, dat er patronen en elementen
zijn die het behouden waard zijn. En dat dit vaak met weinig
inspanning mogelijk is. Bij elke activiteit dient men zich
vooraf af te vragen, welke sporen uit het verleden getuigen
van de geschiedenis van het gebied. Zijn er bewoningssporen
uit de prehistorie, vertelt de nederzettingsstructuur of het
wegenpatroon iets over de historische ontwikkeling. Blijkt
de relatie tussen de natuurlijke omstandigheden en de eertijdse
mogelijkheden uit de verkaveling, zijn er historische
monumenten met herkenbare samenhang met de omgeving,
etc.
Er zijn inmiddels tal van voorbeelden van de modieuze opvatting
van een maakbare natuur; de zogenaamde natuurontwikkeling
die de gevolgen van de vernietiging moet
compenseren. In veel gevallen houdt men daarbij echter te
weinig rekening met gegevens uit het verleden. Nog afgezien
van de vraag of de beoogde natuur maakbaar is en zo
ja, of je dan nog van natuur mag spreken. Wat zich hier en
daar ook aandient, is het creëren van namaaknatuur of
pseudocultuur; imitaties die afbreuk kunnen doen aan de
authenticiteit van wat overgeleverd is. Herstel en restauratie
zijn uiteraard te rechtvaardigen. Nieuwe natuur is ook
prima, mits het niet ten koste gaat van historische waarden
en duidelijk is dat het nieuw is. ‘Het Drentse Landschap’ zal
zulke keuzen uiterst zorgvuldig moeten blijven maken.
Er mag geen twijfel over bestaan dat de Stichting ‘Het
Drentse Landschap’ een duidelijke taak heeft bij het in stand
houden van de eigen identiteit van Drenthe in natuur en
landschap.