HET MEISJE VAN YDE - Drents Museum

5 HET LEVEN ROND HET BEGIN VAN DE JAARTELLING
Stel je eens voor dat je in een wereld leeft waar een heleboel normale dingen niet bestaan. Dus
geen steden, winkels, ziekenhuizen, wegen, auto’s, fietsen, computers, telefoons en iPods. Zelfs
geen gewone ding als papier. In zo’n wereld zou je bijna niet meer kunnen leven.
Het meisje van Yde heeft wel geleefd zonder al deze dingen. Zij leefde rond het begin van de
jaartelling, zo rond het jaar 0. Het was een wereld van houten boerderijen, gereedschappen van
ijzer, karren met houten wielen, met de hand gemaakte potten en simpele bronzen sieraden. Er
stierven in die tijd veel kinderen en de mensen werden niet oud. Er waren altijd wel ruzies met
andere groepen uit de buurt en oorlog was heel normaal. Ook deden ze aan toekomst voorspellen.
Dat deden ze door houtspanen op een wit doek te gooien of te luisteren naar het gehinnik van de
paarden. Zo konden ze bijvoorbeeld kijken of ze een vijand meteen moesten aanvallen of dat ze
beter nog even konden wachten.
Drenthe zag er 2000 jaar geleden heel anders uit dan nu. In die tijd had Drenthe nog veel loofbos.
In die bossen leefden verschillende soorten wilde dieren, zoals wolven, beren, wilde zwijnen,
edelherten, elanden, reeën, oerossen en lynxen. In de beken zwommen veel vissen en ook de
bever en de otter leefden daar. De beekdalen waren nog niet veranderd in weilanden, maar waren
begroeid met elzebroekbos. En er was veel hoogveen. De kleine en grote venen waren nog niet
beschadigd en bedekten grote delen van Drenthe. Het veen had ook een hele belangrijke betekenis
in het leven van het meisje van Yde en haar tijdgenoten. Ze hadden er ontzag en respect voor
omdat ze dachten dat er goden woonden.
WOONPLAATS EN HUIS
Het meisje van Yde zal niet ver van het veentje waar ze is gevonden, gewoond hebben. Er is een
kans dat op de es van Yde een nederzetting, een klein dorpje, heeft gelegen. Een es is een stuk
grond die een beetje bol staat. Het is zo bol geworden doordat er eeuwenlang mest en
heideplaggen op die plek zijn opgehoopt. Vaak worden er op de Drentse essen veel archeologische
vondsten gedaan. Zo worden er plattegronden van boerderijen en bijgebouwtjes gevonden en
kuilen waar afval in werd gegooid.
Een nederzetting was nooit heel groot. Er stonden ongeveer vier of vijf huizen bij elkaar. Het
meisje heeft dus in een gehucht gewoond. Hoe het huis waarin ze geboren en opgegroeid is er
precies uitziet, weten we natuurlijk niet. De es van Yde is namelijk nooit onderzocht. Maar haar
huis zal wel geleken hebben op de huizen die in het Drentse Noordbarge zijn opgegraven. De
plattegronden die ze daarvan vonden, bestonden uit greppels en paalgaten. De greppel laat zien
waar de wand heeft gestaan. Daar waar de greppel onderbroken is, hebben ingangen gezeten. De
kuilen in het midden van de plattegrond geven de plaats aan waar de palen hebben gestaan die de
wand en het dak droegen. De palen in het huis waren niet met spijkers aan elkaar gemaakt. Alles
werd met gevorkte palen gedaan, gaten waar houten pennen in werden gezet en touw. De
huiswand zal gemaakt zijn van vlechtwerk besmeerd met leem. Het dak zal ver hebben uitgestoken
om deze wand te beschermen tegen weer en
wind. Het dak zelf was gedekt met stro of
riet.
Een deel van het huis werd gebruikt als stal
voor het vee. Mensen en dieren woonden dus
onder hetzelfde dak. In de stal konden koeien
staan. Maar koeien waren niet de enige
huisdieren. Ook waren er paarden, varkens,
schapen en ook wel geiten. Op het erf liepen
honden en ganzen rond, maar nog geen
kippen en katten. De dieren werden niet
alleen voor het vlees gehouden, maar voor
zoveel mogelijk dingen gebruikt. De melk van
koe, schaap en geit werd gedronken of er
werd boter, kaas en karnemelk van gemaakt.
Afb. 9) IJzertijdboerderij in Orvelte
12