maart 2013 (.pdf 1,89 MB) - Rijk Zwaan

Seeds&Services
Laureen RZ bewijst zich als bedrijfszeker ras
‘Bonbon RZ biedt prima uitwijkmogelijkheid’
‘Krachtige Roxanna RZ ideaal voor tussenplanting’
Komkommer | Maart 2013

2
Inhoud
2 Uitgelicht, Er is meer…
3 ‘Laureen RZ bewijst zich als
bedrijfszeker ras’
4 Laureen RZ stuksgever met
‘super plus’ gewas
5 ‘Minder gewaswerk met
Laureen RZ’
6 ‘Bonbon RZ is een prima
uitwijkmogelijkheid’
7 ‘Krachtige Roxanna RZ ideaal
voor tussenplanting’
8 Minder arbeid en meer
zekerheid met Ferox RZ
BonDefense maakt naam
9 Bonaire RZ: bontvirusresistent
en productief
10 Goede komkommerprijzen voor
Spaanse telers
11 Nieuw platform voor teeltadvies
Adressen en telefoonnummers
Uitgelicht
Er is meer…
Dit jaar is Rijk Zwaan met een nieuwe komkommerdemo gestart
in Kwintsheul. Op 1.000 m² in de kas van Gebr. Zwinkels,
hebben we nu een goede plek om onze partners inzicht te geven
in de diversiteit van de komkommer.
In Nederland en België gaat het in de komkommerteelt vooral om het lange type.
Maar er is meer. De cocktail en de minikomkommer zijn redelijk bekend, maar het
miditype en vooral de Aziatische komkommer en de slicer zijn dat bijvoorbeeld
veel minder. Voor het eerst zullen we de verschillende types nu op één centrale
locatie presenteren. Zo kunnen geïnteresseerden uit binnen- en buitenland inzicht
krijgen in de vele mogelijkheden voor teelt, handel, retail en horeca.
Natuurlijk zijn ook de Nederlandse en Belgische komkommertelers van harte
welkom in de demo. We verwachten u hier veel inspiratie te bieden. Bovendien
is ook de lange komkommer goed vertegenwoordigd in de demo. De ambitie is
hierbij niet om het volledige assortiment te laten zien. Wél kunnen we bezoekers
inzicht geven in een aantal nieuwe types en rassen en in ontwikkelingen op
gebied van bijvoorbeeld smaak, houdbaarheid en resistenties.
Bent u geïnteresseerd in een bezoek aan de komkommerdemo? Neem dan contact
op met uw teeltadviseur. Hij leidt u graag langs ons brede assortiment.
John Coremans
Managing Director Rijk Zwaan Nederland
‘Laureen RZ
bewijst
zich als
bedrijfszeker
ras’
Seeds&Services | Komkommer | Maart 2013 3
Willy Aarts had met Laureen RZ opvallend minder last van Mycosphaerella.
In april 2012 wist Willy Aarts nog niet welk zomerras hij dat jaar
zou gaan telen. Rijk Zwaan-teeltadviseur Ton Berkers nam de
Brabander daarom mee naar het westen van het land, waar een
aantal bedrijven net een vroege zomerteelt Laureen RZ waren gestart.
De teler moest snel beslissen, maar werd voldoende overtuigd.
Wat hielp bij de keuze voor Laureen
was zijn basisvertrouwen in Rijk Zwaan-
rassen. Zo teelt Aarts sinds een paar
jaar naar tevredenheid Proloog RZ; echt
een keuze voor kwaliteit. “Sowieso zijn
Rijk Zwaan-rassen altijd degelijke rassen,
waarvan de kwaliteit nooit echt
teleurstelt. Zeker bij zo’n nieuw ras is
dat belangrijk.”
Terugkijkend heeft Aarts van zijn beslissing
Laureen te gaan telen dan ook geen
spijt. “Eigenlijk ben ik al een paar jaar
zoekende naar een goed zomerras. Ik
heb er velen geprobeerd maar om verschillende
redenen vielen ze allemaal
weer af. In 2011 leek ik ook een goede
te hebben gevonden, maar gooide
Mycos uiteindelijk nog roet in het eten.”
2011 was weliswaar een jaar waarin
de Mycosphaerella-druk sowieso hoog
was, maar toch bleek de weerstand tegen
deze schimmel vorig jaar nu net een
van de grote voordelen van Laureen.
“Door zijn kleinere bloemetjes is hij er
duidelijk minder gevoelig voor. Tussen
Laureen had ik nog een proefpaadje met
een ander ras staan. Die was er weer duidelijk
gevoeliger voor. Deze eigenschap
van Laureen is een groot voordeel, want
in 2011 heb ik wel gezien hoeveel uitval
je van Mycos kunt hebben. Ook tegen
Botrytis is Laureen trouwens sterk.”
Dunnen
Van collega’s in het westen wist Aarts al
dat Laureen niet de zwaarste komkommers
geeft. Toch werd hij bij de eerste
oogst nog verrast door de wat kortere
vruchten. “Nu had ik vanaf het vijfde
oksel alles laten zitten, maar een volgende
keer zou ik toch wat gaan dunnen.”
Omdat er in de zomer ook nog eens
sprake was van donker weer, werd het
tempo enigszins uit de teelt gehaald.
“De kwaliteit was goed, maar als er meer
snelheid in had gezeten, hadden de
vruchten misschien nog wat meer rib en
lengte gehad. Zo’n hoge plantbelasting
bij de start blijft toch lang doorspelen. De
kleur van Laureen is overigens opvallend
goed: de vruchten zijn mooi donker.”
Een ander pluspunt van Laureen is het
gunstige gewastype. “Hij heeft opvallend
kleine blaadjes, zodat je de vruchten
goed ziet hangen. Met oogsten hoeven
we er daardoor minder dicht op te
zitten.” Belangrijk is verder dat Laureen
geen kunstgrepen nodig heeft om hem
in balans te houden. In combinatie met
zijn lage gevoeligheid voor Mycos lijkt
er dan ook sprake van een bedrijfszeker
ras. “Ja, zo kun je dat zeker noemen.
Als ik Laureen weer ga telen denk ik er
nog meer uit te kunnen halen. Maar als
betrouwbare stuksgever heeft hij zich
zeker al bewezen!”
Laureen RZ
Heideheuvel
Asten
Oppervlakte: 3,4 ha
Zaaidatum: 15 mei 2012
Plantdatum: 14 juni 2012
Stengeldichtheid: 1,45 per m²
Aantal stuks t/m 10 sept: 75 per m 2
Gem. vruchtgewicht: 423 g

4
Laureen RZ stuksgever
met ‘super plus’ gewas
Ties Verbaarschot wisselt niet zo snel van ras, alleen als er écht sprake
is van verbetering schenkt hij zijn vertrouwen aan een nieuwkomer.
Met Laureen RZ heeft hij er zo één gevonden. De belangrijkste
pluspunten van dit zomerras? Minder arbeid en méér stuks.
Verbaarschot startte zijn bedrijf in 2009
in Wellerlooi. In 2012 kocht hij er een
bedrijf in Meijel bij, dit jaar huurt hij een
extra kas in Helenaveen. De bedrijven
hebben elk hun eigen bedrijfsleider en
eigen arbeidsfilm, maar delen hetzelfde
uitgangspunt. “Ik zet vooral in op kostprijsverlaging”,
vertelt de teler. “Dat betekent
dat ik arbeidsvriendelijke rassen
teel.” In het voorjaar teelt de teler naar tevredenheid
Proloog RZ en Euphoria RZ,
maar in de zomer zocht hij nog naar verbetering.
“Op advies van mijn teeltadviseur
heb ik daarom vorig jaar Laureen
uitgeprobeerd. In één keer op de hele
locatie in Meijel, want proeven die je
niet kunt tellen hebben naar mijn idee
toch weinig meerwaarde.”
Donkere vruchten
Laureen werd geplant op 16 juni en liet
al snel daarna zijn karakter zien. “Het
is een echte stuksgever. Hij geeft meer
oksels onder de draad en daardoor meer
vruchten. Het is wel belangrijk om op
de stam wat te dunnen, want anders
Ties Verbaarschot plant komende zomerteelt
op alle drie de bedrijven Laureen RZ.
kan hij kortere vruchten geven.” Ook
de kwaliteit was prima, vertelt de teler.
“Vergeleken met mijn vorige zomerras
zijn de vruchten wat donkerder: dat is
een voordeel. Bovendien bleek het ras
sterk tegen Mycosphaerella. Dat was
goed te zien, want het andere ras gaf in
dezelfde periode wel problemen.”
Na een vlotte overgang naar de ranken
bleef de kwaliteit ook in de tweede fase
van de teelt prima. “Zeker net zo goed
als het concurrentras. Je kunt ook makkelijk
lang doorgaan met dit ras. Vorig
jaar hebben we de teelt tot 10 september
doorgetrokken, en konden we lang weg
blijven uit klasse II.” Laureen vraagt
niet om een bepaalde sturing, zodat de
teler kan vasthouden aan zijn beproefde
strategie: “Gewoon klimaat maken. Hij
is generatief genoeg, dus een groeizaam
klimaat is het beste.”
Opstaand blad
Aan het einde van de teelt kon
Verbaarschot de balans opmaken: 81
Laureen RZ
Ties Verbaarschot
Helenaveen
Oppervlakte: 2,6 ha
Zaaidatum: 23 mei 2012
Plantdatum: 16 juni 2012
Aantal stuks t/m 10 sept.: 81 per m 2
Gem. vruchtgewicht: 403 g
stuks. “Maar net zo belangrijk is zijn
arbeidsvriendelijkheid. Voor het gewas
geef ik hem een ‘super plus’. Door zijn
open karakter hoef je minder blad weg
te halen en zie je de vruchten goed hangen.
Opvallend is dat hij qua bladoppervlakte
niet of nauwelijks inlevert. Het
verschil is vooral dat het blad minder
hangt: langs het opstaande blad kun je
makkelijker heenkijken.”
Na de positieve ervaringen in 2012 heeft
de teler voor komende zomer de knoop
al doorgehakt: Laureen wordt op alle
drie de bedrijven zijn zomerras. “Wel
zal ik op de stam dan wat meer dunnen:
waar ik vorig jaar elke oksel heb
laten komen, zal ik er nu 1 of 2 weghalen.
Daarmee wil ik de vruchten niet alleen
wat langer krijgen, maar ook wat
dikker. Veel andere zomerrassen geven
juist al lichtere komkommers; met
Laureen hoop ik daarom net iets zwaardere
vruchten te oogsten.”
‘Minder
gewaswerk
met
Laureen RZ’
Theo Brand houdt van rassen die je lekker met tempo kunt telen.
Theo Brand zocht een makkelijk bewerkbaar komkommerras
en vond Laureen RZ. Afgelopen zomer plantte de teler uit
Etten-Leur Laureen voor het eerst en is zeer te spreken over
de uitkomst. “We wilden terug in arbeid. Snijden en sorteren,
oké. Maar liever zo min mogelijk gewaswerk. Laureen’s kleine
blad en enkelvruchtigheid maakten dit mogelijk.”
Theo Brand moet graven in zijn geheugen,
de zomerteelt is immers al even
geleden. Wat hem in ieder geval nog
helder op het netvlies staat is de goede
productie en kwaliteit van Laureen.
“Gemiddeld vruchtgewicht hebben we
niet bijgehouden, maar we hadden wel
een pad waar het aantal komkommers
geteld werd. Laureen produceerde
55,73 stuks klasse 1 per m², dat is zeker
bovengemiddeld! Allemaal super kwaliteit:
geen krommen, geen stek en geen
binnenland. En ik denk dat tachtig procent
is weggegaan als 40’ers en 35’ers.
Wat me verder opviel was dat de vruchten
niet overdreven zwaar werden.
Ze groeiden makkelijk door tot mooie
40’ers en stopten dan. Prima hoor, een
kleine 40’er is ook een 40’er.”
Klein blad
Laureen is zeker niet het eerste
Rijk Zwaan-ras dat geplant wordt bij
Kwekerij Brand. “Rijk Zwaan-rassen
bevallen mij wel. Het zijn haast allemaal
rassen die je lekker met tempo
kunt telen. Geen rare, trage fratsen.
Ja, ook Laureen past in dat rijtje thuis.
Maar de echte reden om na jaren over
te stappen, was Laureen’s prettige gewas.
De plant heeft klein blad en blijft
hierdoor fijn open. Je kan de vruchten
goed zien hangen. Met Laureen hebben
we tijdens de zomermaanden maar één
keer een rondje blad geplukt, terwijl dit
voorheen echt twee of drie keer moest.
Daarnaast is dit ras enkelvruchtig op
de ranken en kent mede daardoor bijna
geen abortie. Heel prettig.”
Qua teelt weet Brand weinig bijzonders
te melden. Zijn standaard teeltregime
voldeed prima. “Ik teel in substraat op
goten en dat teeltsysteem paste goed bij
Laureen. Door zijn enkelvruchtigheid is
Laureen daarnaast makkelijk in balans
te krijgen en te houden. Voeding, vocht,
temperatuur? Geen kunstgrepen, eigenlijk
heb ik niks anders hoeven doen dan
bij het ras dat ik voorheen altijd teelde.
Ik hanteerde een gemiddelde etmaaltemperatuur
van 20 à 20,5 ºC en speelde
Seeds&Services | Komkommer | Maart 2013 5
een beetje met dag en nacht. Juist tijdens
de zomermaanden gebruik ik de groeibuis.
’s Zomers is dat mijn hoofdnet en
’s winters draait het als tweede verwarmingssysteem
naast de buisrail. Ik werk
graag met een groeibuis in het gewas,
de warmte komt dan gelijk waar je het
hebben wilt: tussen de plant.”
Zomerteelt
De zomerteelt van 2012 liep bij Brand
tot 6 augustus. Op 13 juni werd de
eerste vrucht van Laureen geoogst.
Daarna volgde nog een derde teelt
komkommer. Dit jaar gaat er misschien
anders uit zien. De teler twijfelt nog.
“Misschien kies ik wel voor een herfstteelt
tomaten.”
Laureen RZ
Theo Brand
Etten-Leur
Oppervlakte: 3 hectare
Zaaidatum: 4 mei 2012
Plantdatum: 25 mei 2012
Productie: 55,73 stuks per m²
Vruchtgewicht: 400 g

6
‘Bonbon RZ
is een prima
uitwijkmogelijkheid’
Het is bijna een jaarlijks terugkerende
gebeurtenis op veiling BelOrta (Mechelse
veilingen en Coöbra): de eerste komkom-
mers van het nieuwe seizoen zijn afkomstig
van het bedrijf P.A. Groenewegen
in Chaam. Groenewegen brengt al zijn
producten via telersvereniging Flandria
voor de Belgische klok. De eisen zijn
daar hoog, maar dat houdt de teler
juist scherp. Viruskomkommers zijn dan
ook geen optie. “Bonbon is een goede
uitwijkmogelijkheid. En de resistentie
werkt echt: ik heb met dit ras nul kom-
Bonbon RZ
Peter Groenewegen
Chaam
Oppervlakte: 19.100 m²
Zaaidata: 3 en 11 april 2012
10 en 20 juli 2012
Plantdata: 26 april en 3 mei 2012
1 en 11 aug. 2012
Plantafstand: 1,5 planten per m²
Gem. vruchtgewicht: 417 g
Peter Groenewegen
Peter Groenewegen ontdekte vorig jaar maart het
komkommerbontvirus in zijn gewas. Voor de tweede en
derde teelt stapte hij daarom over op Bonbon RZ, het bont-
virusresistente komkommerras van Rijk Zwaan. “Ik had al een
proefpaadje Bonbon meegemaakt en wist dus wat wel en niet kon.
Het is niet het meest makkelijke ras, maar zolang je de plant goed
in balans houdt, geeft ‘ie een hoge productie en prima kwaliteit.”
ma nul zwarte vruchten geoogst. Soms
zie je wel symptomen op het blad, maar
na een week zijn die dan ook weer verdwenen.
En het feit dat de Belgische veilingen
dit ras hebben toegelaten, maakt
duidelijk dat Bonbon ook qua kwaliteit
prima presteert. De stamkomkommers
waren vrij kort, maar die aan de rank
helemaal perfect. Mooi donkergroen,
super strak en allemaal veertigers.”
Enorme worteldruk
Na een tussenplanting aan het eind
van de eerste teelt, pootte de teler de
hele kas vol met Bonbon. “Het oude gewas
vertoonde virus, dus dat moest er
snel uit. Mijn ervaringen met Bonbon
zijn goed. De planten kwamen mooi
uniform binnen. Ze groeiden goed weg
en vanaf het vijfde blad heb ik de eerste
komkommers aangehouden. Daarna
lieten we er in elk oksel één zitten en
bovenin een dubbele. Een dag voor het
snijden hebben we de jonge planten omgehangen
en ook die overgang verliep
zonder problemen. Bij de eerste tussenplanting
konden we drie weken na de
start weer komkommers oogsten en de
plantingen in augustus kwamen na 14
dagen al in productie.”
“De productie van Bonbon doet zeker
niet onder voor die van een vatbaar
ras. Maar dat gaat niet vanzelf. Dit
ras vraagt om een specifieke aanpak.
Belangrijkste aanwijzing? Breng gelijk
vanaf de eerste week balans in de plant
en houdt deze de rest van de teeltduur
strak vast: je moet Bonbon zo telen
dat hij continu in vrucht blijft hangen.
Dit ras heeft namelijk een enorme
worteldruk, zo veel dat indien de
plant leeg is, het zichzelf zwaar zou
opblazen. Daarom moet je Bonbon
niet teveel broeien, maar juist luchtig
telen en een hoge EC-waarde hanteren.
Zelf gaf ik een EC van 3,3 mee.”
Prima uitwijkmogelijkheid
“Daarnaast geven wij de jonge planten
altijd veel water, vijftig procent
drain halen we makkelijk. Ons bedrijf
teelt op perliet, met één steker per
duopot, en we druppelen non-stop.
Ook op het heetst van de dag. Door
deze goede doorstroming van water
houden we de watertemperatuur laag.
Problemen met Pythium en rotpoten
kennen we dan ook niet. Ja, mede
dankzij Bonbon is 2012 goed verlopen.
Voor de komende teelt staat wel weer
een ‘normaal’ vatbaar ras op het programma.
Natuurlijk afhankelijk van
de stand van het gewas in maart.
Mocht het nodig zijn, dan is Bonbon
een prima uitwijkmogelijkheid.”
Marco Zuidgeest blikt tevreden terug op het eerste teeltjaar in zijn
nieuwe kas. De voor hem vertrouwde Roxanna RZ werd ingezet in
de tweede en derde teelt en presteerde naar verwachting. Aan het
eind van het jaar stonden ruim 200 komkommers per m² op de teller.
“Dit jaar gaan we het ras, de kas en alle omstandigheden nog beter op
elkaar afstemmen. Ik weet het zeker: de productie kan verder omhoog.”
Marco Zuidgeest bouwde 4,7 hectare
nieuw op de plaats van het ouderlijk
bedrijf en twee buurbedrijven in
Delfgauw. Enkele toegepaste technieken
zijn diffuus glas, een goothoogte
van 6,50 meter, kaderloze luchtramen,
daksproeiers en een wit gecoate onderbouw.
Daarnaast koos de teler voor paden
van twee meter breed. “Wij oogsten
in die tijd zeven dagen per week, bijna
allemaal komkommers van net boven
de 400 gram, en wat minder loopwerk
is dan wel zo prettig. Daarom koos ik
voor zes in plaats van de gebruikelijke
zeven paden per tralie van 12 meter. En
het oogstwerk gaat bij ons altijd door
omdat wij gebruik maken van tussenplanten.
Deze strategie vraagt, zeker bij
een lange zomerteelt, om een ras met
een groot uithoudingsvermogen. En dat
is Roxanna zonder twijfel!”
Prachtig groen
“Waarom je oude schoenen weggooien
als je nog geen nieuwe hebt? Vooralsnog
is Roxanna gewoon het beste ras
voor de tweede en derde teelt. Op m’n
vorige tuin heb ik er volop ervaring
mee opgedaan en ik had dan ook geen
behoefte aan een nieuwkomer, zeker in
zo’n eerste jaar. Natuurlijk merken we
wel dat Roxanna in de nieuwe kas anders
reageert. Of dat aan het ras ligt, die
nieuwe faciliteiten of andere invloeden,
laat ik in het midden, maar enkele aandachtspunten
zijn er wel. Ten eerste wil
ik melden dat de komkommers tot aan
het eind van het seizoen, ook de onderste,
prachtig groen blijven. Ik weet zeker
dat dit door het diffuus glas komt. Ech-
ter, de productiestijging die ik door het
nieuwe glasdek had verwacht, is ietwat
uitgebleven. Ook had ik me ingesteld
op een flink vegetatief gewas. Dat viel
mee, sterker nog, we moesten echt vechten
voor groei. Gelukkig kan Roxanna
dat prima aan. En verder had ik me
voorgenomen om niet te schermen.
Helaas blijft dat in sommige perioden
toch echt nodig.”
“Komende teelten zal ik dus wat eerder
gaan schermen. Ook blijkt dat, voor de
mooiste overgang van stam naar rank,
je maximaal drie dubbelen bovenin kan
laten hangen. Verder maakt de hoge kas
het mogelijk lucht te knijpen en meer
temperatuur toe te laten. Overdag willen
we ongeveer 0,5 in de druppel-EC
zakken. ’s Nachts bieden we dan uiter-
Seeds&Services | Komkommer | Maart 2013 7
Roxanna RZ
‘Krachtige Roxanna RZ
ideaal voor tussenplanting’ Marco Zuidgeest
Delfgauw
Oppervlakte: 4,7 ha
Zaaidata: 13 mrt en 14 juni 2012
Plantdata: 6 april en 6 juli 2012
Plantafstand: 1,5 plant per m²
Gem. vruchtgewicht: 400 g
aard weer voldoende voeding aan. Met
die ingrepen hopen we in het voorjaar
meer groei te genereren en uiteindelijk
een beter totaalresultaat te halen. Het is
nog even zoeken. Enig minpuntje van
Roxanna blijft, ook in de nieuwe kas, de
krommere vruchten in de laatste twee
weken van de teelt.”
Beweegbare groeibuis
Marco Zuidgeest heeft nog een troef
in handen, een beweegbare groeibuis.
“Voordat zich problemen met bijvoorbeeld
Mycos voordoen, schakelen we
over op de groeibuis als hoofdnet en
stoken hem op tot zo’n 50° tot 55°C.
Gelukkig zijn we zowel de tweede als
derde teelt vrij van Mycos en snotpunten
doorgekomen.”
Marco Zuidgeest nam Roxanna RZ mee naar
zijn nieuwe bedrijf.

8
Minder arbeid en meer
zekerheid met Ferox RZ
Willy de Kok plantte vorig jaar één tralie Ferox RZ (voorheen
24-188 RZ) tussen standaardras Roxanna RZ. Terwijl de nieuwkomer
qua opbrengst en kwaliteit niets voor de productietopper onderdeed,
toonde hij een paar belangrijke teeltvoordelen. Reden genoeg om
de proef komende zomer op te schalen.
“Een van de belangrijkste verschillen
met Roxanna is dat Ferox van zichzelf
wat selectiever is”, vertelt de teler.
“Daardoor hoef je op de stam wat minder
te dunnen. Vorig jaar plantte ik op
3 mei en begon ik op het vijfde oksel.
De negende en de veertiende haalde
ik eruit zodat ik op 14 stamkomkommers
uitkwam. Hetzelfde aantal als bij
Roxanna, maar met het verschil dat ik
bij de eerste oogst al aan de draad zat.”
De gerektere groei ziet de teler dan ook
als een extra pluspunt. “Ik hoefde net
één rondje minder te draaien.”
Uithoudingsvermogen
Naast de productie en de sortering, doet
ook de kwaliteit van Ferox niet onder
voor die van Roxanna. “Zeker naar het
einde van de teelt toe is die minstens
even goed: hij heeft een prima uithoudingsvermogen
en is bij erg heet weer
minder gevoelig voor brandkoppen.”
Bovendien is het ras sterk tegen bontvirus.
Het betreft geen resistentie als bij
Bonbon RZ, maar Ferox geeft meer bescherming
dan andere rassen. “Als je in
april gaat zaaien weet je vaak nog niet of
je misschien al virus in de kas hebt. Zon-
BonDefense maakt naam
Steeds meer telers onderstrepen de unieke eigenschappen van de
BonDefense-rassen van Rijk Zwaan. Deze komkommerrassen zijn
hoog resistent (HR) tegen bontvirus (CGMMV).
Bij BonDefense-komkommerrassen blijft de plant na een aantasting met bontvirus
normaal doorgroeien. Er ontstaan geen of nauwelijks virussymptomen in de plant
en op de vruchten. De kwaliteit en productie zijn daardoor beter dan bij normale
(vatbare) met bontvirus aangetaste planten. Daarnaast gaat de vermenigvuldiging
van het virus in de plant minder snel dan bij normale (vatbare) komkommerrassen.
De concentratie van het virus in de plant is dan ook een stuk lager, waardoor de verspreiding
van plant naar plant aanzienlijk wordt vertraagd.
Een BonDefense-ras is dus sterker tegen bontvirus, maar is er niet immuun voor. Een
gewas dat er gezond uitziet, kan toch besmet zijn met bontvirus. Daarom blijft het
belangrijk om hygiënisch te werken.
Herkenbaar
Rijk Zwaan werkt hard aan de ontwikkeling van nieuwe rassen met bontvirusresistentie:
we verwachten snel een jaarrond assortiment te kunnen aanbieden. Om het
u gemakkelijk te maken, zijn onze bontvirusresistente rassen te herkennen aan een
speciaal BonDefense-logo. Dit logo wordt, naast de RZ Seeds & Services Magazines,
bijvoorbeeld ook gebruikt in het assortimentsboekje komkommer en op de website.
Willy de Kok gaat proef opschalen.
der voor Bonbon te kiezen, bouw je met
Ferox dan toch wat extra zekerheid in.”
Al met al lijkt Ferox voor de teler dan
ook een vooruitgang te kunnen zijn.
“Om daar zeker van te zijn ga ik de
proef in de tweede teelt van dit jaar opschalen
naar een afdeling van 1.500 m².
Dan kan ik specifiek sturen op het ras en
ga ik ook het aantal stuks en het gewicht
bijhouden.”
Bonaire RZ: bontvirusresistent
en productief
Vorig jaar heeft Rijk Zwaan proeven gedaan met
Bonaire RZ (voorheen 24-194 RZ). Dit ras is net als
Bonbon RZ hoogresistent tegen bontvirus en presteerde
op gebied van productie vergelijkbaar met Roxanna RZ.
Bonaire RZ is het tweede ras van Rijk
Zwaan dat onder het BonDefense label
op de Nederlandse markt gebracht
wordt. Dit betekent dat Bonaire, net als
Bonbon, hoogresistent is tegen komkommerbontvirus
(CGMMV-HR). Verschillen
zijn er natuurlijk ook, zo mist
Bonaire de IR meeldauwresistentie.
Daar tegenover staat het gewastype:
Bonaire is sterker en meer in balans.
Alle eigenschappen bij elkaar maken
van deze nieuwkomer een bedrijfszekere
keuze. Bonaire kan geplant worden
OVERZICHT RASSENPROEVEN BONAIRE RZ (24-194 RZ) 2012
1
Seeds&Services | Komkommer | Maart 2013 9
proef/tuinder: Teler Teler Teler Teler
zaaidatum: 17 apr 23 apr 26 apr 23 mei
plantdatum: 9 mei 18 mei 16 mei 14 jun
einde teelt: 1 aug 6 aug 7 aug 1 sep
hoofdras: Concurrentras Roxanna RZ Roxanna RZ Roxanna RZ
st/m² kg/m² GVG st/m² kg/m² GVG st/m² kg/m² GVG st/m² kg/m² GVG
Laureen RZ 69,1 30,7 444 73,8 31,6 428 75,7 31,5 416 67,2 29,0 432
Roxanna RZ 66,1 31,2 472 67,4 30,2 448 71,8 30,6 427 61,9 27,2 439
Bonaire RZ
Ferox RZ
69,6 31,4 451 71,1 30,6 430 70,5 30,6 435 64,2 27,9 435
Bonbon RZ
Concurrentras
59,7 26,6 446 71,2 30,0 421 61,8 26,9 435
5
2
6
proef/tuinder: Teler Teler Teler Teler
zaaidatum: 16 jul 2013 17 jul 16 jul 17 jul
plantdatum: 7 aug 7 aug 8 aug 10 aug
einde teelt: 29 okt 10 nov
hoofdras: Bonbon RZ Concurrentras Concurrentras Roxanna RZ
st/m² kg/m² GVG st/m² kg/m² GVG st/m² kg/m² GVG st/m² kg/m² GVG
Laureen RZ 42,6 17,3 406 43,9 18,6 423 50,8 20,6 405
Roxanna RZ 40,2 17,7 440 49,5 20,5 413
Bonaire RZ
Ferox RZ
40,2 16,9 421 42,7 18,8 440 53,8 22,3 414 50,3 20,7 412
Bonbon RZ 37,9 15,1 399 41,4 18,2 440 48,7 20,1 413
Concurrentras 52,7 22,4 425
BonDefense
van half maart tot en met de laatste
herfstplantingen, eind augustus.
Teeltadvies
Het gewas van Bonaire is dus vergelijkbaar
met dat van Roxanna. Wel
blijkt dat Bonaire iets rustiger naar
de draad groeit. Ook de rankuitloop
verloopt meer beheerst dan bij de
vergelijkbare Roxanna. Daarnaast
zijn we bij de krachtige Roxanna
veelal gewend in de bovenste drie
oksels dubbele vruchten aan te hou-
3
7
den. Ons advies voor Bonaire is echter
om één à twee oksels meer op één
vrucht te dunnen. Op die manier blijven
de ranken voldoende sterk en creëert u
een vlottere overgang van stam- naar
rankproductie. Verder laat Bonaire een
gemakkelijke vruchtzetting zien. Hier
past een snel en wat vlakker temperatuurregime
het beste bij.
Voor verdere vragen over Bonaire adviseren
wij u contact op te nemen met uw
Rijk Zwaan-teeltadviseur.
4
8

10
Terug- en vooruitblik Spanje
Goede
komkommerprijzen
voor
Spaanse
telers
Het Spaanse teeltseizoen loopt op zijn einde. De meeste supermarkten
in Noordwest-Europa zijn inmiddels overgestapt op
het Nederlandse product. Een goed moment om te evalueren hoe
het Spaanse winterseizoen is verlopen en alvast vooruit te blikken
naar het nieuwe seizoen.
In het seizoen 2012 / 2013 is een iets
kleiner areaal komkommer aangeplant
dan het winterseizoen hiervoor. De
krimp zat met name in het najaar van
2012, dus de plantingen van augustus.
De teelten in Spanje zijn goed van start
gegaan, maar hadden in november en
december te maken met lagere temperaturen
en vooral veel neerslag. De gerealiseerde
producties waren minder en
er kwamen meer problemen met ziekten
zoals valse meeldauw in het gewas en
Mycosphaerella in de vruchten.
Lagere producties
Normaal gesproken liggen de producties
van een winterteelt lange komkom-
mer tussen de 11 en 13 kilo per m².
Dit jaar wordt verwacht dat de producties
gemiddeld 2 kilo lager uitkomen.
Dat is het directe gevolg van het weer
in november en december. De komkommerprijzen
zijn dit seizoen goed geweest
voor de Spaanse telers. Toch zullen de
teelten niet veel langer doorgaan en we
verwachten ook niet meer voorjaarsplantingen.
Oude gewassen raken op en
veel vertrouwen in aanhoudend goede
prijzen hebben de Spaanse komkommertelers
niet.
Over de grens
Spanje
Stabiel areaal
De voorspelling is dat het areaal komkommers
in het seizoen 2013 / 2014
stabiel blijft. De belangrijkste reden
hiervoor is het goede resultaat dat ook
in de teelten van paprika, courgette
en aubergine is gerealiseerd. Voor de
telers in deze gewassen is er dan ook
geen reden om te veranderen van teelt.
Tomaten daarentegen hebben deze
winter met mindere prijzen te maken
gehad. We verwachten geen omschakeling
naar komkommers vanuit de
tomaten, omdat de meeste tomatenkassen
op plaatsen staan waar de omstandigheden
niet gunstig zijn voor een
komkommerteelt. Op deze plaatsen zijn
vaak de nachten te koud en/of is de
waterkwaliteit niet voldoende.
Nieuw platform voor teeltadvies
Veel telers hebben vorig jaar al kennis gemaakt met de ‘RZ Teeltblogs’.
Inmiddels heeft Rijk Zwaan hiervoor een opvolger ontwikkeld met
extra mogelijkheden: Growing Partner RZ.
Growing Partner RZ – geschikt voor de
smartphone – is een digitaal communicatieplatform
met bondige en actuele
teelttips van Rijk Zwaan-teeltadviseurs.
Naast komkommer, is de service ook al
beschikbaar voor de gewassen aubergine,
paprika en tomaat.
Met Growing Partner RZ kan efficiënter
gebruik worden gemaakt van kennis die
al aanwezig is. De praktijkervaringen
en ideeën die teeltadviseurs onderweg
opdoen kunnen via het systeem in één
RIJK ZWAAN NEDERLAND B.V.
Ton Berkers
Mobiel +31 (0)6 53 29 89 93
t.berkers@rijkzwaan.nl
Ronald van den Bulk
Mobiel +31 (0)6 51 31 06 30
r.van.den.bulk@rijkzwaan.nl
Peter Reinders
Mobiel +31 (0)6 51 16 61 28
p.reinders@rijkzwaan.nl
Marcel van Koppen
Mobiel +31 (0)6 51 76 15 84
m.van.koppen@rijkzwaan.nl
keer breed verspreid worden. Zonder
dat de teeltadviseurs het over specifieke
bedrijven hebben, kunnen ze telers praktische,
actuele tips geven en daarmee
helpen het beste uit de rassen te halen.
De website is openbaar, maar alleen
telers van Rijk Zwaan-rassen hebben
een inlogcode ontvangen. Ingelogde
gebruikers kunnen ook reageren op
teelttips en de reacties van andere gebruikers
zien. Nog geen inlogcode ontvangen
of wilt u meer informatie over
Growing Partner RZ ontvangen? Mail
Simone Zuidgeest van Rijk Zwaan:
s.zuidgeest@rijkzwaan.nl
Kees de Jong
Mobiel +31 (0)6 53 29 89 90
k.de.jong@rijkzwaan.nl
John Verbruggen
Mobiel +31 (0)6 20 24 71 74
j.verbruggen@rijkzwaan.nl
Hans Eigenraam
Mobiel +31 (0)6 27 88 51 04
h.eigenraam@rijkzwaan.nl
ZAADHANDEL HOLLANDIA NV BELGIË
Peter Scheire
Mobiel +32 (0)475 25 87 35
p.scheire@hollandia.be
Seeds&Services | Komkommer | Maart 2013 11
Er bestaan verschillende niveaus van specialisatie in interacties
tussen planten en ziekten of plagen. Het identificeren van dergelijke
specialisatie vereist ingewikkelde analysemethodes.
Vaststellen of een plant al of niet is aangetast door een specifieke
belager, kan afhangen van de gebruikte analysemethode.
Het is belangrijk, in het algemeen, te benadrukken dat de
specialisatie van belagers van tijd tot tijd en van plaats tot
plaats kan variëren, afhankelijk is van milieufactoren en dat
nieuwe biotypen van plaagveroorzakers of fysio’s van pathogenen
kunnen ontstaan die resistentie kunnen doorbreken.
Immuniteit: een plantenras wordt niet aangetast door een
specifieke plaag of ziekte.
Resistentie: het vermogen van een plantenras om de groei en
ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken
alsmede de schade die zij veroorzaakt in vergelijking met vatbare
plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden
en plaag- of ziektedruk. Deze plantenrassen kunnen echter wel
enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaagof
ziektedruk.
Twee niveaus van resistentie worden gedefinieerd:
Hoge resistentie (HR): plantenrassen beperken de groei en
ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte onder normale
plaag- of ziektedruk sterk in vergelijking met vatbare rassen.
Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen
of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk.
Intermediaire resistentie (IR): plantenrassen beperken de
groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte, maar
kunnen meer symptomen vertonen in vergelijking met hoog
resistente rassen. Intermediair resistente plantenrassen zullen
minder ernstige ziektesymptomen of schade vertonen dan
vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden
en/of plaag- of ziektedruk.
Vatbaar: het onvermogen van plantenrassen om de groei en
ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken.
Indien in een resistentiecode t.a.v. een bepaald ras wordt verwezen
naar bepaalde biotypen of stammen waartegen resistentie
wordt geclaimd, dan betekent dit dat geen resistentie
wordt geclaimd tegen andere biotypes of stammen van dezelfde
plaag of ziekte.
Indien in een resistentiecode niet wordt verwezen naar biotypen
of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan
betekent dit dat resistentie alleen wordt geclaimd tegen bepaalde
niet nader gespecificeerde biotypen of stammen.
Beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en elke andere informatie
in welke vorm dan ook van Rijk Zwaan, bijvoorbeeld
over de houdbaarheidsdatum, zaai-, plant- en oogstdata, zijn
zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op ervaringen in proeven
en praktijk. Rijk Zwaan aanvaardt echter in geen enkel geval
aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit het gebruik
van zulke beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en informatie.
De koper/gebruiker is zelf verantwoordelijk voor de
juiste opslag van de zaden en dient zelf te beoordelen of de
zaken en teeltadviezen geschikt zijn om voor de beoogde teelten
respectievelijk onder de lokale omstandigheden te worden
gebruikt.
Opname van een ras in deze uitgave betekent niet automatisch
dat dit ras beschikbaar is voor exploitatie; het kan alleen voor
beproeving beschikbaar zijn. Voor meer informatie kunt u
contact opnemen met Rijk Zwaan (www.rijkzwaan.nl).
De foto's in deze uitgave demonstreren de types waartoe de
genoemde rassen behoren en niet alle rassen als zodanig.
Deze foto’s vormen geen enkele garantie, expliciet noch impliciet,
t.a.v. de prestaties van het gewas.
Rijk Zwaan Nederland B.V.
Burgemeester Crezéelaan 40
Postbus 40, 2678 ZG De Lier, Nederland
Telefoon +31 (0)174 53 23 00
E-mail sales@rijkzwaan.nl
www.rijkzwaan.nl
Zaadhandel Hollandia nv
Westkaai 8, 2170 Merksem, België
Telefoon +32 (0)3 647 06 07
E-mail info@hollandia.be
www.hollandia.be
ACCOUNTMANAGERS BENELUX
Accountmanager trade & retail
Maarten van der Leeden
Mobiel +31 (0)6 12 98 48 07
m.van.der.leeden@rijkzwaan.nl
Accountmanager plantenkwekers
Peter Reinders
Mobiel +31 (0)6 51 16 61 28
p.reinders@rijkzwaan.nl

Wilt u reageren op artikelen uit deze
RZ Seeds & Services? Stuur dan een
e-mail naar m.de.veen@rijkzwaan.nl.
Uw reactie wordt zeer op prijs gesteld.
Ties Verbaarschot:
Rijk Zwaan Nederland B.V. | Burgemeester Crezéelaan 40 | 2678 KX De Lier | Nederland | www.rijkzwaan.nl
Zaadhandel Hollandia nv | Westkaai 8 | 2170 Merksem | België | www.hollandia.be
“De belangrijkste plus-
punten van Laureen RZ?
Minder arbeid en
méér stuks.”