Seeds & Services Paprika - september 2012 (.pdf 4 - Rijk Zwaan

Seeds&Services
‘Nagano RZ blijft ons verbazen’
Mooie grove paprika’s met Sven RZ
‘Pursuit RZ ook zonder voornacht voldoende grof’
Paprika | September 2012
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 1 03-09-12 15:24

2
Inhoud
2 RZ Teeltblogs
3 ‘Van Davos RZ komt meer af
dan je denkt’
4 ‘Davos RZ is een turbo die
blijft doorgaan’
5 ‘Ik krijg een kick van Davos RZ’
6 ‘Nagano RZ blijft ons verbazen’
7 ‘Nagano RZ blijft in de zomer
mooi en grof’
8 ‘Alles klopt bij Nagano RZ’
9 Sapporo RZ: ‘niet te grof en
niet te fijn’
10 ’Falco RZ het beste ras met
TM3-resistentie’
11 Nieuwe stappen gezet in
onderzoek opkweek
12 ‘Met Stayer RZ is het gewoon
heel makkelijk telen’
13 ‘Ik heb Stayer RZ nog nooit te
groeierig gezien’
14 ‘Sven RZ valt vooral op
door kwaliteit’
15 ‘Mooie grove paprika’s met
Sven RZ’
16 Juiste teelwijze gevonden voor
Inzell RZ
17 ‘Met Jorrit RZ houd ik vast aan
mijn eigen lijn’
18 ‘Succesvolle overstap naar
groen met Pursuit RZ’
19 ‘Pursuit RZ ook zonder
voornacht voldoende grof’
20 Meer duidelijkheid over
mergnecrose
Terug in de paprika’s
21 ‘Met Lovemysalad.com kunnen
we ons verhaal vertellen’
22 ‘Redwing RZ kan prima tegen
de hitte’
‘Snelle Redline RZ geeft
hoge kwaliteit‘
23 Adressen en telefoonnummers
Uitgelicht ‘Van
Davos RZ
komt meer
af dan je
denkt’
RZ Teeltblogs
Voor drie kleuren paprika heeft Rijk Zwaan nu een RZ teeltblog:
een digitale verzamelplaats voor bondige en actuele teelttips van
onze teeltadviseurs.
Eind 2010 begonnen we een pilot met de ‘paprikablog rood’, toen volgde
geel en ook telers van groene paprika hebben nu hun eigen platform.
Al snel bleek dat de blogs goed gelezen en gewaardeerd worden.
Voor alle substraatgewassen van Rijk Zwaan zijn de blogs inmiddels
dan ook de definitieve opvolgers van de e-mailnieuwsbrieven.
Vanuit kantoor proberen we het gebruiksgemak en de mogelijkheden van
de RZ teeltblogs verder te verbeteren. Vanaf volgend seizoen starten we met
een nieuw, door Rijk Zwaan zelf ontwikkeld platform, dat beter geschikt
is voor gebruik op een smartphone. Niet alleen is de informatievoorziening
straks nog dynamischer en actueler, voor klanten van Rijk Zwaan wordt
het systeem ook extra interactief.
Ook als teler kunt u namelijk helpen de blogs waardevoller te maken. Heeft
u inhoudelijke opmerkingen over een teelttip of suggesties voor een actueel
onderwerp? Aarzel dan niet om te reageren. Zo kunnen we teeltinformatie
met elkaar naar een hoger plan tillen.
Voor algemene vragen, suggesties of opmerkingen over de blogs kunt u
altijd contact met mij opnemen via 0174 532 238, of natuurlijk met uw eigen
teeltadviseur.
Simone Zuidgeest
Medewerker Marketing Communicatie
Rijk Zwaan Nederland
Leo van der Valk focust vooral op kwaliteit en sorteert voor diverse
deelmarkten. Omdat de vraag naar fijne soorten stilaan terugliep, is
hij langzaam wat grovere rassen gaan telen. Vorig jaar combineerde
hij Sapporo RZ met Nagano RZ, nu staat er voor het eerst Davos RZ.
De teelt van Nagano RZ verliep vorig
jaar eigenlijk perfect, maar Van der Valk
wilde het ras ook nog wel eens in een
hete zomer zien. Daarom teelt hij dit
jaar voor de helft Davos. Door mergnecrose
startte hij hierbij aanvankelijk
met wat slappe takken en planten. “Deze
rassen zijn daar helaas wat gevoeliger
voor”, vindt Van der Valk. “Ondanks
dat dit probleem bij ons bekend was,
hadden we toch te weinig inboeters
achtergehouden. We hadden 1 procent
reserveplanten en konden daardoor
Davos RZ
Leo van der Valk
Teler te Vierpolders
Oppervlakte: 1,8 ha
Zaaidatum: 15 okt. 2011
Plantdatum: 30 nov. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 6,7 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 24,4 kg/m²
wat minder selectief zijn met het vervangen
van achterblijvers.”
Snel
Bij Davos was het eerste doel om
hem op het derde oksel te laten zetten.
“Normaal gesproken is dat de sterkste
knop. Maar nu rijpte het eerste zetsel
door de koude februari traag af; daardoor
hadden we soms een krimpscheurtje,
terwijl het ras daar eigenlijk
helemaal niet gevoelig voor is.” Zoals
verwacht toonde Nagano zich de snelste
van de twee, maar Davos doet er
niet veel voor onder. “In het begin
krijgt Davos best wat lengte en body:
dan moet je hem generatief sturen.
Maar op een gegeven moment slaat
hij om naar generatief. Het typische
is dat er altijd wat minder aan lijkt
te hangen dan Nagano, terwijl er wel
meer van afkomt.”
Omdat Van der Valk een 3-stengelsysteem
heeft oogst hij niet heel grof.
“Al is 185 gram voor ons doen nog
best zwaar. Een voordeel van Davos is
ook dat hij vrij dikwandig is; dat geeft
bij het sorteren wat extra flexibiliteit.
Seeds&Services | Paprika | September 2012 3
Leo van der Valk merkt dat Davos RZ qua snelheid niet veel onderdoet voor Nagano RZ.
Verder is het gewas vrij ruim geschakeld
en draait het daardoor makkelijk
in. Net als Nagano geeft hij weinig topwerk,
al is dat bij het aanmaken van
extra stengels, wat soms nodig is bij
lege touwtjes, juist een nadeeltje.”
Schermen
Als na een bewolkte ochtend de zon
er even goed door komt wil de kop bij
Davos wel eens een beetje flauw gaan,
maar dat is volgens de teler vooral een
voordeel. “Het is beter dan dat hij het
vocht onttrekt aan de vruchten; dan
zou je risico lopen op neusrot.” Omdat
het ras hier niet gevoelig voor is, kan
Van der Valk veel schermen: iets wat
hij altijd graag doet. Een vast folie past
echter minder goed. “Door de vroege
start komt dat net niet handig uit: als
het koud wordt hebben wij altijd al een
flinke plant staan.”
Ook volgend jaar zal de teler weer
voor een vroege zaaidatum kiezen en
twee verschillende rassen telen. “Als
ik dan weer Davos teel laat ik de eerste
vrucht misschien een oksel hoger
komen. Verder zal ik onder de kop
wat meer gaan toppen: wat daar
nog aan zetting komt geeft alleen
maar extra werk en kans op slechte
vruchten. En dat is nergens voor
nodig, want binnenland geeft Davos
normaal gesproken minimaal.”
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 2-3 03-09-12 15:24

4
‘Davos RZ
is een turbo
die blijft
doorgaan’
Teeltmanager Jeu Rutten van Wijnen Square Crops is iemand die
van nature graag stookt. Bij Davos RZ past deze strategie uitstekend.
“Het devies is om bij de start met het licht mee te stoken: zo komt
de snelheid van het ras volledig tot zijn recht.”
De gebroeders Pieter en Twan Wijnen
maakten in 2009 de stap naar het nieuwe
tuinbouwgebied Californië. Aldaar
heeft Wijnen Square Crops 32 hectare
paprika, op het moederbedrijf in Egchel
staat nog eens 9 hectare. In 2004 kwam
Jeu Rutten de gelederen versterken.
Vorig jaar zag hij Davos in een proefvak
en merkte dat het ras op alle
fronten meekwam met het hoofdras.
“De grofheid, snelheid en groeikracht
van het ras waren een aangename verrassing.
Bovendien zagen we een zeer
snelle herzetting.”
Jeu Rutten vindt de kwaliteit van Davos RZ verbazingwekkend.
Na de ervaringen in de proef, zette
het bedrijf dit seizoen zo’n 13 hectare
Davos. De plantgrootte viel tegen. “Ik
had graag een plant met iets meer body
gehad. Nu moesten we wat rustiger van
start gaan en was het lastig om vier gelijke
stengels te krijgen.” Ondanks het
4-stengelsysteem wist de teler de plant
vroeg te laten zetten, op het vierde oksel.
Tegenvallende weersomstandigheden
deden hem besluiten het eerste zetsel
groen te oogsten. “Zo kregen we uiteindelijk
de plant die we graag wilden.”
Geweldige kwaliteit
In de beginperiode werden vooral
vruchten van 200 gram geoogst. Het
derde zetsel was een vrij zwaar zetsel,
zodat het gewicht terugliep naar 160
tot 170 gram. Overwegend ging het
hierbij nog om 85’ers. “De vrucht is wat
‘breedgeschouderd’. Van onderen zou
hij net wat grover mogen zijn, maar
de kwaliteit is geweldig. Je ziet niks;
geen stippen of kopscheuren, echt verbazingwekkend.”
Van collega’s hoorde
de teler dat de plant bij het indraaien
wel eens flauw wil gaan. Zelf zag hij
dat in veel mindere mate. Actief telen
is wat hem betreft het beste, met behulp
van de buizen en de luchtramen.
“In het begin van de teelt geven we net
Davos RZ
Wijnen Square Crops
Telers te Egchel en Californië
Oppervlakte: 13 ha
Zaaidatum: 23 okt. 2011
Plantdatum: 11 en 12 dec. 2011
Stengelsysteem: 4 stengels
Stengeldichtheid: 6,75 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 23,6 kg/m²
voldoende water om sterke wortels te
maken, in de zomer gieten we flink.
Soms wel 2,8 à 3 keer de instraling.
Afhankelijk van de intering geven we
in de nacht nog een aanvulbeurt.”
Tomaatachtig sturen
In het algemeen kiest Rutten voor een
‘tomaatachtige’ sturing. “Op een lichte
dag mag de temperatuur er flink op,
maar is het donker, dan is het een
kwestie van rustig blijven. In de voornacht
gaan we dan nog wel eens naar
15 à 16 graden, terwijl anderen op 17
à 18 graden blijven.” Dit teeltbeleid
werpt bij Wijnen duidelijk vruchten
af: het gewas staat volledig in balans.
Niet te vet en niet te generatief. “Davos
heeft echt de turbo erop gezet en blijft
doorgaan. Ik heb nog geen enkele keer
meer dan 50 vruchten geteld. Hij legt
ze aan, maar je bent er ook weer heel
snel vanaf.”
‘Ik krijg een kick
van Davos RZ’
Wim Gubbels is geen man die snel in superlatieven spreekt.
Een tuinder bovendien die niet schroomt om kritische kanttekeningen
te plaatsen. Over Davos RZ is hij echter uitgesproken: volgens
hem en bedrijfsleider Geert Colbers behoort het ras tot de beste.
Wim Gubbels en zijn zoon Erik telen
op 2,5 hectare paprika’s in Baarlo en op
13 hectare in tuinbouwgebied Siberië
in Maasbree. Dit jaar kozen ze op 4 hectare
voor Davos, omdat een vorig ras
te weinig kilo’s gaf. De groeikracht
van Davos past goed bij het 4-stengelsysteem
van Gubbels en ook arbeidsspreiding
speelde mee bij de rassenkeuze.
De snelle Davos past goed bij
de langzamere rassen die ook door het
bedrijf worden geteeld. Zo komt tijdens
de oogst niet alles tegelijk.
“Het eerste zetsel lieten we bij Davos
rond het vijfde oksel komen”, vertelt
Geert Colbers. “We hebben iets gedund
en zo’n 4 à 5 vruchten per vierkante meter
aangehouden. De plant bleef goed in
balans en we hebben dan ook niet groen
geoogst. Een enkele stengel bleef aanvankelijk
wat achter, misschien doordat
we in het begin wat te hard hebben doorgestookt.
Vanaf maart kwam de groei er
echter op en uiteindelijk is die stengelongelijkheid
volledig bijgetrokken.”
Davos RZ
Gubbels Siberië
Teler te Baarlo en Maasbree
Oppervlakte: 4 ha
Zaaidatum: 20 okt. 2011
Plantdatum: 14 dec. 2011
Stengelsysteem: 4 stengels
Stengeldichtheid: 7,2 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 23,5 kg/m²
Arbeidsvriendelijk ras
Davos bewijst zich als een arbeidsvriendelijk
ras: topwerk was er in het begin
weinig. “Nu zijn het de normale top- en
draaiwerkzaamheden. Doordat hij in
balans staat, heb je geen echte groeiexplosies
tussendoor. Hij blijft continu
zetting geven en de vruchtkwaliteit is
super. Alleen rond Pinksteren hadden
we wat last van neusjes, maar dat zag
je toen overal.” Net als andere telers ondervond
ook Colbers dat Davos relatief
veel water vraagt. “Vergeleken met ons
andere ras beginnen we vaak een half
uurtje eerder en gaan we een half uurtje
langer door. Als de mat té hard inteert
geven we 1 of 2 nachtbeurten. Vooral
na de langste dag proberen we wel elke
nacht 10 procent in te teren.”
Makkelijkste zetter
Doordat er flinke etmaaltemperaturen
worden gedraaid, was de eerste oogst
Geert Colbers is erg tevreden met de vruchtkwaliteit van Davos RZ.
Seeds&Services | Paprika | September 2012 5
(week 12) in de ogen van de telers
wat aan de fijne kant. “Maar toch ging
het voor 75 procent om 85’ers. Fijne
85’ers, dat wel. Daarna oogstten we twee
weken vruchten van 175 gram en lager
is het gewicht eigenlijk niet geweest.
Met een voornacht van 17 à 18 graden
krijg je makkelijk wat meer grofheid.
Bij mooi weer gaven we dan ook nog
een nachtbeurtje.”
Aan het eind van het interview schuift
Gubbels nog even aan: “Van alle rassen
die we hebben is Davos de makkelijkste
zetter. De grofheid valt me 100 procent
mee dit jaar. Het gewas staat goed
te groeien: niet te vegetatief en niet te
generatief. De kwaliteit is geweldig,
voor het model geef ik een 10. Als het
blijft groeien zoals het nu doet, dan is
het gewoon een schitterend ras. Eindelijk
weer eens één waar ik als teler een
kick van krijg.”
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 4-5 03-09-12 15:24

6
‘Nagano RZ
blijft ons
verbazen’
Een goede arbeidsprestatie en een snelle doorkleuring. Dat zijn
voor Jansen Paprika de belangrijkste redenen om een ras te kiezen.
Nagano RZ voldeed vorig jaar al prima aan deze voorwaarden.
En dit jaar zijn de resultaten zelfs nog beter.
Samen met broer Ivo en vader Theo
startte Ron Jansen in 2007 een nieuw
bedrijf in het Noord-Hollandse Andijk.
Na drie jaar verdubbelden ze hun teeltoppervlak,
zodat nu op 15 hectare rode
paprika’s worden geteeld. De kwaliteit
van de vruchten staat hierbij voorop.
“Op een groot bedrijf is dat nóg belangrijker”,
weet de teler. “Als je veel klasse
II hebt stroopt alles op. Je hebt dan
bijvoorbeeld oogstkarren te weinig of
komt in de knoop met sorteren. Want
dat doen we hier zelf.”
Nagano RZ
Jansen Paprika
Telers te Andijk
Oppervlakte: 7,5 ha
Zaaidatum: 8 okt. 2011
Plantdatum: 17 nov. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 6,7 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 22,1 kg/m²
Ron Jansen vindt vruchtkwaliteit heel belangrijk.
Eerste aan de markt
In 2011 teelde Jansen het ras Nagano
voor het eerst. “Toen hebben we nog
wat laten liggen”, realiseert hij zich.
“We zaaiden vroeg, maar door het wat
moeilijkere West-Friese klimaat kwam
de eerste zetting pas laat aan de plant.
Het gevolg was een ‘vette’ plant: daar
hebben we toen nog best lang last van
gehad.” In 2012 ging het beter. Het bedrijf
zaaide vier dagen vroeger en hield
de eerste vruchten al aan op het derde
oksel. “Met één vrucht per tak waren
we als één van de eersten in Nederland
aan de markt. Het tweede zetsel kwam
weliswaar wat laat, maar qua productie
gaat het hartstikke goed. Waar we vorig
jaar nog achter lagen, doen we nu netjes
mee met de rest van de groep.”
Verantwoordelijk voor die hoge opbrengst
zijn de ‘grote bollen’ die al het
hele seizoen worden geoogst. Mede
door het weer gaat het voor 90 procent
om 85’ers. “Het gemiddeld vruchtgewicht
zit tot week 24 op 220 gram en
daardoor zijn de normen uitstekend.
Bovendien is de kwaliteit om door een
ringetje te halen. Als er al eens binnen-
land in zit, gaat het meestal om een
messneetje of een butsje.”
Nauwelijks topwerk
Naast Nagano teelt Jansen nog een
ander ras, qua gewastypes zijn het
uitersten van elkaar. “Het gewas van
Nagano is véél korter, waardoor we
nauwelijks topwerk hebben. Wel blijven
we eens in de twee weken draaien,
want met die zware vruchten in de kop
willen we niet het risico lopen dat er
koppen breken. Als je aan het begin
van de week nog niets ziet, kunnen er
aan het eind van de week al knikkers
van 1,5 centimeter zitten. Het blijft me
verbazen hoe makkelijk dit ras zet…”
Hoewel het compleet andere gewassen
zijn, stuurt hij de beide rassen niet
heel anders. “In theorie moet je het bij
Nagano niet te heet laten worden, maar
vocht vind ik ook belangrijk. Zolang ik
geen neusrot zie gaat het goed: en daar
is hij heel sterk op.” Echt zwaar heeft
het ras het echter nog niet te verduren
gehad: net als vorig jaar werden er voor
de langste dag nog geen temperaturen
van ‘30+’ gemeten. Jansen ziet dat
soort omstandigheden echter met vertrouwen
tegemoet. “Je moet er gewoon
voor zorgen dat hij aan de groei blijft
en het naar zijn zin heeft. Zetten doet
hij toch wel.”
‘Nagano RZ
blijft in de
zomer mooi
en grof’
Mts. Jongeleen-v.d. Berg teelt op de helft van het bedrijf Nagano RZ.
Het snelle ras draagt bij aan een goede spreiding van productie en
arbeid en geeft mooie, grove vruchten. Alleen bij de start was het nog
even zoeken naar de juiste lijn. “Maar sinds we gas geven gaat het
hartstikke goed.”
“Ik heb Nagano dit jaar bewust in de
nieuwe kas gezet, daar heb ik met een
V-systeem wat makkelijker groei”, begint
Arie Jongeleen zijn verhaal. De teler
zaaide vroeg en zag al op het derde en
vierde oksel zetting ontstaan. Blij dat er
wat aan kwam, besloot hij deze te laten
zitten. “In combinatie met de kou van
dat moment, werd de plant wat te generatief
en kwamen er aan het tweede zetsel
teveel vruchtjes. Daardoor werden
Nagano RZ
Mts. Jongeleen-v.d. Berg
Telers te Dongen
Oppervlakte: 2 ha
Zaaidatum: 7 okt. 2011
Plantdatum: 22 nov. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 6,75 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 22,8 kg/m²
Arie Jongeleen houdt bij Nagano RZ het etmaal op niveau.
die ook wat fijner. Om de plant wat te
sparen, moesten we continu vertragen
met diepe voornachten.”
Kou
Door het koude voorjaar werden de
ingestelde voornachten ook daadwerkelijk
gerealiseerd, zag de teler. “Bovendien
hadden we een AC-folie liggen
met een te dichte performatie: daardoor
moesten we dat alweer relatief vroeg
verwijderen. Ook dat is een leerpuntje
voor volgend jaar: dan zal ik een andere
perforatie kiezen en hoop ik in een
koude periode meer profijt van het folie
te hebben, zonder het nadeel van een te
hoge RV.”
Inmiddels weet Jongeleen hoe het werkt
bij Nagano: een voornacht kan prima,
maar het etmaal moet op niveau blijven.
“Vanaf mei zijn we meer tempo
gaan maken en kwam het gewas beter
in balans te staan. Daardoor zien we ook
weer de grofheid terug die we vorig jaar
bij collega’s zagen.” Sinds het gas er op
ging denkt Jongeleen voor ongeveer 75
procent 85’ers te oogsten. “De produc-
Seeds&Services | Paprika | September 2012 7
tie gaat nu hard en dat zit vooral in de
snelheid van het ras. Hij maakt heel snel
plek voor nieuwe vruchten.”
Strakke vorm
De kwaliteit heeft onder de snelheid
niets te lijden, ziet de teler. “Klasse II
geeft hij maar weinig en dat zit onder
meer in zijn strakke vorm: je ziet duidelijk
minder kromme vruchten. Opvallend
is dat de paprika’s ietsje langgerekter
lijken maar wel voldoende
breed geschouderd zijn. Verder kleuren
ze mooi egaal rood en is het niet zo erg
als je een vrucht een keer wat langer
laat hangen: Nagano is minder gevoelig
voor rijpheidsstippen.”
In de zomer van 2010 had Jongeleen
gedurende de zeer hete weken veel last
van kwaliteitsproblemen. Daarom liet
hij dit jaar een diffuse coating aanbrengen.
Sindsdien is er echter geen sprake
meer geweest van lange, hete periodes
en zijn de rassen dus nog niet volledig
op de proef gesteld. Wat hij volgend
jaar gaat telen weet Jongeleen dan ook
nog niet. “Een combinatie van twee rassen
bevalt me in ieder geval prima; het
oogsten verloopt nu minder hozerig.
Als ik weer voor Nagano ga, dan kies
ik in ieder geval voor een andere start.
Niet te vroeg zetting en geen hele diepe
voornachten meer, zeker niet in het begin
van de teelt!”
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 6-7 03-09-12 15:25

8
‘Alles
klopt bij
Nagano RZ’
Het eerste jaar Nagano RZ verliep bij Klop Paprika super: de productie,
de kwaliteit, de grofheid: alles ging goed. Dit jaar was de start wat
minder, maar Nagano blijft voor Jan-Willem en Arwoud Klop het
perfecte ras. “Zijn combinatie van hoge plantbelasting en hoog
vruchtgewicht is uniek!”
Klop Paprika levert aan Veiling Hoog-
straten en oogst dan ook het liefst
grove paprika’s: die brengen in België
immers het meeste op. Normaal gesproken
wordt Nagano niet zo met grofheid
geassocieerd, maar Arwoud Klop kent
het geheim: beginnen met een groeizaam,
sterk gewas. “In 2011 wilde het
gewas aanvankelijk wat moeilijk zetten.
Daardoor startten we met een vrij grof
gewas en dat pakt prima uit. Het hele
seizoen hebben we meer 95’ers dan
75’ers geoogst. Wat hierbij hielp is dat
we vrij groeizame telers zijn.”
Grof
Dit jaar verhuisde Nagano van de nieuwe
naar de oude kas, waarmee het aan-
Arwoud Klop probeert Nagano RZ constant aan de groei te houden.
tal stengels van 2 naar 3 ging. “Ik weet
zeker dat Nagano het op 4 stengels ook
goed zou doen, dat zien we nu ook in
een proefpad, maar omdat wij voor
grofheid gaan heb ik het toch niet aangedurfd”,
verklaart Arwoud. Het doel was
om ook op 3 stengels weer te starten met
een krachtig gewas, maar dat pakte toch
wat anders uit. “We hebben het eerste
zetsel op 2 in plaats van op 1 gedund.
In combinatie met het donkere weer
stond het gewas in de eerste helft van
de teelt daardoor net wat minder lekker
dan in 2011.” De grofheid en kwaliteit
hebben er echter niet onder geleden en
begin augustus begint het gewas weer
de vorm van 2011 aan te nemen. ”Hij
komt nu echt weer los en de herzetting
ziet er supergoed uit. Deze week gaan
we in de oude kas over de productie van
vorig jaar heen.”
Vroeg
Door de snelheid van Nagano, is Klop
met alle zetsels gemiddeld 4 dagen
vroeger dan andere rassen. Naast de
meerprijs van deze vroegheid, probeert
Klop met Nagano ook zoveel mogelijk
financieel voordeel te halen uit de grofheid.
Dat lukt prima, want naast de
85’ers oogst hij voor ongeveer 15 pro-
Nagano RZ
Klop Paprika
Telers te Haaften
Oppervlakte: 2 ha
Zaaidatum: 26 okt. 2011
Plantdatum: 12 dec. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 6,9 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 20 kg/m²
cent 95’ers. “Om die grofheid te bereiken
stellen we standaard een voornacht
van 16 graden in. Verder vinden we
activiteit heel belangrijk: we luchten op
tijd en hebben er bijna altijd een buis bij.
Je moet Nagano gewoon altijd aan de
groei houden.”
Ook het arbeidsplaatje is voor Arwoud
Klop een belangrijk pluspunt van
Nagano. “Omdat de vruchten hoog in
de kop zitten draaien we gewoon elke
twee weken, maar op topwerk kun je
veel besparen. Twee man in de kas met
Nagano zijn nog eerder klaar dan drie
man in de andere kas, die even groot
is.” Hoewel hij over het stengelsysteem
nog eens goed gaat nadenken, weet
Arwoud al zeker dat Nagano volgend
jaar weer terugkeert. “Ik heb het nú al
bij de plantenkweker aangekondigd:
dan wil ik een forse, sterke plant waar
ik gelijk mee aan de slag kan.”
Sapporo RZ:
‘niet te grof
en niet te fijn’
Seeds&Services | Paprika | September 2012 9
Jos van der Meijs profiteert het hele seizoen van de grofheid van Sapporo RZ.
Het telen voor deelmarkten als Engeland en Japan is niet zo
eenvoudig. Met grove rassen doe je vaak concessies aan de vorm
en bij ‘echt fijne’ types valt de productie al snel tegen. ‘Stuksteler’
Jos van der Meijs weet nu dat Sapporo RZ uitkomst biedt.
“Al in 2010 hebben we Sapporo voor het
eerst beproefd”, vertelt de teler. “Zijn
kwaliteit viel meteen positief op: hij is
uniform en heeft een mooie glans. Dat
laatste vind ik erg belangrijk, omdat het
voor een belangrijk deel de eerste indruk
van het product bepaalt.” Omdat
de zetting in de proef van 2010 nog niet
optimaal was, keek hij het vorig seizoen
nog een tweede proefjaar aan. “Onder
generatieve omstandigheden ging het
beter. Dat gaf me vertrouwen dat ik er
met de juiste sturing een goed resultaat
mee kan halen.”
Vroeg aan de markt
Omdat de kas van Van der Meijs relatief
makkelijk vegetatief kan staan,
bouwde de teler met een voornacht wat
extra zekerheid in. De eerste vruchten
kwamen vooral op het vierde oksel en
kleurden zoals verwacht razendsnel
door. “Vergeleken met vorig jaar waren
we 3 weken eerder aan de markt en
meteen met behoorlijke hoeveelheden.
Bovendien hadden we ook weer vroeg
herzetting; van die vroegheid profiteer
je het hele seizoen.”
Zoals heel tuinbouw Nederland had
ook Van der Meijs vervolgens last van
het donkere voorjaar. Toch kreeg hij
uiteindelijk een evenwichtig gewas.
“Belangrijk is om de kop het hele jaar
generatief te houden en dat met voldoende
blad. Omdat Sapporo van
zichzelf wat grover is dan mijn vorige
ras, kun je er meer tempo in houden.”
Al hoeft hij met Sapporo nauwelijks
dunrondjes te maken, waakt de teler
wel voor een te hoge plantbelasting.
“De vrucht kan dan wat langwerpiger
worden, en dat willen we voorkomen.
Om een mooie schouder op de vrucht
te krijgen blijven we werken met een
voornacht.”
Gelijkmatig
Sapporo heeft volgens de teler een beheerste
scheutgroei en normale lengtegroei.
“Hij is heel gelijkmatig: altijd 6 of
7 centimeter per week. Hij topt prettig
en groeit niet van het touw af.” Ook de
oogstprestatie is goed, vooral omdat de
vruchten net wat zwaarder zijn. “140
tot 180 gram is het doel en daar voldoet
hij goed aan. Alleen in week 22 tot
24 waren ze even wat zwaarder, toen
oogstten we van een klein zetsel dat
veel licht had gehad.”
Al met al bevalt Sapporo de teler tot nu
toe prima. Er staat een mooi groen en
gezond gewas in de kas met vruchten
die precies de goede sortering en kwaliteit
geven. “Tot en met week 24 hebben
we minder dan 1 procent binnenland
uitgesorteerd.” Een aandachtspunt is
nog wel het plantmateriaal: tot maart
kwam er af en toe mergnecrose voor
en soms was er een wilde tak. Hoewel
de start daardoor niet optimaal was,
maakt de vroegheid veel goed. “Daarmee
hopen we straks ook nog een extra
zetsel te kunnen oogsten.”
Sapporo RZ
Mts Van der Meijs-
Van Schie
Telers te De Lier
Oppervlakte: 2,1 ha
Zaaidatum: 18 okt. 2011
Plantdatum: 30 nov. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 7,5 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 25,2 kg/m²
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 8-9 03-09-12 15:25

10
’Falco RZ het beste ras
met TM3-resistentie’
Toen Toon en Kees van Tuijl in 2007 net hun bedrijf hadden
uitgebreid kregen ze meteen te maken met tabaksmozaïekvirus.
Sindsdien nemen ze geen risico en planten ze rassen met TM3
-resistentie. In die jaren werd het niveau van deze rassen steeds
hoger, met als voorlopig hoogtepunt nieuwkomer Falco RZ.
In de jaarlijkse proeven van vader en
zoon Van Tuijl viel Falco vorig jaar
direct positief op. “Vooral zijn uniformiteit
is een sterk punt”, weet Kees.
“Hij blijft constant 85’ers geven met
een gewicht van minimaal 190 gram.”
Omdat ook de productie prima was
besloten de telers dit jaar de nieuwste
van hun twee kassen vol te planten.
Op 4 stengels, zoals ze dat gewend zijn
op die tuin. “Achteraf had ik hem beter
op 3 stengels kunnen zetten, zoals
in de proef op de oude tuin”, zegt Kees
nu. “Falco heeft namelijk een generatief
gewas en reageert sterk op licht. Gewas
houden is de uitdaging!”
Geen kunstgrepen
Om op de generatieve eigenschappen
van het ras in te spelen kozen de telers
vanaf de start voor een vegetatieve
Kees van Tuijl hoeft bij Falco RZ geen kunstgrepen uit te halen.
sturing. “We zijn meteen al begonnen
met plant maken, waarbij ons vaste folie
goed van pas kwam”, vertelt Kees.
“Verder heeft het ras geen diepe voornacht
nodig en gaan we ’s middags niet
hoger dan 26 graden. Onze vorige rassen
waren vaak groeizaam en moesten
we nog wel eens een beetje ‘pesten’,
door ’s avonds bijvoorbeeld nog even
een buis te geven. Bij Falco hoef je dat
soort kunstgrepen niet uit te halen: zetten
doet hij toch wel.”
De eerste oogst viel in week 14 en was
prima. “Hij is kort geblokt en erg uniform:
daarmee onderscheidt hij zich
van andere rassen. Verder is het ras
niet gevoelig voor neusrot of rijpheids-
stippen. Met name dat laatste is een
groot voordeel ten opzichte van ons
vorige ras. Daar moesten we er dicht op
Falco RZ
A. Van Tuijl
Telers te Zaltbommel
Oppervlakte: 2,8 ha
Zaaidatum: 21 okt. 2011
Plantdatum: 5 dec. 2011
Stengelsysteem: 4 stengels
Stengeldichtheid: 6,9 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 21,3 kg/m²
zitten met oogsten en dat ging ten koste
van de efficiëntie.” Sowieso is Falco
een arbeidsvriendelijk ras, vindt Kees.
“Qua scheutgroei is hij vergelijkbaar
met Nagano RZ en Davos RZ: er zit
weinig topwerk in. Verder is het gunstig
dat de meeste vruchten op de hoofdstengel
zitten: dat komt ook de kwaliteit
ten goede.”
Productiewinst
Halverwege juni ligt Kees met Falco een
halve kilo voor op vorig jaar, terwijl de
omstandigheden toen gunstiger waren.
“Eén conclusie heb ik al getrokken: een
beter ras met TM3 is er niet”, zegt hij
dan ook. Of het ras terugkeert hangt
echter ook af van andere factoren. “Na
2007 hebben we geen virus meer gezien,
dus de risico-afweging wordt toch wat
anders. In de andere kas telen we nu al
Nagano en ook Davos heeft onze interesse.
Hoewel hij nu nog gelijk ligt met
Falco, denk ik dat daar nog iets meer
productie inzit. Bovendien heeft Davos
zich al op grote schaal bewezen.” Daar
staat echter tegenover dat Kees met
Falco nog verbetering ziet. “Als hij terugkeert
zou ik hem sowieso op 3 stengels
zetten en wat makkelijker dunnen. Met
dezelfde kwaliteit valt er dan misschien
nóg meer uit te halen.”
Nieuwe
stappen
gezet in
onderzoek
opkweek
Belichting en voeding staan in verband met koploosheid.
In de opkweek van de rassen Nagano RZ, Sapporo RZ en Davos RZ
ontstond de afgelopen jaren een relatief groot aantal afwijkende
planten. Nadat onderzoekers van Rijk Zwaan hier de afgelopen jaren
al veel kennis over hadden vergaard, heeft een recent afstudeeronderzoek
weer nieuwe inzichten gegeven.
Uit eerder onderzoek bleek al dat koploosheid
kan optreden bij een overmaat
aan kunstmatige belichting en dat
ook de voedingswaarde een rol speelt.
Vierdejaars student Chemie Vera Vermeulen
heeft hier het afgelopen jaar
in haar afstudeeronderzoek bij Rijk
Zwaan op voortgeborduurd. De stage
begon in 2011 en startte met een serie
interviews onder vertegenwoordigers
van plantenkwekers. 75 procent van
de plantenkwekers werkten hier aan
mee en gaf uitgebreid informatie over
onder meer kiemomstandigheden, belichtingstijden
en type verwarming.
Op basis van de uitkomsten is er vervolgens
een zogenaamde ‘ringproef’
uitgevoerd. Zaden uit dezelfde partij
werden op drie verschillende data gezaaid
op vier verschillende plekken:
bij Rijk Zwaan en bij drie plantenkwekers.
Bij Rijk Zwaan werd de ringproef
bovendien uitgevoerd onder vier
verschillende lichtomstandigheden: telkens
met een ander aantal uren kunstmatige
belichting.
Bevestiging
Zowel de interviews als de ringproef
bleken heel nuttig. Hoewel het niet ge-
Seeds&Services | Paprika | September 2012 11
lukt is de opkweekmethode verder te
optimaliseren, heeft er wel een belangrijke
bevestiging van eerdere conclusies
plaatsgevonden. Het eerder door
Rijk Zwaan opgestelde zaaiadvies blijft
van kracht: in de eerste drie weken van
de opkweek is hiermee het aantal afwijkende
paprikaplanten te minimaliseren.
Voor Rijk Zwaan heeft het onderzoek
bovendien nog een ander belangrijk resultaat
opgeleverd. Vera heeft namelijk
ook onderzoek gedaan naar de rasgevoeligheid
bij koploosheid. Hieruit is gebleken
dat er genetische verschillen zijn
tussen koploos en niet koploos gevoelige
rassen die mogelijk in verband kunnen
staan met het optreden van koploosheid.
Voor de veredelaars van Rijk Zwaan zijn
dit belangrijke aanknopingspunten om
in de toekomst rassen te kunnen selecteren
waarin het risico op koploosheid
geminimaliseerd kan worden.
‘Dank aan plantenkwekers’
Vera Vermeulen is inmiddels afgestudeerd op de specialisatie Life Sciences en
kijkt met veel plezier terug op haar onderzoek. “Het was heel interessant om het
probleem koploosheid te bekijken met verschillende invalshoeken: zowel vanuit
Rijk Zwaan als vanuit de plantenkwekers. Ook de combinatie van het theoretische,
op genetica gericht onderzoek en het praktijkonderzoek in de kas was heel waardevol.
Ik wil de betreffende plantenkwekers ten slotte bedanken voor hun tijd, inzet
en openheid tijdens het onderzoek.”
Vera Vermeulen studeerde af op een onderzoek naar koploosheid.
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 10-11 03-09-12 15:25

12
‘Met Stayer RZ is het gewoon
heel makkelijk telen’
Al toen het ras nog ‘G7’ heette zagen Loek en André Enthoven
het helemaal zitten met Stayer RZ. Het ras komt perfect tot zijn
recht onder het gematigde Monsterse klimaat, vlakbij de kust.
Inmiddels telen ze het ras al voor het derde jaar; veel hebben
ze in die tijd niet hoeven veranderen.
De broers Enthoven zetten hun paprika’s
af via telersvereniging ‘Best of
Four’. Een deel van de vruchten gaat
in kleinverpakkingen naar Duitsland,
dus wat fijnere vruchten zijn geen probleem.
In eerste instantie richten ze zich
echter op een grove paprika, om makkelijk
aan kilo’s te komen. “De productie
is één van de belangrijkste redenen
dat we Stayer zijn gaan telen”, vertelt
Loek Enthoven. “Daarnaast zagen we
in de proef hoe sterk hij is tegen fusarium:
dat éne groene pad tussen ons
hoofdras viel duidelijk op.”
Late start
De broers kiezen altijd voor een relatief
late start: planten doen ze pas na
Nieuwjaar. “Krenten hoeft daarom niet.
We halen alleen de scheve en de dubbele
weg.” Soms zitten er wel 7 of 8 vruchten
aan een plant, maar Stayer maalt
daar niet om. “Natuurlijk is het wel een
beetje geluk hebben dat op het juiste
moment het licht komt. Dit jaar ging
dat perfect! Door de donkere periode
die erop volgde werd de herzetting wel
uitgesteld, maar hij zet daarna gewoon
méér in korte tijd. 24 vruchten in twee
weken is geen probleem. De productie
wordt wel hozerig, zoals overal dit jaar,
maar de plant blijft in balans.”
Vanaf het eerste jaar loopt het al gesmeerd
met Stayer vindt Loek. “Vergeleken
met ons vorige ras zitten we
op een 10 procent hogere productie
en daarnaast is het gewoon heel makkelijk
telen. Hij is groeierig zat, dus
het is wel belangrijk om hem in het
voorjaar meteen generatief weg te
zetten. Dat doen we vooral door een
voldoende dag/nachtverschil aan te
houden. Opvallend is trouwens dat
het ras veel kali en mangaan verbruikt.”
Qua arbeid bevalt het ras ook
prima. “Hij groeit recht omhoog, waardoor
het makkelijk draaien is, en in het
voorjaar zit er duidelijk minder topwerk
in. Waar we vroeger nog ruim een uur
in een pad zaten, zijn we er nu soms in
50 minuten al weer uit.”
Sterke wortels
De laatste jaren besteden de telers
bewust wat meer aandacht aan de wortels,
via plantversterkers en het meedruppelen
van Previcur. Wellicht dat dit
de vruchtkwaliteit nog eens ten goede
komt, want die is volgens de telers uit-
Stayer RZ
Loek en André Enthoven komen met Stayer RZ makkelijk aan de kilo’s.
Gebroeders Enthoven
Telers te Monster
Oppervlakte: 1,86 ha
Zaaidatum: 12 nov. 2011
Plantdatum: 3 jan. 2012
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 6,8 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 22 kg/m²
stekend: “Bij voldoende koele nachten
blijft de vorm prima en anthocyaan
geeft hij niet meer dan andere rassen
die we geteeld hebben. Misschien dat
de sterke wortels hier wel een positieve
rol in spelen. Bovendien is hij sterk tegen
neusrot. En dat komt goed uit, want
schermen doen we hier zo min mogelijk.
Waarom zouden we? Met de forse
kop die er op staat kan het gewas heel
wat hebben!”
‘Ik heb
Stayer RZ
nog nooit
te groeierig
gezien’
Alfons Slaman is tevreden over de kwaliteit van Stayer RZ.
Voor het eerst kwam Alfons Slaman vorig jaar met Stayer RZ uit
op een productie boven de 33 kilo. “Hij heeft een dikkere wand
en aan elke tak zit een volwaardig zetsel: zó kom je aan je kilo’s!”
Met de leerpunten van het eerste seizoen weet hij de teelt dit
seizoen verder te optimaliseren.
Slaman zaaide dit jaar een paar dagen
later dan vorige jaren. “Ik heb altijd
veel groei in mijn kas, mede door
het V-systeem. Daarom heb ik dit jaar
een folieschermpje aangebracht en de
eerste vrucht al vanaf het derde oksel
laten komen.” Hoewel in de praktijk de
meeste vruchten op het vierde kwamen,
pakte de strategie goed uit. “Het eerste
zetsel was behoorlijk groot en kwam
lekker gespreid: we oogstten drie à vier
weken 7 ons per m 2 . Het vruchtgewicht
lag rond de 185 gram en de kwaliteit
was super.”
Gewas houden
In het vervolg van de teelt richtte de
teler zich vooral op groei. “Het beste is
op tijd opstoken en de middagtemperatuur
in de zomer niet te hoog laten oplopen.
Zo houden we voldoende gewas
en voorkomen we een té massale zetting
of herzetting.” Ook met het toppen
probeert de teler het gewas een beetje te
sparen. “Er zit niet veel gewaswerk in
Stayer, juist daardoor is het de kunst om
er af te blijven. Ik heb één proefpaadje
waar ik helemaal niet top: een eye-ope-
ner voor mijn personeel. Het gewas is
daar wel erg wild, maar de productie
ligt er het hoogst.”
Door groei te houden aborteert het gewas
ook makkelijker een zijvruchtje,
weet Slaman. Normaal gesproken moet
dat leiden tot een mooie ‘stapeling’ aan
de hoofdstengel. Al maakt het wisselende
weer van dit jaar het vrijwel onmogelijk
om enige regelmaat te krijgen.
“Toch valt de productieachterstand op
vorig jaar nog best mee”, vertelt Slaman.
“Half augustus liggen we ongeveer
1 kilo achter. Hoewel het vruchtgewicht
onder zomerse omstandigheden en met
een hoge plantbelasting wel wat weg
kan zakken, zijn er ook periodes dat we
juist grover oogsten dan vorig jaar.
Mooie glans
Over de kwaliteit van de vruchten is
Slaman tevreden. “Ze zijn lekker stevig
en hebben een prima vorm. Een nadeeltje
is hooguit dat de wat langere vruchtstelen
makkelijk breken. Ik lever aan Japan,
dus dan is het wel extra belangrijk
om voorzichtig te oogsten.” Door het
Seeds&Services | Paprika | September 2012 13
gewas aan de groei te houden verkleint
de teler het risico op brandplekken en
anthocyaanverkleuring. “Ik zie nu minder
anthocyaanverkleuring dan vorig
jaar, al kan dat ook aan het krijt liggen
dat dit jaar op de kas ligt. Verder hebben
de vruchten een mooie glans en kleuren
ze lekker snel door.”
Voor het najaar zijn de verwachtingen
goed. “In mijn vorige ras eindigde ik
nog wel eens met een dun gewas en
kwaliteitsproblemen. En zeker in de zomer
van 2010 was er soms sprake van
een wortelprobleempje. Met Stayer ben
ik in 2011 met een heel gezond gewas
geëindigd. Dat vind ik belangrijk, want
ook bij mindere prijzen geldt: de kosten
ervoor heb je toch al gemaakt.”
Stayer RZ
VOF A.W. Slaman
Teler te Zevenhuizen
Oppervlakte: 4 ha
Zaaidatum: 22 okt. 2011
Plantdatum: 6/7 dec. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 7,2 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 23,5 kg/m²
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 12-13 03-09-12 15:25

14
‘Sven RZ
valt vooral
op door
kwaliteit’
René Duijnisveld oogst met Sven RZ dikwandige 85’ers met een mooie gele kleur.
Eigenlijk kwam Zuidgeest Paprika’s om de ‘verkeerde’ reden terecht
bij Sven RZ, maar na het eerste jaar bleek het gewoon een heel
goed ras te zijn. Bedrijfsleider René Duijnisveld heeft sindsdien
geen betere meer gezien. “In veel opzichten zit Sven een beetje
‘Mooie grove
paprika’s met
Sven RZ’
Het gemiddeld vruchtgewicht ligt bij Peter Cox rond de 200 gram.
tussen andere rassen in.” ‘Een perfecte presentatie en liever een paar 95’ers dan een paar
Al jarenlang teelt Zuidgeest paprika’s
voor de Engelse markt. In 2010 stapte
het bedrijf daarom over op Sven, een
ras dat de naam had om relatief fijne
vruchten te geven. “In de praktijk bleek
Sven toch wat grover dan gedacht”,
herinnert Duijnisveld zich. “Een andere
conclusie was echter dat de productie
en kwaliteit gewoon heel goed waren.
Bovendien past het compacte gewas prima
in onze relatief lage kas. Hoewel de
afzet naar Engeland niet verder uitbreidde,
zijn we Sven gewoon blijven telen.”
Vlak telen
Nu hij het ras voor het derde jaar teelt,
weet Duijnisveld precies hoe de plant
moet worden weggezet. “We planten
half december en laten de temperatuur
al vanaf de kerst rustig zakken; dat is
beter dan in januari in één keer omlaag
te gaan om zetting te forceren. Lager
dan 18 graden gaan we eigenlijk nooit,
want zetten doet hij makkelijk. Als je
Sven bij de start aan de groei houdt,
dan blijft hij de rest van het seizoen in
balans. Dat zag je ook in maart, toen
we best een hoge plantbelasting hadden.
Ondanks dat het licht toen uitging,
hield het gewas zich toch goed.”
Ook de warme pinksterdagen kwam
Zuidgeest prima door. “Neusrot hebben
we niet gezien: daar lijkt hij echt
minder gevoelig voor. Sowieso is de
kwaliteit heel goed: de vruchten zijn
mooi compact vierhokkig en lekker
dikwandig. Voor 75 procent gaat het
om 85’ers en het vruchtgewicht ligt
lang rond de 200 gram. In de zomer
zakt dit weliswaar, maar niet beneden
de 175 gram.” Ook de mooie gele kleur
vindt Duijnisveld een voordeel. “Hij is
niet oranjeachtig en anthocyaan is bij
Sven geen probleem. Het enige nadeeltje
is dat hij niet supersnel doorkleurt:
daarin is het ras gemiddeld. ”
Dat ‘gemiddelde’ is iets dat vaker terugkomt
in het verhaal van Duijnisveld.
Dit weliswaar in positieve zin, want
Sven RZ
Zuidgeest Paprika’s
Telers te Maasdijk
Oppervlakte: 2,5 ha
Zaaidatum: 25 okt. 2011
Plantdatum: 14 dec. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 6,8 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 22 kg/m²
het maakt Sven vooral een constant ras
om te telen. “Hij is niet supergeneratief
maar ook niet te groeierig: daardoor
houd je makkelijk balans met een gemiddeld
energieverbruik. Verder is het
gewas niet te lang voor onze relatief
lage kas, maar ook weer niet te kort geschakeld.
Draaien gaat daardoor prima
en topwerk geeft hij niet meer of minder
dan de meeste andere rassen.”
Niet slopen
Hoewel Zuidgeest Paprika’s elk jaar
meerdere rassenproeven doet, heeft
de teler tot nu toe nog geen beter ras
gevonden. De kwaliteit en makkelijke
teeltbaarheid zijn nog niet te overtreffen.
“Sven past gewoon heel goed bij
ons. Niet alleen door het compacte gewas,
maar ook omdat we van huis uit
geen ‘warme telers’ zijn. We houden er
niet van om een ras te slopen, en daar is
Sven ook niet voor bedoeld.”
75’ers.’ De belangrijkste wensen van de Belgische paprikamarkt
in een notendop. Omdat er ook nog eens een strenge beoordeling
plaatsvindt door de proeftuinen, ligt de lat hoog. Peter Cox kan
er met Sven RZ echter prima aan voldoen.
Het voormalige hoofdras van Varico,
het bedrijf van Cox, had een mooie
vorm maar was gevoelig voor krimpscheuren.
Vanwege het zacht worden
van deze vruchten in het handelskanaal,
wilde de teler graag overschakelen naar
een ander ras. Twee jaar op rij beproefde
hij Sven RZ: “Dit ras heeft helemaal
geen krimpscheuren en ook gewoon een
prima vorm: alleen aan het einde van
een zetsel kan hij wel eens een kromme
vrucht geven. Een extra pluspunt
is dat Sven bij warm weer minder last
heeft van oranjeverkleuring. Bovendien
kleurt hij mooi gelijkmatig door.”
Groeikracht
Met Sven op grote schaal volgde Cox dit
seizoen zijn beproefde strategie: vanaf
het vierde oksel makkelijk zetting toelaten
tot een maximum van 10 vruchten
per m2 . “Sven kon dit makkelijk aan: het
is een groeikrachtig ras en we profiteerden
hiermee goed van zijn vroegheid.
Hij zou ook best een hogere plantbelasting
aankunnen, maar dan ben je met
het tweede zetsel weer een stuk later.
10 vruchten is een mooie middenweg.”
Vanwege de Belgische voorkeur voor
grovere paprika’s, stelt Cox een behoorlijke
voornacht in: 16 graden. “Sven
kan dat makkelijk hebben. Hij kan wel
eens grotere bloemen geven, maar problemen
levert dat niet op.” Normaal
gesproken zou deze strategie bij Sven
vooral 85’ers geven, dit seizoen zijn ze
nog wel eens wat fijner. “Door dat lastige
weer is dat bijna niet te voorkomen.
Het gemiddeld vruchtgewicht ligt over
het hele jaar trouwens wel rond de 200
gram. De vruchten zijn lekker dikwandig:
dat verkleint ook de kans op oogst-
of sorteerschade.”
Goed beschermd
Sven is gewoon best een arbeidsvriendelijk
en makkelijk te telen ras, vindt de
teler. “Er zit wel wat topwerk in, maar
qua lengtegroei is hij gemiddeld en
een voordeel is dat de koppen niet zo
broos zijn: die breken daarom minder
snel dan bij sommige andere rassen.”
Doordat hij een goede bladbedekking
heeft zitten de vruchten bovendien
goed beschermd. “Schermen doen we
weinig en een coating is niet nodig.
Seeds&Services | Paprika | September 2012 15
Sven RZ
Varico
Teler te Loenhout (B)
Oppervlakte: 1,2 ha
Zaaidatum: 20 okt. 2011
Plantdatum: 6 dec. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 6,9 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 22 kg/m²
Na een hete periode toont de kop wel
eens een beetje gelig, maar dat trekt
altijd weer snel bij.”
Tijdens de eerste proef in 2010 had de
teler nog wat last van mergnecrose:
vlak na het planten ging een deel van
de planten slap. Inmiddels heeft hij
hier echter geen angst meer voor. “Het
tweede jaar zagen we het al een stuk
minder en dit jaar was het aantal probleemplanten
nihil. In overleg met de
plantenkweker is het gewoon goed te
voorkomen.” Sven zal volgend jaar dan
ook zeker weer terugkeren bij Varico, al
zal dat misschien wel in combinatie zijn
met een ander geel ras. “De productie
die Stayer RZ nu in onze proef laat zien
is wel erg indrukwekkend...”
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 14-15 03-09-12 15:25

16
Juiste
teeltwijze
gevonden
voor
Inzell RZ
Wijnand Bos (rechts) met teeltadviseur Kees de Jong.
Wijnand Bos teelt nu drie jaar Inzell RZ. Met zijn speciale afzetmarkten
komt de kwaliteit van dit ras goed tot zijn recht. Bovendien
leerde de teler het ras de afgelopen jaren steeds beter kennen.
“We zijn hem steeds schraler gaan telen: we weten dat hij altijd
makkelijk herstelt.”
Bos belevert diverse deelmarkten. Of
het nou om bootdozen voor Amerika
gaat of fijnere paprika’s voor Japan
en Engeland, nee zeggen doet hij liever
niet. “Je moet je nu eenmaal op de
klant richten: daar zit de toekomst in.”
Omdat Bos ook nog eens zelf sorteert,
is kwaliteit ontzettend belangrijk. “Met
Inzell kunnen we die leveren. De vruchten
hebben een goede vorm, een mooie
gele kleur en een prima houdbaarheid.
Verder geeft Inzell zowel fijne 80’ers
als grove 80’ers; we kunnen er dus alle
kanten mee op.”
Kleine plant
Hoewel hij daarmee niet de makkelijkste
weg bewandelt, kiest Bos voor een
vroege zaaidatum. Omdat Inzell zoveel
kracht heeft, is de uitdaging om snel
vrucht aan het gewas te krijgen. “We
starten dan ook met een kleine plant
en zetten deze de eerste 12 dagen naast
het gat. Zo wordt de plant extra generatief.
Ook het AC-folie heeft een goede
invloed: dat zorgt voor vegetativiteit,
maar stimuleert óók de zetting!” Die
zetting wil Bos dan ook al in week 1
toelaten op het tweede oksel. “Dit jaar
ging dat perfect: het licht kwam precies
op het goede moment.”
Bos vindt Inzell geen moeilijk ras om te
telen. Alleen vlak na de eerste zetting
behoeft het ras even wat extra aandacht.
“Inzell kan dan wat grovere bloemen
geven, al hoeft dat geen probleem te
zijn. Vóór de eerste zetting zakken we in
de nacht wel naar 15 graden, maar niet
te lang. Nadat het eerste zetsel eraan zit
gaan we heel snel naar een gemiddelde
nachttemperatuur van 19 à 19,5 graden.”
Met deze strategie oogst Bos het
hele seizoen mooie, dikwandige vruchten
met een goed vruchtgewicht. “Over
het hele jaar zitten we gemiddeld op 180
tot 190 gram. Vanaf het tweede zetsel
profiteren we bovendien goed van de
vroegheid van Inzell.”
Balans
“Inzell heeft een lang, open en gerekt
gewas”, vervolgt Bos. “Door zijn lengte
zit er wat meer draaiwerk in en het
ras geeft ook relatief veel topwerk, al is
het overzicht juist weer een voordeel.
De lengtegroei is bovendien een goede
indicatie voor de balans in het gewas.
Als hij maar blijft groeien zit je goed:
Inzell teel je niet snel te schraal.”
Op het bedrijf van Bos staat ook 1 hectare
met Jorrit RZ. Dit ras lijkt wat sterker
op de wortels en is nóg uniformer dan
Inzell. Op dit moment zit er echter wel
nog wat meer werk in en lijkt hij wat
minder makkelijk te zetten. “Qua productie
ligt Inzell nog een kilo voor, maar
bepalend wordt hoe het laatste zetsel
uitkomt. Inzell is wat lichtgevoeliger en
dat kan aan het einde een nadeel zijn.”
Een goede optie voor volgend jaar lijkt
om beide rassen te blijven telen. “Maar
uiteindelijk bepaalt de afnemer: we willen
vooral dat onze producten aan hun
eisen blijven voldoen.”
Inzell RZ
Wijnand Bos
Teler te Bergschenhoek
Oppervlakte: 2,65 ha
Zaaidatum: 20 okt. 2011
Plantdatum: 25 nov. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 6,9 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 22,3 kg/m²
‘Met Jorrit RZ houd ik
vast aan mijn eigen lijn’
Normaal gesproken wisselt Kwekerij De Westhoek niet zo snel van
ras, maar dit jaar werd er een uitzondering gemaakt. Het proefpad
met Jorrit RZ gaf het bedrijf een zodanig goed gevoel, dat dit jaar
in één keer 3,5 hectare vol werd geplant.
Vóór het interview loopt teler Leon van
der Stel nog even een rondje door de
kas. “Kijk, dit is nou typisch voor Jorrit”,
wijst hij op een opvallend vol geladen
stengel. “Ook bij een hoge plantbelasting
blijven de vruchten mooi. Vooral de
uniformiteit van dit ras is opvallend.”
Om een mogelijke reden te laten zien
trekt hij een steenwolmat open met – zo
blijkt – een flink wortelpakket. “Ondanks
de hoge belasting blijven er nieuwe,
witte pennen bijkomen. Krijten doen we
hier dan ook niet, het krachtige gewas en
het relatief grote bladoppervlak bieden
voldoende bescherming. Zonder dat het
overigens een vol of onoverzichtelijk
gewas wordt, want ik zou Jorrit zeker
geen arbeidsintensief ras noemen.”
Moeilijke winter
Eenmaal plaatsgenomen in de kantine
legt de teler uit dat het bedrijf te maken
heeft met een zeer generatieve kas.
“Stayer vinden we hier daarom minder
geschikt en telen we op een ander
bedrijf aan de overkant van de weg.
Daar doet hij het overigens prima, maar
Jorrit RZ
Kwekerij De Westhoek
Teler te Maasland
Oppervlakte: 3,5 ha
Zaaidatum: 17 okt. 2011
Plantdatum: 2 dec. 2011
Stengelsysteem: 3 stengels
Stengeldichtheid: 7 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 22,8 kg/m²
Leon van der Stel probeert met Jorrit RZ altijd op de groei te telen.
hier kunnen we met Jorrit een betere
kwaliteit bereiken.” In eerste instantie
verliep de teelt niet vlekkeloos. De
weggroei was nog uitstekend, maar
toen kwamen de zeer zachte januari en
de koude februari. “Het eerste zetsel
kwam er daardoor moeizaam aan en in
het tweede zetsel ontstonden wat knoperige
vruchten. Dat was echter maar
van korte duur, want vanaf het derde
oksel ging het uitstekend en hadden we
nauwelijks binnenland.”
Hoewel de teler er voor had kunnen
kiezen om op de lastige winter in te
spelen met een lagere voornacht, hield
Kwekerij De Westhoek bewust vast aan
haar eigen lijn. “Door relatief warm te
blijven telen hebben we een vitaal gewas
neergezet waar we nog steeds van
profiteren! We proberen altijd op groei
te telen, want die zetting komt vanzelf
wel.” Ook in het voorjaar, toen de
planten vol hingen en het licht uitging,
week de teler niet van deze strategie af.
Seeds&Services | Paprika | September 2012 17
“Door groei op de plant te houden krijg
je een snelle doorkleuring en op tijd
weer nieuwe zetting. In periodes met
weinig aanvoer, kun je daardoor soms
net een paar onsjes meer oogsten.”
Dikwandig
Aangezien het pas de tweede week
van juni is, zal het bedrijf Jorrit de
rest van het seizoen kritisch blijven
volgen. Zo zal bijvoorbeeld nog moeten
blijken of het gewas niet te lang wordt
voor deze kas. De laatste weken zijn in
ieder geval veelbelovend: in de schuur
staan de oogstkarren vol met super uniforme
en lekker dikwandige vruchten.
“Het gemiddeld vruchtgewicht zit nu
al een paar weken boven de 200 gram.”
De vruchten hebben een opvallend frisse
kleur, al zit er best een streepje groen
op. Om de eerder genoemde groei erop
te houden zit de teler er met oogsten dan
ook dicht op. “Het zijn dan wel mooie
paprika’s, maar het hoeft geen museum
te worden.”
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 16-17 03-09-12 15:25

18
‘Succesvolle
overstap naar
groen met
Pursuit RZ’
De overgang naar groene paprika is Harry Vermeulen 100 procent meegevallen.
De helft van de paprikaoogst lopend binnenhalen. Het lukte
Harry Vermeulen met Pursuit RZ. De vruchten die van de plant komen,
voldoen aan al zijn verwachtingen. “Ik ben een kwaliteitsteler en
kan met Pursuit de mooie paprika’s produceren die ik wil.”
De paprikateler Vermeulen bouwde
in 1993 een bedrijf in het Limburgse
Velden. Hij teelt daar nu op 2,2 hectare
paprika’s en voor het eerst oogst hij dit
seizoen groene vruchten. Vanwege de
enorme productiegroei in rood koos
hij eieren voor zijn geld. Zijn verlanglijst
voor een groen ras luidde: een niet
te lang gewas, grove vruchten en een
hoge kwaliteit. Bij andere rassen bespeurde
Vermeulen een voor groen wat
te snelle doorkleuring. Daarom koos hij
voor Pursuit.
Als een speer van start
Een kenmerk van Pursuit is dat hij zich
heel vegetatief ontwikkelt en na de
eerste zetting omslaat naar generatief.
Vermeulen zag de plant inderdaad als
een speer van start gaan. “Hij groeide
hard, maar maakte wel snel veel massa.
Ik besloot de rem er wat op te zetten.
In plaats van op het vierde oksel, liet
ik op het derde oksel al zetting toe.”
De eerste vruchten werden geoogst in
week 11. “Dat waren nog niet de grofste
paprika’s, maar de plant stond mooi in
balans en is toen ook korter gaan schakelen.
Daarna heb ik geprobeerd om
strekking te bewerkstelligen, met name
door vroeg op temperatuur te komen.”
De zetsels kwamen door de lichtomstandigheden
wat hozerig tot stand.
Vermeulen zag het vruchtgewicht tijdens
zo’n productiehausse wel wat
teruglopen, maar met gemiddeld 80
procent 85’ers en een gewicht van 160
tot 170 gram is hij toch dik tevreden.
“Er waren zelfs periodes met 95 procent
85’ers.” Vanwege het donkere
seizoen zal het qua productie geen topjaar
worden, maar Vermeulen merkt
dat hij goed scoort. Bovendien voldoet
de kwaliteit aan zijn verwachtingen.
“Die is hartstikke mooi. Alleen toen het
even te vochtig was in de kas had ik last
van wat drukkers. Maar nu ik continu
een kiertje lucht houd, heb ik daarvan
geen last meer.”
Glad in zijn vel
De overgang naar groen telen is Harry
100 procent meegevallen. “We hebben
er heel lang weinig werk aan gehad:
alleen maar oogsten. Iedere twee weken
maken we een ronde door de kas om in
te draaien en wat te toppen. Vanwege
het korte gewas hebben we de eerste
16 kilo lopend kunnen oogsten. Op die
manier heb je de beste prestatie”.
De vrucht is goed als deze mooi glad
in zijn vel zit, zo heeft hij gemerkt.
“Een makkelijke vuistregel, eerder hoef
je hem er niet vanaf te halen.” En als
we nog ’s een echte zomer krijgen?
Vermeulen is ervan overtuigd dat ook
dan het gewas heel goed meekomt, het
heeft immers voldoende blad. Vooralsnog
denkt hij volgend jaar voort te
gaan borduren op het huidige teeltregime.
“Naast de rassenkeuze is het elk
jaar weer de kunst om zo min mogelijk
fouten te maken. Wie dat doet, haalt
het beste resultaat.”
Pursuit RZ
Harry Vermeulen
Teler te Velden
Oppervlakte: 2,2 ha
Zaaidatum: 16 nov. 2011
Plantdatum: 11 jan. 2012
Stengelsysteem: 4 stengels
Stengeldichtheid: 7 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 26,2 kg/m²
‘Pursuit RZ ook zonder
voornacht voldoende grof’
Vorig jaar stond Pursuit RZ bij Peter Verberne nog op één afdeling;
daar waar zijn vorige hoofdras wat te fijn en lang werd. Het ras
beviel zó goed dat teeltchef Frans-Jan van Heijst er nu een hele
locatie mee vol heeft gezet. “De productie is hetzelfde, de kwaliteit
en grofheid zijn beter en per saldo zit er niet meer gewasarbeid in.”
Frans-Jan van Heijst start elke teelt met
hetzelfde uitgangspunt: vóór 1 april
wil hij snijden. “Om half februari zetting
te hebben laat ik de eerste bloem
op het vierde oksel komen. Met Pursuit
ging dat dit seizoen prima. Het werd
een mooi en groot eerste zetsel.” Het
tweede zetsel verliep helaas minder
voorspoedig; om onduidelijke reden
viel de groei tijdelijk wat weg. “Met
het ras had het niets te maken, ik denk
eerder aan externe factoren: misschien
kwam het door het oude drainwater of
de CO 2 van de WKK. Gelukkig bleef het
tempo er gewoon in en herstelde het
gewas in de loop van het derde zetsel.”
Natuurlijke dip
Van Heijst volgt, los van welk ras hij
teelt, altijd zijn eigen strategie; ingrijpen
doet hij puur op basis van de gewasstand.
“Het dag/nachtverschil is bij
Pursuit wel belangrijk voor de strekking
van het gewas, maar ligt niet significant
hoger dan bij andere rassen.” Van een
Pursuit RZ
Peter Verberne
Teler te Melderslo en Hegelsom
Oppervlakte: 4,5 ha
Zaaidatum: 10 nov. 2011
Plantdatum: 4 jan. 2012
Stengelsysteem: 4 stengels
Stengeldichtheid: 7,2 stengels/m 2
Productie t/m wk 35: 27,2 kg/m²
geforceerde voornacht houdt de teler
sowieso niet. “Ik heb liever een natuurlijke
dip: daar wordt Pursuit al grof
genoeg van. Ongeveer 85 procent
van de vruchten zijn 85’ers, tegenover
60 procent vorig jaar.” De kwaliteit is
daarbij prima. “Ze kleuren niet zo snel
door als mijn vorige ras en je laat ze
niet makkelijk te lang hangen. Het enige
nadeeltje is dat je bij grote zetsels wel
eens een kromme ziet. Die zijn dan bekneld
geraakt in het gedrongen gewas
van Pursuit.”
Dat compactere gewas zorgt er ook voor
dat er in Pursuit iets meer draaiwerk
zit. “De vruchten zitten vrij hoog in
het gewas. Om te voorkomen dat de
draad lastig tussen de vruchten door te
draaien is, moet je per jaar 3 of 4 rondjes
meer maken.” Het extra draaiwerk
wordt echter goed gemaakt door het
mindere topwerk, weet de teler. “Zeker
in het begin geeft hij niet zoveel scheutgroei:
daarom is het ook belangrijk om
hem voorzichtig op 4 stengels te zetten.
Ook later in het seizoen moet je goed
kijken wat je weghaalt, om voldoende
bladbedekking te houden.”
Actief telen
Om de vruchten extra te beschermen
laat de teler wat makkelijker dan bij
een ander ras het scherm dichtlopen.
Neusrot is bij Pursuit ook teelttechnisch
deels te voorkomen. “Je moet gewoon
voldoende buis inzetten, zodat hij in de
avond met een weersomslag zijn vocht
kwijt kan.” Qua productie kan Pursuit
tenslotte mee met de grootste productierassen.
“Hij lijkt het best te presteren
Seeds&Services | Paprika | September 2012 19
Ook Peter Verberne zelf is erg te spreken over
Pursuit RZ.
met veel licht, maar sowieso denk ik
wel aan 36 kilo te komen. Dan ben ik
tevreden, want meer zit er dit jaar niet
in. De waarde van Pursuit zit vooral in
de meerprijs van de grovere vruchten.
Dat duppie per kilo extra kunnen we in
deze tijden goed gebruiken.”
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 18-19 03-09-12 15:25

20
Meer duidelijkheid over
mergnecrose
Aan het begin van dit seizoen kwamen we op enkele bedrijven
planten tegen die last leken te hebben van mergnecrose. Het is
de vraag of deze benaming volledig juist is, maar het gaat in ieder
geval om het wegvallen van één of meerdere stengels van de plant.
Aanvankelijk lijkt zo’n plant nog gezond, maar opeens gaat hij wat flauw hangen en
vallen er bladeren en knoppen uit de top van de plant. De oorzaak van dit probleem
is moeilijk te achterhalen. Wel worden een aantal zaken steeds duidelijker:
• Paprika is redelijk kruidachtig, zeker als jonge plant. Hoe kruidachtiger de plant,
hoe makkelijker je de afwijkende planten kunt vinden. We zien hierbij kleine
rasverschillen.
• Een grote plant is daarom niet altijd een sterkere plant. Het drogestofgehalte van
de plant lijkt medebepalend.
• Actief telen maakt de cellen sterker en dus minder gevoelig. Als er te weinig buis-
vraag is en er wordt gewerkt met kunstlicht én een scherm, dan is het raadzaam
om boven het scherm te luchten.
• Bij winterse omstandigheden zal activiteit door buisgebruik zorgen voor een
lager risico. Onder zachte omstandigheden zorgt schermgebruik juist voor extra
gevoeligheid. Dus óf het scherm moet open, óf er moet gelucht worden boven
het scherm. Denk hierbij vooral aan een vast folie.
• De omwikkeling van de plantenkarren kan na thuiskomst het best direct ver-
wijderd worden. In het plastic wordt immers een RV ontwikkeld van bijna 100%,
terwijl er wel wortelactiviteit is. Dit geeft een verhoogd risico op ‘drukken’. Hoe
korter de planten op de plantkarren staan, hoe beter.
• Op een jonge plant moet niet minder water worden gegeven om het probleem te
voorkomen. De plant moet juist gewoon door kunnen groeien.
Planten met deze ‘stengelnecrose’ worden in het verloop van de teelt meestal niet
meer gevonden omdat ze na de start herstellen. Of ze inderdaad allemaal ‘genezen’
wordt echter pas later duidelijk. Daarom adviseren we om de probleemplanten toch
te vervangen. Gelukkig gaat het bij dit probleem niet om een overdraagbare ziekte;
zodat de gezonde planten niet kunnen worden besmet.
Rudy van den Berg
Terug in de
paprika’s
Sinds 1 november is Rudy van
den Berg terug bij Rijk Zwaan.
Na drie jaar werkzaam te zijn
geweest voor sierteeltveredelaar
Anthura, is hij nu weer teeltadviseur
voor onder meer paprika.
Wat is hem na zijn terugkeer
het meest opgevallen?
“Een van de veranderingen is natuurlijk
de omschakeling naar andere rassen”,
vertelt Rudy. “Niet alleen de
hogere productie is hierbij opvallend,
maar ook de diversiteit. Er is nu veel
meer keuze in goede rassen. Voor elke
strategie en elk teeltsysteem is er een
geschikt ras en dat lijkt me een goede
ontwikkeling! Verder vind ik het heel
positief dat ook teeltbedrijven stappen
zijn blijven zetten. Niet alleen in het bereiken
van een hogere productie, maar
bijvoorbeeld ook in de afzet en het optimaliseren
van het energieplaatje.”
Mooie toekomst
Iets wat Rudy hierbij positief is opgevallen
is de aanhoudende strijdlust
van telers. “Ondanks dat de prijsvorming
vaak erg tegenvalt, blijven telers
ervoor gaan. Verder ben ik blij dat er
nog steeds zo veel kennisuitwisseling
plaatsvindt. Wat mij betreft blijft dat
één van de pijlers van de Nederlandse
glastuinbouw! Mij stimuleert die open
houding ook om telers zo goed mogelijk
te blijven ondersteunen. De paprika’s
blijven bovendien een heel mooi product.
Met zijn brede gebruikswaarde en
de diversiteit in kleur en vorm blijf ik
geloven in een mooie toekomst!”
‘Met Lovemysalad.com kunnen
we ons verhaal vertellen’
Ad Gubbels hoorde voor het eerst over Lovemysalad.com van zijn
collega’s van telersvereniging SunQuality. ‘Daar moeten we bij
zijn’, dacht hij meteen. Inmiddels heeft hij zijn eigen telersprofiel
op het social salad network en is hij klaar voor een inspirerende
dialoog met de consument.
Samen met zijn broer Ferry runt Ad het
bedrijf Pudu Peppers, een onderneming
die zich wil onderscheiden door smaakvolle
producten en een duurzame manier
van telen en ondernemen. “De uitdaging
is om dit ook aan de consument
te vertellen”, legt de teler uit. “Be good
and tell it, wordt vaak gezegd, maar aan
dat laatste heeft het in de tuinbouw te
lang ontbroken. Love my Salad kan hier
één van de instrumenten voor zijn en
maakt handig gebruik van sociale media.
Via de retail is het vaak moeilijk je verhaal
te doen: met Love my Salad hebben
we die schakel niet nodig.”
Kansen
De eerste stap voor Pudu Peppers
is het aanmaken van een telersprofiel
geweest. Via een korte presentatie
met foto’s en video laat het bedrijf
de consument zien dat de paprika’s
van een echt familiebedrijf afkomstig
zijn. “Maar daarnaast hopen we via
Love my Salad vooral veel informatie
te vergaren”, benadrukt Ad. “Over de
smaak natuurlijk, maar ook over de manier
waarop mensen paprika’s bereiden.
Seeds&Services | Paprika | September 2012 21
Ferry (links) en Ad Gubbels hopen met Lovemysalad.com kansen zichtbaar te maken.
En wat ze belangrijk vinden. Willen
ze bijvoorbeeld een dikke wand of
juist een dunne?” Uiteindelijk hoopt
Gubbels er kansen uit te halen. Mogelijkheden
die er nu al zijn en alleen nog
zichtbaar moeten worden gemaakt.
“Misschien moeten we bijvoorbeeld
meer met segmenten gaan werken.”
Om dichter bij dit doel te komen laat
Pudu Peppers sinds kort een QR-code
op zijn verpakking drukken. Consumenten
die deze scannen met hun smartphone
of PC worden rechtstreeks naar
Lovemysalad.com geleid. Nu komen
ze nog uit bij de algemene pagina van
ons merk SunFresh, binnenkort gaan
ze naar Pudu Peppers’ eigen profiel.
“Natuurlijk gaan we er dan voor zorgen
dat de pagina ook interessant blijft. Dit
hoeft niet veel tijd te kosten: gewoon af
en toe een nieuwsberichtje of een leuke
foto.” In ieder geval heeft de deelname
aan Love my Salad nu al een winstpunt
opgeleverd, vindt Gubbels. “Het zet je
aan het denken hoe je je als bedrijf wilt
profileren: dat levert sowieso al interessante
inzichten op.”
Blijvend in ontwikkeling
Op Lovemysalad.com komen groenteliefhebbers van over de hele wereld samen
om hun passie voor gezonde en lekkere salades met elkaar te delen. Rijk Zwaan
heeft dit ‘social salad network’ geïnitieerd om consumenten in contact te brengen
met chef-koks en de professionele groenteketen. Uiteindelijk is het doel hiervan
om de consumptie van verse groenten wereldwijd te stimuleren.
Love my Salad blijft zich constant ontwikkelen. Zo zijn er onlangs samenwerkingsverbanden
gestart met een chef-kok en een food blogger uit Italië en werden
er succesvolle evenementen georganiseerd in onder meer de Verenigde Staten,
Indonesië en Australië. Allemaal initiatieven die bijdragen tot meer kennis en
betrokkenheid bij de consument: iets waar de hele sector van meeprofiteert.
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 20-21 03-09-12 15:25

22
‘Redwing RZ
kan prima
tegen de
hitte’
Platinum Produce teelt op 12 hectare rode, gele en oranje paprika’s
in de Canadese plaats Blenheim. In het voorjaar zijn de omstandigheden
in het oosten van Canada perfect, maar in de zomer kunnen
de temperaturen hoge waarden bereiken en van dag tot dag veel
verschillen. “Gelukkig gaat Redwing RZ hier prima mee om!”
Samen met zijn vader Gerard en broer
Pat, runt Tim Verbeek nu vier jaar het
bedrijf Platinum Produce. “We streven
naar een visueel aantrekkelijk product
met een goede houdbaarheid. Wat het
gewicht betreft willen we flexibel zijn.
De standaard in Canada is 230 gram,
maar er is ook vraag naar fijnere vruchten.
Steeds meer paprika’s worden hier
namelijk in ‘rainbow pack’ verkocht:
een combinatie van een rode, een gele
en een oranje vrucht. Dit is ook de reden
dat we voor één kleur soms twee rassen
telen.”
Makkelijk te telen
Eén van Verbeeks twee rassen voor rood
is dit jaar Redwing. Vorig jaar testte hij
deze nieuwkomer in een eigen proef.
“We waren meteen erg onder de indruk
van het ras. Niet alleen omdat hij een opvallend
goede productie gaf, ook omdat
hij makkelijk te sturen leek en behoorlijk
arbeidsvriendelijk. En dan moesten
Over de grens
Canada
we Redwing zelfs nog op dezelfde manier
sturen als ons toenmalige hoofdras.”
Dit jaar is dat anders. Verbeek
teelt Redwing nu op 3 hectare en kon
hem vanaf het begin wegzetten op de
manier die hij wilde. Hij teelt Redwing
in een 2-stengelsysteem met 7 stengels
per m 2 . “We hebben relatief laat geplant,
op 17 januari, en niet veel gedund. We
lieten de vruchten gewoon komen. Achteraf
pakte dit perfect uit, want het licht
kwam precies op het goede moment.
Het gewas kreeg vanaf dat moment een
perfect ritme te pakken.”
Vergeleken met zijn andere hoofdras
voor rood, teelt Verbeek Redwing net
even anders. “In verband met zijn groeikracht
houden we een wat hogere EC aan
‘Snelle Redline RZ geeft hoge kwaliteit‘
Bram Moerman teelde jarenlang paprika’s in Bleiswijk en vertrok
in 1996 samen met zijn neef Jos naar Canada. In de regio Vancouver
kan hij met een ‘Hollands klimaat’ aan de hoge Canadese kwaliteitseisen
voldoen. Met Redline RZ lukt dat nóg beter.
Moerman startte 16 jaar geleden met
een bedrijf van 6 hectare en bouwt nu
aan een nieuw bedrijf dat uiteindelijk 17
hectare groot zal zijn. Deze nieuwe locatie
ligt dichter bij de kust en qua hoogte
ongeveer op het niveau van Parijs.“Het
is net een Westlands klimaat, met als
enige verschil dat er wat meer sneeuw
Als ex-ijshockeyprofessional is Tim Verbeek gewend aan verhitte omstandigheden.
valt”, weet Moerman. De vruchten worden
afgezet via Windset Greenhouses en
gaan voor 50 procent de grens over naar
de VS. De rest blijft in Canada. “De kwaliteitseisen
liggen hier net wat hoger dan
in Nederland”, weet de teler. “Vooral
de houdbaarheid moet goed zijn, omdat
het product soms over lange afstanden
wordt getransporteerd. Verder is ook
het vruchtgewicht belangrijk, dat moet
eigenlijk het hele seizoen rond de 210
gram liggen.”
Veel groeikracht
Moerman teelt alle kleuren paprika’s
en heeft voor rood nu twee hoofdrassen
staan. Op advies van teeltadviseur
John DeVries test hij dit seizoen het ras
Redline in een proef. “Zijn grote voordeel
is dat hij sneller en gelijkmatiger
doorkleurt, waardoor we de vruchten
en erg diepe voornachten zijn niet nodig.
”In de zomer is het in het oosten van
Canada sowieso niet mogelijk om in de
nachten een temperatuursdaling te bewerkstelligen.
“In juni, juli en augustus
liggen de dagtemperaturen vaak boven
de 30 graden. Redwing heeft hier echter
totaal geen problemen mee. Ik heb het
gevoel dat het ras heel efficiënt is in zijn
watertransport. Zit het nu in de wortels
of in de genen, ik weet het niet. Maar het
is een groot voordeel! Verder is Redwing
erg sterk tegen neusrot en heeft hij een
resistentie tegen het TSWV.”
Goed in balans
Na 16 weken oogsten toont Verbeek zich
midden in de zomer erg tevreden over
de situatie in zijn Redwing-afdeling.
“Het gemiddeld vruchtgewicht is met
200 gram uitstekend, terwijl het aantal
stuks veel hoger ligt dan vorig jaar. Ook
de kwaliteit blijft hierbij prima: de enige
kanttekening is dat je wel eens de kans
hebt op een wat langgerekte vrucht.”
Veel belangrijker is echter dat het gewas
nog altijd erg goed in balans staat, vindt
de teler. “Terwijl er 46 vruchten per m2 aanhangen, blijft de groei in de kop
goed en willen de planten nog altijd
zetten! Of Redwing volgend jaar weer
terugkeert op ons bedrijf? Absoluut! De
enige vraag is met hoeveel m² we het
teeltoppervlak dan zullen vergroten.”
vroeger kunnen oogsten en minder last
hebben van kopscheuren en pitting.
Normaal gesproken ligt ons percentage
klasse II rond de 8 procent, met Redline
schat ik dat dit rond de 3 procent
is!” Ook het gewas van Redline bevalt
Moerman goed. “Hij heeft voldoende
bladbedekking en qua groeikracht zou
hij ook prima op 4 stengels kunnen, al
teel ik hem zelf in een 3-stengelsysteem.
Verder toont het gewas altijd fris en zet
hij opvallend makkelijk. Door dat laatste
is hij wel wat hozeriger, maar het
zorgt uiteindelijk wel voor een hogere
productie. Ik weet nu al dat ik Redline
volgend jaar op grote schaal ga telen.”
Teeltadviseurs/
vertegenwoordigers
RIJK ZWAAN NEDERLAND B.V.
Ronald van den Bulk
Mobiel +31 (0)6 51 31 06 30
r.van.den.bulk@rijkzwaan.nl
Kees de Jong
Mobiel +31 (0)6 53 29 89 90
k.de.jong@rijkzwaan.nl
Marcel van Koppen
Mobiel +31 (0)6 51 76 15 84
m.van.koppen@rijkzwaan.nl
Ton Berkers
Mobiel +31 (0)6 53 29 89 93
t.berkers@rijkzwaan.nl
ZAADHANDEL HOLLANDIA NV BELGIË
Ton Berkers
Mobiel +31 (0)6 53 29 89 93
t.berkers@rijkzwaan.nl
ACCOUNTMANAGERS BENELUX
Accountmanager trade & retail
Maarten van der Leeden
Mobiel +31 (0)6 12 98 48 07
m.van.der.leeden@rijkzwaan.nl
Accountmanager plantenkwekers
Peter Reinders
Mobiel +31 (0)6 51 16 61 28
p.reinders@rijkzwaan.nl
Rijk Zwaan Nederland B.V.
Burgemeester Crezéelaan 40
Postbus 40, 2678 ZG De Lier, Nederland
Telefoon +31 (0)174 53 23 00
E-mail sales@rijkzwaan.nl
www.rijkzwaan.nl
Zaadhandel Hollandia nv
Westkaai 8, 2170 Merksem, België
Telefoon +32 (0)3 647 06 07
E-mail info@hollandia.be
www.hollandia.be
Bram Moerman gaat het areaal met Redline RZ volgend jaar vergroten.
Seeds&Services | Paprika | September 2012 23
Er bestaan verschillende niveaus van specialisatie in interacties
tussen planten en ziekten of plagen. Het identificeren van dergelijke
specialisatie vereist ingewikkelde analysemethodes.
Vaststellen of een plant al of niet is aangetast door een specifieke
belager, kan afhangen van de gebruikte analysemethode.
Het is belangrijk, in het algemeen, te benadrukken dat de
specialisatie van belagers van tijd tot tijd en van plaats tot
plaats kan variëren, afhankelijk is van milieufactoren en dat
nieuwe biotypen van plaagveroorzakers of fysio’s van pathogenen
kunnen ontstaan die resistentie kunnen doorbreken.
Immuniteit: een plantenras wordt niet aangetast door een
specifieke plaag of ziekte.
Resistentie: het vermogen van een plantenras om de groei en
ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken
alsmede de schade die zij veroorzaakt in vergelijking met vatbare
plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden
en plaag- of ziektedruk. Deze plantenrassen kunnen echter wel
enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaagof
ziektedruk.
Twee niveaus van resistentie worden gedefinieerd:
Hoge resistentie (HR): plantenrassen beperken de groei en
ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte onder normale
plaag- of ziektedruk sterk in vergelijking met vatbare rassen.
Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen
of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk.
Intermediaire resistentie (IR): plantenrassen beperken de
groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte, maar
kunnen meer symptomen vertonen in vergelijking met hoog
resistente rassen. Intermediair resistente plantenrassen zullen
minder ernstige ziektesymptomen of schade vertonen dan
vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden
en/of plaag- of ziektedruk.
Vatbaar: het onvermogen van plantenrassen om de groei en
ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken.
Indien in een resistentiecode t.a.v. een bepaald ras wordt verwezen
naar bepaalde biotypen of stammen waartegen resistentie
wordt geclaimd, dan betekent dit dat geen resistentie
wordt geclaimd tegen andere biotypes of stammen van dezelfde
plaag of ziekte.
Indien in een resistentiecode niet wordt verwezen naar biotypen
of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan
betekent dit dat resistentie alleen wordt geclaimd tegen bepaalde
niet nader gespecificeerde biotypen of stammen.
Beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en elke andere informatie
in welke vorm dan ook van Rijk Zwaan, bijvoorbeeld
over de houdbaarheidsdatum, zaai-, plant- en oogstdata, zijn
zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op ervaringen in proeven
en praktijk. Rijk Zwaan aanvaardt echter in geen enkel geval
aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit het gebruik
van zulke beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en informatie.
De koper/gebruiker is zelf verantwoordelijk voor de
juiste opslag van de zaden en dient zelf te beoordelen of de
zaken en teeltadviezen geschikt zijn om voor de beoogde teelten
respectievelijk onder de lokale omstandigheden te worden
gebruikt.
Opname van een ras in deze uitgave betekent niet automatisch
dat dit ras beschikbaar is voor exploitatie; het kan alleen voor
beproeving
beschikbaar zijn. Voor meer informatie kunt u contact opnemen
met Rijk Zwaan (www.rijkzwaan.nl).
De foto's in deze uitgave demonstreren de types waartoe de
genoemde rassen behoren en niet alle rassen als zodanig. Deze
foto’s vormen geen enkele garantie, expliciet noch impliciet,
t.a.v. de prestaties van het gewas.
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 22-23 03-09-12 15:25

Wilt u reageren op artikelen uit deze
RZ Seeds & Services? Stuur dan een
e-mail naar m.de.veen@rijkzwaan.nl.
Uw reactie wordt zeer op prijs gesteld.
Leon van der Stel,
Kwekerij De Westhoek:
“Ook bij een hoge
Rijk Zwaan Nederland B.V. | Burgemeester Crezéelaan 40 | 2678 KX De Lier | Nederland | www.rijkzwaan.nl
Zaadhandel Hollandia nv | Westkaai 8 | 2170 Merksem | België | www.hollandia.be
plantbelasting blijven
de vruchten van
Jorrit RZ mooi.
Vooral de uniformiteit
is opvallend.”
20124543 RZ S&S Paprika september 2012.indd 24 03-09-12 15:25