download het als PDF - Buren van de Abdij

*
*
vertaling: “Totaal onbekend met onze artistieke betrachtingen en alleen bezorgd om
de stadskas te spijzen, wilde het stadsbestuur dit terrein verkopen. De liefhebbers van
het verleden waren ontsteld en smeekten burgemeester Hyppolyte Lippens van zijn
voornemen af te zien, want een modern gebouw op die plaats zou de ruïnes van de Sint-
Baafsabdij niet alleen ontluisteren, maar ook de bewaring ervan in gevaar brengen.
Tevergeefs, de voorzitter van het schepencollege was van mening dat oudheidkundige
bezwaren niet konden opwegen tegen de verwerving van vierduizend frank. Om meer
ging het niet. In weerwil van de beklijvende tussenkomsten van Auguste Wagener in
de gemeenteraad, besloot de meerderheid om de verkaveling toch goed te keuren. Er
bleef de oudheidkundigen geen ander middel over dan onder elkaar het nodige geld in
te zamelen om zelf het terrein aan te kopen. De universiteitsbibliotheek bewaart nog de
Liste de souscription pour OFFRIR A LA VILLE DE GAND la somme de trois mille francs à
condition qu’elle consente à incorporer dans l’enclos des ruines de l’abbaye de Saint-
Bavon LES TERRAINS VAGUES QUI LUI APPARTIENNENT dans la rue des Espagnols…”
De lijst vermeldt de namen van de heren A. Wagener, baron de Maere, F. Vander
Haeghen, graaf de Limburg Stirum, ridder E. de Neve de Roden, E. Lacquet, V. Deneffe,
A. Verhaegen, A. Van Assche, V. Vander Haeghen, Ch. Boddaert, Eug. Lippens, P.
Fredericq, P. Voituron, graaf O. de Kerchove de Denterghem, ridder E. Soenens, P.
Claeys en baron J. Bethune. Het zijn dezelfde personen die het Gravensteen van de
destructie hebben gered.
De verzamelde som van 3.050 goudfrank werd aanvaard door de gemeenteraad in
zitting van 7 mei 1889. Dit waar gebeurde maar niet te geloven feit dateert van amper
120 jaar geleden!
Wie houdt er nu van ruïnes?
De genoemde heren mochten terecht wel zeggen: “De Sint-Baafsabdij is onze plek”,
want zij hadden er verdorie met hun eigen centen voor betaald!
Het was een vriendenkring van gepassioneerde kunstliefhebbers, in een nog jong en
liberaal België dat zich bewijzen wilde. Het waren geen geestelijken maar profanen die
de ruïnes hebben gered. Wanneer de tijdsgeest van de romantiek in België opkwam,
ging men naarstig op zoek naar de fundamenten van de nieuwe natie en ook de Sint-
Baafsabdij werd daartoe gerekend. Sinds de renaissance waren de overblijfselen van
de Grieks-Romeinse oudheid zeer populair geweest, maar dat veranderde radicaal op
het einde van de 18 de eeuw in een ware rage rond de gotische middeleeuwen. Ons land
bezat niet zoveel Romeinse oudheden, maar des te meer uit die middeleeuwen. Een
christelijk monument zoals de Sint-Baafsabdij had voor onze romantici een driedubbele
betekenis: als ware nationale bouwkunst, als een nog niet bezoedelde pittoreske plek
en als een virtueel oord van verinnerlijking. Dat laatste vraagt wat uitleg. Antieke
ruïnes sorteren effect aan de buitenkant, maar christelijke ruïnes zijn geïnterioriseerd.
Een tempel betrad je niet, een kerk juist wel. De heidense tempel was een uiterlijk
decor, de christenkerk een constructief vorm gegeven verzamelruimte.
62 63