Generieke geneesmiddelsubstitutie - Parkinson Vereniging

4. Conclusies en aanbevelingen
42
Wie bepaalt welk geneesmiddel een patiënt krijgt?
Tussen beleid en de praktijk van alledag
Dokter en patiënt komen overeen dat het goed is een geneesmiddel voor te
schrijven. Op basis van de deskundigheid van de arts en de situatie van de patiënt
wordt een keuze gemaakt. Krijgt een patiënt dan ook werkelijk wat de dokter
heeft bedoeld? Of doorkruist het streven naar kostenbeheersing een effectieve
medische behandeling met levensbedreigende gevolgen? Wat is de positie van
artsen, zorgverzekeraars, patiënten en apothekers? Wat mag wel en wat niet?
Deze analyse beschrijft de kronkelweg tussen het voorschrijven in de spreekkamer
en de aflevering door de apotheker. Hoe beleid in de dagelijkse praktijk
ongewild kan uitpakken.
Hoe simpel was het ooit. De dokter schreef het recept uit, de apotheek leverde het
voorgeschreven geneesmiddel en het ziekenfonds betaalde netjes de rekening. En om
dat allemaal mogelijk te maken, betaalden we met z’n allen de ziektekostenpremie.
Maar dat is lang geleden.
De kosten van de zorg liepen uit de hand en dus werd gezocht naar oplossingen.
Geneesmiddelen kwamen snel in beeld. Kunnen die niet goedkoper? Hoe vaak zijn
geneesmiddelen niet identiek? Dan kunnen we toch het goedkoopste kiezen?
Om dat laatste draait het eigenlijk allemaal. Je hebt geneesmiddelen in twee soorten:
spécialités en generieke geneesmiddelen. Het verschil is dat een spécialité een uniek
product is, waarbij de fabrikant een patent heeft op de werkzame stof. Omdat ontwikkelingskosten
terugverdiend moeten worden, mogen andere fabrikanten een spécialité
pas namaken als het patent is verstreken. Zodra dat mag, gebeurt het ook meteen en
spreken we van generieke geneesmiddelen. Dat zijn middelen met allemaal dezelfde
werkzame stof.
Om het iets preciezer te zeggen: generieke geneesmiddelen zijn bio-equivalent.
Een belangrijk begrip. Wat dat wil zeggen? De hoeveelheid van het geneesmiddel dat
door een mens wordt opgenomen en de snelheid waarmee dit gebeurt, is vergelijkbaar.
Let even op deze formulering: vergelijkbaar, dus niet per definitie gelijk. Alleen dat
al is volop stof voor discussie, waarover later meer.
| Uitwisselbaar
Het uitgangspunt is dat generieke geneesmiddelen, dus geneesmiddelen met dezelfde
bio-equivalentie, uitwisselbaar zijn. Dus moeten de fabrikanten van deze middelen
concurreren op prijs. Verzekeraars zitten daar tegenwoordig bovenop en hebben
daarmee – eerlijk is eerlijk – ook al veel kosten kunnen besparen (zie kader Kosten
geneesmiddelen 400 miljoen omlaag).
Daarbij zetten ze grofweg twee middelen in: ze voeren een zogeheten preferentiebeleid
of ze zetten apothekers via een contract aan tot efficiënt inkopen en uitgeven