NTOG 2011 01

fornix. Er was geen aanwijzing voor in- of doorgroei
in de omgeving of verbinding met de cervix. De verhoogde
signaalintensiteit op T2-gewogen opnamen
was suggestief voor een mucineuze inhoud. Rechts
in het bekken werden enkele lymfeklieren gezien (figuur
1).
Cervixuitstrijk en X-thorax toonden geen afwijkingen.
Er was een normaal Hb en Ht en een leukocytengetal
van 12,2 × 10 9 /l (referentiewaarde 3,5-11) bij een
BSE van 10 mm/uur (referentiewaarde 0-12). Het CA-
125 en het CEA waren niet verhoogd (CA-125: 10,6 kU/
ml; referentiewaarde 0-35; CEA: 0,9 μg/l; referentiewaarde
0-2,5).
Onderzoek in narcose toonde een gesteelde tumor
van de vaginavoorwand dan wel fornix anterior, aan
de rechterzijde. Deze werd in toto verwijderd. Het
histopathologisch beeld betrof dat van een benigne
angiomateuze laesie, meest waarschijnlijk een lobulair
capillair hemangioom.
Zes maanden later had patiënte geen klachten meer
van fluor. Vanwege haar leeftijd werd geen gynaecologisch
onderzoek verricht. Patiënte werd uit de
follow-up ontslagen.
Beschouwing
Epidemiologie
Lobulaire capillaire hemangiomen komen bij mannen
en vrouwen ongeveer even vaak voor. 2 Wanneer
echter alleen het mucosaal voorkomende LCH bekeken
wordt, zijn vrouwen anderhalf 3 tot twee 2 keer
zo vaak aangedaan. Het granuloma gravidarum, een
oraal LCH tijdens zwangerschap, heeft een incidentie
van 1 tot 2%. 1,4 LCH’s komen in alle leeftijdsgroepen
voor. Piekincidenties zijn afhankelijk van het
geslacht van de patiënt en de locatie van het LCH. 2
Zeldzame gevallen van een LCH in de vagina zijn beschreven.
2,5
Pathogenese
Ongeveer een derde van de laesies ontstaat na
trauma en groeit in enkele weken tot een maximale
grootte van 1-2 centimeter. 1 Een relatie tussen
scheerwondjes en het LCH werd gesuggereerd na de
bevinding dat mannen tweemaal zo vaak in de hals
en vrouwen tweemaal zo vaak aan de benen waren
aangedaan. 2 Vaginaal is de laesie beschreven na intravaginale
slingplastiek. 5 Door schuren van het LCH
tegen de vaginawand of door tampongebruik zouden
ulceratie en necrose kunnen ontstaan.
Ook oestrogenen 1,6,7 en progesteron 6 lijken een rol te
spelen in de pathogenese van mucosale LCH. De predilectie
voor vrouwen en het voorkomen van het granuloma
gravidarum onderstrepen dit. Aan de hand
van deze gegevens zouden in de bovenbeschreven
casus het feit dat de menarche reeds was opgetreden
en het tampongebruik van belang kunnen zijn.
Histologie
Histologisch gezien kunnen in het LCH een lobulair
en een ulceratief gebied worden onderscheiden. 3 In
het lobulaire gebied ziet men karakteristieke lobulaire
vaatproliferatie. In het ulceratieve gebied zijn
oppervlakkige infiltraten met neutrofielen te zien,
evenals stromaal oedeem en irregulaire verwijding
van de bloedvaten (figuren 2 en 3). 2,3
Behandeling en prognose
LCH’s kunnen in complete regressie gaan of genezen
waarbij een fibro-epitheliale poliep resteert. 1,8 Behandelmogelijkheden
bestaan afhankelijk van de lokalisatie
onder meer uit complete chirurgische excisie,
lasertherapie, sclerotherapie, cryotherapie en curettage.
1,9 Gerapporteerde recidiefpercentages variëren
van 3 tot 23%. 10
Differentiaaldiagnose
Differentiaaldiagnostisch kan in deze casus gedacht
worden aan een zeer goed gedifferentieerd angiosarcoom.
Een angiosarcoom kenmerkt zich echter door
meer atypie, een hogere mitotische index en een
meer infiltratief groeipatroon. 11 Ook kan men denken
aan een congenitaal hemangioom, waarbij door
schuren tegen de vaginawand of tampongebruik ulceratie
is ontstaan. Mesenchymale tumoren, zoals een
embryonaal rabdomyosarcoom (sarcoma botryoides)
werden uitgesloten op basis van groeipatroon en afwezigheid
van atypie.
Conclusie
Bij sanguïnolente fluor moet differentiaaldiagnostisch
worden gedacht aan een vasculaire proliferatie, zoals
het lobulair capillair hemangioom. Omdat trauma en
mogelijk ook geslachtshormonen van invloed zijn op
de pathogenese, dient men aanwezigheid van deze
factoren in kaart te brengen. Als gevolg van schuren
van de groeiende massa kunnen ulceratie en necrose
optreden.
Literatuur
1. Kumar V, Abbas AK, Fausto N. Robbins & Cotran
Pathologic Basis of Disease. 7th ed. W.B.
Saunders Company, 2004.
2. Harris MN, Desai R, Chuang TY, Hood AF,
Mirowski GW. Lobular capillary hemangiomas:
An epidemiologic report, with emphasis on
cutaneous lesions. J Am Acad Dermatol
2000;42:1012-6.
3. Toida M, Hasegawa T, Watanabe F, Kato K,
Makita H, Fujitsuka H. Lobular capillary
hemangioma of the oral mucosa: clinicopathological
study of 43 cases with a special reference to
immunohistochemical characterization of the
vascular elements. Pathol Int 2003;53:1-7.
4. Torgerson RR, Marnach ML, Bruce AJ, Rogers RS
20