Nederlandse - Adviesraad Internationale Vraagstukken

Materieel van mobilisabele- dan wel reserve-eenheden ligt niet werkeloos opgeslagen.
Het wordt onder meer gebruikt voor opleidingen en als reserve bij grote onderhoudsen
moderniseringsprogramma‘s. Ook wordt het ter beschikking gesteld aan parate eenheden
die daarover normaliter niet beschikken, zoals in SFOR is gebeurd met het
gebruik van pantserrupsvoertuigen (YPR‘s) door het Korps Mariniers. Omdat het dus
mogelijk is zowel mobilisabel personeel als het bijbehorende materieel adequaat aan
te wenden, concludeert de AIV dat het opheffen van drie tankbataljons, zoals voorgesteld
in de Hoofdlijnennotitie 63 , onverstandig is. Bovendien stelt de AIV vast dat het
aantal tanks in de Koninklijke Landmacht met deze maatregel zou worden terruggebracht
van 913 in het begin van de jaren negentig tot 330 thans en 180 in de nabije
toekomst. Met deze forse reductie leveren eenheden van de landmacht te veel
gevechtskracht in, wat vooral betekent dat hun slagkracht en effectiviteit afneemt. 64
De in dit advies voorgestelde omslag van een mobilisabele naar een reserve-capaciteit
staat overigens op gespannen voet met het zogeheten ‘reconstitutiemodel’ waarvoor
de regering lijkt te kiezen. 65 In een dergelijk model worden militaire middelen afgestoten
met in het achterhoofd de gedachte dat de waarschuwings- en voorbereidingstijd
voor de algemene verdedigingstaak zo lang is geworden dat bij het ontstaan van een
nieuwe grootschalige dreiging voldoende tijd bestaat om de benodigde eenheden weer
op te bouwen. Hoewel dit ‘reconstitutiemodel’ op korte termijn financieel aantrekkelijk
kan zijn, kleeft er een aantal serieuze bezwaren aan. De heroprichting van nieuwe eenheden
zal in periodes van oplopende spanning escalerend werken. Bovendien is de
aanschaf van nieuw materieel en het opleiden van het bijbehorende personeel -en vooral
van nieuw kader- een kostbare en zeer tijdrovende aangelegenheid. Gecombineerd
met de traagheid in de besluitvorming die nu eenmaal optreedt zolang de urgentie van
bepaalde ontwikkelingen nog niet duidelijk is, zal het ‘reconstitutiemodel’ op termijn tot
onverantwoorde lacunes kunnen leiden.
Personeel
Het personeel van de krijgsmacht heeft zich de afgelopen jaren met buitengewone
plichtsbetrachting ingezet, zowel binnen Nederland als daarbuiten, om het Nederlandse
defensiebeleid naar vermogen gestalte te geven. De kwaliteit die door de Nederlandse
krijgsmacht wordt geleverd, wordt door alle bondgenoten en partners erkend. Om dit
kwaliteitsniveau te handhaven, heeft de krijgsmacht gemotiveerd personeel van hoge
kwaliteit en in voldoende aantallen nodig.
De onzekerheid die is ontstaan door het grote aantal reorganisaties van het afgelopen
decennium, is echter niet bevorderlijk geweest voor de motivatie van het militaire personeel,
wat verder wordt versterkt door de kloof die bestaat tussen de arbeidsverhoudingen
in de civiele maatschappij en die bij Defensie. Het lijkt daarbij niet zozeer te
gaan om het salaris, maar vooral om zaken als vaar-wal verhoudingen, de frequentie
63 Hoofdlijnennotitie, pag. 28 en 29.
64 Wel zou het aanhouden van de tankbataljons betekenen dat vooralsnog de aanwezigheid moet worden
geaccepteerd van één materieelsoort in verschillende uitvoeringen. Hoewel dit beperkingen met zich
meebrengt, is het geen novum. Ook in het verleden is prioriteit gegeven aan het materieel van de parate
eenheden.
65 Hoofdlijnennotitie, pag. 16.
39