Jaargang 2013, Week 12

grijzer-wijzer
Veranderingen in de zorg: crisis of kans?
Ouderen die de 'Grijzer-wijzer' lezen, zijn al een beetje
voorbereid op de veranderingen die ons in de zorg
te wachten staan. De media raken niet uitgepraat
over de noodzaak dat de kinderen hun ouders moeten
helpen wanneer ze hulp nodig hebben; dat ouderen
langer thuis moeten blijven wonen en meer hulp en
zorg zelf moeten betalen, en dat het verzorgingshuis
zoals we dat nu kennen verdwijnt. Waarom nu pas al
deze commotie? Twee weken geleden heeft het kabinet,
in een brief aan de Tweede Kamer, zijn plannen
bekendgemaakt en we schrikken omdat deze plannen
verder gaan dan tot nu toe werd aangenomen.
Grotere inzet van familie
De mate van betrokkenheid van de familie op elkaar is de
afgelopen dertig jaar veranderd, misschien ook wat minder
nodig geweest, maar is zeker niet verdwenen. Nu het nodig
is, passen opa’s en oma’s weer op hun kleinkinderen en zijn
kinderen bereid bij te springen als de ouders dit nodig hebben.
De familieband is zo natuurlijk en belangrijk dat het
vooral van de omstandigheden afhangt hoe intensief men
elkaar steunt en helpt. Wat betreft de zorg was het de afgelopen
decennia minder nodig om voor de ouders te zorgen.
De zorgverlening door professionals was goed geregeld en
de familie kon als het ware gas terugnemen. De ‘zorgzame
samenleving’ heeft ons eigenlijk verwend. De familie hoefde
niet meer zo nodig te helpen, het werd toch wel geregeld.
Of we hier altijd zo blij mee waren, is een andere
vraag.
Langer thuis blijven wonen
Het is lang geleden dat ouderen, om plaats te maken voor
hun kinderen of om kleiner te gaan wonen, vrijwillig naar
een verzorgingshuis verhuisden. Ouderen die een verzorgingshuis
van de vorige eeuw van binnen kennen, willen er
niet vrijwillig naartoe. De nood moet erg hoog zijn om naar
een verzorgingshuis te verhuizen. Al langer zijn seniorencomplexen
of seniorenwoningen in de eigen wijk of dorp
meer in trek. Zelfstandig wonen met zorg thuis en een ontmoetingsgelegenheid
op loopafstand is al langer de trend.
Dat er leegstand is in verzorgingshuizen zoals de televisie
deze week liet zien, heeft vooral te maken met de onaantrekkelijkheid
van verouderde verzorgingshuizen. Ze staan
leeg omdat er alternatieven gebouwd zijn waar eerdere
bewoners naartoe verhuisd zijn. Dat een zorginstelling nu
42 De Uitstraling
Door Ad Pijnenborg
geen raad weet met de oude gebouwen, komt door de crisis.
Daardoor lukt het niet de plannen die al vóór de crisis
gemaakt zijn, uit te voeren. Ook de mogelijkheid van verhuizen
voor ouderen met een eigen huis is bijna onmogelijk.
De bouwplannen van woningcorporaties staan voorlopig
in de (ijs)kast. Overigens kan het wel; zo is de Wiekenborg,
een oud verzorgingshuis in Eersel, onlangs na een
totale renovatie van kleine studio’s naar royale appartementen
weer in gebruik genomen.
De afgelopen decennia zijn
mensen meer aandacht aan
zichzelf gaan besteden
Meer zelf betalen
Vorige maand is in de 'Grijzer-wijzer' aandacht besteed aan
de verhoging van de kosten voor senioren. Dit hakt erin,
maar voor veel ouderen wel op te brengen. Dit kabinet doet
nu een voorstel aan de Tweede Kamer dat verder gaat dan
verwacht. De zorgzwaarte om in aanmerking te komen voor
een verpleeghuis wordt hoger, dit zal gevolgen hebben voor
ouderen die kwetsbaar en afhankelijk worden. Gemeenten
zijn bang onvoldoende geld te hebben om de gevolgen te
kunnen opvangen. Zolang mogelijk in de eigen buurt blijven
wonen is het credo van het kabinet, maar heeft de
buurt voldoende te bieden?
Individualisering van de samenleving
De afgelopen decennia zijn mensen meer aandacht aan
zichzelf gaan besteden. We vinden onszelf erg belangrijk en
de aandacht voor elkaar heeft hieronder geleden. De zorgzame
samenleving heeft ertoe bijgedragen dat het mogelijk
was de zorg aan de verzorgsters en verpleegsters over te
laten. Nu de familie weer meer wordt betrokken bij de zorg
voor elkaar, zoals voor de kleinkinderen en de zorg voor
onze ouders, zien we ook de waardevolle kant hiervan.
Familieleden genieten weer van wat men voor elkaar kan
betekenen; ook dit is waardevol en niet in geld uit te drukken.
Het heeft met verrijking van het leven te maken. Het
kan niet anders dan dat ook gemeenten en zorginstellingen
zich moeten aanpassen. Er ligt een belangrijke uitdaging bij
zorgaanbieders. Zij zullen de familie weer meer de kans
moeten geven te zorgen voor elkaar. Wat ze kunnen doen is
dit opnieuw leren waarderen en de familieleden als belangrijke
partners in de zorg te gaan zien. Op deze manier kan
samenwerking van familie en zorginstelling een mooie toekomst
tegemoet gaan.