Samenlevingsopbouw - Movisie

Het opbouwwerk zit in een markante positie. In de afgelopen decennia heeft een
aanzienlijke verbreding van het werkterrein plaatsgevonden. In de beschouwing
‘Van presentie tot correctie’ schetsten Nanne Boonstra en Hans Boutellier al de
contouren van deze ontwikkeling. In hun ogen is binnen samenlevingsopbouw
‘een speciale rol weggelegd voor het opbouwwerk als de werksoort die zich
meer in het bijzonder toelegt op bescherming, toerusting en activering van burgers
of bewoners binnen de institutionele arrangementen van samenlevingsopbouw’.
Zij zien de opbouwwerker als ‘de connector tussen partijen die voice geeft
aan burgers’.
De praktijk staaft deze observaties. Desgevraagd roemen vele (potentiële) samenwerkingspartners
– van politieagenten en onderwijzers tot jeugdhulpverleners en
lokale beleidsambtenaren - de kwaliteiten van de beroepskrachten die van dag
tot dag het opbouwwerk verrichten: verbindend vermogen, kennis van de sociale
kaart van de buurt, politiek en beleidsmatig inzicht, levenswijsheid, sociale intelligentie,
vertrouwenwekkende omgang met bewoners. In een recent interview in
dit tijdschrift merkte Jos van der Lans op dat de leidende professional een spin in
het web is en dat hij het opbouwwerk als een kerndiscipline beschouwt. “Om te
beginnen kent hij de weg naar de instellingen en de mensen achter de loketten.
Eigenlijk is het in veel opzichten de klassieke opbouwwerker, die zat ook altijd op
het scharnierpunt tussen mensen en instituties.”
In de discussie over de vernieuwing van het welzijnsbeleid duikt de – bijna metaforische
- figuur van de opbouwwerker telkens weer op. Dat komt omdat een
belangrijk prestatieveld van de Wmo ‘het bevorderen van de sociale samenhang
in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten’ is. Deze taakomschrijving lijkt
natuurlijk erg op de kernopgave van het opbouwwerk. Maar het komt vooral
doordat de opbouwwerker – linksom of rechtsom – een belangrijke rol speelt bij
het versterken van sociale netwerken om individuele burgers heen. Juist in het
verbinden van individuele en collectieve participatie ligt de natuurlijke kracht
van het opbouwwerk. Het is niet voor niks dat in het huidige Wmo-tijdperk de
opbouwwerker vaak wordt getypeerd als ‘participatiemakelaar’.
Ook in het debat over de nieuwe sociale professional is de opbouwwerker
manifest aanwezig. In een vraaggesprek in dit nummer van
MO/Samenlevingsopbouw gaat Hans van Ewijk dieper in op het beroepsprofiel
van wat hij de sociale basiswerker noemt. “Mij lijkt dat ze de kwaliteiten van
een opbouwwerker, een maatschappelijk werker en een sociaalpsychiatrisch verpleegkundige
in zich verenigen.” En: “De kennis en kunde om mensen niet alleen
individueel maar ook collectief te mobiliseren en te ondersteunen, die is natuurlijk
heel hard nodig.”
Een belangrijk handvat om het vakmanschap van de moderne opbouwwerker
scherper te formuleren, is het nieuwe beroepsprofiel. Vanzelfsprekend moet
de discussie over wat modern opbouwwerk behelst door opbouwwerkers zelf
gevoerd worden. Maar net zo belangrijk is het dat alle sleutelpartijen die nodig
zijn om het vak glans en betekenis te geven zich de kerngedachten achter dit
profiel toe-eigenen. Naast de beroepskrachten zijn dit in elk geval directies van
en collega’s in welzijninstellingen, werkgevers- en werknemersorganisaties, het
beroepsonderwijs en lokale samenwerkingspartners. Als zij zich er daadwerkelijk
voor inspannen om de achterliggende ambities in de praktijk waar te maken, kan
een forse stap voorwaarts worden gezet.
(HK)
29e jrg. nr.227 Winter 2010
COMMENTAAR
Redactie:
COLOFON
Henk Krijnen (hoofdredactie), Kitty van
den Hoek, Chris Veldhuysen
Eindredactie:
Coby van Geffen
Medewerkers aan dit nummer:
Frans van der Heijden, Catrinus Egas,
Marjet van Houten, Aletta Winsemius, Paul
van Bodengraven, Chiel Rottier, Monique
van Winkel, Bram Heijkers, Klaas Mulder,
Toby Frielink, Sacha Schoonhoven, Joop
Hofman, Radboud Engersen, Kees Fortuin,
Jornt van Zuylen
Foto omslag:
Angelo Goedemondt
Vormgeving/DTP:
John Struiken
Druk:
Stimio, Tiel
Administratieve ondersteuning:
Siham El Moussaoui.
Email: s. elmoussaoui@movisie.nl
ISSN:0920-2187
De jaarabonnementsprijs bedraagt
s49,- voor het eerste en s39,- voor het
tweede en verdere abonnementen. Losse
nummers kosten s12,50 (prijzen exclusief
portokosten). Opzegging van abonnemen-
ten dient schriftelijk vóór 1 december te
geschieden.
Redactie MO/Samenlevingsopbouw
Catharijnesingel 47
3511 GC Utrecht
Telefoon: 030 789 2015
Fax: 030 -789 2111
E-mail: opbouwwerk@movisie.nl
MO/Samenlevingsopbouw verschijnt vier-
maal per jaar.
Kopijsluitingsdatum volgende nummer:
7 maart 2011.
MO/SAMENLEVINGSOPBOUW
3