AMNESTY lNTERNATlONAL AFDELlNG NEDERLAND ... - CBF

Amnesty InternAtIonAl 

AfdelIng nederlAnd 

JAArverslAg 2009

Amnesty InternAtIonAl streeft 

nAAr een wereld wAArIn Iedereen 

Alle rechten genIet dIe zIJn 

vAstgelegd In de UnIversele 

verklArIng vAn de rechten vAn de 

mens en Andere InternAtIonAle 

mensenrechtendocUmenten... 

2 3 

Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, artikel 26: 

‘Een ieder heeft recht op onderwijs’ 

Schoolklasje in een ontheemdenkamp in Tsjaad 

© Reuters/Finbarr O’Reilly

InhoUd 

voorwoord 

sAmenvAttIng 

over Amnesty InternAtIonAl 

deel I 

werken tegen 

schendIngen 

HOOFdstuk 1 

InternAtIonAle BeleIdspUnten 

1.1 Discriminatie 

1.2 Gerechtigheid en straffeloosheid 

1.3 Fysieke en mentale integriteit 

1.4 De rechten van mensen in gewapende conflicten 

1.5 De rechten van vluchtelingen en migranten 

1.6 De rechten van vrouwen en meisjes 

1.7 Economische, sociale en culturele rechten 

HOOFdstuk 2 

BlIksemActIes en Andere 

schrIJfActIes 

06 

08 

12 

16 

17 

19 

23 

25 

28 

29 

32 

36 

deel II 

mensenrechten 

Bevorderen 

HOOFdstuk 3 

versterkIng InternAtIonAle 

mensenrechtenBewegIng 

HOOFdstuk 4 

onze ActIeve AchterBAn 

HOOFdstuk 5 

commUnIcAtIe en edUcAtIe 

4 5 

42 

45 

48 

deel III 

BestUUr en Beheer 

vAn de orgAnIsAtIe 

HOOFdstuk 6 

BestUUr, toezIcht en dIrectIe 

HOOFdstuk 7 

orgAnIsAtIe 

54 

60 

deel Iv 

mArketIng en 

fInAncIën 

HOOFdstuk 8 

mArketIng 

HOOFdstuk 9 

fInAncIeel JAArverslAg 

9.1 Toelichting op de jaarrekening 

9.2 Verkorte geconsolideerde jaarrekening 2009 

HOOFdstuk 10 

voorUItBlIk 

BIJLAGEN 

BetrokkenheId BIJ 

Andere orgAnIsAtIes 

orgAnIsAtIeschemA 

66 

69 

70 

77 

83 

87 

89

voorwoord 

Geachte lezer, 

Het jaar 2009 was een jaar van crisis – financiële crisis. Het nieuws 

daarover beheerste maandenlang de voorpagina’s. De gevolgen van 

de crisis waren ongelijk verdeeld. In veel landen dreigde voor de 

armsten nóg grotere armoede. Voor hen werd de situatie van de 

mensenrechten nog meer precair. Want wie arm is, heeft meestal 

veel minder toegang tot voorzieningen, water, gezondheidszorg en 

andere basale rechten. En zo iemand wordt ook veel gemakkelijker 

genegeerd door de overheid als het gaat om burgerrechten. Op die 

manier wordt armoede al gauw een vicieuze cirkel. Scheidend 

secretaris-generaal Irene Khan zette daarom in 2009 in het boek 

The unheard truth, poverty and human rights een wereldwijd plei- 

dooi in om mensenrechten en de strijd tegen armoede met elkaar 

te verbinden. Armoede is niet zomaar een economisch verschijnsel 

– ze is maar al te vaak het gevolg van het onthouden van fundamentele 

rechten. 

Het jaar 2009 bracht ook hoop. Voor velen werd die bij uitstek 

belichaamd door de nieuwe Amerikaanse president, Barack Obama. 

Amnesty was altijd uitgesproken tegenstander van het juridisch 

schemergebied dat de Amerikaanse regering-Bush op Guantánamo 

Bay heeft geschapen. President Obama beval meteen na zijn aan- 

treden de opheffing daarvan. Maar weldra kwam er een nieuwe 

complicatie: andere landen wilden de vrijgelaten Guantánamogevangenen 

niet opnemen. Amnesty voerde de afgelopen jaren veel 

bliksemacties voor die gevangenen, maar we richtten ons in 2009 

ook tot de Nederlandse regering. Amnesty vindt dat Nederland 

bereid moet zijn tot het opnemen van ex-gevangenen die niet kunnen 

terugkeren naar hun land van herkomst. 

Volgens Amnesty’s internationale Jaarboek over 2009 was er sprake 

van schendingen van mensenrechten in meer dan honderdvijftig 

landen. De Nederlandse Amnesty-afdeling kan vanzelfsprekend 

maar een deel van al die schendingen aangrijpen voor actie. Dat 

doen we weloverwogen. We bekijken wat het meest urgent is en 

waar de Nederlandse sectie van Amnesty de meeste toegevoegde 

waarde heeft. In 2009 werd het voor de buitenwereld meer zicht- 

baar dat we (al sinds 2001) werken voor álle mensenrechten, zowel 

burgerlijke en politieke- als economische, sociale en culturele 

rechten. 

We kozen onder meer voor actie ten bate van de mensenrechten in 

de Nigerdelta, in het zuiden van Nigeria. En meer specifiek: voor 

actie op de rol van Shell bij mensenrechtenschendingen die met de 

oliewinning gepaard gaan. We stuurden samen met acht Nigeriaanse 

mensenrechtenorganisaties een brief aan Shell-directeur Peter 

Voser. We drongen aan op het nemen van verantwoordelijkheid, het 

informeren van de lokale bevolking, het daadwerkelijk aanpakken 

van vervuiling die bewoners een menswaardig bestaan onmogelijk 

maakt. Dat we Shell zo direct aanspraken (gesymboliseerd door een 

landelijke actie met plastic handschoenen) was voor onze actieve 

achterban nieuw. Voor Amnesty Nederland was het echter een noodzakelijke 

keuze, die aansluit op het gegeven dat multinationale 

bedrijven een steeds duidelijkere verantwoordelijkheid hebben 

inzake de bescherming van mensenrechten. 

Amnesty Nederland wil innoverend zijn. Zo werkten we met andere 

organisaties aan de verwezenlijking van de Eerlijke Bankwijzer. Het 

bleek een vruchtbaar initiatief. Vele duizenden mensen gaven hun 

bank een signaal dat hun maatschappelijk beleid beter zou kunnen. 

Een ander initiatief van Amnesty Nederland is de steun aan Amnesty- 

afdelingen en mensenrechtengroepen die in opkomst zijn. We 

hadden al samenwerkingsverbanden met de Amnesty’s in Marokko, 

Turkije en de Filipijnen. In 2009 steunden we mensenrechtenorganisaties 

in onder meer in Brazilië, Indonesië, China, Guatemala, 

Liberia en Wit-Rusland. Om duurzame mensenrechtenontwikkeling 

te garanderen gingen we toenemend samenwerkingsverbanden aan. 

De banden met onder meer de vakbeweging, milieugroepen, ont- 

wikkelingsorganisaties en de vredesbeweging worden, waar relevant 

voor onze missie, steviger aangehaald. 

Veel van onze activiteiten sloten juist aan bij een lange Amnestygeschiedenis. 

We voerden in 2009, bepaald niet voor de eerste 

keer, actie voor de mensenrechten in Rusland. We stonden bij de 

opening van het nieuwe Hermitagemuseum in Amsterdam om 

aandacht te vragen voor vermoorde mensenrechtenverdedigers. Ook 

dertig jaar geleden al stond Amnesty op straat om voor dissidenten 

in de Sovjet-Unie bescherming te eisen. We deden in juni 2009 

dringende oproepen aan de regering van Iran en verzamelden 

duizenden handtekeningen met de oproep de vrijheid van meningsuiting 

te respecteren en het onderdrukken van vreedzaam protest te 

stoppen. In de jaren zeventig voerden we op soortgelijke wijze actie 

voor degenen die door de veiligheidsdienst van de Sjah werden 

gemarteld. In de Letse hoofdstad Riga nam Amnesty Nederland in 

2009 deel aan demonstraties voor homorechten, zoals we inmiddels 

al enkele jaren aan dergelijke demonstraties in de Baltische 

staten een bijdrage leveren. Dringende aandacht vroegen we in 

2009, evenmin voor het eerst, voor het seksueel geweld in de 

Democratische Republiek Congo (DRC). Dat treft ontelbare vrouwen 

en meisjes, in gruwelijke vormen. Wie voor hen opkomt, wordt vaak 

zelf slachtoffer. We voerden in de DRC een voorlichtingsprogramma 

via mobiele cinema. In Nederland verspreidden we tienduizenden 

solidariteitskaarten voor vrouwenrechtenverdedigers; we mobiliseer- 

6 7 

den honderden Nederlandse kerken en brachten overheid en Tweede 

Kamer in beweging. Dicht bij huis liet het jaar 2009 opnieuw zien 

hoe moeilijk de erkenning van mensenrechten zelfs in Nederland 

kan zijn. Al jaren ijvert Amnesty voor goede behandeling van mensen- 

rechten in basisonderwijs en de scholing daarna. Met de mond 

belijdt de regering haar instemming, in de praktijk schiet het niet 

op. Sommige scholen doen het goed, maar in het Nederlandse 

onderwijscurriculum bestaat geen structurele aandacht voor mensen- 

rechten. Alleen ‘kerndoel 47’ van de onderbouw van het voortgezet 

onderwijs vermeldt de mensenrechten, maar zelfs dat artikel is nog 

niet volledig naar feitelijke curricula vertaald. 

Dit Jaarverslag is niet alleen een rapport van activiteiten, maar ook 

een verantwoording. Amnesty krijgt in Nederland belangrijke giften, 

voor het grootste deel in de vorm van honderdduizenden lidmaatschapsgelden 

en particuliere donaties, voor het overige uit grote 

fondsen zoals de Nationale Postcode Loterij en Adessium. Voor ons 

was 2009 een beter jaar dan we aanvankelijk hadden gedacht, 

omdat ons in de laatste maanden onverwacht veel geld uit nalaten- 

schappen toeviel en het ledental tot onze vreugde toch weer licht 

gestegen bleek te zijn. Toch gaan we de komende jaren bezuinigen 

op de uitgaven in Nederland, omdat we volgens internationale 

Amnesty-afspraak meer willen besteden in de landen waar de 

meeste mensenrechtenschendingen worden geconstateerd. 

Wanneer in 2011 ons volgende jaarverslag verschijnt, vieren we ons 

50-jarig bestaan. Al die tijd heeft Amnesty dezelfde uitgangspunten 

aangehouden: betrouwbaarheid, gewaarborgd door deskundigheid 

en gedegen onderzoek. Onafhankelijkheid, gewaarborgd door onder 

meer zo veel mogelijk financiële zelfstandigheid. En activisme, dat 

wil zeggen werken ten dienste van daadwerkelijke verbetering van 

mensenrechten. De verantwoordelijkheid van Amnesty Nederland 

houdt niet op bij de grenzen van ons land. De Nederlandse afdeling 

is een grote en zeer actieve partij binnen een nog veel grotere wereld- 

wijde beweging. Dat laten we u zien op de volgende pagina’s. 

Sandra S. Lutchman 

Voorzitter 

Eduard Nazarski 

Directeur

sAmenvAttIng 

voorAf: over de resUltAten 

Het werk van Amnesty International is vaak een 

zaak van lange adem. Veel verbeteringen in de 

naleving van mensenrechten komen voort uit 

jarenlang werk, en zijn het gevolg van de inspanningen 

van verschillende instellingen, organisaties 

en individuen. Het concrete effect van onze inspanningen 

is dan ook niet altijd één-op-één vast te 

stellen; vaak is het een optelsom van factoren die 

bij elkaar succes sorteren. Desondanks hopen wij in 

dit jaarverslag onze resultaten zo goed mogelijk in 

beeld te hebben gebracht. 

Actie Full Colour Festival Emmen. 

8 9 

© AI / Connie van Hal 

sAmenvAttIng 

deel I 

werken tegen 

schendIngen 

HOOFdstuk 1 

InternAtIonAle BeleIdspUnten 

Het internationale beleidsplan van Amnesty International is het 

Integrated Strategic Plan (ISP). Het ISP omvat zeven kernthema’s. 

Op elk van deze thema’s heeft Amnesty in 2009 onderzoek gedaan 

en actie ondernomen, zowel in Nederland als wereldwijd. 

1.1 dIscrImInAtIe 

Amnesty mobiliseerde steun voor de Baltische Gay Pride in de 

Letse hoofdstad Riga. Daarnaast poogden we de Nederlandse 

regering ertoe te bewegen de nieuwe Europese richtlijn tegen 

discriminatie te steunen. 

Belangrijkste resultaten en ontwikkelingen: 

• De Baltische Gay Pride ging door en werd beschermd door de 

politie. 

• We overhandigden 32.000 handtekeningen voor instemming met 

de EU-richtlijn aan de Tweede Kamer. Tijdens het Kamerdebat 

over de EU-richtlijn kwam Amnesty’s oproep aan de orde. 

1.2 gerechtIgheId en strAffeloosheId 

Amnesty drong aan op sluiting van het detentiecentrum op 

Guantánamo Bay, op een eerlijk proces voor de Guantánamogevangenen 

en op het ter verantwoording roepen van allen die 

verantwoordelijk waren voor mishandeling en misbruik in het 

detentiecentrum. Ook voerde Amnesty actie tegen mensenrechtenschendingen 

na de verkiezingen in Iran. 


• De Amerikaanse president Obama kondigde aan het detentiecentrum 

op Guantánamo Bay binnen een jaar te sluiten, maar maakte 

die belofte niet waar. 

• Premier Balkenende zegde toe opname van ex-Guantánamogevangenen 

te willen heroverwegen. 

• De situatie in Iran verslechterde gedurende het jaar. 

1.3 fysIeke en mentAle IntegrIteIt 

Amnesty Nederland voerde in 2009 actie om mensenrechtenverdedigers 

in Rusland te beschermen en om bij het Nederlands publiek 

aandacht te vragen voor de beknotting van de vrijheid van meningsuiting 

in dat land. Daarnaast probeerden we vrije pers in Myanmar 

te bevorderen en drongen we aan op vrijlating van Myanmarese 

gewetensgevangenen. 


• De actie voor mensenrechtenverdedigers in Rusland kreeg veel 

aandacht in de Nederlandse media. 

• Helaas bleven er mensenrechtenverdedigers vermoord worden in 

Rusland. 

• De autoriteiten van Myanmar lieten 158 politieke gevangenen vrij. 

1.4 de rechten vAn mensen In gewApende conflIcten 

Naar aanleiding van het militair offensief van Israël op de Gazastrook, 

zette Amnesty zich met onderzoek, actie en lobby in voor 

verbetering van de mensenrechtensituatie in de regio en voor het ter 

verantwoording roepen van de schenders van internationaal recht. 


• Ondanks aandringen van Amnesty besloot de Nederlandse 

regering de aanbevelingen van de VN-onderzoekscommissie onder 

leiding van Richard Goldstone niet te steunen. 

1.5 de rechten vAn vlUchtelIngen en mIgrAnten 

In 2009 pleitte Amnesty Nederland voor een zorgvuldiger asielprocedure, 

waarin medische rapportages worden meegewogen bij de 

beoordeling van een asielverzoek en er aandacht is voor kwetsbare 

groepen. Ook pleitten we ervoor dat vreemdelingendetentie alleen 

zal worden ingezet als laatste redmiddel en dat de omstandigheden 

waaronder dat gebeurt verbeteren. 


• De Tweede Kamer stemde vóór opname van een medische check 

aan het begin van de asielprocedure en vóór meeweging van door 

de asielzoeker ingebracht steunbewijs zoals rapportages van 

Amnesty’s Medische Onderzoeksgroep. 

• Het ministerie van Justitie onderzoekt mogelijkheden het 

detentieregime voor vreemdelingen aan te passen, maar de 

veranderingen zijn tot nu toe marginaal. 

1.6 de rechten vAn vroUwen en meIsJes 

Amnesty Nederland voerde een campagne tegen seksueel geweld 

tegen vrouwen in de Democratische Republiek Congo (DRC). Stoppen 

van dat geweld, ondersteuning van degenen die ertegen strijden en 

vervolging van de daders waren de voornaamste doelen. Ook 

Nederlandse aandacht voor het onderwerp achtten we van belang. 


• We ondersteunden mensenrechtenverdedigers in de DRC met 

solidariteitsacties en middelen die zij in hun werk kunnen 

inzetten. 

• Het mobiele cinema-project gaf van september 2008 tot en met 

december 2009 voorlichting over seksueel geweld aan zo’n 

driehonderdduizend mensen in de DRC.

sAmenvAttIng 

• De Nederlandse autoriteiten beloofden zich te zullen inzetten 

voor mensenrechtenverdedigers in de DRC. 

• In 2010 overhandigen we 114.000 handtekeningen aan de 

Congolese autoriteiten. 

1.7 economIsche, socIAle en cUltUrele rechten 

In 2009 startte Amnesty Nederland de Campagne voor menswaardig 

ondernemen, die zich richt op aansprakelijkheid van bedrijven. 

Dit jaar waren er acties tegen mensenrechtenschendingen als 

gevolg van oliewinning in de Nigerdelta en voor gerechtigheid voor 

de slachtoffers van de giframp in Bhopal (India) in 1984. 

Daarnaast introduceerde Amnesty samen met andere organisaties 

de Eerlijke Bankwijzer om Nederlandse banken aan te zetten tot 

maatschappelijk verantwoord ondernemen. 


• Veel aandacht van pers, publiek en politiek voor het Amnestyrapport 

Petroleum, Polution and Poverty in the Niger Delta. 

• Meer dan 282.000 handtekeningen onder twee petities aan de 

oliemaatschappijen. 

• Concrete stappen van een aantal olieproducenten en andere 

betrokkenen. 

• Hernieuwde aandacht voor de ramp in Bhopal bij Tweede 

Kamerleden en het Nederlandse publiek. 

• Alle in de Eerlijke Bankwijzer vergeleken banken scherpten hun 

sociaal en milieubeleid aan. 

HOOFdstuk 2 

BlIksemActIes en Andere schrIJfActIes 

Actievoerders van nationale Amnesty-afdelingen van over de hele 

wereld voerden honderden schrijfacties voor individuele slachtoffers 

van mensenrechtenschendingen. Er werden 518 ‘bliksemacties’ 

gevoerd: 348 nieuwe acties en 170 vervolgacties. Er kwamen 49 

berichten van verbetering binnen, waaronder vrijlatingen, niet-uitgevoerde 

huisuitzettingen en gevallen van uit- en afstel van executie. 

In 28 bliksemacties was de uitkomst negatief. In alle andere 

gevallen bleef het dossier open aan het einde van het jaar. 

Er werkten in 2009 115 lokale Amnesty-groepen aan 22 Digital 

Action Files: digitale dossiers waarmee groepen zich voor langere 

tijd richten op schendingen in een bepaalde regio. 

deel II 

mensenrechten 

Bevorderen 

HOOFdstuk 3 

versterkIng InternAtIonAle 


In 2009 ondersteunde Amnesty Nederland mensenrechtenorganisaties 

in diverse andere landen. Het Speciaal Programma 

voor Afrika werkte samen met lokale organisaties in Sierra 

Leone en Uganda, onder meer aan het tegengaan van geweld 

tegen vrouwen, en ontwikkelde een serie handboeken voor 

mensenrechtenverdedigers in verschillende Afrikaanse talen. 

Amnesty Nederland ondersteunde ook 33 kleinere nationale 

Amnesty-afdelingen. Daarnaast werden internationaal meer 

afspraken gemaakt om, in het kader van de resolutie ‘One 

Amnesty’, de samenwerking tussen de verschillende nationale 

Amnesty-afdelingen te verbeteren. 

HOOFdstuk 4 

onze ActIeve AchterBAn 

Amnesty Nederland is een bloeiende vereniging met een grote 

actieve achterban. In lijn met maatschappelijke trends daalde ook 

in 2009 groepsgewijze inzet en steeg de individuele inzet. Het 

aantal mensen in lokale groepen daalde met 134 naar 2.956. Alle 

individuele actienetwerken groeiden, met het E-mail Schrijfnetwerk 

als grootste stijger. We startten in 2009 een onderzoek naar de 

effectiviteit van ons activisme. 

HOOFdstuk 5 

commUnIcAtIe en edUcAtIe 

Onderwerpen waarmee Amnesty media-aandacht genereerde waren 

onder meer onze rapportages over het gewapende conflict in Gaza 

en de verslechterende mensenrechtensituatie in Iran, en onze 

acties rondom de Amsterdamse Hermitage, seksueel geweld in de 

Democratische Republiek Congo en mensenrechtenschendingen in 

de Nigerdelta. Het bezoek aan onze website nam in 2009 met 34 

procent toe. Jongeren werden bereikt door ruim vierhonderd 

‘scholenwerkers’, die konden gebruikmaken van nieuwe lespakketten 

over kinderrechten. Na jarenlange lobby van het Platform 

Mensenrechteneducatie, waarvan Amnesty deel uitmaakt, presenteerden 

de ministers van Buitenlandse Zaken en Onderwijs een 

stimuleringsplan voor inbedding van mensenrechteneducatie in het 

onderwijsaanbod. 

10 11 

sAmenvAttIng 

deel III 



HOOFdstuk 6 

BestUUr, toezIcht en dIrectIe 

In 2009 koos de Algemene Vergadering (AV) twee nieuwe bestuursleden. 

Tijdens een extra AV werd besloten het toezicht van de leden 

op het bestuur te verbeteren door de AV te vervangen door een 

Ledenraad, bestaande uit gekozen leden. Het besluit over de 

instelling van een Ledenraad wordt, na goedkeuring van de nieuwe 

statuten, genomen tijdens de AV van juni 2010. In de verantwoordingsverklaring 

legde het bestuur verantwoording af over drie 

principes van goed bestuur, in lijn met de richtlijnen van het 

Centraal Bureau Fondsenwerving. 

HOOFdstuk 7 

orgAnIsAtIe 

Verbetering van de planning en verantwoording was het centrale 

thema voor de interne organisatie in 2009. Amnesty Nederland 

stelde een MVO-beleid op en verspreidde dat onder haar medewerkers. 

Een externe MVO-deskundige onderzocht onze twintig grootste 

leveranciers op MVO-aspecten. Daarnaast maakten we een begin 

met een nieuwe prioriteitenstelling binnen ons werkterrein, 

vastgelegd in de nota Samenhang, focus en impact. 

deel Iv 

mArketIng en 

fInAncIën 

HOOFdstuk 8 

mArketIng 

Amnesty Nederland behaalde in 2009 een lichte ledengroei. Dat 

was te danken aan de inzet van extra wervingsactiviteiten in het 

laatste kwartaal. Het aantal opzeggers nam toe. Vaker dan in 2008 

gaven zij financiële redenen als opzegreden aan. De opbrengst van 

de landelijke collecte was met € 1,65 miljoen iets groter dan vorig 

jaar. De bijdrage van de Nationale Postcode Loterij was ook in 

2009 weer een belangrijke bron van inkomsten: € 4 miljoen, plus 

€ 813.000 extra voor het filmprogramma A Matter of ACT. 

HOOFdstuk 9 

fInAncIeel JAArverslAg 

Het algemene financiële beeld van Amnesty Nederland ziet er 

positief uit. De totale inkomsten kwamen in 2009 uit op € 28,5 

miljoen, een stijging ten opzichte van 2009 van € 0,5 miljoen. Met 

name de inkomsten uit nalatenschappen vielen (evenals in 2008) 

hoger uit dan begroot. Het percentage kosten eigen fondsenwerving 

uitgedrukt in baten eigen fondsenwerving kwam uit op 18,4 procent.

over Amnesty InternAtIonAl 

over Amnesty 

InternAtIonAl 

de InternAtIonAle orgAnIsAtIe 

Amnesty International is een wereldwijde beweging met nationale 

afdelingen, structuren en groepen in 102 landen en gebieden. 

Amnesty heeft meer dan 2,8 miljoen leden, donateurs en activisten 

in meer dan 150 landen. Amnesty’s hoofdkantoor (het Internationaal 

Secretariaat, IS) bevindt zich in Londen. Alle nationale 

afdelingen dragen bij aan de financiering van het IS. 

Op het IS werken ongeveer vierhonderd betaalde en vrijwillige 

medewerkers uit meer dan vijftig landen. De belangrijkste taken van 

het IS zijn: 

• verzamelen, analyseren en publiceren van informatie over 

mensenrechtenschendingen; 

• coördineren van internationale acties en campagnes, waaraan ook 

Amnesty Nederland meedoet; 

• bevorderen van aandacht voor mensenrechten in intergouvernementele 

organisaties als de VN; 

• benaderen van internationale media; 

• stimuleren van het werk van nationale Amnesty-afdelingen en van 

leden en groepen in landen waar nog geen afdelingen bestaan. 

Het IS bracht in 2009 140 rapporten uit. Daarvan hadden er 125 

betrekking op specifieke landen of regio’s: 19 over Afrika, 24 over 

Noord-, Zuid- en Midden-Amerika, 25 over Azië, 35 over Europa en 

22 over het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Er werden 518 

bliksemacties gevoerd: 348 nieuwe acties en 170 vervolgacties. 

fInAncIerIng InternAtIonAle orgAnIsAtIe 

Door middel van een contributieregeling dragen alle nationale 

afdelingen van Amnesty International bij aan de kosten van het IS. 

Amnesty Nederland droeg, als een van de grootste nationale 

afdelingen, ruim € 8,1 miljoen af als bijdrage aan het IS. Daarnaast 

besteedde Amnesty Nederland € 1,4 miljoen aan internationale 

projecten en € 0,3 miljoen aan Amnesty’s EU-Kantoor in Brussel. 

(Zie verder hierover, en over de bestedingen van het IS: H.9 

– Financieel jaarverslag.) 

InternAtIonAl coUncIl meetIng 

De Internationale Algemene Vergadering (International Council 

Meeting, ICM) is het hoogste bestuursorgaan van Amnesty 

International. De ICM komt eens in de twee jaar bijeen en bestaat 

uit vertegenwoordigers van alle nationale afdelingen. De ICM stelt 

de beleidskaders vast van Amnesty International. Zo nam zij in 

2009 het Geïntegreerde Strategisch Plan (Integrated Strategic 

Plan) 2010-2016 aan. Ook kiest de ICM het negenkoppige 

Internationaal Bestuur (IEC), dat toeziet op de uitvoering van het 

beleid door de secretaris-generaal, die aan het hoofd staat van het 

IS. Zie voor meer besluiten van de ICM 2009 H.3 en H.10. 

Amnesty nederlAnd 

De Nederlandse Amnesty-sectie, die bestaat sinds 1968, behoort 

tot de grootste ter wereld. Amnesty Nederland had aan het eind van 

2009 305.440 leden en donateurs. 

Het hoogste besluitvormende orgaan van Amnesty Nederland is de 

Algemene Vergadering (AV), die eenmaal per jaar bijeenkomt. De AV 

bestaat uit vertegenwoordigers van lokale Amnesty-groepen, 

regionale vrijwilligers, landenmedewerkers en individuele leden. Ze 

besluit onder meer over belangrijke beleidszaken en kiest de leden 

van het bestuur, de financiële commissie en de commissie van 

beroep. Eindverantwoordelijk voor de uitvoering van de besluiten 

van de AV is het bestuur. Bestuursleden worden door de AV gekozen 

voor een termijn van drie jaar, met de mogelijkheid tot herverkiezing 

voor een tweede termijn. Zie H.6 voor meer informatie over 

samenstelling en werkzaamheden van het bestuur, en over de AV 

van 2009. Juni 2010 werd de AV vervangen door een Ledenraad, 

met dezelfde bevoegdheden als de AV. 

LandeLijk Secretariaat 

De werkzaamheden van Amnesty Nederland worden uitgevoerd door 

het Landelijk Secretariaat in Amsterdam, onder verantwoordelijkheid 

van een directeur. Op het Landelijk Secretariaat werkten op 

31 december 2009 132 betaalde en 51 vrijwillige medewerkers. 

ActIeve AchterBAn 

De leden, vrijwilligers en sympathisanten van Amnesty Nederland 

kunnen zich op tal van manieren voor de mensenrechten inzetten. 

Er zijn lokale Amnesty-groepen, jongeren-, studenten- en taakgroepen. 

De Amnesty-groepen zijn ondergebracht in vijf regio’s, onder 

verantwoordelijkheid van een regiocoördinator. De lokale groepen 

worden ondersteund door specialisten en adviseurs, zoals de 

landenmedewerkers en regionale vrijwilligers op het gebied van 

onder meer actievoeren en mediavoorlichting. Een derde groep 

vormen de mensen die op individuele basis actief zijn, bijvoorbeeld 

in een van de actienetwerken. Meer over de samenstelling en het 

werk van Amnesty’s actieve achterban leest u in H.4. 

12 13 

mIssIe 

Amnesty International streeft naar een wereld 

waarin iedereen alle rechten geniet die zijn vastgelegd 

in de universele Verklaring van de Rechten van 

de Mens en andere internationale mensenrechtendocumenten. 

Amnesty doet onderzoek en voert actie 

gericht op het tegengaan en stoppen van ernstige 

schendingen van al deze rechten. 

Vrij! 

Op 9 april 2009 kwam de Azerbeidzjaanse journalist Sakit Zahidov 

vervroegd vrij. Officieel werd Zahidov veroordeeld voor het bezit van 

drugs. De ware reden was, volgens Amnesty, zijn werk voor de oppositiekrant 

Azadlýq. Hij heeft bijna twee van zijn drie jaar gevangenisstraf 

uitgezeten. 

© Institute for Reporter Freedom and Safety

wAshIngton: slUItIng 

detentIecentrUm 

gUAntÁnAmo BAy (p.19) 

Mexico: SchrijfactieS 

voor gewetensgevAngene 

rAÚl hernÁndez (p.36) 

14 

deel I 

werken tegen 

schendIngen 

colomBIA: BlIksemActIe 

voor AdvocAAt 

Jorge elIecer molAno (p.39) 

nederlAndse 

AsIelprocedUre (p.28) 

eU-richtLijn tegen 

dIscrImInAtIe (p.17) 

sIerrA leone: proJect tegen 

geweld tegen vroUwen (p.43) 

nIgerIA: olIewInnIng 

nIgerdeltA (p.32) 

14 15 

UgAndA: proJect BevorderIng 

mensenrechten (p.43) 

democrAtIsche repUBlIek congo: 

seksUeel geweld tegen vroUwen (p.29) 

BAltIsche stAten: dIscrImInAtIe vAn 

seksUele mInderheden (p.17) 

IrAn: nAsleep 

presIdentsverkIezIngen 

(p.19) 

gAzA / IsrAël: gewApend conflIct (p.25) 

IndIA: slAchtoffers 

gIfrAmp BhopAl (p.33) 

rUssIsche federAtIe: 

BeschermIng mensenrechtenverdedIgers 

(p.23) 

myAnmAr: 

polItIeke gevAngenen 

(p. 23) 

15

hoofdstUk 1 

InternAtIonAle 

BeleIdspUnten 

Het internationale beleidsplan van Amnesty International voor de 

periode 2004-2010 is het Geïntegreerd Strategisch Plan 

(Integrated Strategic Plan, ISP). Het ISP omvat zeven kernthema’s: 

> pag 17 

1. Discriminatie 

> pag 19 

2. Gerechtigheid en straffeloosheid 

> pag 23 

3. Fysieke en mentale integriteit 

> pag 25 

4. De rechten van mensen in gewapende conflicten 

> pag 28 

5. De rechten van vluchtelingen en migranten 

> pag 29 

6. De rechten van vrouwen en meisjes 

> pag 32 

7. Economische, sociale en culturele rechten 

Op elk van deze thema’s heeft Amnesty onderzoek gedaan en actie 

ondernomen, zowel in Nederland als wereldwijd. In dit hoofdstuk 

worden de belangrijkste activiteiten van Amnesty International 

Nederland rond deze zeven thema’s beschreven. 

Amnesty-activisten uit verschillende landen lopen mee in de 

Baltic Pride in Riga. 

16 17 

© kåre Vimose 

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 1 InternAtIonAle BeleIdspUnten > 1.1 dIscrImInAtIe 

1.1 

dIscrImInAtIe 

BAltIsche stAten: 

rechten vAn lgBt’ers 

In de Baltische staten voeden autoriteiten een klimaat van agressie 

en intolerantie tegen lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en 

transgenders (lgbt’ers). In 2009 mobiliseerde Amnesty International 

steun voor de Baltische gay pride in de letse hoofdstad riga. In 2006 

was de pride in riga nog verboden en kregen sympathisanten te maken 

met geweld. 

doelstellIng 

Door aanwezigheid op de ‘Baltic Pride’ politiebescherming 

afdwingen en internationale solidariteit betuigen. 

ActIvIteIten 

Meer dan zeventig Amnesty-activisten uit 23 Europese landen 

liepen mee met de Baltic Pride, onder wie zes uit Nederland. 

Het was de eerste Baltic Pride, die ieder jaar in een van de drie 

Baltische staten zal worden gehouden. 

Twee dagen voor de optocht trok de gemeenteraad van Riga de 

vergunning in. De delegatie van Amnesty Nederland nam contact 

op met de Nederlandse ambassadeur, die met tien collega-ambassadeurs 

het belang van doorgang van de Pride aankaartte bij de 

Letse autoriteiten. Ook de Nederlandse mensenrechtenambassadeur, 

op uitnodiging van Amnesty in Riga, voerde gesprekken op 

hoog politiek niveau. Leden van de Amsterdamse gemeenteraad 

wendden hun invloed aan richting collega-raadsleden in Riga. Ook 

andere Amnesty-secties voerden de druk op de Letse autoriteiten 

op. Pride-organisator Mozaïka spande een rechtszaak aan tegen het 

verbod. 

resUltAten en ontwIkkelIngen 

De rechter besliste dat de optocht mocht doorgaan. De optocht, 

die onder politiebescherming stond, was zichtbaarder dan voorheen, 

het deelnemersaantal groeide en de Baltische lgbt’ers voelden zich 

gesteund door de buitenlandse aanwezigheid. Er was echter ook 

een grotere tegendemonstratie dan in voorgaande jaren, die 

bovendien veel media-aandacht trok. Ook lieten Letse politici het 

na zich achter de demonstranten te scharen. In de toekomst blijven 

we samen met andere Europese Amnesty-secties de meest 

omstreden Gay Prides in Europa ondersteunen. 

nIeUwe eUropese rIchtlIJn tegen 

dIscrImInAtIe 

het europees parlement stemde in april 2009 met grote meerderheid 

voor een voorstel van de europese commissie voor een europese 

richtlijn tegen discriminatie buiten arbeid op grond van religie, 

handicap, leeftijd en seksuele oriëntatie. Amnesty ijvert al lang 

voor zo’n richtlijn, omdat europese regelgeving nu uitsluitend tegen 

discriminatie op grond van etniciteit en geslacht bescherming biedt. 

om in werking te treden moet de richtlijn unaniem worden aangenomen 

door de raad van ministers van de eU (alle europese regeringen). de 

nederlandse regering twijfelt. Amnesty nederland voerde actie om haar 

over de streep te trekken. 

doelstellIng 

De Nederlandse regering overtuigen de nieuwe Europese richtlijn 

tegen discriminatie te steunen. 

ActIvIteIten 

Amnesty Nederland lobbyde bij Tweede Kamerleden voor instemming 

met de richtlijn. Amnesty-afdelingen van andere EU-landen 

deden dat bij hun eigen politieke vertegenwoordigers. Met een 

kaartenactie en een petitieactie onder de Nederlandse bevolking 

zetten we de Tweede Kamer onder druk. Lokale Amnesty-groepen 

en verschillende ngo’s die werken tegen discriminatie hielpen 

daarbij. Ook via amnesty.nl tekenden mensen de petitie. 


In november overhandigde de directeur van Amnesty Nederland 

Eduard Nazarski ruim 32.000 handtekeningen aan de Tweede 

Kamer. Tijdens het Kamerdebat over de richtlijn kwam Amnesty’s 

oproep aan de orde. Amnesty zet actie en lobby voor de richtlijn 

door in 2010.

Bedankt 

Amnesty Nederland plaatste deze advertentie op 6 februari in de 

Volkskrant, Metro, NRC Handelsblad en De Pers. Hiermee bedankten we 

iedereen die onze acties voor sluiting van het detentiecentrum op 

Guantánamo had ondersteund. 

Gevangen op Guantánamo 

Op Guantánamo Bay werden sinds 2002 honderden gevangenen 

jarenlang vastgehouden. Zonder aanklacht. Zonder proces. Zonder 

toegang tot een rechter. En zonder garanties tegen marteling en 

mishandeling. Dat is een grove schending van de mensenrechten. 

18 19 

© AI © ZuMA Press 

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 1 InternAtIonAle BeleIdspUnten > 1.2 gerechtIgheId en strAffeloosheId 

1.2 

gerechtIgheId en 

strAffeloosheId 

gUAntÁnAmo 

ook in 2009 werd het probleem van het detentiecentrum op guantánamo 

Bay niet opgelost. wel waren er positieve ontwikkelingen. 

doelstellIngen 

• Toezien op daadwerkelijke sluiting van het Amerikaanse 

detentiecentrum op Guantánamo Bay. 

• Een eerlijk proces voor alle Guantánamogevangenen. 

• Ter verantwoording roepen van allen die verantwoordelijk waren 

voor de mishandeling en het misbruik in het detentiecentrum. 

ActIvIteIten 

Amnesty Nederland vroeg het hele jaar door aandacht voor de 

situatie in Guantánamo Bay. We voerden dertien bliksemacties voor 

individuele Guantánamogevangenen. We spraken medio april in een 

brief aan de vaste Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken onze 

teleurstelling uit over de weigering van de Nederlandse regering 

mee te werken aan de mogelijke opname van personen uit 

Guantánamo Bay. 


Na zijn beëdiging als president van de Verenigde Staten presenteerde 

Amnesty Barack Obama een wensenlijstje voor de eerste 

honderd dagen van zijn regeerperiode. Twee dagen na zijn aanstelling 

deed Obama waar Amnesty al zeven jaar op aandrong: hij 

ondertekende een bevel tot sluiting van het gevangenenkamp op 

Guantánamo Bay binnen een jaar. Obama verwees daarbij naar de 

internationale druk op zijn land – een druk waartoe Amnesty vanaf 

2002 sterk bijdroeg. 

Om de sluiting van Guantánamo te bespoedigen, drong Amnesty 

Nederland er bij de Nederlandse regering op aan ex-gevangenen die 

niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst op te nemen. 

In juli, tijdens een bezoek van premier Balkenende aan Obama, 

zegde de Nederlandse regering toe opname van personen te willen 

heroverwegen. 

Op 18 november kondigde Obama aan dat sluiting van Guantánamo 

vóór 22 januari niet zou lukken. Eind 2009 zaten er nog 198 

gevangenen vast. 

presIdentsverkIezIngen IrAn 

op 12 juni 2009 waren er Iraanse presidentsverkiezingen, waarvan 

de uitslag werd betwist. nadat op 13 juni president Ahmadinejad tot 

winnaar werd uitgeroepen gingen honderdduizenden demonstranten de 

straat op. de autoriteiten reageerden met geweld. In de eerste weken 

werden ten minste vierduizend mensen opgepakt, websites geblokkeerd, 

kranten en tijdschriften gesloten en journalisten gearresteerd. 

doelstellIng 

De Iraanse autoriteiten ertoe bewegen vrijheid van meningsuiting 

en vereniging te respecteren, politieke gevangenen vrij te laten en 

daders van politiegeweld te vervolgen. 

ActIvIteIten 

Amnesty Nederland reageerde direct na de verkiezingen met 

web- en e-mailacties aan de Iraanse autoriteiten, met de oproep 

vrijheid van meningsuiting en vereniging te respecteren en geweld 

tegen de vreedzame demonstranten te stoppen. In twee weken 

tekenden 6.529 mensen de online-petitie. 

Op 25 juli protesteerden in meer dan vijftig landen tienduizenden 

mensen tegen de repressie. Amnesty Nederland demonstreerde mee 

op het Amsterdamse Museumplein, waar meer dan duizend mensen 

bijeen kwamen, onder wie prominente sprekers als Shirin Ebadi en 

Kader Abdolah. Een Amnesty-spreker trapte de demonstratie af. 

Het hele jaar door waren er 23 bliksemacties voor mensen die naar 

aanleiding van de demonstraties waren opgepakt; de meeste waren 

voor meerdere personen tegelijk. In oktober vroeg Amnesty de 

Nederlandse regering om bespreking van de mensenrechtensituatie 

in Iran in de VN-Mensenrechtenraad. In november schreven we de 

Nederlandse regering over mensenrechtenverdedigers in Iran die 

gevaar lopen. 


Eén journalist voor wie Amnesty in actie kwam is vrijgelaten: 

Maziar Bahari. De situatie in het land verslechterde gedurende het 

jaar. Mensen werden tijdens vreedzame demonstraties gearresteerd. 

Twee mannen werden geëxecuteerd voor onder meer hun aanwezigheid 

bij de demonstraties. In showprocessen werden jarenlange 

celstraffen uitgedeeld voor deelname aan protesten.

Protest in Nederland 

Amsterdam, 25 juli 2009: Ruim duizend mensen komen bijeen op het 

museumplein om te protesteren tegen het geweld tegen vreedzame 

demonstranten in Iran. 

20 21 

© AI / sybrand Hekking 

Protest in Iran 

Teheran, 14 juni 2009: Politieagenten in burger slaan een deelnemer 

aan een protest tegen de verkiezingsuitslagen. Voor de tweede achtereenvolgende 

dag reageren de Iraanse autoriteiten met grof geweld op 

vreedzame demonstraties. 

© AFP/Getty Images

Fietsprotest 

Demonstranten fietsten op 11 augustus 2009 van het centraal station 

van Amsterdam naar het museumplein om te vragen om de vrijlating 

van Aung San Suu Kyi. 

Huisarrest 

De Myanmarese oppositieleidster Aung San Suu Kyi toonde zich op 22 

september 2007 aan de monniken die voor haar huis aan het bidden 

waren. Zij bracht veertien van de afgelopen twintig jaar door onder 

huisarrest. In 2009 werd dat huisarrest weer met anderhalf jaar verlengd. 

22 23 

© AI / Jorn van Eck © stR New / Reuters 

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 1 InternAtIonAle BeleIdspUnten > 1.1 dIscrImInAtIe > 1.3 fysIeke en mentAle IntegrIteIt 

1.3 

fysIeke 

en mentAle 

IntegrIteIt 

mensenrechtenverdedIgers rUslAnd 

wie in rusland niet zwijgt is vogelvrij. onder deze slogan voerde 

Amnesty nederland actie voor de vrijheid van meningsuiting in 

de russische federatie. mensenrechtenverdedigers, advocaten, 

journalisten en kunstenaars wordt in dat land het zwijgen opgelegd 

met gerechtelijke vervolgingen, bedreigingen en soms zelfs moord. 


• De Russische autoriteiten oproepen de vrijheid van meningsuiting 

te waarborgen en moordenaars te berechten. 

• Aandacht vragen voor de beknotting van de vrijheid van meningsuiting 

in Rusland bij het Nederlands publiek. 

ActIvIteIten 

Amnesty Nederland greep de aanwezigheid van president Dmitri 

Medvedev bij de opening van de Hermitage Amsterdam op 19 juni 

aan om aandacht te vragen voor de beknotting van de vrijheid van 

meningsuiting in zijn land. 

In dagblad Trouw riep Amnesty-directeur Eduard Nazarski de 

Nederlandse regering op de Russische collega’s te wijzen op de 

uitingsvrijheid en andere fundamentele rechten en vrijheden die 

iedereen toebehoren. 

Bij de Hermitage zelf vroeg een groep zwijgende Amnesty-activisten 

met grote spandoeken en geel afzetlint aandacht voor de vermoorde 

journalisten Anna Politkovskaja en Anastasia Baboerova en de 

vermoorde advocaat Stanislav Markolov. 

Via amnesty.nl voerden we een schrijfactie die Medvedev opriep 

publiekelijk zijn afschuw over de moorden uit te spreken, vervolging 

van de daders te garanderen en mensenrechtenverdedigers in de 

Russische Federatie te beschermen. De actie brachten we onder 

meer via krantenadvertenties onder de aandacht. 


De Hermitage-actie genereerde veel aandacht bij de aanwezige 

Nederlandse en Russische pers. De actie haalde onder meer de 

NOS-journaals en de grote kranten. Een reactie van de Russische 

autoriteiten bleef echter uit. Later in het jaar werden er weer 

Russische mensenrechtenverdedigers vermoord. 

polItIeke gevAngenen myAnmAr 

myanmar kende in 2009 bijna 2.200 politieke gevangenen. van 

persvrijheid is er geen sprake. Journalisten moeten hun materiaal 

het land uitsmokkelen om daarvandaan een publiek te bereiken. 


• Vrijlating van gewetensgevangenen. 

• Vrije pers in Myanmar bevorderen, die objectieve informatie 

over mensenrechten verschaft. 

ActIvIteIten 

Er waren veel acties voor oppositieleidster Aung San Suu Kyi. 

Zij werd in mei opgepakt, dertien dagen voordat haar huisarrest zou 

aflopen. Een Amerikaan had - onuitgenodigd - haar huis bezocht, 

terwijl zij geen gasten mocht ontvangen. Haar huisarrest werd 

vervolgens met anderhalf jaar verlengd. Amnesty Nederland 

organiseerde schrijfacties voor haar vrijlating, die waren gericht aan 

de ASEAN (Associatie van Zuidoost-Aziatische landen), om druk uit 

te oefenen op Myanmar. Op haar verjaardag, 19 juni, brachten 

Amnesty-medewerkers taarten bij ambassades van ASEAN-lidstaten 

in Den Haag. Zij bedankten de landen voor hun uitspraken voor 

vrijlating van Suu Kyi en spoorden ze aan tot meer druk op 

Myanmar voor vrijlating van gewetensgevangen. 

Ook voor andere Myanmarese gewetensgevangen waren er acties, 

onder meer voor Zaw Htet Ko Ko, die een gevangenisstraf van elf 

jaar uitzit omdat hij meeliep in een vreedzame protestmars. 

Stand-up comedians organiseerden in Amsterdam een benefietavond 

voor de gevangen cabaretier Zarganar. 

Een filmmaker van Amnesty Nederland gaf een week lang camera- 

en mediatraining aan 21 Myanmarese journalisten. Die journalisten 

zijn betrokken bij radio- en televisieprogramma’s die bekeken 

kunnen worden in Myanmar en omringende landen. 


In februari en september liet de Myanmarese regering meer dan 

dertienduizend gevangenen vrij. Onder hen waren 158 politieke 

gevangenen, van wie vijf gewetensgevangenen: Ma Khin Khin Leh, 

U Saw Naing Naing, U Soe Han, Ko Aung Tun, en Khaing Kaung San.

deel I werken tegen schendIngen > hoofstUk 1 InternAtIonAle BeleIdspUnten > 1.3 fysIeke en mentAle IntegrIteIt 

Vrij: Ma Khin Khin Leh 

© privéfoto 

Ma Khin Khin Leh was één van de 24 

politieke gevangenen die op 21 februari 

werden vrijgelaten in Myanmar. Zij was in 

1999 gearresteerd, waarschijnlijk omdat de 

autoriteiten haar man, die vanwege een 

demonstratie gezocht werd, niet konden 

vinden. Zij werd veroordeeld tot een 

levenslange gevangenisstraf. De lokale 

Amnesty-groep uit Voorburg voerde ruim 

acht jaar actie voor haar vrijlating. De 

groepsleden stuurden duizenden kaarten, 

brieven en petitielijsten naar de autoriteiten 

in Myanmar. In 2009 konden ze eindelijk 

dit mooie succes vieren. 

AfschAffing doodstrAf 

In Afrika was een positieve trend waarneembaar. 

In april schafte Burundi de doodstraf 

af en in juni volgde Togo. Andere landen, 

waaronder Mali, overwegen eenzelfde stap 

te zetten. Ghana zette aan het begin van 

het jaar alle doodstraffen om in levenslange 

celstraf. Kenia vestigde een record: op 3 

augustus zette het de doodvonnissen voor 

meer dan vierduizend gevangenen om in 

levenslang. De doodstraf is er al meer dan 

22 jaar niet voltrokken. De minister- 

president zei de effectiviteit van de straf 

te laten onderzoeken. In de Verenigde 

Staten schafte New Mexico, als vijftiende 

Amerikaanse staat, de doodstraf af. 

24 25 

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 1 InternAtIonAle BeleIdspUnten > 1.4 de rechten vAn mensen In gewApende conflIcten 

1.4 

de rechten 

vAn mensen 

In gewApende 

conflIcten 

gAzA en IsrAël 

eind 2008 startte Israël, als reactie op raketaanvallen vanuit gaza, 

een 22 dagen durend militair offensief op de van de buitenwereld 

afgesloten gazastrook. een vierkoppig Amnesty-onderzoeksteam 

dat op 17 januari in gaza arriveerde, constateerde dat er duidelijk 

aanwijzingen waren dat zowel het Israëlische leger als hamas zich 

schuldig maakte aan mensenrechtenschendingen. 

doelstellIng 

Verbetering van de mensenrechtensituatie in Gaza en het zuiden 

van Israël en ter verantwoording roepen van de schenders van 

internationaal recht. 

ActIvIteIten 

Amnesty Nederland hield samen met andere organisaties op 

10 januari een door vijfhonderd mensen bezochte wake voor Gaza 

in de domkerk in Utrecht. Op amnesty.nl tekenden zo’n elfhonderd 

mensen een petitie aan Israël en Hamas om de burgers van Gaza 

te beschermen. Lokale Amnesty-groepen schreven brieven met 

eenzelfde strekking. 

Amnesty-directeur Nazarski drong in een gesprek met de Israëlische 

ambassadeur aan op het voorkómen van verdere burgerslachtoffers, 

het faciliteren van een vluchtroute voor burgers uit Gaza en toegang 

voor hulpverleners. Daarnaast schreef Amnesty Nederland brieven 

aan de ambassadeur van EU-voorzitter Tsjechië met het verzoek de 

druk op Israël en Hamas op te voeren, en aan de Egyptische 

ambassadeur met de vraag de grens tussen Egypte en Gaza open te 

stellen. De Tsjechische ambassadeur beloofde de zorgen van 

Amnesty door te geven aan zijn regering en merkte op dat de EU 

aandacht had voor de humanitaire aspecten van het Gaza-conflict. 

We voerden ook druk uit op de Nederlandse regering. Via een 

webactie vroegen 985 mensen bij minister van Buitenlandse Zaken 

Verhagen om onderzoek naar de mensenrechtenschendingen in het 

conflict. In september vroeg Amnesty Nederland in brieven aan de 

minister-president en de ministers van Buitenlandse Zaken en 

Ontwikkelingssamenwerking om Nederlandse steun voor de 

aanbevelingen uit het rapport van de VN-onderzoekscommissie 

onder leiding van Richard Goldstone. De minister van Buitenlandse 

Zaken verklaarde in een reactie de strijd tegen straffeloosheid te 

steunen, maar te vinden dat mogelijke schendingen van internationaal 

recht eerst en vooral door de conflictpartijen zelf moeten 

worden onderzocht. Ook in meerdere brieven aan, en gesprekken 

met, de Tweede Kamer vroeg Amnesty Nederland om steun voor het 

werk van de commissie Goldstone. 


Ofschoon de publieksacties en bijeenkomsten goed werden bezocht, 

bleven resultaten vooralsnog uit. Het effect van de lobbywerkzaamheden 

was gering. Egypte hield de grens met Gaza dicht. En hoewel 

er vanuit de Tweede Kamer wel enige kritiek kwam, was Nederland 

eind 2009 een van de landen die zich bij de VN geen warm voor- 

stander betoonde van de aanbevelingen in het Goldstone-rapport.

Onderzoek 

Onderzoekers van Amnesty International vonden direct na de gevechten 

in Gaza grote hoeveelheden door het Israëlische leger afgeschoten 

munitie. Daaronder was ook nog smeulende witte fosfor. Israël ontkende 

het gebruik daarvan. 

26 27 

© AI 

Aanval 

Palestijnen vluchten weg voor een aanval met witte fosfor bij een 

VN-school voor vluchtelingen. Witte fosfor wordt op het slagveld 

gebruikt om troepenbewegingen te maskeren. Het is erg brandbaar en 

het gebruik ervan in dichtbevolkte gebieden wordt beschouwd als een 

oorlogsmisdaad. 

© Mohammed Abed / AFP / Getty Images

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 1 InternAtIonAle BeleIdspUnten > 1.5 de rechten vAn vlUchtelIngen en mIgrAnten 

1.5 

de rechten 

vAn vlUchtelIngen 

en mIgrAnten 

nederlAndse AsIelprocedUre 

Amnesty heeft veel zorgen over de nederlandse asielprocedure en 

maakt zich sterk voor betere wetgeving en zorgvuldiger beleid. 

doelstellIng 

Een zorgvuldiger asielprocedure, waarin medische rapportages 

worden meegewogen bij de beoordeling van een asielverzoek en 

er aandacht is voor kwetsbare groepen. 

ActIvIteIten 

Amnesty Nederland pleitte in 2009 voor meeweging van medische 

aspecten in de Nederlandse asielprocedure en de Europese 

regelgeving. We spraken hierover met het ministerie van Justitie, 

stuurden de staatssecretaris van Justitie een brief met aanbevelingen 

en stuurden brieven aan de Tweede Kamer. Bij de woordvoerders 

asiel in de Tweede Kamer vroegen we aandacht voor het 

wijzigingsvoorstel voor de Procedurerichtlijn van de Europese 

Commissie, dat wijst op het belang van medische rapportages 

en medisch steunbewijs. 

Asieladvocaten verzochten Amnesty in 2009 zeventig keer 

om een medisch onderzoek bij hun cliënt. Amnesty’s Medische 

Onderzoeksgroep onderzocht 35 van hen. 


In december 2009 stemde de Tweede Kamer vóór een herziening 

van de Vreemdelingenwet 2000, waarin een medische check is 

opgenomen die helemaal aan het begin van de asielprocedure 

moet uitwijzen of een asielzoeker in staat is gehoord te worden. 

Een Kamermotie om asielzoekers die dat wensen een uitgebreider 

onafhankelijk medisch onderzoek ter beschikking te stellen, werd 

verworpen. Wel kondigde de regering aan in het asielbeleid op te 

nemen dat door de asielzoeker ingebracht steunbewijs, zoals 

rapportages van Amnesty’s Medische Onderzoeksgroep, wordt 

meegewogen. 

Omdat asielzaken waaraan Amnesty bijdraagt doorgaans meerdere 

jaren lopen, is voor individuele zaken uit 2009 geen definitief 

resultaat te melden. Uit eerder onderzoek blijkt dat in 65 procent 

van de zaken waarin Amnesty een brief of medische rapportage 

opstelt, een verblijfsvergunning wordt verleend. 

vreemdelIngendetentIe 

Amnesty International publiceerde in juni 2008 the netherlands: 

the detention of irregular Migrants and asylum-seekers. hieruit 

bleek dat jaarlijks zo’n tienduizend vreemdelingen worden opgesloten 

onder omstandigheden die gelijk zijn aan die voor strafrechtelijk 

gedetineerden, en in sommige opzichten zelfs slechter. na enkele lichte 

verbeteringen door staatssecretaris van Justitie Albayrak in 2008, 

hielden we in 2009 de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. 


• Nederland zet vreemdelingendetentie in als laatste middel nadat 

voor ieder individu afzonderlijk naar alternatieven is gezocht. 

• Vreemdelingendetentie duurt zo kort mogelijk en onder zo goed 

mogelijke omstandigheden. 

ActIvIteIten 

In februari 2009 nam Amnesty Nederland deel aan een door 

de Tweede Kamer georganiseerde Ronde-Tafelbijeenkomst. 

Ter voorbereiding schreven we de staatssecretaris een brief en 

presenteerden we een rapport met onze standpunten. 

Ondertussen ging het onderzoek naar de stand van zaken door. 

Amnesty Nederland bezocht twee detentiecentra en verzamelde 

informatie over individuele gevallen. In vijf dossiers van gedetineerde 

asielzoekers verrichtten we diepgaand onderzoek, en drie individuele 

zaken kaartten we als voorbeeld aan bij de staatssecretaris, de 

Inspectie voor de Gezondheidszorg en individuele Kamerleden. 


Het ministerie van Justitie onderzoekt mogelijkheden het detentieregime 

voor vreemdelingen zonder verblijfsvergunning aan te passen. 

Tot dusverre zijn de veranderingen echter marginaal. Nederland sluit 

vreemdelingen zonder verblijfsvergunning nog steeds als vanzelfsprekend 

op, zonder dat naar alternatieven wordt gezocht. 

De wettelijke mogelijkheden voor detentie zijn uitgebreid, het 

gevangenisregime is in wezen niet veranderd, en de gemiddelde 

verblijfsduur in detentie lijkt niet te zijn afgenomen. 

In 2010 zal Amnesty Nederland samenwerken met andere 

organisaties en beroepsgroepen zoals asieladvocaten en artsen, 

om de druk op de overheid op te voeren. 

28 29 

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 1 InternAtIonAle BeleIdspUnten > 1.6 de rechten vAn vroUwen en meIsJes 

1.6 

de rechten 

vAn vroUwen 

en meIsJes 

cAmpAgne stop geweld tegen vroUwen 

vanaf maart deed Amnesty nederland volop mee aan de internationale 

Amnesty-campagne stop geweld tegen vrouwen, die in 2004 startte 

en doorliep tot maart 2010. wij richtten onze pijlen voornamelijk op 

seksueel geweld in de democratische republiek congo (drc). seksueel 

geweld treft daar vele vrouwen en meisjes, op de meest gruwelijke wijze. 

mensenrechtenverdedigers die voor hen opkomen worden vaak zelf het 

slachtoffer van intimidatie en geweld. daders worden zelden bestraft. 


• Mensenrechtenverdedigers in de DRC die strijden tegen geweld 

tegen vrouwen ondersteunen om hun effectiviteit en veiligheid 

te vergroten. 

• De overheid en gewapende groeperingen in de DRC ertoe bewegen 

vrouwen en de mensen die voor hen opkomen te beschermen, 

en daders van seksueel geweld te berechten. 

• Het Nederlandse publiek informeren en activeren met betrekking 

tot geweld tegen vrouwen. 

actiViteiten, resuLtaten en ontwiKKeLingen 

ondersteUnIng mensenrechtenverdedIgers 

We trapten de campagne af op 8 maart, Internationale Vrouwendag. 

Tweehonderd lokale Amnesty-groepen voerden actie voor mensenrechtenverdedigers 

in onder meer de Democratische Republiek 

Congo. We verspreidden dertigduizend solidariteitskaarten voor 

vier vrouwenrechtenverdedigers in de DRC onder het Nederlandse 

publiek. De geadresseerden lieten weten zich hierdoor enorm 

gesteund te voelen (zie pagina 31). 

Ondanks de instabiele en gewelddadige situatie in de DRC lukte 

het goed om contacten met lokale organisaties te onderhouden. 

In december bezocht een medewerkster van Amnesty Nederland 

verschillende Congolese organisaties om hen te vragen naar hun 

ondersteuningsbehoeften en samen acties op touw te zetten. 

Wij ondersteunden diverse mensenrechtenverdedigers. Zo financierden 

we een kort verlof voor Congolese activiste Justine Masika 

Bihamba en maakten we samen met radiojournaliste Chouchou 

Namegabe opnames die zij in de DRC kan uitzenden. We hielpen 

het seksueel geweld in de DRC bespreekbaar te maken, onder meer 

met het zeer succesvolle mobiele cinema-project. Net als in 2008 

vertoonden we samen met de mensenrechtenorganisatie Search 

for Common Ground/Centre Lokale een documentaire over het 

onderwerp in de gemeenschappen, met discussies na afloop. 

Van september 2008 tot december 2009 waren er ongeveer 

tweehonderd vertoningen, waarop zo’n driehonderdduizend mensen 

afkwamen. Nederlandse kerken voorgangers riepen geloofsgenoten 

in de DRC middels kaarten en brieven op seksueel geweld in hun 

gemeenschap te bespreken en slachtoffers niet te verstoten maar 

steun te bieden. De dertigduizend kaarten die wij hiertoe ontwikkelden 

waren snel op. Lokale Amnesty-groepen en Kerk-in-actie 

betrokken Nederlandse kerken bij de actie. Negentig Nederlandse 

kerken vroegen kaarten aan. Vijftig predikanten in Nederland 

schreven een brief aan een collega in de DRC. 

Amnesty Nederland schreef en sprak het ministerie van Buitenlandse 

Zaken, de minister voor Ontwikkelingssamenwerking, de Nederlandse 

ambassadevertegenwoordiger in de Congolese stad Goma, een 

Kamerdelegatie naar de DRC en de Speciaal EU-Gezant voor de Grote 

Meren. Allen beloofden zich in te zetten voor mensenrechtenverdedigers 

in de DRC. Eén van Amnesty’s aanbevelingen was dat de 

Nederlandse vertegenwoordiger in Goma, eventueel samen met 

anderen, een vast aanspreekpunt voor mensenrechtenverdedigers in 

de DRC instelt, om hen te beschermen. Dit ‘focal point’ kan aantijgingen 

van mensenrechtenschendingen onderzoeken en erover 

spreken met de Congolese regering. 

drUk op de mAchtheBBers 

Er waren twee petitieacties aan president Kabila van de DRC: een 

voor de bescherming van Justine Masika Bihamba en andere 

mensenrechtenverdedigers, en een om het geweld tegen vrouwen 

te stoppen en de daders te berechten. De petities werden samen 

door bijna 114.000 mensen ondertekend. De handtekeningen 

bieden we in 2010 aan de Congolese autoriteiten aan (zie foto op 

pagina 90). Daarnaast was er een e-mailactie aan de leider van de 

rebellengroepering FDLR met de oproep de gruweldaden tegen 

vrouwen en meisjes te stoppen. Er kwam geen reactie op. 

pUBlIeksvoorlIchtIng 

Het onderwerp van de campagne bleek het Nederlandse publiek 

sterk te raken. Via ‘belevingshokjes’ met daarin door acteurs >>

Op de foto 

Bezoekers van het popfestival Pinkpop in Landgraaf gaan op de foto om 

hun solidariteit te tonen met slachtoffers van seksueel geweld in de 

Democratische Republiek Congo. 

Verkracht en verstoten 

Deze vrouwen zijn zo bruut verkracht dat zij nu incontinent zijn. Hun 

gemeenschap heeft hen daarom verstoten. Samen hebben zij een eigen 

dorp gesticht, afgezonderd van de andere woongemeenschappen. 

30 31 

© AI / daniël Willemsen 

© Robin Hammond 

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 1 InternAtIonAle BeleIdspUnten > 1.6 de rechten vAn vroUwen en meIsJes 

>> ingesproken verhalen namen we het publiek op festivals en 

evenementen mee in de leefwereld van een verkrachte Congolese 

vrouw, een echtgenoot en een activiste. Op onze website plaatsten 

we een digitale versie. Bijna vijfduizend mensen gingen op de foto 

met een solidariteitsboodschap voor mensenrechtenverdedigers in 

de DRC. De foto’s zijn gebundeld in een boek waarvan exemplaren 

zijn aangeboden aan Congolese vrouwenorganisaties en aan de 

Congolese ambassade in Brussel. Tweehonderd nieuwe deelnemers 

sloten zich aan bij ons Vrouwen Actienetwerk. 

De campagne haalde op verschillende momenten de media. De 

actie op popfestival Pinkpop en de daarbij aanwezige gast 

Chouchou Namegabe kregen media-aandacht van onder meer 

Trouw, EenVandaag, Opzij, Internationale Samenwerking en 

verschillende websites. 3FM, nrc.next en verschillende websites 

berichtten over Amnesty’s actie op Lowlands. 

reactie Van congoLese VrouwenrechtenVerdedigster 

‘Woorden ontbreken mij om mijn dankbaarheid 

te tonen voor jullie steun in deze 

moeilijke tijden. De kaarten die jullie sturen, 

versterken de duizenden vrouwen van 

Noord-Kivu die zonder hoop waren. Graag 

zou ik iedereen afzonderlijk antwoorden, om 

mijn dankbaarheid te tonen. Nogmaals: 

bedankt!’ 

Justine Masika Bihamba 

© Lidija Zelovic

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 1 InternAtIonAle BeleIdspUnten > 1.7 economIsche, socIAle en cUltUrele rechten 

1.7 

economIsche, 

socIAle en 

cUltUrele rechten 

cAmpAgne voor een menswAArdIg BestAAn 

In 2009 startte Amnesty nederland de ‘campagne voor een menswaardig 

bestaan’. Binnen deze campagne hebben wij in nederland 

twee speerpunten gekozen. enerzijds willen wij de aansprakelijkheid 

van bedrijven vergroten in situaties waarin de mensenrechten worden 

geschonden (‘campagne voor menswaardig ondernemen’). Anderzijds 

willen wij ons, vanaf 2010, richten op de voorkoming van gedwongen 

huisuitzettingen, die vooral in sloppenwijken wereldwijd tot veel 

mensenrechtenschendingen en dus persoonlijk leed leiden (‘campagne 

voor menswaardig wonen’). 

Doordat de voorbereiding van de campagne - mede door de com- 

plexiteit van het onderwerp - vertraging opliep, werd er in 2009 

helaas beduidend minder werk aan verricht dan was voorzien. 

De acties richtten zich vooralsnog op twee onderwerpen: schendingen 

van de mensenrechten als gevolg van de oliewinning in de 

Nigerdelta, en de nog altijd voortdurende strijd voor gerechtigheid 

voor de slachtoffers van de giframp in Bhopal (India) in 1984. 

doelstellIngen vAn de cAmpAgne 

• De Nederlandse overheid versterkt de aansprakelijkheid van 

Nederlandse bedrijven voor activiteiten in het buitenland. 

• Nederlandse bedrijven in de energie- en mijnbouwsector, en 

financiële instellingen met belangen in die sectoren, nemen 

concrete stappen tegen mensenrechtenschendingen als gevolg 

van hun activiteiten. 

• Buitenlandse (‘host’) regeringen houden effectiever toezicht 

op de grondstofwinnende industrie, inclusief preventie en 

compensatie in geval van mensenrechtenschendingen. 

nigerdeLta – actiViteiten, resuLtaten en 

ontwiKKeLingen 

rApport over nIgerdeltA 

Het Amnesty-rapport Petroleum, Pollution and Poverty in the Niger 

Delta, dat in juni verscheen, en de daaropvolgende acties leidden 

tot veel aandacht van publiek, pers en politiek en tot discussie met 

Shell, de grootste onshore olieproducent in de Nigerdelta. In het 

rapport beschreef Amnesty gedetailleerd hoe de Nigeriaanse olie 

een kleine groep deltabewoners welvaart brengt, maar de meerderheid 

verarming, conflict en mensenrechtenschendingen. 

Bij de lancering van het rapport stuurde Amnesty Nederland samen 

met acht Nigeriaanse mensenrechtenorganisaties een open brief 

aan de nieuwe bestuursvoorzitter van Shell, Peter Voser. We vroegen 

hem om in zijn eerste honderd dagen in het reine te komen met de 

situatie in de Nigerdelta, door toe te zeggen de lokale bevolking 

systematisch te informeren over de impact van oliewinning, en de 

vervuiling die Shell veroorzaakt aan te pakken. 

Shell reageerde in verschillende persberichten. Het bedrijf wierp 

Amnesty onder meer tegen dat de meeste vervuiling wordt 

veroorzaakt door sabotage en aanslagen, dat Amnesty geen oog 

heeft voor de complexiteit van de situatie en dat het rapport ‘geen 

nieuwe inzichten bevat’. Amnesty stelde in reactie daarop onder 

meer dat sabotage en aanslagen slechts zeer ten dele de oorzaak 

zijn van de vervuiling en dat Shells eigen handelingen van 

beduidend meer invloed zijn op het probleem dan Shell wil doen 

geloven. 

pUBlIeksActIes 

Een aan Shell gerichte petitie werd door meer dan tweehonderdduizend 

mensen ondertekend. De petitieactie voerden we samen 

met acht andere Amnesty-afdelingen, waaronder Amnesty Canada, 

Italië, Uruguay en Verenigd Koninkrijk. In een tweede petitie, die 

alleen in Nederland werd uitgezet, werden alle oliemaatschappijen 

in de Nigerdelta aangespoord de effecten van de oliewinning op de 

mensenrechten systematisch te onderzoeken, en de resultaten te 

delen met de gemeenschappen die het aangaat. Deze petitie werd 

ondertekend door ruim 82.000 mensen. 

Aandacht van publiek en pers werd getrokken met ‘schoonmaakacties’ 

bij Shell-pompstations door het hele land. Vrijwilligers 

schrobden het terrein om aandacht te vragen voor de schrijnende 

gevolgen van Shells oliewinning in de Nigerdelta. 

reactieS bedrijfSLeven en poLitiek 

Hoewel dit formeel niet werd bevestigd, leek Shell zich Amnesty’s 

aanbevelingen wel degelijk aan te trekken. In een van de dorpen 

die door meerdere lekkages waren getroffen zijn gedeeltelijk 

pijpleidingen vervangen. Dit is verheugend, onder meer omdat 

Shell in gesprek met Amnesty op 5 oktober nog iedere verantwoordelijkheid 

voor de betreffende vervuiling van de hand wees. 

Ook andere bedrijven reageerden op Amnesty’s bevindingen. Het 

Italiaanse oliebedrijf Eni, een van Shells partners in de joint venture 

32 33 


SPDC in Nigeria, voerde in samenwerking met het Deens Instituut 

voor de Mensenrechten een pilot-mensenrechteneffectrapportage 

uit in de Nigerdelta. Eurosif, een Europese belangengroep van 

duurzame investeerders, zette naar aanleiding van het Amnestyrapport 

een conference call op waarin investeerders van verschillende 

banken vragen stelden aan Shell over het milieu en de 

mensenrechten in de Nigerdelta. 

Het Amnesty-rapport werd ook opgepikt door de Nederlandse 

politiek. Kamerleden vroegen de ministers van Economische Zaken 

en Buitenlandse Zaken om een reactie. De ministers benadrukten 

het belang van de conclusies uit het rapport en gaven aan ze te 

zullen meenemen in de dialoog met Shell. De Nederlandse 

ambassade in Nigeria is een project gestart om samen met de ngo 

Stakeholders Democracy Network de gevolgen van de olie- en 

gaswinning op de lokale bevolking in de Nigerdelta te onderzoeken, 

en om de bevolking bewust te maken van haar rechten. 

BhopaL – actiViteiten, resuLtaten en ontwiKKeLingen 

In Bhopal (India) vielen in december 1984 binnen enkele dagen 

meer dan zevenduizend doden toen giftige gassen lekten uit een 

pesticidenfabriek. Niemand is ooit aansprakelijk gesteld en nog 

altijd vallen er slachtoffers. 

Ter gelegenheid van het 25-jarig ‘jubileum’ van de ramp reed in het 

najaar een bus met slachtoffers door Europa. De tour was georganiseerd 

door Amnesty, in samenwerking met de International 

Campaign for Justice in Bhopal en de Bhopal Medical Appeal. 

Het doel was bekendheid over de ramp te vergroten en te proberen 

alsnog gerechtigheid te verkrijgen voor de slachtoffers. De bus zou 

aanvankelijk een bezoek brengen aan Dow Chemical Benelux in 

Terneuzen; Dow Chemical is inmiddels het moederbedrijf van de 

rampfabriek in Bhopal. Kort voor het geplande bezoek blies Dow de 

afspraak echter af, op last van het hoofdkantoor in de Verenigde 

Staten. 

In Nederland deed de bus Den Haag aan, waar de activisten 

spraken met Tweede Kamerleden. Ook waren er enkele goed- 

bezochte publieksbijeenkomsten, onder andere bij het International 

Institute of Social Studies in Den Haag. Er werden tienduizend 

actiekaarten verspreid onder het Nederlandse publiek, gericht aan 

de Algemeen Directeur van Dow Chemical, met een oproep de 

gifresten eindelijk op te ruimen en de slachtoffers van de ramp 

te compenseren. 

eerlIJke BAnkwIJzer 

samen met oxfam novib, fnv mondiaal en milieudefensie werkte 

Amnesty nederland aan een initiatief om banken aan te zetten 

tot menswaardig ondernemen. sommige banken investeren in bedrijven 

die wapens leveren aan mensenrechtenschenders, of verstrekken 

leningen aan fabrikanten die het niet zo nauw nemen met de 

arbeidsrechten van hun werknemers. 

doelstellIng 

Maatschappelijk verantwoord ondernemen bevorderen bij 

Nederlandse banken, met steun van de consument. 

ActIvIteIten 

In januari introduceerden de samenwerkende organisaties de 

Eerlijke Bankwijzer. Op www.eerlijkebankwijzer.nl worden twaalf 

banken vergeleken op hun beleid voor onderwerpen als klimaat, 

mensenrechten, wapens en corruptie. Ieder kwartaal wordt de site 

geactualiseerd. In 2009 werden intensieve gesprekken gevoerd 

met de banken. 


Er maakten 110.000 consumenten gebruik van eerlijkebankwijzer.nl. 

Negenduizend stuurden hun bank een e-mail of een ‘gele kaart’, of 

ondertekenden een van de petities gericht aan de directies, om hun 

maatschappelijk beleid te verbeteren. 

Alle onderzochte banken scherpten hun sociaal en milieubeleid 

aan. Zo stelde Fortis een nieuw mensenrechtenbeleid op en 

verbeterde ING haar beleid ten aanzien van transparantie en 

verantwoording. De Algemeen Directeuren van de banken gaven in 

november een gezamenlijke klimaatverklaring uit. In reactie daarop 

nam de Tweede Kamer een motie aan die de regering oproept om 

vóór zomer 2010 met de banken een agenda op te stellen voor 

investeringen in duurzame energie. 

In 2009 vond één praktijkonderzoek plaats: over investeringen in 

omstreden wapenproductie en -handel. Vijf van de zes banken die 

betrokken waren bij dergelijke investeringen zetten stappen voor 

aanscherping van hun wapenbeleid en het van de hand doen van 

de gewraakte investeringen. De Eerlijke Bankwijzer blijft in de gaten 

houden of zij dat daadwerkelijk doen. 

De Eerlijke Bankwijzer werd genomineerd voor de eParticipatie 

Award, voor digitale projecten die betrokkenheid van burgers bij 

het bestuur vergroten.


het sLachtoffer 

‘Ik weet nog dat toen ik klein was mijn vader 

altijd vissen meebracht naar huis. Maar op 

een gegeven moment kwamen de vissen niet 

meer. Mijn vader vertelde dat de olie in het 

water hen had gedood. Het water waarin de 

vissen stierven was ook het water dat wij 

dronken. Mensen werden ziek en gingen 

naar het ziekenhuis. Daar zeiden ze “Drink 

dat water niet, want dat is afkomstig van 

Shell!” Maar je had geen keus; er was niks 

anders dat je kon drinken.’ 

Celestine Apkobari, mensenrechten- 

verdediger in de Nigerdelta 

© AI / Jorn van Eck 

de aMnesty-onderzoeKer 

‘Zeven jaar lang sprak ik namens Amnesty 

met Shell over de Nigerdelta. Vele malen 

wees ik op wat daar volgens Amnestyrapporten 

allemaal mis was. De Shellmedewerkers 

toonden goede wil. Het bedrijf 

stelde protocollen op waarin mensenrechten 

waren opgenomen en startte een trainingsprogramma 

voor haar beveiligingsdiensten 

in Nigeria. Over de Nigerdelta wilde Shell 

graag praten, maar bij het aan de kaak 

stellen van schendingen vroegen zij terecht 

om specifieke cases. Om die te krijgen ging 

ik vorig jaar samen met iemand van ons 

Internationaal Secretariaat op onderzoeksmissie 

naar de Nigerdelta. Wat ik daar zag 

was veel schrijnender dan ik dacht. Na mijn 

onderzoeksmissie kon ik met de cases 

komen waar Shell om vroeg. Maar nu zegt 

het bedrijf daar niet op in te kunnen gaan 

omdat het allemaal “te gecompliceerd ligt”. 

Daarom is het nu tijd voor publieksacties!’ 

Marleen van Ruijven schreef mee aan het 

Amnesty-rapport Petroleum, Pollution and 

Poverty in the Niger Delta. 

de aMnesty-actiVist 

‘Als actieorganisatie zijn we afhankelijk van 

vrijwilligers. Met een grote “schoonmaakploeg” 

van zoveel mogelijk vrijwilligers 

wilden we de stoep van Shells hoofdkantoor 

reinigen en handtekeningen aanbieden. 

We hadden drie dagen om alles voor elkaar 

te krijgen. Samen met mijn collega’s belde, 

mailde en sms’te ik zoveel mogelijk mensen 

in de regio Den Haag. Op 8 oktober 

schrobden we met tachtig vrijwilligers de 

stoep van Shell. Ik vond het geweldig dat we 

in drie dagen zoveel mensen op de been 

konden krijgen om op een doordeweekse dag 

een stoep schoon te maken.’ 

Arnoud van Rooij, actiecoördinator 

34 35 

© AI 

© AI / Brigitte Hermans 

Grote schoonmaak 

Amnesty-vrijwilligers schrobben de stoep van het hoofdkantoor van Shell 

om aandacht te vragen voor de schrijnende gevolgen van Shells olie- 

winning in de Nigerdelta. 

Vervuiling en armoede 

Oliewinning in Nigeria heeft tot grootschalige vervuiling geleid, waardoor 

tal van mensenrechten worden geschonden. De Nigeriaanse olie mag 

een kleine groep welvaart hebben opgeleverd, voor de meerderheid 

bracht het verarming, conflict, mensenrechtenschendingen en wanhoop. 

© AI / Ilya van Marle © kadir van Lohuizen / NOOR

hoofdstUk 2 

BlIksemActIes 

en Andere 

schrIJfActIes 

Hartverwarmende post 

De Mexicaanse gewetensgevangene Raúl Hernández ontving in de 

Ayutla-gevangenis drie zakken post van Amnesty-vrijwilligers van over de 

hele wereld. Hij vertelde een Amnesty-medewerker dat hij vaak eenzaam 

was maar getroost werd doordat er ver weg mensen aan hem dachten. 

36 37 

© Ricardo Ramirez Arriola 

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 2 BlIksemActIes en Andere schrIJfActIes 

schrijfacties door individuele actievoerders of in groepsverband 

behoren al sinds Amnesty’s oprichting tot ons werk. deze acties, 

enkele honderden per jaar, beslaan het gehele werkterrein. de 

actievoerders versturen brieven, e-mails of sms-berichten aan 

autoriteiten. cruciaal hierbij is dat Amnesty-leden van over de hele 

wereld in actie komen, waardoor duidelijk wordt gemaakt dat er 

wereldwijde aandacht is voor de betreffende zaak. zeer regelmatig 

zijn deze acties succesvol. 

Eind 2009 had Amnesty Nederland 128.943 inschrijvingen 

voor de verschillende schrijfacties (zie voor gedetailleerde cijfers 

over onze actieve achterban H.4). Samen deden zij mee aan 

732 schrijfacties. Zij zorgden voor 108.204 verzonden brieven 

per e-mail, post en fax, en voor 367.455 digitale handtekeningen 

onder petities. 

BlIksemActIes 

Bliksemacties worden gevoerd als iemand in direct gevaar verkeert, 

bijvoorbeeld door marteling of terdoodveroordeling. Amnesty 

Nederland deed in 2009 mee aan alle 518 bliksemacties die het 

Internationaal Secretariaat aan het wereldwijde Bliksemactienetwerk 

uitstuurde. Hieronder waren 348 nieuwe acties en 170 

vervolgacties. De meeste nieuwe acties waren net als in 2008 

gericht op Iran: 49, voornamelijk over gewetensgevangenen, 

willekeurige arrestaties, doodstraf en angst voor marteling. 

Daarnaast richtten veel acties zich op Mexico (33, meest vrees 

voor veiligheid van mensenrechtenverdedigers) en China (23, 

meest gewetensgevangenen, vrees voor marteling en doodstraf). 

In totaal werd actie ondernomen voor naar schatting zestigduizend 

mensen, waaronder groepen, zoals de drieduizend slachtoffers van 

gedwongen huisuitzetting in Nairobi (Kenia) en de inheemse 

Apyka’y-gemeenschap in Brazilië, die door gewapende mannen werd 

aangevallen om ze te verjagen van hun land. In 2009 kwamen 49 

berichten van verbetering binnen. Hieronder waren onder meer vrij- 

latingen, niet-uitgevoerde huisuitzettingen en gevallen van uit- en 

afstel van executie. In 28 bliksemacties was de uitkomst negatief 

en werd bijvoorbeeld een terdoodveroordeling voltrokken of een 

gevangenisstraf in hoger beroep bevestigd. In alle andere gevallen 

bleef het bliksemactiedossier aan het eind van het jaar open. 

overIge ActIenetwerken 

Naast het Bliksemactienetwerk kent Amnesty Nederland diverse 

gespecialiseerde schrijfnetwerken. De beroepsnetwerken voor 

politie, juristen en medici voeren actie voor vervolgde beroepsgenoten 

of spreken collega’s aan die betrokken zijn bij schendingen. 

Medische schrijfacties zijn er ook tegen slechte medische 

omstandigheden in bijvoorbeeld gevangenissen en psychiatrische 

instellingen. Thema-schrijfacties zijn er over vrouwen, lgbt’ers 

(lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders), 

mensenrechtenverdedigers en de doodstraf. RSVP-acties 

(Reageer, Schrijf, Vraag, Protesteer) zijn zaken die door het 

Internationaal Secretariaat worden geselecteerd en waarvoor 

over de hele wereld actie wordt gevoerd. 

dIgItAl ActIon fIles (dAf’s) 

Veel lokale Amnesty-groepen richten zich voor langere tijd op een 

bepaald land of een bepaalde regio. Vaak zetten zij zich in voor 

verbetering van het lot van individuele slachtoffers, maar het kan 

ook gaan om het bepleiten van bijvoorbeeld wetshervorming of 

vervolging van daders. Dit doen de groepen sinds 2005 op basis 

van DAF’s (Digital Action Files of digitale dossiers): besloten 

pagina’s op de website van Amnesty Nederland die betrekking 

hebben op een of meer landen. Amnesty’s landenmedewerkers 

plaatsen hier alle informatie die Amnesty-groepen nodig hebben 

om actie te voeren. Daarnaast bevat een DAF zaken als Amnestyrapporten, 

achtergrondinformatie en contactadressen. 

In 2009 is het aantal DAF’s flink uitgebreid. Er werden zeven 

nieuwe DAF’s geïntroduceerd: West-Afrika, Indonesië, Zuidelijk 

Afrika, Democratische Republiek Congo, Pakistan/Afghanistan, 

Irak en Midden-Amerika. Het totale aantal DAF’s kwam daarmee 

op 22. Eind 2009 waren er vier nieuwe DAF’s in voorbereiding. 

Ook de deelname aan de DAF’s is toegenomen. Op 31 december 

2009 werkten 115 Amnesty-groepen aan de hand van een of meer 

DAF’s. Over het hele jaar 2009 betekent dit een stijging van twintig 

groepen. De DAF’s waaraan de meeste groepen deelnamen waren: 

Europa (zestien groepen), Eurazië (vijftien groepen) en Noord-Afrika 

(vijftien groepen). Overwogen wordt de DAF’s in de toekomst ook 

open te stellen voor individueel actieve leden.

deel I werken tegen schendIngen > hoofdstUk 2 BlIksemActIes en Andere schrIJfActIes 

schrIJfnetwerken AAntAl ActIes 

Bliksemactienetwerk 

Juristen schrijfnetwerk 

Politie schrijfnetwerk 

Medisch schrijfnetwerk 

Vrouwen schrijfnetwerk 

Lgbt schrijfnetwerk 

Mensenrechtenverdedigers schrijfnetwerk 

doodstraf schrijfnetwerk 

E-mail schrijfnetwerk 

sms-netwerk 

RsVP 

Actieplatform 

totaal 

2009 

518 

12 

11 

69 

9 

8 

11 

10 

21 

21 

36 

6 

732 

Foto’s rechts: Enkele van de vele mensen voor wie we in 2009 bliksemacties voerden: Shadi Sadr (Iran), Andrei Zakota (Turkmenistan), Bertha Oliva 

(Honduras), Jorge Eliecer Molano (Colombia), Jamal el-Haji (Libië), Aminatou Haidar (Westelijke Sahara), Jestina Mukoko (Zimbabwe), Dhondup Wangchen 

(China), Adnan Hajizade (Azerbeidzjan), Saed Yassin (Westelijke Jordaanoever), Roxana Saberi (Verenigde Staten), Aleksei Sokolov (Rusland), Birtukan 

Mideksa (Ethiopië), Haytham al-Maleh (Syrië), Zarganar (Myanmar), Mahboubeh Karami (Iran), Igor Koktysh (Wit-Rusland), Raúl Hernández (Mexico), Emin 

Abdullayev (Azerbeidzjan), Khadijeh Moghaddam (Iran). © AI/ © Privéfoto’s 

38 39 

2008 

519 

14 

12 

64 

14 

8 

19 

9 

19 

23 

36 

6 

743

deel II 

mensenrechten 

Bevorderen 

40 41 

‘als mensen beschaafd willen 

blijven of worden, moeten ze 

de kunst van het samenwerken 

ontwikkelen of perfectioneren.’ 

Alexis de tocqueville (1805-1859), 

Franse politiek filosoof, historicus en staatsman

hoofdstUk 3 

versterkIng 

InternAtIonAle 

mensenrechten- 

BewegIng 

Amnesty Marokko voert actie tegen de doodstraf. 

42 43 

© AI 

deel II mensenrechten Bevorderen > hoofdstUk 3 versterkIng InternAtIonAle mensenrechtenBewegIng 

versterkIng Bredere 


om de mensenrechtensituatie in de wereld te verbeteren, biedt Amnesty 

nederland ondersteuning aan andere mensenrechtenorganisaties in 

landen waar de mensenrechten worden geschonden. soms in de vorm 

van advies, soms met materialen en financiën. in 2009 ondersteunden 

wij onder meer organisaties in Brazilië, Indonesië, china, guatemala, 

liberia en wit-rusland. 

specIAAl progrAmmA voor AfrIkA 

Voor versterking van de mensenrechtenbeweging in Afrika richtte 

Amnesty Nederland in 1994 het Speciaal Programma voor Afrika 

(SPA) op. Veel centrale overheden op dat continent verzwakten in 

die tijd steeds verder, terwijl Amnesty zich vooral op hen richtte. 

SPA ging op zoek naar alternatieven. Het programma tracht de 

capaciteit van lokale Afrikaanse mensenrechtenorganisaties te 

vergroten, met name in rurale gebieden, en het mensenrechtenactivisme 

in Afrika te versterken. SPA traint mensenrechtenverdedigers 

in het onderzoeken van mensenrechtenschendingen en het 

verspreiden van kennis over mensenrechten. Het programma 

ontwikkelt ook handboeken om hen daarbij te helpen. 

In 2009 werkte SPA aan projecten in Sierra Leone en Uganda en 

deed het vooronderzoek voor samenwerkingsverbanden in Burundi. 

In Sierra Leone werkte SPA samen met zes lokale partnerorganisaties 

aan het bespreekbaar maken en reduceren van geweld tegen 

vrouwen. SPA trainde lokale trainers die op hun beurt plaatselijke 

vrijwilligersgroepen trainden. Door gebruik van participatieve 

dialoog maken zij onderwerpen als het tegengaan van besnijdenis 

van meisjes en seksueel geweld bespreekbaar. Traditionele leiders, 

vrouwen die de besnijdenis uitvoeren en ouders doen eraan mee. 

In 2009 waren er 55 dialoogbijeenkomsten in verschillende 

gemeenschappen. Er zijn concrete aanwijzingen dat seksueel 

geweld is teruggedrongen in dorpen waar de vrijwilligers actief zijn. 

In het Noorden van Uganda tracht SPA na meer dan twintig jaar 

gewapend conflict een ‘cultuur van mensenrechten’ te creëren. 

SPA werkt samen met acht partners. Zij startten in 2009 een 

project om lokale vrouwengroepen te versterken. Twee partners 

begonnen een project om kennis en vaardigheden van lokale 

vrijwilligers die opkomen voor mensenrechten te verbeteren. 

Daarnaast ontwikkelde en testte SPA in 2009 een serie handboeken 

over economische, sociale en culturele rechten. Deze wordt in 

2010 in verschillende talen verspreid onder mensenrechten- 

verdedigers in Afrikaanse landen. De projecten van SPA worden 

grotendeels gefinancierd door externe fondsen. 

Bevorderen groeI Amnesty 

Als een van de grootste Amnesty-afdelingen ter wereld heeft 

Amnesty nederland de verantwoordelijkheid de opbouw van minder 

kapitaalkrachtige afdelingen te steunen. 

Amnesty Nederland heeft sinds 2005 samenwerkingsverbanden 

met Amnesty Marokko, Amnesty Turkije en Amnesty Filipijnen. Na 

een evaluatie is besloten de samenwerkingen voort te zetten. In 

2009 bestond de samenwerking onder meer uit hulp bij het maken 

van de meerjarenplannen, advies over samenwerking met anderen 

in de regio en praktische ondersteuning bij het inspringen op 

onverwachte kansen en tegenvallers. Dit jaar startten wij ook een 

samenwerkingsverband met de Amnesty-afdeling in Israël. Daarbij 

zal onder meer getracht worden meer Palestijnse medewerkers en 

leden te werven. 

Daarnaast gaf Amnesty Nederland in 2009 op projectbasis 

financiële en praktische steun aan dertig andere kleinere Amnestyafdelingen. 

Medewerkers van Amnesty Nederland deelden, op 

verzoek, hun expertise op het gebied van bijvoorbeeld IT, ledenwerving, 

financieel management en conflictbemiddeling. Zo gaf 

een medewerkster van de afdeling Actieve Achterban aan de 

Filipijnse Amnesty-afdeling trainingen over het werven en behouden 

van nieuwe leden in combinatie met actievoeren. Zij trainde veertig 

mensen, die op hun beurt de rest van het jaar trainingen verzorgden. 

Dat leidde bijvoorbeeld tot het ontstaan van een nieuwe 

Amnesty-groep met 87 supporters in de stad Dumaguete. 

In de komende jaren zal beduidend meer geld gaan naar het 

mensenrechtenwerk in de landen van het ‘Zuiden’; die landen waar 

op mensenrechtengebied nog veel te verbeteren valt, maar waar 

Amnesty nog geen sterke basis heeft. Het streven is dat Amnesty 

Nederland uiteindelijk 40 procent van de inkomsten afdraagt aan 

de internationale beweging, tegenover 30 procent nu.

deel II mensenrechten Bevorderen > hoofdstUk 3 versterkIng InternAtIonAle mensenrechtenBewegIng 

‘one Amnesty’ 

Amnesty International is een wereldwijde beweging met afdelingen 

in meer dan honderd landen. Het Internationaal Secretariaat, 

Amnesty’s hoofdkantoor in Londen, doet onderzoek en zet 

campagnes en acties uit onder de gehele beweging. De nationale 

afdelingen bepalen vervolgens zelf welke acties zij gaan voeren. 

Om de effectiviteit te vergroten is het zaak dat Amnesty wereldwijd 

nog meer als één organisatie gaat werken. In 2007 nam Amnesty’s 

Internationale Algemene Vergadering (International Council 

Meeting, ICM) daartoe de resolutie ‘One Amnesty’ aan. 

In 2009 kwam Amnesty tot meer afspraken over samenwerking 

tussen de nationale afdelingen onderling en meer afstemming met 

het Internationaal Secretariaat. Tijdens de ICM in augustus stelde 

de internationale beweging het Geïntegreerd Strategisch Plan (ISP) 

2010-2016 vast, waarin Amnesty Nederland een grote inbreng had. 

Nieuw is dat er een aantal prioriteiten werd vastgelegd waaraan alle 

nationale afdelingen én het Internationaal Secretariaat zich zullen 

houden: het zogenaamde Global Priority Statement voor 2010 en 

2011 (Zie voor de prioriteiten H.10). Amnesty Nederland diende 

tijdens de ICM resoluties in over impactanalyse en evaluatie van 

Amnesty’s groeistrategie, die tot doel hebben onze effectiviteit te 

vergroten. Deze resoluties werden aangenomen. 

Een Global Management Team werd ingesteld, dat prioriteiten stelt 

en besluit over de besteding van middelen binnen de internationale 

beweging. De directeur van Amnesty Nederland, Eduard Nazarski, 

is één van de leden. 

saMenwerKing Met aMnesty turKije 

Vier jaar geleden ging Amnesty Nederland 

een samenwerkingsverband aan met de veel 

kleinere en jongere Turkse Amnestyafdeling. 

Voor Amnesty Turkije is de steun 

van Amnesty Nederland op vele fronten 

onmisbaar geweest. Volgens directeur Ville 

Forsman springt één moment eruit: ‘Wij 

hadden twee jaar geleden plotseling een 

crisis met de autoriteiten, waarbij zij onze 

bankrekening blokkeerden. Toen zaten we 

opeens zonder geld. Als Nederland toen niet 

te hulp was geschoten, hadden we dat niet 

overleefd.’ 

Forsman hoopt ook meer voor Amnesty 

Nederland te kunnen betekenen: ‘We willen 

graag helpen bij het mensenrechtenwerk in 

Nederland, door bijvoorbeeld samen iets te 

doen aan de islamofobie in het land, door 

allochtone groepen proberen te betrekken en 

door Turkse religieuze leiders te onderwijzen 

over mensenrechten, zoals wij dat ook in 

Turkije doen.’ 

44 45 

hoofdstUk 4 

onze ActIeve 

AchterBAn 

Sponsorloop 

Deelnemers aan de 22ste Amnesty International sponsorloop in Utrecht 

liepen op 21 juni in twee uur tijd zoveel mogelijk rondjes. Zij haalden 

daarmee € 2.700 op. 

© AI / Martijn Thierry

deel II mensenrechten Bevorderen > hoofdstUk 4 onze ActIeve AchterBAn 

Amnesty International nederland is een bloeiende vereniging met 

een grote actieve achterban. de tabel op de volgende pagina geeft 

enkele kentallen over de achterban en de ontwikkeling daarvan. 

Evenals in voorgaande jaren, en in lijn met maatschappelijke 

trends, is het activisme in Amnesty-groepen gedaald en de 

individuele inzet gestegen. Alle individuele actienetwerken 

groeiden, met wederom het E-mail Schrijfnetwerk als grootste 

stijger. Het Actieplatform Internet bestaat uit mensen die geen 

deel uitmaken van de vaste actienetwerken maar die wel incidenteel 

meedoen aan acties via e-mail. Hiervoor zijn in 2009 intensief 

e-mailadressen verzameld onder mensen die, op straat of op 

festivals, onze petities ondertekenden. 

effectmetIng ActIvIsme 

Amnesty Nederland besteedt een aanzienlijk deel van haar tijd, 

capaciteit en budget aan actievoeren op allerlei manieren. Zo 

trachten wij een bijdrage te leveren aan het stoppen van mensenrechtenschendingen. 

Maar hoeveel effect heeft ons activisme? 

En zetten wij ons actiepotentieel wel op de meest effectieve en 

efficiënte wijze in? Halverwege 2009 startte Amnesty Nederland 

hiernaar een onderzoek. Daarin wordt gekeken in hoeverre het 

Nederlandse activisme bijdraagt aan de beïnvloeding van buitenlandse 

actoren. Tevens wordt onderzocht of het activisme kracht 

bijzet aan lobbyactiviteiten richting de Nederlandse overheid. 

Ook wordt nader gekeken naar de rol die activisme mogelijk speelt 

bij het verstevigen van Amnesty’s imago en draagvlak in Nederland. 

Het onderzoek belicht het activisme in een aantal campagnes en 

andere acties. Ook is er gesproken met politici en ambtenaren op 

nationaal en gemeentelijk niveau. Daarnaast waren er gesprekken 

met mensenrechtenverdedigers in Zimbabwe voor wie Amnesty 

Nederland zich heeft ingezet. Medio 2010 verschijnt een rapportage 

over dit project. Ook op internationaal niveau wordt, op 

voorstel van Amnesty Nederland, een onderzoek gestart naar 

de impact van Amnesty’s activisme. 

46 47 

deel II mensenrechten Bevorderen > hoofdstUk 4 onze ActIeve AchterBAn 

ActIeve AchterBAn Amnesty nederlAnd 

• In Amnesty-groepen 

(plaatselijke groepen, taakgroepen e.d.) 

• In schrijfnetwerken 

- Politie 

- Juristen 

- Medici 

- Lgbt 

- Vrouwen 

- Jongeren 

- studenten 

- doodstraf 

- Mensenrechtenactivisten 

- Bliksemactie 

- E-mail 

- sMs 

- RsVP 

- Actieplatform Internet 

• Flexibel inzetbare vrijwilligers 

- landelijk 

- bij lokale groepen 

• Collectanten 

• In kaderfuncties 

(landenmedewerkers, regionale vrijwilligers) 

aantaL pLaatSeLijke groepen 

• Lokale groepen 

• Taakgroepen 

• Studentengroepen 

• Jongerengroepen 

* Het aantal flexibel inzetbare vrijwilligers bij lokale 

Amnesty-groepen is over 2009 niet geïnventariseerd. 

2009 

2.961 

112 

336 

400 

855 

2.223 

867 

1.037 

570 

840 

4.578 

37.790 

3.946 

1.876 

74.394 

706 

onbekend* 

19.455 

248 

311 

265 

39 

6 

1 

2008 

3.090 

112 

296 

381 

748 

1.643 

819 

992 

582 

751 

4.459 

33.478 

3.795 

1.802 

25.889 

453 

2.490 

18.027 

232 

329 

279 

41 

8 

1

hoofdstUk 5 

commUnIcAtIe 

en edUcAtIe 

Opnamen van een uitzending van het kinderprogramma Klokhuis 

over Amnesty International. 

48 49 


deel II mensenrechten Bevorderen > hoofdstUk 5 commUnIcAtIe en edUcAtIe 

het communicatie- en educatiebeleid zijn cruciale steunpilaren voor 

het werk van Amnesty International. van oudsher is een van onze 

belangrijkste pressiemiddelen het ‘aan de grote klok hangen’ van 

schendingen van mensenrechten en het benoemen van de daders. 

daarnaast is effectieve communicatie uiteraard onontbeerlijk bij het 

mobiliseren van steun voor publieksacties en het vergroten van kennis 

over de mensenrechten. 

Amnesty In de medIA 

In 2009 verscheen Amnesty ten minste 41 keer op de landelijke 

televisie en 116 keer op de radio. Er verschenen 404 artikelen in 

kranten en tijdschriften. De persbureau’s ANP, GPD en Novum 

Nieuws namen 65 keer een bericht op dat was gebaseerd op door 

Amnesty verstrekte informatie. Het aantal online-publicaties lijkt sterk 

te groeien, van 123 in 2008 tot 676 in 2009. De media besteedden 

veel aandacht aan wat Amnesty te zeggen had over mensenrechten in 

China en de ‘oorlog tegen terrorisme’. Daarnaast was er veel aandacht 

voor onze kritiek op alle partijen in het gewapende conflict in Gaza, 

onze berichtgeving over de verslechterende mensenrechtensituatie in 

Iran na de verkiezingen, onze acties rondom de opening van de 

Amsterdamse Hermitage door de Russische president Medvedev en 

onze campagnes over geweld tegen vrouwen en voor mensenrechten 

in de strijd tegen armoede. Een compleet media-overzicht van 

Amnesty Nederland is opvraagbaar bij de afdeling Persvoorlichting. 

pUBlIekscommUnIcAtIe 

Amnesty-perIodIeken 

Amnesty Nederland brengt drie periodieken uit. AmnestyNL (oplage 

245.000) brengt leden drie keer per jaar op bondige manier op de 

hoogte van Amnesty’s werk. Amnesty in Actie (oplage 15.000) is 

bestemd voor de actieve leden en biedt feedback over acties en 

werken achtergrondinformatie. Wordt Vervolgd (oplage 30.000) is 

Amnesty’s opiniemaandblad over mensenrechten en kwam onder 

meer met nummers over Amnesty’s Campagne voor een menswaardig 

bestaan en ‘vakantielanden en mensenrechten’. Zoals gebruikelijk 

werd het decembernummer aan alle leden toegestuurd. 

Internet 

Onze website is een middel om mensen te informeren over de 

activiteiten en onderzoeksresultaten van Amnesty International, maar 

ook om ons te mengen in het maatschappelijk debat. Zo plaatste de 

site in september een column van directeur Nazarski over Geert 

Wilders’ voorstel een ‘kopvoddentaks’ in te voeren. Amnesty 

Nederland vond dit een discriminerend voorstel dat ‘ten minste 

verbaal geweld’ vergoelijkt en meende dat een reactie niet kon 

uitblijven. De column verspreidden we ook via een grote mailing 

naar onze e-mailbestanden en via Hyves en Facebook. Hierop 

kwamen zo’n vijftienhonderd – overwegend positieve – reacties. 

Het bezoek aan de website nam in 2009 met 33,96 procent toe, van 

maandelijks 86.708 tot 116.154. Het aantal unieke bezoekers steeg 

met 13,33 procent van 660.937 in 2008 tot 749.012 in 2009. Dit 

komt onder meer doordat we ervoor gezorgd hebben dat zoekmachines 

onze webpagina’s eerder en beter vinden en doordat we de website 

optimaliseerden. Door meer gebruik te maken van social media als 

Hyves, Twitter, Facebook, LinkedIn en hieraan gerelateerde ‘sharefunctionaliteiten’, 

zoals de nieuw ontwikkelde tell-a-friend-module, 

hebben we via onze eigen achterban extra doelgroepen bereikt. Ook 

dit trok meer bezoekers naar de site. Daarnaast brachten we via 

e-mailings onze campagnes en acties uitgebreider onder de aandacht 

bij onze actieve achterban. 

AUdIovIsUele prodUctIes 

Amnesty Nederland maakte in 2009 onder meer eigen audiovisuele 

producties over de Gay Pride in Letland en verschillende Amnestyacties 

in Nederland. Ter voorbereiding op de Campagne voor mens- 

waardig wonen maakten we producties over gedwongen huisuitzettingen 

in India, Italië en Colombia. Daarnaast vroegen we vier lokale 

verslaggevers in Nigeria, Zimbabwe, Kenia en Ghana te filmen in de 

sloppenwijken van hun stad. In 2010 zal dit project worden uitgebreid 

met tientallen bijdragen van verslaggevers vanuit andere sloppenwijken. 

Ook werkten we mee aan uitzendingen over Amnesty van het 

jeugdprogramma Klokhuis en het praatprogramma Tijd voor Max, en 

aan een IKON-uitzending over de Oezbeekse mensenrechtenverdedigster 

Moetabar Tadzhibajeva. 

BetAAlde BoodschAppen 

Amnesty heeft een zeer beperkt budget voor betaalde uitingen, in 

die gevallen waar gratis publiciteit via berichten in de media niet te 

verwachten is of een boodschap ons inziens extra nadruk verdient. 

Amnesty Nederland besteedde in 2009 € 182.837 aan mediainkoop 

van advertering. De hoofdmoot van de uitgaven (29 procent) 

is besteed aan de Campagne voor een menswaardig bestaan, ter 

ondersteuning van onze acties tegen schendingen in de Nigerdelta. 

Daarna volgden de Campagne Stop Geweld tegen Vrouwen en 

actuele onderwerpen als het bezoek van de Russische president 

Medvedev aan Nederland en het bevel van de Amerikaanse 

president Obama tot sluiting van Guantánamo Bay.


klAchten 

Mensen kunnen bij Amnesty Nederland een klacht indienen via een 

klachtenformulier op de website, maar incidenteel ook per brief. 

In 2009 werden 196 klachten (2008: 182) ontvangen, waarvan 

147 van leden en 49 van niet-leden. Alle klachten werden binnen 

twee weken afgehandeld, de meeste op de dag van ontvangst. 

Het merendeel van de klachten van leden betrof administratieve 

kwesties (135). De klachten van niet-leden hadden voornamelijk 

betrekking op de activiteiten van call centers en andere organisaties 

zoals de IND. 

Naast de klachtenbox is er ook een suggestiebox. Suggesties 

worden op dezelfde wijze afgehandeld als klachten: men ontvangt 

binnen twee weken een reactie. In 2009 ontvingen we 184 

suggesties. Het merendeel (ruim 60 procent) betrof oproepen om 

actie te ondernemen naar aanleiding van in de media gesignaleerde 

mensenrechtenschendingen. 

ImAgo-onderzoek 

In 2009 werd wederom onderzoek gedaan naar het imago van 

Amnesty International onder Nederlanders tussen de vijftien en 65 

jaar. De uitkomst was positief: de beoordeling op de imagokenmerken 

belangrijkheid, deskundigheid, transparantie en ‘past bij mijn 

principes’ ging licht vooruit. De steunbereidheid bleef gelijk, waar 

die bij veel andere goede doelen afnam. Het gemiddelde rapportcijfer 

was – net als in 2008 – een zeven. De iets gestegen 

bekendheid en de verbeterde score op ‘belangrijkheid’ werd mede 

veroorzaakt doordat veel mensen zich onze campagne over China 

tijdens de Olympische Spelen van 2008 herinnerden. Een 

aandachtspunt blijft het gevoel van persoonlijke betrokkenheid 

bij Amnesty, dat aan de lage kant is. Hier willen wij aan blijven 

werken, onder meer door beter te communiceren over onze 

resultaten. 

edUcAtIe 

Educatie over mensenrechten aan jongeren heeft een speciale 

plaats in Amnesty’s werk. Amnesty International wil toekomstige 

generaties inspireren tot een positieve rol in het sterk houden van 

het draagvlak voor de mensenrechten. 

AdvertentIe-UItgAven In 2009 

Campagne voor een menswaardig bestaan (29%) 

Campagne Stop Geweld tegen Vrouwen (21%) 

Actualiteit (21%) 

Educatie (13%) 

Collecte (12%) 

Overige advertising (4%) 

scholenwerk 

Zo’n 50 procent van de lokale Amnesty-groepen doet aan ‘scholenwerk’ 

op basis- en middelbare scholen. In totaal heeft Amnesty 

Nederland ruim vierhonderd scholenwerkers, die jaarlijks tienduizenden 

leerlingen bereiken. Van november 2008 tot november 

2009 zijn meer dan zevenhonderd exemplaren van het lespakket 

‘60 jaar UVRM, tijd voor een feestje of niet?’ verspreid. 

Dat betekent concreet dat zo’n 21.000 basisschoolleerlingen 

hiermee gewerkt hebben. In 2009 bestond het Verdrag voor de 

Rechten van het Kind twintig jaar. Die verjaardag grepen wij aan 

om nieuw, algemeen lesmateriaal over kinderrechten uit te brengen. 

Het lespakket ‘KinderrechtenReis’ laat leerlingen van groep zeven 

en acht van het basisonderwijs een reis door de tijd of over de 

wereld maken langs verschillende kinderrechten. Voor groep vijf 

en zes ontwikkelden we het lespakket ‘Kinderen die gewoon kind 

willen zijn’, ook over kinderrechten. 

MaatSchappeLijke StageS 

Scholieren in het voortgezet onderwijs lopen een maatschappelijke 

stage. Amnesty wil hierin graag een rol spelen, maar kan niet 

honderden leerlingen fysiek van een stageplek voorzien. Om 

scholieren toch de gelegenheid te geven hun verplichte stage-uren 

te besteden aan mensenrechten en Amnesty lanceerden we in 

2009 de website mas.amnesty.nl. Die site biedt de scholieren 

opties als het organiseren van Amnesty-activiteiten in de eigen 

buurt en biedt ondersteuning daarbij. 

mensenrechten In cUrrIcUlA 

Amnesty speelde in 2009 wederom een actieve rol in het Platform 

Mensenrechteneducatie, dat bij de overheid lobbyt voor een 

structurele plek voor mensenrechten in onderwijscurricula. 

Op 10 december 2009 presenteerden de ministers Verhagen 

(Buitenlandse Zaken) en Plasterk (Onderwijs) het Stimuleringsplan 

Mensenrechteneducatie, waarin zij stelden dat leerdoelen op dit 

gebied vastgesteld moeten worden en bestaand lesmateriaal 

toegankelijker moet worden. Ook komt er een aantal pilots om te 

onderzoeken hoe mensenrechteneducatie het beste ingebed kan 

worden in schoolbeleid, schoolklimaat en onderwijsaanbod. 

Amnesty juicht alle aandacht en plannen op dit gebied vanzelfsprekend 

toe, maar benadrukt dat Nederland hiermee nog lang niet 

aan alle internationale verplichtingen voldoet. Daarom zetten we de 

lobby in 2010 voort. 

50 51 


MoVies that Matter festiVaL 

Het Amnesty International Filmfestival ging 

in 2009 door als Movies that Matter Festival. 

Movies that Matter, een initiatief van 

Amnesty International, streeft ernaar door 

middel van films ogen te openen voor 

mensenrechten. Het jaarlijkse filmen 

debatfestival werd in 2009 van 2 tot en 

met 8 april in Den Haag gehouden. Ruim 

tienduizend bezoekers (2008: 8.600) 

bekeken een selectie van ruim veertig films. 

Het hoofdprogramma A Matter of ACT van 

Amnesty International bood films over en 

ontmoetingen met een aantal vooraanstaande 

mensenrechtenverdedigers. Het tweede 

hoofdprogramma, Camera Justitia, belichtte 

het thema ‘mensenrechten en gerechtigheid’. 

Dagelijks vonden spraakmakende debatten 

en talkshows plaats waaraan tal van 

internationale gasten deelnamen, onder wie 

Nobelprijswinnares Wangari Maathai, 

hoofdaanklager van het Joegoslavië Tribunaal 

Louis Moreno-Ocampo en minister van 

Justitie Hirsch Ballin. CNN zond een 

reportage over het festival uit. 

een ongehoorde waarheid 

In december organiseerde Amnesty 

Nederland een debat in de Rode Hoed in 

Amsterdam naar aanleiding van het boek 

Een ongehoorde waarheid van Irene Khan, 

Amnesty’s (toenmalige) secretaris-generaal. 

Zij verdedigt daarin de stelling dat we de 

strijd tegen armoede moeten voeren als een 

strijd vóór mensenrechten. Khan debatteerde 

hierover met Farah Karimi (directeur 

Oxfam Novib), Jan Pronk (hoogleraar in 

de theorie en praktijk van internationale 

ontwikkeling), Peter Baehr (emeritus 

hoogleraar mensenrechten) en ruim 

tweehonderd toehoorders. Ook sprak zij 

erover met diverse Nederlandse media.

deel III 



52 53 

‘twijfel er nooit aan dat een 

kleine groep toegewijde mensen 

de wereld kan veranderen; 

sterker nog, het is het enige 

dat dat ooit gedaan heeft.’ 

Margaret Mead (1901-1978), 

Amerikaanse antropologe

hoofdstUk 6 

BestUUr, 

toezIcht 

en dIrectIe 

Algemene Ledenvergadering van 20 juni 2009. 

54 55 


deel III BestUUr en Beheer vAn de orgAnIsAtIe > hoofdstUk 6 BestUUr, toezIcht en dIrectIe 

Amnesty InternAtIonAl 


vestIgIngsplAAts 

Amsterdam 

rechtsvorm 

Vereniging 

doelstellIng 

Amnesty International streeft naar een wereld waarin iedereen alle 

rechten geniet die zijn vastgelegd in de Universele Verklaring van 

de Rechten van de Mens en andere internationale mensenrechtendocumenten. 

Dit streven wordt inhoud gegeven door het doen van 

onderzoek en het voeren van actie gericht op het tegengaan en 

stoppen van ernstige schendingen van al deze rechten, zoals het 

recht op lichamelijke en geestelijke onschendbaarheid, het recht 

op vrijheid van geweten en meningsuiting en het recht om niet te 

worden gediscrimineerd. 

BestUUr Amnesty InternAtIonAl, 


Sandra S. Lutchman (1958), voorzitter 

Directeur Common Purpose Nederland. 

Nevenfuncties: 

Lid Raad van Toezicht Oxfam NOVIB. 

Lid denktank Public Space. 

Bestuurslid Vrienden van de Bascule. 

Gekozen als lid in 2005, herkozen als voorzitter in 2008. 

Jacco Smit (1967), penningmeester 

Directeur MPC Shipping & Logistics bv. 

Partner Oxalis Group. 

Geen nevenfuncties. 

Gekozen in de functie van penningmeester in 2006, herkozen in 

2009, aftredend in 2010 vanwege vertrek naar het buitenland. 

Vanessa Lambrecht (1974), secretaris 

Interimmanager bij de (rijks-)overheid via Intermin. 


Gekozen als lid in 2004, gekozen in de functie van secretaris in 

2006, afgetreden in juni 2009. 

Latifa Brahmi (1975), lid 

Accountmanager bij SOS International. 

Nevenfunctie: 

Bestuurslid bij het Samenwerkingsverband van Marokkanen 

in Nederland. 

Gekozen als lid in 2008 voor een eerste termijn. 

Daniël Kleinloog (1983), lid 

Arts-assistent psychiatrie bij LUMC te Leiden. 

Arts-onderzoeker/promovendus bij Centre for Human Drug Research 

te Leiden. 


Gekozen als lid in 2004, herkozen in 2007, afgetreden in juni 2009. 

Christien de Kruif (1975), lid 

Onderwijs- en onderzoeksmedewerker aan de Faculteit der 

Rechtsgeleerdheid aan de Universiteit Leiden, afdeling Staats- 

en Bestuursrecht. 


Gekozen als lid in 2008. 

Roelof Jan Manschot (1944), lid 

Gepensioneerd. 


Lid van het College van Toezicht Kansspelen. 

Lid van de Raad van Advies College Bescherming Persoonsgegevens. 


Marjoleine Motz (1960), lid 

Relatiebeheerder/specialist bij ICCO op de afdeling Duurzame 

Economische Ontwikkeling. 


Gekozen als lid in 2005, herkozen in 2008 en in juni 2009 

gekozen in de functie van secretaris. 

Harm Noordhof (1946), lid 

Consultant. 


Lid bestuur De Maatschappij, ondernemend netwerk sinds 1977. 

Voorzitter Stichting Stimulering Onderwijsjournalistiek. 

Penningmeester K.F. Heinfonds voor Studie en Individuele Noden. 

Vice-voorzitter Bezwarencommissie Functieordening HBO. 

Gekozen als lid in 2006, herkozen in 2009.


René Peters (1955), lid 

Bestuurder van het Nederlands Instituut voor Accreditatie 

in de Zorg (NIAZ). 

Directeur van Peters Management Services BV. 



Joris Veldhoven (1984), lid 

Strategie consultant voor Shell Global Solutions. 



BestUUrsvergAderIngen In 2009 

Het bestuur kwam in 2009 tien maal bijeen. Vaste onderdelen van 

iedere bestuursvergadering waren: rapportage directie aan bestuur 

over actuele zaken, rapportage bestuursleden en rapportage uit 

commissies. Overige onderwerpen: iedere vier maanden rapportage 

over de voortgang op het terrein van de vier belangrijkste onderwerpen 

uit het jaarplan en rapportage over financiële en bedrijfsmatige 

kerncijfers, voorbereiding Algemene Vergaderingen 2009 (20 juni 

en 28 november), vaststelling begroting 2009, jaarrekening 2008 

en jaarverslag 2008 in aanwezigheid van de accountant. 

Daarnaast is uitgebreid gesproken over de voorbereiding van de 

International Council Meeting in augustus 2009, waar ingrijpende 

beleidswijzigingen op het programma stonden. Een tweede 

onderwerp dat uitgebreid onderwerp van bespreking is geweest, 

is het voornemen te komen tot een Ledenraad. 

voorBereIdIngen tot het Instellen vAn een ledenrAAd 

In oktober 2008 is begonnen met voorbereidende besprekingen 

over het verbeteren van het toezicht van de leden op het bestuur. 

Geconstateerd is dat het toezicht door de Algemene Vergadering 

(AV) niet optimaal was, onder andere door de wisselende samenstelling 

ervan en doordat het aantal leden dat de vergadering 

bijwoonde al jarenlang terugliep. Met een klankbordgroep van 

actieve leden zijn voorstellen besproken voor verbetering. Dit 

resulteerde in een voorstel om de AV te vervangen door een 

Ledenraad, waarbij de taken van de Ledenraad dezelfde zijn als 

die van de AV. Het ligt in de bedoeling dat de Ledenraad, die zal 

bestaan uit maximaal veertig leden, tweemaal per jaar bijeen zal 

komen. Dit voorstel voor een Ledenraad werd aangenomen door 

de ledenvergadering van juni 2009. Het bestuur werd opgedragen 

het voorstel zo uit te werken dat de extra AV van november 2009 

daarover zou kunnen besluiten. 

Het bestuur kreeg van de novembervergadering opdracht om de 

voorwaarden te scheppen voor verkiezingen in mei 2010. Hierbij 

hoort ook het aanpassen van de statuten van de vereniging. Beide 

onderwerpen zijn geagendeerd voor besluitvorming door de AV 

van juni 2010. 

fUnctIoneren BestUUr 

In 2009 is een eerste start gemaakt met de zelfevaluatie van het 

bestuur. Daaruit kwam voort dat het bestuur, ondanks het relatief 

hoge percentage ‘nieuwkomers’, als team goed functioneert. 

In 2010 zal ook aandacht worden geschonken aan de individuele 

bijdragen en rollen binnen het bestuur. 

onkostenvergoedIng 

Bestuursleden verrichten hun werkzaamheden onbezoldigd en 

krijgen een vergoeding voor reiskosten, voor kosten telefoon en 

dergelijke, op basis van werkelijk gemaakte kosten. De bestuurskosten 

bedroegen € 10.214 (onder meer vergaderkosten en 

vergoeding reiskosten). 

procedUre voor BenoemIng en herBenoemIng BestUUrsleden 

Bestuursleden worden door de Algemene Vergadering benoemd 

uit de leden, voor een periode van drie jaar, na afloop waarvan zij 

terstond herkiesbaar zijn voor wederom een periode van drie jaar. 

De Algemene Vergadering kiest en benoemt voorzitter, secretaris 

en penningmeester in functie. De Commissie Nieuwe Bestuursleden 

is belast met het zoeken van kandidaten voor het bestuur bij het 

ontstaan van vacatures. De commissie adviseert het bestuur en doet 

voordrachten, waarna het bestuur een voorstel aan de Algemene 

Vergadering voorlegt. 

Het lidmaatschap van het bestuur eindigt door: 

• het eindigen van het lidmaatschap van de Vereniging; 

• het eindigen van de termijn; 

• opzegging van het lidmaatschap door het lid. 

Zie verder de statuten van de Vereniging. 

56 57 


dIrectIe en mAnAgementteAm 

De werkzaamheden van de Vereniging Amnesty International 

Nederland worden gecoördineerd door het Landelijk Secretariaat, 

onder verantwoordelijkheid van een directeur. De directie wordt 

benoemd, geschorst en ontslagen door het bestuur. 

sAmenstellIng dIrectIe 

Eduard Nazarski (1953), directeur 


Bestuurslid Nederlands Migratie Instituut (NMI). 

Bestuurslid Goede Doelen Platform. 

In deze nevenfuncties staat de voor Amnesty International relevante 

relatie tussen mensenrechten en de civil society centraal. 

BelonIng dIrecteUr 

De functiezwaarte van de directeur is gewaardeerd volgens de 

richtlijn Beloning Directeuren van Goede Doelen. Deze richtlijn is 

vastgesteld door de VFI, de branchevereniging van fondsenwervende 

instellingen, op advies van de Code Goed Bestuur voor Goede 

Doelen (Code Wijffels). 

In 2009 bedroeg het bruto jaarsalaris van de directeur (inclusief 

vakantiegeld) € 97.943, de totale loonsom (inclusief werkgeverslasten 

en pensioenen) bedroeg € 122.183. 

fUnctIoneren dIrectIe 

De directeur voert tweewekelijks overleg met het managementteam. 

Eens per jaar heeft de directeur een functioneringsgesprek met de 

voorzitter en secretaris van het bestuur. 

sAmenstellIng mAnAgementteAm 

Garance Reus-Deelder (1966), Clustermanager Communicatie 

& Campagnes 


Brigit Schumacher (1961), Clustermanager Interne Bedrijfsvoering 


Bestuurslid Artiance, Centrum voor de Kunsten in Alkmaar. 

Wilco de Jonge (1964), Clustermanager Mensenrechtenbeleid 


Redacteur van het tijdschrift Security and Human Rights 

(Martinus Nijhoff Publishers). 

Penningmeester van de Stichting Vredeswetenschappen. 

Algemeen secretaris van de Stichting Bridging the Gulf. 

Jurylid van de Max van der Stoel-award. 

Maria Verhoeven (1954), Afdelingshoofd Landen en Internationale 

Projecten (tijdelijk, tot 1 april 2009) 


Lars van Troost (1962), Afdelingshoofd Politieke Zaken 

en Persvoorlichting (tijdelijk, tot 1 april 2009) 


monUmentenstIchtIng Amnesty 

InternAtIonAl AfdelIng nederlAnd 

vestIgIngsplAAts 

Amsterdam 

rechtsvorm 

Stichting 

doelstellIng 

Monumentenstichting Amnesty International afdeling Nederland 

is opgericht op 28 februari 2003 en heeft ten doel het in stand 

houden van monumenten in de zin van de Monumentenwet 1988, 

het verhuren / beheren e.d. van de registergoederen en het bijdragen 

aan het naleven van de rechten van de mens zoals uiteengezet in 

de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. 

sAmenstellIng BestUUr monUmentenstIchtIng Amnesty 

InternAtIonAl AfdelIng nederlAnd 

Het bestuur van de Stichting bestaat uit het bestuur van de 

Vereniging. Het bepaalde in de statuten van de Vereniging 

omtrent de taakverdeling van bestuursleden is overeenkomstig 

van toepassing.


verAntwoordIngsverklArIng 

In het nieuwe keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving 

is vastgelegd dat het bestuur jaarlijks een verantwoordingsverklaring 

opstelt. In de verantwoordingsverklaring legt het bestuur verantwoording 

af over de principes van goed bestuur: 

1. Onderscheid de functies toezicht houden, besturen en uitvoeren. 

2. Optimaliseer de effectiviteit en efficiency van bestedingen. 

3. Optimaliseer de omgang met belanghebbenden. 

1. onderscheId de fUnctIes toezIcht hoUden, BestUren 

en UItvoeren 

De bestaande verdeling van rollen en taken is vastgelegd in de 

internationale statuten, de statuten van Amnesty International, 

afdeling Nederland en in het directiestatuut van Amnesty 

Nederland. 

De Algemene Vergadering houdt toezicht 

Toezicht vooraf: het goedkeuren van het (meerjaren)beleidsplan, 

de meerjarenbegroting en de begroting op hoofdlijnen. 

Toezicht achteraf: het goedkeuren van het jaarverslag en de 

jaarrekening. 

In 2009 kwam de Algemene Vergadering tweemaal bijeen, op 

20 juni en op 28 november. Er waren vertegenwoordigers van 

respectievelijk 68 en 55 lokale Amnesty-groepen (van 356) en 

respectievelijk 21 en 25 individuele leden. De door het bestuur 

in 2008 toegezegde notitie over de rol en functie van de Algemene 

Vergadering werd door de junivergadering behandeld. Een verder 

uitgewerkte versie met voorstellen werd door de Algemene 

Vergadering van november vastgesteld. De Algemene Vergadering 

van 12 juni 2010 neemt definitieve besluiten over de invoering van 

een Ledenraad. Hiertoe zullen ook de statuten van de vereniging 

worden gewijzigd. De Ledenraad zal dezelfde bevoegdheden krijgen 

die de Algemene Vergadering nu heeft. 

Een door de Algemene Vergadering aangestelde financiële 

commissie houdt op financieel gebied toezicht op organisatie 

en bestuur en adviseert de Algemene Vergadering hierover. 

In 2009 kwam de financiële commissie viermaal bijeen. 

Op 31 december 2009 bestond de commissie uit de volgende 

leden: Jan Bosma (voorzitter), Kees de Bouter, Gerard van de Heg 

en Bas Roling. 

Het Bestuur bestuurt 

Bepalen van beleid/richting van de organisatie: 

Vooraf: Het vaststellen van het (meerjaren)beleidsplan van Amnesty 

Nederland. De directeur legt het bestuur jaarlijks een voortgangsrapportage 

van het beleidsplan voor. Het bestuur keurt de hoofdpunten 

van het jaarplan voor het volgende jaar goed. 

In de loop van het jaar: Iedere vier maanden rapporteert de 

directeur over de voortgang op de hoofdpunten en de hieraan 

bestede middelen. Tijdens iedere bestuursvergadering rapporteert 

de directeur over de actuele inhoudelijke, financiële en personele 

zaken. Op basis hiervan kan het bestuur eventueel bijsturen. 

Achteraf: Vaststellen van het jaarverslag. 

Financiën: 

Vooraf: Vaststellen van meerjarenbegroting en begroting per jaar. 

In de loop van het jaar: Iedere vier maanden rapportage inkomsten, 

uitgaven en andere financiële kengetallen. 

Rapportage van de directeur aan het bestuur. 

Achteraf: Vaststellen van de jaarrekening. Voorafgaand aan het 

vaststellen van de jaarrekening informeert de externe accountant 

het bestuur over zijn bevindingen. 

De organisatie, onder leiding van de directeur, voert uit 

De directeur heeft de dagelijkse leiding over de organisatie en 

vertegenwoordigt de vereniging extern. De organisatie bereidt alle 

voorstellen voor het bestuur voor, voert besluiten uit en legt 

verantwoording af aan het bestuur over de bereikte resultaten en 

de daarvoor gebruikte middelen. 

2. effectIvIteIt en effIcIency vAn BestedIngen 

Het meerjarenbeleidsplan (vier jaar) en bijbehorende meerjarenramingen 

geven de beleidsrichting aan en de daarmee samenhangende 

inzet van middelen. Per jaar worden jaarplannen 

gemaakt, waarbij directie en bestuur inhoudelijke prioriteiten 

aangeven. Afdelingshoofden formuleren projecten en vragen 

budgetten aan. De prioriteiten worden vertaald naar ‘hoofdpunten 

voor de organisatie’. Deze worden door het bestuur goedgekeurd, 

de overige activiteiten door het managementteam en de directeur. 

Over de voortgang van de hoofdpunten wordt eenmaal per twee 

maanden door de verantwoordelijke projectleiders gerapporteerd 

aan directie en managementteam. Iedere vier maanden legt de 

directeur hierover verantwoording af aan het bestuur. 

Rapportage aan het bestuur over actuele zaken vindt plaats in de 

vorm van tussentijdse rapportages bij iedere bestuursvergadering. 

58 59 


Iedere twee maanden worden in de vorm van een ‘dashboard’ 

kerncijfers over financiën en andere bedrijfsmatige gegevens 

geleverd aan het managementteam en ieder vier maanden aan het 

bestuur. Deze gegevens maken tijdige bijsturing mogelijk. 

3. omgAng met BelAngheBBenden 

Belanghebbenden voor (en vaak ook met) wie wij ons werk doen zijn: 

• Slachtoffers van mensenrechtenschendingen. Wij betrachten de 

grootst mogelijke zorgvuldigheid voor hun veiligheid en privacy. 

• Mensenrechtenorganisaties en mensenrechtenverdedigers die 

door ons worden ondersteund. Meer en meer leggen wij deze 

samenwerking contractueel vast. 

• Amnesty-afdelingen buiten Nederland met wie wij bilateraal 

samenwerken. De aard van deze samenwerking leggen wij 

samen vast. 

Belanghebbenden met wie wij ons werk doen zijn: 

• Leden en donateurs. Wij informeren hen over campagnes, acties, 

plannen en resultaten. Leden ontvangen naar behoefte onze 

bladen en het jaarverslag. Leden kunnen invloed uitoefenen op de 

Algemene Vergadering. Aan donoren die aan een specifiek project 

steun geven wordt periodiek gerapporteerd over de voortgang. 

Gemiddeld eens per twee jaar wordt een kwantitatief en kwalitatief 

ledenonderzoek gedaan. 

• Actieve leden, vrijwilligers en activisten. Mensen die actief zijn 

voor Amnesty ontvangen tienmaal per jaar het blad Amnesty in 

Actie. Leden van Amnesty-groepen ontvangen groepenzendingen 

en actiepakketten. Eenmaal per jaar kunnen Amnesty-groepen 

zich inschrijven voor acties en werkzaamheden. Alle groepen en 

vele actieve leden worden jaarlijks geraadpleegd via een onderzoek 

naar hun activiteiten en hun tevredenheid over de dienstverlening 

door het Landelijk Secretariaat van Amnesty. 

• Samenwerkingspartners. Inhoudelijke en financiële samen- 

werkingen worden in een contract of anderszins schriftelijk 

vastgelegd en regelmatig gezamenlijk geëvalueerd. In het 

jaarverslag wordt per type samenwerking een overzicht gegeven 

van de organisaties waarmee wij samenwerken. Van organisaties 

die meer dan € 10.000 per jaar bijdragen wordt een overzicht 

gegeven in het jaarverslag. 

• Publiek. Onze website trok in 2009 749.012 unieke bezoekers. 

Klachten of suggesties kunnen via de website, schriftelijk of 

telefonisch worden ingediend. Met klachten wordt omgegaan 

volgens een klachtenprotocol. Wij brengen regelmatig pers- 

berichten uit over ons werk. Eenmaal per twee jaar doen wij een 

breed imago-onderzoek over kennis over en waardering van ons 

werk door het Nederlandse publiek; tussentijds wordt verdiepend 

onderzoek gedaan.

hoofdstUk 7 

orgAnIsAtIe 

Hoofdkantoor Amnesty International afdeling Nederland. 

60 61 


deel III BestUUr en Beheer vAn de orgAnIsAtIe > hoofdstUk 7 orgAnIsAtIe 

2009 

99,1 

3,3 

3,8 21,3 

2008 

99,6 

3,4 

2007 

5,1 18,0 104,3 4,1 

3,8 25,4 

verbetering van de planning en verantwoording was het centrale 

thema voor de interne organisatie in 2009. dit geldt zowel voor 

Amnesty nederland als voor de afstemming tussen Amnesty nederland 

en Amnesty International wereldwijd. de internationale afstemming vond 

grotendeels plaats rond de international council Meeting (Icm), 

de tweejaarlijkse internationale ledenvergadering in augustus in Antalya, 

turkije. daar is een nieuw internationaal beleidsplan vastgesteld met 

wereldwijde prioriteiten. vanaf 2010 zullen deze prioriteiten automatisch 

ook de speerpunten van Amnesty nederland zijn. 

medewerkers 

De medewerkers van Amnesty Nederland zijn onmisbaar voor al 

onze activiteiten. We hebben betaalde en vrijwillige medewerkers, 

stagiairs en gesubsidieerde arbeidskrachten die samen de geplande 

werkzaamheden uitvoeren. Daarbuiten werkt een groot aantal 

actieve Amnesty-leden op vrijwillige basis mee aan een scala van 

activiteiten (zie H.4). 

Medewerkers hebben de mogelijkheid zich verder te ontwikkelen 

en te werken in een prettige omgeving, waar resultaatgerichtheid 

en betrouwbaarheid kernwaarden zijn. 

In 2009 zijn 23 nieuwe vrijwilligers begonnen (30 in 2008) en 

25 vrijwilligers vertrokken (31 in 2008). Aan het einde van het jaar 

waren 51 vrijwillige medewerkers bij ons werkzaam (59 in 2008). 

Achttien stagiairs hebben hun stage bij Amnesty gedaan (zestien 

in 2008), de gemiddelde duur van de stageovereenkomst was vijf 

maanden. 

Ook werkten zes medewerkers op een gesubsidieerde arbeidsplaats 

bij onze organisatie (zes in 2008). 

Op 31 december 2009 werkten bij Amnesty Nederland 132 

betaalde medewerkers (omgerekend 102 volledige formatieplaatsen 

van 40 uur per week). 

vrijwiLLig en betaaLd 

We zijn blij met de combinatie van betaalde en vrijwillige medewerkers 

binnen de organisatie en willen ook in de toekomst graag op 

deze manier blijven werken. In de loop van de jaren is het aantal 

betaalde functies toegenomen en het aantal vrijwilligers gedaald. 

Om te voorkomen dat de verhouding tussen betaalde en vrijwillige 

medewerkers ongewild verschuift, is er in 2009 een vrijwilligerscoördinator 

aangesteld. Zij onderhoudt contacten met de vrijwilligers 

en zorgt dat voor iedereen de wederzijdse verwachtingen duidelijk 

zijn. De afspraken worden vastgelegd in een vrijwilligerscontract. 

De vrijwilligerscoördinator verzorgt ook de werving voor vrijwilligersvacatures 

en heeft een beeld van vrijwilligers die iets voor Amnesty 

zouden willen doen. 

formAtIe In fte’s 

Betaald 

Gesubsidieerd 

Stagiairs 

Vrijwillig 

opleIdIngen 

Blijvende ontwikkeling van betaalde en vrijwillige medewerkers 

is noodzakelijk voor een effectieve organisatie. Gedeeltelijk gebeurt 

dat in de vorm van individuele opleidingen. 126 Medewerkers 

(betaald en vrijwillig) hebben in 2009 een studie, training of 

coachingstraject gevolgd (70 in 2008). Een breed scala van 

cursussen werd gevolgd, variërend van inhoudelijke cursussen over 

mensenrechten tot management-, computer- en taaltrainingen. 

Voor alle nieuwe medewerkers wordt driemaal per jaar een 

introductiecursus van drie dagdelen georganiseerd. Hierin wordt 

aandacht besteed aan mensenrechten en aan de standpunten 

en werkwijze van Amnesty. Daarnaast worden nieuwe medewerkers 

vertrouwd gemaakt met de interne organisatie van Amnesty 

Nederland en de bijdrage van alle afdelingen. In 2009 namen 

31 nieuwe medewerkers (zowel vrijwillig als betaald) aan de 

introductiecursus deel. Alle nieuwe medewerkers volgden ook 

een interne computercursus. 

vAcAtUres en doorstromIng 

In de loop van 2009 zijn er 22 betaalde vacatures ontstaan (27 in 

2008). Deze zijn allemaal eerst intern bekend gemaakt. De interne 

procedures hebben geleid tot invulling van elf vacatures (twaalf in 

2008), drie vrijwilligers zijn aangesteld in een betaalde functie (drie 

in 2008). De resterende vacatures zijn extern uitgezet. In de loop 

van het jaar zijn 25 nieuwe medewerkers (betaald) bij Amnesty in 

dienst gekomen en 21 betaalde medewerkers hebben de organisatie 

verlaten. Uitstroom: 16 procent van de betaalde medewerkers heeft 

de organisatie verlaten (17 procent in 2008). 

dIversIteIt 

Amnesty wil graag de culturele diversiteit in haar personeelsbestand 

vergroten. In 2008 waren we daarmee vrij succesvol; toen is 30 

procent van de vacatures vervuld door kandidaten met een 

niet-westerse achtergrond. Helaas is het in 2009 minder goed 

gelukt om de diversiteit binnen de organisatie te vergroten. Er zijn 

vier betaalde medewerkers, drie vrijwilligers en zeven stagiairs met 

een niet-westerse achtergrond in dienst gekomen, dat is 23 procent 

van de totale instroom. 

zIekteverzUIm 

Het totale ziekteverzuimpercentage (exclusief zwangerschaps- en 

bevallingsverlof en exclusief verzuim langer dan twee jaar) bedroeg 

4,9 procent (4,5 procent in 2008). Het ziekteverzuimpercentage is 

daarmee binnen de norm gebleven die we onszelf hebben gesteld 

(5 procent). Tien medewerkers zijn in 2009 langer dan 42 dagen 

geheel of gedeeltelijk ziek geweest (negen in 2008).


In het verslagjaar waren er zeven medewerkers met zwangerschaps-/ 

bevallingsverlof (zeven in 2008). 

ondernemIngsrAAd 

De ondernemingsraad (OR) bestaat uit zeven personen, die iedere 

twee jaar worden verkozen. In 2009 kreeg de OR de beleidsnota 

Samenhang, focus en impact ter advies voorgelegd (zie einde van dit 

hoofdstuk). De OR voerde daarover een kritische onderhandeling 

met de directie en bracht advies uit. Een tweede advies bracht de 

OR uit over de voorgestelde begroting. Ook daar werd een kritische 

noot gekraakt. De OR concludeerde dat het grootste deel van haar 

adviezen is overgenomen. Op de agenda stonden verder onder meer 

de personeelsenquête, het MVO-beleid, management development 

en de vrijwilligersregeling. In december 2009 kozen de medewerkers 

van het secretariaat een nieuwe OR. 

MaatSchappeLijk verantwoord onderneMen 

Amnesty International wil een voorbeeld zijn voor andere organisaties 

wat betreft de omgang met mens en milieu. Een werkgroep 

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), bestaande uit 

medewerkers van verschillende afdelingen, stelde in 2008 en 2009 

met behulp van een externe adviseur MVO-beleid op, dat verspreid 

is onder alle medewerkers. In het beleid zijn de handelingsprincipes 

voor de organisatie geformuleerd: betrouwbaarheid, een menselijk 

gezicht en een bredere verantwoordelijkheid. Op basis van die 

principes is het MVO-beleid uitgewerkt voor vier beleidsterreinen: 

inkoop en beheer, externe samenwerking, personeelszaken en 

marketing. Medewerkers die op deze beleidsterreinen werken moeten 

een in het beleidsdocument opgenomen afwegingsformulier invullen 

bij het selecteren van een nieuwe leverancier of samenwerkingspartner 

of het aannemen van niet-particuliere giften groter dan 

€ 10.000. Telkens moet daarbij de afweging worden gemaakt of 

eventuele extra kosten nog in verhouding staan met de winst voor 

mens en milieu. Over de gemaakte keuze wordt verantwoording 

afgelegd aan de MVO-werkgroep. 

Een externe MVO-deskundige heeft onze twintig grootste leveranciers 

op MVO-aspecten onderzocht. Van deze twintig leveranciers bleken 

er maar een paar ‘best-in-class’ te zijn, de rest bevindt zich in de 

middenmoot. Er zaten geen bedrijven bij die in de omgang met mens 

en milieu duidelijk onvoldoende scoorden. Een aandachtspunt dat uit 

deze MVO-scan kwam is dat Amnesty beter zou moeten omschrijven 

wat we op MVO-gebied van onze leveranciers verwachten. 

co 2 -UItstoot 2009 

Papier 58% 

Vliegreizen 27% 

Verwarming 11% 

Overige 4% 

mIlIeU 

Interne milieuzorg is al sinds jaren een belangrijk aandachtspunt 

voor de organisatie. Dit blijkt bijvoorbeeld uit onze reiskostenregeling. 

Iedere werknemer krijgt reiskosten voor woon-werkverkeer 

per openbaar vervoer vergoed. Auto’s gebruiken we zo weinig 

mogelijk. Reizen per vliegtuig wordt zoveel mogelijk beperkt en als 

het noodzakelijk is wordt de CO 2 -uitstoot gecompenseerd via 

GreenSeat. Elektriciteit besparen we doordat we in alle werkruimten 

bewegingsmelders hebben die ervoor zorgen dat de verlichting 

automatisch wordt uitgeschakeld als er niemand is. We gebruiken 

groene stroom, gerecycled papier, er wordt standaard dubbelzijdig 

geprint, het aanbod in het bedrijfsrestaurant is grotendeels 

biologisch en hetzelfde geldt voor koffie en thee. 

In 2009 hebben we de CO 2 -uitstoot van de bedrijfsvoering in beeld 

gebracht door het bepalen van onze CO 2 -voetafdruk. 

Deze omvat ruim 1100 ton CO 2 -equivalenten en is afkomstig 

van de volgende activiteiten: papier (58 procent), vliegreizen 

(27 procent), verwarming (11 procent), overig (4 procent). 

Het papiergebruik blijkt voor het grootste deel van de CO 2 -uitstoot 

te zorgen. Dit lijkt op korte termijn moeilijk beïnvloedbaar omdat 

Amnesty als onderdeel van onze voorlichting over mensenrechten 

publicaties verzorgt en tijdschriften uitgeeft. We hebben in 2009 

wel maatregelen genomen om het gebruik van kantoorpapier terug 

te dringen door de aanschaf van nieuwe printers met persoonlijke 

pasjes. Hiermee verwachten we het gebruik van kantoorpapier te 

verminderen. 

rIsIcoBeheersIng 

De belangrijkste risico’s van Amnesty International liggen op het 

gebied van inkomsten, imago en bedrijfsvoering. 

Gelukkig heeft Amnesty Nederland sinds haar oprichting in 1968 

vrijwel ieder jaar het aantal leden en de inkomsten zien stijgen. 

Om het risico op inkomstendaling in de toekomst te beperken 

streven we naar diversificatie van de inkomsten. De structurele 

inkomsten komen voor een belangrijk deel van onze ruim drie- 

honderdduizend leden. Daarnaast ontvangen we onder meer geld 

uit giften, een vaste bijdrage van de Nationale Postcode Loterij, 

nalatenschappen, collecte, gebonden werving voor specifieke 

projecten en merchandising. Hoe diverser de inkomstenstroom, 

hoe kleiner het risico op plotselinge inkomstendaling. 

Een ontwikkeling van de afgelopen jaren is wel dat de structurele 

inkomsten nauwelijks meer stijgen. De inkomstengroei zit met name 

in de incidentele inkomsten. Tegenover niet-structurele inkomsten 

mogen geen structurele uitgaven staan. Dat betekent onder meer 

62 63 


dat wij in de toekomst vaker in projecten zullen werken. Op dit punt 

moet Amnesty zich nog verder ontwikkelen. Als de inkomsten toch 

sterk terugvallen of zich onverwachte kosten aandienen, dan 

hebben we een continuïteitsreserve van voldoende omvang om dit 

te kunnen opvangen (zie H.9.1 ‘continuïteitsreserve’). 

Een tweede belangrijk risico is het imagorisico. Amnesty Nederland 

laat iedere twee jaar een breed imago-onderzoek uitvoeren naar 

kennis en waardering van ons werk door het Nederlands publiek. 

Een opvallende conclusie is dat de naamsbekendheid van Amnesty 

erg hoog is, maar dat de kennis van de inhoud van het werk dat 

Amnesty doet aanzienlijk lager is. We werken dan ook aan het 

vergroten van de betrokkenheid van leden en sympathisanten door 

scherpere keuzes te maken in onze acties, campagnes en andere 

publieksactiviteiten. 

Niet alleen binnen Nederland, ook wereldwijd stelt Amnesty 

duidelijker prioriteiten. Planning en afstemming van activiteiten die 

worden uitgevoerd in alle landen waar Amnesty vertegenwoordigd 

is, komen onze resultaten (impact) ten goede. Belangrijkste risico’s 

rond bedrijfsvoering zijn: onvoldoende focus op prioriteiten en 

onvoldoende samenhang tussen sommige activiteiten. 

prIorIteItenstellIng 

Het werkterrein van Amnesty International is breed. Om daadwerkelijk 

een verschil te maken, moet Amnesty Nederland een keuze 

maken uit de verschillende onderwerpen die daarbinnen vallen. 

In 2009 is daarom een begin gemaakt met een nieuwe prioriteitenstelling. 

Dat hebben we gedaan door aan te sluiten bij het nieuwe 

internationale beleidsplan (Integrated Strategic Plan 2010 – 2016). 

De nota Samenhang, focus en impact geeft een invulling aan de 

keuzes die gemaakt moeten worden om een zo groot mogelijke 

bijdrage te leveren aan de internationale doelen. Samenhang, focus 

en impact schetst het gewenste beeld van Amnesty Nederland aan 

het einde van 2011: een kleinere, financieel gezondere en meer 

flexibel inzetbare werkorganisatie die een belangrijke bijdrage levert 

aan de internationale Amnesty-beweging en een goed geprofileerde 

positie inneemt in de Nederlandse samenleving. De nota stelt 

prioriteiten in de onderwerpen en landen waarvoor wij de komende 

jaren zullen werken vanuit het idee dat met meer focus meer effect 

gesorteerd kan worden op die terreinen waarop wij ons richten. 

Op basis van het internationale beleid wordt daarbij gekozen voor 

vier werkterreinen: de bescherming tegen geweld in politieke 

context; waarborgen voor de vrijheid van meningsuiting en tegen 

discriminatie; bescherming van de mensenrechten van migranten 

en vluchtelingen; en armoede en de ondeelbaarheid van 

mensenrechten. 

Amnesty’s Algemene Vergadering (AV) onderschreef op 28 

november 2009 de noodzaak om te komen tot samenhang, focus en 

impact. De richting die de nota aangeeft wordt in 2010 uitgewerkt. 

De definitieve keuzes voor daarbinnen gelegen werkterreinen, 

landen en werkmethoden worden in 2010 en 2011 na consultatie 

met leden en medewerkers gemaakt. De AV stemt in juni 2010 over 

de nota.

deel Iv 

mArketIng 

en fInAncIën 

QUote xxxx xxx xxx 

xx xx xxxx xxxxx! 

64 65 

‘naastenliefde is niets 

anders dan pragmatisme.’ 

Fridtjof Nansen (1861-1930), 

Noorse ontdekkingsreiziger, 

wetenschapper en diplomaat

hoofdstUk 8 

mArketIng 

Amnesty-verkoopstand op popfestival Lowlands. 

66 67 

© AI / daniël Willemsen 

deel Iv mArketIng en fInAncIën > hoofdstUk 8 mArketIng 

2000 223.087 

ledenwervIng 

Ondanks de economische crisis wist Amnesty Nederland in 2009 

toch een lichte ledengroei te behalen. Dit was te danken aan de inzet 

van extra wervingsactiviteiten in het laatste kwartaal. We wierven 

leden onder andere via telemarketing, deur-tot-deurwerving, straat- 

werving, e-mailings en internet. Een aan Amnesty gewijde uitzending 

van het televisieprogramma Tijd voor Max leverde 1.753 nieuwe 

leden op. 

We onderzochten de effectiviteit van onze wervingsmethoden en 

pasten daar ons wervingsbeleid op aan. Aan het begin van het jaar 

maakten we nog het meeste gebruik van telemarketing. Door de 

invoering van het Bel-me-niet register verschoof het accent halvewege 

het jaar meer naar deur-tot-deurwerving. Beide methoden worden 

verzorgd door externe wervingsbureaus. Regelmatig verzorgt Amnesty 

zelf trainingen voor de wervers. Wij informeren hen over het werk van 

Amnesty en benadrukken dat een te commerciële opstelling niet 

gewenst is. Als wervers zich toch te commercieel opstellen, spreken 

we hen hierop aan. 

Aan een deel van de leden die de jaarlijkse bijdrage per acceptgiro 

betaalden is telefonisch gevraagd of zij dat voortaan via een auto- 

matische incasso wilden doen. Daarnaast stuurden we een aantal 

verzoeken om een extra bijdrage naar leden en vroegen we een deel 

van hen telefonisch of zij hun jaarlijkse bijdrage iets wilden verhogen. 

Aan circa 12.500 leden stuurden we schriftelijk informatie over 

notarieel schenken. Aan de hand van responsgedrag in het verleden 

werd bepaald welke leden een bepaalde mailing ontvingen. Wij gingen 

hierbij gericht te werk en hanteerden een maximaal aantal contactmomenten 

per jaar. 

ledenBehoUd 

Het aantal opzeggers nam toe ten opzichte van 2008. Grotendeels 

was dit te wijten aan de economische crisis. ‘Financieel’ werd 

namelijk in toenemende mate als opzegreden aangegeven. Wanbetalers 

zijn meerdere keren schriftelijk benaderd met het verzoek hun 

contributie te betalen. Degenen die hier niet op reageerden zijn 

telefonisch benaderd. 

Om leden betrokken te houden hebben wij een groot deel van hen een 

speciaal bedankkaartje gestuurd waarin we onze waardering voor hun 

lidmaatschap uitspraken en enkele van onze werkzaamheden en 

resultaten beschreven. Ook hebben wij via ons ledenblad AmnestyNL 

vaker een ledenactie georganiseerd. 

Zo konden Amnesty-leden met korting naar de toneelvoorstelling 

‘Oog om oog’, die over de doodstraf ging. Daarnaast stelden wij onze 

2001 246.339 

2002 260.509 

2004 272.380 

2003 269.604 

2005 282.267 

2006 294.125 

2007 294.041 

2008 301.643 

2009 305.440 

AAntAl 

Amnesty-leden 

en donAteUrs 

deuren open tijdens de Open Tuinendagen en konden leden in 

augustus wederom een aantal concerten in onze tuin bijwonen tijdens 

het Grachtenfestival. 

LandeLijke aMneSty-coLLecte 

In 2009 werd voor de zevende keer een landelijke collecte gehouden. 

De opbrengsten waren met € 1.653.566 iets hoger dan in 2008. 

De doelstelling van € 1,7 miljoen werd helaas niet gehaald. Van de 

collectanten die zich hadden opgegeven gingen er uiteindelijk 19.500 

gedurende een week op pad; dit waren er bijna vijftienhonderd meer 

dan in 2008. De gemiddelde busopbrengst per collectant was 

€ 85; iets lager dan in 2008, maar wel verreweg de hoogste 

busopbrengst van een landelijk collecterend fonds. Amnesty 

collecteerde in 97 procent van de gemeenten. 

merchAndIsIng 

Op het gebied van merchandising werden in 2009 veel nieuwe 

Amnesty-producten ontwikkeld. Die dienden om onze naamsbekendheid 

en zichtbaarheid te vergroten, en om inkomsten te vergaren. Zij 

werden het hele jaar door verkocht via Amnesty-groepen, wereldwinkels, 

boekhandels en via de website. In oktober werd onze 

productgids verstuurd naar leden en niet-leden. In samenwerking met 

diverse fairtrade leveranciers lieten we een serie exclusieve, mens- 

en milieuvriendelijke producten ontwerpen. Alle leveranciers van 

Amnesty-producten werden structureel getoetst op maatschappelijk 

verantwoord ondernemen op basis van bepalingen uit onder meer 

ILO-verdragen (zie ook H.7). 

Zie voor de financiële resultaten van de merchandising H.9. 

nationaLe poStcode Loterij 

De Nationale Postcode Loterij (NPL) is de grootste goededoelenloterij 

van Nederland. De reguliere bijdrage van de NPL vormde voor 

Amnesty International ook in 2009 weer een belangrijke bron van 

inkomsten: € 4 miljoen. Daarnaast schonk de NPL € 813.400 extra 

aan het filmprogramma A Matter of ACT. Dit programma was een 

nieuw, door Amnesty International verzorgd, onderdeel van het Movies 

that Matter filmen debatfestival. Met de vertoning van documentaires 

over mensenrechtenverdedigers brengt het festival een ode aan 

mensen en organisaties die zich vreedzaam inzetten voor het be- 

vorderen van de naleving van de mensenrechten. Tijdens het Movies 

that Matter Festival in 2009 werden vijf activisten geportretteerd, 

onder wie Nobelprijswinnares Wangari Maathai, Etweda Cooper en 

Hollman Morris. 

De bijdrage van de NPL was weer een belangrijke aanvulling op 

de zelf geworven middelen, waardoor Amnesty’s activiteiten


2009 

31.732 

21.384 

9.173 

2008 

32.536 

14.078 

uitgebreider en met meer diepgang konden worden uitgevoerd. 

Ook in 2009 was er veel beweging in de kansspelsector. De minister 

van Justitie liet eind 2008 weten de invoering van een nieuwe 

kansspelwet op de lange baan te schuiven. Wel kondigde hij aan 

bepaalde onderdelen uit het eerdere concept van deze wet versneld te 

willen invoeren. Eind 2009 werd een wetsvoorstel voor de oprichting 

van een kansspelautoriteit naar de Tweede Kamer gestuurd. Deze 

autoriteit gaat zich bezighouden met de uitvoering, het toezicht en de 

handhaving op het gebied van kansspelen. Eind december 2009 nam 

de Tweede Kamer een motie aan waarin de regering wordt opgeroepen 

om vóór 1 april 2010 de samenhangende, gerichte keuzes in het 

kansspelbeleid voor te leggen. Amnesty hoopt dat eventuele wijzig- 

ingen de loterijen die als missie hebben fondsen te werven voor goede 

doelen, voldoende ruimte laten om te kunnen opereren. Net als vorig 

jaar zullen wij via het Goede Doelen Platform de Goede Doelen 

Loterijen ondersteunen om dit te bereiken. Zonder de Nationale 

Postcode Loterij zou ook Amnesty vele van haar initiatieven immers 

niet (goed) kunnen realiseren. 

overIge fondsenwervIng 

Steeds meer mensen nemen Amnesty in hun testament op. Amnesty 

Nederland werkte met een groot aantal andere goede doelen samen in 

de Campagne Nalaten. De campagne organiseerde voor de vierde keer 

de Week van het Testament, waarin mensen met korting hun tes- 

tament kunnen laten opmaken en daarin een goed doel opnemen. 

Diverse bedrijven steunden Amnesty financieel, waaronder de ASN 

bank en Triodos bank. Cameraproducent Nikon doneerde digitale 

fotocamera’s voor actiedoeleinden. 

Ook konden we in 2009 dankzij ‘gebonden’ financiële steun 

verschillende projecten uitvoeren. Zo financierde Adessium 

Foundation het mobiele cinema-project in de Democratische 

Republiek Congo (zie H.1.6) en een project om de werkomstandigheden 

van mensenrechtenverdedigers in Zimbabwe te verbeteren. 

De Hartstra Stichting maakte proceswaarneming in drie mensenrechtengerelateerde 

rechtszaken in Turkije mogelijk. Verschillende 

donoren leverden een substantiële bijdrage aan ons Relief-fonds, 

waarmee we mensenrechtenverdedigers, slachtoffers en hun 

familieleden bijzondere lasten helpen dragen. Daarnaast ontvangt 

Amnesty al enige jaren bijdragen van diverse organisaties voor het 

Speciaal Programma voor Afrika (zie H.3). 

Conform ons beleid voor maatschappelijk verantwoord ondernemen 

geven wij in ons jaarverslag een overzicht van alle giften van niet- 

particulieren met een waarde groter dan € 10.000. Dit overzicht is 

te vinden in de bijlagen op p. 87. 

11.744 

In- en UItstroom 

Amnesty-leden 

Nieuwe leden 

Opzeggers 

Wanbetalers* 

* Alle cijfers geven de stand weer op 31 december. 

De wanbetalers worden echter pas in februari 

van het volgende kalenderjaar op het totale 

ledenaantal in mindering gebracht. 

68 69 


hoofdstUk 9 

fInAncIeel 

JAArverslAg 

Mevrouw Nortier (89) uit Amstelveen collecteert elk jaar in de flat 

waarin ze woont. Ze haalt er jaarlijks € 100 op. 

De op pagina 77 tot en met 82 opgenomen financiële 

gegevens zijn ontleend aan de door het bestuur op 15 

april 2010 vastgestelde geconsolideerde jaarrekening 

van de vereniging Amnesty International afdeling 

Nederland. Bij deze jaarrekening is door KPMG 

Accountants N.V. op 15 april 2010 een goedkeurende 

accountantsverklaring afgegeven. 

Zie voor het jaarverslag met de volledige jaarrekening: 

www.amnesty.nl. Het jaarverslag met volledige jaarrekening 

is tevens op te vragen bij het Landelijk 

secretariaat van Amnesty Nederland. 

© AI / Jorn van Eck

deel Iv mArketIng en fInAncIën > hoofdstUk 9 fInAncIeel JAArverslAg > 9.1 toelIchtIng op de JAArrekenIng 

9.1 

toelIchtIng op 

de JAArrekenIng 

de geconsolideerde Jaarrekening 2009 omvat de financiële gegevens 

van de vereniging Amnesty International afdeling nederland, inclusief 

de regionale en plaatselijke geledingen, en van de monumentenstichting 

Amnesty International. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de 

onderliggende schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd. 

Algemeen fInAncIeel Beeld 

Het algemene financiële beeld van Amnesty Nederland ziet er 

positief uit. Het aantal leden groeide weer ten opzichte van 2008 

(zie H.8.); de inkomsten uit bijdragen van leden kwamen met 

€ 14,9 miljoen € 0,3 miljoen hoger uit dan begroot, en waren 

€ 0,7 miljoen hoger dan in 2008. 

De totale inkomsten kwamen in 2009 uit op € 28,5 miljoen terwijl 

aan inkomsten was begroot € 23,8 miljoen. Met name de inkomsten 

uit nalatenschappen vielen (evenals in 2008) hoger uit dan begroot. 

Ten opzichte van 2008 stegen deze inkomsten met € 0,5 miljoen. 

De baten uit eigen fondsenwerving waren met € 22,9 miljoen 

nagenoeg gelijk aan die van 2008, en de inkomsten uit aandeel in 

acties van derden kwamen uit op € 5,2 miljoen ten opzichte van 

€ 4,6 miljoen in 2008. Het totaal van de uitgaven bedroeg € 24,1 

miljoen, waarvan € 4,3 miljoen betrekking heeft op kosten werving 

baten en € 1,1 miljoen op kosten beheer en administratie. 

Het jaar werd afgesloten met een positief resultaat van ruim € 4,4 

miljoen. Door dit resultaat kon de continuïteitsreserve met een 

toevoeging van € 0,5 miljoen op het gewenste niveau worden 

gehouden en zijn substantiële bedragen in bestemmingsreserves 

gereserveerd, met name voor de uitbouw en versterking van de 

internationale organisatie. 

toelIchtIng fInAncIeel resUltAAt 

Begroot saldo 2009 - € 0,6 miljoen 

Gerealiseerd saldo 2009 € 4,4 miljoen 

Verschil € 5,0 miljoen 

Het financiële resultaat is veel positiever dan we aan het begin van 

het jaar hadden verwacht, voornamelijk door hogere inkomsten. 

Dit betreft vooral incidentele inkomsten zoals hoger dan begrote 

inkomsten uit nalatenschappen, maar ook hoger dan begrote 

gebonden inkomsten, de extra bijdrage van de Nationale Postcode 

Loterij van € 0,8 miljoen voor het project A Matter of ACT, en 

inkomsten voortvloeiend uit de consolidatie van de financiële 

verslagen van de Amnesty-groepen. Ook de reguliere inkomsten, 

zoals de bijdragen van leden waren hoger dan begroot. Het totaal 

van de lasten was lager dan begroot, vanwege enkele gerealiseerde 

bezuinigingen, meevallende kosten voor fondsenwerving en enige 

onderbesteding. 

In figuur 1 op pagina 71 wordt de opbouw van het verschil tussen 

begroot en gerealiseerd resultaat grafisch weergegeven. 

richtLijn 650 en cbf-keUr 

Voor de goededoelenbranche heeft het Centraal Bureau 

Fondsenwerving (CBF) regels geformuleerd ten aanzien van bestuur 

en toezichthouden. Om in aanmerking te komen voor het CBFkeurmerk 

moet aan deze regels zijn voldaan. Amnesty Nederland 

heeft het CBF-keurmerk. 

Eén van de eisen van het CBF-keur is dat het jaarverslag wordt 

ingericht volgens de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen van de 

Raad voor de Jaarverslaggeving (richtlijn 650). 

Na de gebruikelijke periodieke hertoetsing heeft het CBF eind 2008 

Amnesty Nederland opnieuw erkend als keurmerkhouder. Dit 

keurmerk geldt voor de jaren 2009, 2010 en 2011. 

Richtlijn 650 legt de verplichting op om een afzonderlijke post 

beheer en administratie op te nemen. Dit zijn kosten die niet direct 

worden toegerekend aan de doelstelling of werving van inkomsten. 

Bij het bepalen van de kosten beheer en administratie volgt Amnesty 

de aanbevelingen die daarover zijn gedaan door de Vereniging 

Fondsenwervende Instellingen (VFI). Het CBF vereist dat elke 

organisatie zelf een norm vaststelt hoe hoog de kosten van administratie 

en beheer mogen zijn. Amnesty heeft als norm vastgesteld 

dat de kosten van beheer en administratie maximaal 6 procent van 

de totale kosten mogen zijn. 

Voor wat betreft de administratieve organisatie en interne controle 

zijn er adequate controlesystemen en een goede risicobeheersing. 

vorm vAn de JAArrekenIng 

Eind 2008 besloot het bestuur dat de tot dan toe gehanteerde vorm 

van de begroting en jaarrekening gewijzigd wordt. De nieuwe vorm 

bestaat uit negen producten; elk van die producten is opgebouwd uit 

een aantal activiteiten. De negen producten zijn: 

• bijdrage aan de internationale organisatie 

• internationale organisatieontwikkeling 

• beleidsontwikkeling 

• beleidsbeïnvloeding 

• actievoeren 

• voorlichting 

• informatie aan leden 

• werving baten 

• beheer en administratie 

70 71 


De belangrijkste reden voor deze verandering is dat hiermee beter 

inzicht wordt verkregen in de kosten van activiteiten en dat relaties 

gelegd kunnen worden met de resultaten. Hierdoor kan beter 

gestuurd worden op de inzet van middelen in relatie tot gestelde 

prioriteiten. 

nationaLe poStcode Loterij 

De reguliere bijdrage van de Nationale Postcode Loterij vormde met 

€ 4 miljoen ook in 2009 weer een belangrijke bron van inkomsten. 

Daarnaast is van de Nationale Postcode Loterij nog een extra bedrag 

ontvangen van ruim € 0,8 miljoen voor het project A Matter of ACT. 

Dit project wordt door de stichting Movies that Matter en Amnesty 

International gezamenlijk uitgevoerd. Zie hierover ook H.8. 

kengetAllen 

Conform richtlijn 650 geven we in dit verslag kengetallen weer voor 

bestedingen aan de doelstelling en de kosten fondsenwerving (zie 

tabel 1 op pagina 73). Op advies van de VFI is tevens het percentage 

voor kosten beheer en administratie als kengetal opgenomen. 

De kengetallen zijn als volgt berekend: 

1. Besteed aan de doelstelling. Dit is het totaal van de besteding 

aan de doelstelling gedeeld door het totaal van de baten; 

hiervoor is geen externe of interne norm vastgesteld. 

2. Eigen fondsenwerving. Dit is het totaal van de kosten eigen 

fondsenwerving gedeeld door de baten uit eigen fondsenwerving; 

de norm van 25 procent (gemiddeld over drie jaar) is vastgesteld 

door het CBF. 

3. Beheer en administratie. Dit is het totaal van de kosten beheer 

en administratie gedeeld door de totale lasten; de norm van 

6 procent is een intern door het bestuur van Amnesty Nederland 

vastgestelde norm. 

De besteding aan de doelstelling moet volgens Richtlijn 650 worden 

uitgedrukt als percentage van de totale baten. Omdat inkomsten en 

de besteding ervan niet altijd in hetzelfde jaar vallen, zeker als er 

in een jaar grote incidentele meevallende inkomsten zijn, hebben wij 

de besteding aan de doelstelling uitgedrukt als percentage van de 

totale bestedingen als een extra kengetal opgenomen. Het doel is 

om alle middelen die niet worden besteed aan fondsenwerving of 

beheer en administratie aan de doelstelling te besteden. Of dit in 

hetzelfde jaar gebeurt waarin de inkomsten zijn verworven of pas 

later hangt van verschillende factoren af. Goed besteden is hiervoor 

belangrijker dan snel besteden. In 2009 werd € 18,7 miljoen 

besteed aan de doelstelling. 

fIgUUr 1 

de opBoUw vAn het verschIl tUssen 

Begroot en gereAlIseerd resUltAAt 

Extra incidentele inkomsten 

Extra reguliere inkomsten 

Onderbesteding / bezuiniging 

82% 

12% 

6% 

AnAlyse vAn de BAten 

Voor de opbouw van de totale inkomsten van € 28,5 miljoen zie 

tabel 2 op pagina 73. 

De inkomsten uit bijdragen van leden en giften waren in totaal € 0,9 

miljoen hoger dan begroot. Hoewel de netto ledengroei van 3.797 

lager was dan verwacht, stegen de inkomsten uit contributies en 

mailings aan leden ten opzichte van 2008. Doordat de nieuwe leden 

gemiddeld een hogere bijdrage betaalden waren de inkomsten van 

leden hoger dan begroot. 

Amnesty Nederland had op verschillende manieren contact met haar 

achterban met betrekking tot de financiële bijdrage. Op verzoeken 

om een extra bijdrage is door de leden ruimhartig gereageerd. 

In de giften is ook een bedrag begrepen van circa € 0,2 miljoen, 

voortvloeiend uit de consolidatie van de financiële verslagen van 

de Amnesty-groepen. In de begroting wordt hiermee geen rekening 

gehouden. De inkomsten uit gebonden werving waren begroot op 

€ 0,2 miljoen en kwamen uit op € 0,4 miljoen. Van een groot 

vermogensfonds is een bijdrage ontvangen voor twee grote projecten 

in Congo en Zimbabwe. 

In 2009 ontving Amnesty Nederland € 4,6 miljoen uit 71 nalatenschappen. 

Dit bedrag was veel hoger dan begroot. Twee nalatenschappen 

van ieder meer dan € 1 miljoen leverden hieraan de 

grootste bijdrage. 

De opbrengsten van de in februari gehouden landelijke collecte 

(€ 1,65 miljoen) stegen met € 0,04 miljoen ten opzichte van 2008, 

maar waren iets lager dan begroot. 

Met de verkoop van merchandisingartikelen is een bruto-omzet 

gerealiseerd van ruim € 0,3 miljoen, ten opzichte van bijna 

€ 0,4 miljoen in 2008. 

De inkomstenontwikkeling van de afgelopen acht jaar is weer- 

gegeven in figuur 2 op bladzijde 72.


fIgUUr 2 hIstorIsche ontwIkkelIng Inkomsten 2002 - 2009 

30.000.000 

25.000.000 

20.000.000 

15.000.000 

10.000.000 

5.000.000 

0 

Collecte 

Bijdragen groepen 

Merchandising 

Nalatenschappen 

Giften en gebonden werving 

Overige inkomsten 

Nationale Postcode Loterij 

Bijdragen van leden 

2002 2003 2004 2005 

2006 2007 2008 

72 73 

2009 


tABel 1 kengetAllen 

Besteed aan de doelstelling: 

- in % van de totale baten 

- in % van de totale bestedingen 

eigen fondsenwerving 

Beheer & administratie 

tABel 2 BAten 

Bedragen in miljoenen euro’s 


Giften en gebonden werving 


Collecte 

Merchandising 

Aandeel in acties van derden 

Interest en overige baten 

totaal 

2009 

14,9 

1,4 

4,6 

1,7 

0,3 

5,2 

0,4 

28,5 

BegrotIng 2009 

14,6 

0,8 

1,7 

1,7 

0,5 

4,3 

0,2 

23,8 

verschIl reAlIsAtIe 

en BegrotIng 

tABel 3 prodUcten dIe gezAmenlIJk de BestedIngen AAn de doelstellIng vormen 

Bedragen in miljoenen euro’s 

prodUct 

Bijdrage internationale organisatie 

Internationale organisatieontwikkeling 

Beleidsontwikkeling 

Beleidsbeïnvloeding 

Actievoeren 

Voorlichting 

Informatie aan leden 

totaal besteed aan de doelstelling 

norm 

25% 

6% 

Besteed 2009 

8,1 

1,4 

1,4 

1,0 

3,3 

2,8 

0,7 

18,7 

reAlIsAtIe 2009 

65,7% 

77,8% 

18,4% 

4,5% 

Begroot 2009 

8,2 

1,4 

1,5 

1,0 

3,4 

2,4 

0,7 

18,6 


65,7% 

76,7% 

19,7% 

4,2% 

+ 0,3 

+ 0,6 

+ 2,9 

-/-0,2 

+ 0,9 

+ 0,2 

+ 4,7 

Besteed 2008 

7,5 

1,6 

1,3 

0,9 

4,2 

2,2 

0,7 

18,4 


68,8% 

75,9% 

22,2% 

4,1% 

2008 

14,2 

1,8 

5,0 

1,6 

0,4 

4,6 

0,4 

28,0


kosten eIgen fondsenwervIng 

De kosten van eigen fondsenwerving bedroegen ruim € 4,2 miljoen. 

Dit is 18,4 procent van de baten uit eigen fondsenwerving, waarmee 

binnen de begroting (24,1 procent) gebleven werd en binnen de 

norm van 25 procent die door het CBF wordt gehanteerd. 

Zie voor meer informatie over de fondsen- en ledenwerving ook H.8. 

AnAlyse vAn BestedIngen AAn de doelstellIng 

Amnesty Nederland is onderdeel van een wereldwijd verband van 

Amnesty-afdelingen. Het grootste deel van de activiteiten wordt 

uitgevoerd op basis van internationaal vastgestelde prioriteiten en 

actiestrategieën. In totaal besteedde Amnesty Nederland in 2009 

een bedrag van € 18,7 miljoen aan de doelstelling, dit is 65,7 

procent van de totale baten. 

Voor een overzicht van de producten die gezamenlijk de bestedingen 

aan de doelstelling vormen zie tabel 3 op pagina 73. 

bijdrage internationaLe organiSatie 

In 2009 werd € 8,1 miljoen afgedragen aan het Internationaal 

Secretariaat (IS). Amnesty Nederland is één van de grootste 

afdelingen. De bijdrage 2009 is berekend op basis van het 

gemiddelde van de inkomsten van Amnesty Nederland in de jaren 

2006 en 2007. De stijging van de inkomsten in de afgelopen jaren 

is dan ook de oorzaak van de stijging van de verplichte bijdrage in 

2009 ten opzichte van 2008. 

Het IS is gevestigd in Londen. Het boekjaar van het IS loopt van 

1 april tot en met 31 maart. De jaarrekening 2008-2009 van het IS 

is gecontroleerd door Horwath Clark Whitehill LLP, en is voorzien 

van een goedkeurende accountantsverklaring. 

Over de periode 1 april 2008 tot en met 31 maart 2009 bedroegen 

de inkomsten van het Internationaal Secretariaat € 47,7 miljoen en 

de bestedingen € 44,2 miljoen. Het positieve saldo is toegevoegd 

aan de reserves. De International Council Meeting in 2009 besloot 

dat de reserves verhoogd moeten worden. Van de bestedingen is de 

volgende procentuele onderverdeling te geven: 

• Onderzoek 40,0% 

• Actie en campagnes 20,8% 

• Communicatie en publicaties 16,6% 

• Internationale groei 15,6% 

• Governance, o.a. bestuurskosten 3,8% 

• Internationale fondsenwerving 3,2% 

Zoals uit bovenstaand overzicht blijkt wordt bijna tweederde van de 

bestedingen van het Internationaal Secretariaat besteed aan 

onderzoek naar mensenrechtenschendingen en campagnes en acties 

om de resultaten van de onderzoeken onder de aandacht te brengen. 

Een ander deel van het geld (internationale groei) wordt besteed om 

Amnesty-activiteiten uit te voeren in landen waar Amnesty weinig 

of geen inkomsten heeft. 

Beheer en AdmInIstrAtIe 

Conform richtlijn 650 is een afzonderlijke post opgenomen voor 

kosten beheer en administratie. De VFI heeft een aanbeveling 

gedaan voor toepassing hiervan. Bij het vaststellen welke kosten 

onder beheer en administratie worden opgenomen heeft Amnesty 

deze aanbeveling als uitgangspunt genomen. 

Bij deze kosten zijn ondergebracht: 100 procent van de kosten van 

bestuur, algemene vergadering, directiesecretariaat, coördinatie van 

het cluster bedrijfsvoering en financiële- en personeelsadministratie. 

Van de kosten van directie is 50 procent aangemerkt als beheer en 

administratie en 50 procent als besteding aan de doelstelling. Van 

de kosten van bedrijfsvoering (automatisering, facilitaire zaken, 

personeelszaken) is een naar rato percentage gebaseerd op de bruto 

loonkosten aangemerkt als beheer en administratie. 

De kosten van beheer en administratie bedroegen in 2009 € 1,1 

miljoen (begroot € 1,1 miljoen). 

Een uitgebreide rapportage over de bestedingen aan de doelstelling 

vindt u in de eerste twee delen van dit jaarverslag. 

BeleggIngenBeleId 

Amnesty International sluit elke vorm van speculatief beleggen 

(waaronder aandelen en obligaties) uit. Een deel van het vermogen is 

vastgelegd in het kantoorpand dat ten dienste staat aan de activiteiten. 

Tijdelijk beschikbare liquide middelen worden in de vorm van 

vastrentende deposito’s belegd of op een spaarrekening gezet. 

In 2009 werden renteopbrengsten gerealiseerd van € 0,3 miljoen. 

74 75 


fIgUUr 3 verdelIng BestedIngen In 2009 

2,8% Informatie aan leden 

11,5% Voorlichting 

13,9% Actievoeren 

17,7%** Werving baten 


Internationale organisatieontwikkelingen 



Actievoeren 

Voorlichting 


Werving baten 

Kosten beheer en administratie 

33,9% * 

5,9% 

5,8% 

4,0% 

13,9% 

11,5% 

2,8% 

17,7% ** 

4,5% 

4,5% Kosten beheer en administratie 

Beleidsbeïnvloeding 4,0% 

Bijdrage internationale organisatie 33,9%* 

Internationale organisatieontwikkelingen 5,9% 

Beleidsontwikkeling 5,8% 

* Betreft voornamelijk onderzoek, campagnes, publicaties en communicatie. 

** Dit is het percentage kosten ten opzichte van de totale bestedingen. Het 

percentage ten opzichte van de eigen inkomsten (CBF-percentage) is 18,4%.


AnAlyse vAn de fInAncIële posItIe / omvAng en fUnctIe vAn 

de reserves en fondsen 

Aan liquide middelen is per 31 december 2009 een bedrag 

aanwezig van € 8,0 miljoen (31 december 2008: € 6,1 miljoen). 

De toename van de liquiditeiten is voornamelijk het gevolg van de 

hoger dan begrote inkomsten. Van de liquide middelen is € 0,4 

miljoen onder beheer van Amnesty-groepen. 

De reserves en fondsen bedroegen per 31 december 2009 € 23,1 

miljoen (31 december 2008: € 18,7 miljoen). 

Amnesty streeft ernaar om een continuïteitsreserve aan te houden 

om de continuïteit te waarborgen. De continuïteitsreserve is per 31 

december 2009 € 8,0 miljoen. Het bestuur heeft besloten dat de 

continuïteitsreserve een omvang dient te hebben van 30 procent van 

de totale jaarinkomsten. De continuïteitsreserve is nu op voldoende 

niveau, en valt ruim binnen de richtlijn van de VFI en het CBF. 

Bestemmingsreserves: 

Behalve de continuïteitsreserve zijn er enkele bestemmingsreserves. 

• De bestemmingsreserve Contributie IS (per 31 december 2009 

€ 3,9 miljoen) is gevormd voor in de toekomst aan het IS te 

betalen bijdragen. De verplichte bijdrage aan het IS wordt 

berekend over de inkomsten van Amnesty Nederland in twee 

voorgaande jaren. Omdat de inkomsten van Amnesty Nederland 

in 2008 en 2009 aanzienlijk hoger waren dan begroot zal in de 

komende jaren ook meer aan het IS moeten worden bijgedragen 

dan in onze meerjarenramingen was voorzien. 

• De reserve Financiering Activa (per 31 december 2009 € 3,4 

miljoen) bestaat uit het bedrag aan eigen middelen dat is 

aangewend ten behoeve van het kantoorpand. 

• De bestemmingsreserve Internationale Projecten van € 3,9 miljoen 

dient ter financiering van bijzondere projecten die Amnesty niet uit 

de structurele inkomsten kan betalen. Concrete plannen hiervoor 

zijn onder meer het opzetten van een Center for International 

Justice in Den Haag en activiteiten rondom het vijftigjarig bestaan 

van Amnesty in 2011. 

• De bestemmingsreserve Continuïteit Internationale Beweging van 

circa € 1,0 miljoen is bedoeld om nationale Amnesty-afdelingen 

die als gevolg van de economische crisis in financiële problemen 

komen zonodig te helpen, zodat hun geplande activiteiten niet in 

gevaar komen. Amnesty Nederland heeft de intentie om het 

grootste deel van deze bestemmingsreserve in 2010 aan te wenden 

ter ondersteuning van Amnesty USA, dat in 2009 in financiële 

problemen kwam. Hierover wordt een overeenkomst gesloten 

tussen Amnesty USA, het Internationaal Secretariaat en een 

aantal Europese Amnesty-secties, waaronder Amnesty Nederland. 

• De bestemmingsreserves Internationale Organisatie (per 31 

december 2009 € 0,4 miljoen) en Organisatieontwikkeling (per 

31 december 2009 € 0,7 miljoen) zijn bedoeld om respectievelijk 

meer bij te kunnen dragen aan internationale prioriteiten en 

internationale organisatieontwikkeling en een extra inspanning te 

kunnen doen op het gebied van resultaatgericht werken. Eén van 

de medewerkers van Amnesty Nederland zal in 2010 deel 

uitmaken van het Global Planning Team om de wereldwijde 

planning en rapportage te verbeteren en daarmee de totale 

resultaten. Aan de bestemmingsreserve Organisatieontwikkeling 

is geld toegevoegd voor het opzetten van een ledenraad in 2010 

ter vervanging van de Algemene Ledenvergadering. Andere 

plannen die in 2010 uit deze bestemmingsreserve gefinancierd 

worden zijn: modernisering van Amnesty’s magazine Wordt 

Vervolgd, digitalisering van het archief en het uitvoeren van extra 

marktonderzoek. 

• De bestemmingsreserve Samenwerkingsverbanden van € 0,6 

miljoen is gevormd omdat Amnesty mogelijkheden ziet om door 

samenwerking met andere organisaties bij te dragen aan het 

realiseren van de doelstellingen. Voor wat betreft de samenwerking 

met de stichting Movies that Matter wordt de reguliere bijdrage 

verlaagd, maar biedt deze bestemmingsreserve de mogelijkheid 

om incidentele middelen beschikbaar te stellen voor versterking 

van die organisatie. 

Ook de middelen aanwezig bij de regionale en plaatselijke Amnestygeledingen 

(per 31 december 2009 € 0,5 miljoen) zijn opgenomen 

onder de reserves. 

76 77 

deel Iv mArketIng en fInAncIën > hoofdstUk 9 fInAncIeel JAArverslAg > 9.2 verkorte geconsolIdeerde JAArrekenIng 2009 

9.2 

verkorte 

geconsolIdeerde 

JAArrekenIng 2009 

geconsolIdeerde BAlAns per 31 decemBer 2009 (nA resUltAAtBestemmIng) 

ActIvA 

Materiële vaste activa 

Financiële vaste activa 

Voorraden 

Vorderingen en overlopende activa 

Liquide middelen 

pAssIvA 

reserves en fondsen 

reserves 

- Continuïteitsreserve 

- Bestemmingsreserves 

fondsen 

- Bestemmingsfondsen 

kortlopende schulden 

8.060.000 

14.735.324 

352.118 

31-12-2009 

8.565.172 

85.570 

162.719 

8.401.345 

8.044.210 

25.259.016 

22.795.324 

352.118 

23.147.442 

2.111.574 

25.259.016 

10.320.126 

8.329.323 

77.269 

31-12-2008 

8.796.685 

24.000 

143.625 

5.880.377 

6.111.006 

20.955.693 

18.649.449 

77.269 

18.726.718 

2.228.975 

20.955.693


geconsolIdeerde stAAt vAn BAten en lAsten 2009 - BAten 

Baten uit eigen fondswerving 


Incidentele giften en schenkingen 

Landelijke collecte 


Merchandising 

Baten uit acties van derden 

Bijdrage Nationale Postcode Loterij 

Overig 

overige baten 

Interest 

Overige baten 

som der baten 

2009 

€ 

14.881.281 

1.415.889 

1.657.034 

4.622.241 

327.112 

22.903.557 

4.813.400 

365.257 

5.178.657 

306.057 

126.899 

432.956 

28.515.170 

Begroting 2009 

€ 

14.645.000 

805.000 

1.700.000 

1.700.000 

490.000 

19.340.000 

4.000.000 

250.000 

4.250.000 

150.000 

102.000 

252.000 

23.842.000 

78 79 

2008 

€ 

14.172.829 

1.802.828 

1.619.601 

5.003.072 

359.147 

22.957.477 

4.050.000 

523.171 

4.573.171 

269.693 

158.957 

428.650 

27.959.298 


geconsolIdeerde stAAt vAn BAten en lAsten 2009 - lAsten 

Besteed aan de doelstelling 





Actievoeren 

Voorlichting 


werving baten 

kosten eigen fondsenwerving 

kosten acties van derden 

Beheer en administratie 

kosten beheer en administratie 

som der lasten 

resultaat 

2009 

€ 

8.136.082 

1.423.985 

1.406.041 

969.639 

3.352.171 

2.780.912 

676.378 

18.745.208 

4.208.581 

47.907 

4.256.488 

1.092.750 

1.092.750 

24.094.446 

4.420.724 

28.515.170 


€ 

8.180.000 

1.369.416 

1.479.436 

1.065.874 

3.422.037 

2.396.051 

686.105 

18.598.919 

4.659.529 

57.907 

4.717.436 

1.095.145 

1.095.145 

24.411.500 

569.500- 

23.842.000 

2008 * 

€ 

7.451.661 

1.576.693 

1.338.817 

907.357 

4.176.322 

2.191.770 

713.302 

18.355.922 

4.522.640 

45.004 

4.567.644 

1.016.204 

1.016.204 

23.939.770 

4.019.528 

27.959.298 

geconsolIdeerde stAAt vAn BAten en lAsten 2009 - resUltAAtBestemmIng 

Mutaties in reserves en fondsen: 

reserves 



totaal reserves 

fondsen 

2009 

€ 

2.260.126- 

6.406.001 

4.145.875 

274.849 

4.420.724 

* Aangepast ten opzichte van jaarrekening 2008 voor vergelijkingsdoeleinden. 


€ 

417.500- 

152.000- 

569.500- 

- 

569.500- 

2008 * 

€ 

997.902 

2.999.677 

3.997.579 

21.949 

4.019.528

deel Iv mArketIng en fInAncIën > hoofdstUk 9 fInAncIeel JAArverslAg > 9.2 verkorte geconsolIdeerde JAArrekenIng 2009 deel Iv mArketIng en fInAncIën > hoofdstUk 9 fInAncIeel JAArverslAg > 9.2 verkorte geconsolIdeerde JAArrekenIng 2009 

toelIchtIng lAstenverdelIng 

subsidies en bijdragen 

Afdrachten 

Publiciteit en communicatie 

Overige directe lasten 

Personeelskosten 

Huisvestingskosten 

kantoor- en algemene kosten 

Afschrijving 

doelstellIng 

Bijdrage 

internationale 

organisatie 

€ 

- 

8.136.082 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

8.136.082 

Internationale 

organisatieontwikkeling 

€ 

344.896 

- 

- 

536.500 

443.079 

18.504 

42.598 

38.408 

1.423.985 

Beleids- 

ontwikkeling 

€ 

- 

- 

- 

143.430 

1.031.055 

43.056 

99.124 

89.376 

1.406.041 

Beleids- 

beïnvloeidng 

80 81 

€ 

- 

287.298 

5.791 

5.508 

547.978 

22.883 

52.680 

47.501 

969.639 

Actievoeren 

€ 

- 

- 

665.302 

303.034 

1.973.239 

72.602 

175.734 

162.260 

3.352.171 

voorlichting 

€ 

714.574 

- 

589.494 

181.082 

1.063.704 

40.336 

96.439 

95.283 

2.780.912 

toelIchtIng lAstenverdelIng vervolg 

Informatie 

aan leden 

€ 

- 

- 

492.980 

- 

149.762 

6.256 

14.398 

12.982 

676.378 

wervIng BAten 

eigen fondsenwerving 

€ 

- 

- 

2.904.899 

- 

1.070.958 

34.084 

87.799 

110.841 

4.208.581 

Acties 

van derden 

€ 

- 

- 

39.690 

- 

6.707 

281 

647 

582 

47.907 

Beheer en 

AdmInIstrAtIe 

€ 

- 

- 

- 

- 

869.014 

36.286 

112.123 

75.327 

1.092.750 

totAAl 2009 

€ 

1.059.470 

8.423.380 

4.698.156 

1.169.554 

7.155.496 

274.288 

681.542 

632.560 

24.094.446 

Begroot 2009 

€ 

536.874 

8.443.000 

5.122.000 

894.000 

7.655.200 

256.366 

838.560 

665.500 

24.411.500 

totAAl 2008 

€ 

549.251 

7.692.558 

6.008.196 

1.244.483 

6.834.260 

222.931 

750.191 

637.889 

23.939.759


kAsstroomoverzIcht 

kasstroom uit operationele activiteiten 

* Resultaat boekjaar 

* Aanpassingen voor Afschrijvingen 

* Veranderingen in werkkapitaal 

Mutaties vorderingen en overlopende activa 

Mutaties voorraden 

Mutaties overige schulden en 

overlopende passiva 

kasstroom uit investeringsactiviteiten 

* Investeringen in materiële vaste activa 

kasstroom uit financieringsactiviteiten 

* Toename financiële vaste activa 

mutatie liquide middelen 

Liquide middelen per 1 januari 

Liquide middelen per 31 december 

2009 

€ 

4.420.724 

632.561 

2.520.968- 

19.094- 

117.401- 

2.395.822 

401.048- 

61.570- 

1.933.204 

6.111.006 

8.044.210 

1.933.204 

Het kasstroomoverzicht is een overzicht van de geldmiddelen die in 2009 beschikbaar 

zijn gekomen, en van het gebruik ervan. 

82 83 

2008 

€ 

4.019.528 

637.886 

391.997 

27.534- 

1.025.413- 

3.996.464 

281.737- 

24.000- 

3.690.727 

2.420.279 

6.111.006 

3.690.727 

hoofdstUk 10 

voorUItBlIk 

Palestijn klimt door een gat in de omstreden muur op de Westelijke 

Jordaanoever. 

© Baz Ratner / Reuters

deel Iv mArketIng en fInAncIën > hoofdstUk 10 voorUItBlIk 

hoofdpUnten 2010 

In 2010 rondt Amnesty nederland de campagne stop geweld tegen 

vrouwen af. ook gaan we verder met de campagne voor een 

menswaardig bestaan. naast de ‘campagne voor menswaardig 

ondernemen’ over bedrijfsaansprakelijkheid starten we daarbinnen 

ook de ‘campagne voor menswaardig wonen’, tegen onrechtmatige 

huisuitzetting in sloppenwijken. 

In overeenstemming met internationaal vastgestelde prioriteiten 

stelde Amnesty Nederland voor 2010 hoofdpunten vast. Eind 2010 

willen we speciaal op déze onderwerpen voortgang hebben geboekt: 

1 cAmpAgne voor een menswAArdIg BestAAn 

‘Demand Dignity’ is in 2010 het motto van een internationale 

Amnesty-campagne. Mensen die door armoede en discriminatie in 

de marge zijn geduwd moeten toegang krijgen tot rechten en 

voorzieningen. 

2 gerechtIgheId tegen terrorIsme 

Het internationaal recht behoort bescherming te bieden tegen 

oneerlijke processen, marteling, verdwijningen en willekeurige 

gevangenschap. Maar de praktijk schiet sterk tekort. We moeten 

het rechtsraamwerk krachtiger maken. 

3 InternAtIonAle BerechtIng 

Internationale berechting neemt een vlucht, door tribunalen voor 

Joegoslavië, Rwanda en andere landen, een Internationaal Strafhof, 

‘universele jurisdictie’. Nederland heeft, vooral door vestigingen in 

Den Haag, een spil- en voorbeeldfunctie. 

4 doodstrAf 

We verdelen de circa zeventig doodstraflanden in twee groepen: 

die waar we ijveren voor stopzetting (zoals Zuid-Korea, Cuba) en 

die waar we het debat willen bevorderen (zoals VS, Japan). 

5 mIgrAtIe 

Amnesty Nederland draagt veel werk voor asielzoekers over aan 

andere organisaties en concentreert zich op bescherming van de 

mensenrechten van vreemdelingen. 

6 effectIeve commUnIcAtIe 

Amnesty’s identiteit en zichtbaarheid zijn gebaat bij duidelijke, 

herkenbare uitingen. We ontwikkelen meer eenheid in onze 

verscheidenheid van taal en beelden. 

7 wereLdwijde digitaLe Strategie 

Wereldwijd worden Amnesty-websites, de digitale netwerken en 

de internetacties veel meer op elkaar afgestemd. 

8 groeI vAn de mensenrechtenBewegIng 

Door ons Afrika-programma SPA en veel contacten elders in het 

‘Zuiden’ dragen we bij aan de groei van Amnesty-afdelingen en 

andere organisaties. 

9 de ImpAct 

Amnesty Nederland is erg succesvol in het mobiliseren van mensen, 

maar wat is het effect op de situatie van de mensenrechten? 

10 verBeterIng vAn Amnesty’s InternAtIonAle opereren 

We willen internationaal meer afstemming in campagnes en 

projecten, betere verdeling van geld en sterkere sturing. 

Uiteraard gaat Amnesty door met de honderden jaarlijkse acties 

voor individuele slachtoffers van mensenrechtenschendingen, 

zullen actuele ontwikkelingen op mensenrechtengebied nauwgezet 

worden gevolgd en zullen wij zonodig reageren met actie, lobby 

of het zoeken van de publiciteit. 

Ook blijven we de ontwikkelingen binnen de Nederlandse samenleving 

volgen. Zoals de rechtszaak tegen Geert Wilders, die gaat 

over een botsing tussen het recht op vrijheid van meningsuiting 

en dat op de vrijwaring van discriminatie. Daarnaast zullen we 

voorafgaand aan de Tweede Kamerverkiezingen bij alle politieke 

partijen aandringen op aandacht voor de mensenrechten. 

84 85 


fInAncIële voorUItBlIk 

De financiële meerjarenramingen die we in 2009 maakten waren 

niet rooskleurig. Mede vanwege de financiële en economische crisis 

verwachtten we stabiele inkomsten in de komende jaren. 

Tegelijkertijd stijgen de uitgaven autonoom door inflatie en bijdragen 

aan de internationale organisatie worden aanzienlijk groter door 

internationale afspraken. Het beleidsplan Samenhang, focus en 

impact is gericht op het stellen van prioriteiten (focus), meer 

samenhang tussen onze activiteiten en op het bereiken van 

mensenrechtenverbeteringen (impact). Daarnaast was ook de 

financiële situatie aanleiding om ons werk kritisch te bezien. We 

willen ook op langere termijn een financieel gezonde organisatie zijn. 

Dan mogen onze vaste kosten niet hoger zijn dan onze structurele 

inkomsten. Dus een kleinere en meer flexibele werkorganisatie die 

zich soepel aanpast aan veranderende inhoudelijke prioriteiten. 

Nu het jaar 2009 is afgesloten, ziet de financiële toekomst er 

aanzienlijk positiever uit. We hebben een positief financieel saldo 

van € 4,4 miljoen, voornamelijk doordat de nalatenschappen ruim 

2,5 maal zo hoog waren als begroot. Deze incidentele inkomsten 

zijn natuurlijk een grote meevaller, maar omdat zij niet structureel 

zijn moeten zij projectmatig, buiten de reguliere begroting worden 

besteed. We hebben aan het jaarplan en de begroting 2010 

activiteiten kunnen toevoegen die zonder de financiële meevallers 

niet mogelijk waren geweest. 

BegrotIng 2010 

De begroting 2010 op hoofdlijnen werd in november 2009 

goedgekeurd door de Algemene Vergadering. De vergadering gaf 

toestemming aan het bestuur de begroting aan te passen op basis 

van de jaarplannen 2010 en voortschrijdend inzicht. 

In de begroting op hoofdlijnen 2010 waren de totale inkomsten 

€ 23,4 miljoen. In de daarna door het bestuur vastgestelde 

aangepaste begroting 2010 is dit bedrag iets aangepast naar 

€ 23,5 miljoen. De bestedingen in de begroting 2010 op hoofdlijnen 

waren € 24,7 miljoen. In de aangepaste begroting komen 

deze uit op € 24,5 miljoen. Een aantal in de begroting opgenomen 

kosten wordt gefinancierd uit daartoe in vorige jaren gevormde 

bestemmingsreserves. 

Er zijn investeringen voorzien van ruim € 0,3 miljoen, die betrekking 

hebben op automatisering, audiovisuele apparatuur, 

inventarissen, aanpassingen aan en in het kantoorgebouw en 

collectebussen. De betaalde formatie zal ten opzichte van 2009 

niet stijgen.


prodUctBegrotIng 

2010 

BAten lAsten 

Baten uit eigen fondsenwerving 


Incidentele giften en schenkingen 

Landelijke collecte 


Merchandising 

Baten uit acties van derden 

Bijdrage Nationale Postcode Loterij 

Overig 

overige baten 

Interest 

Overige baten 

som der baten 

14.542.000 

961.500 

1.800.000 

1.800.000 

485.000 

19.588.500 

3.600.000 

50.000 

3.650.000 

175.000 

86.500 

261.500 

23.500.000 

Besteed aan de doelstelling 





Actievoeren 

Voorlichting 


werving baten 

kosten eigen fondsenwerving 

kosten acties van derden 

Beheer en administratie 

kosten beheer en administratie 

som der lasten 

resultaat 

resUltAAtBestemmIng 

Mutaties in reserves en fondsen: 

reserves 



totaal reserves 

fondsen 

- People that Matter 

totaal fondsen 

9.192.000 

1.758.974 

1.468.458 

1.408.096 

3.425.699 

2.463.375 

674.015 

20.390.617 

4.427.239 

58.011 

4.485.250 

1.137.333 

1.137.333 

26.013.200 

2.513.200- 

23.500.000 

568.000- 

1.789.000- 

2.357.000- 

86 87 

156.200- 

156.200- 

2.513.200- 

BIJlAgen 

BIJlAge 1 

BetrokkenheId BIJ Andere orgAnIsAtIes 

Amnesty nederland ziet samenwerking met externe partijen als een 

nuttig instrument om bepaalde doelstellingen te bereiken. wij zijn ons 

steeds meer bewust geworden van de kansen van samenwerking met 

externe partijen en van de risico’s van een al te sterk isolement. voor 

versterking van de mensenrechtenbeweging in landen van het ‘zuiden’ 

is gelijkwaardige samenwerking met lokale mensenrechtenorganisaties 

bijvoorbeeld onontbeerlijk. de komende jaren zal Amnesty wereldwijd 

meer samenwerkingsverbanden aangaan. 

Zorgvuldigheid bij het kiezen van samenwerkingspartners is echter 

geboden. We wegen per geval de voordelen van samenwerking af 

tegen de risico’s, waaronder de kans op imagoschade en mogelijke 

bedreiging voor onafhankelijkheid en onpartijdigheid. In 2010 

worden hiervoor duidelijker richtlijnen opgesteld. Bijdragen van 

nationale overheden voor onderzoek en actie zijn uitgesloten. 

Voor internationale projecten met een educatief doel zijn dergelijke 

bijdragen wel mogelijk. 

overzIcht externe sAmenwerkIng In 2009* 

Coalities 

Amnesty International Nederland doet mee aan: 

• Campagne ‘EEN’ 

• Coalitie ‘Kinderen horen niet in vreemdelingenbewaring’ 

• Control Arms Campaign 

• Irak coalitie 

• Nederlandse Cluster Munitie Coalitie 

• Nederlandse Coalitie Tegen Gebruik van Kindsoldaten 

• Meldpunt Asielzoekers met Psychische Problemen (MAPP) 

• Schone Kleren Campagne 

Platforms 

Amnesty International Nederland maakt deel uit van: 

• Breed Mensenrechten Overleg 

• Breed Mensenrechten Overleg Nederland 

• Breed NGO overleg Indonesië 

• Bangladesh Overleg Mensenrechten (BOOM) 

• Colombia platform 

• Cuba platform 

• MVO-Platform 

• Nederlands Platform Millenniumdoelen 

• Platform Internationale LGBT Emancipatie (PILE) 

• Platform Mensenrechteneducatie 

* Betreft alleen de afdelingsoverstijgende en/of omvangrijke (> € 10.000 per jaar) externe samenwerking in het jaar 2009. 

Institutionele samenwerkingsverbanden 

Amnesty International Nederland werkt samen met: 

• ACAT Nederland 

• FNV Mondiaal, Milieudefensie, Oxfam Novib inzake Eerlijke 

Bankwijzer 

• FNV, Free Voice, ICCO, Kerk in Actie en NIZA inzake Zimbabwe Watch 

• Free Voice inzake Dag van de Persvrijheid 

• Hivos, IKV Pax Christi en Oxfam Novib inzake Bridging the Gulf 

• I KV Pax Christi inzake human security en mensenrechten voor 

burgers in fragiele staten 

• Lawyers 4 Lawyers 

• Nationaal Comité 4 en 5 mei 

• Peace Brigades International 

• Rechters voor Rechters 

• Stichting Movies that Matter 

Samenwerking gericht op dienstverlening 


• Dutch Dialogue Marketing Association (DDMA) 

• Lowlands 

• Nederlandse Vereniging van Fondsenwervende Organisaties (VFI) 

• Pinkpop 

Samenwerking met zuidelijke partners 


• Belarus Helsinki Comittee 

• Kontras (Indonesië) 

• Liberia Watch for Human Rights 

• Northern Uganda Partnership for Human Rights 

• Saratov Crisis Center (Rusland) 

• Sierra Leonean Human Rights Coalition ‘Accessing Justice in 

Rural Sierra Leone’’ 

• Viasna (Wit-Rusland) 

• Women Coalition ‘Equal Rights for All’ (Bosnië) 

Samenwerking met nationale Amnesty-afdelingen 

Amnesty International Nederland werkt vooral samen met: 

• Amnesty International Denemarken 

• Amnesty International Filipijnen 

• Amnesty International Griekenland 

• Amnesty International Israël 

• Amnesty International Kroatië 

• Amnesty International Marokko

BIJlAgen 

• Amnesty International Mauritius 

• Amnesty International Nieuw-Zeeland 

• Amnesty International Oekraïne 

• Amnesty International Polen 

• Amnesty International Russia Resource Centre 

• Amnesty International Turkije 

• Amnesty International Tsjechië 

• Amnesty International Vlaanderen 

• Amnesty International Zuid-Afrika 

Samenwerking gericht op financiering 

Amnesty International Nederland krijgt financiële steun van: 

• Adessium Foundation 

• ASN Bank 

• Flexiplan 

• Hartstra Stichting 

• Hivos 

• KICI 

• Nationale Postcode Loterij 

• Triodos Bank 

88 89 

BIJlAgen 

BIJlAge 2 

marktonderzoek en -analyse 

Actie 

Actieve Achterban 

marketing 

Uitgeverij, productie en educatie 

clUster 

commUnIcAtIe en cAmpAgnes 

directiesecretariaat 

coördinator advertising 

dIrectIe 

clUster 

mensenrechtenBeleId 

politieke zaken en persvoorlichting 

landen en 

Internationale 

projecten 

clUster 

Interne BedrIJfsvoerIng 

Beheer 

programma’s financiën en control 

Informatietechnologie 

ledenadministratie 

personeel en organisatie

...Amnesty doet onderzoek en voert 

ActIe gerIcht op het tegengAAn en 

stoppen vAn ernstIge schendIngen 

vAn Al deze rechten. 

90 91 

De ambassadeur van de Democratische Republiek Congo 

neemt 138.953 handtekeningen in ontvangst onder de oproep: 

Stop Geweld tegen Vrouwen (zie H.1.6). 

© AI / Jorn van Eck

colofon 

© Amnesty International afdeling Nederland 

Postbus 1968 

1000 BZ Amsterdam 

Telefoon: (020) 626 44 36 

F (020) 624 08 89 

E amnesty@amnesty.nl 

I www.amnesty.nl 

Giften: Rabobank 1224.66.845 

Het werk van Amnesty International wordt mede mogelijk gemaakt 

door de Nationale Postcode Loterij. 

Amnesty International Nederland streeft naar een sterk, helder en 

transparant Jaarverslag. Uiteraard zijn wij daarbij zeer geïnteresseerd 

in de mening van de lezer. U kunt uw reactie op dit 

Jaarverslag e-mailen naar: amnesty@amnesty.nl. 

Ontwerp en opmaak SAZZA, Amsterdam 

Juni 2010

AMNESTY lNTERNATlONAL AFDELlNG NEDERLAND ... - CBF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?