Pier Nabuurs - Vastberaden gouddelver - Vno Ncw

46
Portret Tekst: Joop Daggers, foto’s: Ton Poortvliet
Pier Nabuurs - Vastberaden
De metamorfose is voltooid: van een stoffig
overheidsinstituut ontwikkelde het Arnhemse
kemA zich tot een internationaal kennisbedrijf in
energieinnovatie. elektrotechnicus Pier Nabuurs
gaf het laatste zetje. “mensen hebben mij nooit
in paniek gezien.”
Een fijne, gezellige kerel, goudeerlijk, toegankelijk, betrokken,
intelligent, vasthoudend. Een superbaas. Misschien
vroegen we het aan de verkeerde mensen, maar in zijn omgeving
valt over Pier Nabuurs (59) nauwelijks een onvertogen
woord. Ja, hij kan héél kwaad worden en iemand ‘zakelijk
de kop inslaan’. Maar die opvliegendheid past uitstekend
in het karakter van de gemoedelijke Brabander, zeggen
vrienden. Temperamentvol, heet het dan. En wat bij een
ander korzelig of kortaf zou heten, is bij Nabuurs ‘vriendelijk
kordaat’.
Met uw imago zit het wel goed, meneer Nabuurs.
“Maar dit is wel wat veel van het goede. Er zitten ook andere
kanten aan mij. Ik ben erg ongeduldig en kan inderdaad
soms onevenredig kwaad worden. Iemand die zijn afspraken
niet nakomt, wil ik nog wel eens de huid volschelden. Ik ben
nu eenmaal heel expressief; als ik het zakelijk met iemand
oneens ben, gebruik ik dezelfde woorden als in privésituaties.”
En dat geldt niet alleen voor het taalgebruik van de kema­
directeur. Hij is sowieso ‘slordig in het scheiden van zakelijk
en privé’. “Ik ben niet iemand die de deur achter zich dichttrekt
en het werk dan helemaal loslaat.” Van maandag ochtend
vroeg tot vrijdagavond is hij er voor de zaak. Inclusief lange
reistijden, want hij forenst (met chauffeur) bijna dagelijks en
ook vaak nog in de weekenden tussen zijn huis in Antwerpen
en het kantoor in de Arnhemse bossen. Het eerste uur gaat op
aan scheren, koffie, een appeltje en de krant, en dan begint
zijn werkdag. Hij weet heus wel dat hij buiten die lange
dagen ook andere dingen moet doen, maar: “Ik ben daar niet
zo goed in. Mensen zeggen wel eens tegen mijn vrouw: ‘die
Pier van jou is ook altijd maar aan het werk’. Zij zegt dan: ‘daar
kan hij ook niks aan doen, het is nu eenmaal zijn hobby.’ Ik
prijs me gelukkig met een vrouw die dat begrijpt.”

gouddelver
Maar soms is er ook onbegrip. Laatst nog, tijdens een gezinstripje
naar de Verenigde Staten. “Mijn vrouw en onze drie
dochters zijn altijd gewend geweest om met z’n vieren te
beslissen over wat ze gingen doen. En daar was ik ineens,
dacht ook dat ik wat te vertellen had. Dat leidde tot conflicten.
Het heeft me aan het denken gezet: blijkbaar heb ik niet
altijd goed geweten waar hun interesses liggen.”
Keurmerk Hij trad aan bij kema in 2002. “Op een bepaald
moment doe je weer eens iets”, zegt hij daar zelf over. “Ik was
52 jaar en stond voor een tweesprong: oud worden bij Océ
of nog een stap zetten.” Het werd dat laatste, waarmee hij
kema na Philips en Océ als derde werkgever aan zijn cv kon
toevoegen. Het Arnhemse instituut, van oudsher bekend
van het keurmerk voor elektrische apparatuur, zat midden
in de transitie naar een onafhankelijk, commercieel energieadvies­,
test­ en certificatiebedrijf. Er lag een strategische
nota die precies omschreef waar het met het bedrijf naartoe
moest, maar dat was het dan ook. Veel beweging leek er nog
niet te zijn. Nabuurs: “Binnen de bedrijfscultuur was men
niet gewend om achter commerciële opdrachten aan te gaan.
Ik wist dat we hier goud in handen hadden, maar de grote
vraag was: hoe laten we het glanzen? Het ís er, hier vlak voor
mijn neus. Ik zág het, maar kon er niet bij.”
Hoofdbrekens heeft het hem gekost, maar uiteindelijk vond
hij de oorzaak. Die lag in de financiering, die in het monopolistische
tijdperk voor kema nooit een probleem was geweest.
“De poet hoefde alleen nog maar verdeeld te worden.
Dat betekende feitelijk dat je buurman je concurrent was. Er
stonden hoge muren tussen groepen en afdelingen. De interne
concurrentie heeft wantrouwen gewekt, terwijl het
nieuwe kema juist teamgevoel nodig had. Toen we de oorzaak
eenmaal hadden, konden we het ook oplossen.”
Niet dat het meteen van een leien dakje ging. De reorganisatie
die hij in zijn eerste jaren als ceo afrondde, kwam met
horten en stoten tot stand. Er moesten mensen weg en dat
doet nu eenmaal pijn. Maar in het hele proces voelde hij
naast angst ook altijd veel steun in de organisatie, die ervan
doordrongen was dat er zonder deze ommezwaai wellicht
helemaal geen toekomst was voor kema. “Natuurlijk hou je
altijd ontevreden mensen. Dat zijn voornamelijk degenen
die altijd gedacht hadden dat de company van hen afhing.
Maar mijn credo is: de onmisbaren liggen op het kerkhof.”
Nuchter en zelfbewust kijkt hij terug op die moeilijke eerste
jaren. De cashflow liet het afweten, de markt zakte in. Op het
dieptepunt was er niet eens genoeg geld meer om de salaris­
e
FORUM 2 OktObeR 2008 47
Pier Nabuurs werkt al jaren
in Arnhem, maar woont
nog steeds in Antwerpen,
een stad waar hij weg
van is. Een van de hoogtepunten
noemt hij het
nieuwe Paleis van Justitie.
“Dat is voor mij een echt
landmark van verandering”

48
FORUM 2 OktObeR 2008
‘ Iemand die zijn afspraken
niet nakomt, wil ik nog wel
eens de huid volschelden’
sen te betalen. Nabuurs belde zijn financieel directeur tijdens
diens skivakantie letterlijk van de berg. Thuis op de
bank werden alle cijfers keer op keer bestudeerd. Uiteindelijk
sprongen de aandeelhouders bij, maar de rand van de
afgrond was angstig dichtbij gekomen. Nabuurs vertrekt
geen spier als hij eraan terugdenkt. “Ik heb er best wel eens
een keer wakker van gelegen, maar zeker niet structureel. Ik
heb altijd vertrouwen gehad dat dit de juiste richting was. De
mensen hebben mij nooit in paniek gezien.”
Toen het ‘kema­bootje’ naar de zin van Nabuurs op orde was,
trok ook de markt aan. Dat leidde tot een kwadratische versnelling;
het bedrijf werd, ook internationaal, een speler van
betekenis. Trots is de directeur vooral op het gegeven dat
kema als een echt bedrijf wordt gezien. De prestigieuze
China Trade Award en de nominatie voor de Koning Willem
i Prijs vormen een mooie bevestiging, maar Nabuurs
vermeldt ook graag het verminderde personeelsverloop.
“Terwijl je van de ene groep afscheid neemt, moet je de mensen
die blijven natuurlijk wel aan je binden. Het verhaal over
Vijf stellingen voor Pier Nabuurs
Subsidie is de doodsteek voor innovatie.
“Over het algemeen wel. Als je zelf geen financiële bron kunt aanboren, heb je geen goede
business case. Ik zie meer in het verstrekken van ontwikkelkredieten of kennisvouchers.
Die brengen veel meer tot stand, want ze gaan uit van de vraag van bedrijven en niet van
de grillen van de overheid.”
De Nederlandse politiek is een soort reality soap geworden.
“Dat gaat me net wat te ver, zo erg is het niet. Maar natuurlijk denk ik weleens: ‘Waar zijn
die mensen in godsnaam mee bezig?’”
De universiteit is geen adviesbureau.
“Inderdaad. De kennis van door de samenleving gefinancierde universiteiten zou om niet
voor iedereen beschikbaar moeten zijn. Nu richten hoogleraren hun eigen commerciële
adviesclubjes op en gaan ze hun kennis verkopen aan de hoogste bieder. Dat klopt niet,
we hebben daar al een keer voor betaald.”
Hoe erger de stress, des te slechter ik golf…
“… en des te onbehóuwener ik golf. Over het algemeen ken ik alleen maar slechte dagen
met golf, maar na een zware werkdag is het nog veel erger. En als het dan niet gaat zoals ik
wil, dan word ik ook nog eens kwaad op mezelf.”
De lange termijn is uit het zicht verdwenen.
“Ja, en daar maak ik me grote zorgen over. Zowel politici als bestuurders zijn gefixeerd op
de korte termijn. Daar worden ze door de media of door aandeelhouders ook op afgerekend.
We hebben behoefte aan mensen met een visie die niet op snel persoonlijk gewin is
gebaseerd en zowel de korte als de lange termijn dient.”
de nieuwe strategie zijn we overal persoonlijk gaan vertellen.
Het tachtigjarig bestaan hebben we met het hele bedrijf
gevierd. Met alle collega’s, ook in Australië, ook in Columbia.
Mensen zijn onze business, ik moet dus constant met hen
bezig zijn.”
Durpke Zijn betrokkenheid bij de mensen om hem heen
stamt onmiskenbaar uit zijn jeugd. Als katholieke boerenzoon
groeide hij op in de vertrouwde omgeving van het
Brabantse durpke Mill. Met z’n ouders, drie broers en twee
zussen vormde hij naar eigen zeggen een klein gezinnetje;
de buren hadden dertien kinderen. De dorpsjeugd klitte bij
elkaar op een als sportveld ingericht weiland van de familie
Nabuurs. Pa en opa waren actief in het lokale verenigingsleven,
de huiselijke sfeer tijdens de kaartavonden van vader
herinnert Pier zich als de dag van gisteren. Dat leven in zo’n
kleine ons­kent­ons­gemeenschap vormt je sociaal, zegt
hij. Voor zijn persoonlijke ontwikkeling kon hij echter niet
anders dan zijn hielen lichten. Het slimme jochie onderscheidde
zich, niet alleen thuis en op school, maar ook in
de kerk. Als misdienaar werd hij steevast ingedeeld bij de
huwelijks­ en uitvaartdiensten. Pochen met zijn gaven heeft
hij nooit gedaan. “Het is niet iets waar ik trots op ben, het is
iets dat ik gekregen heb. Het geeft me de verantwoordelijkheid
om iets goeds te doen met dat talent.” Maar misschien is
die relativering pas later gekomen, want later in het gesprek
zegt hij: “Als ceo van een bedrijf met zoveel wetenschappers
weet je één ding zeker: je bent niet het slimste jongetje van
de klas.”

U kwam terecht op een internaat in Sint Michielsgestel. Hoe dat
zo?
“Geloof me, voor iemand die naar het gymnasium wilde was
er in de buurt verder niet veel. Het internaat stond bekend
als een open school. Dat heeft me altijd erg aangesproken. En
ik wilde priester worden.”
Priester? Als ventje van twaalf? Waar was de piloot in u, de brandweerman?
“Ja, daarover heb ik me later ook wel verwonderd. Ik denk
dat het te maken had met de status van een priester binnen
onze gemeenschap. Op mijn veertiende wist ik wel dat ik het
niet zou doorzetten, maar ik had het erg naar mijn zin op het
internaat, dus heb ik het gymnasium daar lekker afgemaakt.
Ach, ik was toen natuurlijk ook nog lang niet zo eigenwijs als
nu.”
U bent een eigenwijze baas?
“Soms wel, ja. Dat moet hier ook wel, want wetenschappers
hebben de neiging overal een mening over te hebben en elke
conclusie kritisch te benaderen. We zijn geen democratie, ik
zit hier uiteindelijk om de beslissing te nemen. Soms moet
ik zeggen: ja, ik heb je gehoord, maar ik kies toch voor een
andere richting.”
Geen man dus van eindeloos zoeken naar het ultieme compromis.
“Een compromis is vaak niet de beste uitweg. Als de een om
vijf uur wil eten en de ander om zeven uur, dan kun je wel
voor zes uur kiezen maar dan zijn beide partijen onte vreden.”
Curriculum Vitae
1949 Geboren in Mill (Noord-Brabant)
1969 Studies Elektrotechniek en Telecommunicatie,
Tu Eindhoven
1978 In dienst bij Philips Electronics
1983 Diverse functies bij Océ
2002 Bestuursvoorzitter bij kEMA
kema is succesvol door de storm geloodst. Nieuwe fase, nieuwe
baas?
“Ik heb niet het gevoel dat ik al over datum ben, maar ik zal
dit ook geen vijf jaar meer doen. Afgesproken is dat ik op
mijn 62ste met pensioen ga en daar houd ik me aan. En anders
heb ik thuis wel iemand zitten die me daaraan houdt.”
En dan?
“Dingen oppakken waar ik nu niet aan toe kom. Fotografie.
Boeken lezen. Samen reizen en ook echt eens wat zíen. Er
zijn voor mijn dochters. En hier en daar nog wat adviseren,
anderen helpen. Ik wil voorkomen dat ik elke dag naar de
Albert Heijn moet gaan lopen. Gelukkig mag ik ook niet mee
met mijn vrouw, want ik kom toch nooit verder dan het
wijnrek.” y
FORUM 2 OktObeR 2008 49