Politieke satire, wat moet je ermee? - Erasmus University Thesis ...

Kritiek op het geïnformeerd burgerschap
Het idee van geïnformeerd burgerschap is mooi, maar in de huidige politieke en
maatschappelijke context niet meer haalbaar. Er hebben diverse maatschappelijke en politieke
ontwikkelingen plaatsgevonden die er voor hebben gezorgd dat het geïnformeerd burgerschap zowel
theoretisch als empirisch onhoudbaar is. Er zijn drie redenen waarom het model onrealistisch is, er is
te veel politieke informatie, de informatie is te irrelevant en de informatie is te eenzijdig (Aalberts,
2006).
Tegenwoordig is er meer politieke informatie beschikbaar dan ooit (Manin, 1997). De
nieuwsmedia moeten zich meer inspannen om alle informatie te verstrekken en de burgers moeten
zich meer inspannen om zich volledig te informeren. Daarbij komt dat steeds meer
overheidsinformatie niet openbaar wordt besproken en dus niet toegankelijk is voor de nieuwsmedia
(Graber, 2003). Deze informatie kan niet aan het grote publiek verstrekt worden. Het wordt burgers
bijna onmogelijk gemaakt om zich gedetailleerd te informeren (Graber, 2003).
Niet alleen de hoeveelheid politieke informatie is een probleem, ook de inhoud van deze
informatie is een probleem. Veel politieke informatie is niet relevant genoeg voor de burgers (Devos,
2006). Dit is helemaal het geval voor jongeren, ze hebben niet veel met politiek te maken en
daardoor is het voor hun dagelijks leven niet relevant. De informatie waarover jongeren wel
beschikken kunnen ze slechts in beperkte mate gebruiken aangezien ze slechts in beperkte mate
politiek actief zijn. Omdat er zoveel irrelevante informatie beschikbaar is, beperken zowel de media
als de burgers zich tot een aantal politieke thema’s die ze interessant vinden en die dichterbij het
dagelijks leven staan (De Beus, 2001; Devos, 2006) .
Er is dus een overschot aan irrelevante politieke informatie (Devos, 2006). Alsof dat nog niet
genoeg is, geeft het model van geïnformeerd burgerschap een eenzijdige invulling aan politieke
informatie. Rationele en politiek inhoudelijke informatie tellen mee in het model. Het probleem is
dat de Nederlandse bevolking hun politieke beslissingen niet meer neemt op basis van rationele en
politieke inhoud. De Nederlandse politieke partijen verschillen volgens Slotboom en Verkuil (2010)
minimaal op ideologisch gebied, maar meer op het gebied van presentatie en imago (Brants & van
Praag, 2005; Manin, 1997). Dit heeft tot gevolg dat uitstraling, persoonlijkheid en emoties steeds
meer meespelen bij het maken van politieke keuzes (Slotboom & Verkuil, 2010). Dit is niet verwerkt
in het model van geïnformeerd burgerschap.
Het model van geïnformeerd burgerschap is dus enigszins achterhaald en helemaal in het
geval van jongeren. Jongeren voldoen simpelweg niet aan de eisen die dit model stelt. Het ideaal van
geïnformeerd burgerschap is dus niet geschikt om te gebruiken in dit onderzoek waarin de
betekenisgeving van jongeren aan politiek een belangrijke rol speelt. Het is beter om te onderzoeken
13