30.09.2013 Views

FGPAntwerpen - Federale politie

FGPAntwerpen - Federale politie

FGPAntwerpen - Federale politie

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>FGPAntwerpen</strong><br />

TRIM-CRITERIA<br />

‘Het toekennen van een dossier<br />

wordt steeds afgetoetst aan de<br />

TRIM-criteria. Op verschillende fora<br />

wordt deze toetsing opgevolgd.’<br />

SOCIALE FRAUDE<br />

‘Men kan hier zoals bij de BTW-carrousels<br />

spreken van “plofvennootschappen”, die<br />

op korte tijd een intensieve, soms virtuele<br />

activiteit kennen.’<br />

2011-2012<br />

HAVEN<br />

‘Er konden verschillende<br />

inbeslagnames worden gelinkt aan<br />

criminele organisaties, waaronder<br />

een recordvangst van 8 ton cocaïne.’


Inhoud - FGP Antwerpen 2011-2012<br />

VOORWOORD<br />

3 | Stanny De Vlieger<br />

Dirjud<br />

INTERVIEW<br />

4 | Brice De Ruyver<br />

RECHERCHE<br />

8 | TRIM-criteria<br />

10 | Task force<br />

‘diefstallen in<br />

woningen’<br />

14 | SOFRA – Sociale<br />

fraude<br />

18 | Aanbevelingen<br />

Comité P – Annick<br />

Van Uytsel<br />

23 | Beheer van<br />

Onderzoeken<br />

24 | Itinera<br />

26 | Salduz<br />

INTERNE WERKING<br />

28 | Teamworkdagen<br />

30 | Inlooptraject<br />

32 | Project<br />

Medewerker<br />

34 | Bomb Scene<br />

management<br />

37 | Geweldsbeheersing<br />

59 | Personeel<br />

GESPECIALISEERDE<br />

STEUN<br />

40 | Image – dump CCU<br />

42 | TAM-netwerk<br />

MARKANTE DOSSIERS<br />

7 | Chips<br />

9 | Killing field<br />

12 | RX<br />

22 | Umbrella<br />

25 | Cilinder<br />

31 | Fabel<br />

33 | Schoudertas<br />

36 | Zorro<br />

55 | Gobelijn<br />

56 | Jonagold<br />

HAVEN<br />

44 | Interview Norbert<br />

Somers – Douane<br />

2<br />

SAMENWERKING<br />

FEDERALE POLITIE<br />

46 | SPN<br />

47 | SPC<br />

48 | LPA<br />

49 | WPR<br />

SAMENWERKING<br />

LOKALE POLITIE<br />

50 | Roger Moorthamer –<br />

Nieuwe LVA<br />

52 | Samenwerking<br />

Prostitutieteam<br />

LABO<br />

57 | Sporenviewer<br />

58 | Labo Fit<br />

AIK<br />

60 | Tijdlijn<br />

SLOTWOORD<br />

63 | Ronald P. Comers<br />

FBI


FGP Antwerpen,<br />

slagkrachtige realisaties<br />

zijn het einddoel<br />

In de uitgave 2009-2010 schreef ik over de<br />

bewogen periode voor de federale gerechtelijke<br />

<strong>politie</strong> Antwerpen. Ik doelde toen op het<br />

organisatorische aspect van de grootste Vlaamse<br />

FGP, met mezelf als gerechtelijk directeur, samen<br />

met alle collega’s. 2011-2012 bracht op dat vlak<br />

een relatieve rust, we moesten immers de<br />

operationele resultaten kunnen plukken van de<br />

hervormingsinspanningen. En dat deden we ook.<br />

Verderop treft u cijfermateriaal en casussen aan<br />

die aantonen wat wij presteerden, hoe wij de<br />

georganiseerde criminaliteit tot op internationaal<br />

niveau klappen toedienden, dit alles met tal van<br />

partners in een streven naar een meer veilige<br />

maatschappij. Mijn dank gaat dan ook in eerste<br />

instantie uit naar de eigen medewerkers die<br />

deze politionele successen neerzetten, en vaak<br />

justitieel gevolgd zijn in uitspraken. Daarvoor<br />

doen we het, slagkrachtige realisaties zijn het<br />

einddoel!<br />

De afgelopen twee<br />

jaar toonden ons hoe<br />

complex ondersteunende<br />

processen voor het<br />

eigenlijke <strong>politie</strong>werk al<br />

zijn en nog meer worden.<br />

“<br />

Ook het steeds uitdeinende internationaal<br />

karakter, de hoogtechnologische vooruitgang<br />

van criminaliteit, de complexiteit van onze<br />

multiculturele samenleving en haar regelgeving,<br />

het zijn maar enkele aspecten die aan een<br />

(federale gerechtelijke) <strong>politie</strong> eisen stellen,<br />

waarbij menig collega de lippen boven water<br />

tracht te houden.<br />

Bijkomend, door management gedreven<br />

optimalisatieprocessen geven nog weinig<br />

ademruimte aan de leden van FGP Antwerpen:<br />

‘de citroen wordt steeds verder uitgeperst en we<br />

zijn zelf genoodzaakt om hier en daar partjes<br />

van het fruit weg te snijden’. Collega’s worden<br />

dan ook weinig tijd gegund om te wennen aan<br />

3<br />

Stanny De Vlieger<br />

In tijden van budgettaire<br />

crisis, maakt ons<br />

menselijk kapitaal het<br />

verschil.<br />

de nieuwe omstandigheden, procedures en de<br />

steeds schaarser wordende middelen. Met een<br />

slinkende budgettaire ruimte krijgt een overheid,<br />

en dus zo ook de bevolking, een federale<br />

(gerechtelijke) <strong>politie</strong> in de grootorde zoals ze<br />

wordt gefinancierd. Als we al met een return<br />

aan potentieel investment werken, worden deze<br />

middelen niet ter beschikking gesteld zodat<br />

we voortdurend deficitair draaien, niet in het<br />

minst door de onevenredige personeelskost.<br />

Dit statutaire zwaard van Damocles blijvend<br />

verrekenen op investeringen en onze eigenlijke<br />

werking, maakt dat we onszelf oppeuzelen. Met<br />

lede ogen zien we toe hoe de criminaliteit en<br />

criminele organisaties voorsprong nemen, zeker<br />

in hoogtechnologisch opzicht.<br />

We trachten dit te compen seren door ons<br />

menselijk kapitaal en winst in middelen door<br />

opschaling. We kijken dan<br />

ook allen uit naar wat een<br />

optimalisering van de federale<br />

<strong>politie</strong> en de hervorming<br />

van justitie de komende de<br />

jaren kunnen bieden. Naar<br />

human resources toe, als er<br />

nog instroom van nieuwe<br />

krachten is, merken we dat onze nieuwe collega’s<br />

van zeer hoge intrinsieke kwaliteit zijn. Meer dan<br />

ooit is de opgave dan ook de aanwezige know<br />

how over te dragen aan de ‘youngsters’. Ik ben<br />

blij dat we samen het zó prachtige beroep van<br />

rechercheur mogen uitoefenen.<br />

Bij deze jaarwisseling denk ik ook terug aan<br />

het verlies van twee van onze collega’s, alsook<br />

aan de naaste familieleden, waarvan opvallend<br />

veel collega’s afscheid hebben moeten nemen<br />

de laatste twee jaar. Het sterkt ons in de<br />

samenhorigheid die zorgt dat FGP Antwerpen,<br />

ondanks alles, in deze prachtige werkwereld<br />

garant staat voor kwaliteit in handelen en<br />

successen in de komende jaren.


Interview Brice De Ruyver<br />

Brice De Ruyver is doctor in de criminologie<br />

en Gewoon Hoogleraar aan de Universiteit<br />

Gent verbonden aan de Vakgroep Strafrecht<br />

en criminologie en directeur van de<br />

onderzoeksgroep ‘Institute for International<br />

Research on Criminal Policy’. Hij participeert<br />

in verschillende (inter)nationale netwerken<br />

en publiceert rond onder meer drugsbeleid,<br />

georganiseerde criminaliteit en strafrechtelijk<br />

beleid. Hij was expert in verschillende Belgische<br />

parlementaire onderzoekscommissies, namelijk<br />

rond mensenhandel, drugsbeleid en de affaire<br />

Dutroux. Van april 2000 tot maart 2008 was<br />

hij veiligheidsadviseur van de Eerste Minister.<br />

In opdracht van de Europese Commissie en<br />

verschillende Belgische ministeries leidde hij<br />

meer dan 100 onderzoeksprojecten op het vlak<br />

van het drugsbeleid, het strafrechtelijk beleid,<br />

het <strong>politie</strong>beleid en het veiligheidsbeleid. Hij is<br />

lid van het Wetenschappelijk Comité van het<br />

European Monitoring Centre for Drugs and Drug<br />

Addiction en sinds januari 2010 coördinator van<br />

de Algemene Cel Drugs. Hij maakt ook deel uit<br />

van de werkgroep ‘Optimalisering van de federale<br />

<strong>politie</strong>’, met Willy Bruggeman als voorzitter.<br />

4<br />

Wat vindt u de sterkhouder van FGP Antwerpen<br />

van de afgelopen twee jaar?<br />

De Ruyver: Ik heb natuurlijk de totaliteit van<br />

FGP Antwerpen niet in beeld. Als ik aan FGP<br />

Antwerpen denk, dan denk ik toch vooral aan<br />

de mensen van de afdeling Drugs, omdat ik<br />

daar onderzoeksmatig het meeste contact<br />

mee heb. Op dat vlak moet ik zeggen dat ik<br />

vind dat er de laatste twee jaar een heel goede<br />

ontwikkeling gaande is. Ik kan mij niet van de<br />

indruk ontdoen dat er perioden geweest zijn<br />

dat, allicht door capaciteitsproblemen, men<br />

toch wel zaken heeft moeten laten lopen,<br />

terwijl de ontwikkeling van de fenomenen<br />

aantoont dat Antwerpen toch een bijzonder<br />

grote gevoeligheid heeft. Dit omwille van de<br />

Haven enerzijds en de grootstedelijke functie<br />

anderzijds. De import van vooral cocaïne en de<br />

pré-precursoren, vereist een goede afstemming<br />

met andere partners, zoals de douane en de<br />

havenautoriteiten. Daarnaast zit Antwerpen<br />

met die grootstedelijke functie. Antwerpen is<br />

de eerste grote stad die dicht bij Nederland ligt,<br />

wat in de drugsproblematiek toch een zekere<br />

betekenis heeft. Antwerpen fungeert, en zal


nog meer fungeren, als distributiecentrum<br />

binnen de aanbodketen. De case-load voor FGP<br />

Antwerpen is dus niet te onderschatten.<br />

“<br />

Antwerpen fungeert als<br />

distributiecentrum binnen<br />

de aanbodketen.<br />

Ik hecht veel belang aan de aanpak van het<br />

drugsfenomeen. Ook al is het zo dat de cocaïne,<br />

die België binnenkomt, voor 90 à 95% bestemd<br />

is voor de Nederlandse hub, dan nog is het niet<br />

leuk dat we internationaal om de haverklap<br />

vernoemd worden als draaischijf voor de<br />

drugssmokkel.<br />

Hoe ziet u de evolutie naar grotere<br />

arrondissementen en specifiek de rol van<br />

Antwerpen in deze?<br />

De Ruyver: Een schaalvergroting mag nooit<br />

een doel op zich zijn, maar enkel een middel<br />

om een betere dienstverlening en een meer<br />

kwalitatieve <strong>politie</strong>zorg te bekomen. Dat is de<br />

toetssteen. Laat een schaalvergroting ons toe<br />

om efficiënter en effectiever te gaan werken?<br />

Dat is voor mij de cruciale vraag en zoja,<br />

vanaf welk niveau of op welk niveau. Iedereen<br />

kan zich wel iets voorstellen bij de positieve<br />

effecten die het gevolg zullen zijn van een<br />

schaalvergroting. Ik doel hier op een verbetering<br />

van de werkprocessen en de overhead,<br />

waarbij bepaalde taken, die momenteel door<br />

27 verschillende FGP’s worden uitgevoerd,<br />

gebundeld worden. Dat is ongetwijfeld zinvol,<br />

maar dan spreek ik enkel over dat aspect in het<br />

verhaal.<br />

Een ander aspect is het feit dat we binnen<br />

een bepaald, uitgetekend concept werken (cfr.<br />

Octopus-akkoord). Ook daar moet rekening mee<br />

worden gehouden. We hebben een concept<br />

van geïntegreerde werking, die niet enkel<br />

horizontaal, maar ook verticaal werkt. Concreet<br />

is het van groot belang dat we een goede<br />

verticaal geïntegreerde werking hebben tussen<br />

onze federale en lokale component, zéker in een<br />

stad als Antwerpen. Veel actoren zijn vragende<br />

partij voor een schaalvergroting in Antwerpen,<br />

5<br />

maar een goede verticale integratie is een<br />

voorwaarde om dit te laten slagen. Natuurlijk<br />

moet je rekening houden met de specificiteit<br />

van het grootstedelijke verhaal. De provincie<br />

Antwerpen en het toekomstig arrondissement<br />

Antwerpen heeft natuurlijk verschillende<br />

gerechtelijke arrondissementen, die je niet<br />

zomaar op dezelfde manier kan behandelen<br />

als de grootstad Antwerpen. De situatie is<br />

al anders voor Mechelen, maar absoluut<br />

anders voor Turnhout. Ook zij hebben recht op<br />

kwalitatieve en gespecialiseerde <strong>politie</strong>zorg.<br />

Het is mijn overtuiging dat dit altijd maatwerk<br />

moet zijn. Om maatwerk mogelijk te maken,<br />

is het eigenlijk niet wenselijk dat diegene<br />

die stuurt in Turnhout en Mechelen, dezelfde<br />

persoon is als deze die stuurt in Antwerpen.<br />

Dit maatwerk impliceert een aangepaste<br />

organisatie en impliceert ook dat iedereen in<br />

die organisatie zich aanpast, zowel politioneel,<br />

maar ook justitieel. Dan denk ik dat we eigenlijk<br />

in een situatie gaan komen die niet zoveel zal<br />

verschillen van de huidige situatie, met dien<br />

verstande dat je én bij justitie én bij <strong>politie</strong> door<br />

die schaalvergroting de werkprocessen beter<br />

kan stroomlijnen en de overhead drastisch kan<br />

reduceren.<br />

“<br />

Door schaalvergroting kan<br />

men de werkprocessen<br />

beter stroomlijnen en<br />

de overhead drastisch<br />

reduceren.<br />

Uit uw verhaal blijkt welk scenario, inzake de<br />

schaalvergroting, uw voorkeur uitdraagt, maar<br />

kan u concreet stellen welk u het meest ideale<br />

scenario lijkt?<br />

De Ruyver: Er zijn een aantal scenario’s<br />

mogelijk m.n. 1 dirjud met 3 entiteiten m.n.<br />

Antwerpen, Turnhout en Mechelen, enkel<br />

de ondersteunende diensten centraliseren<br />

en de werking van de operationele diensten<br />

ongewijzigd laten, 1 centrale FGP, zonder<br />

lokale verankerpunten, 3 antennes, maar<br />

de gespecialiseerde onderzoeken centraal<br />

behouden, zoals bv. Ecofin en 1 centrale


FGP, maar met antennes in functie van een<br />

stedelijk beleid. Mijn voorkeur gaat naar het<br />

centraliseren van de ondersteunende diensten,<br />

maar het operationele aspect behouden zoals<br />

het is. In het Antwerpse verhaal zie ik geen<br />

andere mogelijkheid. Er zijn ook gerechtelijke<br />

arrondissementen die geen enkele grootstad<br />

hebben, zoals bv. Limburg. Hasselt kan je met<br />

de beste wil van de wereld niet vergelijken<br />

met Antwerpen. Deze stad heeft een andere<br />

grootorde en de fenomenen dus ook. Hier is<br />

mogelijk om ook het operationele aspect te<br />

centraliseren.<br />

“<br />

Het is bij schaalvergroting<br />

een evidentie dat men<br />

gaat naar één gerechtelijk<br />

directeur.<br />

Bent u van mening dat de evolutie naar grotere<br />

arrondissementen een verlies aan contact met<br />

de lokale <strong>politie</strong> tot gevolg zal hebben?<br />

De Ruyver: Dit mag nooit het geval zijn. Dat<br />

contact mag nooit worden losgelaten. Het is<br />

wel zo dat de aard van het contact en de wijze<br />

waarop dit moet georganiseerd worden sterk<br />

zal verschillen in meer landelijke gebieden<br />

Brice De Ruyver - Doctor in de criminologie<br />

‘Mijn voorkeur gaat naar het centraliseren van de ondersteunende diensten, maar<br />

het operationele aspect behouden zoals het is. ‘<br />

6<br />

versus de grootstedelijke context. Mechelen<br />

hangt zo tussen deze twee situaties in.<br />

Wordt de functie van Dirco of Dirjud overbodig<br />

en dienen we te evolueren naar één federale<br />

gedeconcentreerde directeur?<br />

De Ruyver: In het kader van het principe<br />

‘éénheid van gezag en éénheid van leiding’ is het<br />

bij een schaalvergroting de evidentie dat men<br />

gaat naar één gerechtelijk directeur. Ik ben van<br />

mening dat de positie van de Dirco, weliswaar<br />

in een geactualiseerde vorm, behouden moet<br />

blijven.<br />

Op bepaalde onderdelen moet er misschien een<br />

verschuiving komen van Dirco naar Dirjud, wat<br />

de Dirco zal toelaten om nog meer het gewicht<br />

te leggen op het faciliteren van de steun. Dat is<br />

cruciaal.<br />

Welke zijn, volgens u, de uitdagingen voor de<br />

toekomst?<br />

De Ruyver: Ik geloof heel sterk in een integraal en<br />

geïntegreerd veiligheidsbeleid. Voor mij is alles<br />

wat er gebeurt door <strong>politie</strong>diensten onderdeel<br />

van een breder verhaal. En het veiligheidsbeleid<br />

is ook meer dan enkel en alleen <strong>politie</strong> en<br />

justitie, maar behelst ook het sociaal weefsel.<br />

De uitdaging ligt er in om die afstemming<br />

beter te organiseren. Specifiek naar de FGP’s<br />

zie ik dat de <strong>politie</strong>hervorming nog steeds niet<br />

volledig verteerd is en dat<br />

er nog steeds een kloof is<br />

tussen collega’s met een<br />

verschillende achtergrond.<br />

Dat zijn voor mij grote<br />

uitdagingen. Men dient<br />

dit probleem voor eens<br />

en voor altijd op te lossen.<br />

Dit kan men niet blijven<br />

voor zich uit schuiven.<br />

De pensioneringsgolf<br />

zal dit voor een stuk<br />

oplossen, maar je mag<br />

niet onderschatten dat<br />

er op die 10 jaar ook<br />

mensen zijn bijgekomen,<br />

die geïnfecteerd werden<br />

met dit gevoel. Bij de<br />

lokale <strong>politie</strong> leeft dit veel<br />

minder.


Chips<br />

Het dossier Chips betreft een dossier mensensmokkel van en door Albanese onderdanen.<br />

De verdachten betroffen twee Roemenen, 1 Bulgaar en 8 Albanezen. Negen verdachten verbleven<br />

zelf illegaal in ons land, de andere twee in het Verenigd Koninkrijk. De organisatie trachtte via<br />

diverse kanalen Albanese onderdanen middels valse Roemeense identiteitskaarten naar het<br />

Verenigd Koninkrijk door te sluizen. Ze maakten gebruik van vrachtwagens, personenauto’s, een<br />

Roemeense toeristenbus en de Eurostar. Om identificatie te bemoeilijken, maakten de verdachten<br />

zelf gebruik van voertuigen met Britse nummerplaten en Britse oproepnummers. Tien verdachten<br />

werden aangehouden, één verdachte staat nog internationaal geseind. Bij de Bulgaarse verdachte<br />

werd een installatie teruggevonden voor de vervalsing van paspoorten. Hetgeen dit dossier<br />

enigszins bemoeilijkte, is het gegeven dat Albanezen legaal in ons land mogen verblijven, als<br />

toerist zonder visum, en dat de illegaliteit slechts begint op het moment dat het grondgebied van<br />

het Verenigd Koninkrijk betreden wordt en het gegeven dat het geld voor de transporten deels<br />

betaald werd in het Verenigd Koninkrijk, deels in 7Albanië<br />

via familie van de verdachten.


TRIM-criteria<br />

Correct omgaan met capaciteit is<br />

iets wat ons al jaren bezighoudt.<br />

Keuzes maken is hier onlosmakelijk<br />

mee verbonden. Alle feiten met<br />

opsporingsindicaties uitrechercheren is<br />

in de huidige maatschappelijke context<br />

onmogelijk. Vandaar dat het begrip<br />

recherchemanagement zeer belangrijk is.<br />

Het sturen van de recherchecapaciteit is<br />

cruciaal om een fenomeen ketengericht<br />

aan te pakken.<br />

De TRIM-criteria<br />

De procureur des konings heeft dan<br />

geoordeeld dat het maken van keuzes<br />

op objectieve criteria dient gebaseerd<br />

te worden, de zogenaamde TRIM-criteria. Dit<br />

TRIM-principe werd reeds in het verleden<br />

toegepast bij financiële misdrijven. De T<br />

staat hier voor Target. Inzake rondtrekkende<br />

dadergroeperingen is het van belang dat de<br />

FGP werkt op dossiers waarin geïdentificeerde<br />

dadergroeperingen voorkomen of op zijn minst<br />

het vermoeden aanwezig is dat er één aan het<br />

werk is. De R staat voor Recuperatie. Kan er<br />

achter de buit gegaan worden? De I staat voor<br />

Impact of m.a.w. zijn de feiten maatschappijontwrichtend?<br />

De M betekent Modus operandi.<br />

Is deze georganiseerd? Is dit een nieuwe vorm<br />

die expertise vraagt? Het toekennen van<br />

dossiers binnen de eigendomscriminaliteit<br />

wordt dus steeds afgetoetst aan deze TRIMcriteria.<br />

Als gevolg hiervan zijn er dus feiten<br />

die hetzij onmiddellijk door FGP worden<br />

opgenomen of lokaal blijven. Bepaalde<br />

misdrijven zullen dan ook, na aftoetsing, niet<br />

meer worden opgenomen. Op verschillende<br />

fora wordt deze toetsing opgevolgd.<br />

Opborrelend fenomeen<br />

Bepaalde misdrijven, die qua modus<br />

plots nieuw blijken te zijn of qua impact<br />

maatschappelijk zeer belangrijk worden,<br />

zouden hierdoor misschien door de mazen van<br />

het net glippen. Om dit te voorkomen werd<br />

8<br />

het begrip ‘opborrelend fenomeen’ in het leven<br />

geroepen.<br />

De verschillende opvolgingsfora<br />

Om zowel de correctheid van de toetsing<br />

van de TRIM-criteria op te volgen, als de<br />

vinger aan de pols te houden voor de<br />

opborrelende fenomenen, zijn er verschillende<br />

opvolgingsfora waar dit gebeurt, zoals onder<br />

meer tijdens het intern recherche-overleg,<br />

het onderzoeksgericht platvorm en het lokaal<br />

recherche-overleg.<br />

Gevolgen<br />

Om tegemoet te komen aan het principe<br />

van TRIM-dossiers, werd binnen de afdeling<br />

Goederen het specialiteitsbeginsel afgeschaft.<br />

Zo werden de specifieke teams, bedrijfskraken,<br />

woninginbraken, betaalkaartenfraude,<br />

heling en voertuigzwendel veranderd in<br />

vier teams die TRIM-dossiers onderzoeken.<br />

Dossiers waarin een bepaalde knowhow,<br />

die aanwezig is, een meerwaarde<br />

betekent, worden natuurlijk logischerwijze<br />

toebedeeld aan het team waar de expertise<br />

voorhanden is. Naast deze vier tactische<br />

teams zijn er ook twee ondersteuningsteams,<br />

enerzijds reactieve ondersteuning (RBO),<br />

anderzijds proactieve ondersteuning (PBO)<br />

De taak van PBO bestaat er o.a. in om bv.<br />

de vinger aan de pols te houden m.b.t.<br />

opborrelende fenomenen. Wat reilt en zeilt er<br />

binnen het arrondissement? Ook het uitwerken<br />

van informatie tot een volwaardig dossier, dat<br />

dan verder wordt uitgerechercheerd, behoort<br />

tot het takenpakket. Zij werken dus meer vanuit<br />

de informatie. RBO daarentegen vertrekt meer<br />

vanuit de feiten, waarbinnen met verschillende<br />

opvolgingsfora afspraken werden gemaakt<br />

om deze op te volgen. RBO volgt dan meer de<br />

geïsoleerde feiten op, die qua modus mogelijk<br />

aan een rondtrekkende dadergroep toebehoort.<br />

Einddoel van dit opzet is dan ook om vooral<br />

ketengericht te werken, op basis van vooraf<br />

gemaakte keuzes en zodoende zo performant<br />

mogelijk te werken.


Killing field<br />

Op 30 april 2011 ontaardde een discussie in café Tornado in een zware schietpartij. Het incident<br />

ging vervolgens op straat verder. Ter plaatse werden 2 dodelijke slachtoffers aangetroffen.<br />

In het belang van het sporenonderzoek werd de volledige Van Arteveldestraat als plaats delict<br />

beschouwd en dus afgesloten. Verschillende ballistische sporen werden vastgesteld. Op de beelden<br />

van de <strong>politie</strong>camera’s waren sommige delen van het incident duidelijk te zien. Het doorgedreven<br />

onderzoek door de afdeling Agressie leidde tot minstens 3 verdachten. Eind juni 2012 werd in<br />

het café een eerste keer een reconstructie uitgevoerd volgens de Salduz-richtlijnen. Twee van de<br />

verdachten ontkennen de feiten. De derde verdachte werd internationaal geseind.


Task force ‘diefstallen in woningen’<br />

Op 1 juli 2011 werd er een intentieverklaring<br />

getekend door de procureur, alle<br />

korpschefs en de gerechtelijk directeur.<br />

Deze visietekst neemt de aspecten van<br />

excellente <strong>politie</strong>zorg als referentiekader<br />

en informatiegestuurde veiligheidszorg<br />

als uitgangspunt.<br />

Zoals het hoort werden er eveneens<br />

doelstellingen opgenomen meer bepaald:<br />

• Optimaliseren van de<br />

informatiehuishouding<br />

• Optimaliseren van het integrale werkproces<br />

conform het draaiboek diefstallen in<br />

woningen<br />

• Bundelen van krachten door het oprichten<br />

van een task force zowel op het preventieve<br />

als het repressieve vlak<br />

• Aansturing en coördinatie van lopende<br />

(gerechtelijke) onderzoeken door het parket<br />

met oog op maximale vervolging<br />

De task force, die eigenlijk organisch<br />

gegroeid is, kan worden gedefinieerd als een<br />

overlegplatform bestaande uit 2 delen, namelijk<br />

een actiegericht uitwisselingsplatform en een<br />

onderzoeksgericht uitwisselingsplatform.<br />

10<br />

De tekst gaat verder op de stand van zaken<br />

met betrekking tot het onderzoeksgericht<br />

uitwisselingsplatform.<br />

Inhoudelijke bezinning<br />

Ongeveer een jaar na de ondertekening van de<br />

visietekst, was de tijd rijp om eens inhoudelijk<br />

te bezinnen over de werking van het<br />

onderzoeksgericht uitwisselingsplatform. Een<br />

evaluatiemoment was ook sowieso gepland in<br />

de visietekst zelf.<br />

“<br />

De task force is een<br />

overlegplatform<br />

bestaande uit 2 delen,<br />

namelijk een actiegericht<br />

en een onderzoeksgericht<br />

uitwisselingsplatform.<br />

Deze bezinning vond plaats in oktober 2012 in<br />

de gebouwen van de luchthaven te Deurne.<br />

Om deze vergadering voor te bereiden werd er<br />

aan alle zones gevraagd om bemerkingen en<br />

verwachtingen kenbaar te maken.<br />

Sectiechef PBO<br />

Wim Van Puyenbroeck<br />

Afdelingshoofd<br />

Goederen<br />

Yves Verheyen


Het overgrote deel van de zones was tevreden<br />

met de huidige werkwijze. Er waren wel vragen<br />

of de controle op de informatiehuishouding<br />

zowel van harde als zachte info niet sneller<br />

kon gaan, zodat er meer tijd overbleef voor<br />

inhoudelijk debat. Het parket is de controle op<br />

de informatiehuishouding echter zeer genegen<br />

en wenst dan ook dat dit zeker behouden<br />

blijft. Er werd echter wel overgekomen om dit<br />

te rationaliseren.<br />

Concrete afspraken<br />

Ook werd overeengekomen om na te gaan<br />

hoe de krachten kunnen gebundeld worden<br />

om het hoofd te bieden inzake opborrelende<br />

fenomenen. Dit blijkt echter niet zo evident<br />

te zijn omdat bij deze afspraken vaak andere<br />

functionaliteiten, bv. interventie, aan te pas<br />

komen. De coördinator ‘diefstallen in woning’<br />

van een zone heeft dan ook vaak geen impact<br />

op de inzet van deze capaciteit. Dit blijft<br />

een heikel punt om flexibel en efficiënt op<br />

integrale wijze een fenomeen aan te pakken.<br />

Ook werd o.a. afgesproken dat er vanuit de FGP<br />

systematisch feedback zal worden gegeven<br />

met betrekking tot dossiers. Deze feedback<br />

werd tot op heden gegeven op het lokaal<br />

recherche-overleg, maar werd nu overgeheveld<br />

naar het forum van het onderzoeksgericht<br />

uitwisselingsplatform.<br />

AIK exploitatie diefstallen<br />

Ilona Van Haandel<br />

11<br />

“<br />

Door maandelijks bij<br />

elkaar te komen is een<br />

geïntegreerde aanpak geen<br />

holle slogan, maar wel een<br />

feit.<br />

Inzake opborrelende fenomenen zal er ook<br />

vanuit de FGP en het AIK feedback komen om<br />

verdere afspraken te maken. Deze afspraken<br />

werden al in het verleden gemaakt, bv. rond de<br />

aanpak van de modus ‘gaatjesboren’.<br />

Nu werd er overeengekomen om de<br />

kluisdiefstallen en de diefstallen van vaste<br />

GPS’en extra te monitoren. Het parket<br />

engageert zich om ook feedback te geven over<br />

vonnissen zodat hier ook lessen uit kunnen<br />

getrokken worden.<br />

Continu verbeteren<br />

Door geruime tijd maandelijks bij elkaar te<br />

komen is een geïntegreerde aanpak geen holle<br />

slogan, maar wel een feit. Ook is het een feit<br />

dat we continu kunnen verbeteren, wat één<br />

van de principes van excellente <strong>politie</strong>zorg is,<br />

dewelke fungeert als referentiekader van deze<br />

aanpak.<br />

Greetje Hofkens


DOSSIER RX<br />

Het dossier RX werd opgestart in oktober<br />

2011 op basis van de informatie dat een<br />

douanier zijn hoedanigheid bij de Antwerpse<br />

douane misbruikte door informatie door<br />

te spelen aan criminele organisaties om de<br />

invoer van cocaïne via de Antwerpse haven te<br />

vergemakkelijken.<br />

Er werden verschillende telefoontaps<br />

opgestart. In februari 2012 krijgen wij douanier<br />

Tim D. in beeld, die criminele organisaties<br />

bijstaat bij de invoer van cocaïne. Tim D.<br />

werkte op de dienst Pre-Arrival bij de douane.<br />

Hij was door zijn functie in de mogelijkheid<br />

om containers, die geselecteerd stonden voor<br />

scanning, te deselecteren, zodat het leek alsof<br />

deze al waren gecontroleerd.<br />

Er werden ook taps gestart op de gekende<br />

nummers van Tim D. en er werden audioopnames<br />

verricht in de woning van Tim D. Al<br />

snel bleek Tim D. de spilfiguur te zijn, die zijn<br />

diensten aanbood aan verschillende criminele<br />

organisaties.<br />

Tim D. is mede-verantwoordelijk voor de invoer<br />

van duizenden kilo’s cocaïne via de Antwerpse<br />

haven. Hij verdiende met zijn criminele<br />

activiteiten honderdduizenden euro’s en liet<br />

zich voor de witwas van deze gelden bijstaan<br />

door een café-uitbater uit het Antwerpse,<br />

Anthony V.D.L.<br />

Tim D. hield er een flamboyante levensstijl<br />

op na. Zo spendeerde hij duizenden euro’s in<br />

de paaldansclub waar zijn vriendin werkte,<br />

betaalde hij diverse plezierreizen naar<br />

Europese steden voor hemzelf en verschillende<br />

vrienden en dit om onder meer Formule 1<br />

wedstrijden bij te wonen. Hij verplaatste zich<br />

vaak met een privé-jet.<br />

In afwachting van de verhuis naar zijn nieuwe<br />

woonst – een luxeloft op het Antwerpse<br />

‘Eilandje’ – verbleef Tim D. enkele weken met<br />

zijn vriendin in de presidentiële suite van<br />

het Radisson Blue Hotel op het Astridplein.


Ondertussen werd zijn loft<br />

ingericht met de duurste<br />

meubels en multimedia.<br />

Na maandenlang onderzoek<br />

bleek dat Tim D. werkte voor<br />

minstens drie verschillende<br />

drugsorganisaties (Turken,<br />

Marokkanen en Serviërs).<br />

In oktober 2012 werden<br />

verschillende huiszoekingen<br />

uitgevoerd bij Tim D. en zijn<br />

kompanen. Er werden twaalf<br />

aanhoudingen verricht.<br />

Tijdens de huiszoekingen werden<br />

diverse wapens aangetroffen,<br />

evenals allerhande munitie,<br />

bivakmutsen, valse douanepassen,<br />

duikersmateriaal, een vacuümmachine, valse<br />

paspoorten en zéér veel documenten m.b.t.<br />

containers en containernummers.<br />

De huiszoekingen gebeurden echter niet zonder<br />

slag of stoot. Tijdens één van de huiszoekingen<br />

verschansten twee gewapende personen zich<br />

in een appartement. Bij de interventie in de<br />

woning werd door één van de verdachten een<br />

vuurwapen op een collega gericht en kon de<br />

betrokkene via de daken van de naastgelegen<br />

woningen ontsnappen. Een <strong>politie</strong>helikopter<br />

werd ingezet, doch de man kon ontkomen. Bij<br />

een andere huiszoeking binnen de ‘Servische<br />

connectie’ verschanste een verdachte zich in<br />

zijn appartement. De gespecialiseerde eenheid<br />

moest de gebarricadeerde deur opblazen, zodat<br />

de man kon worden gearresteerd.<br />

Naar aanleiding van het onderzoek naar het<br />

criminele vermogen van de verschillende<br />

verdachten, werden o.a. volgende zaken in<br />

beslag genomen: ongeveer 500.000 euro op<br />

diverse rekeningen, 100.000 euro aan cash<br />

geld, 125.000 euro op een rekening in Hongarije,<br />

Stanny De Vlieger en Paul Van Tigchelt - Parketwoordvoerder<br />

tijdens de persconferentie naar aanleiding van het dossier RX.<br />

13<br />

een Bentley, een Porsche, dure horloges,<br />

luxemeubelen en multimedia.<br />

In het dossier konden verschillende<br />

inbeslagnames worden gelinkt aan de<br />

criminele organisaties, waaronder een partij<br />

van 2,3 ton, één van 581 kg en één van 267 kg<br />

en last but not least een recordvangst van meer<br />

dan 8 ton cocaïne.<br />

De 8 ton zat verborgen in een container met<br />

bananen, afkomstig uit Ecuador. Er werd een<br />

gecontroleerde levering uitgevoerd naar de<br />

Nederlandse bestemmeling. In Nederland<br />

werd een eigen onderzoek opgestart, waaruit<br />

nogmaals 9 aanhoudingen voortvloeiden uit<br />

de Turkse criminele organisatie.<br />

Ook in Ecuador werd een dossier opgestart<br />

naar de verzender van de partij van 8 ton en<br />

werden ondertussen ook enkele personen<br />

aangehouden, waaronder ook een corrupte<br />

douanier.<br />

Verschillende personen werden internationaal<br />

geseind. Er zullen dus nog arrestaties volgen!


SOFRA - Sociale fraude<br />

Sociale fraude is zeer lang een<br />

‘blind spot’ geweest binnen het<br />

strafprocesrecht. De duiding van<br />

de misdrijven binnen dit fenomeen<br />

vereisen een duidelijke specialisatie. Zij<br />

kaderen binnen een lappendeken van<br />

wetten, besluiten en decreten waarvoor<br />

diverse controle- en inspectiediensten,<br />

behorende tot verschillende federaleen<br />

gewestministeries, bevoegd zijn.<br />

Het Sociaal Strafwetboek (Wetten van<br />

02/06/2010 en 06/06/2010) was een<br />

eerste hervorming om tot een uniforme<br />

werkwijze te komen voor het vaststellen,<br />

vervolgen en bestraffen van sociale fraude.<br />

De sociale fraude speelde zich voorheen<br />

bijna exclusief af in een cocon waarin<br />

vooral de Arbeidsauditoraten en de<br />

bevoegde controle- en inspectiediensten zich<br />

bewogen. Er was weinig interesse voor dit<br />

fenomeen bij de <strong>politie</strong>diensten. De reflex om<br />

tot vaststellingen over te gaan inzake<br />

sociaalrechtelijke inbreuken was miniem.<br />

14<br />

Sociale fraude beperkte zich tot vaststellingen<br />

van eenvoudig zwartwerk, al dan niet in<br />

combinatie met uitkeringsfraude, zoals<br />

bijvoorbeeld een zwartwerkende uitkeringsgerechtigde<br />

werkloze, het niet naleven<br />

van arbeidsvoorwaarden, arbeidstijden,<br />

baremische verloningen, overuren en dergelijke.<br />

De meeste van de overtreders betroffen<br />

bestaande, werkende vennootschappen<br />

of zelfstandige ondernemers, aan wie<br />

regulariseringen en minnelijke schikkingen<br />

konden worden opgelegd, of die uiteindelijk<br />

voor de arbeidsrechtbank konden worden<br />

vervolgd.<br />

Illegale tewerkstelling<br />

De laatste jaren nam het fenomeen Sociale<br />

Fraude echter een andere wending. De<br />

bevoegde diensten op het terrein stelden meer<br />

en meer illegale tewerkstelling vast. Dat wil<br />

zeggen tewerkstelling van vreemdelingen,<br />

die illegaal in het land verblijven of niet<br />

over een arbeidskaart beschikken. Deze<br />

tewerkstelling vindt plaats in bepaalde<br />

sectoren die ondertussen als fraude gevoelige


sectoren bekend staan, zoals onder meer<br />

de schoonmaaksector, de vleesverwerkende<br />

nijverheid, de afvalrecyclage, de bouw, de<br />

metaal constructie, de tuinbouw en de binnenscheepvaart.<br />

“<br />

De reflex om tot<br />

vaststellingen over te gaan<br />

inzake sociaalrechtelijke<br />

inbreuken was miniem.<br />

De werkgevers van deze illegale vreemdelingen<br />

blijken telkens onderaannemers te<br />

zijn die gebruik maken van schimmige<br />

vennootschappen en deze vreemdelingen ter<br />

beschikking stellen van hun opdrachtgevers,<br />

zonder over de benodigde arbeidsvergunningen<br />

te beschikken. Deze vennootschappen zijn<br />

wettelijke vehikels die gebruikt worden om<br />

de sociale fraude te plegen door structureel<br />

arbeid te leveren buiten het sociale ­en fiscale<br />

stelsel. Dit leidt tot moedwillige benadeling<br />

van de betrokken werknemers, van de<br />

Belgische overheid (RSZ, fiscus) en het leidt tot<br />

concurrentievervalsing binnen de respectieve<br />

sectoren. Daarbij lappen de achtermannen<br />

de elementaire beginselen van de vigerende<br />

sociale reglementeringen aan hun laars:<br />

lonen duidelijk onder geldende barema’s,<br />

geen maatregelen inzake gezondheid en<br />

veiligheid van de arbeiders, onwetendheid<br />

over hun statuut – verplichting tot instap in<br />

schijnzelfstandigheid, woekerprijzen voor<br />

logement, onwettelijk boetesysteem t.o.v. de<br />

arbeiders, onwettelijke inhoudingen op de<br />

lonen enz.<br />

Valsheid in geschrifte<br />

In een aantal vennootschappen werden tot<br />

een veertigtal Bulgaren tegelijkertijd benoemd<br />

tot aandeelhouders én zaakvoerders. De<br />

benoemingen worden dan enkele maanden<br />

later “geannuleerd”, m.a.w. hebben deze<br />

benoemingen nooit effectief plaats gevonden.<br />

Dit zijn pertinente gevallen van valsheid<br />

15<br />

in geschriften. Deze arbeiders ontvangen<br />

gemiddeld 7 euro per gewerkt uur, waar de<br />

werkgevers het drievoudige factureren aan<br />

hun opdrachtgevers.<br />

Deze arbeiders worden door hun werkgevers<br />

ingeschreven als zelfstandigen zodat de<br />

bijdragen van de Sociale Zekerheid ten laste<br />

komen van de werknemers. Deze zijn meestal<br />

onwetend over hun statuut en de gevolgen<br />

ervan, zoals het feit dat zij zelf moeten instaan<br />

voor hun sociale bijdragen als zelfstandigen.<br />

Er worden fiscale valsheden gepleegd omdat<br />

er geen - of minstens geen correcte - aangifte<br />

gebeurt aan de fiscus van de omzet en de<br />

inkomsten van de vennootschappen en hun<br />

achtermannen. De BTW die door de klanten<br />

wordt betaald, wordt niet doorgestort aan de<br />

fiscus.<br />

Er wordt geen - of minstens geen<br />

reglementaire - boekhouding gevoerd door<br />

deze vennootschappen. Bijgevolg is er<br />

pertinent valsheid in de jaarrekeningen en de<br />

boekhouding, in zo verre deze aanwezig zijn.<br />

De gebruikte vennootschappen worden korte<br />

tijd intensief gebruikt. De door de klanten<br />

overgeschreven omzet wordt gedurende 1 à 2<br />

jaar telkens in contanten van de rekeningen<br />

gehaald. Er wordt geen RSZ, bedrijfsvoorheffing<br />

of belasting betaald. Vervolgens wordt er<br />

aangestuurd op een faillissement eens de<br />

vennootschap “opgebruikt” is.<br />

“<br />

Men kan hier<br />

zoals bij de BTWcarrousels<br />

spreken van<br />

“plofvennootschappen”<br />

die op korte tijd een<br />

intensieve, soms virtuele<br />

activiteit kennen.


Eric Nollet (links) en Rudi Matterne (rechts) - Leidinggevenden Team SOFRA<br />

‘In onderzoeken naar Sociale Fraude zijn er duidelijk raakvlakken met het fenomeen Mensenhandel - Economische<br />

Uitbuiting.’<br />

Men kan hier zoals bij de BTW-carrousels<br />

spreken van “plofvennootschappen” die<br />

op korte tijd een intensieve, soms virtuele<br />

activiteit kennen en vervolgens in faillissement<br />

gaan met fictieve maatschappelijke zetels,<br />

waarvan de administratie verdwenen is en<br />

de verantwoordelijken niet kunnen worden<br />

aangetroffen.<br />

Men gebruikt vreemdelingen met een adres<br />

in het buitenland die net voor het einde van<br />

de levenscyclus van de vennootschap als<br />

Een vennootschap die werd gebruikt door<br />

Turkse koppelbazen die Bulgaarse arbeiders te<br />

werk stelden in de afvalrecyclage, ontving op<br />

anderhalf jaar tijd 1,2 miljoen euro aan omzet<br />

van haar klanten, die volledig in contanten<br />

van de bedrijfsrekening werd opgenomen,<br />

zodat de rekening uiteindelijk op nul stond.<br />

Er werd geen RSZ of belasting betaald op<br />

de ontvangen sommen. Vervolgens werden<br />

de klanten overgeheveld naar een nieuwe<br />

vennootschap en werkte men verder op<br />

16<br />

zaakvoerder of bestuurder worden benoemd<br />

en de aandelen zogezegd overnemen. De<br />

meeste van deze personen weten niet eens dat<br />

hun identiteit werd misbruikt.<br />

Er worden geregeld aan de klanten nieuwe<br />

vennootschappen aangereikt om arbeiders te<br />

leveren, doch met dezelfde achtermannen die<br />

er de winsten van blijven opstrijken.<br />

Na controles op werven met als gevolg de<br />

repatriëring van het illegaal werkend personeel,<br />

dezelfde manier. Een Bulgaarse (onwetende)<br />

stroman werd tot zaakvoerder benoemd en<br />

de vennootschap ging vervolgens failliet. De<br />

gehele bedrijfsadministratie bleek verdwenen.<br />

De stroman kon worden geïdentificeerd en<br />

verhoord door uitvoering van een rogatoire<br />

commissie in Bulgarije, waardoor het<br />

frauduleuze karakter van zijn benoeming, zijn<br />

onwetendheid ervan en de betrokkenheid van<br />

de achtermannen kon worden aangetoond.


worden deze personen spoedig vervangen. Er is<br />

een geregelde aanvoer van nieuwe arbeiders,<br />

die desnoods in het buitenland worden<br />

gerekruteerd en worden overgebracht naar<br />

België.<br />

In een onderzoek werd vastgesteld dat<br />

een persoon onder een valse identiteit<br />

een vennootschap had opgericht in de<br />

bouwsector en met illegale arbeiders<br />

werken uitvoerde. Terwijl hij inkomsten<br />

verwierf uit deze werkzaamheden<br />

genoot betrokkene onder zijn echte<br />

identiteit bijkomend OCMW-uitkeringen.<br />

Persoon werd aangehouden en<br />

opgesloten in de gevangenis op last van<br />

de onderzoeksrechter. Omdat hij geen<br />

verrichtingen kon doen op de bankrekening<br />

van de vennootschap, kon nog een som van<br />

31.000 euro in beslag worden genomen,<br />

gestort door klanten bij wie werken waren<br />

uitgevoerd. In een loods in Gent, waar de<br />

maatschappelijke zetel gevestigd was,<br />

werden bij een huiszoeking twee Oekraïners<br />

in een caravan aangetroffen, die illegaal<br />

werkten voor de vennootschap in kwestie,<br />

welke door het desbetreffend wijkteam<br />

van de PZ GENT, die ons bijstand leverden,<br />

op last van DVZ werden opgesloten om te<br />

worden gerepatrieerd.<br />

In onderzoeken naar Sociale fraude zijn er<br />

dus duidelijk raakvlakken met het fenomeen<br />

Mensenhandel - Economische Uitbuiting.<br />

Nieuw team SOFRA<br />

Om een multidisciplinaire aanpak mogelijk<br />

te maken vanuit enerzijds financiële en<br />

fiscaalrechtelijke hoek en anderzijds vanuit<br />

het standpunt mensenhandel - economische<br />

uitbuiting, besliste de gerechtelijk directeur<br />

van FGP Antwerpen tot samensmelting van de<br />

sectie - Economische Uitbuiting, van de afdeling<br />

Mensenhandel, en het aanspreekpunt Sociale<br />

Fraude, van de afdeling Ecofin, tot een nieuw<br />

team ‘Sociale Fraude-Mensenhandel’ binnen<br />

de afdeling Ecofin. Het Team werd opgericht in<br />

maart 2012.<br />

17<br />

Binnen het team loopt een onderzoek naar een<br />

Joegoslavische koppelbaas op wiens werven<br />

illegale arbeiders werden aangetroffen. Kort<br />

daarna ging zijn vennootschap in faling,<br />

vermoedelijk om te anticiperen op de boetes<br />

die zouden volgen. Het onderzoek naar de<br />

illegale tewerkstelling wordt gekoppeld aan<br />

een financieel onderzoek naar de redenen van<br />

het faillissement.<br />

Op 19/09/2012 werd voor de eerste keer een<br />

recherche-overleg georganiseerd met het<br />

Arbeidsauditoraat, waar analoog naar de<br />

werkwijze met het parket, de aanpak en de<br />

voortgang van de bij FGP Antwerpen lopende<br />

dossiers reeds werden besproken.<br />

“<br />

Om een multidisciplinaire<br />

aanpak mogelijk te<br />

maken besliste de<br />

gerechtelijk directeur<br />

van FGP Antwerpen tot<br />

samensmelting van de<br />

sectie - Economische<br />

Uitbuiting van de afdeling<br />

Mensenhandel en het<br />

aanspreekpunt Sociale<br />

Fraude, van de afdeling<br />

Ecofin, tot een nieuw<br />

team ‘Sociale Fraude-<br />

Mensenhandel’.<br />

In de toekomst zal dit overleg worden<br />

bijgewoond door een parketmagistraat en<br />

mogelijk door vertegenwoordigers van de<br />

Sociale Inspectie om de sociaalrechtelijke<br />

fraude in samenhang met de gemeenrechtelijke<br />

inbreuken (valsheid in geschriften, valsheid<br />

in boekhouding, fiscale fraude, e.d.) in zijn<br />

globaliteit aan te pakken.


Aanbevelingen Comité P - Annick Van Uytsel<br />

Op 27 april 2007 ging de 18-jarige Annick<br />

Van Uytsel naar een fuif in Schaffen. Het<br />

meisje keerde nooit meer terug…<br />

Haar stoffelijk overschot werd op 3 mei<br />

2007 aangetroffen in het Albertkanaal<br />

te Lummen. Annick werd vermoord. Na<br />

nog twee andere slachtoffers – Kevin en<br />

Shana – werd Ronald Janssen gearresteerd<br />

en ook veroordeeld. Seriedodingen zijn<br />

in ons land gelukkig zeldzaam, maar het<br />

fenomeen is dus niet onbestaande.<br />

Het onderzoek Van Uytsel werd zowel<br />

door het comité P als door de Hoge<br />

Raad voor Justitie doorgelicht. Eén<br />

van de opmerkingen was dat de fenomenen<br />

“moord” en “doodslag” in België beleidsmatig<br />

werden achtergesteld om pas in het Nationaal<br />

Veiligheidsplan 2008-2011 te worden vermeld.<br />

Comité P<br />

De aanbevelingen die het comité P formuleerde<br />

naar aanleiding van de doorlichting van het<br />

onderzoek Van Uytsel zijn :<br />

18<br />

• verbetering van de afstapping ter plaatse;<br />

• verbetering van de afhandelingskwaliteit<br />

van de moordonderzoeken;<br />

• verbetering van het informatiebeheer en<br />

-systeem;<br />

• verbeteren van de kennis en de kunde;<br />

• doorbreken van de “hegemonie” van de<br />

onderzoeker;<br />

• verbeteren van de inzet van de<br />

misdrijfanalisten;<br />

• opvolging van de voormelde aanbevelingen.<br />

“<br />

Seriedodingen zijn in ons<br />

land gelukkig zeldzaam,<br />

maar het fenomeen is dus<br />

niet onbestaande.<br />

Bij FGP Antwerpen is er niet gewacht op een<br />

vermelding van het fenomeen in een Nationaal<br />

veiligheidsplan of op de tragische zaak Van<br />

Uytsel om, ook in moordzaken, te komen tot<br />

een professionalisering van de opsporing.<br />

Investeren in kwaliteit<br />

De visie dat dit fenomeen een van in het begin<br />

professionele en gestructureerde aanpak<br />

vergt, indien men geen cruciale elementen<br />

wil mislopen, bestaat dus reeds lang. Dit<br />

werk is ook nooit af. Er dient gelijke tred te<br />

worden gehouden met maatschappelijke<br />

en technologische ontwikkelingen, met<br />

wettelijke bekommernissen en met de steeds<br />

voortschrijdende forensisch-wetenschappelijke<br />

innovaties.<br />

Van bij de eerste melding tot uiteindelijk voor het<br />

Hof van Assisen, treden bij moordonderzoeken<br />

steeds meer actoren op. Er dient dan ook<br />

ketenbreed te worden geïnvesteerd in kwaliteit.<br />

In het verleden speelde (en speelt in veel andere<br />

arrondissementen nog steeds) de zogenaamde<br />

“afstappingsparadox”. Hiermee wordt bedoeld<br />

dat de beoordeling van onduidelijke overlijdens


(potentieel het zwaarste misdrijf uit ons<br />

strafrecht) gebeurde door de minst ervaren<br />

actoren, met name de eerste politionele<br />

en medische lijn. Men realiseerde zich niet<br />

steeds dat een “gewone” geneesheer niet is<br />

opgeleid, noch ervaren is, in het herkennen van<br />

doodsoorzaken en al zeker niet wanneer de<br />

plaats delict gemanipuleerd werd om te doen<br />

geloven aan een zelfdoding, een ongeval of een<br />

zogezegde natuurlijke dood.<br />

“<br />

Er dient ketenbreed te<br />

worden geïnvesteerd in<br />

kwaliteit.<br />

Omzendbrief<br />

Al in het jaar 2000 (voor de <strong>politie</strong>hervorming<br />

dus) is in het gerechtelijk arrondissement<br />

Antwerpen een omzendbrief van kracht gegaan<br />

die niet alleen de aanpak van moordzaken<br />

stroomlijnde, maar ook bepaalde dat federale<br />

moordrechercheurs, samen met het labo en<br />

zo nodig ook de wetsdokter, onmiddellijk ter<br />

plaatse gaan bij elk onduidelijk overlijden,<br />

teneinde het dark number aan niet-ontdekte<br />

moorden te verkleinen. Deze aanpak, vanuit de<br />

filosofie van het worst case scenario, was (en is<br />

op de meeste plaatsen nog steeds) uniek in ons<br />

land.<br />

“<br />

Door de zogenaamde<br />

afstapping “full option”<br />

worden niet alleen<br />

gemaskeerde moorden<br />

ontdekt, maar door<br />

de constante flow aan<br />

afstappingen, wordt<br />

ook een grote expertise<br />

ontwikkeld.<br />

19<br />

Door de gespecialiseerde inzet van de drie<br />

pijlers m.n. technisch / tactisch / medisch (de<br />

zogenaamde afstapping “full option”) worden<br />

niet alleen gemaskeerde moorden ontdekt (en<br />

eventueel nieuwe slachtoffers voorkomen),<br />

maar door de constante flow aan afstappingen,<br />

wordt ook een grote expertise ontwikkeld.<br />

Ook bij onrustwekkende verdwijningen, waarbij<br />

mogelijk indicatoren aanwezig zijn van moord<br />

of ontvoering, wordt het onderzoek, zonder<br />

verder tijdverlies, overgeheveld naar de afdeling<br />

Agressie.<br />

Er werd in deze omzendbrief ook voorgeschreven<br />

hoe een mogelijke plaats delict dient te worden<br />

afgeschermd door de eerste <strong>politie</strong>ploeg,<br />

teneinde geen sporen te vernietigen of te<br />

contamineren en absolute prioriteit te geven<br />

aan het labo. Zo werd al duidelijk gesteld dat<br />

elke vorm van <strong>politie</strong>-toerisme op een plaats<br />

delict dient te worden vermeden.<br />

“<br />

Elke vorm van <strong>politie</strong>toerisme<br />

op een plaats<br />

delict dient te worden<br />

vermeden.<br />

Belangrijk element hierbij is dat binnen het<br />

gerechtelijk arrondissement Antwerpen alle<br />

magistraten, inclusief de onderzoeksrechters,<br />

zich hebben ingeschreven in deze filosofie.<br />

Handboek ‘Verdacht overlijden’<br />

Het zorgvuldig omgaan met een (potentiële)<br />

plaats delict werd ook benadrukt in het<br />

handboek ‘Verdacht Overlijden’, tot stand<br />

gekomen via de gelijknamige nationale<br />

werkgroep en voor een zeer groot deel mee<br />

geschreven door onze afdeling Agressie .<br />

Uit het onderzoek van het Comité P<br />

resulteerde ook de werkgroep “Grootschalig<br />

Moordonderzoek”, waar ook de afdeling<br />

Agressie weer de motor is in het aanreiken


van een canvas hoe dergelijke onderzoeken te<br />

voeren.<br />

In de lijn van deze laatstgenoemde<br />

werkzaamheden werd en wordt ook<br />

intern gesleuteld aan de structuur van het<br />

moordonderzoek.<br />

Nieuwe functies<br />

Een case officer in moordzaken is géén standalone.<br />

Naast de actieve supervisie van de<br />

afdelingsleiding (uiteraard ook op de plaats<br />

delict) met accountability naar het algemene<br />

beleidsniveau, werd de functie van adjunctcase<br />

officer geactiveerd . Ook de nieuwe functie<br />

van informatie-coördinator (de zogenaamde<br />

“Intel”) werd in plaats gesteld. De achtergrond<br />

is dat bij elke nieuwe moord een vaak grote<br />

bulk aan ongeordende, chaotische gegevens<br />

beschikbaar wordt en dat ook het verdere<br />

onderzoek allerhande informatie oplevert. Via<br />

deze nieuwe functie wordt dit alles waardenvrij<br />

geregistreerd en geprioriteerd. Er wordt<br />

nauwgezet bijgehouden welke informatie<br />

nog dient te worden geëxploiteerd en wat het<br />

resultaat daarvan is. De bedoeling is dat geen<br />

enkele informatie temidden van de drukte aan<br />

de aandacht zou ontglippen of louter intuïtief<br />

zou beoordeeld worden met het risico op<br />

tunnelvisie.<br />

20<br />

De teamleden worden gesensibiliseerd<br />

journaals bij te houden, wat de gelegenheid<br />

biedt ook gemaakte afspraken vast te leggen.<br />

Door de functie “Beheerder Beslag” worden<br />

alle items geregistreerd, die tijdens het<br />

onderzoek in beslag werden genomen en wat<br />

hun exploitatiestatus is. Alle voorhanden zijnde<br />

sporen, en hun plaats van aantreffen, worden<br />

eveneens overzichtelijk geregistreerd, zodat<br />

ook hier blijkt of alle gegevens wel degelijk<br />

werden benut.<br />

Hierbij wordt ook assistentie verleend door<br />

een Calog-personeelslid met jarenlange<br />

ervaring als technisch rechercheur op het<br />

labo, die de afdeling kwam versterken. Vanuit<br />

zijn technische invalshoek, draagt ook hij zijn<br />

steentje bij in de hypothese-vorming .<br />

Cultuur van overleg<br />

Tunnelvisie is een bedrijfsrisico op alle echelons<br />

van elke organisatie. “Groupthink” die zou<br />

ontstaan door allerlei aannames wordt binnen<br />

de afdeling Agressie voor een groot stuk<br />

vermeden dankzij de bestaande cultuur van<br />

overleg en (ook autokritische) brainstorming.<br />

“<br />

Tunnelvisie is een<br />

bedrijfsrisico op alle<br />

echelons van elke<br />

organisatie.<br />

Wanneer een onderzoek dreigt vast te lopen<br />

of de bewijspositie problematisch is, gebeurt<br />

het dat intern een tegenspreker wordt<br />

aangesteld of het onderzoek een review krijgt<br />

door afdelingscollega’s, die geen deel hebben<br />

uitgemaakt van de oorspronkelijke equipe.<br />

Ofschoon men het anders zou verwachten<br />

wordt dit niet ervaren als ego-bedreigend.<br />

Vanuit dezelfde resultaatgedreven ambities, is<br />

er, wanneer mogelijk, aandacht voor cold cases.<br />

Dankzij wetenschappelijke ontwikkelingen<br />

of ondertussen gewijzigde intermenselijke


verhoudingen, is het niet uitgesloten<br />

met een oudere zaak toch nog tot<br />

resultaat te komen. De afdeling heeft<br />

een eigen referotheek aangelegd,<br />

opdat deze onderzoeken niet uit de<br />

herinnering zouden verdwijnen.<br />

Het vermeerderen van de kennis<br />

en de kunde is een voortdurend<br />

aandachtspunt. Het voordeel<br />

van in moordzaken te werken<br />

met een vast team werd door de<br />

nationale werkgroep ‘Verdacht<br />

overlijden’ erkend. Zo wordt kennis<br />

en kunde voortdurend bijgespijkerd<br />

dankzij de ruime ervaring die de<br />

rechercheurs kunnen opdoen en<br />

die ze met mekaar delen in hun<br />

dagelijkse praktijk. De voortdurende<br />

samenwerking met externe<br />

deskundigen uit verschillende<br />

wetenschappelijke disciplines werkt<br />

verrijkend. Deelname aan relevante<br />

studiedagen en opleidingen wordt<br />

aangemoedigd.<br />

Binnen de afdeling is ook de maatschappelijke<br />

assistente gehuisvest, die meteen ingeschakeld<br />

wordt voor de psycho-sociale opvang van<br />

nabestaanden van slachtoffers.<br />

Gerechtelijke afstapping<br />

Op een afstapping bij een moord heb je maar<br />

één kans om de dingen goed te doen. Als<br />

het spoor weg is of gecontamineerd door<br />

onzorgvuldig optreden heb je mogelijk de énige<br />

kans verkeken op materieel bewijs. Fouten die<br />

gemaakt worden in het beginstadium zijn<br />

nooit meer goed te maken. Daarom wordt<br />

het vak “gerechtelijke afstapping” door een<br />

lid van de afdeling Agressie gedoceerd op de<br />

Provinciale <strong>politie</strong>school ten behoeve van de<br />

middenkaders.<br />

De “return on investment” ligt precies in de<br />

vaak al betere vrijwaring van de plaats delict<br />

door de eerste <strong>politie</strong>ploegen. Inspanningen<br />

worden ook geleverd richting de medische en<br />

paramedische sector, teneinde deze mensen te<br />

sensibiliseren voor het belang van sporen.<br />

Inge Laurijssens - Maatschappelijke Assistente<br />

‘Binnen de afdeling Agressie is ook de maatschappelijke assistente<br />

gehuisvest, die meteen ingeschakeld wordt voor de psycho-sociale<br />

opvang van nabestaanden van slachtoffers.’<br />

21<br />

De hoge specialisatiegraad van de afdeling<br />

Agressie en de wijze waarop in het gerechtelijk<br />

arrondissement het onderzoek naar<br />

gewelddadige overlijdens werd gestructureerd<br />

staan model voor andere FGP’s. We hoeven<br />

voor “best practices” ook niet steeds over een<br />

buitenlands muurtje te kijken. De omgekeerde<br />

beweging gebeurt soms ook.<br />

“<br />

Op een afstapping bij een<br />

moord heb je maar één<br />

kans om de dingen goed te<br />

doen.<br />

De steeds zwaar getroffen nabestaanden<br />

kunnen het rouwproces pas inzetten als de zaak<br />

werd opgelost. Zij weten zich alvast verzekerd<br />

van een voortdurende kwaliteitsbekommernis<br />

en drang naar professionalisme bij alle<br />

medewerkers van de afdeling Agressie.


Umbrella<br />

Het stoffelijk overschot van een vrouw werd aangetroffen op de dakverdieping van een<br />

publieke parking. Het slachtoffer was deels ontkleed en kwam door geweld om het leven.<br />

De parking staat bij de <strong>politie</strong> bekend als een ontmoetingsplaats voor prostituées en hun<br />

klanten. Een dag later kan het slachtoffer worden vereenzelvigd. Het betreft inderdaad een<br />

prostituée die op deze wijze haar druggebruik bekostigt. Talrijke gebruikers van de parking<br />

worden gescreend en bevraagd. Op de beelden wordt gezien hoe het slachtoffer te voet de<br />

parking binnenkomt, vergezeld door een onbekende jonge man. De kwaliteit van de beelden<br />

is niet dermate goed dat herkenning van gezichten mogelijk zou zijn. Op basis van deze<br />

toch eerder schaarse gegevens worden ploegen buiten gezonden om in het stadscentrum<br />

op zoek te gaan naar de onbekende “Jan-met- de- pet.” Een dergelijk persoon werd later<br />

door de afdeling Agressie op straat opgemerkt en vereenzelvigd. Verdere uitbouw van het<br />

onderzoek leidt tot de arrestatie van deze persoon. 22Later<br />

gaat hij over tot bekentenissen.


Beheer van Onderzoeken is voor alle leden<br />

FGP ondertussen een bekend begrip.<br />

Het is voor de onderzoeker zijn digitaal<br />

werkdossier en komt tegemoet aan tal<br />

van aanbevelingen die werden gemaakt<br />

door het Comité P in haar verslag naar het<br />

onderzoek op de moord op Annick Van<br />

Uytsel. FGP Antwerpen probeert daarin<br />

nog steeds samen met o.a. FGP Brussel,<br />

FGP Luik, FGP Namen en DJF als piloot de<br />

kar te trekken.<br />

Naar volgend jaar toe, worden er een aantal<br />

belangrijke ontwikkelingen voorzien,<br />

zoals het aanmaken van processenverbaal<br />

vanuit Beheer van Onderzoeken,<br />

het fuseren van dossiers, het aanmaken van<br />

dochterdossiers ten behoeve van onder meer<br />

de operationele misdrijfanalisten.<br />

Een markante evolutie is ook het feit dat er<br />

naast de onderzoeksregisters op niveau van<br />

de gedeconcentreerde eenheden (FGP) en/<br />

of centrale diensten er momenteel gewerkt<br />

wordt aan een coördinatieniveau waarbij<br />

onderzoeken kunnen worden bijeengebracht<br />

van verschillende FGP’s en/of centrale<br />

diensten. Dit coördinatieniveau zal toelaten<br />

dat dossiers die naar dit niveau verplaatst<br />

worden toegankelijk worden voor andere FGP’s<br />

en/of centrale diensten. Onderzoekers zullen<br />

met andere woorden inzage kunnen krijgen<br />

in dossiers over FGP’s en/of centrale diensten<br />

heen. Ondertussen<br />

hebben wij over de versie<br />

2.5.0.104 samen met DJF,<br />

FGP Brussel en FGP Luik<br />

vorming gegeven aan<br />

de diverse KeyUsers van<br />

andere FGP’s en centrale<br />

diensten.<br />

Iedere FGP en iedere<br />

centrale dienst beschikt<br />

immers over een aantal<br />

KeyUsers, die instaan voor<br />

Beheer van Onderzoeken<br />

23<br />

de begeleiding van de eindgebruikers, onder<br />

meer hun opleiding, volgens het principe<br />

van train de trainer. Zo werden de voorbije<br />

weken meer dan 100 KeyUsers opgeleid en<br />

bijgeschoold.<br />

“<br />

Iedere FGP en iedere<br />

centrale dienst beschikt<br />

immers over een aantal<br />

KeyUsers, die instaan voor<br />

de begeleiding van de<br />

eindgebruikers.<br />

Deze KeyUsers vormen samen met de<br />

piloten een netwerk van specialisten die de<br />

gebruikersbehoeften vertalen. Op die manier<br />

kunnen we garanderen dat de juiste dingen<br />

ontwikkeld worden in functie van de behoeften<br />

van het terrein. Iedere maand worden deze<br />

behoeften, samen met de realisaties en de<br />

verbeterpunten, in een vergadering piloten<br />

samen met de betrokken diensten besproken.<br />

Op die manier blijven de neuzen gezamenlijk<br />

in dezelfde richting en blijven we gefocust op<br />

wat we willen bereiken. Bovendien zorgt deze<br />

werkmethodiek voor een sfeer van onderlinge<br />

verstandhouding, vertrouwen en respect<br />

voor eenieders rol. Deze manier van werken<br />

kan gerust als voorbeeld gesteld worden voor<br />

menig ander project.


Itinera<br />

Daar waar Beheer van Onderzoeken vooral<br />

het instrument is van de onderzoeker is<br />

Itinera het instrument om op niveau van<br />

de organisatie aan recherchemanagement<br />

te gaan doen. Ondertussen is een eerste<br />

access versie van Itinera herschreven naar<br />

een webgebaseerde applicatie.<br />

Bij deze webgebaseerde applicatie is grondig<br />

gekeken naar meer performantie en een<br />

grotere gebruiksvriendelijkheid. Ook zijn<br />

er een aantal functionaliteiten herbekeken en<br />

kunnen meer rapporten in pdf-formaat worden<br />

getrokken en is er de beschikking over tal van<br />

grafische voorstellingen.<br />

“<br />

In een tweetalige eenheid<br />

kan nu iedere gebruiker<br />

inloggen volgens zijn<br />

taalrol.<br />

Export van gegevens<br />

Deze functionaliteiten laten toe om een aantal<br />

indicatoren, zoals bv. het aantal dossiers, het<br />

aantal aanhoudingen, het aantal dossiers in<br />

functie van type dadergroeperingen, enzo<br />

meer op een eenvoudige manier op te vragen.<br />

Ook de inzet naar capaciteit is beschikbaar,<br />

gezien de recuperatie van de gepresteerde<br />

uren vanuit een programma inzake het<br />

24<br />

personeelsbeheer (GALoP), worden dus<br />

gerecupereerd vanuit andere toepassingen.<br />

Wat betreft de operationele gegevens is dit om<br />

de evidente reden dat Beheer van Onderzoeken<br />

voorziet in een export naar Itinera, wat betreft<br />

de capaciteit is dit GALoP. De export vanuit<br />

Beheer van Onderzoeken naar Itinera is met<br />

de laatste versie opnieuw uitgebreid. Vandaag<br />

wordt bijvoorbeeld ook de tekst van het laatste<br />

sleutelmoment in het onderzoek geëxporteerd.<br />

Op die manier kan Itinera ook dienen als een<br />

soort briefingtool, omdat men beschikt over de<br />

meest recente informatie naar stand van zaken,<br />

dit in combinatie met andere indicatoren, zoals<br />

onder meer doorlooptijden en capaciteit.<br />

Tweetalig<br />

Deze versie van Itinera werd ook N + F<br />

compatibel gemaakt. In een tweetalige<br />

eenheid als FGP Brussel of DJF kan nu iedere<br />

gebruiker inloggen volgens zijn taalrol.<br />

“<br />

Bij deze webgebaseerde<br />

applicatie is grondig<br />

gekeken naar<br />

meer performantie<br />

en een grotere<br />

gebruiksvriendelijkheid.<br />

Testeenheden<br />

Momenteel lopen er een aantal tests in<br />

verschillende FGP’s en diensten, zoals FGP<br />

Hasselt, FGP Gent, FGP Brussel, DJF. Een aantal<br />

andere FGP’s zullen eerstdaags starten met<br />

de test. De bedoeling is vooral om bijkomende<br />

input te krijgen naar functionaliteiten, waarna<br />

de applicatie zal worden ingediend bij DST om<br />

te worden gevalideerd. Vervolgens zal Itinera<br />

gesteld worden onder Portal, zodat het principe<br />

van de SSO (Single Sign On) wordt gerealiseerd.<br />

De timing die hiervoor voorop wordt gesteld is<br />

het voorjaar van 2013.


25<br />

Cilinder<br />

Het dossier ‘Cilinder’ was binnen de afdeling Drugs de eerste JIT. Doelstelling van het<br />

onderzoek was de ontmanteling van een rechtstreekse druglijn van Antwerpen naar het<br />

eiland Réunion en arrestatie van alle betrokken partijen met tussenkomst op een transport.<br />

Verschillende telefoontaps werden uitgevoerd, zowel in Antwerpen als op Réunion. Deze<br />

leidden tot een goede beeldvorming van de Antwerpse targets en gaven concrete informatie<br />

betreffende de drugslijn en uiteindelijk een nakend transport. Nadat besloten werd tussen<br />

te komen, vond er een speurdersuitwisseling plaats. Een lid van de Section de Recherches<br />

van de Franse Gendarmerie kwam tijdelijk onze dienst vervoegen en vice versa. Er werd op<br />

Réunion succesvol tussengekomen. Een perslek op Réunion en de snelle verspreiding van<br />

het artikel via het internet, heeft er echter voor gezorgd dat de tussenkomst door onze<br />

afdeling niet kon lopen als gepland. Op het ogenblik van arrestatie van de hoofdtarget werd<br />

één van de dienstvoertuigen geramd, waarna de aan te houden man kon vluchten. Na een<br />

wilde achtervolging tegen bijzonder hoge snelheden, grotendeels tegen de rijrichting in, kon<br />

hij toch geïntercepteerd worden. Het dossier werd ondertussen verwezen. De hoofdtarget<br />

werd in Eerste Aanleg veroordeeld tot een effectieve gevangenisstraf van 10 jaar en de<br />

verbeurdverklaring van zijn voertuigen én het door de Pluk bepaalde criminele vermogen.<br />

Zij hadden tijdens het onderzoek nog een verdoken rekening van de hoofdtarget gevonden,<br />

waarop een leuk bedrag aan druginkomsten was ‘gespaard’.


Salduz zegen of pest voor de diensten van de <strong>Federale</strong> gerechtelijke <strong>politie</strong> Antwerpen<br />

01 januari 2012 – (wijlen) Yusuf Salduz en<br />

Andreas Kyriakou Panovits hebben nooit<br />

kunnen inschatten wat de effecten van<br />

hun rechtsplegingen teweeg gebracht<br />

hebben tot voor het Europees Hof van de<br />

Rechten van de Mens. In België leidt dit<br />

uiteindelijk tot de publicatie van de wet<br />

van 13 augustus 2011 tot wijziging van het<br />

Wetboek van strafvordering en van de wet<br />

van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige<br />

hechtenis, om aan elkeen die wordt<br />

verhoord en aan elkeen wiens vrijheid<br />

wordt benomen rechten te verlenen,<br />

waaronder het recht om een advocaat<br />

te raadplegen en door hem te worden<br />

bijgestaan. Deze wet wordt toegelicht<br />

door verschillende Omzendbrieven van<br />

het College van Procureurs-Generaal bij de<br />

Hoven van Beroep waaronder OM 8/2011<br />

m.b.t. de richtlijn inzake de organisatie van<br />

de bijstand door een advocaat vanaf het<br />

eerste verhoor binnen het kader van het<br />

Belgisch strafprocesrecht.<br />

In de gerechtelijke wereld worden diverse<br />

scenario’s geformuleerd. Naargelang de<br />

betrokkenheid van de verschillende actoren<br />

fulmineren deze tegen de bijkomende rechten<br />

van de verdediging, die zij in wanverhouding<br />

plaatsen met de rechten van de slachtoffers<br />

en daarenboven een dure tol in materiële en<br />

capaciteitsmiddelen vragen of van andere<br />

‘belangengroepen’ die vinden dat deze rechten<br />

nog niet verregaand genoeg blijken.<br />

Binnen FGP Antwerpen wordt vanaf begin<br />

2011 de problematiek Salduz opgevolgd. Vanaf<br />

de publicatie van de Salduzwet en de OM<br />

8/11 van het College van Procureurs-Generaal<br />

bij de Hoven van Beroep, worden de nodige<br />

schikkingen getroffen om de verplichte<br />

toepassing – op straffe van nietigheid ten<br />

voordele van de verdachte die verhoord wordt –<br />

zo soepel mogelijk te implementeren, zowel op<br />

operationeel, pedagogisch als logistieke niveau.<br />

26<br />

Alle operationele leden van FGP Antwerpen,<br />

alsook geïnteresseerde leden van het AIK en<br />

onze collega’s van POSA worden opgeleid door<br />

vijf gemotiveerde Salduzdocenten, die nadien<br />

steeds ter beschikking blijven voor operationele<br />

verduidelijkingen. Tijdens deze opleiding blijkt<br />

enerzijds de scepsis duidelijk van verschillende<br />

‘veldwerkers’, doch eveneens hun engagement<br />

om de wet vanaf 01 januari 2012 toe te passen.<br />

De logistieke aanpassingen om een<br />

menswaardig ‘vertrouwelijk overleg’ aan te<br />

bieden aan verdachte, advocaat en eventuele<br />

tolk in een aangepast vluchtveilig lokaal waren<br />

uiteindelijk pas uitgevoerd tegen de zomer<br />

van 2012, waardoor wij spijtig genoeg initieel<br />

de toepassing van dit ‘vertrouwelijk overleg’<br />

van aangehouden personen binnen de cellen<br />

in het Ringcenter moesten laten uitvoeren.<br />

Dat dit niet de ideale locatie betrof staat niet<br />

ter discussie, zeker niet wanneer er ingevolge<br />

taalverschillen bijkomend in de cel nog een<br />

tolk diende voorzien te worden. Mits de nodige<br />

diplomatische uitleg aan onze externe partners<br />

in Salduz, die dan ook nog eens hun zakken<br />

dienden leeg te maken, verliep deze toepassing<br />

quasi altijd zonder strubbelingen.<br />

“<br />

Tijdens deze opleiding<br />

blijkt enerzijds de scepsis<br />

duidelijk van verschillende<br />

‘veldwerkers’, doch<br />

eveneens hun engagement<br />

om de wet vanaf 01 januari<br />

2012 toe te passen.<br />

Vanaf 05 juli 2012 beschikken wij echter over<br />

vier locaties, waar het ‘vertrouwelijk overleg’<br />

kan geschieden achter glas. Deze toepassing<br />

is veel mensvriendelijker voor de verdachte en<br />

advocaat waardoor de ‘intake’ voor de verhoren<br />

als meer aangenaam wordt ervaren en de<br />

betrokken partijen voorafgaandelijk al geen<br />

moeilijkheden ervaren.


De voorafgaandelijke kritiek m.b.t. de aanwezige<br />

derde partij tijdens een verhoor – en dan nog<br />

wel een advocaat! – blijkt momenteel ook<br />

goed verteerd te worden. In zeer uitzonderlijke<br />

gevallen leidde dit tot enkele discussiepunten,<br />

die meestal dan nog werden uitgelokt door<br />

enkele recalcitrante advocaten die het oneens<br />

waren met de eventuele plaatsing in een<br />

verhoorlokaal, de overlegmomenten tijdens het<br />

verhoor, het niet kunnen beschikken over een<br />

kopie van het verhoor, enz.<br />

Om dan toch nog enkele (fragmentarische)<br />

cijfers weer te geven refereer ik naar<br />

het derde tussentijds rapport m.b.t. de<br />

evaluatie van de Salduzwet door de Dienst<br />

Strafrechterlijk Beleid van 29 juni 2012<br />

dat vermelde: ‘De federale gerechtelijke<br />

<strong>politie</strong> van Antwerpen noteerde voor de<br />

periode van 1 januari t.e.m. 31 mei 2012 136<br />

verhoren van categorie III, waarvan 126<br />

(92,6%) op uitnodiging (met vermelding<br />

van de rechten). Er vonden 188 verhoren van<br />

categorie IV plaats. In 30 van de 188 verhoren<br />

(16%) deed de verdachte schriftelijk afstand<br />

van zijn recht op bijstand. 40 verdachten<br />

(21,3%) benutten hun recht op het inlichten<br />

van een vertrouwenspersoon en 1 verdachte<br />

wenste gebruik te maken van zijn recht op<br />

medische bijstand. 113 van de 188 verhoren<br />

van categorie IV (60,1%) vonden plaats<br />

in het bijzijn van een tolk en in één geval<br />

kon geen tolk worden gevonden. De tolken<br />

woonden in 4/5 van de gevallen (88 van<br />

113) zowel het vertrouwelijk overleg als het<br />

verhoor bij. Wat het zwijgrecht betreft, blijkt<br />

uit de registratie van de FGP Antwerpen<br />

dat in de maanden januari t.e.m. mei<br />

slechts 2 verdachten van categorie III zich<br />

op hun zwijgrecht beriepen, tegenover 32<br />

verdachten van categorie IV (17%).<br />

Momenteel mogen wij besluiten dat de<br />

Salduztoepassing voor een operationele dienst<br />

als FGP Antwerpen m.b.t. de verhoren die quasi<br />

uitsluitend worden afgenomen in categorie 1, 3<br />

en 4, soepel verlopen.<br />

27<br />

Wij moeten wel voor ogen houden dat in<br />

sommige ‘heterdaad’ dossiers zoals onder meer<br />

in de afdeling Agressie, spontane mededelingen<br />

tijdens het verhoor m.b.t. de feitelijkheden<br />

zo goed als onbestaande zijn geworden door<br />

het voorafgaandelijk overlegmoment, waar de<br />

advocaat het zwijgrecht zeker benadrukt.<br />

Bij de bijstand van advocaten, tijdens een<br />

reconstructie, zijn er natuurlijk ook nog enkele<br />

bijkomende problemen gerezen, zoals het<br />

grotere veiligheidsrisico dat de aanwezigheid<br />

van een advocaat kan meebrengen, het risico<br />

op incidenten tussen de verschillende partijen,<br />

een grotere capaciteit die moet voorzien<br />

worden door FGP Antwerpen, met het oog<br />

op bewaking, het risico op ‘professionele’<br />

perslekken en de rechtsongelijkheid ingevolge<br />

het ontbreken van een bijstandsmogelijkheid<br />

tijdens de reconstructie voor de slachtoffers.<br />

Momenteel zijn wij in afwachting van<br />

verdere wetsaanpassingen, waaronder de<br />

meer actieve rol van advocaten tijdens de<br />

onderzoeksverrichtingen die Europa beoogt.<br />

Eric Broeckx<br />

Hij is Salduzdocent en staat in één van de aangepaste<br />

vluchtveilige lokalen, die voorzien werden om het<br />

vertrouwelijk overleg tussen de verdachte en zijn<br />

advocaat in te laten doorgaan.


Team<br />

Van mei tot en met september<br />

2011 waren we 15 dagen op stap<br />

in het Rivierenhof.<br />

Teamworkdagen<br />

De teams werden zo divers<br />

mogelijk samengesteld om<br />

de personeelsleden de kans te<br />

geven eens kennis te maken<br />

met de collega’s van andere<br />

diensten. Er werd gestart met<br />

een kennismakingsoefening<br />

waarbij iedereen een partner<br />

diende te interviewen met als<br />

doel deze voor te stellen aan<br />

de groep.<br />

De bedoeling van de teamworkdagen was om de<br />

personeelsleden inzicht te geven in het belang van teamwork.<br />

Hiertoe dienden door elk team 5 opdrachten tegen de tijd<br />

uitgevoerd te worden. Tijdens de tocht van opdracht tot<br />

opdracht kon ook tijdswinst verdiend worden door 12 foto’s<br />

in volgorde van aantreffen te plaatsen.<br />

Er kwam naar voren dat communicatie en<br />

attitude probleemdomeinen zijn binnen onze<br />

diensten. Om hieraan te werken werd in 2012<br />

het project Medewerker opgestart.<br />

28


workdag<br />

Op het einde van<br />

de teamworkdagen<br />

bleek het team<br />

‘Freewheelerke’ de<br />

winnaar te zijn.<br />

Op elk van die dagen waren er tussen de 15 en de<br />

24 deelnemers. Deze werden verder verdeeld in<br />

groepjes van 5 à 7 personen.<br />

29<br />

Na elke opdracht vond er telkens<br />

een debriefing plaats. Daarbij<br />

werd de link gelegd tussen de<br />

oefening en de professionele<br />

bezigheden. Zo bleken de<br />

teamworkdagen een uitstekend<br />

middel om te peilen naar wat<br />

er leeft binnen FGP, CSD en AIK<br />

Antwerpen.


Inlooptraject<br />

Werken bij FGP Antwerpen vereist heel<br />

wat competenties. Om die reden is het<br />

niet evident voor nieuwe medewerkers<br />

om meteen op het vooropgestelde niveau<br />

mee te draaien met de ervaren collega’s.<br />

De komende jaren zullen ook heel wat<br />

collega’s op pensioen gaan. Het borgen<br />

van de expertise, die deze mensen hebben<br />

opgebouwd, is een hele uitdaging. Het<br />

louter aanbrengen van nieuwe collega’s<br />

kan dit gemis niet goedmaken, indien<br />

zij niet binnen een beperkte periode op<br />

het juiste competentieniveau gebracht<br />

worden.<br />

Nieuwe medewerkers nemen vanaf<br />

2012 deel aan het Inlooptraject. Dit<br />

traject biedt hen de mogelijkheid<br />

kennis te maken met de fenomenen, diensten,<br />

afdelingen en tools, die gangbaar zijn binnen<br />

onze organisatie, alvorens in hun eigen afdeling<br />

van start te gaan. Tijdens dit traject bouwen zij<br />

eveneens de nodige professionele contacten<br />

op met collega’s en relevante partners.<br />

© Nick Claeskens<br />

30<br />

Het inlooptraject duurt vijf weken. De<br />

eerste week omvat een aantal theoretische<br />

uiteenzettingen en praktische oefeningen.<br />

Tijdens de vier volgende operationele weken,<br />

worden de nieuwe collega’s ondergebracht bij<br />

de verschillende afdelingen om praktijkervaring<br />

op te doen. Iedere week zullen de collega’s<br />

“<br />

We begeleiden hen<br />

in hun streven naar<br />

professionalisme.<br />

kennismaken met een andere afdeling. Het<br />

afdelingshoofd van de gastafdeling zal de<br />

nieuwe collega’s evalueren inzake de aanwezige<br />

en afwezige kennis. Zodoende kunnen wij<br />

als organisatie een antwoord bieden op<br />

vastgestelde hiaten. Tevens wordt er gevraagd<br />

aan de rekruten om melding te maken van hun<br />

eigen tekortkomingen en leerpunten, zodat wij<br />

hen kunnen begeleiden in hun streven naar<br />

professionalisme.<br />

Tijdens de sessie geweldbeheersing, die binnen het inlooptraject wordt aangeboden,<br />

worden de nieuwe leden ondergedompeld in de technieken DGJ inzake boeien, fouilleren<br />

en de technieken gebouwen, wat het instappen en het vorderen in een gebouw omvat.


Dossier Fabel handelt over een organisatie van Iraakse smokkelaars die mensen<br />

vanuit het Midden-Oosten naar Europa – waaronder België – smokkelen. Voor<br />

de prijs variërend tussen 13 en 20.000 euro wordt een totaalpakket aangeboden,<br />

bestaande uit onder meer valse identiteitsdocumenten (paspoort, identiteitskaart)<br />

aangevuld met andere valse documenten (noodzakelijk voor een asielaanvraag),<br />

vliegtuigtickets, reisbegeleiding door een passeur, indien nodig ophalen in de<br />

luchthaven en transport naar de Dienst Vreemdelingenzaken. Bij de tussenkomst<br />

werden 12 huiszoekingen uitgevoerd en 18 verdachten voorgeleid. Er werden<br />

gedurende bijna 5 maanden 20 lijnen afgeluisterd. Hierbij werd vastgesteld dat<br />

in hoofdzaak het Internet, zowel via PC als smartphone, als communicatiemiddel<br />

gebruikt wordt (Skype, Yahoo, …)<br />

31<br />

Fabel


Project Medewerker<br />

In 2011 hebben de leden van FGP Antwerpen deelgenomen aan de Teamworkdagen, die werden<br />

georganiseerd met als doel de filosofie van excellente <strong>politie</strong>zorg te verspreiden. De teamworkdagen<br />

waren ook een uitstekend middel om te peilen naar wat er leeft binnen FGP Antwerpen. In groepen<br />

van ongeveer zes personen diende men vijf opdrachten uit te voeren en na deze opdrachten vond<br />

er telkens een debriefing plaats. Tijdens deze debriefings werd er gevraagd om de link te leggen<br />

tussen de oefeningen en de professionele bezigheden. Zo kwam bijvoorbeeld naar voren dat<br />

communicatie een probleemdomein was binnen FGP Antwerpen. Er werd naar aanleiding hiervan<br />

vooropgesteld om hier in 2012 rond te werken.<br />

Uit de oefeningen en gesprekken<br />

tijdens de teamworkdagen, bleek dat<br />

er verbetering mogelijk was inzake<br />

informatiedoorstroming en communicatie en<br />

dit zowel bottom-up als top-down. Het gebrek<br />

aan of de inefficiëntie van de communicatie<br />

leidt tot demotivatie en onverschilligheid.<br />

Motivatie en tevredenheid dragen echter bij<br />

tot betrokkenheid bij de organisatie. Pas als<br />

onvolkomenheden en interne spanningen in<br />

beeld zijn gebracht, is een organisatie in staat<br />

om intern zorg te dragen voor een prettige<br />

werkomgeving.<br />

Doelgroep<br />

Wij trachten met het project Medewerker<br />

ieder lid van FGP Antwerpen te bereiken en te<br />

betrekken.<br />

Partners<br />

Binnen het kader van dit actieplan zullen<br />

de belangrijkste partners de antennes<br />

Medewerker zijn. De antennes zijn collega’s<br />

die in 2011 ingestapt zijn in het project,<br />

dat in eerste instantie tot doel had een<br />

debriefingreflex te stimuleren.<br />

32<br />

De antennes fungeren als aanspreekpunt en<br />

zullen het forum als doorgeefluik aanwenden.<br />

Beheer en beleid voorziet de coördinatie en de<br />

opvolging.<br />

Doelstellingen<br />

Het doel is de betrokkenheid van de<br />

medewerkers te verhogen door als organisatie<br />

in te staan voor een betere communicatie<br />

en informatiedoorstroming, alsook door het<br />

aanbieden van een kanaal om verzuchtingen<br />

te uiten en problemen aan te kaarten. Op die<br />

manier kan er zo snel mogelijk een oplossing<br />

worden gezocht of een antwoord worden<br />

geformuleerd.<br />

Meeting<br />

Maandelijks vindt er een meeting plaats. Hier<br />

worden de aangehaalde items van iedere<br />

afdeling opgelijst. Systematisch worden<br />

deze onderwerpen behandeld. Nadien wordt<br />

er een mailing verstuurd naar ieder lid van<br />

onze FGP, waarin de resultaten meegedeeld<br />

worden. Deze mailing wordt tevens gebruikt<br />

om informatie te verstrekken aangaande<br />

beleidsbeslissingen, personeelswijzigingen<br />

en persaangelegenheden.


Eind september 2011 stellen we verdachte handelingen<br />

vast bij verschillende vestigingen van Media Markt. Op<br />

diverse parkings van deze winkelketen wordt hetzelfde<br />

voertuig in verdachte omstandigheden gesignaleerd.<br />

Los hiervan komt ditzelfde voertuig, samen met<br />

een andere auto, nogmaals in beeld in het Waalse<br />

landsgedeelte. Beide voertuigen worden door de <strong>politie</strong><br />

gecontroleerd. Eén van de voertuigen blijkt gestolen<br />

te zijn in Antwerpen. De bestuurder van dit voertuig<br />

wordt aangehouden en vanaf dan komt het onderzoek<br />

in een stroomversnelling. Door de linken tussen de<br />

voertuigen en de inzittenden hebben de onderzoekers<br />

nu identiteiten en kan de zoektocht beginnen naar<br />

andere feiten. Naarmate het onderzoek vordert krijgen<br />

de speurders zicht op een internationale rondtrekkende<br />

dadergroepering die bestaat uit 14 personen. Via<br />

nationale en internationale signaleringen lopen deze<br />

14 personen over heel Europa tegen de lamp en worden<br />

ze door middel van Europese aanhoudingsbevelen aan<br />

België uitgeleverd om hier voor de onderzoeksrechter<br />

te verschijnen. De bende heeft voor meer dan 760.000<br />

euro buit gemaakt in verschillende multimedia zaken en<br />

andere grote voedingszaken verspreid over heel België.<br />

Ook sloegen ze toe in bowlingzaken. In totaal hebben<br />

ze minstens 9 voertuigen gestolen. Er werden in dit<br />

dossier 52 feiten opgehelderd. Ook werd onroerend goed<br />

in het buitenland in beslag genomen en er zal ook een<br />

witwasdossier worden opgestart in Roemenië.<br />

33<br />

Schoudertas


Bomb Scene Management<br />

Van 11 tot 13 september 2012 werd door<br />

onze FGP een praktische vorming voor<br />

de permanentieofficieren georganiseerd.<br />

De oefeningen situeerden zich in<br />

(grootschalige) crisissituaties. De<br />

doelstellingen van deze interne opleiding<br />

waren redelijk ambitieus. Ten eerste wilden<br />

we de kennis over een bestuurlijke materie<br />

met name de wetgeving over de Nood- en<br />

Interventieplanning (NIP) aanscherpen.<br />

Vervolgens was het verbeteren van de<br />

samenwerking tussen de verschillende<br />

disciplines bij NIP, de autoriteiten en de<br />

experten aan de orde. In het bijzonder<br />

wilden we een gerechtelijke aanpak bij<br />

een (bestuurlijke) crisissituatie of ramp<br />

testen en optimaliseren. En tenslotte<br />

was de doelstelling het bevorderen<br />

van communicatie, zowel technisch als<br />

inhoudelijk, een uitgesproken uitdaging.<br />

De training, die zowel theoretische als<br />

praktische aspecten omvatte, ging door<br />

in de lokalen en op de terreinen van<br />

Campus Vesta, het Antwerps provinciaal<br />

opleidingscentrum voor brandweer,<br />

ambulance- en <strong>politie</strong>diensten te Emblem.<br />

Tijdens de theoretische uiteenzetting<br />

werd door afgevaardigden van de CSD<br />

aandacht besteed aan het Politioneel<br />

interventieplan (PIP). Tevens werd door<br />

DOVO (Dienst Opruiming en Vernietiging<br />

van Ontploffingstuigen) een voordracht<br />

gegeven omtrent hun samenwerking<br />

met het Labo en een afstappingsteam op<br />

een plaats delict of bomb scene.<br />

Virtueel oefenen<br />

Na de theorie volgde de praktijk.<br />

Vernieuwend was het virtueel<br />

oefenen. De rampenambtenaar van<br />

de stad Antwerpen, bijgestaan door<br />

de crisismanager van de provincie,<br />

organiseerden hiervoor drie workshops.<br />

Door middel van een interactief<br />

34<br />

videoprogramma werden verschillende<br />

rampscenario’s doorlopen, waarbij onze<br />

permanentieofficieren geconfronteerd werden<br />

met dilemma’s van bestuurlijke maar ook<br />

gerechtelijke aard. De techniek die hiervoor<br />

werd gebruikt scherpte onze interesse om dit<br />

ook toe te passen bij wedersamenstellingen en<br />

voorbereidingen aan huiszoekingen.<br />

Vanaf de tweede dag gingen de feitelijke<br />

oefeningen op het terrein door. Onze groep<br />

werd ingedeeld in enerzijds 10 actieve “players”<br />

en anderzijds kijklustige “ramptoeristen” en<br />

journalisten, die alternerend werden ingezet<br />

in de verschillende oefeningen. Bovendien<br />

waren er een dertigtal volledig uitgeruste<br />

tegenspelers: brandweerlieden, een mugteam,<br />

een dispositief van DOVO, het parket<br />

en natuurlijk de lokale eerste lijns<strong>politie</strong>, met<br />

commandovoertuig en een zeer actieve officier<br />

van bestuurlijke <strong>politie</strong> (OBP).<br />

Er waren drie scenario’s die gradueel<br />

opbouwend waren uitgewerkt, startend<br />

vanuit bestuurlijke incidenten en verweven<br />

met elementen van gerechtelijke aard.<br />

Zo was het eerste incident een kleine<br />

ontploffing aan een bank.Hierbij waren er geen<br />

gewonden en enkel materiële schade, maar


dienden evacuaties (van getuigen) te gebeuren.<br />

De volgende oefening was een ontploffing van<br />

een “home made explosif” in een appartementsgebouw.<br />

Hierbij waren wel gewonden en<br />

bovendien was er een brand uitgebroken.<br />

Het scenario van de grote oefening was een<br />

accidentele ontploffing bij de voorbereiding<br />

van aanslag in een winkelstraat. Hierbij<br />

waren verschillende doden en gewonden en<br />

bovendien liep er nog een verdachte tussen al<br />

die aanwezigen.<br />

“<br />

De aanpak van de<br />

“tegenspelers” binnen hun<br />

deelgebied was zo nuchter<br />

en doorgedreven dat wij,<br />

als verantwoordelijken<br />

van de gerechtelijke<br />

vaststellingen, vaak ons<br />

mannetje moesten staan.<br />

35<br />

Door de verschillende deelnemers werd<br />

het realistisch karakter (getraumatiseerde<br />

slachtoffers, vermeend verminkte lichamen<br />

en bloed, ontploffingen en brand, etc) van<br />

de verschillende oefeningen geapprecieerd.<br />

Bovendien was de aanpak van de “tegenspelers”<br />

binnen hun deelgebied zo nuchter en<br />

doorgedreven dat wij, als verantwoordelijken<br />

van de gerechtelijke vaststellingen, vaak ons<br />

mannetje moesten staan.<br />

Als afsluiter kregen we een toelichting van de<br />

Britse liaisonofficier inzake counter­terrorism<br />

over de aanpak van de aanslag op de metro in<br />

Londen van 7 juli 2005.<br />

Voor onze permanentieofficieren was het<br />

geheel een leerrijke ervaring, om het evenwicht<br />

te zoeken tussen korte termijn doelen van<br />

bestuurlijke aard en de lange termijn doelen<br />

van het gerechtelijk onderzoek. Bij iedere<br />

crisissituatie of ramp zal er immers ook<br />

gezocht worden naar verantwoordelijken voor<br />

die gebeurtenis. Hierbij zal in het vroegste<br />

stadium bescherming van sporen, informatie<br />

van getuigen en communicatie met partners<br />

van essentieel belang zijn.


Zorro<br />

Op het vlak van extremisme- en terrorismebestrijding werd het voorbije jaar gedomineerd<br />

door Sharia4belgium. Deze radicale salafistische organisatie is sinds 2010 vanuit Antwerpen<br />

actief. Ze beoogt de omverwerping van de democratie en de installatie van een Islamitische<br />

staat met toepassing van de Shariah-wetgeving. Via intensieve training werden tientallen<br />

moslimjongeren geïndoctrineerd tot de ideologie van het jihadistisch salafisme. Het<br />

gebruik van geweld om de doelstellingen te realiseren wordt gepropageerd. De leiders van<br />

Sharia4belgium zijn Fouad Belkacem en Hicham Chaib. In twee verschillende onderzoeken<br />

werden de beide leiders aangehouden voor het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld.<br />

De arrestatie en langdurige voorlopige hechtenis van Fouad Belkacem had een verstorend<br />

en destabiliserend effect op de organisatie. De arrestatie van de leiders resulteerde<br />

uiteindelijk in een vrijwillige ontbinding van Sharia4Belgium op 7 oktober 2012. De<br />

ontbinding van de organisatie leidt evenwel niet tot een automatische deradicalisering<br />

van de tientallen Antwerpse en Brusselse moslimjongeren, die via intensieve trainingen<br />

werden gevormd tot felle aanhangers van de gewelddadige en derhalve meest gevaarlijke<br />

uitingsvorm van het salafisme.<br />

36


We kunnen naar jaarlijkse traditie opnieuw<br />

verwijzen naar de ministeriële omzendbrief<br />

GPI48 en GPI62. We zouden ook de<br />

vier pijlers, die de basis van de training<br />

geweldsbeheersing uitmaken, nog eens<br />

kunnen opsommen of opnieuw vermelden<br />

dat de opleiding geweldsbeheersing er<br />

in bestaat onze collega’s afdoende te<br />

“wapenen” om indien nodig adequaat<br />

binnen het wettelijke kader te kunnen<br />

reageren op een geweldssituatie, maar<br />

dit zijn onderwerpen die u, als aandachtig<br />

lezer, vermoedelijk al tot vervelens toe<br />

heeft gelezen.<br />

Laat ons het beter hebben over het feit<br />

dat het trainingsprogramma van onze<br />

operationele leden in 2012 bestond uit<br />

zorgvuldig uitgewerkte sessies, samengesteld<br />

door een team van gemotiveerde specialisten<br />

geweldsbeheersing, die zelf als onderzoeker<br />

op het terrein staan. Dit geeft een absolute<br />

meerwaarde, daar zij beschikken over een ruim<br />

operationeel referentiekader.<br />

“<br />

Onze specialisten<br />

geweldsbeheersing<br />

beschikken over een<br />

ruim operationeel<br />

referentiekader.<br />

Tijdens de training werd niet alleen aandacht<br />

besteed aan de basisprincipes inzake dwang<br />

met en zonder vuurwapen, herhaling van eerder<br />

aangeleerde vaardigheden, maar er was ook<br />

ruimte voor situationele oefeningen. Zo werd<br />

tijdens de sessie op de schietstand gebruik<br />

gemaakt van het individueel dienstpistool,<br />

maar moesten de uitvoerders ook hun<br />

bevindingen rapporteren via de Astrid-radio’s.<br />

Op de schietstand met reële munitie werden<br />

ook situaties gecreëerd waar na het vallen van<br />

het doek de uitvoerder werd geconfronteerd<br />

37<br />

Geweldsbeheersing<br />

met een dreiging waarop diende gereageerd te<br />

worden.<br />

Het rollenspel<br />

Al de eerder aangeleerde vaardigheden werden<br />

dan als totaalpakket geïntegreerd onder de<br />

vorm van een rollenspel, waar niet alleen werd<br />

gewerkt met “Airsoft”, het Astrid-netwerk en<br />

het ontnuchterende effect van blanke munitie,<br />

maar waar ook in het kader van onze kerntaak<br />

als onderzoeker, ruimte werd gemaakt voor een<br />

deelaspect van het nationaal veiligheidsplan,<br />

m.n. wapens.<br />

Met de focus op de diverse signalen, werd<br />

naast het opgelegde parcours voor het<br />

operationele kader, vanuit het ICCI (Instructie-<br />

en CoördinatieCel - geweldsbeheersing) ook<br />

gehoor gegeven aan specifieke noden binnen<br />

de eigen directie. Er werd een extra inspanning<br />

geleverd door het uitwerken en organiseren<br />

van een specifiek rollenspel ten behoeve van de<br />

informantenrunners. Dankzij de contacten met<br />

externe partners (Bijzonder Bijstands Team)<br />

kreeg dit gegeven een extra dimensie, en kon<br />

er ingespeeld worden op de behoeften binnen<br />

dit team. De positieve reacties bleven niet uit.<br />

Training Calog-B<br />

Na eerdere pogingen slaagden we er in<br />

2012 in om een volwaardig programma<br />

geweldsbeheersing aan te bieden ten behoeve<br />

van de leden Calog-B Labo. Ook deze collega’s


hebben recht op vier trainingssessies per jaar.<br />

In het kader van efficiënt gebruik van middelen<br />

en personeel, wordt dit aangeboden aan alle<br />

leden Calog-B behorende tot het Hof van<br />

Beroep Antwerpen (FGP Antwerpen – Hasselt –<br />

Mechelen – Tongeren – Turnhout).<br />

“<br />

We slaagden er in<br />

2012 in om ook een<br />

volwaardig programma<br />

geweldsbeheersing aan te<br />

bieden ten behoeve van de<br />

leden Calog-B Labo.<br />

Ondertussen krijgen wij ook uit andere<br />

directies signalen van leden calog-B om te<br />

mogen deelnemen aan dit op maat gesneden<br />

programma met als inhoud: training selfdefence<br />

– OC-spray – veilig maken aangetroffen<br />

vuurwapen – implementatie Astrid-netwerk.<br />

VRT-serie Wolven<br />

De VRT zendt vanaf 4 december 2012 de<br />

fictiereeks Wolven uit, die handelt over de<br />

afdeling Ecofin. De opnames liggen al weer<br />

enkele jaren achter ons, maar verschillende<br />

collega’s maken daarin een kort gastoptreden.<br />

Ook vanuit de hoek geweldsbeheersing<br />

werd ondersteuning geleverd op het vlak van<br />

techniek en tactiek. Soms was het zoeken naar<br />

een visiueel aanvaardbaar compromis tussen<br />

de behoeften van de regisseur en een tactisch<br />

verantwoord optreden.<br />

Inlooptraject<br />

Een precedent is dat vanaf 2012<br />

ook de nieuwe collega’s, die<br />

mutatie maken naar onze directie,<br />

een initiatie geweldsbeheersing<br />

krijgen tijdens het inlooptraject.<br />

Dit geeft ons niet alleen de<br />

mogelijkheid de nieuwe leden<br />

te evalueren op het gebied van<br />

hun kennis terzake, maar laat ook<br />

38<br />

toe de specifieke technieken, eigen aan het<br />

werken in burger, over te brengen. Ook hier is<br />

de leergierigheid van de deelnemers groter dan<br />

het ons toegemeten tijdsbestek.<br />

Bomb Scene Management<br />

Erkenning van de aanwezige expertise bleek<br />

tevens uit het verzoek om ondersteuning te<br />

leveren in het kader van de rollenspelen tijdens<br />

de opleiding “Bomb Scene Management” en de<br />

daaruit voortvloeiende contacten met DOVO.<br />

Nationale ondersteuning<br />

Nationaal blijft FGP Antwerpen zijn steentje<br />

bijdragen aan het luik geweldsbeheersing<br />

binnen de gekende fora, overlegplatform DGJ<br />

en de Pedagogische Commissie (PCP VIII), maar<br />

de input blijkt tevens uit aanwezigheid in de<br />

projecten:<br />

• Deelname aan de werkgroep self-defence -<br />

snijdende/stekende voorwerpen.<br />

• Het jaarlijkse forum Techniek en Tactiek te<br />

Lagland dat niet enkel de training van de<br />

specialisten geweldsbeheersing beoogt<br />

maar ook de uitwisseling van goede<br />

praktijken tussen de verschillende partners.<br />

• Module geweldsbeheersing tijdens de<br />

vorming Hoofdinspecteurs bijzonder<br />

specialisaties.<br />

• Flexibel Modulaire Opleidings-Systeem<br />

(FMOS) in het kader van de opleiding van<br />

nieuwe specialisten geweldsbeheersing<br />

binnen DGJ.<br />

• Commissie evaluatie materiaal. (Holsters<br />

voor het nieuwe dienstpistool S&W M&P 9)


FMOS<br />

Vooreerst worden de specialisten<br />

geweldsbeheersing DGJ niet gevormd<br />

binnen de klassieke opleidingscentra maar<br />

in eigen beheer. Deze behoefte is ontstaan<br />

uit het feit dat wij de komende jaren zullen<br />

geconfronteerd worden met een massale<br />

natuurlijk afvloeiing van onze expertise<br />

op het vlak van geweldsbeheersing als<br />

gevolg van pensioneringen. Het klassieke<br />

opleidingstraject, via de geijkte formule,<br />

kan deze leemte niet tijdig ondervangen.<br />

Daarbij komt dat we meer en meer worden<br />

geconfronteerd met het specifieke karakter<br />

van “werken in burger”. Uiteraard spreken<br />

we wel degelijk over een officieel erkende<br />

opleiding. Dat deze op directieniveau vooraf<br />

werd gegaan door veelvuldig overleg hoeft<br />

geen betoog. Ondertussen is het zo ver, en<br />

het modulaire systeem wekt ook interesse bij<br />

andere partners binnen het <strong>politie</strong>landschap.<br />

Trouwens als precedent hebben de kandidaten<br />

specialist geweldsbeheersing FMOS/DGJ in het<br />

kader van het luik didactiek intern de <strong>Federale</strong><br />

Politie een opleiding initiator Bloso gevolgd<br />

en examen afgelegd, waarin zij uiteraard<br />

dienden te slagen. Ondertussen hebben de<br />

32 kandidaten (waaronder drie uit eigen huis)<br />

opleiding genoten in de deelaspecten PITIP<br />

(Politie Interventietechnieken) gebouwen,<br />

voertuigen, en het luik boeien & fouilleren<br />

(BoFo). Daarnaast hebben zij de TST (Tactical<br />

Support Team) module “Transfer” gehad,<br />

en mogen een overbrenging categorie 1, 2, 3<br />

uitvoeren, (gekwalificeerd niveau).<br />

39<br />

De opleiding werd gegeven op de<br />

luchtmachtbasis Bevekom en had plaats van<br />

24 september t/m 24 oktober. Naar opbouw<br />

zal deze module aangevuld worden met de<br />

modules instructeur uitschuifbare wapenstok,<br />

instructeur OC-spray, individuele bewapening<br />

(Glock - S&W M&P9) en afhankelijk van<br />

de behoefte binnen de eigen directie, een<br />

opleiding betreffende collectieve bewapening<br />

(AUG Steyr - HK-UMP9). Afhankelijk van de<br />

intresse en het slagen in de selectie zal een<br />

aantal onder hen ook de module “self-defence”<br />

volgen. Het opleidingsprogramma FMOS werd<br />

echter eind december 2012 stil gelegd. Het<br />

verder verloop zal tijdens een bijeenkomst<br />

van het HOC (Hoger Overleg Comité) worden<br />

bepaald.<br />

2013<br />

We gaan zeker niet op onze lauweren rusten.<br />

Als gevolg van de opleiding FMOS zal onze<br />

directie kunnen beschikken over drie nieuwe<br />

specialisten. Reken daarbij een inkomende<br />

mutatie en een hervat engagement (totaal<br />

twee), dan komen wij met de bestaande<br />

collega’s op een totaal van veertien specialisten<br />

geweldsbeheersing binnen onze directie.<br />

Dit aantal moet ons in de mogelijkheid stellen<br />

om ook in de toekomst een sterk programma<br />

naar voor te brengen, dat onze collega’s<br />

voldoende bagage meegeeft om professioneel<br />

te kunnen reageren op de uitdagingen<br />

waaraan een modern lid van onze FGP kan<br />

worden blootgesteld, in de uitoefening van zijn<br />

kerntaak als onderzoeker.


Image – dump CCU<br />

Om tegemoet te komen aan de noden en<br />

verzuchtingen van de diverse afdelingen<br />

binnen de FGP Antwerpen, alsook voor<br />

de Lokale Recherches van de omliggende<br />

zones, werd er met betrekking tot het<br />

nazicht en het uitlezen van diverse<br />

gegevensdragers (PC’s, laptops, externe<br />

harde schijven, e.d.) een nieuwe<br />

afwerkingsprocedure voorzien, namelijk<br />

.<br />

Niettegenstaande een normale<br />

doorlooptijd gemakkelijk drie maanden<br />

kan bedragen wordt er met deze nieuwe<br />

procedure getracht om de onderzoeker binnen<br />

de tien werkdagen te kunnen bedienen. De<br />

resultaten van het onderzoek zullen hem/haar<br />

worden aangeleverd op een harde schijf eigen<br />

aan zijn dienst.<br />

Dit concept laat toe aan de onderzoekers toe<br />

om geheel zelfstandig en binnen hun eigen<br />

tijdsbestek over te gaan tot nazicht van de<br />

bestanden, bruikbaar voor hun dossier, zonder<br />

40<br />

dat de integriteit van de originele gegevens in<br />

gevaar komt en dit zonder gebruik te maken<br />

van speciale forensische software.<br />

“<br />

Dit concept laat toe aan de<br />

onderzoekers om geheel<br />

zelfstandig en binnen hun<br />

eigen tijdsbestek over te<br />

gaan tot nazicht van de<br />

bestanden, bruikbaar voor<br />

hun dossier.<br />

Zoals de benaming zelf aangeeft bestaat deze<br />

werkwijze uit twee belangrijke delen, namelijk<br />

de ‘image’ zelf en de ‘dump’. Om de integriteit<br />

van de gegevens te vrijwaren is de regel<br />

dat er van elke gegevensdrager welke voor<br />

nazicht wordt overgemaakt aan de RCCU een<br />

forensische kopie (image) wordt gemaakt op<br />

een overheidsschijf.<br />

Serge Loquet - Teamchef CCU<br />

‘Met deze nieuwe procedure wordt er getracht de onderzoeker binnen de tien werkdagen te kunnen bedienen.’


Een kent vele varianten en juist<br />

daarom is het zo veelzijdig en aanpasbaar<br />

aan de wensen van de klant. Een <br />

is niets anders dan een verzameling van<br />

systeemvreemde bestanden al dan niet<br />

ondergebracht in een mappenstructuur. Het is<br />

de onderzoeker die al deze bestanden dient te<br />

overlopen om het relevante voor zijn dossier te<br />

weerhouden.<br />

“<br />

Een voorafgaandelijke,<br />

weloverwogen, selectieve<br />

aanvraag kan achteraf veel<br />

werk besparen.<br />

De aanvrager levert het computermateriaal<br />

af bij het CCU-secretariaat en geeft aan welke<br />

bestanden (documenten, foto’s, e-mail, e.d.)<br />

er moeten ‘gedumpt’ worden. Theoretisch<br />

gezien is het mogelijk om alle bestanden,<br />

uitgezonderd deze die deel uitmaken van<br />

het besturingssysteem, te dumpen. Indien<br />

41<br />

men deze werkwijze verkiest, bedenk dan wel<br />

dat mogelijks duizenden bestanden dienen<br />

geopend te worden om het relevante voor het<br />

dossier te weerhouden. Een voorafgaandelijke,<br />

weloverwogen, selectieve aanvraag kan<br />

achteraf veel werk besparen.<br />

Na afwerking wordt het originele materiaal<br />

terug overhandigd aan de onderzoekers, samen<br />

met de harde schijf van de eigen afdeling, die<br />

de resultaten bevat. Indien er een forensische<br />

kopie werd gemaakt op een overheidsschijf,<br />

wordt deze inbeslaggenomen en neergelegd<br />

door de CCU-medewerker. De inbeslagname<br />

en neerlegging van de resultaten behoort<br />

toe aan de aanvrager/onderzoeker van de<br />

respectievelijke afdelingen.<br />

“Image&dump” is een werkwijze/methode<br />

om tegemoet te komen aan de noden van de<br />

afdelingen binnen onze FGP en om aan de<br />

Lokale Recherches een dienstverlening aan te<br />

bieden, zodat de wachttijden inzake nazicht van<br />

computermateriaal tot een minimum kunnen<br />

herleid worden.


TAM-netwerk<br />

Een TAM staat voor ‘Techniek van het<br />

Audiovisueel verhoor van Minderjarigen’.<br />

Het TAM-netwerk van Antwerpen-Rand<br />

is operationeel sinds juni 2003. Met<br />

uitzondering van de PZ Antwerpen, die<br />

over een eigen netwerk beschikt, is elke PZ<br />

van het arrondissement en de FGP hierin<br />

vertegenwoordigd. De coördinatie ervan<br />

ligt bij de FGP en wordt waargenomen<br />

door Anne Raveschot, die deel uitmaakt<br />

van de dienst Gedragswetenschappen. Het<br />

TAM-netwerk staat 24 uur op 24, 7 dagen<br />

op 7 ter beschikking van de verschillende<br />

<strong>politie</strong>zones en de FGP.<br />

Een TAM-verhoor kan enkel gebeuren in<br />

opdracht van een magistraat. Tot op heden<br />

heeft de magistraat hierin de vrije keuze.<br />

Elk jaar neemt het aantal opdrachten toe. Zo is<br />

het aantal opdrachten voor het TAM-netwerk<br />

van Antwerpen-Rand gestegen van 104 in 2004<br />

naar 236 in 2011 en 185 in 2012.<br />

Wijziging in de wetgeving<br />

Vanaf 1 januari 2013 wijzigt de wetgeving in<br />

die zin dat elk minderjarig slachtoffer van<br />

een zedenmisdrijf audiovisueel moet worden<br />

verhoord, tenzij een met redenen omklede<br />

beslissing van de magistraat. Dit zal een stijging<br />

van de werklast van het netwerk inhouden van<br />

meer dan 50%.<br />

“<br />

Vanaf 1 januari 2013<br />

moet dat elk minderjarig<br />

slachtoffer van een<br />

zedenmisdrijf audiovisueel<br />

worden verhoord.<br />

De leden van het netwerk zijn specifiek opgeleid<br />

voor het verhoren van minderjarige slachtoffers<br />

en getuigen van seksueel misbruik en andere<br />

zware misdrijven. Kandidaten worden vooraf<br />

42<br />

Anne Raveschot - Coördinatrice TAM-netwerk<br />

‘Het TAM-netwerk staat 24 uur op 24, 7 dagen op 7 ter<br />

beschikking van de verschillende <strong>politie</strong>zones en FGP<br />

Antwerpen.’<br />

geselecteerd door een commissie en kunnen<br />

enkel na een gunstige beoordeling deze<br />

functionele gerechtelijke opleiding volgen. Zij<br />

dienen te slagen in het eindexamen om tot het<br />

netwerk te kunnen toetreden. Jaarlijks worden<br />

de TAM-leden bijgeschoold en gecoacht, om<br />

de kwaliteit van de verhoren hoog te houden.<br />

Omdat in de meeste zedendossiers met<br />

minderjarige slachtoffers geen materiële<br />

bewijzen voorhanden zijn, is het verhoor van<br />

de minderjarige des te belangrijker in de<br />

bewijsvoering.<br />

Het verhoor van een minderjarige is een delicate<br />

opdracht, waarbij leeftijd en intellectuele<br />

ontwikkeling van de minderjarige een cruciale<br />

factor zijn. De jongste kinderen die worden<br />

verhoord zijn 3 jaar oud. Sommige 3-jarigen zijn<br />

echter nog onvoldoende intellectueel ontwikkeld,<br />

waardoor een verhoor niet mogelijk is.


Respectvol, niet-suggestief en<br />

gestructureerd<br />

De basispeilers voor het verhoor van een<br />

minderjarige zijn: respectvol, niet-suggestief<br />

en gestructureerd. Structureel werd een<br />

stappenplan ontwikkeld, waarbij eerst en<br />

vooral de wettelijke bepalingen op een voor het<br />

kind verstaanbare manier worden meegedeeld.<br />

Aan de hand van een gesprek over een neutraal<br />

onderwerp tracht de verhoorder vervolgens het<br />

intellectueel niveau van het kind in te schatten.<br />

Deze fase van het verhoor laat tevens toe dat<br />

de minderjarige went aan de gesprekstechniek.<br />

Hoe jonger de minderjarige, of hoe lager het<br />

intellectueel niveau, hoe vatbaarder voor<br />

suggestie en beïnvloeding. De manier van<br />

vraagstelling is dus van cruciaal belang. De<br />

verhoorder tracht eerst een vrij verhaal over<br />

de feiten te bekomen en probeert daarna via<br />

open vragen zoveel mogelijk details te weten<br />

te komen. Gesloten vragen worden zoveel<br />

als mogelijk vermeden. Hoe meer details de<br />

verhoorder krijgt, hoe gemakkelijker het is om<br />

de geloofwaardigheid te kunnen inschatten.<br />

Vooral kleine kinderen hebben soms moeite<br />

om realiteit en fantasie te onderscheiden.<br />

Ook manipulaties van kinderen door derden<br />

kunnen op deze manier aan het licht komen.<br />

Een kind dat een verzonnen of opgestookt<br />

verhaal komt vertellen, zal dit in principe niet<br />

tot in de kleinste details kunnen vertellen.<br />

Aandachtsperiode<br />

Jonge kinderen verliezen<br />

snel de aandacht.<br />

Een kind dat het beu<br />

is, luistert niet meer,<br />

antwoordt in het wilde<br />

weg of blijft zelfs niet<br />

op de stoel zitten. Een<br />

verhoorder moet er dus<br />

voor zorgen om binnen<br />

de aandachtsperiode<br />

van het kind zoveel<br />

mogelijk informatie te<br />

bekomen. Voor een kind<br />

van 4 jaar ligt dit rond de<br />

tien minuten.<br />

43<br />

Vertrouwenspersoon<br />

De wet voorziet dat de minderjarige<br />

recht heeft op de aanwezigheid van een<br />

vertrouwenspersoon tijdens het verhoor. Vaak<br />

is dit één van de ouders of een leerkracht. De<br />

praktijk wijst echter uit dat de aanwezigheid<br />

van een vertrouwenspersoon een storende<br />

factor is in de waarheidsvinding. Een kind dat<br />

aan de rokken van mama hangt, zal niet veel<br />

vertellen.<br />

“<br />

De aanwezigheid van een<br />

vertrouwenspersoon is<br />

een storende factor in de<br />

waarheidsvinding.<br />

Een minderjarige die thuis nog niet alles heeft<br />

verteld, kan zich geremd voelen om het totale<br />

verhaal te vertellen uit schaamte of uit angst<br />

om de vertrouwenspersoon (ouder) te kwetsen.<br />

Indien de minderjarige een verzonnen verhaal<br />

heeft verteld aan de vertrouwenspersoon of de<br />

vertrouwenspersoon is de opstokende ouder,<br />

dan heeft de minderjarige tijdens het verhoor<br />

geen ruimte om van het oorspronkelijke verhaal<br />

af te wijken en de waarheid te vertellen. Om die<br />

redenen trachten we steeds de minderjarige te<br />

verhoren zonder vertrouwenspersoon.


Norbert<br />

Interview Norbert<br />

Somers<br />

Douane<br />

Onze FGP werkt regelmatig samen met<br />

verschillende diensten van de douane.<br />

Zo is er onder meer contact met DMGC<br />

(risicobeheer) & CDIB (informatie<br />

verwerking en beheer) bij de centrale<br />

diensten in Brussel. Er is eveneens een<br />

samenwerking met de NOD (Nationale<br />

opsporingsdirectie) en 7 regionale<br />

opsporingsinspecties, waaronder IOA<br />

(douane Antwerpen) dewelke bestaat<br />

uit vijf teams. Norbert Somers is<br />

voornamelijk verantwoordelijk voor<br />

het drugteam.<br />

Hoe ervaart u de samenwerking met FGP<br />

Antwerpen?<br />

Somers: De samenwerking met de FGP verloopt<br />

enorm vlot. Wij proberen de zaken zo goed<br />

mogelijk te faciliteren. Onze finaliteit is het<br />

onderscheppen van goederen, maar we streven<br />

44<br />

niet alleen de onderschepping na, maar we<br />

proberen ook om mee de criminele organisaties<br />

te identificeren en te ontmantelen. Ik denk dat<br />

daar vooral de kracht ligt van de resultaten en<br />

het succes. Het is uniek voor België dat we in<br />

Antwerpen over een geoliede samenwerking<br />

beschikken. Vanaf het ogenblik dat wij over<br />

informatie beschikken, spelen we deze door<br />

aan de dienst drugs van FGP Antwerpen, om<br />

zodoende na te gaan of deze informatie kan<br />

gelinkt worden aan andere dossiers. Als er<br />

havengebonden informatie aanwezig is bij de<br />

FGP, dan komt deze ook steeds tot bij ons om<br />

te kijken of we kunnen targetten. Ik denk dat<br />

we daarom op een complementaire manier een<br />

successleutel in handen hebben, wat misschien<br />

niet op alle plaatsen in België het geval is.<br />

Binnen de douane is er een reorganisatie bezig,<br />

maar we trachten een centrale rol te blijven<br />

spelen, ook bij onze eerstelijnsteams zoals<br />

het rummage-team, de scan-teams en het<br />

hondenteam. De prioriteiten, die op politioneel<br />

en justitieel vlak worden gesteld, proberen we<br />

hier te laten doorsijpelen.


Zijn er verschillen in de aanpak van de douane<br />

op rechteroever t.o.v. op linkeroever?<br />

Somers: De illegale activiteiten situeren zich<br />

momenteel vooral op rechteroever, maar sinds<br />

de verhuis van een aantal bedrijven, zoals DP<br />

World, alsook bv. de fruitkaai die operationeel<br />

zal worden op linkeroever, zal linkeroever in<br />

de nabije toekomst te maken krijgen met een<br />

toename van illegale activiteiten. Zij zullen<br />

qua middelen en mensen moeten bijsturen<br />

om adequaat te kunnen reageren op het<br />

havengebeuren, zoals dit op rechteroever reeds<br />

gebeurt. We streven er naar om op eenzelfde<br />

daadkrachtige wijze te reageren op beide<br />

locaties binnen de haven, wat toch wel een<br />

probleemgebied is.<br />

Hoe verloopt de doorstroming van de<br />

informatie tussen het opsporingssteam drugs<br />

van de douane en de afdeling drugs van FGP<br />

Antwerpen?<br />

Somers: Ofwel verloopt dit via de<br />

permanentieofficier ofwel via het team<br />

Project Ondersteuning, die onder meer voor de<br />

afhandeling van de informatiedoorstroming<br />

zorgt. Samen wordt er bekeken hoe een<br />

bepaalde zaak moet worden aangepakt.<br />

Welke wederzijdse steun wordt er aan elkaar<br />

gevraagd?<br />

Somers: Wanneer de <strong>politie</strong> informatie heeft<br />

over een bepaalde container, over een verdachte<br />

containernummer beschikt, of informatie<br />

heeft over ladingen of cargo, waardoor een<br />

controle zich opdringt, dan wordt er aan<br />

ons gevraagd om deze fysiek te controleren.<br />

Deze controles gebeuren manueel, door een<br />

scanner, door honden of door scanvans. Wij<br />

daarentegen geven vooral informatie door die<br />

wij bekomen van scheepsagenturen. Dit zijn<br />

de lokale afdelingen van grote rederijen. Op<br />

basis van een aantal indicatoren analyseren<br />

wij de manifesten, waarop de gegevens van<br />

de containers en de ladingen staan. Wij krijgen<br />

van FGP Antwerpen ook feedback over onze<br />

informatie, wat een meerwaarde biedt voor<br />

onze beeldvorming. Wij focussen ons op de<br />

goederen en de trafieken om het onderzoek te<br />

faciliteren voor FGP Antwerpen in het kader van<br />

het ontmaskeren van criminele organisaties.<br />

Onze focus ligt eigenlijk op de goederen,<br />

45<br />

maar toch is het louter onderscheppen van<br />

deze goederen, vanuit onze optiek, niet het<br />

belangrijkste. De eindfinaliteit voor de FGP en<br />

de magistratuur m.n. het destabiliseren van<br />

criminele organisaties, is voor ons natuurlijk<br />

ook belangrijker dan zomaar wat drugs<br />

onderscheppen. Die geoliede machine, het<br />

vertrouwen dat er is en de uitwisseling van<br />

informatie tussen de douane en FGP Antwerpen<br />

is de sleutel tot succes. Niemand heeft er<br />

boodschap aan om bepaalde informatie achter<br />

te houden om zelf te scoren. Hier in Antwerpen<br />

is dat een unieke situatie. Ik merk dat ik op<br />

andere plaatsen in deze toch heel andere<br />

verhalen hoor.<br />

Zijn er nog uitdagingen naar de toekomst toe<br />

inzake de samenwerking tussen de douane en<br />

FGP Antwerpen?<br />

Somers: Momenteel lopen er een aantal<br />

werkgroepen om ook externe partners te<br />

betrekken bij onze goede samenwerking. Deze<br />

partners zijn de magistratuur, havenbedrijven,<br />

havenautoriteiten, beveiligingsfirma’s, …<br />

Vroeger liep het wat stroef in die zin dat het<br />

niet altijd duidelijk was wie wat deed en wat<br />

iedereen voor elkaar kon betekenen. Deze<br />

samenwerking wordt nu verder uitgediept om<br />

de informatiestroom naar een hoger niveau te<br />

brengen om elkaar te helpen in de gezamelijke<br />

strijd die wordt gevoerd. Wij gaan ook werken<br />

met backscatters. Dit zijn mobiele scanners die<br />

rond containers kunnen rijden om op die manier<br />

foto’s te maken van ladingen, door middel van<br />

stralingen die worden teruggekaatst. Dit geeft<br />

veel betere resultaten dan X-rayscanners. Zo<br />

kunnen we nog beter inspelen op vragen van de<br />

afdeling drugs om meerdere containers tegelijk<br />

te controleren.<br />

Een laatste uitdaging naar de toekomst toe en<br />

dit naar analogie met Nederland, is het fysiek<br />

samensmelten van de douane met de <strong>politie</strong>.<br />

Als we samen in een gebouw zouden kunnen<br />

werken, zou dit de informatiedoorstroming<br />

zeker ten goede komen. Niet allen voor<br />

de drugsafdeling, maar ook inzake<br />

voertuigenzwendel en andere fenomenen. Nu<br />

moet er nog steeds een informatiedoorstroming<br />

plaatsvinden naar een andere locatie en waar er<br />

een doorstroming moet zijn, kan er ook steeds<br />

een obstakel zijn.


Samenwerking <strong>Federale</strong> Politie<br />

De Spoorweg<strong>politie</strong> De Spoorweg<strong>politie</strong> (SPC)<br />

De spoorweg<strong>politie</strong> kan men vinden binnen de <strong>Federale</strong> Politie onder de algemene directie DGA.<br />

DGA verzekert onder andere de opdrachten van bestuurlijke <strong>politie</strong>, zoals de weg<strong>politie</strong> op de<br />

autosnelwegen, de scheepvaart<strong>politie</strong> op de Noordzee en op de binnenwateren, de spoorweg<strong>politie</strong><br />

op de spoorwegen en in de stations en de luchtvaart<strong>politie</strong> in de nationale luchthaven en vijf<br />

regionale luchthavens, alsook de immigratie- en grenscontrole, de luchtsteun en de hondensteun.<br />

Het personeel van deze algemene directie voert ook de beveiligingsopdrachten uit, zoals escortes<br />

van waardentransporten en de bewaking van de Koninklijke Paleizen.<br />

Verder wordt ondersteuning verschaft aan de bestuurlijke overheden en aan lokale <strong>politie</strong>diensten,<br />

bijvoorbeeld door gespecialiseerd personeel en materieel (sproeiwagens, paarden, enz.) ter<br />

beschikking te stellen voor ordehandhaving. SPC Antwerpen situeert zich binnen de Directie SPC -<br />

afdeling SPC Vlaanderen. In het kader van de wederzijdse steun wil SPC zich engageren om samen<br />

te werken met FGP Antwerpen voor zover dit te maken heeft met misdrijven die plaatsvinden op<br />

het werkterrein van SPC Antwerpen. De spoorweg<strong>politie</strong> stelt haar deskundigheid betreffende<br />

het gebied van de spoorwegen, evenals haar contacten met de spoorwegexploitanten ervan, ter<br />

beschikking van FGP Antwerpen.<br />

Momenteel beperkt de samenwerking zich tot bijstand van FGP inzake telefonieonderzoeken,<br />

ondersteuning van het labo van technische en wetenschappelijke <strong>politie</strong> en overname van<br />

gerechtelijke onderzoeken. De bijstand vanuit SPC beperkt zich tot het fysiek ondersteunen van<br />

rechercheteams in het kader van interventies binnen ons specifiek terrein en het verschaffen van<br />

informatie met betrekking tot onze niet-politionele partners (bv. NMBS, Infrabel, Securail, …).<br />

Als aanbeveling zou SPC Antwerpen toekomstgericht met FGP Antwerpen een aantal concrete<br />

werkafspraken en procedures willen opmaken, die de samenwerking op het terrein ten goede komen.<br />

SPC denkt onder meer aan een procedure overname en verder onderzoek van dossiers, cfr.<br />

Protocolakkoorden lokale <strong>politie</strong>, feedback overgenomen dossiers, samenwerking in bepaalde<br />

dossiers, afspraken n.a.v. tussenkomsten SPC op vraag van FGP, aanmelding ACT of kennisgeving<br />

indien tussenkomst op terrein SPC.<br />

HINP Koen Suy - Adjunct Postchef<br />

‘De bijstand vanuit SPC beperkt zich tot het fysiek ondersteunen van<br />

rechercheteams in het kader van interventies binnen ons specifiek<br />

terrein en het verschaffen van informatie met betrekking tot onze nietpolitionele<br />

partners.’<br />

46<br />

“<br />

De spoorweg<strong>politie</strong> stelt<br />

haar deskundigheid<br />

betreffende het<br />

gebied van de<br />

spoorwegen, evenals<br />

haar contacten met de<br />

spoorwegexploitanten<br />

ervan, ter beschikking<br />

van FGP Antwerpen.


Scheepvaart<strong>politie</strong> Antwerpen (SPN)<br />

De scheepvaart<strong>politie</strong> Antwerpen is één van de vijf secties dewelke actief is in de haven van<br />

Antwerpen. De overige secties van de scheepvaart<strong>politie</strong> situeren zich in de zeehavens van Zeebrugge,<br />

Oostende, Gent en Luik. Antwerpen is tevens de grootste sectie met een personeelsbestand van 147<br />

personeelsleden. Gezien het structurele personeelsdeficit en de massale personeelsuitstroom is het<br />

reële personeelsbestand tot op een kritisch peil teruggebracht.<br />

Het bevoegdheidsgebied van de scheepvaart<strong>politie</strong> Antwerpen behelst enerzijds het volledige<br />

havengebied van Antwerpen, anderzijds is ze verantwoordelijk voor de gespecialiseerde <strong>politie</strong>zorg<br />

op alle bevaarbare waterwegen in de provincies Antwerpen, Limburg, Vlaams Brabant, een deel van<br />

Oost-Vlaanderen en ten slotte de haven van Brussel.<br />

Vanuit een wettelijk perspectief dient de scheepvaart<strong>politie</strong> binnen haar territoriale omschrijving<br />

een vierluik van politionele opdrachten te vervullen namelijk: havengebonden <strong>politie</strong>zorg,<br />

watergebonden <strong>politie</strong>zorg, grenscontrole – grensbewaking en gespecialiseerde steunverlening.<br />

De havengebonden <strong>politie</strong>zorg is te omschrijven als de basis<strong>politie</strong>zorg waarbij de 7<br />

basisfunctionaliteiten (onthaal, interventie, verkeer, wijkwerking, slachtofferbejegening,<br />

lokaal onderzoek en opsporing en openbare ordehandhaving) een minimale gelijkwaardige<br />

dienstverlening aan de burger garanderen. Deze basis<strong>politie</strong>zorg wordt geduid als havengebonden<br />

<strong>politie</strong>zorg omwille van de specificiteit van deze eerstelijns<strong>politie</strong>taken op een specifiek terrein als<br />

een havengebied.<br />

Een verregaande samenwerking met verschillende politionele en niet-politionele partners inzake het<br />

versterken van de informatiepositie en de afstemming van de steeds schaarser wordende middelen<br />

en capaciteit, dringt zich op. Een geconsolideerde afstemming van de Scheepvaart<strong>politie</strong> Antwerpen<br />

als eerstelijns<strong>politie</strong>dienst met de FGP, als gespecialiseerde gerechtelijke <strong>politie</strong>dienst, is nu nog<br />

meer noodzakelijk. Recente verschuivingen van criminaliteitsfenomenen naar linkeroever vereisen<br />

duidelijke afspraken met de FGP Dendermonde inzake afstemming van procedures en coördinatie<br />

tussen politionele en gerechtelijke diensten. Het internationale karakter van de economische<br />

activiteiten in de haven van Antwerpen leidt tot een evenredig internationaal criminaliteitsbeeld, in<br />

het bijzonder georganiseerde economische, financiële, sociale en fiscale delinquentie. Grootschalige<br />

zwendel van drugs, afval en gestolen voertuigen vereist een gecoördineerde aanpak van het<br />

politionele eerstelijnsniveau uitgevoerd door de Scheepvaart<strong>politie</strong> met het gespecialiseerde<br />

gerechtelijke proactieve en reactieve onderzoek. Het betrekken van externe partners vormt<br />

hierbij een opportuniteit in het versterken van de informatiepositie en het maximaliseren van de<br />

noodzakelijke integrale aanpak.<br />

47<br />

“<br />

Een geconsolideerde<br />

afstemming van de<br />

Scheepvaart<strong>politie</strong><br />

Antwerpen als<br />

eerstelijns<strong>politie</strong>dienst<br />

met de FGP, als<br />

gespecialiseerde<br />

gerechtelijke <strong>politie</strong>dienst,<br />

is nu nog meer<br />

noodzakelijk.


De Luchtvaart<strong>politie</strong> De Luchtvaart<strong>politie</strong> (LPA)<br />

Antwerp International Airport is één van de vijf regionale luchthavens in België en valt onder het<br />

beheer van het Vlaams Gewest. De luchthaven is gericht op de dagelijkse verbindingen met Groot-<br />

Brittannië (London City Airport en Manchester) en heeft een ruime activiteit aan internationale<br />

zakenvluchten (general aviation). De luchthaven is tevens de thuisbasis van een opleidingscentrum<br />

voor piloten en fungeert als NATO-airport.<br />

Antwerp Airport heeft het statuut van grensdoorlaatpost voor aankomst en vertrek in en uit het<br />

Schengengrondgebied en is dagelijks geopend van 06.00 tot 23.00 uur.<br />

Gerechtelijk commissaris Daniël Bosmans (57) leidt sinds 2009 de Luchtvaart<strong>politie</strong> Deurne (LPAD).<br />

Zijn dienst bestaat momenteel uit twaalf personeelsleden (1 commissaris, 2 hoofdinspecteurs en 9<br />

inspecteurs) en men tracht het voorziene kader begin 2013 op te vullen met nog twee inspecteurs.<br />

De LPAD heeft een aantal kerntaken, waarvan er twee raakpunten hebben met de werking van de FGP<br />

Antwerpen namelijk de gespecialiseerde <strong>politie</strong>zorg, m.n. immigratie, mensensmokkel, verdovende<br />

middelen, terrorisme en deelname aan grootschalige acties, zoals FIPA en Antigoon, alsook de<br />

expertise op het vlak van onderzoek op echtheid van identiteits- en nationaliteitsdocumenten.<br />

‘Ik ervaar de aanwezige expertise als een van de hoofdtroeven van onze dienst,’ zegt commissaris<br />

Daniël Bosmans. ‘In het verleden stelden wij deze ter beschikking van zowel federale als lokale<br />

<strong>politie</strong>diensten en wij willen in de toekomst die dienstverlening nog verhogen.’<br />

Hoe verloopt de samenwerking met de FGP Antwerpen ?<br />

‘Die werkt uitstekend. Tussen de LPAD en de FGP Antwerpen bestaat er geen protocol, maar de<br />

ervaring van de voorbije jaren leert dat de wisselwerking geen problemen oplevert. En waarom zou<br />

je zo’n samenwerking formaliseren in een protocol wanneer er geen problemen zijn? ‘<br />

Wat kan er in de toekomst beter ?<br />

‘Wat de LPAD betreft vraag ik vooral begrip voor onze situatie. Wij zijn een kleine dienst met alle<br />

beperktheden die eraan verbonden zijn. Wij kunnen enkel de basisvaststellingen leveren. We hebben<br />

geen ervaring met Salduzverhoren en hebben zelfs geen lokaal voor overleg in het kader van Salduz.<br />

We hopen dan ook dat de samenwerking met de FGP Antwerpen nog verder opgebouwd wordt.<br />

Uiteraard blijven wij ter beschikking om onze expertise verder ter beschikking te stellen.’<br />

CP Daniël Bosmans - Diensthoofd LPAD<br />

‘Wij hopen dat de samenwerking met FGP Antwerpen nog verder opgebouwd<br />

wordt.’<br />

48<br />

“<br />

Tussen de LPAD en<br />

de FGP Antwerpen<br />

bestaat er geen<br />

protocol, maar de<br />

ervaring van de<br />

voorbije jaren leert dat<br />

de wisselwerking geen<br />

problemen oplevert.


49<br />

De Weg<strong>politie</strong> De Weg<strong>politie</strong> (WPR)<br />

De federale Weg<strong>politie</strong> Antwerpen telt 150 medewerk(st)ers en verzekert binnen de provincie<br />

Antwerpen een ruim dienstenaanbod op de autosnelwegen en de parkings. Vier verkeersposten en<br />

een aantal gespecialiseerde teams werken dagdagelijks aan :<br />

• de verkeersvlotheid;<br />

• de verkeersveiligheid;<br />

• de bestrijding van prioritaire gerechtelijke fenomenen.<br />

De verkeersgerelateerde basis<strong>politie</strong>zorg bestaat hoofdzakelijk uit het vaststellen en signaleren van<br />

incidenten op de autosnelweg. In 2011 noteerden ze 3.540 verkeersongevallen op een totaal van<br />

9.438 incidenten. In nauwe samenwerking met CSD Antwerpen en CSD Turnhout wordt ook een<br />

doorgedreven slachtofferbejegening aangeboden.<br />

Op proactief vlak werken ze maximaal op snelheid, alcohol, de gordel en roodlichtnegatie. Deze<br />

vier fenomenen liggen aan de basis van de meeste verkeersongevallen, vaak met ernstig letsel en<br />

dodelijke slachtoffers.<br />

Hun gerechtelijke werking is in handen van de Cel Patrouille en Toezicht. Zij staan vooreerst de<br />

interventieploegen bij op gerechtelijk vlak, zoals recent bij de carjacking op de parking te Rumst,<br />

overgenomen door FGP Antwerpen. Daarnaast houden zij toezicht op de autosnelwegen en parkings<br />

in functie van de uitgezette prioriteiten, zoals drugtoerisme en ladingdiefstallen.<br />

Bij het afhandelen van deze dossiers wordt nauw samengewerkt met FGP Antwerpen. Voor de<br />

opvolging van het fenomeen cargo-diefstallen wordt intens overlegd met het AULA-team van<br />

FGP Turnhout en er wordt ook vaak een beroep gedaan op de verschillende afdelingen binnen FGP<br />

Antwerpen, onder meer voor navolgende telefonie-onderzoeken en voor potentiële witwasdossiers.<br />

Naast de operationele samenwerking werd samen met FGP Antwerpen een opleiding georganiseerd<br />

voor de leden van de Cel Patrouille en Toezicht rond de exploitatie van telefoniegegevens.<br />

Bepaalde gespecialiseerde of bovenlokale taken maken dat de federale weg<strong>politie</strong> ook werkzaam is<br />

buiten het autosnelwegennet. Bekende voorbeelden zijn het begeleiden van wielerwedstrijden en<br />

het escorteren van VIP’s n.a.v. bijvoorbeeld de talrijke eurotops.<br />

Tenslotte leveren ze ook gespecialiseerde steun aan hun partners. Dat kan in de vorm van het<br />

aanleveren van een bepaalde expertise (zwaar vervoer, …) tijdens een actie van een <strong>politie</strong>zone, maar<br />

ook door bv. het aanwenden van het team fotogrammetrie om een plaats delict in kaart te brengen,<br />

zoals bij de poging tot hold-up op een geldtransport op de E19 in Rumst enige tijd geleden.<br />

“<br />

Er wordt vaak een<br />

beroep gedaan op<br />

de verschillende<br />

afdelingen binnen<br />

FGP Antwerpen, onder<br />

meer voor navolgende<br />

telefonie-onderzoeken<br />

en voor potentiële<br />

witwasdossiers.


Roger Moorthamer<br />

Interview Roger Moorthamer<br />

Nieuwe LVA<br />

Het voorbije jaar nam FGP Antwerpen<br />

afscheid van een vertrouwd gezicht.<br />

Bruno Vissers geniet sinds september<br />

van een welverdiend pensioen. Hij was<br />

sinds de <strong>politie</strong>hervorming gedurende<br />

bijna twaalf jaar actief als lokaal<br />

verbindingsambtenaar. In tussentijd<br />

is de opvolging verzekerd. Na een<br />

inloopperiode van een half jaar is Roger<br />

Moorthamer de nieuwe LVA. Een ideaal<br />

moment om het werk van onze nieuwe<br />

verbindingsambtenaar toe te lichten.<br />

Je was dertig jaar aan de slag in de<br />

Ecofinafdeling van de gerechtelijke <strong>politie</strong> en<br />

nadien de FGP. Waarom die carrièrewending?<br />

Moorthamer: Ik heb er lang over moeten<br />

nadenken want ik deed het Ecofinwerk nog<br />

steeds graag en ik had ook een goed contact<br />

50<br />

met de vertrouwde collega’s. Maar ik besefte<br />

ook dat het een unieke kans was om in die<br />

laatste negen jaar van mijn carrière nog iets<br />

anders te doen. Bruno had me de voorgaande<br />

jaren al enkele malen warm gemaakt voor<br />

het werk van verbindingsambtenaar en finaal<br />

heb ik dan de knoop doorgehakt om ervoor te<br />

gaan. Mijn keuze zal sommigen ongetwijfeld<br />

verbaasd hebben maar ik verzeker je, dat ik er<br />

lang genoeg over nadacht.<br />

Kan je het werk van de verbindingsambtenaar<br />

verduidelijken?<br />

Moorthamer: Het takenpakket omvat drie<br />

belangrijke luiken waarvan de relatie met de<br />

lokale <strong>politie</strong> Antwerpen en de buitenzones<br />

het belangrijkste is. In de beginfase van de<br />

<strong>politie</strong>hervorming was er op dat vlak veel werk<br />

te verrichten. Ondertussen viel de voorbije<br />

jaren alles in zijn plooi en worden de bestaande


contacten onderhouden. Als LVA heb<br />

je wel die belangrijke signaalfunctie<br />

tussen de FGP enerzijds en de lokale<br />

<strong>politie</strong> anderzijds. Vooral in de materies<br />

van agressie en goederen blijkt de<br />

aanwezigheid van een tussenpersoon<br />

nog steeds noodzakelijk om bepaalde<br />

zaken bij te sturen of plooien glad<br />

te strijken. De bemiddelende rol bij<br />

samenwerkingsproblemen is cruciaal.<br />

Ook worden de relaties met de<br />

gedeconcentreerde <strong>politie</strong>diensten<br />

onder houden.<br />

Een tweede luik van het takenpakket<br />

is het contact met de pers. De LVA is<br />

hiervoor een aanspreekpunt dat door<br />

perslui voor allerhande zaken wordt<br />

bevraagd, vaak op de onmogelijkste<br />

uren van de dag.<br />

Het derde luik omvat het werk voor<br />

de Strafuitvoeringsrechtbank voor<br />

de opsporing van spoorlozen of<br />

geïnterneerden die niet terugkeerden<br />

uit penitentiair verlof of die hun<br />

voorwaarden die naleven.<br />

Maar het takenpakket blijft niet beperkt<br />

tot die drie luiken. Als LVA ben je aanwezig<br />

op talrijke overlegfora die maandelijks<br />

terugkeren zoals de vergadering met de Lokale<br />

Recherchecoördinatoren, de Taskforce voor<br />

diefstallen in woningen, het Arrondissementeel<br />

Recherche-Overleg, het Grensoverleg, overleg<br />

Ecofin, overleg diefstallen gewapenderhand<br />

enzovoort. Met de dagelijkse ochtendbriefings<br />

blijf je op de hoogte van het wat er bij FGP<br />

Antwerpen en daarbuiten omgaat. Ik ervaar<br />

dat die taak erg belangrijk blijkt. Je probeert van<br />

alles en nog wat op de hoogte te geraken want<br />

overal word je daarvoor bevraagd.<br />

Het voorbije jaar werden ook een aantal<br />

projecten in de Luchthaven van Deurne<br />

opgestart en voor de buitenzones begeleid ik<br />

financiële dossiers, indien er behoefte aan is.<br />

Kortom, als LVA heb je een omvangrijk<br />

takenpakket dat grondig verschilt met het<br />

51<br />

werk dat ik als onderzoeker gewend was. Vooraf<br />

vreesde ik dat het moeilijk zou zijn om die knop<br />

om te draaien en dat het vergaderen zwaar<br />

zou doorwegen. Maar de omschakeling was na<br />

enkele weken al gemaakt.<br />

De FGP heeft blijkbaar een nieuwe en een<br />

tevreden LVA. Jullie organiseerden in juni ook<br />

een terugkeerdag met de Nederlandstalige<br />

LVA’s. Wat was daarvan het resultaat?<br />

Moorthamer: Dat het takenpakket van de LVA<br />

uiteenlopend is. In een vijftal FGP’s wordt de<br />

taak nog voltijds ingevuld, in enkele FGP’s is<br />

de functie bijna onbestaand. We stelden ook<br />

vast dat de oorspronkelijke basistaak van de<br />

LVA momenteel gecombineerd wordt met<br />

andere taken van cöordinatie en leiding. De<br />

deelnemers waren er het erover eens dat<br />

de functie van LVA belangrijk blijft voor de<br />

invulling van de geïntegreerde werking en dat<br />

hij als een duidelijk geïdentificeerd en direct<br />

aanspreekpunt voor de FGP wordt aanvaard.<br />

Het takenpakket van de LVA kan in de toekomst<br />

verder evolueren inspelend op nieuwe<br />

tendensen.


Samenwerking Prostitutieteam<br />

Het PTA, de ogen op het terrein van<br />

FGP Antwerpen<br />

Binnen het fenomeen mensenhandel<br />

met het oog op seksuele uitbuiting, is<br />

een gedegen samenwerking tussen de<br />

afdeling Mensenhandel van de FGP en het<br />

Prostitutieteam Antwerpen, kortweg PTA<br />

genoemd, van essentieel belang. De collega’s<br />

van het PTA zijn immers onze ogen op het<br />

terrein. Behalve hun bestuurlijke functie,<br />

in het kader van de handhaving van de<br />

openbare orde en hygiëne, staan ze ook in<br />

voor de registratie van de prostituees en zijn<br />

ze belangrijke voelsprieten om te signaleren of<br />

bepaalde meisjes mogelijks het slachtoffer zijn<br />

van seksuele uitbuiting.<br />

De laatste jaren zien we binnen de<br />

prostitutiescène een belangrijke toename<br />

van Bulgaarse en Roemeense meisjes.<br />

We zien ook dat de pooiers zichzelf minder<br />

en minder in het Schipperskwartier vertonen<br />

en zich geregeld op en af naar het thuisland<br />

verplaatsen. In die zin is het van belang dat we<br />

ook in die landen een aanspreekpunt hebben<br />

om bevragingen te doen en eventueel een<br />

politionele samenwerking tot stand te brengen.<br />

52<br />

Internationale samenwerking<br />

In het kader van het bilateraal verdrag tussen<br />

Bulgarije en België, inzake mensenhandel, zijn<br />

in het voorjaar van 2012 een aantal Bulgaarse<br />

collega’s naar België gekomen om kennis te<br />

maken met onderzoekers Mensenhandel.<br />

Vervolgens werd afgelopen november een<br />

delegatie Belgische onderzoekers uitgenodigd<br />

in Sofia, Plofdiv en Sliven.<br />

“<br />

Het koppel maakte grote<br />

sier in hun thuisstad Sliven,<br />

waardoor een groot deel<br />

van de jongeren verblind<br />

werd door deze ‘blingbling’<br />

en hun toekomst eveneens<br />

in de prostitutie zocht.


De delegatie bestond uit (van links naar rechts)<br />

Aleksi Aleksiev - Onderzoeker georganiseerde<br />

criminaliteit Sliven, Delphine Mertens - FGP<br />

Brussel, Valeri Penev - Hoofd georganiseerde<br />

criminaliteit Sliven, Eva Mielnicki - FGP<br />

Antwerpen, Kristof De Busser - PTA, Hans<br />

Marchal - Centrale Dienst Mensenhandel en<br />

Johan Debuf, - PZ Schaarbeek.<br />

“<br />

Ze wensen geen beroep<br />

te doen op het statuut<br />

‘slachtoffer mensenhandel’,<br />

wat de opbouw van<br />

een gerechtelijk dossier<br />

bemoeilijkt.<br />

Hetgeen de delegatie in eerste instantie<br />

interesseerde, was te weten komen waarom het<br />

gros van de meisjes afkomstig is uit Sliven. Nu<br />

is dit niet echt verwonderlijk als je weet dat dit<br />

een stad is waar nauwelijks werkgelegenheid is<br />

en waar alles grauw en grijs is. Bovendien blijkt<br />

dat één van de eerste Bulgaarse<br />

pooiers met zijn prostituee<br />

afkomstig was uit Sliven. Hun<br />

‘werkzaamheden’ brachten vrij<br />

veel geld op, waarmee het koppel<br />

grote sier maakte in hun thuisstad<br />

Sliven, wat er dan voor zorgde dat<br />

een groot deel van de jongeren<br />

verblind werd door deze ‘blingbling’<br />

en hun toekomst eveneens in de<br />

prostitutie zocht. Volgens de lokale<br />

<strong>politie</strong>diensten in Sliven is het dan<br />

ook weinig geloofwaardig dat een<br />

meisje niet zou weten dat ze in<br />

de prostitutie zal gaan werken,<br />

wanneer haar vriendje voorstelt<br />

om in het buitenland geld te gaan<br />

verdienen.<br />

Nieuwe vorm van<br />

slachtoffers<br />

Meestal leven de meisjes in België<br />

samen met een aantal andere<br />

53<br />

prostituees, al dan niet met de pooiers erbij,<br />

om de kosten te drukken en zoveel mogelijk<br />

geld opzij te kunnen zetten om in Bulgarije een<br />

nieuwe start te nemen. Mocht blijken dat de<br />

pooier er met hun verdiensten vandoor is, zijn<br />

ze soms geneigd om klacht neer te leggen, toch<br />

zien we de sterke tendens dat deze meisjes<br />

alsnog in de prostitutie aan de slag willen blijven<br />

om zo geld voor zichzelf te gaan verdienen. In<br />

die zin krijgen we de laatste tijd een nieuwe<br />

vorm van ‘slachtoffers’, die vaak geen beroep<br />

wensen te doen op het statuut ‘slachtoffer<br />

mensenhandel’, omdat dit vereist dat ze alle<br />

banden met de prostitutie verbreken. Op die<br />

manier wordt de opbouw van een gerechtelijk<br />

dossier inzake mensenhandel, met het oog op<br />

seksuele uitbuiting, sterk bemoeilijkt.<br />

PTA<br />

Het Prostitutie Team Antwerpen (PTA) staat in<br />

voor de handhaving van het prostitutiebeleid<br />

van de Stad Antwerpen. Ze doen dit door<br />

te werken op verschillende gerechtelijke<br />

en bestuurlijke domeinen: de verborgen en<br />

verdoken prostitutie, de paaldansclubs, de<br />

homoprostitutie, de tippelprostitutie, de


vitrineprostitutie, enz. Met betrekking tot<br />

mensenhandel hebben ze een belangrijke<br />

signaalfunctie. Hun medewerkers hebben<br />

een belangrijke vertrouwensrelatie met de<br />

sekswerkers.<br />

30 tot 50 % Bulgaarse dames<br />

Ze onderhouden goede contacten met de<br />

hulpverlening, zodat we signalen van seksuele<br />

uitbuiting snel kunnen detecteren. In het<br />

Schipperskwartier zijn 35 tot 50 % van de<br />

vitrines bezet met Bulgaarse dames.<br />

Onderlinge relatie<br />

De dienstreis naar Bulgarije was ook voor<br />

het PTA een uiterst interessante ervaring. In<br />

eerste instantie om plaatselijke contacten te<br />

leggen, met name op lokaal niveau. In dit opzet<br />

zijn ze geslaagd. Ze hebben zowel in Plovdiv<br />

54<br />

als in Sliven laagdrempelige en persoonlijke<br />

aanspreekpunten gevonden. Een tweede<br />

belangrijke doelstelling was de partners<br />

binnen België beter te leren kennen. Voor de<br />

Lokale Politie Antwerpen hebben ze de banden<br />

aangehaald met de Lokale Politie Brussel Noord<br />

en FGP Antwerpen en de centrale directie. We<br />

werken allemaal in een klein terrein, een goede<br />

onderlinge relatie is essentieel om tot een<br />

geïntegreerde aanpak te komen. Met name<br />

de samenwerking tussen FGP Brussel en POL<br />

BRUNO werkte inspirerend. PTA heeft besloten<br />

de samenwerking in Brussel nader te gaan<br />

bekijken, zodat ze op Antwerps niveau kunnen<br />

leren van hun best practice. Op 8 januari<br />

2013 trekken we met het PTA gezamelijk naar<br />

Brussel voor een bezoek bij de centrale dienst<br />

Mensenhandel, FGP Brussel - Mensenhandel<br />

en POL BRUNO. De dag zal worden afgesloten<br />

met een plaatsbezoek aan de Brusselse vitrine<br />

prostitutiescène.


Op 13/12/2011 werd in Brecht een werkend synthetisch drugslabo ontdekt.<br />

Onderzoek heeft aangetoond dat het ging om een conversielabo voor de<br />

omzetting naar BMK (precursor voor amfetamines), om van daaruit de<br />

productie te kunnen opstarten naar amfetamines. Naast het groot aantal<br />

chemicaliën, werden eveneens een grote hoeveelheid hardware aangetroffen<br />

dienstig voor de productie van synthetische drugs. Het is de eerste maal dat in<br />

België dergelijk conversielabo wordt ontdekt. Onderzoek heeft uitgewezen dat<br />

er een Nederlandse organisatie verantwoordelijk is voor het labo. In het kader<br />

van het onderzoek werd een medio april 2012 rogatoire opdracht uitgevoerd<br />

naar Slovakije, nadat bleek dat (een deel) van de chemicaliën aangetroffen<br />

in het labo te Brecht afkomstig waren van een Slovaaks bedrijf, waarvan<br />

de zaakvoerder een Nederlander is. Bij zoekingen in Slovakije werd naast<br />

de elementen, nuttig voor het onderzoek, een drugslabo aangetroffen, een<br />

professionele tabletteermachine, evenals een groot aantal chemicaliën dienstig<br />

voor de aanmaak van verschillende synthetische drugs. Dat dergelijke labo’s<br />

een reëel gevaar vormen voor de volksgezondheid, blijkt uit het volgende feit.<br />

De dag van de interventie werden door het LIT (Lab Interventie Team) waarden<br />

gemeten welke schadelijk zijn voor de gezondheid bij het (0,5 min.) inademen<br />

van de vrijgekomen gassen zonder adembescherming. 55<br />

Gobelijn


Jonagold<br />

De Franse gendarmerie in Lille stelde ons in kennis van een dossier rondtrekkers, waarin<br />

ze Belgische bijstand vroeg. Het Franse onderzoek spitst zich toe op een rondtrekkende<br />

dadergroepering die zich hoofdzakelijk bezighoudt met woninginbraken. Uit het onderzoek<br />

bleek ook dat de buit, die voornamelijk bestond uit juwelen, quasi onmiddellijk werd geheeld<br />

in Antwerpen in een juwelenwinkel omgeving Centraal Station. De bijstand die door de<br />

Franse collega’s gevraagd werd was om een vast aanspreekpunt te hebben binnen de FGP<br />

Antwerpen. Dit vooral om de grensoverschrijdende observaties makkelijk uitgevoerd te<br />

krijgen. Door deze intense bijstand kreeg het team PBO een goed zicht op de afzetmarkt van<br />

de juwelen door de Franse dievenbende. De uitbater van de winkel bleek zeker en vast geen<br />

onbekende voor het Antwerpse gerecht. De volledige inhoud van de juwelenwinkel werd<br />

in beslag genomen. Momenteel zijn beide eigenaars van de juwelenwinkel uitgeleverd aan<br />

het Franse gerecht. Tijdens de huiszoekingen in België, Frankrijk en Duitsland werden 20<br />

personen aangehouden. Ook werden verschillende zaken in beslag genomen zoals, diverse<br />

luxevoertuigen, twee caravans, 14 kg goud, 40.000 euro cash en meer dan 200 uurwerken.<br />

Dit dossier kreeg zowel in de Franse als in de Belgische pers zeer veel aandacht omwille van<br />

het internationaal karakter van het onderzoek.<br />

56


De SDB Viewer werd, in het kader van<br />

de SDB Sporendatabank en het project<br />

Sporencoördinatie, bij het labo van FGP<br />

Antwerpen ontwikkeld met als specifieke<br />

doelgroep de externe partners in het<br />

<strong>politie</strong>landschap. Met de SDB Viewer willen<br />

de labo’s immers uitgebreide informatie<br />

inzake opgenomen sporen en de ermee<br />

gepaard gaande resultaten aanbieden aan<br />

andere <strong>politie</strong>diensten.<br />

Vooral in arrondissementen of<br />

<strong>politie</strong>zones, waar de lokale <strong>politie</strong> zelf<br />

instaat voor sporenopname, is het een<br />

instrument dat zorgt voor de broodnodige<br />

feedback inzake behaalde resultaten. Stel u<br />

voor dat <strong>politie</strong>zone X een sporenonderzoek<br />

uitvoert inzake een diefstal, sporen veiligstelt,<br />

en deze overmaakt aan het labo voor verdere<br />

exploitatie. Vóór de komst van de SDB<br />

Viewer moest de <strong>politie</strong>zone wachten op het<br />

navolgend proces-verbaal van het labo ofwel<br />

telefonisch contact opnemen.<br />

“<br />

Met de SDB Viewer kan<br />

de <strong>politie</strong>zone nu online,<br />

en dit op basis van het<br />

notitienummer, de<br />

resultaten opvragen van de<br />

overgemaakte sporen.<br />

Met de SDB Viewer kan de <strong>politie</strong>zone nu<br />

online, en dit op basis van het notitienummer,<br />

de resultaten opvragen van de overgemaakte<br />

sporen. Zijn de sporen te fragmentarisch,<br />

waren de opzoekingen vruchteloos of werd er<br />

een identificatie gescoord? Desgewenst kan<br />

in de SDB Viewer met enkele filterinstellingen<br />

de zoeking worden verfijnd, door o.a. de<br />

typische plaats van het feit te selecteren<br />

(een schoolgebouw, een appartement, een<br />

apotheek, …), het typische nadeel te selecteren<br />

(een brandkast, fotomateriaal, geld, goude, …).<br />

57<br />

Centrale applicatie<br />

Sporenviewer<br />

Bovendien, en dit is uniek, kunnen<br />

er momenteel in één beweging drie<br />

arrondissementen worden bevraagd:<br />

Antwerpen, Mechelen en Turnhout. In de<br />

nabije toekomst zal SDB Viewer en de SDB<br />

Databank nationaal worden ontplooid<br />

en consulteerbaar zijn via Portal. Vanaf<br />

dat moment zullen alle gerechtelijke<br />

arrondissementen bevraagbaar worden via<br />

één centrale applicatie.<br />

De inhoud van SDB Viewer is een rechtstreekse<br />

kopij van een selectie van data die aanwezig is<br />

in de SDB Sporendatabank. Elk resultaat dat de<br />

labomedewerkers realiseren door oorsporen of<br />

schoeiselsporen of werktuigsporen onderling<br />

te vergelijken en hiervan een vatting te<br />

realiseren in de SDB Sporendatabank, stroomt<br />

door in de schermen van de SDB Viewer.<br />

Tactische meerwaarde<br />

Een klein voorbeeld van de tactische<br />

meerwaarde die SDB Viewer op het terrein<br />

kan bieden. Een <strong>politie</strong>patrouille houdt bij een<br />

nachtelijke controle in een inbraakgevoelige<br />

woonwijk een persoon tegen die zich verdacht<br />

gedraagt. Op het <strong>politie</strong>bureau aangekomen<br />

doen zij nazicht in de SDB Viewer inzake<br />

welke schoeiselsporen er de laatste tijd in<br />

die zone tijdens sporenonderzoek werden<br />

aangetroffen. Dit nazicht doen zij door het<br />

type profieltekening van de schoenen van de<br />

verdachte(blokpatroon, rechte lijnen, zigzag<br />

lijnen, ronde noppen, …) in te geven in de SDB<br />

Viewer.<br />

Indien de schoenen die de verdachte draagt<br />

mogelijke overeenkomsten vertonen met één<br />

of meerdere aangetroffen sporen, dan geeft dit<br />

een prima aanleiding om de schoenen van de<br />

verdachte over te maken aan het labo en om<br />

tot vergelijking over te gaan. In afwachting kan<br />

dan aan de parketmagistraat gevraagd worden<br />

de verdachte aan te houden. Dit geeft een<br />

tijdswinst en leidt daarenboven ook tot een<br />

hogere oplossingsgraad.


Labo Fit<br />

Vingersporenonderzoek is één van de<br />

oudste, maar zelfs in het DNA-tijdperk<br />

nog steeds één van de belangrijkste<br />

forensische opsporingstechnieken. Dit<br />

is te wijten aan het feit dat de techniek<br />

goedkoop, gemakkelijk en relatief<br />

low-tech is, en aan weinig wettelijke<br />

beperkingen onderhevig. De procedure<br />

verliep echter bijzonder traag. Tot vorig<br />

jaar werden ter plaatse opgenomen<br />

vingersporen met een analoge technische<br />

camera gefotografeerd en ontwikkeld. De<br />

analoge foto’s werden vervolgens per post<br />

naar de Gerechtelijke Identificatiedienst<br />

(GID) in Brussel gestuurd. Daar werden ze<br />

gedigitaliseerd, vergeleken in het APFISsysteem<br />

en het resultaat werd op papier<br />

per post teruggezonden aan het labo. Een<br />

archaïsche en tijdrovende procedure dus,<br />

die resulteerde in wachttijden tot twee<br />

maanden en meer.<br />

Een eerste stap voorwaarts werd in<br />

2011 gezet met de levering van de<br />

Canon EOS 5D digitale fototoestellen.<br />

Deze toestellen zijn in staat vinger- en<br />

handpalmsporen met een voldoende resolutie<br />

rechtstreeks te fotograferen. De digitale<br />

beelden worden rechtstreeks opgeslagen op<br />

58<br />

een beeldverwerkings-PC, waar ze tot het<br />

juiste formaat kunnen worden omgezet. De<br />

opstelling laat ook toe de belichting aan te<br />

passen zodat sporen onder UV- of gekleurd<br />

licht met de juiste filter kunnen worden<br />

gefotografeerd. De kwaliteit van de beelden<br />

is ook hoger gezien de vele mogelijkheden<br />

om de belichting digitaal aan te passen. Dit<br />

levert dus rechtstreeks kwaliteitsvolle digitale<br />

beelden zonder een analoge omweg langs de<br />

technische camera. Nadeel bleef echter dat de<br />

digitale beelden nog steeds op een drager per<br />

post naar de GID dienden verstuurd te worden.<br />

“<br />

Een eerste stap voorwaarts<br />

werd in 2011 gezet met de<br />

levering van de Canon EOS<br />

5D digitale fototoestellen.<br />

Dit jaar werd daarom het LaboFIT-station<br />

(Fingerprint Image Transmission) in<br />

gebruik genomen. Via dit station kunnen<br />

vingersporen, maar ook vingerafdrukbladen en<br />

Batchnummers rechtstreeks digitaal ingeladen<br />

worden in het APFIS-systeem ter vergelijking<br />

met de databank. De resultaten komen ook<br />

digitaal in pdf-formaat toe op het station, zodat<br />

de tijdrovende heen- en terugweg via de post<br />

wordt geëlimineerd. De tijdswinst situeert zich<br />

dus op verschillende niveaus, zowel voor het<br />

labo als voor de GID.<br />

“<br />

De tijdswinst situeert<br />

zich dus op verschillende<br />

niveaus, zowel voor het<br />

labo als voor de GID.<br />

Dankzij deze twee innovaties beschikt het<br />

labo nu over een performant systeem voor de<br />

verwerking van vingersporen, aangepast aan<br />

de 21e eeuw, dat resultaat kan leveren binnen<br />

enkele dagen.


Operationelen Calog<br />

Instroom na 01-01-2011<br />

Ops in: 29<br />

Situatie op 01-01-2013<br />

Ops ingevuld: 264<br />

Ops tekort: 35<br />

Uitstroom na 01-01-2011<br />

Ops uit: 39<br />

• mobiliteit: 4<br />

• herplaatsing: 2<br />

• geen mobiliteit gemaakt naar FGP<br />

Antwerpen na opleiding HINP (wel<br />

afgedeeld naar FGP Antwerpen): 2<br />

• ontslag: 2<br />

• pensioen: 27<br />

• overlijden: 2<br />

59<br />

Personeel<br />

Instroom na 01-01-2011<br />

CALog in: 5 (waarvan 1 herplaatsing<br />

in bovental)<br />

Situatie op 01-01-2013<br />

Calog ingevuld: 45<br />

Calog tekort: 2<br />

Uitstroom na 01-01-2011<br />

Calog uit: 4<br />

• mobilteit: 2<br />

• ontslag: 1<br />

• pensioen: 1


AIK<br />

Arrondissementeel Informatie Kruispunt<br />

AIK


Maart 2011: fenomeenopvolging woninginbraken “nieuwe stijl”:<br />

In maart 2011 wordt de eerste “fenomeenopvolging woninginbraken” nieuwe stijl door het<br />

AIK gepubliceerd. Dit is een maandelijks beeld over het fenomeen dat uit 3 luiken bestaat:<br />

• De evolutie van het fenomeen met statistische gegevens: grafieken, tabellen, kaartjes,<br />

vlekkendiagrammen,…<br />

• Een overzicht van de garagediefstallen en de daaraan te koppelen woninginbraken en<br />

zachte informatie.<br />

• De verdachte handelingen: een selectie van de aan inbraken gerelateerde<br />

aandachtsvestigingen van de maand voordien.<br />

Vernieuwend daaraan is de bron en de sterk geautomatiseerde aanmaak van het statistische<br />

deel. Gegevens putten we uit de crimXP (lokale databank 24 uur met geïmporteerde PV- (ISLP)<br />

en oproep (CAD) gegevens) voor de recentste 2 maanden en data uit de Algemene Nationale<br />

Gegevensbank (ANG) voor de maanden en jaren ervoor.<br />

Het statistische deel is nu sterk geautomatiseerd. Dit betekent dat de gegevens van bv.<br />

februari op 4 maart verwerkt zijn en dat het hele bundel diezelfde dag wordt verstuurd.<br />

De bestaande lokale DB inbraken in woningen werd geannuleerd en vervangen door de<br />

crimXP in supra (geen vatting meer, enkel kwaliteitscontrole en labelen waar nodig).<br />

Juli 2011: 3 AIK producten voor de taskforce diefstallen in woningen:<br />

Vanaf juli komt de arrondissementele taskforce ‘diefstallen in woning’ maandelijks samen. Dit<br />

is een overlegforum met de coördinatoren woningdiefstallen van de PZ, FGP afdeling goederen,<br />

fenomeenverantwoordelijke AIK en parket met meerdere operationele doelstellingen. Het<br />

AIK Antwerpen levert een aantal producten voor dit forum en becommentarieert een selectie<br />

daaruit op het overleg iedere derde dinsdag van de maand. Het behelst:<br />

• Een maandoverzicht met de feiten en verdachte handelingen per zone (zonder PZ<br />

Antwerpen). Een selectie daaruit wordt op de taskforce voorgesteld. Voor de 10 zones zijn<br />

in de editie over juni bijvoorbeeld 785 meldingen verdachte handelingen geanalyseerd,<br />

228 (een rustige maand, in december telden we er bijvoorbeeld bijna het dubbele) feiten<br />

diefstallen in woning zijn in de lijsten terug te vinden (met telkenmale opvallende Modus<br />

Operandi, nadeel, ... gehighlighted) en een 60-tal informatierapporten zijn geselecteerd<br />

om in het overzicht te worden opgenomen. Elke entiteit wordt gecheckt in de ANG<br />

(gerelateerd aan diefstallen, bestaande zachte info, onderzoeken,) en in de eigen DB<br />

verdachte handelingen (individu of voertuig al eerder “gespot” in het arrondissement).<br />

Doel is oa de info te koppelen aan feiten, het genereren van informatierapporten indien die<br />

niet zijn opgesteld, het signaleren van entiteiten op basis van deze geanalyseerde info om<br />

extra informatie rapporten te genereren voor eventuele latere beeldvorming en onderzoek,…<br />

• Een feitenlijst diefstallen in woning met gegevens over gestolen gsm’s en laptop enerzijds,<br />

sporen- en oproepgegevens labo anderzijds. Bron van deze laatste data is de koppeling van<br />

de sporen databank van het labo aan de feitendatabank AIK. Op basis hiervan wordt de<br />

exploitatie van de opsporingsgerichte elementen opgevolgd.<br />

• Informatie m.b.t. recente arrestaties in het kader van heterdaad diefstallen in woning,<br />

verdachte handelingen, criminele organisatie en/of vereniging misdadigers wordt in<br />

het arrondissement onmiddellijk aan het AIK gemeld en gepubliceerd in de dagelijkse<br />

aandachtsvestiging. Doel is een beeld te krijgen van de resultaten binnen het<br />

inbrakenfenomeen.<br />

61


September 2011: mensenhandel/mensensmokkel:<br />

De nieuwe circulaire nr. COL 4/2011 bevat een canvas voor een rapportering over de evolutie<br />

van mensensmokkel. Deze rapportering wordt opgesteld door een AIK en is voor het parket<br />

bestemd.<br />

Het AIK Antwerpen heeft in de nasleep van het bezoek van DGJ MH hiervan een proefproduct<br />

gemaakt om de haalbaarheid ervan te testen (beschikbare data, bruikbare tools, vorm,<br />

mogelijke query’s, …)<br />

Het product is op de plenaire vergadering van het nationaal expertisenetwerk mensensmokkel<br />

en mensenhandel dd 21 september voorgesteld evenals op de vergadering diensthoofden AIK.<br />

De geteste query’s, nodig voor het verkrijgen van de data, zijn door DGJ MH aangenomen en<br />

nationaal verspreid zodat binnen alle AIK’s de rapportering uniform kan worden aangemaakt<br />

met aanvulling met de lokale accenten.<br />

Mei 2012: start testen en gebruiken van de karteringstoepassing<br />

“Geoviewer”:<br />

De “Geoviewer” is een kartografische toepassing die op dit ogenblik in het AIK Antwerpen<br />

intensief wordt getest. Resultaten en bevindingen worden interactief met CGO uitgewisseld.<br />

Grote kracht van de toepassing is het feit dat zij als bovenbouw van een bestaande (levende)<br />

databank kan geplaatst worden. Het omslachtige aanmaken van de data en het plotten<br />

in een tweede stap is niet meer nodig. Een beheerder kan kaarten voorbereiden die later<br />

perfect door om het even wie “in batch” kunnen aangemaakt worden. Bijzondere kennis van<br />

karteringstechnieken is niet meer vereist. O.a. de aanmaak van de dagelijkse kaarten “diefstal<br />

in woning van de laatste 72 uur” worden nu op die manier door het AIK dagelijks uitgevoerd.<br />

“De vergelijking van verschillende cartografische lagen” heeft voor de PZ en FGP al een aantal<br />

nuttige oplossingen geboden: een aantal vergelijkingen van GPS locaties met inbraken,<br />

diefstallen, manipulaties aan geldautomaten, enz. Het relateren van verdachte handelingen<br />

met gepleegde DIW, zendmastverkeer linken aan feiten, etc.<br />

September 2012: geautomatiseerde flux 24-uur gegevens vanuit PZ naar AIK:<br />

Vanaf 2012 is gestart met een geautomatiseerde flux (melding, gerechtelijk niet­verkeer en<br />

interventie). De ISLP gegevens van de <strong>politie</strong>zones van het arrondissement worden via een<br />

dagelijkse automatische flux naar het AIK gestuurd. Ze komen er in één centrale database<br />

terecht en worden vervolgens geïmporteerd in een bestaande databank. Daarvoor maken we<br />

gebruik van de CrimXP-toepassing van het AIK Kortrijk.<br />

In mensentaal: om 07.00 uur start de overdracht van de gegevens van de 24 uur ervoor en<br />

voor 08.00 uur zijn de gegevens beschikbaar en consulteerbaar. Vanaf dan worden de data<br />

bewerkt en verwerkt in verschillende producten.<br />

In tegenstelling tot ander AIK’s is in Antwerpen geopteerd voor een kritiekloze import van de<br />

gegevens: geen manuele selectie van de feiten en bewerking van de teksten. Automatische<br />

query’s die lokaal werden ontwikkeld zorgen voor een automatische labeling (vb garage- of<br />

metaaldiefstal) van bepaalde fenomenen. Dit zorgt voor tijdswinst in de verwerking van de<br />

grote volumes aan gegevens in dit arrondissement.


Legat Ronald P. Comers<br />

FBI Representative to the U.S. Missions to:<br />

Belgium, Luxembourg, NATO and the European Union<br />

In 1940 President Franklin D. Roosevelt realized that America needed in-depth intelligence<br />

to understand the threats posed by the Axis powers. The FBI was a law enforcement<br />

agency and in charge of domestic intelligence, but there was no CIA at that time to handle<br />

overseas intelligence. Roosevelt decided to assign intelligence responsibilities for different<br />

parts of the globe to various agencies. The FBI was assigned the area closest to home - the<br />

Western Hemisphere. By 1942, special agents were assigned to U.S. Embassies in London,<br />

Ottawa, and Mexico City, and given the title of “Legal Attaché.”<br />

For nearly seven decades, the FBI has stationed Special Agents and other personnel<br />

overseas to help protect Americans back home by building relationships with principal<br />

law enforcement, intelligence, and security services around the globe that help ensure a<br />

prompt and continuous exchange of information.<br />

Today, we have Legal Attaché offices—commonly known as Legats—and smaller suboffices<br />

in 76 key cities around the globe, providing coverage for more than 200 countries,<br />

territories, and islands. Each office is established through mutual agreement with the host<br />

country and is situated in the U.S. embassy or consulate in that nation.<br />

Since 1944 Belgium was covered by the FBI’s Legat in Paris. When it became apparent that<br />

a closer collaboration was needed with Belgian law enforcement and security services<br />

the FBI established a permanent office in Brussels in 1988. Historically Legat Brussels<br />

has enjoyed an excellent working relationship with the Belgian Federal Police. Through<br />

cooperation between our respective services we have jointly worked to combat our most<br />

63


serious and mutual crime problems from counterterrorism issues, transnational organized<br />

crime, international criminal enterprises, money laundering, child pornography issues,<br />

right and left wing extremism, cybercrime, international fugitives, and a myriad of other<br />

mutual investigations.<br />

To ensure terrorists and criminals cannot hide behind borders, the FBI strives to integrate<br />

the various global efforts to promote security and combat crime. Robust operational and<br />

intelligence exchanges with our foreign partners help strengthen and capitalize on each<br />

other’s strengths.<br />

“<br />

FGP Antwerp is no exception to the importance of<br />

international collaboration in the most vital cases.<br />

For example, when the FBI learned of a potential<br />

terrorist plot to occur in Belgium we worked with our<br />

field divisions and our partners to provide the FGP<br />

Antwerp with notification of our findings. Working<br />

in cooperation for the following two years led to<br />

the exposure of a facilitation network as well as the<br />

confirmation through FGP Antwerp’s hard work that<br />

the plot existed. This was no easy process but resulted<br />

in an actual conviction and a stronger working<br />

relationship between our two services that continues<br />

to expand on counterterrorism related issues.<br />

Antwerp is uniquely positioned near the heart of<br />

Europe with a fluid economy, a bustling port, and not<br />

to mention the diamond industry and a vibrant and<br />

diverse community. I have been impressed to see that<br />

FGP Antwerp’s law enforcement challenges are met<br />

head-on every day by its professional officers.<br />

Police agencies around the world are becoming more and more concerned with the current<br />

threat environment and the challenges we face in understanding and getting in front of<br />

terrorists and criminals. The world has never faced a more fluid, more dynamic, or more<br />

complex terrorism threat. We are seeing an increase in the sources of terrorism, a wider<br />

array of terrorism targets, a greater cooperation among terrorist groups, and an evolution<br />

in terrorist tactics and communication methodology. The long-term planning undertaken<br />

by senior core al Qaeda leaders which led to the 9/11 attacks is much more difficult for them<br />

to attain in today’s environment. It is replaced with somewhat less sophisticated, quickhitting<br />

strikes which can be just as lethal but which take less funding, fewer operatives, less<br />

training, and less timing to execute. The home-grown extremist is one that will always be<br />

on our radar. Not wishing to rest on our laurels, the FBI and the Belgian Federal Police are<br />

committed to build on past successes to prepare for future threats. The challenges that<br />

all professional police organizations face is one of a changing world. Most police agencies<br />

64


have honed their expertise throughout the 20th century but we all need to adjust for<br />

the 21st century. Another area of future collaboration and concern, as pointed out by FBI<br />

Director Robert Mueller, is that of cyber crime. That is why it is important that we continue<br />

to move forward in our understanding of all things cyber. Cyber crime will be a central<br />

concern of law enforcement in the years to come, because every program, every mode of<br />

communication, is both affected and infected by technology. We need new capabilities<br />

and partnerships that transcend jurisdictional borders to better address this threat.<br />

Of most concern is how terrorists are increasingly cyber savvy. Much like every other multinational<br />

organization, they are using the Internet to grow their business and to connect<br />

with like-minded individuals. And they are not hiding in the shadows of cyber space.<br />

Al Qaeda in the Arabian Peninsula has produced a full-color, English-language online<br />

magazine. They are not only sharing ideas, they are soliciting information and inviting<br />

recruits to join al Qaeda.<br />

Al Shabaab—the al Qaeda affiliate in Somalia—has its own Twitter account. Al Shabaab<br />

uses it to taunt its enemies—in English—and to encourage terrorist activity.<br />

Extremists are not merely making use of the Internet for propaganda and recruitment.<br />

They are also using cyber space to conduct operations.<br />

The individuals who planned the attempted Times Square bombing in May 2010 used<br />

public web cameras for reconnaissance. They used file-sharing sites to share sensitive<br />

operational details. They deployed remote conferencing software to communicate. They<br />

used a proxy server to avoid being tracked by an IP address. And they claimed responsibility<br />

for the attempted attack—on YouTube.<br />

Borders and boundaries pose little obstacles for terrorists and modern criminals. But they<br />

continue to pose obstacles for global law enforcement, with conflicting laws, different<br />

priorities, and diverse criminal justice systems. With each passing day, the need for a<br />

collective approach, for true collaboration and timely information sharing becomes more<br />

pressing.<br />

65<br />

This is why I value the relationship the<br />

FBI continues to share with the Belgian<br />

Federal Police and FGP Antwerp. I<br />

look forward to the expansion of our<br />

collaboration, joint training, and shared<br />

lessons learned to effectively address the<br />

security of the citizens of Belgium and the<br />

United States.<br />

Ronald P. Comers<br />

FBI


FGP Antwerpen in cijfers... in cijfers... 2011 2012<br />

Aantal gerechtelijke aanhoudingen 316 346<br />

Aantal assisenzaken 4 0<br />

Aantal vorderingen in observatie 316 257<br />

Aantal infiltraties 2 0<br />

Aantal opgestarte dossiers 976 747<br />

Aantal afstappingen verdacht overlijden 192 186<br />

Aantal voltrokken moorden 21 15<br />

Aantal autopsies 114 125<br />

Aantal uitgelezen SIM-kaarten 1341 1635<br />

Aantal tapmaatregelen 817 689<br />

Aantal uitgelezen GPS-toestellen 87 90<br />

Aantal uitgelezen GSM-toestellen 2044 1560<br />

Aantal kg in beslag genomen cocaïne 6470 17 500<br />

Aantal schriftelijke vragen AIK 4608 4645<br />

Aantal fotoboeken AIK 818 598<br />

Aantal interventies labo 6054 6530<br />

Aantal identificaties met vingersporen 331 349<br />

Aantal schoeiselsporen 554 664<br />

Aantal identificaties op basis van schoeiselsporen 21 26<br />

Aantal opdrachten verdacht overlijden labo 601 713<br />

waarvan afstappingen ter plaatse 341 405<br />

Aantal audiovisuele verhoren 135 85<br />

Aantal PC-onderzoeken CCU 572 241<br />

Aantal tussenkomsten CCU 452 405<br />

Geldwaarde aan in beslag genomen € en goederen 25 694 672 68 429 681<br />

66

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!