FGPAntwerpen - Federale politie

FGPAntwerpen
TRIM-CRITERIA
‘Het toekennen van een dossier
wordt steeds afgetoetst aan de
TRIM-criteria. Op verschillende fora
wordt deze toetsing opgevolgd.’
SOCIALE FRAUDE
‘Men kan hier zoals bij de BTW-carrousels
spreken van “plofvennootschappen”, die
op korte tijd een intensieve, soms virtuele
activiteit kennen.’
2011-2012
HAVEN
‘Er konden verschillende
inbeslagnames worden gelinkt aan
criminele organisaties, waaronder
een recordvangst van 8 ton cocaïne.’

Inhoud - FGP Antwerpen 2011-2012
VOORWOORD
3 | Stanny De Vlieger
Dirjud
INTERVIEW
4 | Brice De Ruyver
RECHERCHE
8 | TRIM-criteria
10 | Task force
‘diefstallen in
woningen’
14 | SOFRA – Sociale
fraude
18 | Aanbevelingen
Comité P – Annick
Van Uytsel
23 | Beheer van
Onderzoeken
24 | Itinera
26 | Salduz
INTERNE WERKING
28 | Teamworkdagen
30 | Inlooptraject
32 | Project
Medewerker
34 | Bomb Scene
management
37 | Geweldsbeheersing
59 | Personeel
GESPECIALISEERDE
STEUN
40 | Image – dump CCU
42 | TAM-netwerk
MARKANTE DOSSIERS
7 | Chips
9 | Killing field
12 | RX
22 | Umbrella
25 | Cilinder
31 | Fabel
33 | Schoudertas
36 | Zorro
55 | Gobelijn
56 | Jonagold
HAVEN
44 | Interview Norbert
Somers – Douane
2
SAMENWERKING
FEDERALE POLITIE
46 | SPN
47 | SPC
48 | LPA
49 | WPR
SAMENWERKING
LOKALE POLITIE
50 | Roger Moorthamer –
Nieuwe LVA
52 | Samenwerking
Prostitutieteam
LABO
57 | Sporenviewer
58 | Labo Fit
AIK
60 | Tijdlijn
SLOTWOORD
63 | Ronald P. Comers
FBI

FGP Antwerpen,
slagkrachtige realisaties
zijn het einddoel
In de uitgave 2009-2010 schreef ik over de
bewogen periode voor de federale gerechtelijke
politie Antwerpen. Ik doelde toen op het
organisatorische aspect van de grootste Vlaamse
FGP, met mezelf als gerechtelijk directeur, samen
met alle collega’s. 2011-2012 bracht op dat vlak
een relatieve rust, we moesten immers de
operationele resultaten kunnen plukken van de
hervormingsinspanningen. En dat deden we ook.
Verderop treft u cijfermateriaal en casussen aan
die aantonen wat wij presteerden, hoe wij de
georganiseerde criminaliteit tot op internationaal
niveau klappen toedienden, dit alles met tal van
partners in een streven naar een meer veilige
maatschappij. Mijn dank gaat dan ook in eerste
instantie uit naar de eigen medewerkers die
deze politionele successen neerzetten, en vaak
justitieel gevolgd zijn in uitspraken. Daarvoor
doen we het, slagkrachtige realisaties zijn het
einddoel!
De afgelopen twee
jaar toonden ons hoe
complex ondersteunende
processen voor het
eigenlijke politiewerk al
zijn en nog meer worden.
“
Ook het steeds uitdeinende internationaal
karakter, de hoogtechnologische vooruitgang
van criminaliteit, de complexiteit van onze
multiculturele samenleving en haar regelgeving,
het zijn maar enkele aspecten die aan een
(federale gerechtelijke) politie eisen stellen,
waarbij menig collega de lippen boven water
tracht te houden.
Bijkomend, door management gedreven
optimalisatieprocessen geven nog weinig
ademruimte aan de leden van FGP Antwerpen:
‘de citroen wordt steeds verder uitgeperst en we
zijn zelf genoodzaakt om hier en daar partjes
van het fruit weg te snijden’. Collega’s worden
dan ook weinig tijd gegund om te wennen aan
3
Stanny De Vlieger
In tijden van budgettaire
crisis, maakt ons
menselijk kapitaal het
verschil.
de nieuwe omstandigheden, procedures en de
steeds schaarser wordende middelen. Met een
slinkende budgettaire ruimte krijgt een overheid,
en dus zo ook de bevolking, een federale
(gerechtelijke) politie in de grootorde zoals ze
wordt gefinancierd. Als we al met een return
aan potentieel investment werken, worden deze
middelen niet ter beschikking gesteld zodat
we voortdurend deficitair draaien, niet in het
minst door de onevenredige personeelskost.
Dit statutaire zwaard van Damocles blijvend
verrekenen op investeringen en onze eigenlijke
werking, maakt dat we onszelf oppeuzelen. Met
lede ogen zien we toe hoe de criminaliteit en
criminele organisaties voorsprong nemen, zeker
in hoogtechnologisch opzicht.
We trachten dit te compen seren door ons
menselijk kapitaal en winst in middelen door
opschaling. We kijken dan
ook allen uit naar wat een
optimalisering van de federale
politie en de hervorming
van justitie de komende de
jaren kunnen bieden. Naar
human resources toe, als er
nog instroom van nieuwe
krachten is, merken we dat onze nieuwe collega’s
van zeer hoge intrinsieke kwaliteit zijn. Meer dan
ooit is de opgave dan ook de aanwezige know
how over te dragen aan de ‘youngsters’. Ik ben
blij dat we samen het zó prachtige beroep van
rechercheur mogen uitoefenen.
Bij deze jaarwisseling denk ik ook terug aan
het verlies van twee van onze collega’s, alsook
aan de naaste familieleden, waarvan opvallend
veel collega’s afscheid hebben moeten nemen
de laatste twee jaar. Het sterkt ons in de
samenhorigheid die zorgt dat FGP Antwerpen,
ondanks alles, in deze prachtige werkwereld
garant staat voor kwaliteit in handelen en
successen in de komende jaren.

Interview Brice De Ruyver
Brice De Ruyver is doctor in de criminologie
en Gewoon Hoogleraar aan de Universiteit
Gent verbonden aan de Vakgroep Strafrecht
en criminologie en directeur van de
onderzoeksgroep ‘Institute for International
Research on Criminal Policy’. Hij participeert
in verschillende (inter)nationale netwerken
en publiceert rond onder meer drugsbeleid,
georganiseerde criminaliteit en strafrechtelijk
beleid. Hij was expert in verschillende Belgische
parlementaire onderzoekscommissies, namelijk
rond mensenhandel, drugsbeleid en de affaire
Dutroux. Van april 2000 tot maart 2008 was
hij veiligheidsadviseur van de Eerste Minister.
In opdracht van de Europese Commissie en
verschillende Belgische ministeries leidde hij
meer dan 100 onderzoeksprojecten op het vlak
van het drugsbeleid, het strafrechtelijk beleid,
het politiebeleid en het veiligheidsbeleid. Hij is
lid van het Wetenschappelijk Comité van het
European Monitoring Centre for Drugs and Drug
Addiction en sinds januari 2010 coördinator van
de Algemene Cel Drugs. Hij maakt ook deel uit
van de werkgroep ‘Optimalisering van de federale
politie’, met Willy Bruggeman als voorzitter.
4
Wat vindt u de sterkhouder van FGP Antwerpen
van de afgelopen twee jaar?
De Ruyver: Ik heb natuurlijk de totaliteit van
FGP Antwerpen niet in beeld. Als ik aan FGP
Antwerpen denk, dan denk ik toch vooral aan
de mensen van de afdeling Drugs, omdat ik
daar onderzoeksmatig het meeste contact
mee heb. Op dat vlak moet ik zeggen dat ik
vind dat er de laatste twee jaar een heel goede
ontwikkeling gaande is. Ik kan mij niet van de
indruk ontdoen dat er perioden geweest zijn
dat, allicht door capaciteitsproblemen, men
toch wel zaken heeft moeten laten lopen,
terwijl de ontwikkeling van de fenomenen
aantoont dat Antwerpen toch een bijzonder
grote gevoeligheid heeft. Dit omwille van de
Haven enerzijds en de grootstedelijke functie
anderzijds. De import van vooral cocaïne en de
pré-precursoren, vereist een goede afstemming
met andere partners, zoals de douane en de
havenautoriteiten. Daarnaast zit Antwerpen
met die grootstedelijke functie. Antwerpen is
de eerste grote stad die dicht bij Nederland ligt,
wat in de drugsproblematiek toch een zekere
betekenis heeft. Antwerpen fungeert, en zal

nog meer fungeren, als distributiecentrum
binnen de aanbodketen. De case-load voor FGP
Antwerpen is dus niet te onderschatten.
“
Antwerpen fungeert als
distributiecentrum binnen
de aanbodketen.
Ik hecht veel belang aan de aanpak van het
drugsfenomeen. Ook al is het zo dat de cocaïne,
die België binnenkomt, voor 90 à 95% bestemd
is voor de Nederlandse hub, dan nog is het niet
leuk dat we internationaal om de haverklap
vernoemd worden als draaischijf voor de
drugssmokkel.
Hoe ziet u de evolutie naar grotere
arrondissementen en specifiek de rol van
Antwerpen in deze?
De Ruyver: Een schaalvergroting mag nooit
een doel op zich zijn, maar enkel een middel
om een betere dienstverlening en een meer
kwalitatieve politiezorg te bekomen. Dat is de
toetssteen. Laat een schaalvergroting ons toe
om efficiënter en effectiever te gaan werken?
Dat is voor mij de cruciale vraag en zoja,
vanaf welk niveau of op welk niveau. Iedereen
kan zich wel iets voorstellen bij de positieve
effecten die het gevolg zullen zijn van een
schaalvergroting. Ik doel hier op een verbetering
van de werkprocessen en de overhead,
waarbij bepaalde taken, die momenteel door
27 verschillende FGP’s worden uitgevoerd,
gebundeld worden. Dat is ongetwijfeld zinvol,
maar dan spreek ik enkel over dat aspect in het
verhaal.
Een ander aspect is het feit dat we binnen
een bepaald, uitgetekend concept werken (cfr.
Octopus-akkoord). Ook daar moet rekening mee
worden gehouden. We hebben een concept
van geïntegreerde werking, die niet enkel
horizontaal, maar ook verticaal werkt. Concreet
is het van groot belang dat we een goede
verticaal geïntegreerde werking hebben tussen
onze federale en lokale component, zéker in een
stad als Antwerpen. Veel actoren zijn vragende
partij voor een schaalvergroting in Antwerpen,
5
maar een goede verticale integratie is een
voorwaarde om dit te laten slagen. Natuurlijk
moet je rekening houden met de specificiteit
van het grootstedelijke verhaal. De provincie
Antwerpen en het toekomstig arrondissement
Antwerpen heeft natuurlijk verschillende
gerechtelijke arrondissementen, die je niet
zomaar op dezelfde manier kan behandelen
als de grootstad Antwerpen. De situatie is
al anders voor Mechelen, maar absoluut
anders voor Turnhout. Ook zij hebben recht op
kwalitatieve en gespecialiseerde politiezorg.
Het is mijn overtuiging dat dit altijd maatwerk
moet zijn. Om maatwerk mogelijk te maken,
is het eigenlijk niet wenselijk dat diegene
die stuurt in Turnhout en Mechelen, dezelfde
persoon is als deze die stuurt in Antwerpen.
Dit maatwerk impliceert een aangepaste
organisatie en impliceert ook dat iedereen in
die organisatie zich aanpast, zowel politioneel,
maar ook justitieel. Dan denk ik dat we eigenlijk
in een situatie gaan komen die niet zoveel zal
verschillen van de huidige situatie, met dien
verstande dat je én bij justitie én bij politie door
die schaalvergroting de werkprocessen beter
kan stroomlijnen en de overhead drastisch kan
reduceren.
“
Door schaalvergroting kan
men de werkprocessen
beter stroomlijnen en
de overhead drastisch
reduceren.
Uit uw verhaal blijkt welk scenario, inzake de
schaalvergroting, uw voorkeur uitdraagt, maar
kan u concreet stellen welk u het meest ideale
scenario lijkt?
De Ruyver: Er zijn een aantal scenario’s
mogelijk m.n. 1 dirjud met 3 entiteiten m.n.
Antwerpen, Turnhout en Mechelen, enkel
de ondersteunende diensten centraliseren
en de werking van de operationele diensten
ongewijzigd laten, 1 centrale FGP, zonder
lokale verankerpunten, 3 antennes, maar
de gespecialiseerde onderzoeken centraal
behouden, zoals bv. Ecofin en 1 centrale

FGP, maar met antennes in functie van een
stedelijk beleid. Mijn voorkeur gaat naar het
centraliseren van de ondersteunende diensten,
maar het operationele aspect behouden zoals
het is. In het Antwerpse verhaal zie ik geen
andere mogelijkheid. Er zijn ook gerechtelijke
arrondissementen die geen enkele grootstad
hebben, zoals bv. Limburg. Hasselt kan je met
de beste wil van de wereld niet vergelijken
met Antwerpen. Deze stad heeft een andere
grootorde en de fenomenen dus ook. Hier is
mogelijk om ook het operationele aspect te
centraliseren.
“
Het is bij schaalvergroting
een evidentie dat men
gaat naar één gerechtelijk
directeur.
Bent u van mening dat de evolutie naar grotere
arrondissementen een verlies aan contact met
de lokale politie tot gevolg zal hebben?
De Ruyver: Dit mag nooit het geval zijn. Dat
contact mag nooit worden losgelaten. Het is
wel zo dat de aard van het contact en de wijze
waarop dit moet georganiseerd worden sterk
zal verschillen in meer landelijke gebieden
Brice De Ruyver - Doctor in de criminologie
‘Mijn voorkeur gaat naar het centraliseren van de ondersteunende diensten, maar
het operationele aspect behouden zoals het is. ‘
6
versus de grootstedelijke context. Mechelen
hangt zo tussen deze twee situaties in.
Wordt de functie van Dirco of Dirjud overbodig
en dienen we te evolueren naar één federale
gedeconcentreerde directeur?
De Ruyver: In het kader van het principe
‘éénheid van gezag en éénheid van leiding’ is het
bij een schaalvergroting de evidentie dat men
gaat naar één gerechtelijk directeur. Ik ben van
mening dat de positie van de Dirco, weliswaar
in een geactualiseerde vorm, behouden moet
blijven.
Op bepaalde onderdelen moet er misschien een
verschuiving komen van Dirco naar Dirjud, wat
de Dirco zal toelaten om nog meer het gewicht
te leggen op het faciliteren van de steun. Dat is
cruciaal.
Welke zijn, volgens u, de uitdagingen voor de
toekomst?
De Ruyver: Ik geloof heel sterk in een integraal en
geïntegreerd veiligheidsbeleid. Voor mij is alles
wat er gebeurt door politiediensten onderdeel
van een breder verhaal. En het veiligheidsbeleid
is ook meer dan enkel en alleen politie en
justitie, maar behelst ook het sociaal weefsel.
De uitdaging ligt er in om die afstemming
beter te organiseren. Specifiek naar de FGP’s
zie ik dat de politiehervorming nog steeds niet
volledig verteerd is en dat
er nog steeds een kloof is
tussen collega’s met een
verschillende achtergrond.
Dat zijn voor mij grote
uitdagingen. Men dient
dit probleem voor eens
en voor altijd op te lossen.
Dit kan men niet blijven
voor zich uit schuiven.
De pensioneringsgolf
zal dit voor een stuk
oplossen, maar je mag
niet onderschatten dat
er op die 10 jaar ook
mensen zijn bijgekomen,
die geïnfecteerd werden
met dit gevoel. Bij de
lokale politie leeft dit veel
minder.

Chips
Het dossier Chips betreft een dossier mensensmokkel van en door Albanese onderdanen.
De verdachten betroffen twee Roemenen, 1 Bulgaar en 8 Albanezen. Negen verdachten verbleven
zelf illegaal in ons land, de andere twee in het Verenigd Koninkrijk. De organisatie trachtte via
diverse kanalen Albanese onderdanen middels valse Roemeense identiteitskaarten naar het
Verenigd Koninkrijk door te sluizen. Ze maakten gebruik van vrachtwagens, personenauto’s, een
Roemeense toeristenbus en de Eurostar. Om identificatie te bemoeilijken, maakten de verdachten
zelf gebruik van voertuigen met Britse nummerplaten en Britse oproepnummers. Tien verdachten
werden aangehouden, één verdachte staat nog internationaal geseind. Bij de Bulgaarse verdachte
werd een installatie teruggevonden voor de vervalsing van paspoorten. Hetgeen dit dossier
enigszins bemoeilijkte, is het gegeven dat Albanezen legaal in ons land mogen verblijven, als
toerist zonder visum, en dat de illegaliteit slechts begint op het moment dat het grondgebied van
het Verenigd Koninkrijk betreden wordt en het gegeven dat het geld voor de transporten deels
betaald werd in het Verenigd Koninkrijk, deels in 7Albanië
via familie van de verdachten.

TRIM-criteria
Correct omgaan met capaciteit is
iets wat ons al jaren bezighoudt.
Keuzes maken is hier onlosmakelijk
mee verbonden. Alle feiten met
opsporingsindicaties uitrechercheren is
in de huidige maatschappelijke context
onmogelijk. Vandaar dat het begrip
recherchemanagement zeer belangrijk is.
Het sturen van de recherchecapaciteit is
cruciaal om een fenomeen ketengericht
aan te pakken.
De TRIM-criteria
De procureur des konings heeft dan
geoordeeld dat het maken van keuzes
op objectieve criteria dient gebaseerd
te worden, de zogenaamde TRIM-criteria. Dit
TRIM-principe werd reeds in het verleden
toegepast bij financiële misdrijven. De T
staat hier voor Target. Inzake rondtrekkende
dadergroeperingen is het van belang dat de
FGP werkt op dossiers waarin geïdentificeerde
dadergroeperingen voorkomen of op zijn minst
het vermoeden aanwezig is dat er één aan het
werk is. De R staat voor Recuperatie. Kan er
achter de buit gegaan worden? De I staat voor
Impact of m.a.w. zijn de feiten maatschappijontwrichtend?
De M betekent Modus operandi.
Is deze georganiseerd? Is dit een nieuwe vorm
die expertise vraagt? Het toekennen van
dossiers binnen de eigendomscriminaliteit
wordt dus steeds afgetoetst aan deze TRIMcriteria.
Als gevolg hiervan zijn er dus feiten
die hetzij onmiddellijk door FGP worden
opgenomen of lokaal blijven. Bepaalde
misdrijven zullen dan ook, na aftoetsing, niet
meer worden opgenomen. Op verschillende
fora wordt deze toetsing opgevolgd.
Opborrelend fenomeen
Bepaalde misdrijven, die qua modus
plots nieuw blijken te zijn of qua impact
maatschappelijk zeer belangrijk worden,
zouden hierdoor misschien door de mazen van
het net glippen. Om dit te voorkomen werd
8
het begrip ‘opborrelend fenomeen’ in het leven
geroepen.
De verschillende opvolgingsfora
Om zowel de correctheid van de toetsing
van de TRIM-criteria op te volgen, als de
vinger aan de pols te houden voor de
opborrelende fenomenen, zijn er verschillende
opvolgingsfora waar dit gebeurt, zoals onder
meer tijdens het intern recherche-overleg,
het onderzoeksgericht platvorm en het lokaal
recherche-overleg.
Gevolgen
Om tegemoet te komen aan het principe
van TRIM-dossiers, werd binnen de afdeling
Goederen het specialiteitsbeginsel afgeschaft.
Zo werden de specifieke teams, bedrijfskraken,
woninginbraken, betaalkaartenfraude,
heling en voertuigzwendel veranderd in
vier teams die TRIM-dossiers onderzoeken.
Dossiers waarin een bepaalde knowhow,
die aanwezig is, een meerwaarde
betekent, worden natuurlijk logischerwijze
toebedeeld aan het team waar de expertise
voorhanden is. Naast deze vier tactische
teams zijn er ook twee ondersteuningsteams,
enerzijds reactieve ondersteuning (RBO),
anderzijds proactieve ondersteuning (PBO)
De taak van PBO bestaat er o.a. in om bv.
de vinger aan de pols te houden m.b.t.
opborrelende fenomenen. Wat reilt en zeilt er
binnen het arrondissement? Ook het uitwerken
van informatie tot een volwaardig dossier, dat
dan verder wordt uitgerechercheerd, behoort
tot het takenpakket. Zij werken dus meer vanuit
de informatie. RBO daarentegen vertrekt meer
vanuit de feiten, waarbinnen met verschillende
opvolgingsfora afspraken werden gemaakt
om deze op te volgen. RBO volgt dan meer de
geïsoleerde feiten op, die qua modus mogelijk
aan een rondtrekkende dadergroep toebehoort.
Einddoel van dit opzet is dan ook om vooral
ketengericht te werken, op basis van vooraf
gemaakte keuzes en zodoende zo performant
mogelijk te werken.

Killing field
Op 30 april 2011 ontaardde een discussie in café Tornado in een zware schietpartij. Het incident
ging vervolgens op straat verder. Ter plaatse werden 2 dodelijke slachtoffers aangetroffen.
In het belang van het sporenonderzoek werd de volledige Van Arteveldestraat als plaats delict
beschouwd en dus afgesloten. Verschillende ballistische sporen werden vastgesteld. Op de beelden
van de politiecamera’s waren sommige delen van het incident duidelijk te zien. Het doorgedreven
onderzoek door de afdeling Agressie leidde tot minstens 3 verdachten. Eind juni 2012 werd in
het café een eerste keer een reconstructie uitgevoerd volgens de Salduz-richtlijnen. Twee van de
verdachten ontkennen de feiten. De derde verdachte werd internationaal geseind.

Task force ‘diefstallen in woningen’
Op 1 juli 2011 werd er een intentieverklaring
getekend door de procureur, alle
korpschefs en de gerechtelijk directeur.
Deze visietekst neemt de aspecten van
excellente politiezorg als referentiekader
en informatiegestuurde veiligheidszorg
als uitgangspunt.
Zoals het hoort werden er eveneens
doelstellingen opgenomen meer bepaald:
• Optimaliseren van de
informatiehuishouding
• Optimaliseren van het integrale werkproces
conform het draaiboek diefstallen in
woningen
• Bundelen van krachten door het oprichten
van een task force zowel op het preventieve
als het repressieve vlak
• Aansturing en coördinatie van lopende
(gerechtelijke) onderzoeken door het parket
met oog op maximale vervolging
De task force, die eigenlijk organisch
gegroeid is, kan worden gedefinieerd als een
overlegplatform bestaande uit 2 delen, namelijk
een actiegericht uitwisselingsplatform en een
onderzoeksgericht uitwisselingsplatform.
10
De tekst gaat verder op de stand van zaken
met betrekking tot het onderzoeksgericht
uitwisselingsplatform.
Inhoudelijke bezinning
Ongeveer een jaar na de ondertekening van de
visietekst, was de tijd rijp om eens inhoudelijk
te bezinnen over de werking van het
onderzoeksgericht uitwisselingsplatform. Een
evaluatiemoment was ook sowieso gepland in
de visietekst zelf.
“
De task force is een
overlegplatform
bestaande uit 2 delen,
namelijk een actiegericht
en een onderzoeksgericht
uitwisselingsplatform.
Deze bezinning vond plaats in oktober 2012 in
de gebouwen van de luchthaven te Deurne.
Om deze vergadering voor te bereiden werd er
aan alle zones gevraagd om bemerkingen en
verwachtingen kenbaar te maken.
Sectiechef PBO
Wim Van Puyenbroeck
Afdelingshoofd
Goederen
Yves Verheyen

Het overgrote deel van de zones was tevreden
met de huidige werkwijze. Er waren wel vragen
of de controle op de informatiehuishouding
zowel van harde als zachte info niet sneller
kon gaan, zodat er meer tijd overbleef voor
inhoudelijk debat. Het parket is de controle op
de informatiehuishouding echter zeer genegen
en wenst dan ook dat dit zeker behouden
blijft. Er werd echter wel overgekomen om dit
te rationaliseren.
Concrete afspraken
Ook werd overeengekomen om na te gaan
hoe de krachten kunnen gebundeld worden
om het hoofd te bieden inzake opborrelende
fenomenen. Dit blijkt echter niet zo evident
te zijn omdat bij deze afspraken vaak andere
functionaliteiten, bv. interventie, aan te pas
komen. De coördinator ‘diefstallen in woning’
van een zone heeft dan ook vaak geen impact
op de inzet van deze capaciteit. Dit blijft
een heikel punt om flexibel en efficiënt op
integrale wijze een fenomeen aan te pakken.
Ook werd o.a. afgesproken dat er vanuit de FGP
systematisch feedback zal worden gegeven
met betrekking tot dossiers. Deze feedback
werd tot op heden gegeven op het lokaal
recherche-overleg, maar werd nu overgeheveld
naar het forum van het onderzoeksgericht
uitwisselingsplatform.
AIK exploitatie diefstallen
Ilona Van Haandel
11
“
Door maandelijks bij
elkaar te komen is een
geïntegreerde aanpak geen
holle slogan, maar wel een
feit.
Inzake opborrelende fenomenen zal er ook
vanuit de FGP en het AIK feedback komen om
verdere afspraken te maken. Deze afspraken
werden al in het verleden gemaakt, bv. rond de
aanpak van de modus ‘gaatjesboren’.
Nu werd er overeengekomen om de
kluisdiefstallen en de diefstallen van vaste
GPS’en extra te monitoren. Het parket
engageert zich om ook feedback te geven over
vonnissen zodat hier ook lessen uit kunnen
getrokken worden.
Continu verbeteren
Door geruime tijd maandelijks bij elkaar te
komen is een geïntegreerde aanpak geen holle
slogan, maar wel een feit. Ook is het een feit
dat we continu kunnen verbeteren, wat één
van de principes van excellente politiezorg is,
dewelke fungeert als referentiekader van deze
aanpak.
Greetje Hofkens

DOSSIER RX
Het dossier RX werd opgestart in oktober
2011 op basis van de informatie dat een
douanier zijn hoedanigheid bij de Antwerpse
douane misbruikte door informatie door
te spelen aan criminele organisaties om de
invoer van cocaïne via de Antwerpse haven te
vergemakkelijken.
Er werden verschillende telefoontaps
opgestart. In februari 2012 krijgen wij douanier
Tim D. in beeld, die criminele organisaties
bijstaat bij de invoer van cocaïne. Tim D.
werkte op de dienst Pre-Arrival bij de douane.
Hij was door zijn functie in de mogelijkheid
om containers, die geselecteerd stonden voor
scanning, te deselecteren, zodat het leek alsof
deze al waren gecontroleerd.
Er werden ook taps gestart op de gekende
nummers van Tim D. en er werden audioopnames
verricht in de woning van Tim D. Al
snel bleek Tim D. de spilfiguur te zijn, die zijn
diensten aanbood aan verschillende criminele
organisaties.
Tim D. is mede-verantwoordelijk voor de invoer
van duizenden kilo’s cocaïne via de Antwerpse
haven. Hij verdiende met zijn criminele
activiteiten honderdduizenden euro’s en liet
zich voor de witwas van deze gelden bijstaan
door een café-uitbater uit het Antwerpse,
Anthony V.D.L.
Tim D. hield er een flamboyante levensstijl
op na. Zo spendeerde hij duizenden euro’s in
de paaldansclub waar zijn vriendin werkte,
betaalde hij diverse plezierreizen naar
Europese steden voor hemzelf en verschillende
vrienden en dit om onder meer Formule 1
wedstrijden bij te wonen. Hij verplaatste zich
vaak met een privé-jet.
In afwachting van de verhuis naar zijn nieuwe
woonst – een luxeloft op het Antwerpse
‘Eilandje’ – verbleef Tim D. enkele weken met
zijn vriendin in de presidentiële suite van
het Radisson Blue Hotel op het Astridplein.

Ondertussen werd zijn loft
ingericht met de duurste
meubels en multimedia.
Na maandenlang onderzoek
bleek dat Tim D. werkte voor
minstens drie verschillende
drugsorganisaties (Turken,
Marokkanen en Serviërs).
In oktober 2012 werden
verschillende huiszoekingen
uitgevoerd bij Tim D. en zijn
kompanen. Er werden twaalf
aanhoudingen verricht.
Tijdens de huiszoekingen werden
diverse wapens aangetroffen,
evenals allerhande munitie,
bivakmutsen, valse douanepassen,
duikersmateriaal, een vacuümmachine, valse
paspoorten en zéér veel documenten m.b.t.
containers en containernummers.
De huiszoekingen gebeurden echter niet zonder
slag of stoot. Tijdens één van de huiszoekingen
verschansten twee gewapende personen zich
in een appartement. Bij de interventie in de
woning werd door één van de verdachten een
vuurwapen op een collega gericht en kon de
betrokkene via de daken van de naastgelegen
woningen ontsnappen. Een politiehelikopter
werd ingezet, doch de man kon ontkomen. Bij
een andere huiszoeking binnen de ‘Servische
connectie’ verschanste een verdachte zich in
zijn appartement. De gespecialiseerde eenheid
moest de gebarricadeerde deur opblazen, zodat
de man kon worden gearresteerd.
Naar aanleiding van het onderzoek naar het
criminele vermogen van de verschillende
verdachten, werden o.a. volgende zaken in
beslag genomen: ongeveer 500.000 euro op
diverse rekeningen, 100.000 euro aan cash
geld, 125.000 euro op een rekening in Hongarije,
Stanny De Vlieger en Paul Van Tigchelt - Parketwoordvoerder
tijdens de persconferentie naar aanleiding van het dossier RX.
13
een Bentley, een Porsche, dure horloges,
luxemeubelen en multimedia.
In het dossier konden verschillende
inbeslagnames worden gelinkt aan de
criminele organisaties, waaronder een partij
van 2,3 ton, één van 581 kg en één van 267 kg
en last but not least een recordvangst van meer
dan 8 ton cocaïne.
De 8 ton zat verborgen in een container met
bananen, afkomstig uit Ecuador. Er werd een
gecontroleerde levering uitgevoerd naar de
Nederlandse bestemmeling. In Nederland
werd een eigen onderzoek opgestart, waaruit
nogmaals 9 aanhoudingen voortvloeiden uit
de Turkse criminele organisatie.
Ook in Ecuador werd een dossier opgestart
naar de verzender van de partij van 8 ton en
werden ondertussen ook enkele personen
aangehouden, waaronder ook een corrupte
douanier.
Verschillende personen werden internationaal
geseind. Er zullen dus nog arrestaties volgen!

SOFRA - Sociale fraude
Sociale fraude is zeer lang een
‘blind spot’ geweest binnen het
strafprocesrecht. De duiding van
de misdrijven binnen dit fenomeen
vereisen een duidelijke specialisatie. Zij
kaderen binnen een lappendeken van
wetten, besluiten en decreten waarvoor
diverse controle- en inspectiediensten,
behorende tot verschillende federaleen
gewestministeries, bevoegd zijn.
Het Sociaal Strafwetboek (Wetten van
02/06/2010 en 06/06/2010) was een
eerste hervorming om tot een uniforme
werkwijze te komen voor het vaststellen,
vervolgen en bestraffen van sociale fraude.
De sociale fraude speelde zich voorheen
bijna exclusief af in een cocon waarin
vooral de Arbeidsauditoraten en de
bevoegde controle- en inspectiediensten zich
bewogen. Er was weinig interesse voor dit
fenomeen bij de politiediensten. De reflex om
tot vaststellingen over te gaan inzake
sociaalrechtelijke inbreuken was miniem.
14
Sociale fraude beperkte zich tot vaststellingen
van eenvoudig zwartwerk, al dan niet in
combinatie met uitkeringsfraude, zoals
bijvoorbeeld een zwartwerkende uitkeringsgerechtigde
werkloze, het niet naleven
van arbeidsvoorwaarden, arbeidstijden,
baremische verloningen, overuren en dergelijke.
De meeste van de overtreders betroffen
bestaande, werkende vennootschappen
of zelfstandige ondernemers, aan wie
regulariseringen en minnelijke schikkingen
konden worden opgelegd, of die uiteindelijk
voor de arbeidsrechtbank konden worden
vervolgd.
Illegale tewerkstelling
De laatste jaren nam het fenomeen Sociale
Fraude echter een andere wending. De
bevoegde diensten op het terrein stelden meer
en meer illegale tewerkstelling vast. Dat wil
zeggen tewerkstelling van vreemdelingen,
die illegaal in het land verblijven of niet
over een arbeidskaart beschikken. Deze
tewerkstelling vindt plaats in bepaalde
sectoren die ondertussen als fraude gevoelige

sectoren bekend staan, zoals onder meer
de schoonmaaksector, de vleesverwerkende
nijverheid, de afvalrecyclage, de bouw, de
metaal constructie, de tuinbouw en de binnenscheepvaart.
“
De reflex om tot
vaststellingen over te gaan
inzake sociaalrechtelijke
inbreuken was miniem.
De werkgevers van deze illegale vreemdelingen
blijken telkens onderaannemers te
zijn die gebruik maken van schimmige
vennootschappen en deze vreemdelingen ter
beschikking stellen van hun opdrachtgevers,
zonder over de benodigde arbeidsvergunningen
te beschikken. Deze vennootschappen zijn
wettelijke vehikels die gebruikt worden om
de sociale fraude te plegen door structureel
arbeid te leveren buiten het sociale ­en fiscale
stelsel. Dit leidt tot moedwillige benadeling
van de betrokken werknemers, van de
Belgische overheid (RSZ, fiscus) en het leidt tot
concurrentievervalsing binnen de respectieve
sectoren. Daarbij lappen de achtermannen
de elementaire beginselen van de vigerende
sociale reglementeringen aan hun laars:
lonen duidelijk onder geldende barema’s,
geen maatregelen inzake gezondheid en
veiligheid van de arbeiders, onwetendheid
over hun statuut – verplichting tot instap in
schijnzelfstandigheid, woekerprijzen voor
logement, onwettelijk boetesysteem t.o.v. de
arbeiders, onwettelijke inhoudingen op de
lonen enz.
Valsheid in geschrifte
In een aantal vennootschappen werden tot
een veertigtal Bulgaren tegelijkertijd benoemd
tot aandeelhouders én zaakvoerders. De
benoemingen worden dan enkele maanden
later “geannuleerd”, m.a.w. hebben deze
benoemingen nooit effectief plaats gevonden.
Dit zijn pertinente gevallen van valsheid
15
in geschriften. Deze arbeiders ontvangen
gemiddeld 7 euro per gewerkt uur, waar de
werkgevers het drievoudige factureren aan
hun opdrachtgevers.
Deze arbeiders worden door hun werkgevers
ingeschreven als zelfstandigen zodat de
bijdragen van de Sociale Zekerheid ten laste
komen van de werknemers. Deze zijn meestal
onwetend over hun statuut en de gevolgen
ervan, zoals het feit dat zij zelf moeten instaan
voor hun sociale bijdragen als zelfstandigen.
Er worden fiscale valsheden gepleegd omdat
er geen - of minstens geen correcte - aangifte
gebeurt aan de fiscus van de omzet en de
inkomsten van de vennootschappen en hun
achtermannen. De BTW die door de klanten
wordt betaald, wordt niet doorgestort aan de
fiscus.
Er wordt geen - of minstens geen
reglementaire - boekhouding gevoerd door
deze vennootschappen. Bijgevolg is er
pertinent valsheid in de jaarrekeningen en de
boekhouding, in zo verre deze aanwezig zijn.
De gebruikte vennootschappen worden korte
tijd intensief gebruikt. De door de klanten
overgeschreven omzet wordt gedurende 1 à 2
jaar telkens in contanten van de rekeningen
gehaald. Er wordt geen RSZ, bedrijfsvoorheffing
of belasting betaald. Vervolgens wordt er
aangestuurd op een faillissement eens de
vennootschap “opgebruikt” is.
“
Men kan hier
zoals bij de BTWcarrousels
spreken van
“plofvennootschappen”
die op korte tijd een
intensieve, soms virtuele
activiteit kennen.

Eric Nollet (links) en Rudi Matterne (rechts) - Leidinggevenden Team SOFRA
‘In onderzoeken naar Sociale Fraude zijn er duidelijk raakvlakken met het fenomeen Mensenhandel - Economische
Uitbuiting.’
Men kan hier zoals bij de BTW-carrousels
spreken van “plofvennootschappen” die
op korte tijd een intensieve, soms virtuele
activiteit kennen en vervolgens in faillissement
gaan met fictieve maatschappelijke zetels,
waarvan de administratie verdwenen is en
de verantwoordelijken niet kunnen worden
aangetroffen.
Men gebruikt vreemdelingen met een adres
in het buitenland die net voor het einde van
de levenscyclus van de vennootschap als
Een vennootschap die werd gebruikt door
Turkse koppelbazen die Bulgaarse arbeiders te
werk stelden in de afvalrecyclage, ontving op
anderhalf jaar tijd 1,2 miljoen euro aan omzet
van haar klanten, die volledig in contanten
van de bedrijfsrekening werd opgenomen,
zodat de rekening uiteindelijk op nul stond.
Er werd geen RSZ of belasting betaald op
de ontvangen sommen. Vervolgens werden
de klanten overgeheveld naar een nieuwe
vennootschap en werkte men verder op
16
zaakvoerder of bestuurder worden benoemd
en de aandelen zogezegd overnemen. De
meeste van deze personen weten niet eens dat
hun identiteit werd misbruikt.
Er worden geregeld aan de klanten nieuwe
vennootschappen aangereikt om arbeiders te
leveren, doch met dezelfde achtermannen die
er de winsten van blijven opstrijken.
Na controles op werven met als gevolg de
repatriëring van het illegaal werkend personeel,
dezelfde manier. Een Bulgaarse (onwetende)
stroman werd tot zaakvoerder benoemd en
de vennootschap ging vervolgens failliet. De
gehele bedrijfsadministratie bleek verdwenen.
De stroman kon worden geïdentificeerd en
verhoord door uitvoering van een rogatoire
commissie in Bulgarije, waardoor het
frauduleuze karakter van zijn benoeming, zijn
onwetendheid ervan en de betrokkenheid van
de achtermannen kon worden aangetoond.

worden deze personen spoedig vervangen. Er is
een geregelde aanvoer van nieuwe arbeiders,
die desnoods in het buitenland worden
gerekruteerd en worden overgebracht naar
België.
In een onderzoek werd vastgesteld dat
een persoon onder een valse identiteit
een vennootschap had opgericht in de
bouwsector en met illegale arbeiders
werken uitvoerde. Terwijl hij inkomsten
verwierf uit deze werkzaamheden
genoot betrokkene onder zijn echte
identiteit bijkomend OCMW-uitkeringen.
Persoon werd aangehouden en
opgesloten in de gevangenis op last van
de onderzoeksrechter. Omdat hij geen
verrichtingen kon doen op de bankrekening
van de vennootschap, kon nog een som van
31.000 euro in beslag worden genomen,
gestort door klanten bij wie werken waren
uitgevoerd. In een loods in Gent, waar de
maatschappelijke zetel gevestigd was,
werden bij een huiszoeking twee Oekraïners
in een caravan aangetroffen, die illegaal
werkten voor de vennootschap in kwestie,
welke door het desbetreffend wijkteam
van de PZ GENT, die ons bijstand leverden,
op last van DVZ werden opgesloten om te
worden gerepatrieerd.
In onderzoeken naar Sociale fraude zijn er
dus duidelijk raakvlakken met het fenomeen
Mensenhandel - Economische Uitbuiting.
Nieuw team SOFRA
Om een multidisciplinaire aanpak mogelijk
te maken vanuit enerzijds financiële en
fiscaalrechtelijke hoek en anderzijds vanuit
het standpunt mensenhandel - economische
uitbuiting, besliste de gerechtelijk directeur
van FGP Antwerpen tot samensmelting van de
sectie - Economische Uitbuiting, van de afdeling
Mensenhandel, en het aanspreekpunt Sociale
Fraude, van de afdeling Ecofin, tot een nieuw
team ‘Sociale Fraude-Mensenhandel’ binnen
de afdeling Ecofin. Het Team werd opgericht in
maart 2012.
17
Binnen het team loopt een onderzoek naar een
Joegoslavische koppelbaas op wiens werven
illegale arbeiders werden aangetroffen. Kort
daarna ging zijn vennootschap in faling,
vermoedelijk om te anticiperen op de boetes
die zouden volgen. Het onderzoek naar de
illegale tewerkstelling wordt gekoppeld aan
een financieel onderzoek naar de redenen van
het faillissement.
Op 19/09/2012 werd voor de eerste keer een
recherche-overleg georganiseerd met het
Arbeidsauditoraat, waar analoog naar de
werkwijze met het parket, de aanpak en de
voortgang van de bij FGP Antwerpen lopende
dossiers reeds werden besproken.
“
Om een multidisciplinaire
aanpak mogelijk te
maken besliste de
gerechtelijk directeur
van FGP Antwerpen tot
samensmelting van de
sectie - Economische
Uitbuiting van de afdeling
Mensenhandel en het
aanspreekpunt Sociale
Fraude, van de afdeling
Ecofin, tot een nieuw
team ‘Sociale Fraude-
Mensenhandel’.
In de toekomst zal dit overleg worden
bijgewoond door een parketmagistraat en
mogelijk door vertegenwoordigers van de
Sociale Inspectie om de sociaalrechtelijke
fraude in samenhang met de gemeenrechtelijke
inbreuken (valsheid in geschriften, valsheid
in boekhouding, fiscale fraude, e.d.) in zijn
globaliteit aan te pakken.

Aanbevelingen Comité P - Annick Van Uytsel
Op 27 april 2007 ging de 18-jarige Annick
Van Uytsel naar een fuif in Schaffen. Het
meisje keerde nooit meer terug…
Haar stoffelijk overschot werd op 3 mei
2007 aangetroffen in het Albertkanaal
te Lummen. Annick werd vermoord. Na
nog twee andere slachtoffers – Kevin en
Shana – werd Ronald Janssen gearresteerd
en ook veroordeeld. Seriedodingen zijn
in ons land gelukkig zeldzaam, maar het
fenomeen is dus niet onbestaande.
Het onderzoek Van Uytsel werd zowel
door het comité P als door de Hoge
Raad voor Justitie doorgelicht. Eén
van de opmerkingen was dat de fenomenen
“moord” en “doodslag” in België beleidsmatig
werden achtergesteld om pas in het Nationaal
Veiligheidsplan 2008-2011 te worden vermeld.
Comité P
De aanbevelingen die het comité P formuleerde
naar aanleiding van de doorlichting van het
onderzoek Van Uytsel zijn :
18
• verbetering van de afstapping ter plaatse;
• verbetering van de afhandelingskwaliteit
van de moordonderzoeken;
• verbetering van het informatiebeheer en
-systeem;
• verbeteren van de kennis en de kunde;
• doorbreken van de “hegemonie” van de
onderzoeker;
• verbeteren van de inzet van de
misdrijfanalisten;
• opvolging van de voormelde aanbevelingen.
“
Seriedodingen zijn in ons
land gelukkig zeldzaam,
maar het fenomeen is dus
niet onbestaande.
Bij FGP Antwerpen is er niet gewacht op een
vermelding van het fenomeen in een Nationaal
veiligheidsplan of op de tragische zaak Van
Uytsel om, ook in moordzaken, te komen tot
een professionalisering van de opsporing.
Investeren in kwaliteit
De visie dat dit fenomeen een van in het begin
professionele en gestructureerde aanpak
vergt, indien men geen cruciale elementen
wil mislopen, bestaat dus reeds lang. Dit
werk is ook nooit af. Er dient gelijke tred te
worden gehouden met maatschappelijke
en technologische ontwikkelingen, met
wettelijke bekommernissen en met de steeds
voortschrijdende forensisch-wetenschappelijke
innovaties.
Van bij de eerste melding tot uiteindelijk voor het
Hof van Assisen, treden bij moordonderzoeken
steeds meer actoren op. Er dient dan ook
ketenbreed te worden geïnvesteerd in kwaliteit.
In het verleden speelde (en speelt in veel andere
arrondissementen nog steeds) de zogenaamde
“afstappingsparadox”. Hiermee wordt bedoeld
dat de beoordeling van onduidelijke overlijdens

(potentieel het zwaarste misdrijf uit ons
strafrecht) gebeurde door de minst ervaren
actoren, met name de eerste politionele
en medische lijn. Men realiseerde zich niet
steeds dat een “gewone” geneesheer niet is
opgeleid, noch ervaren is, in het herkennen van
doodsoorzaken en al zeker niet wanneer de
plaats delict gemanipuleerd werd om te doen
geloven aan een zelfdoding, een ongeval of een
zogezegde natuurlijke dood.
“
Er dient ketenbreed te
worden geïnvesteerd in
kwaliteit.
Omzendbrief
Al in het jaar 2000 (voor de politiehervorming
dus) is in het gerechtelijk arrondissement
Antwerpen een omzendbrief van kracht gegaan
die niet alleen de aanpak van moordzaken
stroomlijnde, maar ook bepaalde dat federale
moordrechercheurs, samen met het labo en
zo nodig ook de wetsdokter, onmiddellijk ter
plaatse gaan bij elk onduidelijk overlijden,
teneinde het dark number aan niet-ontdekte
moorden te verkleinen. Deze aanpak, vanuit de
filosofie van het worst case scenario, was (en is
op de meeste plaatsen nog steeds) uniek in ons
land.
“
Door de zogenaamde
afstapping “full option”
worden niet alleen
gemaskeerde moorden
ontdekt, maar door
de constante flow aan
afstappingen, wordt
ook een grote expertise
ontwikkeld.
19
Door de gespecialiseerde inzet van de drie
pijlers m.n. technisch / tactisch / medisch (de
zogenaamde afstapping “full option”) worden
niet alleen gemaskeerde moorden ontdekt (en
eventueel nieuwe slachtoffers voorkomen),
maar door de constante flow aan afstappingen,
wordt ook een grote expertise ontwikkeld.
Ook bij onrustwekkende verdwijningen, waarbij
mogelijk indicatoren aanwezig zijn van moord
of ontvoering, wordt het onderzoek, zonder
verder tijdverlies, overgeheveld naar de afdeling
Agressie.
Er werd in deze omzendbrief ook voorgeschreven
hoe een mogelijke plaats delict dient te worden
afgeschermd door de eerste politieploeg,
teneinde geen sporen te vernietigen of te
contamineren en absolute prioriteit te geven
aan het labo. Zo werd al duidelijk gesteld dat
elke vorm van politie-toerisme op een plaats
delict dient te worden vermeden.
“
Elke vorm van politietoerisme
op een plaats
delict dient te worden
vermeden.
Belangrijk element hierbij is dat binnen het
gerechtelijk arrondissement Antwerpen alle
magistraten, inclusief de onderzoeksrechters,
zich hebben ingeschreven in deze filosofie.
Handboek ‘Verdacht overlijden’
Het zorgvuldig omgaan met een (potentiële)
plaats delict werd ook benadrukt in het
handboek ‘Verdacht Overlijden’, tot stand
gekomen via de gelijknamige nationale
werkgroep en voor een zeer groot deel mee
geschreven door onze afdeling Agressie .
Uit het onderzoek van het Comité P
resulteerde ook de werkgroep “Grootschalig
Moordonderzoek”, waar ook de afdeling
Agressie weer de motor is in het aanreiken

van een canvas hoe dergelijke onderzoeken te
voeren.
In de lijn van deze laatstgenoemde
werkzaamheden werd en wordt ook
intern gesleuteld aan de structuur van het
moordonderzoek.
Nieuwe functies
Een case officer in moordzaken is géén standalone.
Naast de actieve supervisie van de
afdelingsleiding (uiteraard ook op de plaats
delict) met accountability naar het algemene
beleidsniveau, werd de functie van adjunctcase
officer geactiveerd . Ook de nieuwe functie
van informatie-coördinator (de zogenaamde
“Intel”) werd in plaats gesteld. De achtergrond
is dat bij elke nieuwe moord een vaak grote
bulk aan ongeordende, chaotische gegevens
beschikbaar wordt en dat ook het verdere
onderzoek allerhande informatie oplevert. Via
deze nieuwe functie wordt dit alles waardenvrij
geregistreerd en geprioriteerd. Er wordt
nauwgezet bijgehouden welke informatie
nog dient te worden geëxploiteerd en wat het
resultaat daarvan is. De bedoeling is dat geen
enkele informatie temidden van de drukte aan
de aandacht zou ontglippen of louter intuïtief
zou beoordeeld worden met het risico op
tunnelvisie.
20
De teamleden worden gesensibiliseerd
journaals bij te houden, wat de gelegenheid
biedt ook gemaakte afspraken vast te leggen.
Door de functie “Beheerder Beslag” worden
alle items geregistreerd, die tijdens het
onderzoek in beslag werden genomen en wat
hun exploitatiestatus is. Alle voorhanden zijnde
sporen, en hun plaats van aantreffen, worden
eveneens overzichtelijk geregistreerd, zodat
ook hier blijkt of alle gegevens wel degelijk
werden benut.
Hierbij wordt ook assistentie verleend door
een Calog-personeelslid met jarenlange
ervaring als technisch rechercheur op het
labo, die de afdeling kwam versterken. Vanuit
zijn technische invalshoek, draagt ook hij zijn
steentje bij in de hypothese-vorming .
Cultuur van overleg
Tunnelvisie is een bedrijfsrisico op alle echelons
van elke organisatie. “Groupthink” die zou
ontstaan door allerlei aannames wordt binnen
de afdeling Agressie voor een groot stuk
vermeden dankzij de bestaande cultuur van
overleg en (ook autokritische) brainstorming.
“
Tunnelvisie is een
bedrijfsrisico op alle
echelons van elke
organisatie.
Wanneer een onderzoek dreigt vast te lopen
of de bewijspositie problematisch is, gebeurt
het dat intern een tegenspreker wordt
aangesteld of het onderzoek een review krijgt
door afdelingscollega’s, die geen deel hebben
uitgemaakt van de oorspronkelijke equipe.
Ofschoon men het anders zou verwachten
wordt dit niet ervaren als ego-bedreigend.
Vanuit dezelfde resultaatgedreven ambities, is
er, wanneer mogelijk, aandacht voor cold cases.
Dankzij wetenschappelijke ontwikkelingen
of ondertussen gewijzigde intermenselijke

verhoudingen, is het niet uitgesloten
met een oudere zaak toch nog tot
resultaat te komen. De afdeling heeft
een eigen referotheek aangelegd,
opdat deze onderzoeken niet uit de
herinnering zouden verdwijnen.
Het vermeerderen van de kennis
en de kunde is een voortdurend
aandachtspunt. Het voordeel
van in moordzaken te werken
met een vast team werd door de
nationale werkgroep ‘Verdacht
overlijden’ erkend. Zo wordt kennis
en kunde voortdurend bijgespijkerd
dankzij de ruime ervaring die de
rechercheurs kunnen opdoen en
die ze met mekaar delen in hun
dagelijkse praktijk. De voortdurende
samenwerking met externe
deskundigen uit verschillende
wetenschappelijke disciplines werkt
verrijkend. Deelname aan relevante
studiedagen en opleidingen wordt
aangemoedigd.
Binnen de afdeling is ook de maatschappelijke
assistente gehuisvest, die meteen ingeschakeld
wordt voor de psycho-sociale opvang van
nabestaanden van slachtoffers.
Gerechtelijke afstapping
Op een afstapping bij een moord heb je maar
één kans om de dingen goed te doen. Als
het spoor weg is of gecontamineerd door
onzorgvuldig optreden heb je mogelijk de énige
kans verkeken op materieel bewijs. Fouten die
gemaakt worden in het beginstadium zijn
nooit meer goed te maken. Daarom wordt
het vak “gerechtelijke afstapping” door een
lid van de afdeling Agressie gedoceerd op de
Provinciale politieschool ten behoeve van de
middenkaders.
De “return on investment” ligt precies in de
vaak al betere vrijwaring van de plaats delict
door de eerste politieploegen. Inspanningen
worden ook geleverd richting de medische en
paramedische sector, teneinde deze mensen te
sensibiliseren voor het belang van sporen.
Inge Laurijssens - Maatschappelijke Assistente
‘Binnen de afdeling Agressie is ook de maatschappelijke assistente
gehuisvest, die meteen ingeschakeld wordt voor de psycho-sociale
opvang van nabestaanden van slachtoffers.’
21
De hoge specialisatiegraad van de afdeling
Agressie en de wijze waarop in het gerechtelijk
arrondissement het onderzoek naar
gewelddadige overlijdens werd gestructureerd
staan model voor andere FGP’s. We hoeven
voor “best practices” ook niet steeds over een
buitenlands muurtje te kijken. De omgekeerde
beweging gebeurt soms ook.
“
Op een afstapping bij een
moord heb je maar één
kans om de dingen goed te
doen.
De steeds zwaar getroffen nabestaanden
kunnen het rouwproces pas inzetten als de zaak
werd opgelost. Zij weten zich alvast verzekerd
van een voortdurende kwaliteitsbekommernis
en drang naar professionalisme bij alle
medewerkers van de afdeling Agressie.

Umbrella
Het stoffelijk overschot van een vrouw werd aangetroffen op de dakverdieping van een
publieke parking. Het slachtoffer was deels ontkleed en kwam door geweld om het leven.
De parking staat bij de politie bekend als een ontmoetingsplaats voor prostituées en hun
klanten. Een dag later kan het slachtoffer worden vereenzelvigd. Het betreft inderdaad een
prostituée die op deze wijze haar druggebruik bekostigt. Talrijke gebruikers van de parking
worden gescreend en bevraagd. Op de beelden wordt gezien hoe het slachtoffer te voet de
parking binnenkomt, vergezeld door een onbekende jonge man. De kwaliteit van de beelden
is niet dermate goed dat herkenning van gezichten mogelijk zou zijn. Op basis van deze
toch eerder schaarse gegevens worden ploegen buiten gezonden om in het stadscentrum
op zoek te gaan naar de onbekende “Jan-met- de- pet.” Een dergelijk persoon werd later
door de afdeling Agressie op straat opgemerkt en vereenzelvigd. Verdere uitbouw van het
onderzoek leidt tot de arrestatie van deze persoon. 22Later
gaat hij over tot bekentenissen.

Beheer van Onderzoeken is voor alle leden
FGP ondertussen een bekend begrip.
Het is voor de onderzoeker zijn digitaal
werkdossier en komt tegemoet aan tal
van aanbevelingen die werden gemaakt
door het Comité P in haar verslag naar het
onderzoek op de moord op Annick Van
Uytsel. FGP Antwerpen probeert daarin
nog steeds samen met o.a. FGP Brussel,
FGP Luik, FGP Namen en DJF als piloot de
kar te trekken.
Naar volgend jaar toe, worden er een aantal
belangrijke ontwikkelingen voorzien,
zoals het aanmaken van processenverbaal
vanuit Beheer van Onderzoeken,
het fuseren van dossiers, het aanmaken van
dochterdossiers ten behoeve van onder meer
de operationele misdrijfanalisten.
Een markante evolutie is ook het feit dat er
naast de onderzoeksregisters op niveau van
de gedeconcentreerde eenheden (FGP) en/
of centrale diensten er momenteel gewerkt
wordt aan een coördinatieniveau waarbij
onderzoeken kunnen worden bijeengebracht
van verschillende FGP’s en/of centrale
diensten. Dit coördinatieniveau zal toelaten
dat dossiers die naar dit niveau verplaatst
worden toegankelijk worden voor andere FGP’s
en/of centrale diensten. Onderzoekers zullen
met andere woorden inzage kunnen krijgen
in dossiers over FGP’s en/of centrale diensten
heen. Ondertussen
hebben wij over de versie
2.5.0.104 samen met DJF,
FGP Brussel en FGP Luik
vorming gegeven aan
de diverse KeyUsers van
andere FGP’s en centrale
diensten.
Iedere FGP en iedere
centrale dienst beschikt
immers over een aantal
KeyUsers, die instaan voor
Beheer van Onderzoeken
23
de begeleiding van de eindgebruikers, onder
meer hun opleiding, volgens het principe
van train de trainer. Zo werden de voorbije
weken meer dan 100 KeyUsers opgeleid en
bijgeschoold.
“
Iedere FGP en iedere
centrale dienst beschikt
immers over een aantal
KeyUsers, die instaan voor
de begeleiding van de
eindgebruikers.
Deze KeyUsers vormen samen met de
piloten een netwerk van specialisten die de
gebruikersbehoeften vertalen. Op die manier
kunnen we garanderen dat de juiste dingen
ontwikkeld worden in functie van de behoeften
van het terrein. Iedere maand worden deze
behoeften, samen met de realisaties en de
verbeterpunten, in een vergadering piloten
samen met de betrokken diensten besproken.
Op die manier blijven de neuzen gezamenlijk
in dezelfde richting en blijven we gefocust op
wat we willen bereiken. Bovendien zorgt deze
werkmethodiek voor een sfeer van onderlinge
verstandhouding, vertrouwen en respect
voor eenieders rol. Deze manier van werken
kan gerust als voorbeeld gesteld worden voor
menig ander project.

Itinera
Daar waar Beheer van Onderzoeken vooral
het instrument is van de onderzoeker is
Itinera het instrument om op niveau van
de organisatie aan recherchemanagement
te gaan doen. Ondertussen is een eerste
access versie van Itinera herschreven naar
een webgebaseerde applicatie.
Bij deze webgebaseerde applicatie is grondig
gekeken naar meer performantie en een
grotere gebruiksvriendelijkheid. Ook zijn
er een aantal functionaliteiten herbekeken en
kunnen meer rapporten in pdf-formaat worden
getrokken en is er de beschikking over tal van
grafische voorstellingen.
“
In een tweetalige eenheid
kan nu iedere gebruiker
inloggen volgens zijn
taalrol.
Export van gegevens
Deze functionaliteiten laten toe om een aantal
indicatoren, zoals bv. het aantal dossiers, het
aantal aanhoudingen, het aantal dossiers in
functie van type dadergroeperingen, enzo
meer op een eenvoudige manier op te vragen.
Ook de inzet naar capaciteit is beschikbaar,
gezien de recuperatie van de gepresteerde
uren vanuit een programma inzake het
24
personeelsbeheer (GALoP), worden dus
gerecupereerd vanuit andere toepassingen.
Wat betreft de operationele gegevens is dit om
de evidente reden dat Beheer van Onderzoeken
voorziet in een export naar Itinera, wat betreft
de capaciteit is dit GALoP. De export vanuit
Beheer van Onderzoeken naar Itinera is met
de laatste versie opnieuw uitgebreid. Vandaag
wordt bijvoorbeeld ook de tekst van het laatste
sleutelmoment in het onderzoek geëxporteerd.
Op die manier kan Itinera ook dienen als een
soort briefingtool, omdat men beschikt over de
meest recente informatie naar stand van zaken,
dit in combinatie met andere indicatoren, zoals
onder meer doorlooptijden en capaciteit.
Tweetalig
Deze versie van Itinera werd ook N + F
compatibel gemaakt. In een tweetalige
eenheid als FGP Brussel of DJF kan nu iedere
gebruiker inloggen volgens zijn taalrol.
“
Bij deze webgebaseerde
applicatie is grondig
gekeken naar
meer performantie
en een grotere
gebruiksvriendelijkheid.
Testeenheden
Momenteel lopen er een aantal tests in
verschillende FGP’s en diensten, zoals FGP
Hasselt, FGP Gent, FGP Brussel, DJF. Een aantal
andere FGP’s zullen eerstdaags starten met
de test. De bedoeling is vooral om bijkomende
input te krijgen naar functionaliteiten, waarna
de applicatie zal worden ingediend bij DST om
te worden gevalideerd. Vervolgens zal Itinera
gesteld worden onder Portal, zodat het principe
van de SSO (Single Sign On) wordt gerealiseerd.
De timing die hiervoor voorop wordt gesteld is
het voorjaar van 2013.

25
Cilinder
Het dossier ‘Cilinder’ was binnen de afdeling Drugs de eerste JIT. Doelstelling van het
onderzoek was de ontmanteling van een rechtstreekse druglijn van Antwerpen naar het
eiland Réunion en arrestatie van alle betrokken partijen met tussenkomst op een transport.
Verschillende telefoontaps werden uitgevoerd, zowel in Antwerpen als op Réunion. Deze
leidden tot een goede beeldvorming van de Antwerpse targets en gaven concrete informatie
betreffende de drugslijn en uiteindelijk een nakend transport. Nadat besloten werd tussen
te komen, vond er een speurdersuitwisseling plaats. Een lid van de Section de Recherches
van de Franse Gendarmerie kwam tijdelijk onze dienst vervoegen en vice versa. Er werd op
Réunion succesvol tussengekomen. Een perslek op Réunion en de snelle verspreiding van
het artikel via het internet, heeft er echter voor gezorgd dat de tussenkomst door onze
afdeling niet kon lopen als gepland. Op het ogenblik van arrestatie van de hoofdtarget werd
één van de dienstvoertuigen geramd, waarna de aan te houden man kon vluchten. Na een
wilde achtervolging tegen bijzonder hoge snelheden, grotendeels tegen de rijrichting in, kon
hij toch geïntercepteerd worden. Het dossier werd ondertussen verwezen. De hoofdtarget
werd in Eerste Aanleg veroordeeld tot een effectieve gevangenisstraf van 10 jaar en de
verbeurdverklaring van zijn voertuigen én het door de Pluk bepaalde criminele vermogen.
Zij hadden tijdens het onderzoek nog een verdoken rekening van de hoofdtarget gevonden,
waarop een leuk bedrag aan druginkomsten was ‘gespaard’.

Salduz zegen of pest voor de diensten van de Federale gerechtelijke politie Antwerpen
01 januari 2012 – (wijlen) Yusuf Salduz en
Andreas Kyriakou Panovits hebben nooit
kunnen inschatten wat de effecten van
hun rechtsplegingen teweeg gebracht
hebben tot voor het Europees Hof van de
Rechten van de Mens. In België leidt dit
uiteindelijk tot de publicatie van de wet
van 13 augustus 2011 tot wijziging van het
Wetboek van strafvordering en van de wet
van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige
hechtenis, om aan elkeen die wordt
verhoord en aan elkeen wiens vrijheid
wordt benomen rechten te verlenen,
waaronder het recht om een advocaat
te raadplegen en door hem te worden
bijgestaan. Deze wet wordt toegelicht
door verschillende Omzendbrieven van
het College van Procureurs-Generaal bij de
Hoven van Beroep waaronder OM 8/2011
m.b.t. de richtlijn inzake de organisatie van
de bijstand door een advocaat vanaf het
eerste verhoor binnen het kader van het
Belgisch strafprocesrecht.
In de gerechtelijke wereld worden diverse
scenario’s geformuleerd. Naargelang de
betrokkenheid van de verschillende actoren
fulmineren deze tegen de bijkomende rechten
van de verdediging, die zij in wanverhouding
plaatsen met de rechten van de slachtoffers
en daarenboven een dure tol in materiële en
capaciteitsmiddelen vragen of van andere
‘belangengroepen’ die vinden dat deze rechten
nog niet verregaand genoeg blijken.
Binnen FGP Antwerpen wordt vanaf begin
2011 de problematiek Salduz opgevolgd. Vanaf
de publicatie van de Salduzwet en de OM
8/11 van het College van Procureurs-Generaal
bij de Hoven van Beroep, worden de nodige
schikkingen getroffen om de verplichte
toepassing – op straffe van nietigheid ten
voordele van de verdachte die verhoord wordt –
zo soepel mogelijk te implementeren, zowel op
operationeel, pedagogisch als logistieke niveau.
26
Alle operationele leden van FGP Antwerpen,
alsook geïnteresseerde leden van het AIK en
onze collega’s van POSA worden opgeleid door
vijf gemotiveerde Salduzdocenten, die nadien
steeds ter beschikking blijven voor operationele
verduidelijkingen. Tijdens deze opleiding blijkt
enerzijds de scepsis duidelijk van verschillende
‘veldwerkers’, doch eveneens hun engagement
om de wet vanaf 01 januari 2012 toe te passen.
De logistieke aanpassingen om een
menswaardig ‘vertrouwelijk overleg’ aan te
bieden aan verdachte, advocaat en eventuele
tolk in een aangepast vluchtveilig lokaal waren
uiteindelijk pas uitgevoerd tegen de zomer
van 2012, waardoor wij spijtig genoeg initieel
de toepassing van dit ‘vertrouwelijk overleg’
van aangehouden personen binnen de cellen
in het Ringcenter moesten laten uitvoeren.
Dat dit niet de ideale locatie betrof staat niet
ter discussie, zeker niet wanneer er ingevolge
taalverschillen bijkomend in de cel nog een
tolk diende voorzien te worden. Mits de nodige
diplomatische uitleg aan onze externe partners
in Salduz, die dan ook nog eens hun zakken
dienden leeg te maken, verliep deze toepassing
quasi altijd zonder strubbelingen.
“
Tijdens deze opleiding
blijkt enerzijds de scepsis
duidelijk van verschillende
‘veldwerkers’, doch
eveneens hun engagement
om de wet vanaf 01 januari
2012 toe te passen.
Vanaf 05 juli 2012 beschikken wij echter over
vier locaties, waar het ‘vertrouwelijk overleg’
kan geschieden achter glas. Deze toepassing
is veel mensvriendelijker voor de verdachte en
advocaat waardoor de ‘intake’ voor de verhoren
als meer aangenaam wordt ervaren en de
betrokken partijen voorafgaandelijk al geen
moeilijkheden ervaren.

De voorafgaandelijke kritiek m.b.t. de aanwezige
derde partij tijdens een verhoor – en dan nog
wel een advocaat! – blijkt momenteel ook
goed verteerd te worden. In zeer uitzonderlijke
gevallen leidde dit tot enkele discussiepunten,
die meestal dan nog werden uitgelokt door
enkele recalcitrante advocaten die het oneens
waren met de eventuele plaatsing in een
verhoorlokaal, de overlegmomenten tijdens het
verhoor, het niet kunnen beschikken over een
kopie van het verhoor, enz.
Om dan toch nog enkele (fragmentarische)
cijfers weer te geven refereer ik naar
het derde tussentijds rapport m.b.t. de
evaluatie van de Salduzwet door de Dienst
Strafrechterlijk Beleid van 29 juni 2012
dat vermelde: ‘De federale gerechtelijke
politie van Antwerpen noteerde voor de
periode van 1 januari t.e.m. 31 mei 2012 136
verhoren van categorie III, waarvan 126
(92,6%) op uitnodiging (met vermelding
van de rechten). Er vonden 188 verhoren van
categorie IV plaats. In 30 van de 188 verhoren
(16%) deed de verdachte schriftelijk afstand
van zijn recht op bijstand. 40 verdachten
(21,3%) benutten hun recht op het inlichten
van een vertrouwenspersoon en 1 verdachte
wenste gebruik te maken van zijn recht op
medische bijstand. 113 van de 188 verhoren
van categorie IV (60,1%) vonden plaats
in het bijzijn van een tolk en in één geval
kon geen tolk worden gevonden. De tolken
woonden in 4/5 van de gevallen (88 van
113) zowel het vertrouwelijk overleg als het
verhoor bij. Wat het zwijgrecht betreft, blijkt
uit de registratie van de FGP Antwerpen
dat in de maanden januari t.e.m. mei
slechts 2 verdachten van categorie III zich
op hun zwijgrecht beriepen, tegenover 32
verdachten van categorie IV (17%).
Momenteel mogen wij besluiten dat de
Salduztoepassing voor een operationele dienst
als FGP Antwerpen m.b.t. de verhoren die quasi
uitsluitend worden afgenomen in categorie 1, 3
en 4, soepel verlopen.
27
Wij moeten wel voor ogen houden dat in
sommige ‘heterdaad’ dossiers zoals onder meer
in de afdeling Agressie, spontane mededelingen
tijdens het verhoor m.b.t. de feitelijkheden
zo goed als onbestaande zijn geworden door
het voorafgaandelijk overlegmoment, waar de
advocaat het zwijgrecht zeker benadrukt.
Bij de bijstand van advocaten, tijdens een
reconstructie, zijn er natuurlijk ook nog enkele
bijkomende problemen gerezen, zoals het
grotere veiligheidsrisico dat de aanwezigheid
van een advocaat kan meebrengen, het risico
op incidenten tussen de verschillende partijen,
een grotere capaciteit die moet voorzien
worden door FGP Antwerpen, met het oog
op bewaking, het risico op ‘professionele’
perslekken en de rechtsongelijkheid ingevolge
het ontbreken van een bijstandsmogelijkheid
tijdens de reconstructie voor de slachtoffers.
Momenteel zijn wij in afwachting van
verdere wetsaanpassingen, waaronder de
meer actieve rol van advocaten tijdens de
onderzoeksverrichtingen die Europa beoogt.
Eric Broeckx
Hij is Salduzdocent en staat in één van de aangepaste
vluchtveilige lokalen, die voorzien werden om het
vertrouwelijk overleg tussen de verdachte en zijn
advocaat in te laten doorgaan.

Team
Van mei tot en met september
2011 waren we 15 dagen op stap
in het Rivierenhof.
Teamworkdagen
De teams werden zo divers
mogelijk samengesteld om
de personeelsleden de kans te
geven eens kennis te maken
met de collega’s van andere
diensten. Er werd gestart met
een kennismakingsoefening
waarbij iedereen een partner
diende te interviewen met als
doel deze voor te stellen aan
de groep.
De bedoeling van de teamworkdagen was om de
personeelsleden inzicht te geven in het belang van teamwork.
Hiertoe dienden door elk team 5 opdrachten tegen de tijd
uitgevoerd te worden. Tijdens de tocht van opdracht tot
opdracht kon ook tijdswinst verdiend worden door 12 foto’s
in volgorde van aantreffen te plaatsen.
Er kwam naar voren dat communicatie en
attitude probleemdomeinen zijn binnen onze
diensten. Om hieraan te werken werd in 2012
het project Medewerker opgestart.
28

workdag
Op het einde van
de teamworkdagen
bleek het team
‘Freewheelerke’ de
winnaar te zijn.
Op elk van die dagen waren er tussen de 15 en de
24 deelnemers. Deze werden verder verdeeld in
groepjes van 5 à 7 personen.
29
Na elke opdracht vond er telkens
een debriefing plaats. Daarbij
werd de link gelegd tussen de
oefening en de professionele
bezigheden. Zo bleken de
teamworkdagen een uitstekend
middel om te peilen naar wat
er leeft binnen FGP, CSD en AIK
Antwerpen.

Inlooptraject
Werken bij FGP Antwerpen vereist heel
wat competenties. Om die reden is het
niet evident voor nieuwe medewerkers
om meteen op het vooropgestelde niveau
mee te draaien met de ervaren collega’s.
De komende jaren zullen ook heel wat
collega’s op pensioen gaan. Het borgen
van de expertise, die deze mensen hebben
opgebouwd, is een hele uitdaging. Het
louter aanbrengen van nieuwe collega’s
kan dit gemis niet goedmaken, indien
zij niet binnen een beperkte periode op
het juiste competentieniveau gebracht
worden.
Nieuwe medewerkers nemen vanaf
2012 deel aan het Inlooptraject. Dit
traject biedt hen de mogelijkheid
kennis te maken met de fenomenen, diensten,
afdelingen en tools, die gangbaar zijn binnen
onze organisatie, alvorens in hun eigen afdeling
van start te gaan. Tijdens dit traject bouwen zij
eveneens de nodige professionele contacten
op met collega’s en relevante partners.
© Nick Claeskens
30
Het inlooptraject duurt vijf weken. De
eerste week omvat een aantal theoretische
uiteenzettingen en praktische oefeningen.
Tijdens de vier volgende operationele weken,
worden de nieuwe collega’s ondergebracht bij
de verschillende afdelingen om praktijkervaring
op te doen. Iedere week zullen de collega’s
“
We begeleiden hen
in hun streven naar
professionalisme.
kennismaken met een andere afdeling. Het
afdelingshoofd van de gastafdeling zal de
nieuwe collega’s evalueren inzake de aanwezige
en afwezige kennis. Zodoende kunnen wij
als organisatie een antwoord bieden op
vastgestelde hiaten. Tevens wordt er gevraagd
aan de rekruten om melding te maken van hun
eigen tekortkomingen en leerpunten, zodat wij
hen kunnen begeleiden in hun streven naar
professionalisme.
Tijdens de sessie geweldbeheersing, die binnen het inlooptraject wordt aangeboden,
worden de nieuwe leden ondergedompeld in de technieken DGJ inzake boeien, fouilleren
en de technieken gebouwen, wat het instappen en het vorderen in een gebouw omvat.

Dossier Fabel handelt over een organisatie van Iraakse smokkelaars die mensen
vanuit het Midden-Oosten naar Europa – waaronder België – smokkelen. Voor
de prijs variërend tussen 13 en 20.000 euro wordt een totaalpakket aangeboden,
bestaande uit onder meer valse identiteitsdocumenten (paspoort, identiteitskaart)
aangevuld met andere valse documenten (noodzakelijk voor een asielaanvraag),
vliegtuigtickets, reisbegeleiding door een passeur, indien nodig ophalen in de
luchthaven en transport naar de Dienst Vreemdelingenzaken. Bij de tussenkomst
werden 12 huiszoekingen uitgevoerd en 18 verdachten voorgeleid. Er werden
gedurende bijna 5 maanden 20 lijnen afgeluisterd. Hierbij werd vastgesteld dat
in hoofdzaak het Internet, zowel via PC als smartphone, als communicatiemiddel
gebruikt wordt (Skype, Yahoo, …)
31
Fabel

Project Medewerker
In 2011 hebben de leden van FGP Antwerpen deelgenomen aan de Teamworkdagen, die werden
georganiseerd met als doel de filosofie van excellente politiezorg te verspreiden. De teamworkdagen
waren ook een uitstekend middel om te peilen naar wat er leeft binnen FGP Antwerpen. In groepen
van ongeveer zes personen diende men vijf opdrachten uit te voeren en na deze opdrachten vond
er telkens een debriefing plaats. Tijdens deze debriefings werd er gevraagd om de link te leggen
tussen de oefeningen en de professionele bezigheden. Zo kwam bijvoorbeeld naar voren dat
communicatie een probleemdomein was binnen FGP Antwerpen. Er werd naar aanleiding hiervan
vooropgesteld om hier in 2012 rond te werken.
Uit de oefeningen en gesprekken
tijdens de teamworkdagen, bleek dat
er verbetering mogelijk was inzake
informatiedoorstroming en communicatie en
dit zowel bottom-up als top-down. Het gebrek
aan of de inefficiëntie van de communicatie
leidt tot demotivatie en onverschilligheid.
Motivatie en tevredenheid dragen echter bij
tot betrokkenheid bij de organisatie. Pas als
onvolkomenheden en interne spanningen in
beeld zijn gebracht, is een organisatie in staat
om intern zorg te dragen voor een prettige
werkomgeving.
Doelgroep
Wij trachten met het project Medewerker
ieder lid van FGP Antwerpen te bereiken en te
betrekken.
Partners
Binnen het kader van dit actieplan zullen
de belangrijkste partners de antennes
Medewerker zijn. De antennes zijn collega’s
die in 2011 ingestapt zijn in het project,
dat in eerste instantie tot doel had een
debriefingreflex te stimuleren.
32
De antennes fungeren als aanspreekpunt en
zullen het forum als doorgeefluik aanwenden.
Beheer en beleid voorziet de coördinatie en de
opvolging.
Doelstellingen
Het doel is de betrokkenheid van de
medewerkers te verhogen door als organisatie
in te staan voor een betere communicatie
en informatiedoorstroming, alsook door het
aanbieden van een kanaal om verzuchtingen
te uiten en problemen aan te kaarten. Op die
manier kan er zo snel mogelijk een oplossing
worden gezocht of een antwoord worden
geformuleerd.
Meeting
Maandelijks vindt er een meeting plaats. Hier
worden de aangehaalde items van iedere
afdeling opgelijst. Systematisch worden
deze onderwerpen behandeld. Nadien wordt
er een mailing verstuurd naar ieder lid van
onze FGP, waarin de resultaten meegedeeld
worden. Deze mailing wordt tevens gebruikt
om informatie te verstrekken aangaande
beleidsbeslissingen, personeelswijzigingen
en persaangelegenheden.

Eind september 2011 stellen we verdachte handelingen
vast bij verschillende vestigingen van Media Markt. Op
diverse parkings van deze winkelketen wordt hetzelfde
voertuig in verdachte omstandigheden gesignaleerd.
Los hiervan komt ditzelfde voertuig, samen met
een andere auto, nogmaals in beeld in het Waalse
landsgedeelte. Beide voertuigen worden door de politie
gecontroleerd. Eén van de voertuigen blijkt gestolen
te zijn in Antwerpen. De bestuurder van dit voertuig
wordt aangehouden en vanaf dan komt het onderzoek
in een stroomversnelling. Door de linken tussen de
voertuigen en de inzittenden hebben de onderzoekers
nu identiteiten en kan de zoektocht beginnen naar
andere feiten. Naarmate het onderzoek vordert krijgen
de speurders zicht op een internationale rondtrekkende
dadergroepering die bestaat uit 14 personen. Via
nationale en internationale signaleringen lopen deze
14 personen over heel Europa tegen de lamp en worden
ze door middel van Europese aanhoudingsbevelen aan
België uitgeleverd om hier voor de onderzoeksrechter
te verschijnen. De bende heeft voor meer dan 760.000
euro buit gemaakt in verschillende multimedia zaken en
andere grote voedingszaken verspreid over heel België.
Ook sloegen ze toe in bowlingzaken. In totaal hebben
ze minstens 9 voertuigen gestolen. Er werden in dit
dossier 52 feiten opgehelderd. Ook werd onroerend goed
in het buitenland in beslag genomen en er zal ook een
witwasdossier worden opgestart in Roemenië.
33
Schoudertas

Bomb Scene Management
Van 11 tot 13 september 2012 werd door
onze FGP een praktische vorming voor
de permanentieofficieren georganiseerd.
De oefeningen situeerden zich in
(grootschalige) crisissituaties. De
doelstellingen van deze interne opleiding
waren redelijk ambitieus. Ten eerste wilden
we de kennis over een bestuurlijke materie
met name de wetgeving over de Nood- en
Interventieplanning (NIP) aanscherpen.
Vervolgens was het verbeteren van de
samenwerking tussen de verschillende
disciplines bij NIP, de autoriteiten en de
experten aan de orde. In het bijzonder
wilden we een gerechtelijke aanpak bij
een (bestuurlijke) crisissituatie of ramp
testen en optimaliseren. En tenslotte
was de doelstelling het bevorderen
van communicatie, zowel technisch als
inhoudelijk, een uitgesproken uitdaging.
De training, die zowel theoretische als
praktische aspecten omvatte, ging door
in de lokalen en op de terreinen van
Campus Vesta, het Antwerps provinciaal
opleidingscentrum voor brandweer,
ambulance- en politiediensten te Emblem.
Tijdens de theoretische uiteenzetting
werd door afgevaardigden van de CSD
aandacht besteed aan het Politioneel
interventieplan (PIP). Tevens werd door
DOVO (Dienst Opruiming en Vernietiging
van Ontploffingstuigen) een voordracht
gegeven omtrent hun samenwerking
met het Labo en een afstappingsteam op
een plaats delict of bomb scene.
Virtueel oefenen
Na de theorie volgde de praktijk.
Vernieuwend was het virtueel
oefenen. De rampenambtenaar van
de stad Antwerpen, bijgestaan door
de crisismanager van de provincie,
organiseerden hiervoor drie workshops.
Door middel van een interactief
34
videoprogramma werden verschillende
rampscenario’s doorlopen, waarbij onze
permanentieofficieren geconfronteerd werden
met dilemma’s van bestuurlijke maar ook
gerechtelijke aard. De techniek die hiervoor
werd gebruikt scherpte onze interesse om dit
ook toe te passen bij wedersamenstellingen en
voorbereidingen aan huiszoekingen.
Vanaf de tweede dag gingen de feitelijke
oefeningen op het terrein door. Onze groep
werd ingedeeld in enerzijds 10 actieve “players”
en anderzijds kijklustige “ramptoeristen” en
journalisten, die alternerend werden ingezet
in de verschillende oefeningen. Bovendien
waren er een dertigtal volledig uitgeruste
tegenspelers: brandweerlieden, een mugteam,
een dispositief van DOVO, het parket
en natuurlijk de lokale eerste lijnspolitie, met
commandovoertuig en een zeer actieve officier
van bestuurlijke politie (OBP).
Er waren drie scenario’s die gradueel
opbouwend waren uitgewerkt, startend
vanuit bestuurlijke incidenten en verweven
met elementen van gerechtelijke aard.
Zo was het eerste incident een kleine
ontploffing aan een bank.Hierbij waren er geen
gewonden en enkel materiële schade, maar

dienden evacuaties (van getuigen) te gebeuren.
De volgende oefening was een ontploffing van
een “home made explosif” in een appartementsgebouw.
Hierbij waren wel gewonden en
bovendien was er een brand uitgebroken.
Het scenario van de grote oefening was een
accidentele ontploffing bij de voorbereiding
van aanslag in een winkelstraat. Hierbij
waren verschillende doden en gewonden en
bovendien liep er nog een verdachte tussen al
die aanwezigen.
“
De aanpak van de
“tegenspelers” binnen hun
deelgebied was zo nuchter
en doorgedreven dat wij,
als verantwoordelijken
van de gerechtelijke
vaststellingen, vaak ons
mannetje moesten staan.
35
Door de verschillende deelnemers werd
het realistisch karakter (getraumatiseerde
slachtoffers, vermeend verminkte lichamen
en bloed, ontploffingen en brand, etc) van
de verschillende oefeningen geapprecieerd.
Bovendien was de aanpak van de “tegenspelers”
binnen hun deelgebied zo nuchter en
doorgedreven dat wij, als verantwoordelijken
van de gerechtelijke vaststellingen, vaak ons
mannetje moesten staan.
Als afsluiter kregen we een toelichting van de
Britse liaisonofficier inzake counter­terrorism
over de aanpak van de aanslag op de metro in
Londen van 7 juli 2005.
Voor onze permanentieofficieren was het
geheel een leerrijke ervaring, om het evenwicht
te zoeken tussen korte termijn doelen van
bestuurlijke aard en de lange termijn doelen
van het gerechtelijk onderzoek. Bij iedere
crisissituatie of ramp zal er immers ook
gezocht worden naar verantwoordelijken voor
die gebeurtenis. Hierbij zal in het vroegste
stadium bescherming van sporen, informatie
van getuigen en communicatie met partners
van essentieel belang zijn.

Zorro
Op het vlak van extremisme- en terrorismebestrijding werd het voorbije jaar gedomineerd
door Sharia4belgium. Deze radicale salafistische organisatie is sinds 2010 vanuit Antwerpen
actief. Ze beoogt de omverwerping van de democratie en de installatie van een Islamitische
staat met toepassing van de Shariah-wetgeving. Via intensieve training werden tientallen
moslimjongeren geïndoctrineerd tot de ideologie van het jihadistisch salafisme. Het
gebruik van geweld om de doelstellingen te realiseren wordt gepropageerd. De leiders van
Sharia4belgium zijn Fouad Belkacem en Hicham Chaib. In twee verschillende onderzoeken
werden de beide leiders aangehouden voor het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld.
De arrestatie en langdurige voorlopige hechtenis van Fouad Belkacem had een verstorend
en destabiliserend effect op de organisatie. De arrestatie van de leiders resulteerde
uiteindelijk in een vrijwillige ontbinding van Sharia4Belgium op 7 oktober 2012. De
ontbinding van de organisatie leidt evenwel niet tot een automatische deradicalisering
van de tientallen Antwerpse en Brusselse moslimjongeren, die via intensieve trainingen
werden gevormd tot felle aanhangers van de gewelddadige en derhalve meest gevaarlijke
uitingsvorm van het salafisme.
36

We kunnen naar jaarlijkse traditie opnieuw
verwijzen naar de ministeriële omzendbrief
GPI48 en GPI62. We zouden ook de
vier pijlers, die de basis van de training
geweldsbeheersing uitmaken, nog eens
kunnen opsommen of opnieuw vermelden
dat de opleiding geweldsbeheersing er
in bestaat onze collega’s afdoende te
“wapenen” om indien nodig adequaat
binnen het wettelijke kader te kunnen
reageren op een geweldssituatie, maar
dit zijn onderwerpen die u, als aandachtig
lezer, vermoedelijk al tot vervelens toe
heeft gelezen.
Laat ons het beter hebben over het feit
dat het trainingsprogramma van onze
operationele leden in 2012 bestond uit
zorgvuldig uitgewerkte sessies, samengesteld
door een team van gemotiveerde specialisten
geweldsbeheersing, die zelf als onderzoeker
op het terrein staan. Dit geeft een absolute
meerwaarde, daar zij beschikken over een ruim
operationeel referentiekader.
“
Onze specialisten
geweldsbeheersing
beschikken over een
ruim operationeel
referentiekader.
Tijdens de training werd niet alleen aandacht
besteed aan de basisprincipes inzake dwang
met en zonder vuurwapen, herhaling van eerder
aangeleerde vaardigheden, maar er was ook
ruimte voor situationele oefeningen. Zo werd
tijdens de sessie op de schietstand gebruik
gemaakt van het individueel dienstpistool,
maar moesten de uitvoerders ook hun
bevindingen rapporteren via de Astrid-radio’s.
Op de schietstand met reële munitie werden
ook situaties gecreëerd waar na het vallen van
het doek de uitvoerder werd geconfronteerd
37
Geweldsbeheersing
met een dreiging waarop diende gereageerd te
worden.
Het rollenspel
Al de eerder aangeleerde vaardigheden werden
dan als totaalpakket geïntegreerd onder de
vorm van een rollenspel, waar niet alleen werd
gewerkt met “Airsoft”, het Astrid-netwerk en
het ontnuchterende effect van blanke munitie,
maar waar ook in het kader van onze kerntaak
als onderzoeker, ruimte werd gemaakt voor een
deelaspect van het nationaal veiligheidsplan,
m.n. wapens.
Met de focus op de diverse signalen, werd
naast het opgelegde parcours voor het
operationele kader, vanuit het ICCI (Instructie-
en CoördinatieCel - geweldsbeheersing) ook
gehoor gegeven aan specifieke noden binnen
de eigen directie. Er werd een extra inspanning
geleverd door het uitwerken en organiseren
van een specifiek rollenspel ten behoeve van de
informantenrunners. Dankzij de contacten met
externe partners (Bijzonder Bijstands Team)
kreeg dit gegeven een extra dimensie, en kon
er ingespeeld worden op de behoeften binnen
dit team. De positieve reacties bleven niet uit.
Training Calog-B
Na eerdere pogingen slaagden we er in
2012 in om een volwaardig programma
geweldsbeheersing aan te bieden ten behoeve
van de leden Calog-B Labo. Ook deze collega’s

hebben recht op vier trainingssessies per jaar.
In het kader van efficiënt gebruik van middelen
en personeel, wordt dit aangeboden aan alle
leden Calog-B behorende tot het Hof van
Beroep Antwerpen (FGP Antwerpen – Hasselt –
Mechelen – Tongeren – Turnhout).
“
We slaagden er in
2012 in om ook een
volwaardig programma
geweldsbeheersing aan te
bieden ten behoeve van de
leden Calog-B Labo.
Ondertussen krijgen wij ook uit andere
directies signalen van leden calog-B om te
mogen deelnemen aan dit op maat gesneden
programma met als inhoud: training selfdefence
– OC-spray – veilig maken aangetroffen
vuurwapen – implementatie Astrid-netwerk.
VRT-serie Wolven
De VRT zendt vanaf 4 december 2012 de
fictiereeks Wolven uit, die handelt over de
afdeling Ecofin. De opnames liggen al weer
enkele jaren achter ons, maar verschillende
collega’s maken daarin een kort gastoptreden.
Ook vanuit de hoek geweldsbeheersing
werd ondersteuning geleverd op het vlak van
techniek en tactiek. Soms was het zoeken naar
een visiueel aanvaardbaar compromis tussen
de behoeften van de regisseur en een tactisch
verantwoord optreden.
Inlooptraject
Een precedent is dat vanaf 2012
ook de nieuwe collega’s, die
mutatie maken naar onze directie,
een initiatie geweldsbeheersing
krijgen tijdens het inlooptraject.
Dit geeft ons niet alleen de
mogelijkheid de nieuwe leden
te evalueren op het gebied van
hun kennis terzake, maar laat ook
38
toe de specifieke technieken, eigen aan het
werken in burger, over te brengen. Ook hier is
de leergierigheid van de deelnemers groter dan
het ons toegemeten tijdsbestek.
Bomb Scene Management
Erkenning van de aanwezige expertise bleek
tevens uit het verzoek om ondersteuning te
leveren in het kader van de rollenspelen tijdens
de opleiding “Bomb Scene Management” en de
daaruit voortvloeiende contacten met DOVO.
Nationale ondersteuning
Nationaal blijft FGP Antwerpen zijn steentje
bijdragen aan het luik geweldsbeheersing
binnen de gekende fora, overlegplatform DGJ
en de Pedagogische Commissie (PCP VIII), maar
de input blijkt tevens uit aanwezigheid in de
projecten:
• Deelname aan de werkgroep self-defence -
snijdende/stekende voorwerpen.
• Het jaarlijkse forum Techniek en Tactiek te
Lagland dat niet enkel de training van de
specialisten geweldsbeheersing beoogt
maar ook de uitwisseling van goede
praktijken tussen de verschillende partners.
• Module geweldsbeheersing tijdens de
vorming Hoofdinspecteurs bijzonder
specialisaties.
• Flexibel Modulaire Opleidings-Systeem
(FMOS) in het kader van de opleiding van
nieuwe specialisten geweldsbeheersing
binnen DGJ.
• Commissie evaluatie materiaal. (Holsters
voor het nieuwe dienstpistool S&W M&P 9)

FMOS
Vooreerst worden de specialisten
geweldsbeheersing DGJ niet gevormd
binnen de klassieke opleidingscentra maar
in eigen beheer. Deze behoefte is ontstaan
uit het feit dat wij de komende jaren zullen
geconfronteerd worden met een massale
natuurlijk afvloeiing van onze expertise
op het vlak van geweldsbeheersing als
gevolg van pensioneringen. Het klassieke
opleidingstraject, via de geijkte formule,
kan deze leemte niet tijdig ondervangen.
Daarbij komt dat we meer en meer worden
geconfronteerd met het specifieke karakter
van “werken in burger”. Uiteraard spreken
we wel degelijk over een officieel erkende
opleiding. Dat deze op directieniveau vooraf
werd gegaan door veelvuldig overleg hoeft
geen betoog. Ondertussen is het zo ver, en
het modulaire systeem wekt ook interesse bij
andere partners binnen het politielandschap.
Trouwens als precedent hebben de kandidaten
specialist geweldsbeheersing FMOS/DGJ in het
kader van het luik didactiek intern de Federale
Politie een opleiding initiator Bloso gevolgd
en examen afgelegd, waarin zij uiteraard
dienden te slagen. Ondertussen hebben de
32 kandidaten (waaronder drie uit eigen huis)
opleiding genoten in de deelaspecten PITIP
(Politie Interventietechnieken) gebouwen,
voertuigen, en het luik boeien & fouilleren
(BoFo). Daarnaast hebben zij de TST (Tactical
Support Team) module “Transfer” gehad,
en mogen een overbrenging categorie 1, 2, 3
uitvoeren, (gekwalificeerd niveau).
39
De opleiding werd gegeven op de
luchtmachtbasis Bevekom en had plaats van
24 september t/m 24 oktober. Naar opbouw
zal deze module aangevuld worden met de
modules instructeur uitschuifbare wapenstok,
instructeur OC-spray, individuele bewapening
(Glock - S&W M&P9) en afhankelijk van
de behoefte binnen de eigen directie, een
opleiding betreffende collectieve bewapening
(AUG Steyr - HK-UMP9). Afhankelijk van de
intresse en het slagen in de selectie zal een
aantal onder hen ook de module “self-defence”
volgen. Het opleidingsprogramma FMOS werd
echter eind december 2012 stil gelegd. Het
verder verloop zal tijdens een bijeenkomst
van het HOC (Hoger Overleg Comité) worden
bepaald.
2013
We gaan zeker niet op onze lauweren rusten.
Als gevolg van de opleiding FMOS zal onze
directie kunnen beschikken over drie nieuwe
specialisten. Reken daarbij een inkomende
mutatie en een hervat engagement (totaal
twee), dan komen wij met de bestaande
collega’s op een totaal van veertien specialisten
geweldsbeheersing binnen onze directie.
Dit aantal moet ons in de mogelijkheid stellen
om ook in de toekomst een sterk programma
naar voor te brengen, dat onze collega’s
voldoende bagage meegeeft om professioneel
te kunnen reageren op de uitdagingen
waaraan een modern lid van onze FGP kan
worden blootgesteld, in de uitoefening van zijn
kerntaak als onderzoeker.

Image – dump CCU
Om tegemoet te komen aan de noden en
verzuchtingen van de diverse afdelingen
binnen de FGP Antwerpen, alsook voor
de Lokale Recherches van de omliggende
zones, werd er met betrekking tot het
nazicht en het uitlezen van diverse
gegevensdragers (PC’s, laptops, externe
harde schijven, e.d.) een nieuwe
afwerkingsprocedure voorzien, namelijk
.
Niettegenstaande een normale
doorlooptijd gemakkelijk drie maanden
kan bedragen wordt er met deze nieuwe
procedure getracht om de onderzoeker binnen
de tien werkdagen te kunnen bedienen. De
resultaten van het onderzoek zullen hem/haar
worden aangeleverd op een harde schijf eigen
aan zijn dienst.
Dit concept laat toe aan de onderzoekers toe
om geheel zelfstandig en binnen hun eigen
tijdsbestek over te gaan tot nazicht van de
bestanden, bruikbaar voor hun dossier, zonder
40
dat de integriteit van de originele gegevens in
gevaar komt en dit zonder gebruik te maken
van speciale forensische software.
“
Dit concept laat toe aan de
onderzoekers om geheel
zelfstandig en binnen hun
eigen tijdsbestek over te
gaan tot nazicht van de
bestanden, bruikbaar voor
hun dossier.
Zoals de benaming zelf aangeeft bestaat deze
werkwijze uit twee belangrijke delen, namelijk
de ‘image’ zelf en de ‘dump’. Om de integriteit
van de gegevens te vrijwaren is de regel
dat er van elke gegevensdrager welke voor
nazicht wordt overgemaakt aan de RCCU een
forensische kopie (image) wordt gemaakt op
een overheidsschijf.
Serge Loquet - Teamchef CCU
‘Met deze nieuwe procedure wordt er getracht de onderzoeker binnen de tien werkdagen te kunnen bedienen.’

Een kent vele varianten en juist
daarom is het zo veelzijdig en aanpasbaar
aan de wensen van de klant. Een
is niets anders dan een verzameling van
systeemvreemde bestanden al dan niet
ondergebracht in een mappenstructuur. Het is
de onderzoeker die al deze bestanden dient te
overlopen om het relevante voor zijn dossier te
weerhouden.
“
Een voorafgaandelijke,
weloverwogen, selectieve
aanvraag kan achteraf veel
werk besparen.
De aanvrager levert het computermateriaal
af bij het CCU-secretariaat en geeft aan welke
bestanden (documenten, foto’s, e-mail, e.d.)
er moeten ‘gedumpt’ worden. Theoretisch
gezien is het mogelijk om alle bestanden,
uitgezonderd deze die deel uitmaken van
het besturingssysteem, te dumpen. Indien
41
men deze werkwijze verkiest, bedenk dan wel
dat mogelijks duizenden bestanden dienen
geopend te worden om het relevante voor het
dossier te weerhouden. Een voorafgaandelijke,
weloverwogen, selectieve aanvraag kan
achteraf veel werk besparen.
Na afwerking wordt het originele materiaal
terug overhandigd aan de onderzoekers, samen
met de harde schijf van de eigen afdeling, die
de resultaten bevat. Indien er een forensische
kopie werd gemaakt op een overheidsschijf,
wordt deze inbeslaggenomen en neergelegd
door de CCU-medewerker. De inbeslagname
en neerlegging van de resultaten behoort
toe aan de aanvrager/onderzoeker van de
respectievelijke afdelingen.
“Image&dump” is een werkwijze/methode
om tegemoet te komen aan de noden van de
afdelingen binnen onze FGP en om aan de
Lokale Recherches een dienstverlening aan te
bieden, zodat de wachttijden inzake nazicht van
computermateriaal tot een minimum kunnen
herleid worden.

TAM-netwerk
Een TAM staat voor ‘Techniek van het
Audiovisueel verhoor van Minderjarigen’.
Het TAM-netwerk van Antwerpen-Rand
is operationeel sinds juni 2003. Met
uitzondering van de PZ Antwerpen, die
over een eigen netwerk beschikt, is elke PZ
van het arrondissement en de FGP hierin
vertegenwoordigd. De coördinatie ervan
ligt bij de FGP en wordt waargenomen
door Anne Raveschot, die deel uitmaakt
van de dienst Gedragswetenschappen. Het
TAM-netwerk staat 24 uur op 24, 7 dagen
op 7 ter beschikking van de verschillende
politiezones en de FGP.
Een TAM-verhoor kan enkel gebeuren in
opdracht van een magistraat. Tot op heden
heeft de magistraat hierin de vrije keuze.
Elk jaar neemt het aantal opdrachten toe. Zo is
het aantal opdrachten voor het TAM-netwerk
van Antwerpen-Rand gestegen van 104 in 2004
naar 236 in 2011 en 185 in 2012.
Wijziging in de wetgeving
Vanaf 1 januari 2013 wijzigt de wetgeving in
die zin dat elk minderjarig slachtoffer van
een zedenmisdrijf audiovisueel moet worden
verhoord, tenzij een met redenen omklede
beslissing van de magistraat. Dit zal een stijging
van de werklast van het netwerk inhouden van
meer dan 50%.
“
Vanaf 1 januari 2013
moet dat elk minderjarig
slachtoffer van een
zedenmisdrijf audiovisueel
worden verhoord.
De leden van het netwerk zijn specifiek opgeleid
voor het verhoren van minderjarige slachtoffers
en getuigen van seksueel misbruik en andere
zware misdrijven. Kandidaten worden vooraf
42
Anne Raveschot - Coördinatrice TAM-netwerk
‘Het TAM-netwerk staat 24 uur op 24, 7 dagen op 7 ter
beschikking van de verschillende politiezones en FGP
Antwerpen.’
geselecteerd door een commissie en kunnen
enkel na een gunstige beoordeling deze
functionele gerechtelijke opleiding volgen. Zij
dienen te slagen in het eindexamen om tot het
netwerk te kunnen toetreden. Jaarlijks worden
de TAM-leden bijgeschoold en gecoacht, om
de kwaliteit van de verhoren hoog te houden.
Omdat in de meeste zedendossiers met
minderjarige slachtoffers geen materiële
bewijzen voorhanden zijn, is het verhoor van
de minderjarige des te belangrijker in de
bewijsvoering.
Het verhoor van een minderjarige is een delicate
opdracht, waarbij leeftijd en intellectuele
ontwikkeling van de minderjarige een cruciale
factor zijn. De jongste kinderen die worden
verhoord zijn 3 jaar oud. Sommige 3-jarigen zijn
echter nog onvoldoende intellectueel ontwikkeld,
waardoor een verhoor niet mogelijk is.

Respectvol, niet-suggestief en
gestructureerd
De basispeilers voor het verhoor van een
minderjarige zijn: respectvol, niet-suggestief
en gestructureerd. Structureel werd een
stappenplan ontwikkeld, waarbij eerst en
vooral de wettelijke bepalingen op een voor het
kind verstaanbare manier worden meegedeeld.
Aan de hand van een gesprek over een neutraal
onderwerp tracht de verhoorder vervolgens het
intellectueel niveau van het kind in te schatten.
Deze fase van het verhoor laat tevens toe dat
de minderjarige went aan de gesprekstechniek.
Hoe jonger de minderjarige, of hoe lager het
intellectueel niveau, hoe vatbaarder voor
suggestie en beïnvloeding. De manier van
vraagstelling is dus van cruciaal belang. De
verhoorder tracht eerst een vrij verhaal over
de feiten te bekomen en probeert daarna via
open vragen zoveel mogelijk details te weten
te komen. Gesloten vragen worden zoveel
als mogelijk vermeden. Hoe meer details de
verhoorder krijgt, hoe gemakkelijker het is om
de geloofwaardigheid te kunnen inschatten.
Vooral kleine kinderen hebben soms moeite
om realiteit en fantasie te onderscheiden.
Ook manipulaties van kinderen door derden
kunnen op deze manier aan het licht komen.
Een kind dat een verzonnen of opgestookt
verhaal komt vertellen, zal dit in principe niet
tot in de kleinste details kunnen vertellen.
Aandachtsperiode
Jonge kinderen verliezen
snel de aandacht.
Een kind dat het beu
is, luistert niet meer,
antwoordt in het wilde
weg of blijft zelfs niet
op de stoel zitten. Een
verhoorder moet er dus
voor zorgen om binnen
de aandachtsperiode
van het kind zoveel
mogelijk informatie te
bekomen. Voor een kind
van 4 jaar ligt dit rond de
tien minuten.
43
Vertrouwenspersoon
De wet voorziet dat de minderjarige
recht heeft op de aanwezigheid van een
vertrouwenspersoon tijdens het verhoor. Vaak
is dit één van de ouders of een leerkracht. De
praktijk wijst echter uit dat de aanwezigheid
van een vertrouwenspersoon een storende
factor is in de waarheidsvinding. Een kind dat
aan de rokken van mama hangt, zal niet veel
vertellen.
“
De aanwezigheid van een
vertrouwenspersoon is
een storende factor in de
waarheidsvinding.
Een minderjarige die thuis nog niet alles heeft
verteld, kan zich geremd voelen om het totale
verhaal te vertellen uit schaamte of uit angst
om de vertrouwenspersoon (ouder) te kwetsen.
Indien de minderjarige een verzonnen verhaal
heeft verteld aan de vertrouwenspersoon of de
vertrouwenspersoon is de opstokende ouder,
dan heeft de minderjarige tijdens het verhoor
geen ruimte om van het oorspronkelijke verhaal
af te wijken en de waarheid te vertellen. Om die
redenen trachten we steeds de minderjarige te
verhoren zonder vertrouwenspersoon.

Norbert
Interview Norbert
Somers
Douane
Onze FGP werkt regelmatig samen met
verschillende diensten van de douane.
Zo is er onder meer contact met DMGC
(risicobeheer) & CDIB (informatie
verwerking en beheer) bij de centrale
diensten in Brussel. Er is eveneens een
samenwerking met de NOD (Nationale
opsporingsdirectie) en 7 regionale
opsporingsinspecties, waaronder IOA
(douane Antwerpen) dewelke bestaat
uit vijf teams. Norbert Somers is
voornamelijk verantwoordelijk voor
het drugteam.
Hoe ervaart u de samenwerking met FGP
Antwerpen?
Somers: De samenwerking met de FGP verloopt
enorm vlot. Wij proberen de zaken zo goed
mogelijk te faciliteren. Onze finaliteit is het
onderscheppen van goederen, maar we streven
44
niet alleen de onderschepping na, maar we
proberen ook om mee de criminele organisaties
te identificeren en te ontmantelen. Ik denk dat
daar vooral de kracht ligt van de resultaten en
het succes. Het is uniek voor België dat we in
Antwerpen over een geoliede samenwerking
beschikken. Vanaf het ogenblik dat wij over
informatie beschikken, spelen we deze door
aan de dienst drugs van FGP Antwerpen, om
zodoende na te gaan of deze informatie kan
gelinkt worden aan andere dossiers. Als er
havengebonden informatie aanwezig is bij de
FGP, dan komt deze ook steeds tot bij ons om
te kijken of we kunnen targetten. Ik denk dat
we daarom op een complementaire manier een
successleutel in handen hebben, wat misschien
niet op alle plaatsen in België het geval is.
Binnen de douane is er een reorganisatie bezig,
maar we trachten een centrale rol te blijven
spelen, ook bij onze eerstelijnsteams zoals
het rummage-team, de scan-teams en het
hondenteam. De prioriteiten, die op politioneel
en justitieel vlak worden gesteld, proberen we
hier te laten doorsijpelen.

Zijn er verschillen in de aanpak van de douane
op rechteroever t.o.v. op linkeroever?
Somers: De illegale activiteiten situeren zich
momenteel vooral op rechteroever, maar sinds
de verhuis van een aantal bedrijven, zoals DP
World, alsook bv. de fruitkaai die operationeel
zal worden op linkeroever, zal linkeroever in
de nabije toekomst te maken krijgen met een
toename van illegale activiteiten. Zij zullen
qua middelen en mensen moeten bijsturen
om adequaat te kunnen reageren op het
havengebeuren, zoals dit op rechteroever reeds
gebeurt. We streven er naar om op eenzelfde
daadkrachtige wijze te reageren op beide
locaties binnen de haven, wat toch wel een
probleemgebied is.
Hoe verloopt de doorstroming van de
informatie tussen het opsporingssteam drugs
van de douane en de afdeling drugs van FGP
Antwerpen?
Somers: Ofwel verloopt dit via de
permanentieofficier ofwel via het team
Project Ondersteuning, die onder meer voor de
afhandeling van de informatiedoorstroming
zorgt. Samen wordt er bekeken hoe een
bepaalde zaak moet worden aangepakt.
Welke wederzijdse steun wordt er aan elkaar
gevraagd?
Somers: Wanneer de politie informatie heeft
over een bepaalde container, over een verdachte
containernummer beschikt, of informatie
heeft over ladingen of cargo, waardoor een
controle zich opdringt, dan wordt er aan
ons gevraagd om deze fysiek te controleren.
Deze controles gebeuren manueel, door een
scanner, door honden of door scanvans. Wij
daarentegen geven vooral informatie door die
wij bekomen van scheepsagenturen. Dit zijn
de lokale afdelingen van grote rederijen. Op
basis van een aantal indicatoren analyseren
wij de manifesten, waarop de gegevens van
de containers en de ladingen staan. Wij krijgen
van FGP Antwerpen ook feedback over onze
informatie, wat een meerwaarde biedt voor
onze beeldvorming. Wij focussen ons op de
goederen en de trafieken om het onderzoek te
faciliteren voor FGP Antwerpen in het kader van
het ontmaskeren van criminele organisaties.
Onze focus ligt eigenlijk op de goederen,
45
maar toch is het louter onderscheppen van
deze goederen, vanuit onze optiek, niet het
belangrijkste. De eindfinaliteit voor de FGP en
de magistratuur m.n. het destabiliseren van
criminele organisaties, is voor ons natuurlijk
ook belangrijker dan zomaar wat drugs
onderscheppen. Die geoliede machine, het
vertrouwen dat er is en de uitwisseling van
informatie tussen de douane en FGP Antwerpen
is de sleutel tot succes. Niemand heeft er
boodschap aan om bepaalde informatie achter
te houden om zelf te scoren. Hier in Antwerpen
is dat een unieke situatie. Ik merk dat ik op
andere plaatsen in deze toch heel andere
verhalen hoor.
Zijn er nog uitdagingen naar de toekomst toe
inzake de samenwerking tussen de douane en
FGP Antwerpen?
Somers: Momenteel lopen er een aantal
werkgroepen om ook externe partners te
betrekken bij onze goede samenwerking. Deze
partners zijn de magistratuur, havenbedrijven,
havenautoriteiten, beveiligingsfirma’s, …
Vroeger liep het wat stroef in die zin dat het
niet altijd duidelijk was wie wat deed en wat
iedereen voor elkaar kon betekenen. Deze
samenwerking wordt nu verder uitgediept om
de informatiestroom naar een hoger niveau te
brengen om elkaar te helpen in de gezamelijke
strijd die wordt gevoerd. Wij gaan ook werken
met backscatters. Dit zijn mobiele scanners die
rond containers kunnen rijden om op die manier
foto’s te maken van ladingen, door middel van
stralingen die worden teruggekaatst. Dit geeft
veel betere resultaten dan X-rayscanners. Zo
kunnen we nog beter inspelen op vragen van de
afdeling drugs om meerdere containers tegelijk
te controleren.
Een laatste uitdaging naar de toekomst toe en
dit naar analogie met Nederland, is het fysiek
samensmelten van de douane met de politie.
Als we samen in een gebouw zouden kunnen
werken, zou dit de informatiedoorstroming
zeker ten goede komen. Niet allen voor
de drugsafdeling, maar ook inzake
voertuigenzwendel en andere fenomenen. Nu
moet er nog steeds een informatiedoorstroming
plaatsvinden naar een andere locatie en waar er
een doorstroming moet zijn, kan er ook steeds
een obstakel zijn.

Samenwerking Federale Politie
De Spoorwegpolitie De Spoorwegpolitie (SPC)
De spoorwegpolitie kan men vinden binnen de Federale Politie onder de algemene directie DGA.
DGA verzekert onder andere de opdrachten van bestuurlijke politie, zoals de wegpolitie op de
autosnelwegen, de scheepvaartpolitie op de Noordzee en op de binnenwateren, de spoorwegpolitie
op de spoorwegen en in de stations en de luchtvaartpolitie in de nationale luchthaven en vijf
regionale luchthavens, alsook de immigratie- en grenscontrole, de luchtsteun en de hondensteun.
Het personeel van deze algemene directie voert ook de beveiligingsopdrachten uit, zoals escortes
van waardentransporten en de bewaking van de Koninklijke Paleizen.
Verder wordt ondersteuning verschaft aan de bestuurlijke overheden en aan lokale politiediensten,
bijvoorbeeld door gespecialiseerd personeel en materieel (sproeiwagens, paarden, enz.) ter
beschikking te stellen voor ordehandhaving. SPC Antwerpen situeert zich binnen de Directie SPC -
afdeling SPC Vlaanderen. In het kader van de wederzijdse steun wil SPC zich engageren om samen
te werken met FGP Antwerpen voor zover dit te maken heeft met misdrijven die plaatsvinden op
het werkterrein van SPC Antwerpen. De spoorwegpolitie stelt haar deskundigheid betreffende
het gebied van de spoorwegen, evenals haar contacten met de spoorwegexploitanten ervan, ter
beschikking van FGP Antwerpen.
Momenteel beperkt de samenwerking zich tot bijstand van FGP inzake telefonieonderzoeken,
ondersteuning van het labo van technische en wetenschappelijke politie en overname van
gerechtelijke onderzoeken. De bijstand vanuit SPC beperkt zich tot het fysiek ondersteunen van
rechercheteams in het kader van interventies binnen ons specifiek terrein en het verschaffen van
informatie met betrekking tot onze niet-politionele partners (bv. NMBS, Infrabel, Securail, …).
Als aanbeveling zou SPC Antwerpen toekomstgericht met FGP Antwerpen een aantal concrete
werkafspraken en procedures willen opmaken, die de samenwerking op het terrein ten goede komen.
SPC denkt onder meer aan een procedure overname en verder onderzoek van dossiers, cfr.
Protocolakkoorden lokale politie, feedback overgenomen dossiers, samenwerking in bepaalde
dossiers, afspraken n.a.v. tussenkomsten SPC op vraag van FGP, aanmelding ACT of kennisgeving
indien tussenkomst op terrein SPC.
HINP Koen Suy - Adjunct Postchef
‘De bijstand vanuit SPC beperkt zich tot het fysiek ondersteunen van
rechercheteams in het kader van interventies binnen ons specifiek
terrein en het verschaffen van informatie met betrekking tot onze nietpolitionele
partners.’
46
“
De spoorwegpolitie stelt
haar deskundigheid
betreffende het
gebied van de
spoorwegen, evenals
haar contacten met de
spoorwegexploitanten
ervan, ter beschikking
van FGP Antwerpen.

Scheepvaartpolitie Antwerpen (SPN)
De scheepvaartpolitie Antwerpen is één van de vijf secties dewelke actief is in de haven van
Antwerpen. De overige secties van de scheepvaartpolitie situeren zich in de zeehavens van Zeebrugge,
Oostende, Gent en Luik. Antwerpen is tevens de grootste sectie met een personeelsbestand van 147
personeelsleden. Gezien het structurele personeelsdeficit en de massale personeelsuitstroom is het
reële personeelsbestand tot op een kritisch peil teruggebracht.
Het bevoegdheidsgebied van de scheepvaartpolitie Antwerpen behelst enerzijds het volledige
havengebied van Antwerpen, anderzijds is ze verantwoordelijk voor de gespecialiseerde politiezorg
op alle bevaarbare waterwegen in de provincies Antwerpen, Limburg, Vlaams Brabant, een deel van
Oost-Vlaanderen en ten slotte de haven van Brussel.
Vanuit een wettelijk perspectief dient de scheepvaartpolitie binnen haar territoriale omschrijving
een vierluik van politionele opdrachten te vervullen namelijk: havengebonden politiezorg,
watergebonden politiezorg, grenscontrole – grensbewaking en gespecialiseerde steunverlening.
De havengebonden politiezorg is te omschrijven als de basispolitiezorg waarbij de 7
basisfunctionaliteiten (onthaal, interventie, verkeer, wijkwerking, slachtofferbejegening,
lokaal onderzoek en opsporing en openbare ordehandhaving) een minimale gelijkwaardige
dienstverlening aan de burger garanderen. Deze basispolitiezorg wordt geduid als havengebonden
politiezorg omwille van de specificiteit van deze eerstelijnspolitietaken op een specifiek terrein als
een havengebied.
Een verregaande samenwerking met verschillende politionele en niet-politionele partners inzake het
versterken van de informatiepositie en de afstemming van de steeds schaarser wordende middelen
en capaciteit, dringt zich op. Een geconsolideerde afstemming van de Scheepvaartpolitie Antwerpen
als eerstelijnspolitiedienst met de FGP, als gespecialiseerde gerechtelijke politiedienst, is nu nog
meer noodzakelijk. Recente verschuivingen van criminaliteitsfenomenen naar linkeroever vereisen
duidelijke afspraken met de FGP Dendermonde inzake afstemming van procedures en coördinatie
tussen politionele en gerechtelijke diensten. Het internationale karakter van de economische
activiteiten in de haven van Antwerpen leidt tot een evenredig internationaal criminaliteitsbeeld, in
het bijzonder georganiseerde economische, financiële, sociale en fiscale delinquentie. Grootschalige
zwendel van drugs, afval en gestolen voertuigen vereist een gecoördineerde aanpak van het
politionele eerstelijnsniveau uitgevoerd door de Scheepvaartpolitie met het gespecialiseerde
gerechtelijke proactieve en reactieve onderzoek. Het betrekken van externe partners vormt
hierbij een opportuniteit in het versterken van de informatiepositie en het maximaliseren van de
noodzakelijke integrale aanpak.
47
“
Een geconsolideerde
afstemming van de
Scheepvaartpolitie
Antwerpen als
eerstelijnspolitiedienst
met de FGP, als
gespecialiseerde
gerechtelijke politiedienst,
is nu nog meer
noodzakelijk.

De Luchtvaartpolitie De Luchtvaartpolitie (LPA)
Antwerp International Airport is één van de vijf regionale luchthavens in België en valt onder het
beheer van het Vlaams Gewest. De luchthaven is gericht op de dagelijkse verbindingen met Groot-
Brittannië (London City Airport en Manchester) en heeft een ruime activiteit aan internationale
zakenvluchten (general aviation). De luchthaven is tevens de thuisbasis van een opleidingscentrum
voor piloten en fungeert als NATO-airport.
Antwerp Airport heeft het statuut van grensdoorlaatpost voor aankomst en vertrek in en uit het
Schengengrondgebied en is dagelijks geopend van 06.00 tot 23.00 uur.
Gerechtelijk commissaris Daniël Bosmans (57) leidt sinds 2009 de Luchtvaartpolitie Deurne (LPAD).
Zijn dienst bestaat momenteel uit twaalf personeelsleden (1 commissaris, 2 hoofdinspecteurs en 9
inspecteurs) en men tracht het voorziene kader begin 2013 op te vullen met nog twee inspecteurs.
De LPAD heeft een aantal kerntaken, waarvan er twee raakpunten hebben met de werking van de FGP
Antwerpen namelijk de gespecialiseerde politiezorg, m.n. immigratie, mensensmokkel, verdovende
middelen, terrorisme en deelname aan grootschalige acties, zoals FIPA en Antigoon, alsook de
expertise op het vlak van onderzoek op echtheid van identiteits- en nationaliteitsdocumenten.
‘Ik ervaar de aanwezige expertise als een van de hoofdtroeven van onze dienst,’ zegt commissaris
Daniël Bosmans. ‘In het verleden stelden wij deze ter beschikking van zowel federale als lokale
politiediensten en wij willen in de toekomst die dienstverlening nog verhogen.’
Hoe verloopt de samenwerking met de FGP Antwerpen ?
‘Die werkt uitstekend. Tussen de LPAD en de FGP Antwerpen bestaat er geen protocol, maar de
ervaring van de voorbije jaren leert dat de wisselwerking geen problemen oplevert. En waarom zou
je zo’n samenwerking formaliseren in een protocol wanneer er geen problemen zijn? ‘
Wat kan er in de toekomst beter ?
‘Wat de LPAD betreft vraag ik vooral begrip voor onze situatie. Wij zijn een kleine dienst met alle
beperktheden die eraan verbonden zijn. Wij kunnen enkel de basisvaststellingen leveren. We hebben
geen ervaring met Salduzverhoren en hebben zelfs geen lokaal voor overleg in het kader van Salduz.
We hopen dan ook dat de samenwerking met de FGP Antwerpen nog verder opgebouwd wordt.
Uiteraard blijven wij ter beschikking om onze expertise verder ter beschikking te stellen.’
CP Daniël Bosmans - Diensthoofd LPAD
‘Wij hopen dat de samenwerking met FGP Antwerpen nog verder opgebouwd
wordt.’
48
“
Tussen de LPAD en
de FGP Antwerpen
bestaat er geen
protocol, maar de
ervaring van de
voorbije jaren leert dat
de wisselwerking geen
problemen oplevert.

49
De Wegpolitie De Wegpolitie (WPR)
De federale Wegpolitie Antwerpen telt 150 medewerk(st)ers en verzekert binnen de provincie
Antwerpen een ruim dienstenaanbod op de autosnelwegen en de parkings. Vier verkeersposten en
een aantal gespecialiseerde teams werken dagdagelijks aan :
• de verkeersvlotheid;
• de verkeersveiligheid;
• de bestrijding van prioritaire gerechtelijke fenomenen.
De verkeersgerelateerde basispolitiezorg bestaat hoofdzakelijk uit het vaststellen en signaleren van
incidenten op de autosnelweg. In 2011 noteerden ze 3.540 verkeersongevallen op een totaal van
9.438 incidenten. In nauwe samenwerking met CSD Antwerpen en CSD Turnhout wordt ook een
doorgedreven slachtofferbejegening aangeboden.
Op proactief vlak werken ze maximaal op snelheid, alcohol, de gordel en roodlichtnegatie. Deze
vier fenomenen liggen aan de basis van de meeste verkeersongevallen, vaak met ernstig letsel en
dodelijke slachtoffers.
Hun gerechtelijke werking is in handen van de Cel Patrouille en Toezicht. Zij staan vooreerst de
interventieploegen bij op gerechtelijk vlak, zoals recent bij de carjacking op de parking te Rumst,
overgenomen door FGP Antwerpen. Daarnaast houden zij toezicht op de autosnelwegen en parkings
in functie van de uitgezette prioriteiten, zoals drugtoerisme en ladingdiefstallen.
Bij het afhandelen van deze dossiers wordt nauw samengewerkt met FGP Antwerpen. Voor de
opvolging van het fenomeen cargo-diefstallen wordt intens overlegd met het AULA-team van
FGP Turnhout en er wordt ook vaak een beroep gedaan op de verschillende afdelingen binnen FGP
Antwerpen, onder meer voor navolgende telefonie-onderzoeken en voor potentiële witwasdossiers.
Naast de operationele samenwerking werd samen met FGP Antwerpen een opleiding georganiseerd
voor de leden van de Cel Patrouille en Toezicht rond de exploitatie van telefoniegegevens.
Bepaalde gespecialiseerde of bovenlokale taken maken dat de federale wegpolitie ook werkzaam is
buiten het autosnelwegennet. Bekende voorbeelden zijn het begeleiden van wielerwedstrijden en
het escorteren van VIP’s n.a.v. bijvoorbeeld de talrijke eurotops.
Tenslotte leveren ze ook gespecialiseerde steun aan hun partners. Dat kan in de vorm van het
aanleveren van een bepaalde expertise (zwaar vervoer, …) tijdens een actie van een politiezone, maar
ook door bv. het aanwenden van het team fotogrammetrie om een plaats delict in kaart te brengen,
zoals bij de poging tot hold-up op een geldtransport op de E19 in Rumst enige tijd geleden.
“
Er wordt vaak een
beroep gedaan op
de verschillende
afdelingen binnen
FGP Antwerpen, onder
meer voor navolgende
telefonie-onderzoeken
en voor potentiële
witwasdossiers.

Roger Moorthamer
Interview Roger Moorthamer
Nieuwe LVA
Het voorbije jaar nam FGP Antwerpen
afscheid van een vertrouwd gezicht.
Bruno Vissers geniet sinds september
van een welverdiend pensioen. Hij was
sinds de politiehervorming gedurende
bijna twaalf jaar actief als lokaal
verbindingsambtenaar. In tussentijd
is de opvolging verzekerd. Na een
inloopperiode van een half jaar is Roger
Moorthamer de nieuwe LVA. Een ideaal
moment om het werk van onze nieuwe
verbindingsambtenaar toe te lichten.
Je was dertig jaar aan de slag in de
Ecofinafdeling van de gerechtelijke politie en
nadien de FGP. Waarom die carrièrewending?
Moorthamer: Ik heb er lang over moeten
nadenken want ik deed het Ecofinwerk nog
steeds graag en ik had ook een goed contact
50
met de vertrouwde collega’s. Maar ik besefte
ook dat het een unieke kans was om in die
laatste negen jaar van mijn carrière nog iets
anders te doen. Bruno had me de voorgaande
jaren al enkele malen warm gemaakt voor
het werk van verbindingsambtenaar en finaal
heb ik dan de knoop doorgehakt om ervoor te
gaan. Mijn keuze zal sommigen ongetwijfeld
verbaasd hebben maar ik verzeker je, dat ik er
lang genoeg over nadacht.
Kan je het werk van de verbindingsambtenaar
verduidelijken?
Moorthamer: Het takenpakket omvat drie
belangrijke luiken waarvan de relatie met de
lokale politie Antwerpen en de buitenzones
het belangrijkste is. In de beginfase van de
politiehervorming was er op dat vlak veel werk
te verrichten. Ondertussen viel de voorbije
jaren alles in zijn plooi en worden de bestaande

contacten onderhouden. Als LVA heb
je wel die belangrijke signaalfunctie
tussen de FGP enerzijds en de lokale
politie anderzijds. Vooral in de materies
van agressie en goederen blijkt de
aanwezigheid van een tussenpersoon
nog steeds noodzakelijk om bepaalde
zaken bij te sturen of plooien glad
te strijken. De bemiddelende rol bij
samenwerkingsproblemen is cruciaal.
Ook worden de relaties met de
gedeconcentreerde politiediensten
onder houden.
Een tweede luik van het takenpakket
is het contact met de pers. De LVA is
hiervoor een aanspreekpunt dat door
perslui voor allerhande zaken wordt
bevraagd, vaak op de onmogelijkste
uren van de dag.
Het derde luik omvat het werk voor
de Strafuitvoeringsrechtbank voor
de opsporing van spoorlozen of
geïnterneerden die niet terugkeerden
uit penitentiair verlof of die hun
voorwaarden die naleven.
Maar het takenpakket blijft niet beperkt
tot die drie luiken. Als LVA ben je aanwezig
op talrijke overlegfora die maandelijks
terugkeren zoals de vergadering met de Lokale
Recherchecoördinatoren, de Taskforce voor
diefstallen in woningen, het Arrondissementeel
Recherche-Overleg, het Grensoverleg, overleg
Ecofin, overleg diefstallen gewapenderhand
enzovoort. Met de dagelijkse ochtendbriefings
blijf je op de hoogte van het wat er bij FGP
Antwerpen en daarbuiten omgaat. Ik ervaar
dat die taak erg belangrijk blijkt. Je probeert van
alles en nog wat op de hoogte te geraken want
overal word je daarvoor bevraagd.
Het voorbije jaar werden ook een aantal
projecten in de Luchthaven van Deurne
opgestart en voor de buitenzones begeleid ik
financiële dossiers, indien er behoefte aan is.
Kortom, als LVA heb je een omvangrijk
takenpakket dat grondig verschilt met het
51
werk dat ik als onderzoeker gewend was. Vooraf
vreesde ik dat het moeilijk zou zijn om die knop
om te draaien en dat het vergaderen zwaar
zou doorwegen. Maar de omschakeling was na
enkele weken al gemaakt.
De FGP heeft blijkbaar een nieuwe en een
tevreden LVA. Jullie organiseerden in juni ook
een terugkeerdag met de Nederlandstalige
LVA’s. Wat was daarvan het resultaat?
Moorthamer: Dat het takenpakket van de LVA
uiteenlopend is. In een vijftal FGP’s wordt de
taak nog voltijds ingevuld, in enkele FGP’s is
de functie bijna onbestaand. We stelden ook
vast dat de oorspronkelijke basistaak van de
LVA momenteel gecombineerd wordt met
andere taken van cöordinatie en leiding. De
deelnemers waren er het erover eens dat
de functie van LVA belangrijk blijft voor de
invulling van de geïntegreerde werking en dat
hij als een duidelijk geïdentificeerd en direct
aanspreekpunt voor de FGP wordt aanvaard.
Het takenpakket van de LVA kan in de toekomst
verder evolueren inspelend op nieuwe
tendensen.

Samenwerking Prostitutieteam
Het PTA, de ogen op het terrein van
FGP Antwerpen
Binnen het fenomeen mensenhandel
met het oog op seksuele uitbuiting, is
een gedegen samenwerking tussen de
afdeling Mensenhandel van de FGP en het
Prostitutieteam Antwerpen, kortweg PTA
genoemd, van essentieel belang. De collega’s
van het PTA zijn immers onze ogen op het
terrein. Behalve hun bestuurlijke functie,
in het kader van de handhaving van de
openbare orde en hygiëne, staan ze ook in
voor de registratie van de prostituees en zijn
ze belangrijke voelsprieten om te signaleren of
bepaalde meisjes mogelijks het slachtoffer zijn
van seksuele uitbuiting.
De laatste jaren zien we binnen de
prostitutiescène een belangrijke toename
van Bulgaarse en Roemeense meisjes.
We zien ook dat de pooiers zichzelf minder
en minder in het Schipperskwartier vertonen
en zich geregeld op en af naar het thuisland
verplaatsen. In die zin is het van belang dat we
ook in die landen een aanspreekpunt hebben
om bevragingen te doen en eventueel een
politionele samenwerking tot stand te brengen.
52
Internationale samenwerking
In het kader van het bilateraal verdrag tussen
Bulgarije en België, inzake mensenhandel, zijn
in het voorjaar van 2012 een aantal Bulgaarse
collega’s naar België gekomen om kennis te
maken met onderzoekers Mensenhandel.
Vervolgens werd afgelopen november een
delegatie Belgische onderzoekers uitgenodigd
in Sofia, Plofdiv en Sliven.
“
Het koppel maakte grote
sier in hun thuisstad Sliven,
waardoor een groot deel
van de jongeren verblind
werd door deze ‘blingbling’
en hun toekomst eveneens
in de prostitutie zocht.

De delegatie bestond uit (van links naar rechts)
Aleksi Aleksiev - Onderzoeker georganiseerde
criminaliteit Sliven, Delphine Mertens - FGP
Brussel, Valeri Penev - Hoofd georganiseerde
criminaliteit Sliven, Eva Mielnicki - FGP
Antwerpen, Kristof De Busser - PTA, Hans
Marchal - Centrale Dienst Mensenhandel en
Johan Debuf, - PZ Schaarbeek.
“
Ze wensen geen beroep
te doen op het statuut
‘slachtoffer mensenhandel’,
wat de opbouw van
een gerechtelijk dossier
bemoeilijkt.
Hetgeen de delegatie in eerste instantie
interesseerde, was te weten komen waarom het
gros van de meisjes afkomstig is uit Sliven. Nu
is dit niet echt verwonderlijk als je weet dat dit
een stad is waar nauwelijks werkgelegenheid is
en waar alles grauw en grijs is. Bovendien blijkt
dat één van de eerste Bulgaarse
pooiers met zijn prostituee
afkomstig was uit Sliven. Hun
‘werkzaamheden’ brachten vrij
veel geld op, waarmee het koppel
grote sier maakte in hun thuisstad
Sliven, wat er dan voor zorgde dat
een groot deel van de jongeren
verblind werd door deze ‘blingbling’
en hun toekomst eveneens in de
prostitutie zocht. Volgens de lokale
politiediensten in Sliven is het dan
ook weinig geloofwaardig dat een
meisje niet zou weten dat ze in
de prostitutie zal gaan werken,
wanneer haar vriendje voorstelt
om in het buitenland geld te gaan
verdienen.
Nieuwe vorm van
slachtoffers
Meestal leven de meisjes in België
samen met een aantal andere
53
prostituees, al dan niet met de pooiers erbij,
om de kosten te drukken en zoveel mogelijk
geld opzij te kunnen zetten om in Bulgarije een
nieuwe start te nemen. Mocht blijken dat de
pooier er met hun verdiensten vandoor is, zijn
ze soms geneigd om klacht neer te leggen, toch
zien we de sterke tendens dat deze meisjes
alsnog in de prostitutie aan de slag willen blijven
om zo geld voor zichzelf te gaan verdienen. In
die zin krijgen we de laatste tijd een nieuwe
vorm van ‘slachtoffers’, die vaak geen beroep
wensen te doen op het statuut ‘slachtoffer
mensenhandel’, omdat dit vereist dat ze alle
banden met de prostitutie verbreken. Op die
manier wordt de opbouw van een gerechtelijk
dossier inzake mensenhandel, met het oog op
seksuele uitbuiting, sterk bemoeilijkt.
PTA
Het Prostitutie Team Antwerpen (PTA) staat in
voor de handhaving van het prostitutiebeleid
van de Stad Antwerpen. Ze doen dit door
te werken op verschillende gerechtelijke
en bestuurlijke domeinen: de verborgen en
verdoken prostitutie, de paaldansclubs, de
homoprostitutie, de tippelprostitutie, de

vitrineprostitutie, enz. Met betrekking tot
mensenhandel hebben ze een belangrijke
signaalfunctie. Hun medewerkers hebben
een belangrijke vertrouwensrelatie met de
sekswerkers.
30 tot 50 % Bulgaarse dames
Ze onderhouden goede contacten met de
hulpverlening, zodat we signalen van seksuele
uitbuiting snel kunnen detecteren. In het
Schipperskwartier zijn 35 tot 50 % van de
vitrines bezet met Bulgaarse dames.
Onderlinge relatie
De dienstreis naar Bulgarije was ook voor
het PTA een uiterst interessante ervaring. In
eerste instantie om plaatselijke contacten te
leggen, met name op lokaal niveau. In dit opzet
zijn ze geslaagd. Ze hebben zowel in Plovdiv
54
als in Sliven laagdrempelige en persoonlijke
aanspreekpunten gevonden. Een tweede
belangrijke doelstelling was de partners
binnen België beter te leren kennen. Voor de
Lokale Politie Antwerpen hebben ze de banden
aangehaald met de Lokale Politie Brussel Noord
en FGP Antwerpen en de centrale directie. We
werken allemaal in een klein terrein, een goede
onderlinge relatie is essentieel om tot een
geïntegreerde aanpak te komen. Met name
de samenwerking tussen FGP Brussel en POL
BRUNO werkte inspirerend. PTA heeft besloten
de samenwerking in Brussel nader te gaan
bekijken, zodat ze op Antwerps niveau kunnen
leren van hun best practice. Op 8 januari
2013 trekken we met het PTA gezamelijk naar
Brussel voor een bezoek bij de centrale dienst
Mensenhandel, FGP Brussel - Mensenhandel
en POL BRUNO. De dag zal worden afgesloten
met een plaatsbezoek aan de Brusselse vitrine
prostitutiescène.

Op 13/12/2011 werd in Brecht een werkend synthetisch drugslabo ontdekt.
Onderzoek heeft aangetoond dat het ging om een conversielabo voor de
omzetting naar BMK (precursor voor amfetamines), om van daaruit de
productie te kunnen opstarten naar amfetamines. Naast het groot aantal
chemicaliën, werden eveneens een grote hoeveelheid hardware aangetroffen
dienstig voor de productie van synthetische drugs. Het is de eerste maal dat in
België dergelijk conversielabo wordt ontdekt. Onderzoek heeft uitgewezen dat
er een Nederlandse organisatie verantwoordelijk is voor het labo. In het kader
van het onderzoek werd een medio april 2012 rogatoire opdracht uitgevoerd
naar Slovakije, nadat bleek dat (een deel) van de chemicaliën aangetroffen
in het labo te Brecht afkomstig waren van een Slovaaks bedrijf, waarvan
de zaakvoerder een Nederlander is. Bij zoekingen in Slovakije werd naast
de elementen, nuttig voor het onderzoek, een drugslabo aangetroffen, een
professionele tabletteermachine, evenals een groot aantal chemicaliën dienstig
voor de aanmaak van verschillende synthetische drugs. Dat dergelijke labo’s
een reëel gevaar vormen voor de volksgezondheid, blijkt uit het volgende feit.
De dag van de interventie werden door het LIT (Lab Interventie Team) waarden
gemeten welke schadelijk zijn voor de gezondheid bij het (0,5 min.) inademen
van de vrijgekomen gassen zonder adembescherming. 55
Gobelijn

Jonagold
De Franse gendarmerie in Lille stelde ons in kennis van een dossier rondtrekkers, waarin
ze Belgische bijstand vroeg. Het Franse onderzoek spitst zich toe op een rondtrekkende
dadergroepering die zich hoofdzakelijk bezighoudt met woninginbraken. Uit het onderzoek
bleek ook dat de buit, die voornamelijk bestond uit juwelen, quasi onmiddellijk werd geheeld
in Antwerpen in een juwelenwinkel omgeving Centraal Station. De bijstand die door de
Franse collega’s gevraagd werd was om een vast aanspreekpunt te hebben binnen de FGP
Antwerpen. Dit vooral om de grensoverschrijdende observaties makkelijk uitgevoerd te
krijgen. Door deze intense bijstand kreeg het team PBO een goed zicht op de afzetmarkt van
de juwelen door de Franse dievenbende. De uitbater van de winkel bleek zeker en vast geen
onbekende voor het Antwerpse gerecht. De volledige inhoud van de juwelenwinkel werd
in beslag genomen. Momenteel zijn beide eigenaars van de juwelenwinkel uitgeleverd aan
het Franse gerecht. Tijdens de huiszoekingen in België, Frankrijk en Duitsland werden 20
personen aangehouden. Ook werden verschillende zaken in beslag genomen zoals, diverse
luxevoertuigen, twee caravans, 14 kg goud, 40.000 euro cash en meer dan 200 uurwerken.
Dit dossier kreeg zowel in de Franse als in de Belgische pers zeer veel aandacht omwille van
het internationaal karakter van het onderzoek.
56

De SDB Viewer werd, in het kader van
de SDB Sporendatabank en het project
Sporencoördinatie, bij het labo van FGP
Antwerpen ontwikkeld met als specifieke
doelgroep de externe partners in het
politielandschap. Met de SDB Viewer willen
de labo’s immers uitgebreide informatie
inzake opgenomen sporen en de ermee
gepaard gaande resultaten aanbieden aan
andere politiediensten.
Vooral in arrondissementen of
politiezones, waar de lokale politie zelf
instaat voor sporenopname, is het een
instrument dat zorgt voor de broodnodige
feedback inzake behaalde resultaten. Stel u
voor dat politiezone X een sporenonderzoek
uitvoert inzake een diefstal, sporen veiligstelt,
en deze overmaakt aan het labo voor verdere
exploitatie. Vóór de komst van de SDB
Viewer moest de politiezone wachten op het
navolgend proces-verbaal van het labo ofwel
telefonisch contact opnemen.
“
Met de SDB Viewer kan
de politiezone nu online,
en dit op basis van het
notitienummer, de
resultaten opvragen van de
overgemaakte sporen.
Met de SDB Viewer kan de politiezone nu
online, en dit op basis van het notitienummer,
de resultaten opvragen van de overgemaakte
sporen. Zijn de sporen te fragmentarisch,
waren de opzoekingen vruchteloos of werd er
een identificatie gescoord? Desgewenst kan
in de SDB Viewer met enkele filterinstellingen
de zoeking worden verfijnd, door o.a. de
typische plaats van het feit te selecteren
(een schoolgebouw, een appartement, een
apotheek, …), het typische nadeel te selecteren
(een brandkast, fotomateriaal, geld, goude, …).
57
Centrale applicatie
Sporenviewer
Bovendien, en dit is uniek, kunnen
er momenteel in één beweging drie
arrondissementen worden bevraagd:
Antwerpen, Mechelen en Turnhout. In de
nabije toekomst zal SDB Viewer en de SDB
Databank nationaal worden ontplooid
en consulteerbaar zijn via Portal. Vanaf
dat moment zullen alle gerechtelijke
arrondissementen bevraagbaar worden via
één centrale applicatie.
De inhoud van SDB Viewer is een rechtstreekse
kopij van een selectie van data die aanwezig is
in de SDB Sporendatabank. Elk resultaat dat de
labomedewerkers realiseren door oorsporen of
schoeiselsporen of werktuigsporen onderling
te vergelijken en hiervan een vatting te
realiseren in de SDB Sporendatabank, stroomt
door in de schermen van de SDB Viewer.
Tactische meerwaarde
Een klein voorbeeld van de tactische
meerwaarde die SDB Viewer op het terrein
kan bieden. Een politiepatrouille houdt bij een
nachtelijke controle in een inbraakgevoelige
woonwijk een persoon tegen die zich verdacht
gedraagt. Op het politiebureau aangekomen
doen zij nazicht in de SDB Viewer inzake
welke schoeiselsporen er de laatste tijd in
die zone tijdens sporenonderzoek werden
aangetroffen. Dit nazicht doen zij door het
type profieltekening van de schoenen van de
verdachte(blokpatroon, rechte lijnen, zigzag
lijnen, ronde noppen, …) in te geven in de SDB
Viewer.
Indien de schoenen die de verdachte draagt
mogelijke overeenkomsten vertonen met één
of meerdere aangetroffen sporen, dan geeft dit
een prima aanleiding om de schoenen van de
verdachte over te maken aan het labo en om
tot vergelijking over te gaan. In afwachting kan
dan aan de parketmagistraat gevraagd worden
de verdachte aan te houden. Dit geeft een
tijdswinst en leidt daarenboven ook tot een
hogere oplossingsgraad.

Labo Fit
Vingersporenonderzoek is één van de
oudste, maar zelfs in het DNA-tijdperk
nog steeds één van de belangrijkste
forensische opsporingstechnieken. Dit
is te wijten aan het feit dat de techniek
goedkoop, gemakkelijk en relatief
low-tech is, en aan weinig wettelijke
beperkingen onderhevig. De procedure
verliep echter bijzonder traag. Tot vorig
jaar werden ter plaatse opgenomen
vingersporen met een analoge technische
camera gefotografeerd en ontwikkeld. De
analoge foto’s werden vervolgens per post
naar de Gerechtelijke Identificatiedienst
(GID) in Brussel gestuurd. Daar werden ze
gedigitaliseerd, vergeleken in het APFISsysteem
en het resultaat werd op papier
per post teruggezonden aan het labo. Een
archaïsche en tijdrovende procedure dus,
die resulteerde in wachttijden tot twee
maanden en meer.
Een eerste stap voorwaarts werd in
2011 gezet met de levering van de
Canon EOS 5D digitale fototoestellen.
Deze toestellen zijn in staat vinger- en
handpalmsporen met een voldoende resolutie
rechtstreeks te fotograferen. De digitale
beelden worden rechtstreeks opgeslagen op
58
een beeldverwerkings-PC, waar ze tot het
juiste formaat kunnen worden omgezet. De
opstelling laat ook toe de belichting aan te
passen zodat sporen onder UV- of gekleurd
licht met de juiste filter kunnen worden
gefotografeerd. De kwaliteit van de beelden
is ook hoger gezien de vele mogelijkheden
om de belichting digitaal aan te passen. Dit
levert dus rechtstreeks kwaliteitsvolle digitale
beelden zonder een analoge omweg langs de
technische camera. Nadeel bleef echter dat de
digitale beelden nog steeds op een drager per
post naar de GID dienden verstuurd te worden.
“
Een eerste stap voorwaarts
werd in 2011 gezet met de
levering van de Canon EOS
5D digitale fototoestellen.
Dit jaar werd daarom het LaboFIT-station
(Fingerprint Image Transmission) in
gebruik genomen. Via dit station kunnen
vingersporen, maar ook vingerafdrukbladen en
Batchnummers rechtstreeks digitaal ingeladen
worden in het APFIS-systeem ter vergelijking
met de databank. De resultaten komen ook
digitaal in pdf-formaat toe op het station, zodat
de tijdrovende heen- en terugweg via de post
wordt geëlimineerd. De tijdswinst situeert zich
dus op verschillende niveaus, zowel voor het
labo als voor de GID.
“
De tijdswinst situeert
zich dus op verschillende
niveaus, zowel voor het
labo als voor de GID.
Dankzij deze twee innovaties beschikt het
labo nu over een performant systeem voor de
verwerking van vingersporen, aangepast aan
de 21e eeuw, dat resultaat kan leveren binnen
enkele dagen.

Operationelen Calog
Instroom na 01-01-2011
Ops in: 29
Situatie op 01-01-2013
Ops ingevuld: 264
Ops tekort: 35
Uitstroom na 01-01-2011
Ops uit: 39
• mobiliteit: 4
• herplaatsing: 2
• geen mobiliteit gemaakt naar FGP
Antwerpen na opleiding HINP (wel
afgedeeld naar FGP Antwerpen): 2
• ontslag: 2
• pensioen: 27
• overlijden: 2
59
Personeel
Instroom na 01-01-2011
CALog in: 5 (waarvan 1 herplaatsing
in bovental)
Situatie op 01-01-2013
Calog ingevuld: 45
Calog tekort: 2
Uitstroom na 01-01-2011
Calog uit: 4
• mobilteit: 2
• ontslag: 1
• pensioen: 1

AIK
Arrondissementeel Informatie Kruispunt
AIK

Maart 2011: fenomeenopvolging woninginbraken “nieuwe stijl”:
In maart 2011 wordt de eerste “fenomeenopvolging woninginbraken” nieuwe stijl door het
AIK gepubliceerd. Dit is een maandelijks beeld over het fenomeen dat uit 3 luiken bestaat:
• De evolutie van het fenomeen met statistische gegevens: grafieken, tabellen, kaartjes,
vlekkendiagrammen,…
• Een overzicht van de garagediefstallen en de daaraan te koppelen woninginbraken en
zachte informatie.
• De verdachte handelingen: een selectie van de aan inbraken gerelateerde
aandachtsvestigingen van de maand voordien.
Vernieuwend daaraan is de bron en de sterk geautomatiseerde aanmaak van het statistische
deel. Gegevens putten we uit de crimXP (lokale databank 24 uur met geïmporteerde PV- (ISLP)
en oproep (CAD) gegevens) voor de recentste 2 maanden en data uit de Algemene Nationale
Gegevensbank (ANG) voor de maanden en jaren ervoor.
Het statistische deel is nu sterk geautomatiseerd. Dit betekent dat de gegevens van bv.
februari op 4 maart verwerkt zijn en dat het hele bundel diezelfde dag wordt verstuurd.
De bestaande lokale DB inbraken in woningen werd geannuleerd en vervangen door de
crimXP in supra (geen vatting meer, enkel kwaliteitscontrole en labelen waar nodig).
Juli 2011: 3 AIK producten voor de taskforce diefstallen in woningen:
Vanaf juli komt de arrondissementele taskforce ‘diefstallen in woning’ maandelijks samen. Dit
is een overlegforum met de coördinatoren woningdiefstallen van de PZ, FGP afdeling goederen,
fenomeenverantwoordelijke AIK en parket met meerdere operationele doelstellingen. Het
AIK Antwerpen levert een aantal producten voor dit forum en becommentarieert een selectie
daaruit op het overleg iedere derde dinsdag van de maand. Het behelst:
• Een maandoverzicht met de feiten en verdachte handelingen per zone (zonder PZ
Antwerpen). Een selectie daaruit wordt op de taskforce voorgesteld. Voor de 10 zones zijn
in de editie over juni bijvoorbeeld 785 meldingen verdachte handelingen geanalyseerd,
228 (een rustige maand, in december telden we er bijvoorbeeld bijna het dubbele) feiten
diefstallen in woning zijn in de lijsten terug te vinden (met telkenmale opvallende Modus
Operandi, nadeel, ... gehighlighted) en een 60-tal informatierapporten zijn geselecteerd
om in het overzicht te worden opgenomen. Elke entiteit wordt gecheckt in de ANG
(gerelateerd aan diefstallen, bestaande zachte info, onderzoeken,) en in de eigen DB
verdachte handelingen (individu of voertuig al eerder “gespot” in het arrondissement).
Doel is oa de info te koppelen aan feiten, het genereren van informatierapporten indien die
niet zijn opgesteld, het signaleren van entiteiten op basis van deze geanalyseerde info om
extra informatie rapporten te genereren voor eventuele latere beeldvorming en onderzoek,…
• Een feitenlijst diefstallen in woning met gegevens over gestolen gsm’s en laptop enerzijds,
sporen- en oproepgegevens labo anderzijds. Bron van deze laatste data is de koppeling van
de sporen databank van het labo aan de feitendatabank AIK. Op basis hiervan wordt de
exploitatie van de opsporingsgerichte elementen opgevolgd.
• Informatie m.b.t. recente arrestaties in het kader van heterdaad diefstallen in woning,
verdachte handelingen, criminele organisatie en/of vereniging misdadigers wordt in
het arrondissement onmiddellijk aan het AIK gemeld en gepubliceerd in de dagelijkse
aandachtsvestiging. Doel is een beeld te krijgen van de resultaten binnen het
inbrakenfenomeen.
61

September 2011: mensenhandel/mensensmokkel:
De nieuwe circulaire nr. COL 4/2011 bevat een canvas voor een rapportering over de evolutie
van mensensmokkel. Deze rapportering wordt opgesteld door een AIK en is voor het parket
bestemd.
Het AIK Antwerpen heeft in de nasleep van het bezoek van DGJ MH hiervan een proefproduct
gemaakt om de haalbaarheid ervan te testen (beschikbare data, bruikbare tools, vorm,
mogelijke query’s, …)
Het product is op de plenaire vergadering van het nationaal expertisenetwerk mensensmokkel
en mensenhandel dd 21 september voorgesteld evenals op de vergadering diensthoofden AIK.
De geteste query’s, nodig voor het verkrijgen van de data, zijn door DGJ MH aangenomen en
nationaal verspreid zodat binnen alle AIK’s de rapportering uniform kan worden aangemaakt
met aanvulling met de lokale accenten.
Mei 2012: start testen en gebruiken van de karteringstoepassing
“Geoviewer”:
De “Geoviewer” is een kartografische toepassing die op dit ogenblik in het AIK Antwerpen
intensief wordt getest. Resultaten en bevindingen worden interactief met CGO uitgewisseld.
Grote kracht van de toepassing is het feit dat zij als bovenbouw van een bestaande (levende)
databank kan geplaatst worden. Het omslachtige aanmaken van de data en het plotten
in een tweede stap is niet meer nodig. Een beheerder kan kaarten voorbereiden die later
perfect door om het even wie “in batch” kunnen aangemaakt worden. Bijzondere kennis van
karteringstechnieken is niet meer vereist. O.a. de aanmaak van de dagelijkse kaarten “diefstal
in woning van de laatste 72 uur” worden nu op die manier door het AIK dagelijks uitgevoerd.
“De vergelijking van verschillende cartografische lagen” heeft voor de PZ en FGP al een aantal
nuttige oplossingen geboden: een aantal vergelijkingen van GPS locaties met inbraken,
diefstallen, manipulaties aan geldautomaten, enz. Het relateren van verdachte handelingen
met gepleegde DIW, zendmastverkeer linken aan feiten, etc.
September 2012: geautomatiseerde flux 24-uur gegevens vanuit PZ naar AIK:
Vanaf 2012 is gestart met een geautomatiseerde flux (melding, gerechtelijk niet­verkeer en
interventie). De ISLP gegevens van de politiezones van het arrondissement worden via een
dagelijkse automatische flux naar het AIK gestuurd. Ze komen er in één centrale database
terecht en worden vervolgens geïmporteerd in een bestaande databank. Daarvoor maken we
gebruik van de CrimXP-toepassing van het AIK Kortrijk.
In mensentaal: om 07.00 uur start de overdracht van de gegevens van de 24 uur ervoor en
voor 08.00 uur zijn de gegevens beschikbaar en consulteerbaar. Vanaf dan worden de data
bewerkt en verwerkt in verschillende producten.
In tegenstelling tot ander AIK’s is in Antwerpen geopteerd voor een kritiekloze import van de
gegevens: geen manuele selectie van de feiten en bewerking van de teksten. Automatische
query’s die lokaal werden ontwikkeld zorgen voor een automatische labeling (vb garage- of
metaaldiefstal) van bepaalde fenomenen. Dit zorgt voor tijdswinst in de verwerking van de
grote volumes aan gegevens in dit arrondissement.

Legat Ronald P. Comers
FBI Representative to the U.S. Missions to:
Belgium, Luxembourg, NATO and the European Union
In 1940 President Franklin D. Roosevelt realized that America needed in-depth intelligence
to understand the threats posed by the Axis powers. The FBI was a law enforcement
agency and in charge of domestic intelligence, but there was no CIA at that time to handle
overseas intelligence. Roosevelt decided to assign intelligence responsibilities for different
parts of the globe to various agencies. The FBI was assigned the area closest to home - the
Western Hemisphere. By 1942, special agents were assigned to U.S. Embassies in London,
Ottawa, and Mexico City, and given the title of “Legal Attaché.”
For nearly seven decades, the FBI has stationed Special Agents and other personnel
overseas to help protect Americans back home by building relationships with principal
law enforcement, intelligence, and security services around the globe that help ensure a
prompt and continuous exchange of information.
Today, we have Legal Attaché offices—commonly known as Legats—and smaller suboffices
in 76 key cities around the globe, providing coverage for more than 200 countries,
territories, and islands. Each office is established through mutual agreement with the host
country and is situated in the U.S. embassy or consulate in that nation.
Since 1944 Belgium was covered by the FBI’s Legat in Paris. When it became apparent that
a closer collaboration was needed with Belgian law enforcement and security services
the FBI established a permanent office in Brussels in 1988. Historically Legat Brussels
has enjoyed an excellent working relationship with the Belgian Federal Police. Through
cooperation between our respective services we have jointly worked to combat our most
63

serious and mutual crime problems from counterterrorism issues, transnational organized
crime, international criminal enterprises, money laundering, child pornography issues,
right and left wing extremism, cybercrime, international fugitives, and a myriad of other
mutual investigations.
To ensure terrorists and criminals cannot hide behind borders, the FBI strives to integrate
the various global efforts to promote security and combat crime. Robust operational and
intelligence exchanges with our foreign partners help strengthen and capitalize on each
other’s strengths.
“
FGP Antwerp is no exception to the importance of
international collaboration in the most vital cases.
For example, when the FBI learned of a potential
terrorist plot to occur in Belgium we worked with our
field divisions and our partners to provide the FGP
Antwerp with notification of our findings. Working
in cooperation for the following two years led to
the exposure of a facilitation network as well as the
confirmation through FGP Antwerp’s hard work that
the plot existed. This was no easy process but resulted
in an actual conviction and a stronger working
relationship between our two services that continues
to expand on counterterrorism related issues.
Antwerp is uniquely positioned near the heart of
Europe with a fluid economy, a bustling port, and not
to mention the diamond industry and a vibrant and
diverse community. I have been impressed to see that
FGP Antwerp’s law enforcement challenges are met
head-on every day by its professional officers.
Police agencies around the world are becoming more and more concerned with the current
threat environment and the challenges we face in understanding and getting in front of
terrorists and criminals. The world has never faced a more fluid, more dynamic, or more
complex terrorism threat. We are seeing an increase in the sources of terrorism, a wider
array of terrorism targets, a greater cooperation among terrorist groups, and an evolution
in terrorist tactics and communication methodology. The long-term planning undertaken
by senior core al Qaeda leaders which led to the 9/11 attacks is much more difficult for them
to attain in today’s environment. It is replaced with somewhat less sophisticated, quickhitting
strikes which can be just as lethal but which take less funding, fewer operatives, less
training, and less timing to execute. The home-grown extremist is one that will always be
on our radar. Not wishing to rest on our laurels, the FBI and the Belgian Federal Police are
committed to build on past successes to prepare for future threats. The challenges that
all professional police organizations face is one of a changing world. Most police agencies
64

have honed their expertise throughout the 20th century but we all need to adjust for
the 21st century. Another area of future collaboration and concern, as pointed out by FBI
Director Robert Mueller, is that of cyber crime. That is why it is important that we continue
to move forward in our understanding of all things cyber. Cyber crime will be a central
concern of law enforcement in the years to come, because every program, every mode of
communication, is both affected and infected by technology. We need new capabilities
and partnerships that transcend jurisdictional borders to better address this threat.
Of most concern is how terrorists are increasingly cyber savvy. Much like every other multinational
organization, they are using the Internet to grow their business and to connect
with like-minded individuals. And they are not hiding in the shadows of cyber space.
Al Qaeda in the Arabian Peninsula has produced a full-color, English-language online
magazine. They are not only sharing ideas, they are soliciting information and inviting
recruits to join al Qaeda.
Al Shabaab—the al Qaeda affiliate in Somalia—has its own Twitter account. Al Shabaab
uses it to taunt its enemies—in English—and to encourage terrorist activity.
Extremists are not merely making use of the Internet for propaganda and recruitment.
They are also using cyber space to conduct operations.
The individuals who planned the attempted Times Square bombing in May 2010 used
public web cameras for reconnaissance. They used file-sharing sites to share sensitive
operational details. They deployed remote conferencing software to communicate. They
used a proxy server to avoid being tracked by an IP address. And they claimed responsibility
for the attempted attack—on YouTube.
Borders and boundaries pose little obstacles for terrorists and modern criminals. But they
continue to pose obstacles for global law enforcement, with conflicting laws, different
priorities, and diverse criminal justice systems. With each passing day, the need for a
collective approach, for true collaboration and timely information sharing becomes more
pressing.
65
This is why I value the relationship the
FBI continues to share with the Belgian
Federal Police and FGP Antwerp. I
look forward to the expansion of our
collaboration, joint training, and shared
lessons learned to effectively address the
security of the citizens of Belgium and the
United States.
Ronald P. Comers
FBI

FGP Antwerpen in cijfers... in cijfers... 2011 2012
Aantal gerechtelijke aanhoudingen 316 346
Aantal assisenzaken 4 0
Aantal vorderingen in observatie 316 257
Aantal infiltraties 2 0
Aantal opgestarte dossiers 976 747
Aantal afstappingen verdacht overlijden 192 186
Aantal voltrokken moorden 21 15
Aantal autopsies 114 125
Aantal uitgelezen SIM-kaarten 1341 1635
Aantal tapmaatregelen 817 689
Aantal uitgelezen GPS-toestellen 87 90
Aantal uitgelezen GSM-toestellen 2044 1560
Aantal kg in beslag genomen cocaïne 6470 17 500
Aantal schriftelijke vragen AIK 4608 4645
Aantal fotoboeken AIK 818 598
Aantal interventies labo 6054 6530
Aantal identificaties met vingersporen 331 349
Aantal schoeiselsporen 554 664
Aantal identificaties op basis van schoeiselsporen 21 26
Aantal opdrachten verdacht overlijden labo 601 713
waarvan afstappingen ter plaatse 341 405
Aantal audiovisuele verhoren 135 85
Aantal PC-onderzoeken CCU 572 241
Aantal tussenkomsten CCU 452 405
Geldwaarde aan in beslag genomen € en goederen 25 694 672 68 429 681
66