Dossier : het Speciaal Interventie Eskadron (SIE) - 1/4

DOSSIER: het Speciaal Interventie Eskadron (1/4)
(door Benoit Dupuis)
"Minimaal geweld, maximale efficiëntie"
Een crimineel die met het SIE te maken krijgt, heeft meer kans om het er
levend van af te brengen dan een andere crimineel, maar zijn
vluchtpoging maakt weinig kans op succes." In die ene zin vat de
commandant van het SIE, luitenant-kolonel Eric Liévin, de filosofie van
zijn eenheid samen. Een maximale efficiëntie gekoppeld aan een
minimaal gebruik van geweld. Op vijf maart jongstleden werd daarvan in
Elsene nog maar eens het bewijs geleverd. Nadat langdurige
onderhandelingen op niets waren uitgedraaid, werd een vermoedelijke
terrorist die gewapend was en zich had verschanst, door het Speciaal
Interventie Eskadron zonder enig bloedvergieten uit het gebouw gehaald.
BRUSSEL
Revue: Kan een gewapende man die zich heeft verschanst, altijd zonder brutale interventie worden
aangehouden?
Eric Liévin: "Dat is in elk geval de bedoeling. In een crisissituatie trachten we gewoonlijk eerst te
onderhandelen. Vele uren lang indien dat nodig blijkt. Sommige van onze personeelsleden zijn daarvoor
opgeleid en we kunnen altijd een beroep doen op een psycholoog van het algemeen commando. Iedereen
heeft er belang bij dat ernstige problemen geweldloos worden opgelost. Bij het SIE gaat de prioriteit er altijd
naar uit om de figuren levend te pakken te krijgen en om eventueel de gegijzelden ongedeerd te bevrijden.
Dat is onze beroepseer en wij zijn opgeleid en getraind voor dit soort delicate opdrachten."
Revue: Toch zijn uw mannen soms verplicht om het vuur te openen ...
Eric Liévin: "Ja, maar pas wanneer alle andere mogelijkheden gefaald hebben en wanneer het leven van de
gegijzelden of de rijkswachters in gevaar is. De waaier aan mogelijke interventies is uitgebreid. Er bestaat
een heel gamma aan middelen - gaande van onderhandelingen tot een schot om te doden - die we kunnen
gebruiken en combineren om tot een optimaal resultaat te komen, d.w.z. zonder iemand te verwonden of te
doden. Welke middelen? Zonder in de details te treden een kleine opsomming: gebruik van gassen, inzet van
aanvalshonden, overmeestering met de blote hand, ... Alle mogelijke vormen van aanpak worden bestudeerd,
geanalyseerd en onze rijkswachters worden er intensief op getraind."
"Wij hebben net zoals de maatschappij een evolutie doorgemaakt. Die maatschappij eist van politie en
rijkswacht steeds meer efficiëntie en aanvaardt steeds minder geweld. Sommige middelen die vroeger
"efficiënt" werden genoemd, zijn op dit ogenblik niet langer sociaal aanvaardbaar. Wij werken dan ook
onafgebroken om het geweld in onze interventies tot een minimum te beperken. Dat vereist natuurlijk
geperfectioneerdere technische middelen, een verdergaande training en houdt misschien een groter risico
voor het personeel in. Voor ons is het eindresultaat belangrijk, maar ook en vooral de manier waar- op het
wordt behaald."
Revue: Om een dergelijk niveau van beheersing te bereiken, moet de lat qua technische en
lichamelijke eisen in het SIE wel heel hoog liggen.

Eric Liévin: "Inderdaad. In de interventie-eenheid kampen wij op dit ogenblik trouwens met een
personeelstekort van dertig procent. Kandidaten zijn er genoeg, maar wij willen absoluut niet aan het niveau
van de selectiecriteria tornen. Het delicate karakter van onze opdrachten laat dat niet toe. Naast de
lichamelijke en technische aspecten hechten wij veel belang aan koelbloedig- heid, karakter, stressbe-
stendigheid, ... Maturiteit is primordiaal. Onze mannen mogen geen cowboys of botte dommeriken zijn. Ze
moeten een situatie bijna onmiddellijk kunnen inschatten wetende dat hun beslissing catastrofale en fatale
gevolgen kan hebben."
Revue: Hoe verloopt de selectie van de
kandidaten?
Eric Liévin: "De kandidaten ondergaan eerst een
diepgaand specifiek medisch onderzoek. Vervolgens
leggen ze een week lang tests af om hun lichamelijke,
psychologische en intellectuele vaardigheden te
evalueren. Wie daarvoor slaagt, volgt vijf maand lang
een gemeenschappelijke opleiding voor het SIE en
voor de POSA. Voor de leden van de POSA wordt de
opleiding afge- sloten met twee maand stage in de
eenheid waar ze zullen worden ingezet. De
kandidaten van het SIE - hetzij voor de interventieeenheid
hetzij voor de observatie-eenheid - volgen
nog twee maand lang bijkomende cursussen en oefeningen."
Revue: Wat is het profiel van een rijkswachter van het Speciaal Interventie Eskadron?
Eric Liévin: "Onze mannen zijn gemiddeld 27 à 28 jaar. De meesten wonen buiten de hoofdstad en pendelen
dus dagelijks naar Brussel. De interventie-eenheid bestaat uit allemaal scherpschutters, maar sommigen
onder hen hebben zich nog verder gespecialiseerd in langeafstandsschieten, schieten in extreme
omstandigheden, ... Anderen zijn dan weer gespecialiseerd in explosieven, in duiken, enzovoort. Vrouwen?
Er werken inderdaad vrouwen bij ons, maar uitsluitend in de observatie-eenheid. De lichamelijke criteria voor
de interventie-eenheid zijn dermate strikt dat zij tot op heden niet door de filter van de selectie raken."
Revue: Over welke kwaliteiten moet een goede observator beschikken?
Eric Liévin: "Een goede observator moet heel veel geduld hebben, moet oog hebben voor details en veel zin
voor synthese om datgene wat hij in het dispositief ziet, onmiddellijk mee te delen. Teamwork en
samenwerking tussen de personen die voor observatie- en aanhouding verantwoordelijk zijn, zijn van kapitaal
belang. Die complementariteit is ook van belang in de POSA. En ik mag ook de technische diensten niet
vergeten te vermelden (ingenieurs, technici van de dienst operaties, ...). Dankzij hen en dankzij de nieuwe
technieken die zij beheersen, zijn operaties die in het verleden onmogelijk waren, nu wel realiseerbaar."
Revue: Hoe vaak trainen de mannen van het SIE?
Eric Liévin: "Wij trainen zo vaak mogelijk, hetzij in
België hetzij tijdens buitenlandse stages. Maar gelet
op het grote aantal opdrachten dat we moeten

Kunnen zij die stress altijd de baas?
uitvoeren, hebben we naar onze eigen mening te
weinig tijd voor training. Dit gezegd zijnde, onze
oefeningen stellen heel hoge eisen en moeten ons in
staat stellen om het hoofd te bieden aan heel
uiteenlopende situaties: verschansing, ontvoering,
vliegtuigkaping, gijzeling, opstand, ..."
Revue: Uw rijkswachters komen bijna altijd
tussenbeide in uitermate gevaarlijke situaties.
Eric Liévin: "Tijdens een operatie zijn er zoveel dingen om aan te denken dat er geen tijd voor stress
overblijft. De stress is er vanzelfsprekend, maar we zijn getraind om te beletten dat de stress in het vuur van
de strijd uitbreekt. Na afloop kunnen we de stress de vrije loop laten. En iedereen doet dat op zijn eigen
manier. Maar de selectie en de training zorgen ervoor dat de stress nooit de kop zal opsteken tijdens een
interventie."
Revue: Zijn er al rijkswachters van het SIE om het leven gekomen tijdens een operatie?
Eric Liévin: "Niet tijdens een operatie, maar wel tijdens een training. In 1987 kwam een collega om het leven
tijdens een oefening met een helikopter; in het begin van de jaren negentig liet een andere collega het leven
tijdens een schietoefening met echte kogels."
Revue: Kan men daaruit afleiden dat de opleiding gevaarlijker is dan de realiteit?
Eric Liévin: "Nee. Maar het klopt dat de training zo nauw mogelijk bij de realiteit moet aanleunen. En de
trainingen zijn talrijker dan de gevaarlijke operaties. Het is dus normaal dat onze mensen vaker in gevaar zijn
tijdens oefeningen dan tijdens de eigenlijke opdrachten. Kortom, als er iemand om het leven komt, is dat altijd
een ongeval. En dus wordt er altijd een onderzoek geopend om de exacte oorzaak te bepalen en om te
beoordelen of wij al dan niet te ver gaan. In vergelijking met buitenlandse eenheden is het aantal dodelijke
slachtoffers bij het SIE klein. Ook al is ieder overlijden er natuurlijk één te veel ..."

Samen
DOSSIER: het Speciaal Interventie Eskadron (2/4)
(door Benoit Dupuis)
Interview met kolonel Liévin
(...vervolg)
Revue: Rijkswachter zijn bij het SIE, dat betekent 24 uur op 24
beschikbaar zijn. Is dat makkelijk te combineren met een sociaal
en familiaal leven?
Eric Liévin: "Vast en zeker niet! Je moet werkelijk op elk ogenblik beschikbaar zijn en daar kan je familiaal
leven onder lijden. Onze rijkswachters (van de interventie-eenheid, de observatie-eenheid, de POSA, ...)
dragen voortdurend een semafoon, die op elk ogenblik kan bellen. Of het nu midden in de nacht is, op
restaurant, bij vrienden of in een winkel ... ze moeten alles laten vallen en zo snel mogelijk naar de eenheid
komen. Op papa rekenen om de kinderen van school af te halen, dat is een riskante zaak... En de
echtgenotes leven bovendien met de stress, hun echtgenoot naar eender welk soort opdracht te moeten zien
vertrekken. Laat ons het voorbeeld nemen van de terrorist die zich in Elsene had verschanst. Omstreeks 18
uur meldde een televisiezender dat er zopas schoten waren gelost en dat er gewonden waren ... In dergelijke
omstandigheden is elke vrouw bezorgd om haar man die in de eerste lijn staat, dat is maar normaal."
"Minstens één keer per jaar organiseren wij een "family day" waarop onze echtgenotes met elkaar kunnen

praten. Zij worden er zich dan bewust van dat wij allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Het SIE is één grote
familie. Wij streven naar maximale cohesie: we nemen samen risico’s, we hebben allemaal een afschuwelijk
sociaal leven, enzovoort."
Revue: Kan worden gesteld dat het SIE bij elke interventie dingen leert?
Eric Liévin: "Ja. Ons professionalisme vereist van ons dat wij uit al onze acties lessen trekken. Debriefings
zijn van primordiaal belang. Ook al hebben we tot op heden - gelukkig maar - heel weinig mislukkingen
gekend, toch leren we meer uit onze fouten dan uit de acties die goed aflopen. Mijn definitie van het woord
"fout"? Ik denk bijvoorbeeld aan een gaspropulseur die het laat afweten omwille van onvoldoende onder-
houd ... Maar wij hebben altijd de reflex om het welslagen van een operatie niet van één enkel middel te laten
afhangen. Vooral als er techniek in het spel is ... wij beschikken immers altijd over een alternatief."
"We houden ook debriefings met buitenlandse eenheden. Zo zijn onze collega’s van de Groupe d’Intervention
van de Franse rijkswacht (GIGN) komen bestuderen hoe wij in Elsene tussenbeide waren gekomen. Drie jaar
voordien gingen wij zelf bij hen op bezoek om lessen te trekken uit de bestorming van een gekaapt vliegtuig
op de luchthaven van Marseille."
Revue: Speelt geluk een grote rol in uw beroep?
Eric Liévin: "Vanzelfsprekend. Zonder een beetje mazzel kan elke operatie, hoe goed voorbereid ook,
verkeerd aflopen. Maar wij moeten het geluk met alle mogelijke en denkbare middelen een handje helpen.
Het is van kapitaal belang om niets aan het toeval over te laten."
Revue: Zijn er op dit ogenblik nog situaties die u zouden kunnen verrassen?
Eric Liévin: "Ik denk dat we daarop uit bescheidenheid ja moeten antwoorden. We trachten alle hypotheses
voor te bereiden en in overweging te nemen, maar een verrassing zit in een klein hoekje."
"We zetten onze middelen altijd zo flexibel mogelijk in om aan een maximaal aantal situaties het hoofd te
kunnen bieden. En we blijven waakzaam voor alle nieuwe technieken (bewapening, transmissie, ...). Wij
Belgen hebben één groot voordeel. Ons land bevindt zich op het kruispunt van de Angelsaksische,
Germaanse en Latijnse cultuur. Waardoor wij de Latijnse zin voor verbeelding, soepelheid en improvisatie
aan een grote onverbiddelijkheid koppelen. Dat is onze onschatbare kracht."

DOSSIER: het Speciaal Interventie Eskadron (3/4)
(door Benoit Dupuis)
"Een onverbiddelijke selectie"
BRUSSEL. - In de sessie 1997 -1998 stelden zich 132 rijkswachters
kandidaat voor een functie bij één van de eenheden van het SIE,
terwijl er slechts 51 vacante betrekkingen waren (23 voor observatie,
16 voor interventies en 12 voor POSA). In de eerste selectieronde
werden 29 kandidaten uitgeschakeld (om medische redenen,
administratieve redenen of na vrijwillige verzaking).
Uiteindelijk namen 59 kandidaten deel aan de testweek voor de observatie-eenheid en 44 aan de testweek
voor de interventie-eenheid en de POSA. Na afloop van die week werden er slechts 24 kandidaten voor de
observatie, 6 voor interventies en 8 voor de POSA tot de opleiding toegelaten.
Uiteindelijk slaagden 19 rijkswachters voor alle tests en zij werden in het Speciaal Interventie-Eskadron
opgenomen: 12 bij de observatie-eenheid, 5 bij de POSA en 2 bij de interventie-eenheid. Dat brengt het
slaagpercentage op nauwelijks 15 %. "In de laatste jaren schommelt dat percentage rond de 20 %", aldus
luitenant Dominique Soffers van de cel opleiding.

"25 jaar geschiedenis"
1972. Na de gijzeling van Israëlische atleten tijdens de Olympische Spelen in München, die op een bloedbad
was uitgedraaid, geeft de regering aan de rijkswacht opdracht om een eenheid op te richten "die aan dit soort
situaties het hoofd kan bieden". Binnen het Mobiel Legioen wordt de Brigade Diane (genoemd naar de godin
van de jacht) uitgebouwd.
1974. De Brigade Diane wordt in "Speciaal Interventie Eskadron" omgedoopt.
1976. Gelet op het grote aantal ontvoeringen ontstaat de behoefte aan een observatie-eenheid. Deze wordt
opgericht binnen het SIE en krijgt in 1980 een officieel karakter.
1985. De vraag is zo groot dat het SIE niet meer alle taken aan- kan. Daarom worden er in Brussel, Gent,
Antwerpen, Charleroi en Luik gedecentraliseerde eenheden opgericht, de pelotons POSA (peloton Protectie,
Observatie, Steun en Arrestatie). Elke POSA dekt twee provincies, behalve in de toen nog eengemaakte
provincie Brabant die van Brussel afhangt.
1992. Het Disaster Victim Identification Team (DVI) en de POSA Brussel worden bij het Speciaal Interventie
Eskadron gevoegd.
1993. Oprichting van een infiltratie-eenheid die van het Centraal Bureau der Opsporingen wordt
overgenomen.
1995. Elke POSA hangt functioneel van het SIE af, ook al blijft er een lokale administratieve overste.
Rekrutering, selectie en opleiding verlopen vanaf dat ogenblik gemeenschappelijk.
"Vaardig, talentvol en toegewijd"
NEW YORK. - Samuel Katz, Amerikaans journalist en auteur van een
boek over de interventie-eenheden in de wereld.

"In de wereld van de antiterroristische eenheden en van de interventieploegen van de politiediensten zijn er
die altijd de beste willen zijn, die aan de anderen de weg willen tonen. Het SIE van de Belgische rijkswacht is
zo’n eenheid die de toon aangeeft."
"Voortbouwend op haar vaardigheid, talent en toewijding tracht zij de anderen te overtuigen om zich te
ontwikkelen. Op een dag vertrouwde een Amerikaans officier die met speciale operaties was belast, me toe
dat het Speciaal Interventie Eskadron één van de meest dynamische, innovatieve en toegewijde eenheden is
die hij ooit in actie had gezien. Weinig interventie-eenheden zijn zoals het SIE uitgerust om te opereren vanuit
de lucht en van op zee." "Het SIE is in heel Europa en wereldwijd gekend voor zijn tactische heldendaden en
zijn vaardigheid bij het hanteren van wapens. Het is dan ook de macht die België en zijn burgers kan
beschermen tegen de gesel van het terrorisme en van de zware criminaliteit."
"Onmisbaar"
BRUSSEL. - Patrick Duinslaeger, kabinetschef van het ministerie van Justitie en vroeger nationaal magistraat.
"Het SIE? Daar kan ik heel kort over zijn. Wij hebben ons altijd heel gelukkig geprezen te kunnen rekenen op
deze eenheid die kennis aan expertise en techniek koppelt. In het raam van de dossiers die wij in België
hebben gekend (gijzelingen, ontvoeringen, ...), vormde het SIE voor ons magistraten eenvoudigweg een
onmisbare steun."
BRUSSEL. - José Masschelin, "Het Laatste Nieuws".
"Geduld"
"Uit hoofde van mijn beroep heb ik al regelmatig operaties van het SIE kunnen volgen. Wat ik vooral onthoud,
is het grote professionalisme waarmee zij uitermate kritieke toestanden oplossen, maar ook hun geduld. Ze
zijn in staat om urenlang te wachten, te onderhandelen alvorens over te gaan tot een actie, die soms
gewelddadig kan zijn. Ik heb deelgenomen aan een operatie van Franse politiemensen van de RAID in
Roubaix. Zonder de kwaliteiten van die eenheid in vraag te stellen, ik vond dat die snel schoten. Vier
personen kwamen trouwens om het leven."
"Toen zich in maart jongstleden in Elsene een islamist in een woning had verschanst, ging het SIE heel
anders te werk. Urenlang werd er gediscussieerd. Toen dat niets opleverde, werd de terrorist ongedeerd naar
buiten gehaald."

"Zeer nauwe banden"
VERSAILLES. - De commandant van de Groupe d’intervention van de Franse Gendarmerie nationale
(GIGN), commandant Eric Thomas (34).
"Het Speciaal Interventie Eskadron is een zustereenheid van het GIGN. Wij onderhouden met onze Belgische
collega’s uitstekende relaties die een eenvoudig partnership overstijgen. Je kan de band tussen onze beide
diensten werkelijk met de termen respect en vriendschap omschrijven. De rijkswachters van het SIE zijn grote
professionals, maar niettemin heel bescheiden. Wij hebben van hen veel geleerd qua bijzondere technieken
ter bestrijding van bepaalde vormen van criminaliteit en qua onderhandelingstechnieken. Wij ontmoeten
elkaar regelmatig om ervaringen uit te wisselen. De banden tussen het SIE en het GIGN zijn heel nauw."

DOSSIER: het Speciaal Interventie Eskadron (4/4)
(door Benoît Dupuis)
Enkele opmerkelijke interventies
Jaar Plaats Verloop van de gebeurtenissen
1978 Brasschaat Ontvoering van Baron Bracht. De dader wordt aangehouden
zonder dat er losgeld wordt betaald.
1980 Vielsalm-
Brussel
Drie mannen kapen een schoolbus te Vielsalm en dwingen
de chauffeur naar het RTBF-gebouw te Brussel te rijden. Op
het parkeerterrein van RTBF wordt een aantal keren in de
richting van de fotografen en de cameramensen ge-
schoten. Tijdens de verplaatsing naar de studio in het
gebouw worden de daders overmeesterd zonder dat er
slachtoffers vallen.
1987 Charleroi Een man, gewapend met een mes, gijzelt een vrouw in een
trein. Onderhandelingen leveren niets op en rijkswachters
van de interventieploeg in burgerkledij kunnen de man
overmeesteren.
1989 Tilff Drie gangsters dringen de woning van een bankdirecteur
binnen en gijzelen zijn vrouw en zijn twee kinderen. De man
kon ontsnappen et de politie verwittigen. De woning wordt
omsingeld en de onderhandelingen duren vijf dagen. Een
losgeld van 30 miljoen wordt betaald in ruil voor de vrijlating
van de twee kinderen en een vluchtvoertuig. De drie daders
vluchten dus met het voertuig en houden de vrouw aan
boord. Die wordt tijdens de vlucht ongedeerd vrijgelaten en
de drie gangsters wisselen van voertuig. Zij worden
opgemerkt door een POSA eenheid bij het binnengaan van
een appartementsgebouw in Droixhe. Het gebouw wordt
doorzocht en twee daders verschansen zich op het dak van
het gebouw. Tijdens hun vlucht wordt één van de daders
gekwetst door de interventieploeg. Uiteindelijk geven ze zich

1993 Sint-
Genesius-
Rode
over. De derde dader wordt dood aangetroffen. Achteraf zou
blijken dat hij zelfmoord heeft gepleegd.
Ulrike Bidergard, een Zweedse kampioene in paardrijden,
wordt ontvoerd. De dader kan gelokaliseerd worden en
wordt gevolgd naar de woning waar het slachtoffer wordt
vastgehouden. Interventieploegen dringen binnen in de
woning en kunnen Ulrike Bidegard bevrijden en de dader
aanhouden.
1996 Kortrijk Een lokale rijkswachtploeg wil een verdacht voertuig
controleren waarop zij worden beschoten. De daders zijn
leden van de Gewapende Islamitische Groep (GIA) die uit
Roubaix vluchtten omdat hun huis door de Franse politie
bestormd werd. Een dader wordt doodgeschoten, de tweede
kan weg-vluchten en verschanst zich in een nabijgelegen
woning. De twee aanwezige vrouwen kunnen nog tijdig de
politiediensten verwittigen maar worden daarna in de kamer
opgesloten. Wanneer de interventieploegen binnendringen
wordt de dader gewond aangetroffen in een slaapkamer, de
twee vrouwen worden bevrijd en zijn ongedeerd.
1998 Elsene Tijdens een huiszoeking met versterking wordt de
interventieploeg onder vuur genomen door een GIA-lid. De
dader verschanst zich en weigert zich over te geven. Na het
falen van langdurige onderhandelingen wordt de woning
door interventieploegen binnengedrongen. De dader schiet
opnieuw maar kan ongedeerd overmeesterd worden.

"Hij is gelukkig"
Martine, de echtgenote van een lid van
de interventie-eenheid van het SIE.
"Niet alleen het risico dat mijn man
dagelijks loopt, maar ook de totale inzet
die dagelijks wordt geëist, zijn vrij
hinderlijk. Mijn man wordt heel dikwijls
teruggeroepen en dat maakt het
bijvoorbeeld moeilijk om een
familiefeestje te plannen."
"Het gevaar, dat maakt deel uit van de
job. Ik wil daarmee niet zeggen dat ik
geen schrik heb, maar ik weet dat er
berekende risico’s worden genomen,
dus het gaat niet ten koste van mijn
eigen leven."
"Sinds de geboorte van ons kindje is
mijn visie op de dingen wel wat gewijzigd
en ben ik ongeruster. Mocht mijn kind
zijn vader verliezen, dan zou het drama
nog andere dimensies aannemen. Maar
globaal gezien reageer ik positief. Mijn
man is gelukkig met zijn beroep en dat is
het belangrijkste."
"Haar uitleggen"
GENK. - Adjudant Willy Tans (39), nu lid
van de brigade Genk, van 1983 tot 1996
lid van het SIE.
"Voor een rijkswachter van het SIE is het
heel belangrijk om aan zijn vrouw juiste
informatie te geven zodat zij de situatie
correct kan inschatten. Je moet haar
uitleggen dat wij voor onze job getraind
zijn, dat we geen onnodige risico’s
nemen en dat we over aangepast
beschermingsmateriaal beschikken. Dat
kan haar alleen maar geruststellen.
Persoonlijk heeft mijn vrouw hiermee
nooit enig probleem gehad."